Brussengazet 25

België - Belgique
P.B.
Brugge 1-2
3/6405
Brussengazet
Driemaandelijkse gazet
jaargang 6• nummer 25
mei • juni • juli 2004
25
afgiftekantoor Brugge 1 • 2 e afdeling
v.u. Hanne Bossaer • p/a Gistelsesteenweg 190/1 • 8200 Brugge

2
COLOFON
Werkten mee aan dit
nummer
Elke Verhoeven
Tiny De Keyzer
Rob Messiaen
Dominique Cauwe
Hanne Bossaer
Lay-out
Joris Pollet
Afwerking
De Windroos
Algemene info
De brussengazet is de
driemaandelijkse nieuwsbrief
van de
Brussenwerking
Abonnementsinfo
Dit nummer is het (voorlopig?)
laatste nummer van
de brussengazet. Je kan je
wel gratis abonneren op
onze elektronische nieuwsbrief
op www.brussen.be
ALGEMEEN
De Brussenwerking is een werking voor broers en zussen
van personen met een handicap.
De werking vormt een kennis- en ondersteuningscentrum
voor alle brussen, hun ouders, familieleden en andere
belanghebbenden.
Contactadres
Brussenwerking, Gistelsesteenweg 190/1, 8200 Brugge.
Tel: 050/40.50.05 Fax: 050/40.50.01
Email: info@brussenwerking.be
Url: http://www.brussen.be
Contactpersonen
Je kan ons op dinsdagvoormiddag van 9u tot 12u30
bereiken op de brussenfoon 050/40.50.05.

WOORD VOORAF
Hallo iedereen,
Er ligt een traan en een lach op ons gezicht....
Een traan, want ondanks vele inspanningen en veel
enthousiasme van brussen en medewerkers ziet de
toekomst van de overkoepelende brussenwerking er niet
rooskleurig uit. Vanaf september van dit jaar zal de professionele
ondersteuning van de werking wegvallen. We willen
op vrijwillige basis proberen om een beperkt aanbod te
blijven voorzien, zoals je op de volgende bladzijde kan
lezen.
Een lach, want gelukkig zijn er heel wat blijvende initiatieven
voor brussen in Vlaanderen. De brussengroepjes
voor jonge brussen en de werkingen voor volwassen
brussen blijven bestaan, net als de stuurgroep van de werking.
Dit aanbod vormt de hoop en de toekomst voor alle
vlaamse brussen....
Dank je wel aan iedereen die vroeger, nu en morgen
gelooft in de brussen!!
Wil je trouwens op de hoogte blijven van wat reilt en zeilt
rond brussen in Vlaanderen? Schrijf je dan in op de
mailinglist van onze elektronische nieuwsbrief op
www.brussen.be (onder ‘nieuwsbrief’)!
Het brussenteam
Korte inhoud van dit nummer
Colofon en algemene info . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2
Woord vooraf en korte inhoud . . . . . . . . . . . . . . . .3
Toekomst van de werking . . . . . . . . . . . . . . . . . .4 -5
Project Levenslijn . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6-7
Nieuws uit de provincies . . . . . . . . . . . . . . . . . .8-11
Brussen in de media . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12-15
Rubriek jonge brusjes . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16-17
Rubriek twaalfplus . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18-19
Rubriek volwassen brussen . . . . . . . . . . . . . . . .20-21
Fakkeldag . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22-25
Bedankt! . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
Voorbij? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27
Aankondiging . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28-30
3

4
TOEKOMST VAN DE WERKING
Slecht nieuws?
Onze lange en moeizame zoektocht naar een gestructureerde
financiering voor de Brussenwerking heeft tot op
heden nog geen positief vervolg gekend.
Momenteel vermoeden we dus dat onze ergste vrees
werkelijkheid wordt: vanaf september van dit jaar zal de
professionele ondersteuning van de werking wegvallen.
Dank aan alle partners
De Brussenwerking wil de medewerkende partners
bedanken zowel voor de financiële steun als voor het
geloof in het project. We bedanken het Projectenfonds
Oever, de Stichting Gouverneur Kinsbergen, het Dominiek
Savio Instituut, het MPI Heilig Hart, de Provincie Oost-
Vlaanderen, Start West-Vlaanderen, het Vlaams Fonds voor
Sociale Integratie van Personen met een Handicap en het
Ministerie van Welzijn voor de meerjarensteun die we
mochten ontvangen en die een sneeuwbaleffect voor onze
werking mogelijk maakte.
Brieven naar Minister Byttebier en Prinses Mathilde
We kregen kort nadat we onze brief naar Prinses Mathilde
opstuurden van haar een antwoord dat ze onze vraag ging
doorspelen naar minister van Welzijn Adelheid Byttebier en
naar mevrouw Simonis, staatssecretaris toegevoegd aan de
minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid (een hele
boterham... maar we hoorden niets meer van haar).
Naar het Ministerie van Welzijn werd vanuit de brussen die
zetelen in de stuurgroep een brief gestuurd met de vraag
om een oplossing voor de werking te voorzien. We kregen
nog geen antwoord van het kabinet....en aangezien daar
nu voorlopig niemand beslissingen kan nemen....
Bestaande aanbod blijft!
Het bestaande aanbod van brussengroepjes voor jonge
brussen en twaalfplussers, en van werkingen voor volwassen
brussen blijft bestaan. Dit aanbod vormt de hoop
voor de brussen in Vlaanderen....

Stuurgroep Brussenwerking
De stuurgroep Brussenwerking blijft bestaan. Op de laatste
bijeenkomst van de stuurgroep werden twee werkgroepen
opgericht: de werkgroep ‘nieuwsbrief’ en de werkgroep
‘aanbod voor brussen’.
De werkgroep ‘nieuwsbrief’ zal een halfjaarlijkse
elektronische nieuwsbrief verzorgen met allerlei nieuws
voor, door en over brussen in Vlaanderen en buitenland.
Wil je deze gratis nieuwsbrief ontvangen? Dat kan! Je kan
je inschrijven op de mailinglist op www.brussen.be (onder
‘nieuwsbrief’). Wie wil, kan de nieuwsbrief ook op papier
verkrijgen. Aangezien we zelf geen middelen meer hebben,
vragen we om de verzendingskosten te betalen.
Brussengazet
Helaas is deze papieren gazet het (voorlopig?) laatste nummer.
De papieren gazet wordt vervangen door de halfjaarlijkse
elektronische nieuwsbrief (zie hierboven).
Brussenfoon
Tijdens de maanden juli, augustus en september proberen
we zoveel mogelijk telefoonpermanentie te voorzien. Je
kunt ons bereiken op dinsdagvoormiddag van 9u tot
12u30; en ook op andere dagen proberen we ter
beschikking te staan. Je kan ons ook mailen
(brussenwerking@pi.be) of faxen (050/40 50 01). Voor
dringende gevallen kan je telefoneren op 050/40 50 00.
Vanaf oktober 2004 zullen we wellicht geen telefonische
permantie meer kunnen aanbieden.
Brussenspel ‘brussen door berg en dal’ en de video
‘Mijn zus is een knuffelkont...’
Het brussengezelschapsspel ‘brussen door berg en dal’ en
de video ‘Mijn zus is een knuffelkont...’ over de
belevingswereld van brussen zijn af!!
Je kan het spel gratis ontlenen bij verschillende speel-otheken,
of je kan het spel voor 8 euro (leden) bestellen via
de Brussenwerking. Je kan de video voor 4 euro (leden) bij
ons bestellen.
Wil je het spel of de video aankopen of wil je meer informatie?
Op onze website kan je een folder met bestelformulier
downloaden. Geef je ook een seintje wat jouw
ervaringen zijn?
5

6
PROJECT LEVENSLIJN
Voor de eerste keer.
Stefan Boonen, de auteur, en Ina Hallemans, de illustratrice,
zijn de afgelopen weken druk in de weer geweest met ons
nieuwe prentenboek voor brusjes van jonge
verkeersslachtoffers.
De Brussenwerking hield steeds een oogje in het zeil
omtrent een juiste verwoording van de gevoelens,
gedachten en belevenissen van Kobe, de brus in kwestie.
Het verhaal gaat over een dag uit het leven van Kobe en
zijn grote zus Kaat, die in een rolstoel terechtkwam na een
ongeval. Het is een speciale dag voor hen beiden want Kaat
mag voor het eerst na een lange hospitalisatie en revalidatie
terug naar haar eigen school. Voor Kobe is het ook een héél
bijzondere dag want hij gaat 's avonds voor het eerst een
optreden geven voor de vriendjes uit de buurt!
Beide kinderen zijn dan ook heel zenuwachtig en zitten vol
spanning! Verder kan je lezen hoe Kobe het een beetje
oneerlijk vindt dat hij nu altijd moet helpen afwassen of
hoe hij vandaag eens geen zin heeft om over zijn zus te
praten.
Hieronder kan je al een klein voorproefje zien van een
tekening uit het verhaal. Kobe vertelt dat zijn zus wel nooit
meer zal kunnen lopen maar dat ze keihard kan rijden met
haar rolstoel!

In het boekje komen niet alle problemen en moeilijke situaties
van een brus en een jong verkeersslachtoffer aan bod maar het
vormt een hulpmiddel, een aanleiding om in gesprek te gaan.
Achteraan het prentenboek vindt men dan ook een bijsluiter
met handige tips voor ouders, begeleiders, leerkrachten,...;
kortom voor iedereen die zich het lot van een brus van een jong
verkeersslachtoffer aantrekt.
Het boekje van de Brussenwerking is het eerste boekje in een
reeks rond verkeersslachtoffertjes. Ook het
revalidatiecentrum Pulderbos brengt volgend jaar een lees-voorleesboek
uit voor brussen! We zijn benieuwd!
Wat er nog allemaal gebeurt met Kobe en zijn muziekgroepje
kan je vanaf begin september 2004 lezen in het prentenboek
"Voor de eerste keer".
Voor meer informatie:
Tiny De Keyzer:
0486/86.90.45
Afscheid van Tiny....
Jammer genoeg zeg ik jullie op het eind van juni vaarwel. Maar
toch hoop ik dat het geen definitief afscheid is maar een "tot ziens"!
Ik kijk alvast vol ongeduld samen met jullie uit naar het prentenboek
"Voor de eerste keer" in september.
Gedurende de afgelopen 9 maanden heb ik heel veel bijgeleerd rond
brussen en de Brussenwerking zelf. Het is een super zinvol initiatief
dat tot in het oneindige zou moeten blijven bestaan. Er is nog zoveel
te ontdekken, te organiseren, te beleven, te delen en te brussen!
Hopelijk biedt onze website toch nog een zekere uitkomst voor alle
brussen, ouders, leerkrachten en studenten in dit land.
Als laatste wil ik de bestaande en toekomstige brussengroepjes nog
veel goeie moed toewensen en ik zou zeggen: "Brus er maar lustig
op los!"
Tiny
7

8
NIEUWS UIT DE PROVINCIES
PROVINCIE WEST-VLAANDEREN
De brussengroepjes in Vlaanderen zijn op vakantie en
beginnen er in het najaar van 2004 opnieuw aan met volle
moed en veel enthousiasme!
De Buzotjes in Ieper
Contactpersoon Buzotjes:
Wouter Bertier: 057/21.55.35
wva@pandora.be
De Kobusjes in Kortrijk
Contactpersoon Kobusjes in Kortrijk:
Ine Beheydt: 056/35.30.17
De zeebrusjes in Oostende
Contactpersoon Zeebrusjes in Oostende:
Trui Pollet: 0476/99.73.96
Petra Lust: 059/70.67.17
Nieuw brussengroepje in Brugge!
Er is zeer goed nieuws voor de brussen in Brugse regio! In
het najaar van 2004 wordt voor hen een splinternieuw
brussengroepje opgericht!
Het groepje wordt gedragen door een samenwerkingsverband
tussen Tanderuis, TB Accent, Start West-Vlaanderen en
VFG afdeling Brugge. Wellicht zullen nog enkele partners
uit de regio aansluiten.
Het groepje zal werken volgens hetzelfde principe als het
brussengroepje Oost-Vlaanderen. Viermaal per jaar wordt
een bijeenkomst voor brussen van 6 tot 16 jaar voorzien.
Een eerste bijeenkomst is gepland op zaterdag 20 november.
Op die dag wordt een gezinsdag aangeboden zodat
ook ouders kunnen kennismaken met de werking.
Heb je interesse? Laat gerust iets weten, dan houden we je
op de hoogte.
Voor meer informatie:
Brussenfoon: 050/40.50.05

PROVINCIE VLAAMS-BRABANT
Brusjes in Roosdaal en Studiobrus uit Leuven
Contactpersonen brussengroepje Roosdaal:
Sofie Trifin en Ineke Debaere: 053/64.66.66
brussen@mpi-sintfranciscus.be
Contactpersoon StudioBrus:
Miriam Cueppens: 016/25.70.13 of 0477/67.28.73
An Dejagere: 0496/81.37.94
9

10
PROVINCIE ANTWERPEN
Afscheid van Elke....
Dag lieve brusjes en brussen,
Het was kort maar goed, mijn tijd bij de Brussenwerking...
Eind mei nam ik 'officieel' afscheid. Officieel, omdat ik niet
langer bij de Brussenwerking zal werken. Maar dit 'afscheid'
heb ik zelf in de hand: de brussen zitten nu in mijn hoofd
en in mijn manier van werken, waardoor ze ook op de jobs
die ik in de toekomst ga doen, nooit helemaal wég zullen
zijn. Ik zal dan ook mijn best doen om nooit de plaats en
het belang van brussen uit het oog te verliezen...
Aan de brussen en brusjes die ik dit jaar heb mogen leren
kennen: bedankt voor de fijne ontmoeting en toffe
momenten!
Aan mijn collega's: merci voor de zeer fijne samenwerking...
Ik hoop in de toekomst nog vaak op zo'n manier met
mensen te kunnen samenwerken!
Ik begeef mij terug naar het Antwerpse, maar ik hoop nog
regelmatig met andere mensen die brussen een warm hart
toedragen, te kunnen samenzitten om op vrijwillige basis
verder stappen vooruit te zetten.
Vandaar: geen afscheid, maar een welgemeend...
...Tot ziens!
Elke
De Kempbrusjes en ABC
Ook de Kempbrusjes en ABC genieten van een welverdiende
zomervakantie!!
Contactpersonen Kempbrusjes:
Els Struyfs: 0474/73.57.19
e-mail: elsstruyfs@hotmail.com
Heidi Thys: 0486/05.80.10
Chantal Van Mieghem: 0474/84.12.64
e-mail: chantal.vanmieghem@pandora.be
Contactpersonen ABC:
Lucienne (Voluntas): 03/647.02.88
Petra De Gier: 0473/52.12.88

PROVINCIE OOST-VLAANDEREN
Broers&Zussen Oost-Vlaanderen
Contactpersonen Broers&Zussen Oost-Vlaanderen:
Hannelore Callewaert: 09/220.13.20
Karlien De Maesschalck: 09/210.54.50
Sylvie De Clercq en Jo Degroote: 09/372.86.11
Ilse Laethem: 09/476.234
Leen Deseyn: 050/340.341
Hans Poelvoorde: 09/228.18.33
Website: www.brussenov.tk
De kalender op deze pagina is van die website afkomstig.
11

12
BRUSSEN IN DE MEDIA
Radio 2 West-Vlaanderen
Op 10 mei kwam de Brussenwerking op Radio 2!
Tijdens de persconferentie van 7 mei speelde Luc Van
Hauwaert ons brussenspel samen met Elke en Tiny. Voor
diegenen die het interview gemist hebben, hieronder kunnen
jullie het gesprek op de voet volgen!
Weet je wat een brus is? Dat is iemand die een gehandicapte
broer of zus heeft. De Brussenwerking, in Brugge, die bijna 10
jaar bestaat, heeft een video uit met de titel: 'Mijn zus is een
knuffelkont…' waarin de brussen aan het woord komen. Er is
ook een brussenspel, Luc Van Hauwaert speelde het met Elke
Verhoeven, die het spel bedacht heeft en met Tiny De Keyzer
die een zus heeft die in een instelling woont.
Elke: "t Is eigenlijk een vrij simpel concept. Gewoon met de
dobbelstenen gooien en beginnen rondwandelen op het
spelbord. Er zijn vier vlaggen waar de spelers heen moeten
en iedere keer als ze aan een vlag zijn, moeten ze een vraag
of een opdracht doen. Dan krijgen ze een fiche voor op
hun reispas. Iedere speler heeft een reispas. Als die vol is,
ben je gewonnen."
Luc: "Wat mij nu al zeer zenuwachtig maakt, is die zandloper.
Waarvoor dient die?"
Elke: "In het spel zitten een aantal stellingen. En als een
speler een stelling krijgt, dan is het de bedoeling dat hij
erover praat zolang als de zandloper loopt.
Via dit vakje ben ik aan een vlag en nu mag ik dus een
vraag of een opdracht nemen. Ik neem de blauwe kaartjes,
die zijn voor 12-plussers en omdat ik in het stuk op het
spelbord aan de zee sta, neem ik de vraag van de zee:
"Vertel een situatie waarin je je schuldig voelde tegenover je
broer of zus." Dat is een stelling, dus dan is het de
bedoeling dat er met een zandloper wordt gewerkt."
Luc: "Eigenlijk kan je dat waarschijnlijk nu zelf niet spelen
want jij bent wel de ontwerpster van het spel maar je bent geen
brus."
Elke: "Dat klopt! Ik heb hier wel een brus bij mij."

Tiny: "Hallo. Mijn naam is Tiny en ik ben dus brus. Mijn zus
is net veertig jaar geworden. Dus ik ben zelf 28 jaar, dus de
jongste van de bende."
Luc: "Antwoord eens op de vraag."
Tiny: "Misschien onrechtstreeks, dat ik nooit echt sprak over
mijn zus op school of tegen vriendinnetjes of zo. Omdat ze
eigenlijk ook niet thuis woonde. Dus dat ik mij daar wel een
beetje schuldig over voelde dat ik nooit echt over haar
sprak. Ook omdat ik eigenlijk niet bekend was met de brussengroepjes
of Brussenwerking."
Luc: "Wanneer ben je je beginnen outen als brus?"
Tiny: "Als je dat zo kan noemen… Toch wel na mijn pubertijd.
Ervoor had ik een beetje slechte ervaringen van
kinderen die me uitlachten of die vroegen "Wat heb jij
dan?" als je zus al gehandicapt is…"
Luc: "Zijn kinderen zo wreed?"
Tiny: "Toch wel… Ja, die kunnen echt wel zo wreed zijn."
Luc:"Zijn volwassenen wreed en houden ze dat misschien
properder binnen dan?"
Tiny: "Ja, eigenlijk wel. Sommige mensen kunnen daar goed
mee omgaan maar sommige mensen vallen stil als je
daarover begint."
Luc: "We waren in het gebied van de zee. Er is ook nog het bos,
de bergen enzovoort. Waar staat dat telkens voor?"
Elke: "De zee, dat zijn eigenlijk allemaal vragen en opdrachten
die gaan over gevoelens. De vragen en opdrachten van
het bos gaan over relaties. Het stuk van de bergen gaat
over dromen en toekomst en de stad gaat over praktische
aspecten van handicap. Dus dat zijn een beetje meer informatieve
dingen."
Luc: "Zitten er bij de gevoelsvragen ook harde noten in om te
kraken?"
13

14
Elke: "Tja, maar ze zijn natuurlijk niet verplicht om ergens
op te antwoorden. Maar bijvoorbeeld: er zit een vraag in
van "wil je zelf kinderen?" Voor kinderen die weten dat de
handicap van hun broer of zus erfelijk is en het daar
moeilijk mee hebben, kan die vraag natuurlijk wel confronterend
zijn. Maar het kan dan ook een manier zijn om het
erover te hebben, terwijl ze dat anders misschien niet
zouden doen."
Bron:
Maandag 10 mei
Radio 2 West-Vlaanderen
Middagpost
Ons spel en onze video in de krant!!
De Brussenwerking stond in de maand mei volop in de
mediabelangstelling!
Net zoals alle vogels hadden wij ook ons ei gelegd en dit
voorgesteld aan de pers op 5 en 7 mei in Brussel en
Brugge.
Het brussenspel "Brussen door berg & dal" en onze video
"Mijn zus is een knuffelkont…" werden bekeken, besnuffeld,
betast en gespeeld én goedgekeurd door de aanwezige
journalisten die vervolgens hun lof betuigden in hun kranten.
Vooral de west-vlaamse pers reageerde geïnteresseerd.
Onze projecten werden voorgesteld in Het Nieuwsblad, Het
Volk, De Streekkrant (op de voorpagina!!) en het Brugsch
Handelsblad.
Bron:
De Streekkrant
13 mei 2004

Bron:
Brugs Handelsblad
14 mei 2004
Bron:
Het Volk en Het Nieuwsblad
12 mei 2004
15

16
RUBRIEK JONGE BRUSJES
Voor brusjes van 4 tot 12 jaar
Ik heb een broer,
hij is best stoer,
maar hij is niet zoals ik,
daarom ben ik dus een brus!
Soms vind ik het echt nie fijn
om een brus te zijn,
maar als mijn broer thuiskomt,
en ik zie die lieve lach op zijn
gezicht,
denk ik : wat is het toch fijn om
een brus te zijn!!!
Joke
Help het vliegtuig om bij het
eiland te komen

Om te kleuren
17

18
RUBRIEK TWAALFPLUS
Voor brussen van 12 tot 18
Brussen van een kind met een
persoonlijkheidsstoornis aan het woord...
als kind word je weinig
verteld maar zie je veel
je voelt je schuldig omdat je aandacht vraagt
van je ouders; jouw problemen zijn niets
vergeleken bij die van de andere
je maakt je veel zorgen
je ziet je ouders en broer of zus lijden
je ziet je ouders kapotgaan en je hebt zelf
ook recht op gezonde, opgewekte ouders

Je ouders worden door de problemen in
beslag genomen en er blijft geen ruimte over
voor jouw zaken
Bron:
Studiedag Gebroken Spiegelbeeld
Similes juli 2001 nr. 97, p. 16-17
ik heb angst om kinderen te krijgen,
ik wil niet dat ik een kind krijg dat dit
moet meemaken
ik mis de gezelligheid van vroeger zo
ik wil niets meer met mijn gekke zus te maken
hebben. het is haar schuld dat alles is veranderd
en mijn ouders zien alleen haar
ik voel mij verantwoordelijk voor mijn zus, zij heeft
mij nodig, maar ik kom daardoor aan veel dingen
voor mijzelf niet toe
19

20
RUBRIEK VOLWASSEN BRUSSEN
Het verhaal van Patricia
Ik ben Patricia en ik ben 19 jaar oud.
Ik heb een verstandelijk gehandicapt zusje Vera van 8 jaar.
Ze zit op een mytylschool. Op de laagste niveau groep.
Verder heb ik ook nog een zusje van 17 jaar.
Ik ben nu bezig met de SPW opleiding en zit in het laatste
jaar. Ik heb de richting gehandicaptenzorg/activiteitenbegeleiding
gekozen. Een heleboel mensen denken dat ik
dit gekozen heb uit een soort schuldgevoel tegenover mijn
zusje. Dit is dus helemaal niet zo. Ik ben dit werk gaan
doen sinds ik weet hoe het is om met gehandicapten te
werken. Vanaf de eerste dag dat ik bij m'n zusje op het
dagverblijf was, wist ik meteen dat ik dit werk later ook
wilde gaan doen.
De vraag die ik vaak krijg, is of ik me een brus voel. Ik voel
mijzelf niet echt een brus.
Het is wel mijn zusje, maar je zorgt meer voor haar dan bij
een 'normaal' broertje of zusje. Het is voor mij heel erg normaal
geworden. Bij mij is het ook zo dat mijn ouders teveel
van mij verwachten. Maar ik heb dan zoiets van af en toe
wat doen is niet erg, maar ik wil niet te vaak de verantwoording
op mij krijgen.
Je moet het vooral accepteren dat je zo'n broertje of zusje
hebt. Ik heb het niet moeilijk gevonden om het te
accepteren, maar mijn familie wel. Die snappen het nog
steeds niet.
We hebben een best wel zware tijd achter de rug. Mijn
zusje heeft veel in het ziekenhuis gelegen. Gelukkig heb ik
in die tijd veel steun gehad bij vrienden van mij.
Ik heb inmiddels al 2,5 jaar een vriend en ik kan altijd alles
aan hem vertellen als ik me rot voel. Sinds ik hem ken, is
mijn verwerkingsproces pas echt begonnen. Mijn vriend
vind het moeilijk om te reageren op mijn zusje. Hij weet
niet zo goed hoe je met haar om moet gaan. Ze is namelijk
nogal erg druk en gek van mijn vriend (wat ik erg leuk vind)
dat je de kans niet krijgt om wat te zeggen omdat m'n
zusje dan alweer aan het rennen, gillen en lachen is. Hij
vindt het wel steeds minder moeilijk om met deze situatie
om te gaan, als hij bij mij is.

Wat ik merk aan mijn leeftijdgenoten is dat ik me anders
gedraag. Zij willen meer lol hebben in hun leven en ik heb
daar minder behoefte aan. Ik merk dat ik ook te moe ben
om zoveel te doen. Wanneer ik eventjes rust heb dan wil
ik ook echt tot rust kunnen komen. Het is niet dat ik nooit
leuke dingen doe, maar minder dan zij. Toen mijn zusje
geboren werd, was ik 11 jaar. Ik merkte wel dat ik eerder
volwassen gedrag vertoonde dan mijn klasgenoten.
Dat vond ik wel erg moeilijk, want je kon niet echt kind
meer zijn. Ik vond het ook erg moeilijk dat mijn vrienden
in die tijd niet begrepen dat ik meer bij mijn zusje in het
ziekenhuis wilde zijn dan dat ik bij hen was na schooltijd.
Ik ben in die tijd ook erg veel vrienden verloren.
Toen ik naar de middelbare school ging ben ik veel meer
alles uit gaan leggen en dat begrepen de mensen met wie
ik omging. Ik bleef gewoon mezelf en heb in die tijd veel
vrienden ervoor terug gekregen en ik spreek hen ook nog
regelmatig.
Het moeilijke van een verstandelijk gehandicapt zusje vind
ik dat er zo weinig mensen zijn die het begrijpen en die je
hulp aanbieden. Het is erg zwaar thuis en we hebben dan
wel 2 middagen in de week hulp, maar dat is echt te
weinig. Wat ik graag zou willen is dat de familie wat meer
steun geeft. Mijn familie helpt ons nooit eens in tijden dat
wij het thuis erg moeilijk hebben. Het ergste is dan nog
dat ze aan al hun vrienden en kennissen vertellen dat ze
altijd zoveel doen voor ons en er zijn wanneer we hen
nodig hebben. Dat vind ik erg moeilijk.
Het zou zo fijn zijn als ze eens aanboden om een middagje
op te passen. Dat zou wel erg leuk zijn.
Bron:
www.brusjes.nl
21

22
FAKKELDAG
Op zaterdag 15 mei was het dan zover: de langverwachte
fakkeldag was aangebroken... Gelukkig voor ons allemaal
was de zon van de partij!
De opkomst van brussen, ouders en professionelen was
aanvankelijk nogal magertjes maar in de loop van de dag
kwamen er druppelsgewijs steeds meer mensen opdagen
en waren we toch met een mooie en vooral enthousiaste
en geïnteresseerde groep.
In de voormiddag mochten de jonge brussen en twaalfplussers
met Tiny en Elke mee. Zij speelden het gloednieuwe
brussenspel 'brussen door berg en dal'. Voor sommige
brussen was het spel al niet meer zo nieuw want zij
hadden al meegeholpen aan het evalueren van een eerste
versie van het spel. Maar het spelbord zag er een stuk
kleurrijker uit en we hadden de indruk dat de brussen toch
tevreden snoetjes trokken....
Ouders, volwassen brussen en professionelen waren
welkom voor de workshop aangeboden door Gerd Claes.
Een korte weergave van deze workshop vind je op de volgende
bladzijden. De reacties achteraf waren positief.
Iedereen was onder de indruk van het kwetsbare, persoonlijke
verhaal dat Gerd ons bracht.
De kinderen met een handicap mochten zowel in de
voormiddag als in de namiddag aansluiten bij de
vrijwilligers van Spelewijs. Zij waren ook dit jaar weer van
de partij en bezorgden de kinderen een tof programma!
Na de intense voormiddag knabbelden we een broodje,
dronken een glaasje en werd er vooral veel met elkaar
gebabbeld.
Het programma van de namiddag werd een klein beetje
aangepast omdat de aanwezige groep kleiner was dan
verwacht. We begonnen de namiddag met het samen
bekijken van de video. Enkele brussen die meegewerkt
hebben aan de film waren trouwens op de fakkeldag aanwezig.
Na de film volgde een korte nabespreking en werden
ook aan hen vragen gesteld.
Na het bekijken van de video was een plechtig moment
aangebroken. Op symbolische wijze werden fakkels over-

handigd aan mensen die zich in de toekomst zullen blijven
inzetten voor een aanbod voor brussen in Vlaanderen: de
begeleiders van brussengroepjes voor jonge brussen en
twaalfplussers, de vertegenwoordigers van werkingen voor
volwassen brussen en de leden van de stuurgroep van de
Brussenwerking.
We hopen dat zij deze fakkel waardig zullen dragen en dat
ze blijven geloven in een aanbod voor brussen.
Fakkeldag was uiteraard ook de feestdag van de brussen.
Alle brussen kregen dan ook een ‘eeuwige vlam’ overhandigd
want het brussengedachtegoed kan nooit gedoofd
worden.... dachten we maar enkele brussen met een
krachtige adem bliezen hun ‘onuitblaasbaar’ kaarsje toch
met gemak uit. Gelukkig stond Elke in de buurt met de
lucifers in de hand...
Ter afsluiting van de dag kreeg iedereen een glaasje aangeboden
en konden de kleine en ook de iets grotere brussen
buiten terecht voor volksspelen. Iedereen sjoelbakte,
kegelde en dobbelde erop los om zoveel mogelijk punten te
verzamelen.... De grote winnaar was Bram die het meeste
punten haalde en de hoofdprijs in de wacht sleepte. Maar
ook alle andere enthousiaste brussen en ouders kregen een
cadeautje voor hun puike prestatie!
Kortom, de fakkeldag was een intieme, gezellige en een
tikkeltje emotionele dag. Dank je wel aan de vrijwilligers en
de mensen van Spelewijs; dankzij jullie is de dag vlot verlopen!
We hopen dat iedereen er van genoten heeft!
23

24
IK ALS BRUS,
WAT KAN IK GEVEN?
Workshop op de fakkeldag door
Gerd Claes, psychotherapeute
In een eerste deel bracht Gerd Claes een zeer persoonlijk
verhaal. Vanuit haar eigen levensverhaal bekeek ze zichzelf
als brus van een broer met een handicap maar ook als
moeder van een zoon met autisme.
Vervolgens analyseerde ze haar persoonlijke geschiedenis en
vertelde ons wat zij daarbij geleerd had. Over de existentiële
band tussen ouders en kinderen, broers en zussen. Over het
appél van de meest kwetsbare. Over hoe ouders aan
kinderen sterke delegaten kunnen opleggen.Over het leren
omgaan met tegenstellingen in belangen. Over de mythe
van de 'verwerking' bij ouders. Over de problematiek van
erfelijkheid. Over hoe verschillend brussen gevend kunnen
zijn: de probleemloze, zorgende brus, de perfecte brus, de
brus die de aandacht afleidt en de afwezige brus.
In het derde deel verwoordde Gerd een aantal suggesties
over wat wij als ouder, als brus en als kind met een handicap
aan elkaar te bieden hebben.
Over hoe ouders erkenning kunnen uiten voor het geven
van hun kinderen. Over de wijze waarop brussen hun eigen
inzet (h)erkennen. Over het belang van het effectief benoemen
van erkenning. Over hoe je erkenning onderuit haalt
door er het woordje 'maar' aan toe te voegen. Over de
stelling dat rouwen mag en dat het toebedeeld onrecht
best erkend wordt. Over het leren beseffen hoe je omgaat
met pijn in je leven en hoe je erover praat. Dat ouders en
brussen afhankelijk mogen zijn en dat dit geen schande is.
Dat ouders en brussen best hulp zoeken in plaats van alles
zelf in handen te willen houden. En tenslotte dat professionelen
vooral niet te vlug oordelen over ouders en gezinnen.
Na de uiteenzetting van Gerd kregen de deelnemers van de
workshop de gelegenheid om reacties uit te wisselen.
Eens te meer bleek hoe herkenbaar de gevoelens en
ervaringen waren.

De kwetsbaarheid als brus blijft. Horen dat anderen hetzelfde
ervaren geeft erkenning en kracht om op te komen
voor zichzelf. Het motiveert om de zaken in het ouderlijk
gezin bespreekbaar te stellen in plaats van ervan weg te
lopen.
Een brus herkende zich in de beschrijving van de puberjaren
en de periode van agressiviteit. Er was geen tijd om puber
te zijn en hij was eigenlijk als een vader voor zijn jongere
broer. Soms is het moeilijk om als brus je frustraties kwijt te
raken. Terecht werd gewezen op het feit dat je nooit een
ex-brus kan zijn. Bovendien wil je je ouders ook sparen
omdat ze al genoeg zorgen hebben.
Een ouder vertelt hoe hij zijn zoon bevestigt in zijn brus-zijn
maar dat deze er niet van wil weten. Hij zegt dat hij deze
keer niet voor zijn broer zal zorgen maar doet het uiteindelijk
toch altijd. Aan de brus vertellen dat je als ouder ook
verdriet hebt, kent zowel voorstander als tegenstander.
Het is vooral belangrijk dat de brus ergens terecht kan en
dit hoeven niet noodzakelijk de ouders zijn. Een ouderpaar
is blij dat hun zoon hiervoor terecht kan in de brussengroep.
Een aantal deelnemers zaten inderdaad op een dubbele
stoel: als brus en als professioneel in de sector. Er werd
beklemtoond dat het invoelingsvermogen van de professioneel
heel belangrijk is.
Het belang om als brus mee te helpen aan de uitbouw van
een sociaal netwerk werd algemeen beklemtoond. Dat
netwerk is soms teveel het sociaal netwerk van de ouders
(cfr vriendin van moeder die wekelijks mee gaat zwemmen).
We hadden het gevoel dat we nog meer konden delen
maar het programma liet het niet toe. Tijdens het middagmaal
bleef deze sessie wel heel wat reacties losmaken en
werden ervaringen en gevoelens verder uitgewisseld.
Bedankt, Gerd Claes, voor dit zoveel geven.
25

26
BEDANKT....
Bedankt aan alle brussen, ouders, vrijwilligers,
medewerkers
dank je wel
marieke, anne, frederik, christine, xenia, tina,
hannah, sanne, geert, arne, ratje, melissa,
franka, valérie, johan, marlies, matthias, tobias,
björn, sofie, leen, griet, alda, elke, lana,
goedele, claire, veerle, marieke, seppe, lisa,
shawn, rozanne, stephanie, liesa, emma, elise,
maud, sarah, adelien, lisa, floris, elodie, jana,
margot, an, koen, an, miriam, inge, annelies,
annelies, nele, karen, ulrike, ruth, joris, els,
kaira, lies, fien, charlotte, céline, daan,
mathias, julie, tim, bram, sari, jora, yannick,
anke, tine, eric, bruno, eddy, ben, liesbet, lieve,
mieke, matthias, ine, lien, trui, eva, frederik,
killian, kendra, sam, mathijs, rikste, sarah,
annelies, jade, pieter-jan, nash, davina, karlijn,
caroline, annelies, yentl, lars, jonas, lore,
apallonia, adriaan, sylvie, roel, lisa, lies, soraya,
kathleen, nathalie, jozefien, hanne, sofie, laura,
bruno, tine, lieven, dominique, chantal, kim,
nick, rob, bianca, elke, tiny, bert, nancy, ruben,
griet, jan, stefanie, lore, tom, laure, jessy, tom,
annick, thomas, sofie, hannelore, karlien, sylvie,
jo, ilse, hans, lucienne, ineke, lucie, veerle,
chloé, carmen, ellen, nadia, pascale, hadewych,
jan, marleen, dorien, geert, laurent, lief,
nathalie, marleen, petra, els, ingrid, wouter,
lisette, sandra, bas, lies, petra, els, heidi,
nathalie, tinneke, joyce, daniëlle, sofie, luc,
kurt, wim, dirk, ilse, gwen, marijke, tine, kristof,
lieve, katrien, katrien, inge, nathalie, nele, ilse
en nog vele, vele anderen

VOORBIJ ?
De mier en de eekhoorn kregen les van de zwaan. Het was aan de oever van de rivier, de zon
scheen en zij zaten onder de wilg, in de schaduw van een laaghangende tak. Het was de tweede
les, maar van de eerste les hadden zij niets onthouden.
'Vandaag', zei de zwaan, 'zal ik het hebben over voorbij.' Dat vonden de mier en de eekhoorn een
goed idee, want daar wisten zij weinig van. De zwaan trok een ernstig gezicht en zei: 'Alles gaat
voorbij.'
Het was even heel stil onder de wilg. Het water in de rivier glinsterde en er was nauwelijks wind.
‘Wisten jullie dat?' vroeg de zwaan. 'Nee,' zeiden de mier en de eekhoorn. 'Dat wisten wij niet.'
'Ja,' zei de zwaan. 'Alles gaat voorbij. Noem maar iets op en dan zeg ik dat het voorbijgaat.
Mier...' 'De wilg,' zei de mier. 'Ja,' zei de zwaan. 'Het is goed dat je dat zegt, mier. De wilg gaat
voorbij.' 'De wilg??' vroeg de eekhoorn met grote ogen en wees omhoog. 'Waar gaat hij dan
heen?' vroeg de mier. 'Ho ho,' zei de zwaan. 'Daar hebben we het niet over. We hebben het over
voorbij en niet over waarheen. Dat komt pas in de laatste les.'
'Hoeveel lessen zijn er eigenlijk?' vroeg de eekhoorn. 'Ik weet het niet,' zei de zwaan. 'Ik heb ze
nooit geteld.'
De eekhoorn zuchtte en de mier zei: 'En als ik nou denk dat de wilg nooit voorbijgaat?' 'Ja,' zei
de zwaan. 'Dan moet je geen les bij mij nemen. Dan kun je beter naar de krekel gaan. Die geeft
een heel ander soort les. Bij hem gaat niets voorbij.' 'Niets?' vroeg de eekhoorn. 'Niets,' zei de
zwaan. 'Ook niet de ochtend?' vroeg de eekhoorn. 'Ook niet de ochtend. Volgens de krekel gaat er
zelfs geen regenbui voorbij of hoofdpijn of een seconde.'
'Wat heb je nog meer voor lessen?' vroeg de mier. 'Nou, bij de krab,' zei de zwaan. 'Daar gaat
alles door elkaar.' 'Alles?' vroeg de mier. 'Alles,' zei de zwaan. 'Volgens de krab kun je net zo goed
met de nacht eten als met je vingers. Dat maakt geen verschil. Of...'
De mier zuchtte eens diep en keek de andere kant op. De eekhoorn voelde dat er een dikke rimpel
in zijn voorhoofd kwam.
De zwaan maakte zijn zin niet af en zei: 'Het is tijd. De les is voorbij.' Zijn stem klonk onzeker.
'De volgende les is misschien morgen,' zei hij. Toen vloog hij op en verdween in de verte.
Zwijgend zaten de mier en de eekhoorn naast elkaar aan de oever van de rivier. De zon stond
hoog aan de hemel. Soms stak de karper even zijn hoofd boven water, zei 'Pst' en verdween weer.
De mier dacht aan de tijd, de zon, de lucht de zomer, potten honing, verjaardagen, verdriet, mos,
de geur van de den. Zou dat allemaal voorbijgaan? dacht hij. Of niets daarvan?
'En wij,' vroeg de eekhoorn opeens, 'zouden wij ook voorbijgaan?' De mier dacht even na. Toen
stond hij op, maakte een rare sprong in de lucht boven het gras, kwam op zijn rug neer en zei,
zwaaiend met al zijn poten:'Nee, wij gaan nooit voorbij. Wij niet!'
Bron:
Toon Tellegem
“Zoveel was zeker”

28
AANKONDIGING
Brussencursus autisme
Net of het voor mij zo makkelijk is!!
De Geestelijke Gezondheidszorg Eindhoven en De Kempen
ontwikkelde een brussencursus Autisme.
Reeds geruime tijd organiseert deze afdeling brussenbijeenkomsten
waar brussen met elkaar kunnen praten en
informatie krijgen over autisme; en ouderbijeenkomsten
waar ouders meer leren over de invloed van hun kind met
autisme op het gezinsfunctioneren.
Deze ervaring werden gebundeld en in een pakket
verenigd.
Het pakket omvat:
- een draaiboek voor een ondersteuningsgroep voor
broers en zussen van kinderen met een autisme
spectrum stoornis
- een draaiboek voor de bijhorende oudergroep
- een werkboek voor brussen
- achtergrondinformatie over de specifieke brussen
problematiek
- ondersteunende informatie betreffende de
projectopzet
Rond het pakket wordt ook een workshop aangeboden op
maandagmiddag 8 november 2004.
Het pakket kost 37,50 euro; deelname aan de workshop
kost 15 euro per persoon.
Voor meer informatie:
GGzE afdeling preventie
Postvak 3106
Postbus 909
5600 AX Eindhoven
Nederland
preventie@ggze.nl
Nathalie Graef: 00 33 40 2970236

Brussenkamp!!
De Nederlandse vereniging YMCA en de Rudophstichting
organiseren deze zomer een heus brussenkamp in Leusden
bij Amersfoort (Nederland). Ook Vlaamse brusjes mogen
mee!!
De Rudolphstichting bekommert zich om kinderen die een
extra steuntje in de rug kunnen gebruiken. Ook de YMCA
vindt dat jongeren een plek nodig hebben, waar ze leeftijdsgenoten
kunnen ontmoeten, waar ruimte is om te
praten, te sporten of feest te vieren. Beide organisaties
willen er vooral zijn voor kinderen die extra zorg en aandacht
nodig hebben. Daarom organiseren ze samen een
vakantieweek voor brusjes.
Brusjesvakantie 2004....
Een weekje zelf in het middelpunt van de belangstelling
De brusjes kunnen tijdens de brusjesvakantie een onbezorgd
weekje genieten. De kinderen van 8-12 jaar maken
plezier op het YMCA kampeercentrum in Leusden bij
Amersfoort. Ze worden begeleid door vrijwilligers die daarvoor
een speciale training hebben gevolgd. Ze krijgen een
zorgeloze vakantie waar ze zelf in het middelpunt van de
belangstelling staan. Ze gaan met z'n allen naar het zwembad,
doen gave speurtochten, spannende bosspelen en nog
veel meer. Een week lang kunnen ze lekker genieten, andere
kinderen leren kennen en gewoon even helemaal kind zijn!
Brusjesvakantie 2004
Wie brusjes van 8 t/m 12 jaar
Wanneer 17 juli t/m 24 juli 2004
Waar Leusden
Prijs 175 euro
Voor meer informatie:
www.ymca.nl (onder vakanties -> adventurecamps)
YMCA Vakanties: 0033 35 6668777
vakanties@ymca.nl
29

30
AANKONDIGING
Kinderweekend CVA
De Nederlandse CVA-vereniging ‘Samen Verder’ komt op
voor de belangen van mensen die zelf een beroerte of CVA
(Cerebro Vasculair Accident) hebben gehad of die iemand
in hun naaste omgeving hebben die door een beroerte is
getroffen.
De werkgroep jongeren van de Nederlandse CVA
- vereniging Samen Verder organiseert van vrijdag 29 tot en
met zondag 31 oktober 2004 een "kinderweekend" in de
Peppelhoeve te Putten. Dit kinderweekend is bedoeld voor
kinderen tussen twaalf en tweeëntwintig jaar, die nog niet
eerder aan een weekend van Samen Verder hebben
deelgenomen. De deelnameprijs bedraagt 25 euro voor
leden. Leden van AVN en Cerebraal betalen 32.50 euro;
niet - leden 40 euro.
Sinds het jaar 2000 organiseert de werkgroep jongeren van
de Nederlandse CVA - vereniging Samen Verder, weekends
voor kinderen van een door een beroerte getroffen ouder of
verzorger.
De deelnemers aan het weekend krijgen, binnen een van
tevoren bekend programma, informatie over CVA en
bespreken onder leiding van een deskundige de gevolgen
van CVA voor hun leven. Ook de eigen ervaring als zoon of
dochter van een CVA - ouder komen ruim aan bod. Naast
het volgen van een afwisselend programma van praten,
creatieve werkvormen, lekker eten en sport is er veel tijd
voor plezier.
Voor meer informatie:
www.cva-samenverder.nl.
Tel: 00 33 30 - 6594650

32
AFSCHEID
afscheid nemen
je zwaait even
je zegt gedag
misschien met een zoen
dan loop je zomaar weg
afscheid
ik kan daar niet zo goed tegen
afscheid
ik mis je al
voordat je echt weg bent
sabrine
(gevonden op de website 'www.gedichten.be')