Boekje 'Provinciehuis van Morgen' - Provincie Drenthe

Provinciehuis
van morgen

Vooraf
Drenthe heeft een nieuw provinciehuis met een nieuwe manier van werken. Het zijn vernieuwingen die
hand in hand gaan. De nieuwe werkomgeving ondersteunt een werkwijze die is gericht op samenwerken,
ontmoeten en contact. We zien dit terug in een duurzaam en mooi gerenoveerd gebouw met transparante
ruimten, trefpunten en andere voorzieningen.
Met deze nieuwe werkwijze spelen we in op de veranderende eisen die aan de provincie worden gesteld.
Innovatieve ICT-voorzieningen zorgen ervoor dat werkprocessen sneller verlopen en samenwerking wordt
gestimuleerd.
In dit boekje leest u over de veranderingen die de afgelopen periode hebben plaatsgevonden. We beginnen
met een terugblik op het provinciehuis van toen en eindigen met de nieuwe omgeving waarin nu wordt
gewerkt.
We vinden het belangrijk dat onze medewerkers op prettige en functionele wijze hun werk kunnen doen;
en zich thuis voelen in deze nieuwe werkomgeving. Het nieuwe kantoorconcept draagt bij aan de moderne
organisatie die wij willen zijn.
Met het gerevitaliseerde provinciehuis zijn we klaar voor Morgen; ofwel: Morgen is vandaag.
Veel leesplezier.
Ard van der Tuuk, gedeputeerde
Annette Imhof, directeur-secretaris
3

Provinciehuis van toen
De rand van het Asser bos wordt gemarkeerd door het provinciehuis van Drenthe.
Met recht en reden mag je het gebouw een architectonisch monument van de toekomst
noemen. Met een eigen karakter en geschiedenis is het een gebouw dat helemaal past bij
de Drentse cultuur. Het is geënt op de menselijke maat. Het wil niet imponeren. Toch is het
imponerend, misschien juist wel daarom …
4

De eerste paal
Architect prof. Marius F.Duintjer heeft
het provinciehuis ontworpen, net als het
oorspronkelijke hoofdgebouw van de luchthaven
Schiphol en het provinciehuis in
Zwolle. De eerste paal werd op 10 mei 1971
geslagen. In maart 1973 werd het gebouw
in gebruik genomen. Het heeft 23 miljoen
gulden gekost. Bestuurders en ambtenaren
5
verhuisden van het historische gebouw aan de
Brink in het centrum van Assen - en van een
aantal verspreid liggende locaties - naar dit
nieuwe gebouw aan de Westerbrink. Het oude
provinciehuis biedt sindsdien onderdak aan
het Drents museum.
Op 15 juni 1973 werd het gebouw officieel
door koningin Juliana geopend.

Kunst en groen
Het provinciehuis bestaat uit verschillende,
onderling verbonden, paviljoens met veel
aandacht voor kunst en groen. De Drentse
tuin architect G.R. Hollema heeft het
terrein rondom het provinciehuis ingericht.
Hij maakte er een openbare brink van,
omzoomd door bomen en een gazon van
35.000 m 2 .
In en rond het gebouw zijn kunstwerken van
bekende Nederlandse kunstenaars te vinden.
Zo zijn de schilderingen op de schuifdeuren
van de ontvangstzaal van Corneille. De kosten
toen: 30.000 gulden. Nu is de waarde een
veelvoud daarvan. Een ander opvallend kunstwerk
is het Bronzen Paard met voltigeuse van
de Limburgse kunstenaar Arthur Spronken.
6

Drentse volksaard
Duintjer had de opdracht een gebouw te
ontwerpen met veel licht en open werkruimtes.
Het moest een gebouw worden dat paste bij
de Drentse volksaard. Dat wil zeggen: weinig
afstand tussen bestuur en inwoners.
De hal is neergezet als een centraal plein
tussen de paviljoens waar bezoekers goed
konden worden ontvangen. In die tijd had de
provincie nog aan aantal baliefuncties voor
inwoners van Drenthe, zoals het afgeven van
paspoorten en rijbewijzen.
Via een open trap vanuit het centrale plein
was het bestuursgedeelte te bereiken waar de
portretten hangen van de commissarissen van
8
de koningin die Drenthe in de loop der tijden
heeft gekend.
De statenzaal is een open, lichte ruimte die
enigszins in de grond is verzonken als herinnering
aan de Balloërkuil. Dit was in het
verre verleden een plaats waar de Etstoel
bijeen kwam. De Etstoel was ooit het hoogste
bestuurscollege van Drenthe en daarmee een
vroege voorloper van de staten. De statenzaal
van het huidige provinciehuis is op de
Balloërkuil geïnspireerd: de binnenring van de
hogere waarden in de provinciale politiek ligt
letterlijk beneden het maaiveld.

Op weg naar morgen
Het provinciehuis heeft in zijn historie veel
meegemaakt. Het werk breidde zich uit en
computers kwamen het gebouw binnen,
eerst één per kamer, later voor iedereen.
Internet en e-mail deden hun intrede.
De inhoud van het werk veranderde sterk.
Ook kwamen er strengere veiligheidseisen.
Dit alles leidde tot ingrijpende aanpassingen
aan het gebouw.
10
Een fascinerend verhaal
Het provinciehuis heeft hoogte- en dieptepunten
gekend. Veel hoogwaardigheidsbekleders
hebben sinds 1973 het gebouw
bezocht, van de koningin en andere leden
van het koninklijk huis tot ministers en
buitenlandse gasten. In de statenzaal zijn
belangrijke beslissingen genomen over de
toekomst van Drenthe. De kamer van de
commissaris van de koningin heeft tot nu toe
7 verschillende bewoners gekend.
Het gebouw heeft feestelijke bijeenkomsten
meegemaakt, maar er waren ook momenten
van vinnige ernst en diep verdriet. Tractoren
op het voorplein, bussen in de buurt; een
gijzeling, in maart 1978. Als de stenen van
het provinciehuis konden praten, zouden ze
een fascinerend verhaal vertellen …

Veranderingen
Aan de buitenkant is het provinciehuis sinds
de bouw niet veel veranderd. Het meest opvallend
is de aanbouw van een nieuwe vleugel
in 1985 om de groei van het aantal medewerkers
op te vangen. Naast de ingang verwijst
het kunstwerk Verzonken verleden, van
Marian Geboers, naar de vroegere provinciale
11
organisatie: de griffie, de Provinciale Planologische
Dienst en Provinciale Waterstaat.
Wie het gebouw binnenkomt, ziet meer veranderingen.
De entree is niet langer het centrale
plein van toen. Een grote balie en een ruime
zithoek, die is ontleend aan Drentse zwerfkeien,
bepalen nu de ruimte.

Kantoorruimtes
Oorspronkelijk kende het gebouw vooral
open kantoorruimtes. De meerderheid van
het personeel had daar destijds voor gekozen.
Wel werd de mogelijkheid van kleinere
kamers toen opengelaten, zoals blijkt uit de
beschrijving die voor de verhuizing in 1973
aan het personeel is uitgereikt. ‘De discussie
over de open kantoorruimten, eindigde in een
compromis: begonnen wordt met een geheel
open ruimte. Als er later werkelijk behoefte
blijkt te bestaan aan afscheidingen, zullen
deze alsnog kunnen worden aangebracht.’
In de loop der jaren ontstond die behoefte
inderdaad en werden kamers gebouwd.
12

Revitalisering
De revitalisering van het gebouw is in 2007
gestart. BD architectuur uit Arnhem tekende
voor het ontwerp van de verbouw. In het
programma van eisen is uitgegaan van de
karakteristieken en kleuren van het gebouw
van architect Duintjer. Met respect voor
het gebouw is aan de buitenkant zo weinig
mogelijk veranderd. Als enige zijn de houten
panelen in de raampartijen vervangen door
glas. Daardoor treedt meer licht binnen. Het
heeft een gunstig effect op het energieverbruik.
14
Van binnen is het provinciehuis fors op de
schop gegaan. Tussen 2009 en 2012 is er
op wisselende plekken verbouwd. Kamers
hebben weer plaats gemaakt voor open
ruimtes. De overgang van de buitenwereld
naar het interieur verloopt vloeiend. Zo transparant
is dit provinciehuis. Zo werken we nu.
Voor de verbouw hebben provinciale staten
een bedrag van € 20,8 miljoen beschikbaar
gesteld.

Morgen is vandaag
Na een bewogen periode met veel veranderingen, emoties en verwachtingen is het
Provinciehuis van Morgen realiteit. Morgen is vandaag. Vertrekpunt van alle veranderingen
is het nieuwe werken. Wat houdt dat in en waarom is dat nodig?Antwoorden op deze en
andere vragen vindt u hierna.
16

De papieren verschansing is weg
Het verschil met de manier van werken in
1973 is groot. Taken zijn veranderd, samenwerken
is nog belangrijker geworden en
bovenal heeft digitalisering zijn intrede
gedaan. Geen stapels papier meer, maar
computers en mobiele telefoons.
Dat neemt niet weg dat het vele papier in 1973
ook al onderwerp van discussie was. In de
17
verhuisinstructie van 1973 lezen we bijvoorbeeld:
‘Stoot af wat U nu niet dagelijks nodig
hebt. Gooi weg, wat U helemaal niet meer
nodig hebt. Laat U straks niet verrassen door
de verhuizer, want hij pelt U onverbiddelijk
uit Uw papieren verschansing en brengt U
waarschijnlijk tegelijk met Uw papieren per
kist over naar de nieuwbouw.’

Het nieuwe werken
Het grote verschil met vroeger is dat niemand
meer een eigen werkplek heeft. Medewerkers
bepalen zelf hoe, waar, wanneer en met wie zij
werken aan resultaten. De kamers met vaste
kamergenoten zijn verdwenen en vervangen
door open ruimtes: vlekken. Ze hebben alle
faciliteiten die nodig zijn om goed te kunnen
werken. Behalve de verschillende werk- en
18
overlegplekken bevinden zich daar ook de
lockers voor medewerkers, de afdelingsbibliotheek
en andere faciliteiten zoals een
garderobe, toiletten en een facilitycorner met
printers en kantoorbenodigdheden.

In het begin was het even vreemd, maar
het went snel. De oude, vertrouwde kamer
weg? In de nieuwe situatie staat de gebruiker
centraal. De voordelen zijn groot: meer
19
onderling contact en meer ruimtes voor
projectmatig samenwerken.

Soorten werkplekken
Medewerkers zoeken een plek die het best
past bij de werkzaamheden die zij willen
gaan doen. Voor dagelijkse, routinematige
werkzaamheden gaat men naar één van de
flexwerkplekken in de open werkruimte waar
men inlogt met de laptop. Vraagt het werk
om een rustige omgeving dan biedt één van de
stilteplekken uitkomst.
20
De projectruimte, een afgesloten kamer voor
maximaal 8 personen, is heel geschikt om
gezamenlijk aan projecten te werken. Deze
ruimte biedt verschillende facilliteiten zoals
een whiteboard en LCD-scherm die aan de
laptop kunnen worden gekoppeld.

Soorten overlegplekken
Samenwerking vraagt ook om ruimtes om
goed te kunnen overleggen en vergaderen, of
het nu gaat om gesprekken onder vier ogen of
vergaderingen van grote gezelschappen. Het
nieuwe provinciehuis biedt hiervoor uiteenlopende
mogelijkheden zoals spreekruimtes,
vergaderkamers, kamer voor actief vergaderen
(met statafel), een brainstormruimte en een
21
conferentieruimte voor grotere gezelschappen.
Overal zijn voorzieningen voor presentaties.
Ook het bedrijfsrestaurant, met draadloos
internet, biedt ruimte voor informeel overleg
buiten de lunchtijden om.

Trefpunt
Op de meeste vlekken is een trefpunt
aanwezig, met daarin een keukentje en een
koffieautomaat, stamtafel, bank en bar langs
22
het raam. Aan de muur hangt een televisiescherm.
Het is een prima plek om even bij te
kletsen, te overleggen of een boterham te eten.

Kunst
Kunst heeft altijd al een belangrijke plaats
ingenomen in het provinciehuis. Kunst draagt
bij aan een prettige en aantrekkelijke werkomgeving.
In het open concept van het nieuwe
provinciehuis heeft kunst een andere invulling
gekregen. Zo zijn de wandjes tussen de
bureaus bekleed met landschapsafbeeldingen
van de Drentse kunstenaars Berend Groen en
Siemen Dijkstra. Verspreid over het gebouw
zijn in de vlekken en het publieke deel diverse
23
kunstwerken uit de provinciale kunstverzameling
te zien. De fractiekamers zijn ingericht
met Drentse landschapskunst uit de negentiende
en twintigste eeuw.
Op grond van de zogenaamde 1%-regeling
beeldende kunst zijn twee nieuwe kunstwerken
aangeschaft: een schilderij van Gerard
van de Weerd en een kunstwerk van Giny Vos
(realisatie voorjaar 2012).

Duurzaam gebouw
Het gebouw is klassiek en vernieuwend. Het uiterlijk is jong monumentaal. De inrichting is
duurzaam met veel aandacht voor het milieu, energieverbruik en binnenklimaat. Kortom:
het provinciehuis is aangenaam en van alle tijden.
Duurzame maatregelen
De provincie geeft met dit gebouw het goede
voorbeeld als het om duurzaamheid gaat.
Klimaat- en energiemaatregelen verminderen
de CO2-uitstoot met 90%. Er wordt gebruik
gemaakt van aardwarmte, sensoren voor
verlichting, regenwater voor toiletten, urinescheiding,
zonnepanelen en groene stroom en
gas.
24
De beschikbare ruimte wordt efficiënter
gebruikt. Het interieur is met duurzame en
natuurlijke materialen ingericht.
Voor gescheiden afvalverwerking zijn allerlei
voorzieningen aanwezig. Plastics, GFT, koffiebekers,
oud papier en klein gevaarlijk afval
(o.a. batterijen) worden apart ingezameld.

Energieverbruik
Het energieverbruik wordt tot een minimum
beperkt. Zo wordt gebruik gemaakt van een
warmtepomp in combinatie met warmte- en
koudeopslag in de bodem. De warmtepomp
wordt elektrisch aangedreven door middel van
groene energie. Dit beperkt het gebruik van
fossiele brandstof als aardgas tot een minimum
en daarmee de uitstoot van CO 2.
Op het dak zijn panelen geplaatst die de
zonne-energie omzetten in elektriciteit.
25
Voor de verlichting zijn speciale TL armaturen
geïnstalleerd die met een laag energieverbruik
voor een hoge lichtopbrengst zorgen. Verder
wordt zo veel mogelijk gebruik gemaakt
van daglicht en van bewegingssensoren voor
ruimten die minder vaak in gebruik zijn.
Schilisolatie zorgt ervoor dat de warmte in de
winter binnen en in de zomer buiten blijft. Al
met al zal het gasverbruik afnemen van bijna
280.000 m 3 naar 40.000 m 3 per jaar.

Binnenklimaat
Met sensoren wordt het klimaat geregeld op
temperatuur en luchtvochtigheid. Daardoor
ontstaat een aangenaam binnenklimaat.
De invoer van lucht is optimaal verdeeld,
zodat medewerkers en bezoekers geen last
hebben van koude luchtstromingen. Op elke
26
vlek of afgesloten ruimte kan de temperatuur
hoger of lager worden ingesteld. De omgeving
is hygiënisch, omdat zich geen radiatoren in
de ruimte bevinden. In de vergaderkamers
wordt de hoeveelheid CO 2 gemeten en bijgestuurd
om frisse lucht te behouden.
Duurzaam terreinbeheer
Het parkeerterrein en voorterrein gaan ook
mee met de tijd. Het grote parkeerterrein voor
medewerkers is geasfalteerd. Deze verharding
past in een duurzaam terreinbeheer, wat
zich onder andere richt op vermindering van
onkruidbestrijdingsmiddelen.
Het parkeerterrein voor bezoekers ligt uitnodigend
dicht bij het gebouw. Door hergebruik
van oudere klinkerbestrating heeft het een
rustieke uitstraling.
Voor het provinciehuis ligt de Westerbrink.
Op gezette tijden wordt het begraasd door
een schaapskudde. Ook dit past in duurzaam
terreinbeheer.

Colofon
Tekst: Kees Opmeer en John Tits
Grafische verzorging: docucentrum
Fotografie:
ZZ vormgeving & opmaak, Veendam
W.J. Kleppe, Assen
Cartoon: Herman Roozen
Deze brochure is een uitgave van de provincie Drenthe, 2011

PPM11052601