Rapport hekelt overdreven aandacht voor ... - do(n)ordacht.be

Rapport hekelt overdreven aandacht voor meetbare resultaten
‘Toets hulporganisaties op kwaliteit, niet op resultaat'
Ontwikkelingsorganisaties moeten worden afgerekend op professionaliteit en
kwaliteit. Metingen van de resultaten van hun hulp hebben te veel beperkingen.
Dat stelt de Commissie-Dijkstal, die ook kritisch is over de subsidieregels
van minister Van Ardenne voor Ontwikkelingssamenwerking.
Oud-VVD-leider Dijkstal presenteerde donderdagochtend namens zijn commissie
van onafhankelijke deskundigen een rapport over de effectiviteit van en het
draagvlak voor internationale samenwerking. Centrale vraag daarbij was: waarop
dienen gesubsidieerde organisaties te worden afgerekend?
De commissie constateert dat organisaties te gedetailleerd moeten aantonen wat
het resultaat is van hun inspanningen. 'We willen alles meten, ook dat wat niet te
meten is', aldus Dijkstal. Vaak zijn er immers ook nog externe omstandigheden
die bijdragen aan -of afbreuk doen aan - een bepaald resultaat.
Dijkstal betwijfelt of de uitvoerige resultaatmeting die van
ontwikkelingsorganisaties wordt gevraagd, de effectiviteit van
ontwikkelingssamenwerking bevordert. 'Je benadert de werkelijkheid niet met al
die getallen. Bovendien werken de vele vragen in de hand dat mensen zich niet
afvragen of een antwoord juist is, maar of het het antwoord is dat het
departement nodig heeft om de subsidie voort te zetten.'
De commissie concludeert dat het meten van resultaten moet worden gebruikt
als instrument binnen de organisatie, zodat ervan kan worden geleerd. Voor het
toewijzen van subsidies moet niet te veel naar de cijfers worden gekeken.
'Resultaatmetingen zijn niet geschikt als grondslag voor financiering', stelt ze
omonwonden.
'De overheid moet weer vertrouwen schenken aan ordentelijke organisaties die
hun werk doen.' Welke resultaten er precies moeten worden behaald, dat
moeten de managers binnen die organisaties bepalen. De overheid moet
beoordelen op bedrijfsvoering en kwaliteitsmanagement, meent Dijkstal.
In 2005 besteedde de overheid 4,2 miljard euro aan ontwikkelingssamenwerking
(0,83 procent van het bruto nationaal product). Zo'n 100 particuliere organisaties
deden een beroep op dit overheidsbudget.
De vraag naar resultaten van ontwikkelingshulp uit politiek én samenleving is
sterker geworden, stelt het rapport. Dat heeft zich onder meer vertaald in nieuwe
financieringsregels, het zogeheten Medefinancieringstelsel (MFS).
Het rapport komt op een pijnlijk moment. Deze maand is de deadline voor de
nieuwe subsidieaanvragen binnen het MFS. Veel organisaties zwoegen dus juist
op dit moment op het uitgebreide papierwerk dat bij zo'n aanvraag komt kijken.
Concurrentie

De commissie laat zich kritisch uit over het nieuwe MFS. Daarin moeten
organisaties vanaf 2009 25 procent van hun inkomsten zelf opbrengen uit
bijvoorbeeld particuliere fondsenwerving. De sector heeft zich hiertegen verzet
omdat ze vrezen voor een moordende concurrentieslag. Minister Van Ardenne
voor Ontwikkelingssamenwerking noemt deze vrees ongegrond.
De organisaties krijgen bijval van de commissie. 'De door de overheid gewenste
concurrentie op kwaliteit maakt samenwerking en coördinatie van het werk
weinig aantrekkelijk', schrijven de rapporteurs. Zij erkennen bovendien dat de
angst bij ontwikkelingsorganisaties om als gevolg van de nieuwe subsidieregels
meer gezien te worden als verlengstuk van het ministerie, terecht is.
Reclame
Overigens krijgen ook de organisaties zelf een veeg uit de pan. Ze zijn naar
binnen gekeerd en hebben te weinig 'zelfreinigend vermogen', aldus Dijkstal. In
reclamespotjes en campagnes om fondsen te werven wekken ze vaak te hoge
verwachtingen en ze stellen de zaken te simplistisch voor: 'Voor 5 euro per
maand, kan dit kind naar school'. De realiteit is veel complexer. Dat zouden de
organisaties het publiek moeten uitleggen.
Het onderzoek van de commissie-Dijkstal is gedaan in opdracht van de
ontwikkelingsorganisaties ICCO en SNV en het Koninklijk Instituut voor de
Tropen (KIT). ICCO-directeur Jack van Ham kan het beeld dat de commissie
schetst beamen. Ook ICCO ziet bij organisaties in het zuiden dat 30 tot 40
procent van hun tijd moet worden besteed aan lijstjes invullen. Van Ham: 'We
willen de discussie de komende maanden en jaren aan.'
Op 26 april is er in Amsterdam een dicussiebijeenkomst over het rapport.
06 - 04 - 2006
Bron: OneWorld