Polder BJ, Cune MS. Boormallen. In: Implantologie in partieel ...

Polder BJ, Cune MS. Boormallen. In: Implantologie in partieel dentate situaties. Bohn Stafleu
van Loghum, 2003.
Het beoordelen van wensen, mogelijkheden en beperkingen op prothetisch en chirurgisch
gebied dient voorafgaand aan de chirurgische fase plaats te vinden. Ter oriëntatie voor de
behandelaar(s), maar zeker ook ter informatie aan de patiënt, verdient het daarbij voorkeur
om, zoals bij iedere complexe restauratieve ingreep, vooraf een proefopstelling te maken
(Becker en Kaiser, 2000). Deze kan bijvoorbeeld bestaan uit 1 of meerdere in was
opgestelde prothese-elementen of in was gemodelleerde elementen (afb. 2.1.5.1).
Omdat in de implantologie vaak sprake is van gescheiden verantwoordelijkheden
tussen chirurg en prothetist, kunnen allereerst de proefopstelling en vervolgens een boormal
uitstekende diensten bewijzen om de prothetische wensen en de chirurgische consequenties
goed op elkaar af te stemmen. Deze manier van werken bevordert de communicatie tussen
chirurg en restauratief tandarts. Een goede boormal kan bepalend zijn voor de mate waarin
het geplande resultaat tijdens de chirurgische fase tot uitdrukking komt (Kennedy et al.
1998).
De ideale boormal moet in ieder geval aan de volgende 5 eisen voldoen (Sicilia et al., 1998):
1. oriëntatie Vestibulair en mesio-distaal moet de juiste asrichting en positie van het
implantaat eenduidig vastliggen. Hiernaast moet ook de verticale
positie van het implantaat zijn aangegeven (dit geldt met name in
esthetisch kritische gebieden).
2. contrast De boormal moet ook als sjabloon voor röntgendiagnostiek te
gebruiken zijn (afb. 2.1.5.2)
3. fixatie De boormal moet een stabiele en reproduceerbare fixatie in de mond
hebben
4. comfort Hij moet geen beperkingen voor de toegankelijkheid van het
operatiegebied vormen. De boormal moet ook bij gebruik van externe
koeling voldoende zicht op het operatieveld toestaan en het prepareren
van het implantaatbed mogelijk maken.
5. keuzevrijheid Door onvoorziene anatomische beperkingen moet binnen de gegeven
speelruimte een verantwoorde aanpassing in inclinatie of positie
mogelijk zijn.
Bij het vervaardigen van een boormal wordt uitgegaan van een proefopstelling (afb. 2.1.5.1).
Hierbij wordt, behalve dat de positie van het implantaat wordt bepaald, ook rekening
gehouden met de vraag of in de prothetische fase een te cementeren of vast te
verschroeven kroon zal worden vervaardigd.
Er bestaan vele uitvoeringen van boormallen. Bij gebruik in het bovenfront steunt de
boormal af op tenminste 4 gebitselementen; 2 beiderzijds van het diasteem. In de laterale
delen is dit bij een vrij-eindigende voorziening niet mogelijk. De kunsthars van de boormal
bestrijkt dan net zoveel gebitselementen aan de mediale zijde van het diasteem als nodig is
om de plaat stabiel te laten zijn.
Tandtechnisch kan een boormal op verschillende manieren worden vervaardigd. Een
veel gebruikte techniek is om over een in was opgesteld element, een dieptrekplaatje te
maken en deze ter plaatse van het opgesteld element vervolgens met kunststof te laten
vollopen. Ook is het mogelijk om een plaatje met kunsthars te “strooien”. Om ruimte te
maken voor de implantaatboor wordt vervolgens een perforatie gemaakt (afb. 2.1.5.3).
Waarschijnlijk de meest gebruikte boormalvariant is een massieve kunststof plaat,
met een kanaal of een groef ter geleiding van de implantaatboor (afb. 2.1.5.4, afb. casus#).
De cervicale contour van het te vervangen gebitselement is hierbij volledig
aangegeven. Hierdoor wordt met name de verticale positie van het implantaat goed
aangegeven. Het zicht op het implantaatbed is niet meer dan redelijk. Eventuele externe
koeling van de boor wordt gehinderd. Het kanaal laat verder geen speling in asrichting of

inclinatie toe. De boormal wordt in principe alleen gebruikt als eerste aanzet. Bij het opboren
van het implantaatbed met boren van oplopende diameters kan hij niet worden gebruikt. In
voorkomende gevallen kan een bestaande partiële plaatprothese ook als boormal worden
gebruikt.
Om de operateur meer plaatsingsvrijheid te geven wordt soms een deel van het
palatinale of linguale vlak weggeslepen. De buccale contour blijft intact. In deze richting heeft
de operateur geen plaatsingsvrijheid. Een te ver naar buccaal / labiaal geplaatst implantaat is
immers in de regel veel lastiger prothetisch te restaureren dan een ver naar palatinaal /
linguaal geplaatst implantaat. Als nadeel moet vermeld worden dat de buccale kunsthars
lamel het zicht op de boor nog steeds beperkt (afb. 2.1.5.4). Als variant hierop kan in plaats
van palatinaal, de buccale / labiale kunststof verwijderd worden (afb. 2.1.5.5). Het zicht op
het operatiegebied verbetert, maar het risico dat het implantaat ongelukkig ver naar buccaal /
labiaal wordt geplaatst of geïnclineerd wordt zo geïntroduceerd. In beide gevallen is controle
over plaatsing van het implantaat in bucco-palatinale richting beperkter.
Een alternatief is om een boormal te vervaardigen waarbij twee metalen draden
(incisaal en gingivaal) in mesio-distale richting de buccale contour van de gebitselementen
weergeven. Een draad loopt ter hoogte van de incisale rand, de tweede langs de marginale
gingiva. Stabiele fixatie wordt bereikt door combinatie met kunststof in een gebied op enige
afstand van het implantaat-bed. Zo bestaat voldoende informatie over de buccale begrenzing
zonder beperking van het zicht op het implantaatbed. De controle over de inclinatie van het
plaatsen implantaat is beperkt. De boormal hindert de koeling echter geenszins (afb.
2.1.5.6).
• Becker C, Kaiser D. Surgical guide for dental implant placement. J Prosthet Dent 2000;
83: 248-251.
• Kennedy B, Collins T, Kline P. Simplified guide for precise implant placement: A technical
note. Int J Oral Maxillofac Implants 1998; 13: 684-688.
• Sicilia A, Noguerol B, Cobo J, Zabalegui I. Profile surgical template: a systematic
approach to precise implant placement. A technical note. Int J Oral Maxillofac Implants
1998; 13: 109-114.