Werkplan peuterspeelzaal De Egelantier - Haarlem Effect

Pedagogisch werkplan
Peuterspeelzaal De Egelantier
Welzijnsorganisatie Haarlem Effect
Wij vinden het belangrijk dat uw peuter het bij ons naar de zin heeft!

Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal De Egelantier versie jul2011.001
Inhoudsopgave
Inhoudsopgave ........................................................................................................................... 2
Inleiding ...................................................................................................................................... 3
Onze peuterspeelzaal ................................................................................................................. 4
Algemeen................................................................................................................................ 4
Onze binnen- en buitenruimte ............................................................................................... 4
Inschrijving en plaatsing ......................................................................................................... 4
Wennen .................................................................................................................................. 5
De peuterleiding en het pedagogisch handelen ........................................................................ 5
Spelmateriaal, activiteiten, diversiteit en meertaligheid ....................................................... 5
Bijzondere gebeurtenissen voor de peuter............................................................................ 6
Een ochtend op de peuterspeelzaal ........................................................................................... 7
Regels en afspraken ............................................................................................................... 8
Ouderbetrokkenheid .................................................................................................................. 9
Onze peuterspeelzaal in de wijk en samenwerking met andere instanties .............................. 9
pag 2 van 10

Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal De Egelantier versie jul2011.001
Inleiding
Voor u ligt het pedagogisch werkplan van peuterspeelzaal De Egelantier. De Egelantier
maakt onderdeel uit van de Welzijnsstichting Haarlem Effect.
Dit werkplan vloeit voort uit het algemene pedagogisch beleidsplan 1 voor de
peuterspeelzalen van Haarlem Effect.
In ons pedagogisch beleid komt tot uitdrukking hoe we met kinderen omgaan en waarom we
dit zo doen. Pedagogisch beleid is gebaseerd op een visie op ontwikkeling en opvoeden.
De pedagogische doelstelling van Haarlem Effect is als volgt geformuleerd:
“Vanuit respect voor het kind, een bijdrage leveren aan de ontwikkeling van kinderen, zodat
ze zich ontwikkelen tot evenwichtige zelfstandige mensen, die hun eigen talenten
onderkennen en benutten.”
In ons werkplan wordt de link gelegd met de opvoedingsdoelen, beschreven in het
pedagogisch beleidsplan (en afkomstig uit wet OKE, Riksen-Walraven)
Het bieden van:
a. voldoende (emotionele) veiligheid voor het kind
b. gelegenheid tot het ontwikkelen van de persoonlijke competentie van het kind
c. gelegenheid tot het ontwikkelen van de sociale competentie van het kind
d. gelegenheid om zich waarden en normen, de “cultuur” van onze samenleving eigen
te maken
In dit werkplan staat beschreven hoe we onze pedagogische uitgangspunten in de praktijk
brengen. Zo komen de volgende pedagogische middelen aan bod: de peuterleiding-kind
interactie, de groep, de binnen- en buitenruimte, de activiteiten en het spelmateriaal. Maar
ook de meer praktische zaken zoals inschrijving, plaatsing, wennen en de dagindeling
worden in dit werkplan toegelicht.
Wij hopen dat u door het lezen van dit werkplan een indruk krijgt hoe we werken op de
peuterspeelzaal. Verder hopen we dat u, mede door het lezen van het werkplan, het
vertrouwen heeft dat uw peuter een fijne tijd op De Egelantier tegemoet gaat.
Namens het team van De Egelantier: Lysbeth Heerkens en Thea Kreuk
Datum: juli 2011
Peuterspeelzaal “De Egelantier”
Gasthuisvest 47
2011 EV Haarlem
023-5314667
Peuterspeelzaal De Egelantier is gevestigd in Multicultureel Centrum De Egelantier.
1 Het pedagogisch beleidsplan ligt ter inzage op de peuterspeelzaal
pag 3 van 10

Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal De Egelantier versie jul2011.001
Onze peuterspeelzaal
Algemeen
De Egelantier bestaat al bijna 35 jaar. Wij zijn vijf ochtenden per week geopend van 8.45 uur
tot 12.30 uur. Per ochtend kunnen er 15 kinderen komen die begeleid worden door een
gediplomeerde leidster en een vaste vrijwilligster.
Kenmerkend voor ons is dat we themagericht werken en veel tijd besteden aan knutselen
met allerlei verschillende materialen. Ook bakken we zandkoekjes of appeltaartjes, we
zaaien plantjes en kijken iedere dag hoe hard het groeit. We bieden een “warme” omgeving
aan, waarin de peuters zich thuis en vooral veilig voelen en zich van hieruit verder kunnen
ontwikkelen.
De ruimte is ingedeeld in verschillende “hoekjes”. Er is een lees-, bouw-, knutsel- en
huishoek.
Zoals genoemd werken we vaak met thema’s die kinderen aanspreken en/of die te maken
hebben met het seizoen. Dit geeft structuur en herkenning, we verbreden hun wereld.
Voorbeelden van thema’s zijn: herfst, Sinterklaas, de dierentuin, etc. Rondom dit thema
doen we allerlei activiteiten. Zoals het maken van knutselwerkjes, kringspelletjes,
bijpassende liedjes, boekjes etc. Bijna alles wat we doen in deze periode staat in het teken
van ons onderwerp.
Onze binnen- en buitenruimte
We hebben twee peuterspeelzaalruimtes met veel ramen en dus veel licht. De indeling van
de ruimtes is open en gezellig.
De ruimtes grenzen aan een grote binnentuin met gras, stenen, prachtige bomen, bloemen
en planten. Er is een zandbak, speelhuisje met glijbaan en twee wipkippen. Als we
buitenspelen, wat eigenlijk dagelijks is, halen we ons buitenmateriaal te voor schijn. Karren,
(loop) fietsen, tractors, emmers en scheppen. In de zomer genieten we helemaal van de tuin
met bakken water, af en toe een picknick en bellen blazen.
Inschrijving en plaatsing
De ouders kunnen elke ochtend bij ons langs komen voor een kijkje en informatie. Wij
vertellen ze dan onze dagindeling is, welke activiteiten er ’s ochtends gedaan worden, wie er
werken en hoe wij samen helpen de peuter rustig te laten wennen.
De ouders krijgen van ons informatie en formulieren mee (plaatsingsformulier, informatie
over de ouderbijdrage en de reglementen). Als het allemaal bevalt, kunnen ze de peuter
gelijk inschrijven. Samen kunnen we dan nakijken op welke dagen er plaats is en aan de
wensen tegemoet te komen.
Als het kind geplaatst kan worden, nemen we een maand van tevoren door middel van een
kaartje contact op met de ouders. De ouder en het kind worden uitgenodigd om te komen.
Op deze eerste keer worden de plaatsings- en registratieformulieren verder ingevuld.
Dan worden ook afspraken over het wennen van het kind gemaakt
pag 4 van 10

Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal De Egelantier versie jul2011.001
Wennen
We bekijken bij ieder kind hoe het het beste kan wennen, dit is afhankelijk van het kind. Het
ene kind heeft gewoon langer de tijd nodig dan het andere kind. U kunt ons natuurlijk altijd
bellen om te vragen hoe het met uw kind gaat. Wel is onze ervaring dat de ouder (na b.v. de
eerste keer) een korte of wat langere tijd weggaat om zo duidelijkheid te scheppen voor de
peuter.
De peuterleiding en het pedagogisch handelen
Zoals u in ons algemene pedagogisch beleid kunt lezen, werken wij volgens de methode
Positief Opvoeden (volgensTriple P).
Wij willen dat de peuters hun eigen talenten leren kennen en benutten; dat ze vertrouwen
krijgen in hun eigen kunnen door ze aan te moedigen en complimentjes te geven. We geven
een alternatief voor het gedrag wat we niet willen zien. “Keihard rennen doen we buiten”,
“de handjes heb je niet nodig om iets duidelijk te maken, je hebt een mondje om te zeggen
dat je iets niet wil”.
In onze communicatie proberen we veel nadruk te leggen op het "positieve". Dit geldt voor
alle vormen van communicatie:
kind-kind
kind-spel
kind-leidster
We doen dat onder meer door complimentjes te geven en het eigen zijn te bevorderen.
Met de ouders houden we gesprekjes als ze een "probleem" willen bespreken. Daar kunnen
we dan de tipsheets van Triple P bij gebruiken om de ouders te helpen.
We stimuleren de peuters om hun problemen "zelf op te lossen".
We horen de probleempjes aan, weerkaatsen het en we praten over de gevoelens maar ook
over de gevoelens van de ander. Bij hardhandige ruzie grijpen we in. We belonen bij "zelf"
oplossen.
Wij hebben een open houding naar iedereen. Wij gaan in op opmerkingen over andere
culturen of samenlevingsvormen en vertellen verhalen uit andere culturen.
Spelmateriaal, activiteiten, diversiteit en meertaligheid
Wij hebben op de peuterzaal gevarieerd en veilig spelmateriaal, die de cognitieve,
motorische en sociale ontwikkeling stimuleren. Het daagt de peuters uit en stimuleert hun
ontwikkeling. Zo hebben we puzzels (voor onder meer de fijne motoriek), lotto en bingo
(voor de cognitieve ontwikkeling), verkleedkleren en een keukentje (voor de sociale
ontwikkeling) en auto’ en grote blokken (voor de grove motoriek) en nog veel meer.
pag 5 van 10

Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal De Egelantier versie jul2011.001
We werken graag met natuurlijke materialen. Sinds dit jaar halen we "waardeloos” materiaal
bij “Puik Hergebruik”.
Verder zingen we veel, bakken koekjes en appeltaartjes, gymmen, lezen verhaaltjes voor of
lezen samen (het kijk maar boek).
Wij bieden de peuters knutselactiviteiten aan die de sociale en cognitieve
vaardighedenontwikkeling stimuleren en sluiten meestal aan op het thema dat we op dat
moment behandelen. We experimenteren met verschillende materialen bij het knutselen.
Houtskool, lapjes stof, ecoline, hout, lijm of lekker met je vingers in de verf.
Er is niets leukers dan een kind dat blij naar huis gaat met iets zelfgemaakts.
Wij lezen veel voor of we lezen samen (de gele ballon). Dit is niet alleen goed voor de
taalontwikkeling maar ook voor de emotionele ontwikkeling.
We gaan dagelijks (als het weer het toelaat) buiten spelen zodat de peuters hun energie
kwijt kunnen en weer op een andere manier samen spelen.
Wij willen dat alle peuters, ongeacht hun achtergrond, zich thuis voelen bij ons. We hebben
multi-cultureel speelgoed en voorleesboekjes. We gaan niet specifiek in op de verschillende
geloofachtergronden. Als het ter sprake komt -wat bij ons zelden gebeurt- bespreken we het
in de kring en mag de peuter vertellen wat voor een feest het heeft meegemaakt.
We houden wel rekening met de wensen van de ouders met voedsel (joods, islam) en het
vieren van de eigen verjaardag en feestdagen (bijvoorbeeld bij Jehova-getuigen). Het aanbod
aan diversiteit in (spel) materialen willen wij vergroten, daarom staan wij open voor
suggesties van anderen.
Bijzondere gebeurtenissen voor de peuter
Jarig zijn:
De verjaardag is voor een peuter een groot feest en zo vieren we het ook!! We maken een
bijzondere feestneus precies naar wens van de jarige. We hangen vlaggetjes op en om 11.00
uur gaan we samen met de ouders en soms ook oma’s en opa’s de verjaardag vieren. De
peuters gaan dan aan tafel zitten met de jarige op de feeststoel, de geknutselde feesttaart
wordt aangestoken en zingen we luid en vals voor de jarige. En daar hoort natuurlijk ook een
cadeautje bij. Daarna mag de peuter trakteren.
Andere feesten:
Met Kerst geven we altijd een kerstbrunch voor de kinderen en er is dan thee/koffie voor de
ouders. Tevens maken de ouders nog lekkere hapjes die gezamenlijk worden opgegeten.
Ook aan bv. Oktober-kaboutermaand, St. Maarten (de lampion), Sinterklaas en Pasen wordt
aandacht geschonken.
Het zomerfeest (een week voor de grote vakantie) is elk jaar weer een heel spektakel. De
ene keer een tropenfeest, dan een ridder en prinsessenfeest, een waterfeest of een
sprookjesfeest. Alles staat dan in het teken van het uitgekozen thema. De ouders zijn dan
pag 6 van 10

Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal De Egelantier versie jul2011.001
vanaf 11.15 uur welkom. Sommige ouders zijn er al de hele ochtend om ons te helpen bij de
spelletjes.
Afscheid van de peuterzaal:
We nemen afscheid van een peuter omdat het naar de basisschool gaat en (bijna) 4 jaar is
geworden of als het gaat verhuizen. En daar maken we een feestje van want goed afscheid
nemen is belangrijk. Voor het kind wordt een belangrijke periode afgesloten, en voor de
andere peuters wordt het duidelijk dat het kind niet meer terugkomt op de peuterzaal.
Om 11.00 uur vieren we in de kring samen met de ouders de laatste peuterdag. De peuter
vertelt aan ons naar welke basisschool het gaat en hoe de nieuwe juf/meester heet. En wij
geven dan ons afscheidscadeau, een mooie map met tekeningen en foto’s en nog een klein
cadeautje. Daarna mag de kleuter trakteren en zwaaien we hem/ haar uit.
Een peuter die vier is geworden mag altijd nog een keertje komen spelen op de
peuterspeelzaal.
Een ochtend op de peuterspeelzaal
Een ochtend op de peuterspeelzaal
Structuur is belangrijk voor kinderen, daarom hanteren wij het volgende programma:
8.30 uur De leidsters zijn aanwezig om de ochtend door te nemen en elkaar bij te
praten.
8.45 uur De peuters worden gebracht, en mogen samen met de ouder een
puzzeltje maken of vrij gaan spelen.
9.45 uur De juiste tijd voor een knutselactiviteit want iedereen is nog fris en fruitig.
In de blauwe zaal gaat het knutselen in groepjes. Daarna is er weer tijd
om te gaan spelen.
10.30 uur We gaan proberen om samen op te ruimen. Alle peuters krijgen een
taakje.
10.45 uur Tijd om aan tafel te gaan. Twee aan twee eten de peuters het bordje fruit
leeg en drinken ze hun meegebrachte drinken op. Ervoor zingen we
veel liedjes en erna lezen we een boekje of we vertellen aan de hand
van de vertelkist over het thema waar we mee bezig zijn.
11.15 uur Met z’n allen naar de wc-tjes voor een plas of voor verschoning. Als de
temperatuur het toelaat gaan we meteen naar buiten en anders gaan
we nog dansen of een kringspelletje doen voor we in de tuin gaan
spelen.
11.45- 12.15 uur Iedereen wordt weer opgehaald. Met de ouders wordt nog kort
besproken hoe de ochtend is verlopen. (overdracht)
Als iedereen is vertrokken bespreken de leidsters samen de ochtend na en ruimen ze de
laatste dingen op.
Fruit eten en het drinken:
Het eten en drinken doen we aan de ronde tafel. De peuters nemen zelf hun fruit en drinken
mee. De leidsters schillen al het fruit en verdelen dit op bordjes waar de peuters twee aan
pag 7 van 10

Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal De Egelantier versie jul2011.001
twee van eten. Als iedereen klaar is met eten mag een peuter het drinken uitdelen. Zo leert
het de namen kennen en voelt zich apetrots. Dit is ook het moment dat we een kringgesprek
hebben, we lezen we een verhaaltje of vertellen een gedicht, of via het vertelkistje
bespreken we een onderwerp (hoe groeien de plantjes, wie woont er op de boerderij, wat
neem je mee op vakantie, enz.).
Zindelijkheid en verschonen
We hebben een “vast” moment voor het verschonen/plassen (na het eten/ drinken)
We nemen de peuters die zindelijk zijn en de peuters die bezig zijn met zindelijk worden (en
vaak nieuwsgierig zijn hoe dit nou gaat ) mee naar de peutertoiletjes. Daar plassen ze om de
beurt. Daarna verschonen we op de aankleedtafel de kinderen die een luier dragen.
Wij ondersteunen de zindelijkheidstraining als de ouder aangeeft dat ze er thuis ook mee
bezig zijn.
Ouders nemen zelf een luier mee en doekjes. Maar voor noodgevallen hebben we natuurlijk
altijd een luier of verschoning achter de hand.
Opruimen
De leidsters stimuleren de peuters om te helpen bij het opruimen. Iedere peuter krijgt een
opdracht om iets op te ruimen. Het is leuk om te zien hoe sommige peuters heel graag
helpen met opruimen (ouders zijn jaloers), maar ook hoe de peuters die niet zo graag helpen
gestimuleerd worden mee te doen.
Afscheid nemen aan het begin en eind van de ochtend
We vinden het belangrijk dat er goed en duidelijk afscheid wordt genomen. De ene ouder
neemt afscheid met een kus en een zwaai, de ander trekt nog een paar rare bekken voor het
raam zo heeft ieder zijn eigen manier. En voor de peuter die het dan toch nog moeilijk heeft
is er altijd even een plekje op de schoot van de juf.
Bij het afhalen is het fijn voor ons als de peuter eventjes gedag komt zeggen want dan
kunnen we de dag goed afsluiten.
Het halen en brengen is ook het moment waarop overdracht van ouder naar leidster (visa
versa) gedaan wordt. En de ouder kan dan ook vertellen of iemand anders de peuter komt
afhalen.
Regels en afspraken
Op de peuterspeelzaal hebben we regels, afspraken en gewoonten, die we de ouders
vertellen bij de intake én tijdens de eerste keren dat zij hun kind komen brengen.
De kinderen leren we de regels door ze uit te leggen, door hen te corrigeren als dat nodig is
en natuurlijk door zelf het goede voorbeeld te geven.
Enkele van onze afspraken die we met ouders maken, zijn bv:
pag 8 van 10

Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal De Egelantier versie jul2011.001
Ouders moeten bereikbaar zijn via een telefoonnummer. Van vaste oppassen en au-pairs
krijgen wij ook een telefoonnummer.
Als een kind ziek wordt op de peuterspeelzaal, bellen wij de ouders op voor overleg.
Meestal wordt het kind dan opgehaald.
Als een kind niet komt (bv ziek of met vakantie) dan geven de ouders dit door.
Als het kind gehaald wordt door iemand anders, dan geeft de ouder dit van tevoren
door. Anders geven we het kind niet mee. Oppassen en au-pairs worden eerst aan ons
voorgesteld.
Kinderen mogen hun eigen speelgoed meenemen. Maar als het niet goed lukt om het te
delen, dan bewonderen we het en leggen we het op de kast.
Het kind zegt de leidster altijd gedag, dan weten we dat het kind naar huis is.
Regels voor de kinderen zijn bv:
- we lopen rustig in de zaal
- we praten zachtjes
- we houden onze handjes en voetjes bij ons
In de kring kun je de regels bespreken, bijvoorbeeld naar aanleiding van een boekje of een
voorbeeld wat net gebeurd is. We leggen dan ook uit waarom we deze regel hebben, of
waarom iets niet mag.
Ouderbetrokkenheid
Elke week hebben wij een thee/koffie-ochtend voor de ouders. In de blauwezaal op
woensdag en vrijdag in de Muzezaal op vrijdag. En natuurlijk als we een feest hebben.
Eind november hebben we een knutselavond. We maken dan gezamelijk de versieringen
voor Sint en Kerst. Dit onder het genot van een natje en een droogje. De muzikale omlijsting
wordt verzorgd door de Leidsche Sleuteltjes.
We hebben nog geen oudercommissie op de peuterzaal, maar willen dit de komende
periode wel proberen te realiseren.
Ouders helpen soms bij een bijzondere activiteit. Het jaarlijks uitstapje naar de bibliotheek
waar we in het theatertje een voorstelling gaan bekijken. Deze voorstelling staat in het kader
van de kinderboekenweek.
We vinden het ook leuk in overleg met de ouders een thema-avond te organiseren.
Peuterpuberteit, zindelijkheid, sociale ontwikkeling van de peuter, etc.
Onze peuterspeelzaal in de wijk en samenwerking met andere instanties
Onze peuterspeelzaal zit in het cultureel centrum De Egelantier voorheen het Elisabeth
Gasthuis en heeft een prachtige binnentuin die we soms delen met de andere bezoekers van
De Egelantier.
We hebben een nauwe samenwerking met de stadsbibliotheek. Jaarlijks worden we
uitgenodigd voor een peutervoorstelling en ze houden ons op de hoogte van alle peuter-/
ouderactiviteiten. Eens in de twee maanden halen we een themakoffer op die aansluit bij
ons eigen programma.
pag 9 van 10

Pedagogisch werkplan peuterspeelzaal De Egelantier versie jul2011.001
Om de maand gaan we shoppen bij Puik Hergebruik. Dit is een instantie die “waardeloos”
materiaal ophaalt, denk aan verkeerd bedrukte stoffen, antiek behang, kerstspullen in mei,
oud verpakkingsmateriaal enz., die zij uitzoeken en uitstallen.
Tweemaal per jaar hebben wij overleg met de verpleegkundigen van JGZ
(consultatiebureau). Wij kunnen vragen stellen en zij vertellen ons wat er op dat moment
speelt bij de opvoeding van kinderen. Via het centraal bureau van Haarlem Effect kunnen we
een orthopedagogische observatie aanvragen. Dit doen we alleen als we ons zorgen maken
om een kind en altijd in overleg met de ouders.
De kinderen gaan, als ze vier jaar worden, naar verschillende scholen in en rond de
binnenstad.
We vullen het Haarlems Overdracht Formulier (HOF) in voor ieder kind. Dit HOF
is het overdrachtsformulier dat (na toestemming van de ouder) naar de basisschool wordt
gestuurd. Als een school vragen heeft over een kind kunnen ze ons natuurlijk altijd bellen
(als er toestemming is gegeven).
Het HOF wordt uiteraard met de ouders besproken.
pag 10 van 10