NATUUR ALs bONDGENOOT

More documents

Recommendations

Info

i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j 4 Onze verre voorouders konden hun eten gewoon uit de natuur halen. Natuur genoeg voor zo’n klein clubje mensen. Maar de bijna zeven miljard monden van nu kun je alleen voeden met de hulp van intensieve landbouw. ‘Daarmee is kennis van de biologie en van biologische bestrijding van levensbelang’, zeggen emeritus hoogleraren Jan Osse en Louis Schoonhoven van de Wageningen Universiteit. © Chris Ferntig / iStockphoto
i o - w e t e n s c h a p p e n e n m a a t s c h a p p i j Veilig voedsel voor veel monden door Jan Osse en Louis Schoonhoven Soms zie je ze nog wel eens staan: borden aan de rand van een weiland met daarop de strijdkreet: ‘Geen toekomst zonder boeren.’ Met die leus vochten Nederlandse boeren lange tijd voor erkenning. En als je er even over nadenkt is de maatschappij van nu inderdaad alleen maar denkbaar dankzij de landbouw. Een vaste woonplaats en een grotere voedselzekerheid leidde tot het ontstaan van dorpen en steden. Bovendien maakten de steeds betere productiemethoden van boeren het lang geleden mogelijk dat mensen zich met andere zaken bezig konden houden dan met voedselproductie. Er ontwikkelde zich een scala van beroepen: naast boeren kwam er behoefte aan ambachtslieden, ambtenaren, bestuurders, priesters en ook soldaten. ‘Geen geschiedenis zonder boeren’ zou je dus net zo goed kunnen zeggen. Inmiddels moet die landbouw over de hele wereld bijna zeven miljard monden voeden. Dat is geen sinecure. Waarom nomaden maar moeilijk stoppen met rondtrekken De moderne mens, Homo sapiens ontstond 300 tot 400 duizend jaar geleden uit Homo erectus. Zijn eerste levensbehoefte, voedsel, haalde die mens, net zoals de dieren dat doen, gewoon uit de natuur. Die manier van leven heeft de mens heel lang volgehouden. Als je terugkijkt is dat eigenlijk merkwaardig. Homo sapiens betekent immers ‘de met rede begiftigde mens’. En wat is er nou ‘redelijker’ dan met hulp van de natuur zelf iets te gaan produceren; om landbouw te bedrijven dus. Toch is dat idee pas heel recent – ongeveer 12 duizend jaar geleden – voor het eerst in de praktijk gebracht. Vóór die tijd had Homo sapiens al wel ontdekt hoe je wapens en gereedschap bij de jacht kon gebruiken en hoe je vuur kon benutten voor de bereiding van voedsel. Waarom heeft het zo lang geduurd voordat wij van verzamelen en jagen overstapten naar het telen van planten en het houden en verzorgen van dieren? Het antwoord is aan de ene kant heel simpel: de mens is een gewoontedier en ingeslepen gewoonten krijg je er niet zomaar uit. Tegelijk is landbouw nog niet zo simpel. Je moet maar op het idee komen zelf planten te zaaien, terwijl je niemand hebt om het van af te kijken. Hoe maak je wilde planten geschikt voor teelt? Hoe domesticeer je dieren? Dat waren geen eenvoudige vragen toen het vak ‘boer’ nog geboren moest worden. De overgang van jagen en verzamelen naar landbouw had, naast vergroting van het voedselaanbod, ook andere gevolgen. De opkomende landbouw betekende een forse ingreep in de natuur. En die verstoring nam alleen maar toe naarmate de bevolking groeide. De wilde planten, planteneters, en in hun kielzog de vleeseters, parasieten en ziekteverwekkers, alles en iedereen zou merken dat de mens aan het boeren was geslagen. Natuur als Bondgenoot 4 | 2008 Professor Jan Osse en professor Louis Schoonhoven zijn emeritus hoogleraren, respectievelijk algemene dierkunde en entomologie van de Wageningen Universiteit 5
Page 1 and 2: Bio-Wetenschappen en Maatschappij N
Page 3 and 4: Cahier 4 | 2008 Natuur als Bondgeno
Page 5: Voorwoord Een vitale land- en tuinb
Page 9 and 10: v e i l i g v o e d s e l v o o r v
Page 17 and 18: w a a r k o m e n p l a g e n v a n
Page 19 and 20: i o - w e t e n s c h a p p e n e n
Page 21 and 22: p l a g e n b e s t r i j d e n z o
Page 29 and 30: i o l o g i s c h e bestrijding in
Page 31 and 32: o n k r u i d v e r g a a t n i e t
Page 35 and 36: d e w a p e n w e d l o o p t u s s
Page 37 and 38: d e w a p e n w e d l o o p t u s s
Page 41 and 42: d e v r o u w e n d o e n h e t w e
Page 43 and 44: d e s p e u r n e u s v a n e e n s
Page 47 and 48: p l a n t v e r t r o e t e lt zijn
Page 57 and 58:
d e b i j w e r k i n g e n v a n b
Page 59 and 60:
i o - w e t e n s c h a p p e n e n
Page 61 and 62:
p l a a g b e s t r i j d i n g in
Page 63 and 64:
Page 65 and 66:
Page 67 and 68:
Page 69 and 70:
i n s e c t e n in h e t v e r a n
Page 71 and 72:
Page 73 and 74:
s c h i m m e l s a l s n i e u w w
Page 75 and 76:
Page 77 and 78:
Page 79 and 80:
p a n a m a k a n a a l w e r e l d
Page 81 and 82:
Page 83:
Natuur als Bondgenoot Biologische b
show all

NATUUR ALs bONDGENOOT

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?