Beroepenwedstrijden en vakpromotie - Hiteq

Beroepenwedstrijden
en vakpromotie
10 bedrijfstakken - 10 voorbeelden

Beroepenwedstrijden en vakpromotie
10 bedrijfstakken - 10 voorbeelden

inhoud
bedrijfstak pagina
bloemendetailhandel 04
bouw & infra 10
carrosserie 16
horeca 22
hoveniers en hoefsmeden 28
technisch installatiebedrijf 34
kappers 40
metaal en metalektro 46
motorvoertuigen en tweewielers 52
zorg, welzijn en sport 58
2 | inhoud

inleiding
Tien voorbeelden van beroepenwedstrijden en andere
vormen van vakpromotie zijn bijeengebracht in deze
publicatie. In elk van de bedrijfstakken heeft een
woordvoerder een boekje opgedaan over hun aanpak
om de beroepen uit de branches aantrekkelijk te
presenteren. Zowel om vaktrots bij werknemers in
de eigen bedrijfstak te stimuleren als om jongeren te
interesseren voor een opleiding en beroep.
De opzet en ervaringen kunnen tussen de bedrijfstak-
ken nog wel eens uiteenlopen. Het ene beroep leent
zich makkelijker voor interactie met publiek dan het
andere. Behalve voor werving, kunnen wedstrijden
zorgen voor innovatie van een hele branche. Er zijn
bedrijfstakken die zoeken naar maatschappelijk rele-
vante opdrachten die tegelijkertijd een beroep doen
op de competenties van de deelnemers. Ideeën voor
samenwerking tussen beroepen en branches komen
aan bod. Een reeks aan informatie en suggesties
trekt voorbij in de beschreven voorbeelden.
Tijdens de WorldSkills 2009 wordt een werkconfe-
rentie gehouden over de toekomst van beroepen-
wedstrijden en andere vormen van vakpromotie.
Deze publicatie is uitgebracht ter gelegenheid van die
bijeenkomst. De tien voorbeelden zijn niet uitputtend
beschreven en ook in andere bedrijfstakken zullen
nog meer goede voorbeelden te vinden zijn. Er is
vooral een beeld geschetst van wat er onder meer
gebeurt, waardoor de publicatie als inspiratiebron
kan dienen voor bestuurders en beleidsmakers die
deelnemen aan de werkconferentie.
inleiding | 3

Demonstraties voor publiek tellen mee in de beoordeling van de beroepenwedstrijd.
4 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
bedrijfstak bloemendetailhandel

Bloemisten innoveren
via beroepenwedstrijden
De bloemendetailhandel werkt graag met beroepenwedstrijden. Volgens Toine Zwitserlood, voorzitter
van de taskforce competition van de International Florist Organisation, zijn wedstrijden te allen tijde
interessant: “Juist omdat je diverse doelen tegelijk kunt nastreven.”
“Je moet kijken naar de enorme piramide onder de
topwedstrijden: aan de school-, regionale en nationale
kampioenschappen nemen grote aantallen jongeren
deel. Allemaal met dat ene doel: het bereiken van de
top. Publiciteit, imagoverbetering, ontwikkeling van
de jeugd, bevorderen van beroepstrots, profilerings-
mogelijkheden voor ondernemers en innovaties, het
zijn allemaal doelen die via wedstrijden binnen bereik
komen”, licht Toine Zwitserlood toe.
Voor alle leeftijden
Voor bloemisten zijn er in Europees verband de
‘Eurofleurs’, vierjaarlijkse beroepenwedstrijden
voor jongeren tot 25 jaar en -anders dan in andere
bedrijfstakken- de ‘Europa Cup’ voor vakmensen van
alle leeftijden. Aan de Europese kampioenschappen
gaan voorwedstrijden vooraf. In ons land doen in 6
regio’s elk zo’n 15 kandidaten mee. Van deze 100
deelnemers gaan er 6x2=12 naar de nationale finale.
01
Voor de ontwikkeling van het vakmanschap
Naar Eurofleurs gaat per land één afgevaardigde.
Eenzelfde soort selectie is er voor EuroSkills. “De
Europa Cup wordt al sinds de vijftiger jaren van de
vorige eeuw georganiseerd. Vooral vakmensen van
30 à 40 jaar willen hun eigen bedrijf via de Europa
Cup een extra dimensie meegeven; sommigen
betreden daardoor ook de Europese markt”, weet
Zwitserlood.
Elk jaar competitie
“De frequentie en volgorde van wedstrijden gaat
veranderen, zodat er elk jaar een wedstrijd is
volgens het schema EuroSkills-Europacup-EuroSkills-
Eurofleurs; drie van de vier zijn jeugdwedstrijden.”
bedrijfstak bloemendetailhandel | 5

In het kort
De bloemendetailhandel organiseert
de Eurofleurs voor jongeren tot
25 jaar en Europa Cup voor vakmensen
van alle leeftijden. Florint
coördineert de vakwedstrijd op
EuroSkills. De beroepenwedstrijden
stimuleren jeugdige werknemers net
dat stapje harder te gaan, winkeliers
profileren zich ermee en innovaties
binnen de branche komen vaak op
de wedstrijdvloer van de grond.
6 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
Op EuroSkills in Rotterdam is samengewerkt met de kappers die een make-over voor het publiek verzorgden.
Modellen die floraal versierd waren, liepen eveneens over dezelfde catwalk.

Drempels WorldSkills
Zwitserlood legt uit: “Er is geen steun meer binnen
de bloemistenorganisatie voor WorldSkills. Hoofdza-
kelijk uit kosten-batenoverwegingen: de kosten voor
WorldSkills zijn vier keer die van EuroSkills. Andere be-
lemmeringen zijn de toegankelijkheid voor deelnemers
en publiek en het gebrek aan grip op de organisatie.
Verder sluipt er op een verkeerde manier een com-
mercieel element in: resultaten lijken soms te worden
gekocht door extreme trainingen. De drempel voor
WorldSkills is wat ons betreft te hoog geworden.”
Samenwerking
“Samenwerking met andere bedrijfstakken biedt perspectieven,
maar is nog geen gemeengoed. Alhoe-
Publiekstrekker: workshop ‘Pimp your flower’.
wel voor EuroSkills in Rotterdam is samengewerkt
met de kappers die een make-over voor het publiek
verzorgden. Modellen die floraal versierd waren,
liepen eveneens over dezelfde catwalk.”
De klapschaatsen van de bloemisterij worden
op beroepenwedstrijden uitgevonden
Innovatie
Zwitserlood vertelt dat voor de kleinschalige bloemendetailhandel
de innovaties die op de wedstrijdvloer
van de grond komen erg belangrijk zijn. “In
grote bedrijven worden vernieuwingen aangejaagd
door R&D-afdelingen. Kleinschalige bedrijven
Naast boeketten en tafelversieringen ook opdrachten met thematische verbeelding,
zoals ‘versier een fiets’.
moeten dat op een andere manier doen. Tijdens de
beroepenwedstrijden worden nieuwe tendensen in
mode en design zichtbaar en worden innovatieve
technieken bedacht. Plexiglas als decoratief materiaal
bijvoorbeeld, of met een lijmpistool structuren
van lijm maken voor een arrangement; die ideeën
vormen de klapschaats-innovaties voor de bloemenbranche.
Toeschouwers zien de ontwikkelingen, de
innovaties bereiken de vakmedia en vakgenoten
nemen ze over.”
bedrijfstak bloemendetailhandel | 7

Kandidaten krijgen doelgerichte, op beroepscompetentieprofielen
en innovatie gebaseerde opdrachten.
8 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

www.vbw.nu | www.florint.org
“Het moeten eerlijke vakwedstrijden
blijven. Resultaten moeten niet
‘gekocht’ worden.”
Succesfactoren
Toine Zwitserlood
1. De organisatie zorgt voor kennisoverdracht en continuïteit in de structuur:
in de verantwoordelijke commissie zit een lid van het organiserende land,
van de vorige èn van de komende wedstrijden.
2. De Europa Cup biedt deelnemende eigenaren van bloemenzaken toegang
tot een nieuwe (internationale) markt.
3. Elk jaar een wedstrijd; daardoor continuïteit.
4. Demo’s, workshops en een interessant beroep zijn publiekstrekkers.
5. Geschikt voor ambachten, kleinschalige bedrijven, innovatie, vaktrots en
imagoverbetering.
9

10 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
bedrijfstak bouw & infra

Opleidingsbedrijven:
de natuurlijke partners in de bouw
“In de toekomst zullen we landelijke en regionale wedstrijden nooit laten vallen. Er komen veel mensen
kijken en we krijgen aandacht in de regionale media. Met de wedstrijden zetten we het ambacht in de
belangstelling en de uitstraling van het vak wordt vergroot. En dat heeft weer effect op jongeren en de
instroom.”
Aan het woord is Michiel Mons, hoofd Communica-
tie van Fundeon. “Al voor de fusie tot kenniscentrum
Fundeon kende Bouwradius een traditie van beroe-
penwedstrijden. Aan bouwtimmeren, tegelzetten en
metselen doen leerlingen mee uit onze leerbedrijven
en van roc’s. Door de wedstrijden neemt de beroeps-
trots toe bij de jongens, meestal zijn het helaas nog
steeds alleen jongens. Voor hen die meedoen is het
een persoonlijke verrijking. Dat is belangrijk, want het
gaat om beroepen waarop nog wel eens neergeke-
ken wordt.”
Publiciteit is valkuil
“Naar de prijsuitreiking -in een leerbedrijf- komen
zo’n 150 vrienden, familieleden, collega’s, werkgevers
en ook leden van de pers. WorldSkills hebben
02
Nationale en regionale beroepenwedstrijden gaan voor
potentie en uitstraling, maar er kunnen minder supporters
naartoe en gezien de financiën en tijdsinvestering,
liggen die eerder buiten bereik. Publiciteit
blijft een valkuil. De staatssecretaris is enthousiast
en zelfs Prinses Máxima komt, maar de pers pakt het
nauwelijks op.”
Natuurlijke partners
Fundeon organiseert de wedstrijden met de opleidingsbedrijven
in de bouwsector. Mons: “Het zijn
onze natuurlijke partners. We kiezen vanwege het
draagvlak bewust voor wedstrijdlocaties in opleidingsbedrijven,
bovendien komt het publiek dan ook
eens in zo’n bedrijf.
bedrijfstak bouw & infra | 11

In het kort
Tweejaarlijks zijn er regionale
wedstrijden. Per beroep doen zes tot
acht kandidaten mee. De regionale
kampioenschappen worden gehouden
op drie locaties; dat is altijd,
roulerend, in drie -van de zeventigopleidingsbedrijven.
De beste drie
uit elke regio staan in de finale. De
nationaal kampioenen gaan naar
EuroSkills of WorldSkills. In de bouw
zijn meerdere vormen van vakpromotie:
van zilveren troffel tot ‘the
Skyline is Yours’.
12 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
Voor hen die meedoen aan de wedstrijden is het een persoonlijke verrijking.

Een podium als Skills Masters biedt die context niet.
De wedstrijden kosten energie, maar zijn voor ons
goed te organiseren dankzij de opleidingsstructuur
die we hebben.”
Meerdere onderwijsniveaus
Fundeon ondersteunt ook andere wedstrijden en
vormen van vakpromotie. Mons somt de meeste
op: “Gezien de beroepspraktijk willen we ons meer
richten op de niveaus 4 en 5. Voor de middenkaderopleiding
bouwkunde en civiele techniek organiseren
we de zogenaamde referentiewedstrijd. Kandidaten
bouwen een portfolio van praktijkstages op en leggen
vast wat ze op school en tijdens stages leren.
Elk jaar presenteren ze hun portfolio aan jury en
publiek. In 2010 doen vijftig jongeren mee; dat aantal
moet omhoog.
Portfolio van praktijkstages opbouwen
Voor havo/vwo en vmbo-t is er in 2008-2010 de
campagne The skyline is yours, waarmee we laten
zien dat er meer beroepen in de bouw en infra zijn
dan de bekende die je er traditioneel mee associeert.
Projectleider of werkvoorbereider zijn voorbeelden
van beroepen die onder de aandacht worden gebracht.
Verder organiseert de Koninklijke Nederlandse
Baksteenindustrie al bijna zestig jaar metsel- en
voegwedstrijden. De wedstrijdopdracht is een blij-
“We willen vakmanschap blijven etaleren.”
vend object of kunstwerk voor de openbare ruimte.
Fundeon reikt jaarlijks onderwijsprijzen uit aan het
beste leerbedrijf, de beste leerlingbouwplaats (project
dat door leerlingen wordt gebouwd), de beste leerling
(op basis van schoolprestaties) en er zijn Fundeonerespelden
voor mensen die zich bijzonder verdienstelijk
hebben gemaakt voor de beroepsopleiding.”
Vakmanschap in de etalage
Mons besluit: “Afhankelijk van de financiering gaat
Fundeon door met het organiseren van beroepenwedstrijden.
Zeker regionaal en landelijk. Internationaal
zou als eerste afvallen. In de toekomst zullen
we er meer onderwijsniveaus bij halen. We willen
vakmanschap blijven etaleren.”
bedrijfstak bouw & infra | 13

Fundeon organiseert de wedstrijden met de opleidingsbedrijven in de bouwsector.
14 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

www.fundeon.nl | www.theskylineisyours.nl | www.knb-baksteen.nl
Succesfactoren
“Ons belang ligt bij regionale
en nationale wedstrijden.”
Michiel Mons
1. Nationale en regionale kampioenschappen bouwen
aan beroepstrots.
2. Regionale publiciteit.
3. Leerbedrijven als natuurlijke partners.
4. Wedstrijdtraditie.
bedrijfstak bouw & infra | 15

16 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
bedrijfstak carrosserie

Wedstrijdtraditie blijven vernieuwen
“De carrosseriebranche laat via beroepenwedstrijden zien dat ook jongeren vakmanschap kunnen
beheersen. Ze tonen aan dat je niet jarenlang hoeft te werken voordat je de kwaliteiten van een goed
vakman hebt”, stelt Frank Vos, directeur Vakopleiding Carrosseriebedrijf (VOC). “We laten verder zien dat
schadehersteller en autospuiter mooie vakken zijn en stimuleren bedrijven om te investeren in vakopleidingen
voor leerlingen.”
Sinds 1991 doen de sociale partners mee aan beroe-
penwedstrijden; het opleidingsinstituut VOC voert ze
uit. In de carrosserie werken 20.000 medewerkers
onder wie 12.000 schadeherstellers en autospuiters.
Andere opzet
Frank Vos: “De beroepenwedstrijden zijn kostbaar ten
opzichte van de exposure; daar ben ik kritisch over.
De naamsbekendheid is in orde en binnen de beperkte
cirkel van betrokkenen deelnemers, collega’s,
werkgevers en vrienden hebben ze wel het beoogde
effect. De moeilijkheid blijft om er meer mensen bij te
betrekken. De branche kent ook een beroepenwedstrijdtraditie,
maar er zijn efficiëntere manieren om
03
Gezamenlijk werken aan instroom techniek
de doelen na te streven. Twee jaar geleden hebben
we de discussie gevoerd om te stoppen of om het
goedkoper te doen. Uiteindelijk hebben we de opzet
veranderd. De praktijkopdrachten waarbij dure machines
nodig zijn, worden in het eigen bedrijf van de
deelnemer uitgevoerd. De theorieronde houden we
op een vakbeurs als de AutovakRAI. De finale is ten
slotte op één van onze vijf opleidingscentra.”
Snuffeldagen
Om jongeren kennis te laten maken met techniek en
de wereld van de carrosserie, organiseert de branche
aan het begin en einde van de zomervakantie snuffeldagen.
In samenwerking met de scholen kunnen
bedrijfstak carrosserie | 17

In het kort
Tweejaarlijks, in het ritme van de World-
Skills organiseert de carrosserie beroepenwedstrijden.
Er zijn geen regionale
wedstrijden; alleen nationale voorrondes.
In twee beroepen: autoschadehersteller en
autospuiter. Dertig kandidaten maken de
praktijkopdracht in het bedrijf, twaalf gaan
naar de theorieronde tijdens een vakbeurs
en de beste drie per beroep staan in de
finale op het opleidingscentrum. De winnaar
van elk beroep gaat naar WorldSkills.
18 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
Schadeherstellers en autospuiters maken praktijkopdrachten voor de wedstrijden
in het eigen bedrijf.

leerlingen dan een bedrijf of opleidingscentrum in de
regio bezoeken. VOC geeft verder informatief, leuk
en educatief verantwoord lesmateriaal uit voor de
beroepsoriëntatie op het vmbo. Op internet is er een
speciale site voor jongeren om ze voor te lichten over
drie beroepen: www.gekvanautos.nl.
Techniekbrede samenwerking
“Behalve de WorldSkills zijn we van plan om wedstrijden
te houden voor schadehersteller en autospuiter
van het jaar, los van leeftijdsgrenzen en niet gericht
op instroom. Om grote aantallen jongeren te bereiken,
moeten we gebruik maken van andere wegen,
zoals internet. Voor de 1-op-1 contacten zijn er dan
banenmarkten en open dagen”, zegt Frank Vos. “De
Beroepenwedstrijden tonen aan dat jongeren de kwaliteiten
van een goed vakman hebben.
voorlichting over de keuze voor techniek in de laatste
klassen van de basisschool en begin vmbo/havo
moeten we echt voor de hele techniek in de breedte
gezamenlijk gaan doen.
TechniekTalent.nu is de kans om samen
techniekbreed te werven
Binnen de carrosserie kijken we heel duidelijk naar
TechniekTalent.nu. Het heeft zin om je techniekbreed
te presenteren op een evenement. We werken nu
al wel branchegericht samen met de motorvoertuigenbranche
(Innovam) op de AutoRAI waar 80.000
in auto’s geïnteresseerde jongeren komen. De tech-
niekbrede samenwerking in TechniekTalent.nu heeft
tijd nodig om van de grond te komen, vanwege de
historie en verschillende culturen die in zo’n verband
bij elkaar komen. Partijen moeten de visie en aanpak
delen en aan de andere kant zullen organisaties ook
bereid moeten zijn om oude manieren los te laten en
het anders te gaan doen. De sociale partners kunnen
daarbij helpen door ervoor te zorgen dat het initiatief
continuïteit krijgt en geen eenmalige hype wordt.
Voor de toekomst van techniek is dat hard nodig.”
bedrijfstak carrosserie | 19

20 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

www.vocar.nl | www.gekvanautos.nl
“Er zijn efficiëntere manieren om
aan beroepenpromotie te doen”
Succesfactoren
1. Auto’s spreken aan en daarmee ook het beroep.
2. Slimmere opzet van beroepenwedstrijden die
kostenefficiënt zijn.
3. Techniekbreed samenwerken.
Frans Vos
bedrijfstak carrosserie | 21

Het strijdtoneel voor de koks op Skills Masters.
22 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
bedrijfstak horeca

Altijd was het NK Horeca een herkenbaar evenement tijdens de vakbeurs Horecava. Maar in 2009
verhuisde het nationale kampioenschap naar de Skills Masters, het beroepenevenement voor vmboleerlingen
in Ahoy Rotterdam. “Een beter podium om je spektakel te vertonen aan een nieuwe generatie
koks en gastheren en –vrouwen”, aldus internationaal jurylid Jasper van Almenkerk.
In Ahoy tijdens het nationale kampioenschap op de
Skills Masters gaven de finalisten kok en gastheer/
vrouw af en toe publiekelijk een toelichting op hun
werk. Verder konden bezoekende leerlingen letterlijk
en figuurlijk proeven van een alcoholvrije cocktail-
workshop. Voor de sterke profilering kreeg de Stich-
ting Vakbekwaamheid Horeca (SVH) dan ook de Skills
Masters Award.
Wij zien het NK als een middel om de
instroom van leerlingen te bevorderen
04
Wedstrijden verhuizen naar beroepenevenement Skills Masters
Keuken en bediening zijn teamwork
“Wij zien de nationale kampioenschappen als een
middel om de instroom van leerlingen te bevorderen.
Op de Horecava komen jongeren die al hebben
gekozen. Een verhuizing was dus logisch”, aldus Van
Almenkerk die al decennia is betrokken bij
de beroepenwedstrijden in de horecabranche.
Koppels
Alhoewel er individuele titels op het spel staan,
strijden koks en gastheren/vrouwen in willekeurige
koppels. “Keuken en bediening zijn
teamwork en van groot belang in de praktijk van
een restaurant. Dus beoordelen we dat ook in de
wedstrijden. Bij de WorldSkills is daarvoor geen
aandacht, daar staat de kok vier dagen alleen maar
te koken. Daarom steken wij vooral energie in de
nationale kampioenschappen, zeker als het gaat
om publiciteit.”
bedrijfstak horeca | 23

In het kort
Bij de beroepenwedstrijden van SVH zijn
drie titels te verdelen: Restaurant Kok,
Restaurant Gastheer/Gastvrouw en Kastelein
van de Toekomst. Alleen de eerste
twee competities staan ook op het programma
van de WorldSkills. De voorronden
zijn op 10-15 roc’s. Na een halve finale
staan er in de grote finale vier gangen op
het menu. Willekeurige koppels van kok en
gastheer/vrouw krijgen een ‘mysterybox’
vol ingrediënten e.d. uitgereikt en de strijd
kan beginnen. De kok wordt onder meer
afgerekend op combinaties van gerechten
en smaken, de gastheer/vrouw onder meer
op het blind proeven van zes rode wijnen
en menukaart. De deelnemers (tot 24 jaar)
in de sterke kok-competitie volgen over
het algemeen de roc-opleiding op niveau 3
of de aansluitende opleiding tot meesterkok
(Sterklas).
24 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
Cocktailworkhop trekt veel jonge bezoekers.

Opperste concentratie in de wedstrijdkeuken.
Als hij een verdieping in de opdrachten moet noe-
men, ziet hij juist ook daar mogelijkheden. “Commu-
nicatie met collega’s maar ook met klanten is belang-
rijker geworden. Mensen vinden het leuk als een kok
soms zelf uitserveert. Op het vlak van communicatie
en omgang met klanten is altijd te winnen.”
Faciliteren
Volgens Van Almenkerk is de SVH zeer alert op
marktontwikkelingen. Een deelnemer die moleculair
Deelnemer aan de cocktailworkshop leert te ‘shaken’. Finalist Restaurant Kok maakt de borden op.
wil koken, bijvoorbeeld om sauzen te binden, krijgt de
faciliteiten. “Die alertheid maakt ook dat de NK op dit
moment de ideale vorm kent.”
Inspanningen zijn wel vereist om het aantal deelnemers
te blijven laten groeien. De werkgevers staan
er achter en de hausse aan kookprogramma’s (“SVH
sponsort Mijn Tent is Top”) trekt wel nieuwe jonge
koks, maar bij gastheer/vrouw is de spoeling dun.
“Rond dat beroep heerst het hardnekkige beeld dat
het geen vak is. Reken maar dat op onze opleidingsplekken
gediplomeerde leermeesters staan.” SVH
probeert daarom nu ook meer roc’s te enthousiasmeren
en faciliteren om voorronden te organiseren, in de
hoop nog meer deelnemers te trekken.
bedrijfstak horeca | 25

26 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

www.horeca.nl
“De Nederlandse meester-koks
staan achter ons.”
Succesfactoren
Jasper van Almenkerk
Met verschillende podiumplaatsen komt Nederland al jaren goed
voor de dag op de WorldSkills. “Verantwoordelijk daarvoor is
de goede vakopleiding in ons land”, aldus internationaal jurylid
Jasper van Almenkerk. “Dat is een stevige basis voor de huidige
generatie. Die is zelf bovendien leergierig. Ze kijken verder dan het
bedrijf waarin ze werkzaam zijn. SVH laat ook zoveel mogelijk de
verschillen tussen restaurants zien. Tenslotte staan de Nederlandse
meester-koks achter ons. We hebben geen problemen om juryleden
te vinden voor het NK!”
bedrijfstak horeca | 27

Een tuin is meer dan een grasveldje en wat plantjes.
28 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
bedrijfstak hoveniers en hoefsmeden

Aequor is het kennis- en communicatiecentrum voor voedsel en leefomgeving en heeft een coördinerende
rol voor de branches die daaronder vallen. Aequor organiseert en coördineert beroepenwedstrijden
in samenwerking met de branches. Daarnaast zijn er talloze zelfstandig georganiseerde activiteiten
door scholen en brancheorganisaties.
“Het doel van de beroepenwedstrijden is voor ons
tweeledig. Enerzijds promotie van het vak, anderzijds
het vak meer toegankelijk maken voor potentiële
leerlingen. Dus wat is het imago en hoe kun je
dat verbeteren. En waar kun je het beste nieuwe
leerlingen enthousiasmeren voor onze beroepen”,
zegt Fred van Koot, Manager Informatie Communica-
tie Technologie Aequor. “Als je kijkt naar het imago
dan dekt het oude beeld allang niet meer de lading
van het beroep. De beroepen zijn veranderd. Een
bloemist is niet iemand die alleen maar bloemen
in een bakje steekt. Evenmin is de hovenier de
ouderwetse tuinman die het onkruid schoffelt, of
erger, op zijn schop geleund in het plantsoen voor
zich uitstaart. Naast echte vakmensen zijn het ook
stylisten geworden, waarbij communicatieve en soci-
05
De innovatieve kanten van beroepen spreken jongeren aan
Werken aan een duurzame leefomgeving
ale vaardigheden een grote rol spelen in het contact
met de klant.”
Waar de jeugd komt
“Laat de innovatieve kant van beroepen zien.
Techniek en technologische ontwikkelingen zijn
belangrijk, denk maar aan duurzaam en verantwoord
met groenvoorzieningen omgaan. Dit brengt me
meteen bij ons tweede doel, op een aantrekkelijke
en goede manier laten zien hoe mooi de vakken zijn.
Wedstrijden dragen daaraan bij mits het op de juiste
locatie gebeurt. Op zich bieden de Skills Masters een
fantastisch platform om jongeren te bereiken die nog
moeten kiezen.
bedrijfstak hoveniers en hoefsmeden | 29

In het kort
Aequor organiseert in samenwerking
met de verschillende branches,
de scholen en het ministerie van
LNV jaarlijks beroepenwedstrijden
op mbo-niveau voor de hoveniers,
de bloemisten en de hoefsmeden,
bij voldoende belangstelling, regionaal,
nationaal en internationaal.
De hoefsmeden doen mee aan de
Skills Masters en de EuroSkills.
30 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
Hoefsmeden brengen hoefijzers aan.

Nadeel voor een beroep als hovenier is dat het
benodigde vloeroppervlak erg duur is. Wij konden dat
afgelopen jaar niet meer opbrengen en zijn daarom
uitgeweken naar een Tuinbeurs voor de nationale
finale.
Met beroepenwedstrijden creëer je vakhelden waar
anderen zich aan willen spiegelen.
Wat mij betreft geen goede zaak omdat je daar niet je
toekomstige leerlingen vindt. Je moet je profileren op
manifestaties waar de jeugd komt. Daarbij kun je ook
denken aan de Nationale Onderwijs Tentoonstelling of
grote regionale onderwijs voorlichtingsdagen. En dan
is er nog de manier waarop je het vak in beeld brengt.
Betrek de bezoekers erbij, laat ze ervaren, voelen,
proeven en meedoen. Dat spreekt aan!”
Samenwerking in wedstrijden
“De EuroSkills zijn een goed voorbeeld hoe het moet.
Mede dankzij het format waarbij naast de vaktechnische
kennis, sollicitatiecriteria zoals sociale- en
communicatieve vaardigheden en samenwerking een
belangrijke rol speelden in de wedstrijdbeoordeling.
Ook de samenwerking tussen verschillende beroepen
was een positief element en kan wat mij betreft veel
verder worden doorgevoerd, ook bij onze branche.
De bouw, wegenbouw en groenvoorzieners zijn in de
praktijk onlosmakelijk met elkaar verbonden, laat dat
ook in de wedstrijden zien; evenals de bloemisten,
kappers en woninginrichting. Dat spreekt jongeren
aan! Er is nog veel meer mogelijk, maar we zijn op
de goede weg. En Aequor heeft een grote bijdrage
geleverd aan het door Nederland ontwikkelde format
voor de EuroSkills. Daar zijn we trots op!”
bedrijfstak hoveniers en hoefsmeden | 31

Winnaars in actie.
32 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

www.aequor.nl
“Je moet bezoekers het vak laten
voelen, proeven en ervaren!”
Succesfactoren
1. Wees eerlijk en geef een juist beeld van het beroep
met alle pro’s en contra’s.
2. Pro’s: dicht bij de natuur staan en een bijdrage leveren
aan duurzaamheid.
3. Contra: krijgt maatschappelijk niet de waardering die
het wel verdient.
4. Grootste valkuil is dat beroepenwedstrijden een doel
op zich worden, zoals de WorldSkills.
Fred van Koot
bedrijfstak hoveniers en hoefsmeden | 33

Uiterste concentratie bij de metalen dakdekker.
34 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
bedrijfstak technisch installatiebedrijf

“Het werkt! Tot nu toe zijn we erg tevreden over
ons concept, de fantastische samenwerking met het
bedrijfsleven en de uitvoering van de wedstrijden. In
de technische installatiebranche is een groot tekort
aan vakmensen. Door de beroepen in de branche in
de etalage te zetten, zorgen we ervoor dat jongeren
de weg hier naartoe vinden. Wedstrijden helpen
hierbij. Daarbij zijn wel twee valkuilen aan te wijzen:
06
Een enthousiast vakman is de beste ambassadeur van de branche
Wedstrijden stimuleren instroom
en beroepstrots!
Het Opleidings- en Ontwikkelingsfonds voor het Technisch Installatie Bedrijf (OTIB) timmert sinds 2003
flink aan de weg met een breed scala aan beroepenwedstrijden. OTIB heeft een duidelijk doel voor
ogen: jongeren enthousiasmeren voor een beroep in de technische installatiebranche door de beroepstrots
aan te wakkeren en dit naar buiten toe uit te stralen.
een deelnemer moet naast het vakmanschap over
voldoende mentale bagage beschikken en een zekere
mate van stressbestendigheid en communicatievaar-
digheden bezitten. Belangstelling voor technische
beroepen haal je niet uit een brochure, jongeren
moeten het in de praktijk zien en beleven! Techniek
heeft de toekomst en wedstrijden zijn de manier om
te laten zien dat dit een mooi vakgebied is waar je
trots op kunt zijn”, stelt OTIB. “De glimmende ogen
van de bezoekers aan de wedstrijden die denken: ‘Ja,
dat wil ik ook!’ Daar doe je het voor.”
Belangstelling voor technische beroepen haal je
niet uit een brochure, jongeren moeten het in de
praktijk zien en beleven!
Samenwerking is het toverwoord
“Tot nu toe organiseren wij onze eigen wedstrijden
in nauwe samenwerking met het bedrijfsleven, maar
we sluiten samenwerking met andere branches in de
toekomst zeker niet uit.
bedrijfstak technisch installatiebedrijf | 35

In het kort
Bij OTIB worden de beroepenwedstrijden
georganiseerd door een projectleider van
OTIB in samenwerking met een groep experts
(mensen uit het bedrijfsleven of vakdocenten).
Er zijn jaarlijks wedstrijden voor jongeren op
vmbo- en mbo-niveau, regionaal, nationaal en
internationaal, tot en met deelname aan Skills
Masters, EuroSkills en WorldSkills.
Op vmbo-niveau, teamwedstrijden:
• elektrotechniek en installatietechniek
• voorrondes op scholen, zeven regionale
wedstrijden, Skills Masters
Op mbo-niveau, teamwedstrijden en
individueel:
• Installatietechniek (sanitaire techniek en
metalen dakdekken)
• Koudetechniek
• Elektrotechniek (woninginstallaties en
telematica)
• Voorrondes op scholen, zeven regionale
wedstrijden, Skills Masters, EuroSkills,
WorldSkills
36 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
Overleg tijdens de beroepenwedstrijden.

Juist omdat de samenwerking tussen de verschillen-
de beroepen/branches in de praktijk dagelijkse kost
is. Dat is ook de reden waarom wij teamwedstrijden
organiseren waarbij de verschillende beroepen met
elkaar moeten samenwerken om de opdracht te
voltooien. Bij de vmbo-wedstrijden met z’n tweeën:
elektrotechniek en installatietechniek. En op mbo-
niveau werken de beroepen uit de installatietechniek,
elektrotechniek en koudetechniek samen. Om het
Vmbo-wedstrijd Skills Best Men.
geheel aantrekkelijk te maken, is er een herkenbare
omgeving gecreëerd in ons ‘Installation Park’: verzor-
gersruimtes (mbo) en een EHBO-post (vmbo) in een
dierentuin. Bij het mbo is de opdracht om de vier ge-
zamenlijk ruimtes (kantoor, voedselbereidingskeuken,
wasruimte en een technische ruimte) te voorzien van
alle benodigde installaties. Samenwerken is hierbij
het sleutelwoord. Onze ervaring is dat de kandidaten
het op de praktijk afgestemde concept leuk vinden,
Lassen onder een lastige hoek valt niet mee!
er veel van leren en echt trots zijn op hun werk. Ook
de bezoekers herkennen de omgeving en de relatie
tussen de beroepen. En daar gaat het om, plezier in
je vak en beroepstrots uitstralen!”
bedrijfstak technisch installatiebedrijf | 37

38 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

www.otib.nl
“De glimmende ogen van de bezoekers
aan de wedstrijden die denken:
‘Ja, dat wil ik ook!’ Daar doe je het voor.”
Succesfactoren
1. Laten zien hoe aantrekkelijk technische beroepen zijn.
2. Vakmanschap staat in de schijnwerpers.
3. Vaktrots wordt vergroot.
4. Deelnemers vergroten zelfvertrouwen, stressbestendigheid
en communicatievaardigheden.
OTIB
bedrijfstak technisch installatiebedrijf | 39

40 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
bedrijfstak kappers

Kleuren, knippen, föhnen
Zolang er kappers zijn, zijn er beroepenwedstrijden voor kappers. Deze variëren van regionaal tot landelijk
en internationaal. Sinds 2005 zijn er ook wedstrijden specifiek voor leerlingen in het kappersvak.
Organisator is het Brancheplatform Kappers.
“Elke kapper vindt zichzelf de beste, dat verklaart het
grote aantal vakwedstrijden en het enthousiasme
om daaraan deel te nemen. Kappers zijn competitief
ingesteld. Daarom is het goed dat er nu ook wed-
strijden voor leerling-kappers zijn. Het grote verschil
tussen de wedstrijden voor leerlingen en wedstrijden
oude stijl, is dat bij de wedstrijden voor leerlingen het
eindproduct klantgericht moet zijn. Dus geen extreme
glitter en glamour of hoogopgebouwde vogelnestkap-
sels, maar een draagbaar kapsel waarmee de klant in
feite zo de kapsalon kan uitlopen”, zegt Hans van den
Hoeven, directeur van het Brancheplatform Kappers.
“Daarom werken we met thema’s zoals sportief,
business, street fashion en vrije keus. De leerlingen
doen een metamorfose waarbij haar en make-up op
elkaar moeten worden afgestemd en ook de kleding
een rol speelt. Maar het belangrijkste is vanzelfspre-
kend het haar, ze moeten twee kleuren verven en
07
Kapper van oudsher een competitief beroep
knippen. Ze worden beoordeeld op zowel de techniek
als de benadering van de klant en of het eindresultaat
bij de klant past. De wedstrijden sluiten daarmee aan
op competentiegericht onderwijs.”
Het eindproduct moet consumentgericht zijn!
Viertrapsraket
“Onze wedstrijden lopen parallel aan de EuroSkills en
eindigen voor de landelijke winnaars met deelname
aan de EuroSkills. Vergelijk het met een viertrapsraket:
het begint met schoolwedstrijden, waarbij de
winnaars doorgaan naar de regiowedstrijden.
bedrijfstak kappers | 41

In het kort
Binnen de kappersopleidingen zijn
wedstrijden voor leerlingen tot en
met 23 jaar. De wedstrijden zijn
voor eerste-, tweede- en derdejaars
leerlingen mbo en leerlingen van
particuliere opleidingen die Creboerkend
zijn. Er zijn drie categorieën:
mannenmetamorfose, vrouwenmetamorfose
en een teamwedstrijd
(vier leerlingen) die worden beoordeeld
op vaktechnische kennis en
totaalpresentatie, inclusief show op
de catwalk. Schoolwedstrijden, drie
regionale wedstrijden, landelijke
Hairfashion Award, EuroSkills.
42 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

De vorm van het gezicht bepaalt het kapsel.
En die winnaars gaan naar de landelijke wedstrijd.
Binnen Nederland hebben we drie categorieën:
mannenmetamorfose, vrouwenmetamorfose en
een teamwedstrijd. De EuroSkills kennen alleen de
metamorfose man en vrouw. We doen niet mee aan
de WorldSkills, omdat we daar het nut niet van inzien.
Mensen in Afrika en Azië hebben nu eenmaal heel
ander haar, dus dat wordt appels met peren verge-
lijken. Ook aan de Skills Masters doen we niet mee,
Drie uur voor een totale metamorfose, twee haarkleuren en knippen.
maar dat is omdat onze wedstrijden uitsluitend voor
leerlingen zijn. Bovendien zijn kappers van nature
prettig eigenwijs en hebben zij het liefst hun eigen
landelijke wedstrijd: de Hairfashion Award.”
Goed voor elke bedrijfstak
“Doel van onze wedstrijden is het vak op een goede
manier in beeld brengen en daarmee de instroom
vergroten, de kwaliteit en het imago van het vak
verbeteren. Mijns inziens zou elke bedrijfstak daarom
dergelijke wedstrijden moeten organiseren. Ze hebben
een enorme toegevoegde waarde. Maar het
belangrijkste is uiteindelijk dat jonge mensen plezier
hebben in de wedstrijden en je ze mentaal en vaktechnisch
ziet groeien.”
bedrijfstak kappers | 43

Presentatie op de catwalk.
44 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

www.brancheplatformkappers.nl
“Je ziet jongeren die meedoen aan
wedstrijden mentaal en vaktechnisch
groeien!”
Hans van den Hoeven
Succesfactoren
1. De wedstrijd eist een consumentgericht kapsel.
2. De wedstrijd gaat verder dan alleen haar, er is ook aandacht
voor make-up en kleding en klantcontact.
3. Uiterlijk wordt in onze samenleving steeds belangrijker.
4. Op tv zijn steeds meer metamorfoseprogramma’s.
5. Kappers willen graag weten hoe goed ze zijn.
6. Consumenten zijn hun kapper trouw.
bedrijfstak kappers | 45

Excellent vakmanschap.
46 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
bedrijfstak metaal en metalektro

Vakkanjers zijn rolmodellen
Vakkanjers zijn een begrip in de metaal- en metalektrobranche. “Een naamsbekendheid van 95 procent”,
zegt Rob Verleg, manager marketing & communicatie van Bureau TOP met gepaste trots. De beroepenwedstrijden
zijn een succes, maar geen panacee voor de instroom in technische opleidingen en
beroepen.
“De beroepenwedstrijden hebben naast het etaleren
van vaktrots en vakmanschap, altijd tot doel gehad
om rolmodellen neer te zetten die jongeren enthou-
siasmeren om een technische opleiding of baan
te kiezen”, licht Verleg toe. “Onderzoek van onder
meer Motivaction wijst uit dat wedstrijden een prima
instrument zijn om zogezegd te binden en boeien,
maar vooralsnog als wervingstool tekortschieten.”
08
Wedstrijden sterk gericht op samenwerking tussen specialisten
Youtech
“De VakkanjerWedstrijden versterken wel de trots
en het imago van het bedrijf en zullen dan ook zeker
niet verdwijnen”, verzekert Verleg. Wat werving
betreft concentreert Bureau TOP zich meer op 10tot
15-jarigen. Door projecten als Techniek Coach en
Mini-Vakkanjers (op basisscholen), leermiddelen voor
de praktische sectororiëntatie in het voortgezet on-
derwijs, de Technasium TOP award voor leerlingen
van havo en vwo, en de interactieve site Youtech,
waarbij de online- en offline wereld elkaar moeten
versterken.
Voor minder dan excellent vakmanschap
gaan we niet
Duurzaam
Bij de VakkanjerWedstrijden moeten de deelnemers
niet alleen individuele opdrachten volbrengen,
maar ook een teamopdracht. “Die teamopdracht is
een weerspiegeling van de praktijk waarin diverse
bedrijfstak metaal en metalektro | 47

In het kort
Bij de VakkanjerWedstrijden kunnen deelnemers
(tot 23 jaar) zich voor negen vakken
inschrijven: CAD-tekenen, landbouwmechanisatie,
lassen, machinebankwerken fijnmechanisch,
mechatronica, onderhoudsmontage,
plaatconstructiewerken, robotica en CNCverspanen.
De tweejaarlijkse voorronden,
waaraan bijna 300 jongeren deelnemen, zijn
in bedrijven of bij regionale opleidingscentra.
De finale, vaak tijdens vakbeurs TechniShow,
kent ook een teamwedstrijd. In 2008 kregen
teams met deelnemers uit alle wedstrijdvakken
de aansprekende opdracht een waterkanon
te bevestigen aan een rollercoasterstoel.
De score voor de teamopdracht telt voor
20 procent mee in de eindscore. Individueel
plaatsen de winnaars zich als nationale
kampioenen voor een kwalificatietraject.
Daarmee kunnen ze een plek in de selectie
voor de WorldSkills afdwingen. Voor vmboscholieren
worden jaarlijks op scholen Junior
VakkanjerWedstrijden gehouden. Daaraan
doen gemiddeld 650 leerlingen mee.
48 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
Teamopdrachten maken deel uit van de VakkanjerWedstrijden.

Sinds een paar jaar ook wedstrijden voor technasiumleerlingen.
disciplines samenwerken aan een halffabricaat of
eindproduct. We onderzoeken nu in hoeverre we
de opdracht nog meer maatschappelijke relevantie
kunnen geven. Zo hebben schoolteams van Junior
Vakkanjers al eens een duw- en trekkar voor kinder-
dagverblijven gemaakt en gepimpt. We willen kijken
of we een duurzame opdracht kunnen ontwikkelen,
bijvoorbeeld op verzoek van een maatschappelijke
organisatie als Oxfam Novib.“
Technieklessen op de basisschool.
Huis
Verleg pleit ook voor verbreding in samenwerking
met technische branches. “Ga maar eens een huis
bouwen, roepen we wel eens, daar zit zo’n beetje
alle techniek in.” Dus worden gesprekken gevoerd
met onder meer de installatie-, bouw- en mobiliteitsbranche.
De inhoud van de VakkanjerWedstrijden wordt door
een team van experts uitgewerkt. Verleg: “Als organi-
Junior Vakkanjer van 3 en 4 vmbo.
satie moet je zowel de ontwikkeling als de uitvoering
in één hand houden. Ik zie te vaak dat de uitvoering
wordt uitbesteed en het oorspronkelijke idee onvoldoende
tot zijn recht komt.”
bedrijfstak metaal en metalektro | 49

Premier Balkenende roemt de mentaliteit van Vakkanjers.
50 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

www.bureautop.nl | www.vakkanjers.nl | www.jrvakkanjerwedstrijden.nl
www.techniekcoach.nl | www.youtech.nl
“Ga maar eens een huis bouwen!
Daar zit zo’n beetje alle techniek in”
Succesfactoren
“Elke deelnemer maakt gedurende de wedstrijden een belangrijke ontwikkeling
door als vakman”, zegt Verleg. “En de Vakkanjers die naar de WorldSkills
gaan, leren in twee jaar waarvoor de meeste jonge werknemers zes tot acht
jaar nodig hebben. We hebben ons in de loop der jaren meer gericht op kwaliteit
dan kwantiteit. We kwamen met zes medailles voor excellent vakmanschap
uit zeven vakken terug van de vorige WorldSkills. Voor minder dan excellent
vakmanschap gaan we niet. De naamsbekendheid is hoog, de lokale en regionale
publiciteit groot.”
Rob Verleg
bedrijfstak metaal en metalektro | 51

In de finale staan de kandidaten achter de gereedschapswagen
die zij als prijs mee naar huis mogen nemen.
52 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
bedrijfstak motorvoertuigen en tweewielers

Beter worden in je vak
“Leerlingen reageren zeer enthousiast als een winnaar op hun school een gastles komt geven. Daar
staat dan niet zo maar een monteur in je klas, maar wel de beste van Nederland.”
Bea Berndsen, secretaris van het Opleidings- en
Ontwikkelingsfonds voor de Motorvoertuigen- en
Tweewielerbranche (OOMT), geeft direct toe
dat winnaars in eerste instantie wat voorzichtig
reageren, maar dat het gastdocentschap wel een
succes is.
Oud-kampioenen bellen nog wel eens naar OOMT
met de vraag of er nog regionale opleidingscentra
(roc) behoefte hebben aan een gastles.
Dat zo’n gastdocentschap jongeren misschien
meer dan enthousiast maakt voor een baan in
de branche is winst. Maar daarvoor organiseren
OOMT en Innovam de Personenauto-, Truck- of
Tweewielertechnicus niet. Berndsen: “Competitie
heeft te weinig een wervend karakter.
Oud-kampioenen geven graag nog eens
een gastles
09
Vaktrots voorop bij verkiezingen Technicus van het Jaar
De verkiezingen dienen ertoe de vaktrots te stimuleren
bij mensen die al in de branche werken. Het
niveau van de wedstrijden is hoog. Die prijs is echt
wat waard! En natuurlijk krijgen de winnaars ook
een goed gevulde gereedschapswagen mee.”
Boegbeelden
Dat de beroepenwedstrijden aanslaan, merkt
Berndsen onder meer aan de geleidelijke groei in
het aantal deelnemers, de positievere houding van
werkgevers en het enthousiasme bij de belangenorganisatie
BOVAG, die in alle media-uitingen deelnemers
werft. “Ook deelnemers geven bovendien
bedrijfstak motorvoertuigen en tweewielers | 53

In het kort
De beroepenwedstrijden gaan om vier
titels. Zo zijn er de Personenautotechnicus
en Trucktechnicus van het Jaar en brengt
de Verkiezing voor Tweewielertechnicus zowel
een Fietstechnicus als Bromfietstechnicus
van het Jaar voort. De in totaal ruim
200 deelnemers zijn werkzaam voor een
bij OOMT aangesloten bedrijf. Leeftijd doet
er niet toe. De voorronden worden op vijf
Innovam-locaties gehouden en bestaan uit
een theorietoets op basis van de Branche-
KwalificatieStructuur (BKS). Voor de halve
finale, op een zaterdag, kwalificeren zich
uiteindelijk tien deelnemers voor onder
meer een BKS-praktijktoets. In de finale
staan de vijf overgebleven kandidaten,
opgesteld achter een gereedschapswagen
waarop een laptop staat, tegenover een
BN’er als quizmaster. Onder toeziend oog
van een veelkoppig publiek en een jury,
blijkt na zo’n dertig vragen wie zich kampioen
in zijn deelbranche mag noemen!
54 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
Halve finale Tweewielertechnicus 2009. Sleutelen onder toeziend oog
van de beoordelaar.

Trucktechnicus van het Jaar 2007 verzorgt gastles op roc's.
in interviews met journalisten en onze projectme-
dewerkers aan dat ze trotser zijn. Ze zijn boegbeel-
den die laten zien dat doorgroeien in je werk niet
meteen een andere functie of salaris betekent maar
vooral ook dat je beter wordt in je vak.”
Sponsors
De formule blijft voorlopig overeind. Berndsen wijst
op het belang van het draagvlak binnen de samenwerkende
organisaties (sociale partners, kenniscen-
Onder grote belangstelling wordt de winnaar van de verkiezing bekendgemaakt.
trum). “Door collega’s erbij te betrekken, versterk
je ook de samenhang met andere beleidsactiviteiten.”
Ook investeert OOMT in de betrokkenheid
van sponsors op de lange termijn. “Als je bepaalde
sponsors bindt, zegt dat ook iets over je niveau.
Sponsors zijn vaak niet veeleisend, maar als je na
een verkiezing een lunch organiseert op het bedrijf
van de winnaar, zijn ze enthousiast èn present!”
In samenwerking met roc’s is twee jaar achtereen
de verkiezing tot Technicus van de Toekomst
Tijdsdruk en concentratie tijdens de halve finale Tweewielertechnicus 2009.
gehouden voor mbo-leerlingen. De branche kiest de
komende jaren ervoor om ten aanzien van werving
in het onderwijs samen te werken met
Techniektalent.nu.
bedrijfstak motorvoertuigen en tweewielers | 55

De finale wordt gespeeld onder toeziend oog van jury en publiek.
56 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

www.tweewielertechnicusvanhetjaar.nl | www.trucktechnicusvanhetjaar.nl
www.autotechnicusvanhetjaar.nl | www.oomt.nl | www.innovam.nl
www.passionforpower.nl
Succesfactoren
Competitie heeft te weinig een
wervend karakter.”
Bea Berndsen, secretaris OOMT: “Ons hoofddoel is het stimuleren van vaktrots
bij mensen die al werkzaam zijn in de branche. We houden het daarom simpel.
De verkiezing gaat om vakmanschap op hoog niveau. Is dat voldoende om aan
12-14-jarigen te laten zien dat het vak leuk is? Nee, die willen niet een monteur
onder een motorkap zien, maar een glimmende scooter. Het resultaat is niet
zichtbaar voor iemand die niet vakbekwaam is. Ook onze mediastrategie is
eenduidig. We richten ons alleen op vakmedia en niet op De Telegraaf.”
Bea Berndsen
bedrijfstak motorvoertuigen en tweewielers | 57

58 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie
bedrijfstak zorg, welzijn en sport

Calibris is het kenniscentrum voor leren in de praktijk in zorg, welzijn en sport en organiseert sinds 2005
jaarlijks de beroepenwedstrijden voor leerling verpleegkundigen, de ZorgTopper.
“De komende jaren worden we in de zorg geconfron-
teerd met een dubbele vergrijzing, van de beroepsbe-
volking en van de bevolking in zijn geheel. Het tekort
aan mensen werkzaam in de zorg zal de komende
jaren toenemen. Daarom is het belangrijk om de
instroom van leerlingen te stimuleren”, stelt Lex
Eschauzier, manager marketing en communicatie bij
Calibris. “Beroepenwedstrijden kunnen daarbij zeker
helpen. Daar kun je het vak zo positief en realistisch
mogelijk laten zien. Skills Masters biedt een goed
platform om toekomstige leerlingen te interesse-
ren voor het vak. Maar je kunt ook denken aan De
Studiebeurs en andere regionale beurzen. De locaties
voor de regionale wedstrijden moeten zo gekozen
worden dat ze heel Nederland aanspreken. Maar dat
is lastig omdat de ene regio nu eenmaal actiever is
dan de andere. Ook de Skills Masters zouden op een
meer centrale plek in Nederland moeten worden
gehouden.”
10
ZorgTopper na vier jaar begrip binnen de zorg
WorldSkills Olympische Spelen voor beroepen
Complex rollenspel
“Beroepenwedstrijden in de zorg zijn relatief moeilijk
te organiseren. Dat kan alleen met rollenspelen
waarbij de deelnemers een casus krijgen. Bij nationale
en internationale wedstrijden moeten ze die
opdracht op een podium uitvoeren. Dat is heftig.
De kandidaten worden niet alleen beoordeeld op
hun medische vaardigheden, maar ook op de communicatie
en het contact met de patiënt en oog
voor de veiligheid in het geheel. Dat vereist ook
Engelse taalvaardigheid, bij internationale wedstrijden
is Engels de voertaal. En culturele sensitiviteit,
omdat de omgang met patiënten per land kan
verschillen.”
bedrijfstak zorg, welzijn en sport | 59

In het kort
Calibris organiseert elk jaar de
beroepenwedstrijden voor leerlingverpleegkundigen
voor derde- en
vierdejaars mbo. In zes tot acht regio’s
worden wedstrijden gehouden.
De winnaars gaan naar de nationale
wedstrijd Skills Masters. De winnaar
daarvan krijgt de ZorgTopper-onderscheiding.
De nummers één en twee
gaan samen als team het ene jaar
naar de EuroSkills, het andere jaar
het volgende team naar de World-
Skills.
60 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

Nauwkeurig prikken met zoveel publiek valt niet mee.
Voorlichtingssite
“Meer aandacht voor dit soort evenementen in de
media zou ook helpen, maar dat blijft moeizaam. Zelfs
bij een opening van de EuroSkills afgelopen jaar door
Máxima zie je weinig terug in de landelijke media,
dat is jammer. Verder timmeren we zelf aan de weg
met voorlichting. Bijvoorbeeld door middel van een
speciale voorlichtingssite www.gobnet.nl of een voorlichtingsfilm
waarin stagiairs met diverse culturele
achtergronden vertellen over hun motivatie om voor
een zorgopleiding te kiezen.”
De zorg moet een betere afspiegeling vormen
van de samenleving
Obstakels waar de patiënt over kan struikelen moet de verpleegkundige weghalen.
Beroepeninfo in lesprogramma
“Verder heeft Calibris een website waar alle informatie
te vinden is over de beroepen en opleidingen,
met beroepenfilmpjes waarin leerlingen zelf aan het
woord komen. Daarnaast hebben we een project
voor zij-instromers. En we hebben de vmbo-carrousel
ontwikkeld. Dat is een oriëntatie-instrument voor
derde- en vierdejaars vmbo-leerlingen waarbij ze
kunnen kennismaken met de diverse beroepen.
Doel is dat leerlingen een bewustere en daardoor
betere keuze maken voor een beroep. Zo kun je de
uitval verminderen. Komend jaar gaan we dit breder
ontwikkelen samen met Kenteq. En we zien nu al dat
het op sommige scholen onderdeel van het reguliere
lesprogramma is. Dat is een positieve ontwikkeling,
Op het wedstrijdpodium brengen verpleegkundigen schoon verband aan.
want we moeten elkaar niet beconcurreren voor
leerlingen maar de handen ineenslaan om leerlingen
op een opleiding te krijgen waar ze gelukkig zijn met
hun beroepsperspectief!”
bedrijfstak zorg, welzijn en sport | 61

62 | Beroepenwedstrijden en vakpromotie

www.calibris.nl | www.gobnet.nl
vanaf oktober 2009 www.youchooz.nl
“Het beroep krijgt een leuke boost door deelname
aan internationale wedstrijden, alleen
jammer dat de landelijke media er niets mee
doen. Dat is en blijft een gemiste kans!”
Succesfactoren
1. Goede rollenspelen.
2. Heldere criteria.
3. Onafhankelijke jury.
Lex Eschauzier
bedrijfstak zorg, welzijn en sport | 63

Colofon
Uitgave ter gelegenheid van de werkconferentie over de
toekomst van beroepenwedstrijden op 4 september 2009
tijdens de WorldSkills te Calgary in Canada.
Met dank aan: Aequor, Brancheplatform Kappers,
Bureau TOP, Calibris, Florint, Fundeon, OOMT, OTIB,
Skills Netherlands, SVH, TechniekTalent.nu, VOC.
© Hiteq, Hilversum, augustus 2009. www.hiteq.org