Download - Evangelisch Werkverband

proefpakket
Het gebed als
ontdekkingsreis
Dit is een proefpakket van
50 dagen op weg met God
Pasen tot Pinksteren
31 maart - 19 mei 2013
Een project van de Werkgroep Gebed van het Evangelisch
Werkverband, in samenwerking met onder meer de
Internationale Bijbelbond en Evangelische Alliantie.

Woord vooraf
Wilt u de rijkdom van het gebed ontdekken?
Verlang jij er ook naar om God dieper te leren kennen?
Tussen Pasen en Pinksteren 2013 wordt 50 dagen lang (extra) aandacht gegeven aan gebed.
Met verschillende materialen voor gezin, jongeren, gesprek- en gebedsgroepen worden middelen
aangereikt om individueel, als gezin, gebed- of groeigroep, kerkenraad of gemeente
bezig te zijn met en over gebed.
Het initiatief voor project ’50 dagen op weg met God’ werd genomen door de werkgroep
Gebed van het Evangelisch Werkverband. In het project wordt samengewerkt met onder
meer: de Evangelische Alliantie, de Internationale Bijbelbond.
Vertel Het Maar en Kind op Zondag sluiten met hun rooster voor zondagsschool en kindernevendienst
bij dit project aan.
Het doel van het project is dat we meer en beter leren bidden en ontdekken hoe we door
gebed kunnen groeien in het leven met God.
Op dit moment heeft u een Proefpakket in handen waarin delen van de verschillende materialen
zijn samengebracht om u een goede indruk te geven van de verschillende uitgaven en
materialen van het project.
De volgende materialen zijn beschikbaar in het project ‘50 dagen op weg met God’:
1. Dagboek
te gebruiken in het gezin of individueel, met per dag een pagina voor kinderen en voor
volwassenen.
In dit proefpakket vindt u week 3 uit dit Dagboek ............................................................... 4
2. Handleiding voor Gespreks- en Gebedsbijeenkomsten
Thema’s en suggesties voor gesprek en werkvormen over gebed incl. een achttal
gebedsvormen voor de afsluitende Week van Gebed.
In dit proefpakket vindt u Gespreksbijeenkomst 3: ‘De rijkdom van het gebed’ ................18
In dit proefpakket vindt u een aantal voorbeelden van Gebedsvormen .............................36
3. Preekschetsen
voor de diensten op de zondagen
In dit proefpakket vindt u een Preekschets over Psalm 63 en Joh 17:1-5 .........................24
2

4. Jongeren
Boekje voor het gebed als ontdekkingsreis voor jongeren.
In dit proefpakket vindt u het eerste hoofdstuk ‘Wat is bidden?’ .......................................30
5. Diverse folders
’50 dagen op weg met God’ (bijgesloten bij dit proefpakket), ‘Vasten is feesten’,
‘Starten van een Gebedsgroep’, ‘Gebedstrio’s’.
6. Leidraad gebed
voor de stille tijd
7. Zeven kamers van gebed
Mapje met 7 kaarten over gebed (in een volwassenen- en een kinderuitvoering)
8. Kwartetspel
Ook vindt u in dit Proefpakket nog een overzicht van websites
(met informatie) over gebed ..................................................................................................39
Wij hopen dat dit Proefpakket u stimuleert en enthousiasmeert samen met uw kerk of
gemeente mee te doen met het project ‘50 dagen op weg met God’ tussen Pasen (31 maart)
en Pinksteren (19 mei ) 2013.
In dit pakket vindt u ook een Bestelkaart voor de diverse materialen. Stuur deze – zonder
postzegel – vóór 1 december 2012 op naar het Evangelisch Werkverband en u ontvangt uw
bestelling in februari 2013. U kunt ook bestellen via de site www.ewv.nl/producten.
Het materiaal is samengesteld door Henk van Blitterswijk, Adri Bloemendal, Annette Doggen
en Jan Minderhoud.
Meer informatie vindt u op www.50dagenopwegmetgod.nl
Voor vragen kunt u contact opnemen met het
Evangelisch Werkverband
E kantoor@ewv.nl, T 0342-460010
Namens de Werkgroep Gebed van Stichting Evangelisch Werkverband
Henk van Blitterswijk, Adri Bloemendal, Jan Minderhoud
3

Week 3 uit het Dagboek ‘Het gebed als ontdekkingsreis
4
WEEK 3 ZONDAG
In deze derde week laten we ons verrassen door de vreugde die het
gebed ons schenkt. Zeker, er is ook een andere kant; die komt later aan
de orde. Maar nu verwonderen we ons over de rijkdom die God ons in het
bidden heeft gegeven.
Filippenzen 4:4-9
Bidden als bron van blijdschap
Wees altijd verheugd.
(Filippenzen 4:4)
Als een kind moet huilen omdat hij met de fiets is gevallen, kunnen een paar woorden
en een kusje van mama wonderen doen. ‘Stil maar, de pijn is snel voorbij en je
fiets is niet eens kapot.’ En even later is je kind weer blij.
Zo kun je iemand troosten en oproepen om blij te zijn. Maar om je nu altijd te verheugen?
Is dat niet overdreven? Heeft Paulus wel oog voor de moeiten van het
leven? Nou, dit laatste heeft hij zeker wel; hij schrijft deze brief nota bene vanuit
de gevangenis. Hoe kan Paulus dan zo vol vreugde zijn? En hoe komt het dat je
als kind vaak blij en onbezorgd kunt spelen en je bij het ouder worden daar steeds
meer moeite mee hebt? Misschien is het dit: als kind heb je, als het goed is, een
onbeperkt vertrouwen in mama en papa. Wat het leven ook brengt, een val met de
fiets of ruzie met een buurjongetje, altijd is er iemand bij wie je terecht kunt.
Zo hebben wij een onbeperkt vertrouwen nodig in de hemelse Papa. Vraag Hem
wat je nodig hebt, zegt Paulus, en dank Hem in al je gebeden. Je weet toch dat je
alle dingen van het leven met Hem kunt delen. Hij zal voor je zorgen. Paulus zegt
dus niet van de problemen dat ze wel meevallen. Maar hij wijst naar de Here Jezus:
laat Hem je vreugde zijn. Want Hij is er altijd, ook voor jou. Dan is de blijdschap als
een bron die blijft stromen.
Hemelse Vader, laat mij elke dag de vreugde vinden in U. Dank U
dat ik altijd bij U mag komen. En dat U zo stil en rustig en begrijpend
bent.

voor iedere dag’
EEN PRACHTIGE WEG
Verschillende mensen uit de Bijbel laten iets zien over
hun manier van bidden.
Lees Filippenzen hoofdstuk 4, vers 4 tot 7
Wees altijd verheugd (vers 4)
Paulus schreef een brief aan de christenen in de stad Filippi (Griekenland). Hij
schreef: wees altijd blij. Hij bedoelde niet dat je nooit bang, boos of verdrietig mag
zijn. Hij bedoelde dat je blij mag zijn omdat je weet dat God je altijd zal geven wat je
nodig hebt. Daar hoef je je geen zorgen om te maken. Als je bang bent, geeft God
je moed. Ben je boos? Hij geeft je vrede. Als je verdriet hebt, troost Hij je. Dat is een
reden om altijd blij te zijn als je bidt!
Woordzoeker
Streep de woorden weg: bezorgd | dank
gebed | hart | nodig | verheugd | vraag
vrede | vreugde | vriendelijk
K IJ L E D N E I R V
D H G I D O N A R N
G A A R V K H E E K
M V E R H E U G D N
I N E U T G W G E A
B D E D D E B E G D
E E B E Z O R G D N
De overgebleven letters vormen een zin:
Lieve Heer Jezus,
ik ben blij dat ik U ken.
Ik ben blij omdat U mij
wilt geven wat ik nodig
heb. Dank U wel
daarvoor. Amen.

6
WEEK 3 MAANDAG
Het gebed heeft verschillende aspecten. Allereerst richten we onze blik
op het danken. En misschien is het wel een goed idee om ook je gebed
daarmee te beginnen.
Psalm 30
Een danklied
Heer, mijn God, ik riep tot u om hulp en
u hebt mij genezen.
(Psalm 30:3)
De dichter van deze psalm heeft een fantastische redding van God meegemaakt.
Blijkbaar was hij ziek en zaten de vijanden achter hem aan. Hoe dan ook, hij was de
dood nabij en zag zichzelf al in het graf afdalen. Toen heeft God hem gered. En nu
kan hij nauwelijks woorden vinden om uitdrukking te geven aan zijn dankbaarheid.
Het kan zijn dat je bij jezelf denkt: dat is niet zo moeilijk. Als je zoiets geweldigs
meemaakt, word je vanzelf blij en kun je wel dagen zingen voor God. Maar als je
nu midden in de narigheid zit, wat dan? Ooit las ik een boek van een vrouw die
op jonge leeftijd een dwarslaesie kreeg en daardoor in de rolstoel terecht kwam.
In het boek beschrijft ze onder andere haar worsteling met God. Op een gegeven
moment wilde ze niet langer in de negatieve sfeer blijven hangen en wilde ze God
weer gaan danken. Bewust noemde ze voor God wat ze nog wel had en wat ze
wel kon. Ik zal nooit vergeten wat ze daarna schreef: ‘Na verloop van tijd begon ik
dankbaar te worden…’ God danken is dus ook een beslissing die je neemt, een
daad van je wil. Ga er maar eens voor zitten. Wat heb je allemaal van Hem gekregen?
Kijk eens naar de mensen om je heen en de mogelijkheden die je hebt om
te leven. Kijk vooral naar wat Jezus deed om jou en ons allemaal te redden uit de
macht van het kwaad. En dank God ervoor. Vertel het Hem, heel bewust, en hou
dat vol. Wie weet loopt straks je hart van dankbaarheid over…
Here God, ik dank U voor het onuitsprekelijke wonder van uw liefde:
U hebt mij gemaakt en uw Zoon gegeven om ook mij te redden.

EEN PRACHTIGE WEG
Bidden tot God is niet alleen om dingen vragen. Heb jij Hem wel
eens verteld hoe geweldig Hij is? Of waar je dankbaar voor bent?
Lees Psalm 30, vers 1 tot 5
HEER, mijn God, ik riep tot u om
hulp en u hebt mij genezen. (vers 2)
David schreef over een wonder dat God voor hem gedaan had. Hij was dankbaar
en liet dat duidelijk merken. Hij begon God te prijzen. En hij wilde dat iedereen met
hem meedeed! Je hebt vast geleerd om ‘dankjewel’ te zeggen als iemand iets voor
je doet. Het is een mooie manier om te laten merken dat je ergens blij mee bent.
Hoe laat jij aan God merken waar je blij mee bent?
Schrijf een briefje
aan God om Hem te
vertellen waar je dankbaar
voor bent. En om Hem te
vertellen hoe geweldig je
Hem vindt.

8
WEEK 3 DINSDAG
Een belangrijk onderdeel van het gebed is de schuldbelijdenis: voor God
uitspreken waarin je gezondigd hebt en om vergeving vragen. De dichter
van Psalm 32 heeft ervaren hoezeer dat kan opluchten.
Psalm 32
Schuldbelijdenis
Toen beleed ik u mijn zonde, ik dekte
mijn schuld niet toe.
(Psalm 32:5)
Heb jij een vriend die op je vertrouwde, wel eens in de steek gelaten? Of verzwijg
je wel eens iets voor je man of vrouw? Wellicht ga je daaronder gebukt; je merkt
dat het tussen jullie in staat en de relatie vertroebelt. Of is er wel zoiets in je leven,
maar heb je er geen last van? Misschien is dat nog erger; het zou kunnen betekenen
dat je je geweten het zwijgen hebt opgelegd… Hoe is dat in jouw relatie met
God? Merk je hierin wel eens een belemmering? Dan wordt het tijd om er werk
van te maken. Ik ken een voorbeeld van een man die lange tijd worstelde met een
pornoverslaving. Toen hij op een dag aan het bidden was, overweldigde de heilige
Geest hem zo dat hij wist: ik moet dit aan God én aan mijn vrouw opbiechten. Toen
hij dat deed, was het een geweldige opluchting en een begin van bevrijding. Deze
man wist wat er in de weg stond. Nog lastiger is als je niets in de gaten hebt. Je
bidden verflauwt en geeft geen vreugde meer. Als dat het geval is, is het goed om
jezelf voor Gods aangezicht af te vragen: is een onbeleden zonde hier misschien de
oorzaak van? Zonde doen is erg, zonde verbergen nog erger. David werd er zelfs
ziek van dat hij verstoppertje bleef spelen. Maar als je oprecht je falen voor Hem
uitspreekt, zal Hij je vergeven. Daarvoor is Jezus aan het kruis gestorven. Dan is de
lucht geklaard. Je mag opnieuw beginnen en je kunt wel zingen van geluk.
Vader in de hemel, ik wil helemaal eerlijk zijn voor U. Wilt U me
laten zien of iets de relatie met U in de weg staat en help mij door
uw Geest om dat op te ruimen.

Toen beleed ik u mijn
zonde, ik dekte mijn
schuld niet toe. (vers 5)
David had iets slechts gedaan
en vertelde het niet aan God.
Hij voelde zich steeds schuldiger
en vervelender. Totdat
hij het toch aan God vertelde
en om vergeving vroeg. Dat
maakte hem blij. Misschien ken
je dat nare gevoel wel. Je hebt
iets kapot gemaakt en durft het
papa of mama niet te vertellen.
Pas als je ‘sorry’ hebt gezegd
en het hebt goed gemaakt, verdwijnt
dat nare gevoel.
EEN PRACHTIGE WEG
Bidden tot God is ook de verkeerde dingen die je doet aan Hem
vertellen. Je hoeft niets voor Hem te verstoppen.
A
G O
E
G E
Lees Psalm 32, vers 1 tot 6
Blokpuzzel
Leg de
letterblokjes
op de goede
plaats, dan
lees je iets
uit Psalm
32, vers 1
(GNB).
G E L
K I G
E N
Goede God, ik kan
alles tegen U zeggen, ook de
slechte en verkeerde dingen
die ik wel eens doe. Het spijt
me dat ik ... (vul maar iets
in) Dank U wel, dat U
mij wilt vergeven.
Amen.
K
G J
U K
B
J E
S
V
L
D J
V E R
E F T

10
WEEK 3 WOENSDAG
Over het algemeen bestaat ons gebed voor een groot deel uit vragen.
Misschien wel eens een te groot deel. En God heeft nooit beloofd dat Hij
al onze wensen zal vervullen. Tegelijkertijd mag je toch vrijmoedig al je
nood aan God voorleggen.
1 Samuël 1:9-18
Je leven uitgieten
Nee, ik ga gebukt onder een zwaar verdriet en stort
mijn hart uit bij de Heer.
(1 Samuël 1:15)
Hanna weet het niet meer. Ze wil zo graag een zoon, want dat is een teken van de
genade van God. Ze lijdt eronder. En haar rivaal Peninna schrikt er niet voor terug om
haar flink te pesten met haar kinderloosheid. Ze gaat naar het heiligdom van God en
vertelt Hem alles. Tegen Eli zegt ze letterlijk: ‘Ik heb mijn leven voor de Here uitgegoten.’
Wat mooi als je zo kunt bidden. Je mag bij God komen hoe je situatie ook is en
hoe je je ook voelt. Je hoeft jezelf niet groter en sterker voor te doen dan je bent. Wees
maar jezelf en vertel Hem alles. Je mag klagen, bidden, vragen en alle dingen van het
leven aan Hem toevertrouwen. Hanna doet het en haar gezicht klaart zienderogen op.
Is dit nu de opluchting van alles eruit gooien? Heeft bidden vooral een psychologisch
effect? Dat zal er zeker bijkomen, maar hier is duidelijk meer aan de hand. Want de
priester Eli, in veel opzichten ver van God afgeweken, staat nog steeds in dienst van
God en als zodanig geeft hij Hanna een belofte van God mee. Haar gebed zal worden
verhoord. De komende weken zullen we nog regelmatig stil staan bij verhoorde
en onverhoorde gebeden. Dit mag nu al duidelijk zijn: vrijmoedig mag je alles bij God
brengen. Hij zal niet altijd alles doen wat wij Hem vragen. Maar soms laat Hij ons ook
versteld staan door wonder boven wonder precies te doen wat wij graag willen.
Dank U, Here God, dat U nooit genoeg krijgt van ons klagen en
vragen. Help mij om alle dingen van het leven bij U te brengen.

EEN PRACHTIGE WEG
Misschien denk je wel eens: dat ga ik echt niet zeggen! Je durft
iemand niet te vertellen wat je werkelijk denkt of voelt.
Lees 1 Samuel hoofdstuk 1, vers 12 tot 15
Nee, ik ga gebukt onder een
zwaar verdriet en stort mijn hart
uit bij de HEER. (vers 15)
Hanna had een groot verdriet. Ze kon
geen kinderen krijgen en daar werd
ze om gepest. Haar verdriet was zo
groot dat ze soms geen hap meer
door haar keel kon krijgen.
Gelukkig durfde ze het aan God
te vertellen. Ze stortte haar hele
hart voor Hem uit. En de Heer gaf
haar een geweldig antwoord. Hij
beloofde haar een zoon.
Wat durf jij aan
God te vertellen? Schrijf het
op een briefje en leg dat achter
in dit boekje. Kijk er over een
paar weken nog eens naar.
Is er iets veranderd? Zou
dat een antwoord van
God kunnen zijn?
Miniquiz
1. Wie treiterde Hanna? | A Elkana | B Eli | C Peninna
2. Hoe heette de zoon van Hanna? | A Jona | B Daniël | C Samuël
3. Hij werd een ... van God. | A rechter | B profeet | C koning
4. Hanna ‘stortte haar hart uit’ bij God, wat betekent dat? | A Ze vertelde
God alles wat ze verdrietig vond. | B Ze dacht dat ze hartproblemen
had. | C Ze was bang dat ze haar hart kwijt zou raken.

12
WEEK 3 DONDERDAG
In het gebed brengen we niet alleen ons eigen leven voor Gods
aangezicht, maar ook dat van onze medemensen. De dank én de nood
van allen die ons lief zijn, leggen we in Gods hand.
1 Timoteüs 2:1-7
Voorbede
Allereerst vraag ik dat er voor alle mensen
gebeden wordt.
(1 Timoteüs 2:1)
Paulus roept ertoe op en zijn opdracht gaat heel ver: bidden voor alle mensen! Dat
betekent niet dat je de nood van de hele wereld op je nek kunt nemen. Trouwens, hoe
moet je je dit precies voorstellen? Zeven miljard mensen met naam en toenaam bij God
brengen is onmogelijk. Even in je gebed aan God vragen: ‘Wilt U zorgen voor de hele
wereld’, is niet zo moeilijk, maar is dat wat Paulus hier bedoelt? Nee, het gaat erom
dat onze voorbede zich uitstrekt over allerlei mensen, van hoog tot laag. Van koningen
en mensen met veel verantwoordelijkheid tot de gewone man en vrouw in de straat.
Iedereen die op je weg wordt geplaatst, mag je in het gebed aan God opdragen. En
waar is ons gebed voor de ander op gericht? Daarop geeft vers 4 het antwoord: God
wil dat alle mensen gered worden. Natuurlijk, we kunnen allerlei dingen aan God vragen:
genezing voor iemand die ziek is, bewaring voor iemand die op reis gaat, succes
voor een jongere die examen doet, enz. Als we het belangrijkste maar niet vergeten:
dat de ander God mag kennen en leert leven in de liefde van Jezus Christus, de enige
middelaar tussen God en mensen. Hij heeft zijn leven gegeven als losgeld om ons vrij te
kopen uit de macht van de zonde. Het belangrijkste en mooiste dat je voor een ander
kunt doen, is het evangelie van de Here Jezus doorgeven en voor hem of haar bidden.
Trouwe God, laat mij oprecht ernaar verlangen dat mijn medemensen
U leren kennen. Help mij om van daaruit te leven en zo voor
hen te bidden.

EEN PRACHTIGE WEG
Zegt je moeder, of iemand anders, wel eens tegen je: “Je moet niet
alleen aan jezelf denken. Denk ook eens aan een ander”?
Lees 1 Timoteüs hoofdstuk 2, vers 1 tot 4
Allereerst vraag ik dat er voor
alle mensen gebeden wordt. (vers 1)
Paulus schreef in zijn brief aan Timoteüs dat christenen
in hun gebed niet alleen aan zichzelf moeten
denken. Denk juist aan mensen die Jezus (nog)
niet kennen. Bid voor hen dat ze gaan begrijpen
hoe veel God van hen houdt. Want God
wil dat iedereen de waarheid uit de Bijbel leert
kennen. Denk aan de mensen die de hulp van
God nodig hebben en bid voor hen.
Vragen
Jezus heeft ook gebeden.
Voor wie?
(Lees Johannes 17:9 en 20)
Lieve Heer Jezus,
soms weet ik niet voor
wie ik moet bidden. Wilt
U mij helpen om aan
mensen te denken die
uw hulp nodig hebben?
Amen.
Wat bad Jezus voor hen?
(vers 15 en 21)

14
WEEK 3 VRIJDAG
God loven – misschien kennen we dat vooral van het zingen in de kerk.
Maar het is goed om dat ook in je persoonlijk gebed een plek te geven.
Paulus en Silas gaan God loven, als ze in Filippi in de gevangenis zitten.
Handelingen 16:16-25
God loven in de nacht
Om middernacht waren Paulus en Silas aan het
bidden en zongen ze lofliederen voor God.
(Handelingen 16:25)
Het is een misverstand om te denken dat je voor het loven van God blij moet zijn.
Sommige mensen zien vanwege dit misverstand ervan af: ‘Hoe kan ik nu lofzingen
als ik in de put zit?’ Anderen toveren bij voorbaat een grote glimlach op hun gezicht,
want als je gaat prijzen moet je wel vreugde uitstralen.
Kijk liever naar Paulus en Silas. Ze zijn gemarteld omwille van het evangelie en
vervolgens in de gevangenis gesmeten. Het ziet er niet best voor hen uit. Reden
genoeg om de moed in je schoenen te laten zinken. Wat zullen ze zich beroerd
gevoeld hebben.
Maar in de nacht, letterlijk en figuurlijk, gaan ze God prijzen. Daardoor worden ze
boven de omstandigheden uitgetild. Bij hen leidt dit zelfs tot bevrijding uit de gevangenis.
Maar ook als dat niet het geval is, geeft het loven van je God je uitzicht. Je
hoeft er dus niet blij voor te zijn, maar de kans is wel groot dat je er blij van wordt!
Als dit maar niet leidt tot een ander misverstand: dat het om óns zou gaan. Want
God loven wil zeggen: uitroepen, voor Hem en voor je naaste, welke grote dingen
God heeft gedaan. Daarbij ben je niet afhankelijk van de omstandigheden. Want
altijd en overal kun je Hem prijzen omdat Hij zijn liefde heeft bekendgemaakt: Jezus,
zijn Zoon, stierf voor ons aan het kruis en stond op uit de dood.
U bent een God die wonderen doet. Geweldig zoals U redding
brengt door Jezus en in Hem uw liefde laat zien. Help mij om ook in
moeilijke omstandigheden U te loven en te prijzen.

EEN PRACHTIGE WEG
Welke liedjes zing jij graag? Zing je als je blij bent, of ook als je
verdrietig bent?
Lees Handelingen hoofdstuk16, vers 23 tot 25
Om middernacht waren Paulus
en Silas aan het bidden en zongen
ze lofliederen voor God. (vers 25)
Paulus en Silas moeten zich ellendig hebben gevoeld. Ze hadden pijn door de stokslagen.
En ze zaten in de boeien in de cel. Toch kozen ze ervoor om niet te gaan
klagen of jammeren. Ze gingen bidden en God prijzen.
Wat een mooi voorbeeld geven zij! Voel jij je wel eens vervelend?
Kies je er dan voor om chagrijnig te worden? Je
kunt er ook voor kiezen om te gaan bidden en God te
prijzen. Hij wil je helpen, waar je ook bent, en hoe jij
je ook maar voelt.
Een lied van David
Psalm 150:1-6
Bedenk een lied
dat je voor God wilt
zingen. Heb je het op een
cd? Of kun je het vinden
op internet? Zing het
mee uit volle borst.
Halleluja. Looft God in zijn heiligdom, looft Hem in zijn machtig uitspansel;
looft Hem om zijn machtige daden, looft Hem naar zijn geweldige grootheid.
Alles wat adem heeft, love de HERE. Halleluja. (2x)
Looft Hem met bazuingeschal, looft Hem
looft Hem met harp en citer, looft Hem met tamboerijn en reidans,
looft Hem met snarenspel en fluit.
Looft Hem met klinkende cimbalen, looft Hem met schallende cimbalen...
Looft Hem met klinkende cimbalen, looft Hem met schallende cimbalen.

16
WEEK 3 ZATERDAG
Loven en aanbidden liggen dichtbij elkaar en vloeien regelmatig
in elkaar over. Zo ook in Psalm 86.
Psalm 86
Aanbidding
U, Heer, bent een God die liefdevol is en genadig,
geduldig, trouw en waarachtig.
(Psalm 86:15)
Als je zoon een schitterende partij voetbal heeft gespeeld, kun je hem toeroepen:
‘Je hebt een prachtige wedstrijd gespeeld!’ Als hij dit week aan week doet, komt
het wellicht zo ver dat je tegen hem zegt: ‘Jongen, je bent de beste voetballer van
de hele club!’ Dit is een mooi voorbeeld van het verschil tussen loven en aanbidden.
God loven betekent Hem een compliment geven om iets wat Hij gedaan heeft.
Aanbidding gaat verder; nu draait het om wie Hij is. Anders gezegd: lofprijzing richt
zich op Gods handen, aanbidding op zijn hart.
Daarbij komt dat je een lofprijzing nog kunt doen in de derde persoon: ‘God heeft
me zo goed geholpen.’ Maar in de aanbidding kom je rechtstreeks voor zijn aangezicht
en spreek je voor Hem uit hoe goed je Hem vindt: ‘U, Heer, bent een God die
liefdevol is en genadig.’ Ook hier geldt: voor aanbidding hoef je niet in de stemming
te zijn. Zijn liefde en trouw gelden immers alle dagen. Je kunt jezelf ertoe zetten. En
als je dat doet, zul je steeds meer onder de indruk komen van zijn grootheid en van
zijn nabijheid. Dat maakt vervolgens nederig. In het licht van zijn grootheid zien we
onze eigen kleinheid. In de glans van zijn liefde valt onze liefdeloosheid des temeer
op. Zo leidt aanbidding tot een dieper kennen van Hem en van jezelf. En vervolgens
tot een nog dieper aanbidden. Vandaar dat straks de eeuwigheid te kort zal zijn. En
de vreugde zonder maat.
Vader, Zoon en heilige Geest, U bent een geweldige God. Uw liefde
is onuitputtelijk, uw trouw tot in eeuwigheid.

EEN PRACHTIGE WEG
Bidden is praten met God en luisteren naar God. Aanbidden is
zeggen hoe geweldig jij God vindt.
Lees Psalm 86 vers 5, 8-10, 12 en 15
U, Heer, bent een God die liefdevol
is en genadig, geduldig, trouw en
waarachtig. (vers 15)
In deze psalm stelt David vragen aan God en hij
vertelt God dingen die hij moeilijk vindt. Maar
op heel veel plekken zegt hij hoe geweldig hij
God vindt. Hij heeft het over de goede dingen
die God voor de mensen doet. Misschien krijg
je wel eens een pluim van de meester omdat jij
je werk goed gedaan hebt. Of je moeder geeft je
knuffel en zegt dat jij haar lieveling bent. Hoe fijn is
dat? God vindt het fijn als jij Hem prijst en aanbidt.
Letterslang
Streep elke A, W en U door. (Psalm 147:1)
Goede God, U bent
een God die liefdevol
is en genadig, geduldig,
trouw en waarachtig.
Ik houd van U.
Amen.
HUOWEGAOWEUDIUSAHEWTTWEZWIUNGAENU
VOWOURAONUZEWGOUDA,HOWEUHEWERALIJAK
UHEWMOUNAZEWLOUFATEBURENAGWENU.

Gespreksbijeenkomst week 3 ‘De rijkdom van het gebed’
Gespreksbijeenkomst week 3:
De rijkdom van het gebed
Weekthema: Een prachtige weg
WOORD VAN GOD
‘Allereerst vraag ik dat er voor alle mensen
gebeden wordt, dat er smeekbeden, voorbeden
en dankgebeden voor hen worden
uitgesproken’ (1 Tim. 2:1).
AANLEIDING EN OPZET
Het bidden kan in een aparte hoek van ons
leven terecht gekomen zijn: tijdens de kerkdienst
voordat de preek begint, thuis voor
het eten of aan het begin van een kerkelijke
bijeenkomst. Als je te laat in zo’n vergadering
komt, kan er gezegd worden: ‘Je hebt nog
niks gemist …’, terwijl er nota bene net uit
de bijbel gelezen is en gebeden. De bedoeling
van deze bijeenkomst is om de rijkdom
van het gebed te ontdekken. We gaan het
bidden direct in de praktijk brengen door het
een plek te geven in de loop van de hele
bijeenkomst. Om zo het gebed een deel
van ieder onderdeel van de samenkomst te
laten zijn. En om zo al doende te leren op
die prachtige weg. De uitleg van de rijkdom
van het gebed gaat in twee richtingen: de
breedte en de diepte. Eerst over de mogelijke
vormen van gebed, de breedte, daarna
om dichtbij God te komen, de diepte.
18
BOUWSTENEN VOOR DE INLEIDING
Opening
Welke plaats heeft gebed in ons dagelijks
leven eigenlijk? Misschien kun je op een
bord of flip-over inventariseren. Wie bidt
er dagelijks en heeft dus dagelijks contact
met God? Wie doet er dagelijks voorbede?
Wie dankt God dagelijks?
Aan de hand van het aantal vingers dat de
lucht ingaat kun je percentages inschatten
en die in de tabel invullen.
Contact
met God
Voorbede
Danken
Dagelijks Wekelijks Soms
Je kunt nu ook al melden dat er meer vormen
van gebed zijn. Men heeft die wel eens
vergeleken met de vingers van één hand.
1. Verootmoediging en schuldbelijdenis
(de pink)

uit het boekje ‘Handleiding voor gebed en gesprek’
Allereerst is er het gebed om de barrière
tussen God en een ieder van ons te slechten:
‘Heer, vergeef me dat ik tot nu toe mijn
eigen leven heb geleid, terwijl U me heeft
geschapen om samen met U te leven’. Dat
is de schuldbelijdenis. Dit gebed is de pink:
klein zijn voor God; dat maakt de weg vrij
voor de genade van God. Het hoort erbij
om die genade ook in je hart te ontvangen.
In ieder gebed komt dit weer terug: klein
voor God worden.
2. God dingen vragen voor onszelf (de
ringvinger)
Het vraaggebed is de vorm die het meest
dichtbij de mensen staat. Het is het ’geef
ons heden ons dagelijks brood’ uit het
Onze Vader. Vragen aan God om dingen
die we nodig hebben. Dit is wat me
meestal bidden noemen. Dit is voor ons
leven belangrijk en het telt ook voor God.
Hij wil ons voorzien, Hij wil voor ons zorgen.
Dit is de ringvinger van de hand, die wijst
op de trouw van God aan jou. Hij geeft je
wat je nodig hebt.
3. De voorbede (de middelvinger)
Dan is er de voorbede, zoals in veel kerken
in de kerkdienst op zondag. Zullen we voor
onze broeder die-en-die bidden die met een
nare ziekte in het ziekenhuis ligt? En ook voor
dat meisje dat op werkvakantie naar een ver
en vreemd land gaat? In het Engelse taalgebied
wordt deze vorm van gebed ‘interces-
sion’ genoemd. Tussenbeide komen. Tussen
wie? Tussen de persoon waar het om gaat
en tussen God. Net als Abraham die tussenbeide
komt voor Sodom en Gomorra (Gen.
18). Zo hebben ook wij als christenen de roeping
om met onze voorbede tussenbeide te
treden. Als een soort bemiddelaar. Zoals de
priester in het Oude Testament. Dat is dus
de (be)middelvinger. Die vinger verheft zich in
de hand. Dit is niet om voor jezelf te pleiten,
maar voor een ander te pleiten tegenover
God. Wij zijn een koninklijk priesterschap,
schrijft Petrus (1 Petr. 2:9). Het is ook zo dat
God mensen zoekt die deze rol willen uitvoeren.
Wie wil er voor mijn volk op de bres gaan
staan? (Ez. 22:30)
4. Lofprijzing en aanbidding (de wijsvinger)
Dat is het gebed waardoor we het meest
in Gods sprankelende nabijheid komen en
waardoor we zelf ook het meest veranderen:
de lofprijzing en de aanbidding. Je
kunt dat doen door woorden uit te spreken
of te zingen. ‘Zingen is tweemaal bidden’
zei kerkvader Augustinus. Loven en prijzen
is goedspreken, goede dingen zeggen
over wat iemand heeft gedaan. Bij aanbidding
bewonder je de ander, in dit geval
God. ‘Heer wat bent U prachtig, wat bent
U geweldig, wat bent U liefde, wat bent U
een goede Vader’. Bij aanbidding gaat het
om wie God is, want Hij is altijd dezelfde.
Lofprijzing kan ook als het tegenzit, zoals
Paulus en Silas lofliederen zingen terwijl ze
met hun voeten geketend in het blok zitten.
Psalmen in de nacht! (Hand. 16:25).
19

Door lofprijzen en aanbidden komt er
kracht van de hemel vrij. Hoe dieper, des te
meer kracht. Dat was in het verre verleden
diverse keren de aanleiding voor de overwinning
in een strijd (lees bijvoorbeeld het
verhaal van koning Josafat in 2 Kron. 20).
De wijsvinger van het gebed wijst omhoog,
naar de Heer.
5. Danken (de duim)
Ten slotte het dankgebed. Een dankbaar
hart is de basis van alle vormen van gebed
die hierboven staan. Zonder een dankbaar
hart kun je niet loven, prijzen en aanbidden.
Zonder een dankbaar hart kun je geen
voorbede doen. Zonder een dankbaar hart
kun je niet goed om dingen vragen en zonder
dankbaar hart kun je niet klein worden
voor God. Dit is de duim van de gebedshand.
Als je een vuist wilt maken in de
geestelijke wereld, dan zie je dat de duim
onder de andere vingers ligt. Het is goed
om vanuit dat dankbare hart ook de dank
aan God uit te spreken.
Er kan in het leven van mensen veel moeite
zijn. Is het erg als je wel eens ontevreden of
teleurgesteld bent, ook in God? Nee, het is
goed om je nood te uiten. Klagen bij God
mag ook. David, één van de beste bidders
in de Bijbel, deed dat ook. Maar het is niet
goed om in de klacht te blijven. Vraagt u
het zich eens af: Is het in mijn leven een
gewoonte geworden om te klagen? Dan
heb je geen dankbaar hart meer. Dat
belemmert je gebed en daarmee raak je
afgesneden van de bron van Leven.
20
Verdieping
Bij bidden kun je aan praten denken: wij
zeggen dingen tegen God. Goede communicatie
gaat in beide richtingen, dus ook
van God uit naar ons toe. Meer nog: begint
het juist niet bij Hem? Gaan we niet bidden
omdat Hij ons daartoe aanspoort? Gaan
we niet danken omdat Hij ons laat zien wat
Hij voor ons doet? Gaan we niet bidden
voor iemand omdat Hij ons de nood laat
zien? God spreekt vaak eerst tot ons. Dat
doet Hij meestal door zijn Woord.
Bij bidden denken we aan praten, maar we
kunnen ook zingen. En wat daar ook nog
bij kan aansluiten is onze lichaamshouding.
Je kunt staan, knielen of op de grond liggen.
Ook kun je tijdens je gebed dansen en
zo je lichaam gebruiken. Je kunt uitbundig
zijn voor God, maar je kunt ook heel stil
voor God zijn.
Je kunt met je verstand bidden en zingen,
ook met hart en ziel, maar ook met je geest.
Iemand die de voorbede voor een avond
voorbereidt, zal dat vooral doen met zijn
verstand. Die maakt een opsomming van
punten die op die avond aan de orde zijn.
Tijdens de voorbede brengen we als het
ware deze lijst bij God. Het is goed om zo
met ons verstand te bidden. Als je op straat
een arme sloeber ziet of je bent op een
begrafenis en je ziet het verdriet, dan bid je
met je hart. En als je in gebed gaat en je
richt je eerst op God, je denkt en bidt ‘Heer
wat moet ik bidden?’, dan kan er wel eens
een gebed komen wat jezelf verrast. Dat is
bidden in de Geest of bidden met je geest.
God kan tot ons spreken door woorden
van de Bijbel of met nieuwe woorden. Hij

kan je ook indrukken, beelden, gevoelens
en emoties, geuren en smaken geven
en soms ontstaat al biddend een kracht
om iets te doen. Of misschien wellen er
vreemde woorden in je op die je ook uitspreekt.
Bidden in klanktaal (tongentaal).
Wie zei ooit dat bidden saai is?
Voor deze dingen hoef je echt geen cursussen
te volgen. Het belangrijkste is dat je vrij
bent tegenover God. Dat er niets meer in
de weg zit tussen jou en God. Dat je niet
meer denkt wat je nog moet doen, maar
dat er een verlangen is naar God. Denk aan
de bruid en de bruidegom in het Hooglied.
Zo kan het gebed worden als een voorafschaduwing
van wat eens zal zijn. Dichtbij
God in ons nieuwe Leven.
De hele dag door bidden
Natuurlijk moet je dikwijls je gedachten bij je
werk houden. Maar er zijn veel momenten tussendoor.
Waarom niet even praten met God?
‘Dank U wel Heer, dat dit goed is afgelopen.’
‘Vader, help deze vrouw.’ ‘Trouwe God, wat
moet ik kiezen?’ ‘Heer, wat bent u goed.’
‘Vader, dat was niet verstandig van me.’
WERKVORM
Het idee is om het thema van de bijeenkomst
ook in de bijeenkomst zelf onder
te brengen. Daarom is het goed om de
schuldbelijdenis en het vraaggebed gelijk
bij de opening van de bijeenkomst te (laten)
doen. De schuldbelijdenis kan in de vorm
van de erkenning dat God groot is en dat
wij kleine mensen zijn die het van God de
Vader moeten hebben.
Daarna komt het onderwijs waarbij je bij het
onderdeel schuldbelijdenis en vraaggebed
kunt verwijzen naar het begin van de bijeenkomst.
Het onderwijs is van de pink naar de duim
gegaan. De pink en de ringvinger hebben
we aan het begin van de bijeenkomst
gehad. De rest van de bijeenkomst oefenen
we in omgekeerde richting. Eerst danken,
dan lofprijzing en aanbidding en dan
de voorbede.
Kies of dit deel van de bijeenkomst
‘gestructureerd/strak’ of ‘losjes’ gaat verlopen.
Jij als inleider kent de groep die komt.
Beide vormen kunnen mooi zijn. Je kunt
ook voor een tussenweg kiezen.
Gestructureerde/Strakke vorm:
Bereid de dankpunten voor en kies één
of twee dankliederen uit de liedbundel die
gebruikt wordt. De dankpunten kunnen
een half A4-tje zijn met dingen waar we als
gemeente blij mee zijn. Dit kun je als gebed
uitspreken. Voordat je het gebed uitspreekt
kun je aan de aanwezigen vragen of er nog
meer punten zijn. Dat kan ook een gedicht
zijn waarin de dank algemener is verwoord.
Op dezelfde manier kun je ook de lofprijzing
en de aanbidding inbrengen. De deelnemers
kunnen er moeite hebben om zelf
punten toe te voegen. Vraag daarom eerst
wie God voor hen is en hoe ze God zou
willen aanspreken. Misschien komen mensen
met een opmerking zoals ‘Hij is mijn
Herder’. ‘Ik wil Hem aanspreken als Barmhartige
God.’
21

Op dezelfde manier kun je ook de voorbede
doen: zelf punten voorbereiden op
papier en laten aanvullen. Misschien kan
een ander de voorbede doen. Je kunt ook
meer mensen inschakelen. De ene broeder
of zuster bidt voor de zieken, een ander
voor de leiding van de gemeente en weer
een ander voor de ouderen, de jongeren,
het evangelisatiewerk en de zending.
De bijeenkomst kun je afsluiten door een
lied te zingen. Kies een lied dat de verbondenheid
van God met ons aangeeft.
Losse vorm:
Verdeel de groep in kleinere groepjes
van vijf of zes mensen. Misschien zijn er
voor de groepen verschillende ruimten te
gebruiken. Alle groepen in één ruimte kan
ook. Het is dan zaak om niet te letten op
de ander. Het geroezemoes klinkt best
gezellig. Het wordt dan een beetje als een
‘jodenkerk’. Maar dat is niet erg, dat is God
van oudsher gewend (j).
Bij een minder ervaren groep kun je de
opdracht geven eerst de punten te inventariseren
en dan uit te spreken. Bij een
ervaren groep kun je zeggen: ‘Besteed tien
minuten om God te danken. Ga je gang’.
Ben je met elkaar in één zaal, dan kun je
ieder onderdeel afsluiten met het samen
zingen van één of twee liederen. Eerst de
dankliederen en dan de liederen voor lofprijzing
en aanbidding.
Ten slotte de voorbede. Neem hier meer
tijd voor het bidden en laat het zingen achterwege.
22
De bijeenkomst kun je afsluiten door een
of meer liederen te laten zingen die de verbondenheid
van God met ons aangeeft.
Om in de gaten te houden
Je zult merken dat bij het danken het moeilijk
is om de tijd vol te krijgen, dat bij lofprijzing
en aanbidding mensen vaak gaan
danken en dat er overgeschakeld wordt op
het vraaggebed of de schuldbelijdenis. Bij
voorbede kom je meestal tijd tekort. Probeer
als inleider dit een beetje in de goede
richting te sturen. Je bent deze bijeenkomst
meer procesbegeleider dan inleider.
Afsluiting
Aan het eind van de avond is het goed
om te evalueren. Hebben jullie een nieuwe
vorm van gebed beoefend deze bijeenkomst?
Wat vonden jullie ervan om het
gebed te betrekken op de onderdelen van
de avond?
EIGEN VOORBEREIDING
Zijn er onderdelen die hiervoor aan de orde
waren en die voor jou zelf minder bekend
zijn? Verdiep je daar extra in en probeer
ook zelf dit soort bidden te praktiseren.
Zoek voor ieder soort gebed een lied wat
je mooi vindt en luister ernaar. Doe dat juist
nog voordat de bijeenkomst begint.
Bedenk dat de eerste zegen voor de leider
of inleider zelf is.

DOEL
Het doel is dat de gemeente nog meer
de rijkdom van het gebed gaat ontdekken
door andere vormen te gebruiken dan voor
hen gebruikelijk was en door het gebed te
betrekken op meer onderdelen in het leven.
Voor de langere termijn:
Dat alle vingers van de gebedshand aan
de orde blijven komen in de gemeente.
Ook dat er een meer natuurlijke en soepele
overgang is tussen de communicatie
onderling tussen mensen en de communicatie
met God.
Suggesties voor het zingen van
liederen
- Psalm 95-100, 103 en 145-150
zijn bekende lofpsalmen.
- Psalm 65: 1, 3 en 6 benoemt
stilte, lofprijzing en schuldbelijdenis
- Psalm 86: 1, 2 en 5 benoemen
de klacht, de schuldvergeving
en de lofzegging
- Psalm 107
Gods goedheid houdt ons
staande … Houdt dan de
lofzang gaande …
- Gezang 44
Dankt, dankt nu allen God
- Gezang 317: 1 en 2 (vers 2:
‘Leer ons strijden, leer ons
bidden!’)
- Gezang 323: 7 en 8
Maak mij recht eenvoudig,
stil in den gebede
- Gezang 324
Wij zoeken in uw huis uw
aangezicht, o Here’
- Gezang 463
O Heer die onze Vader zijt,
vergeef ons onze schuld
- ELB 212
Heer, wat een voorrecht
- ELB 218
Samen in de naam van Jezus
(‘samen bidden, samen
zoeken’)
- Opwekking 404
Wij gaan op weg met
brandend hart
23

Preekschets 3 ‘Een prachtige
Overige Preekschetsen verschijnen niet in gedrukte vorm maar zijn te downloaden
van de website www.50dagensamenmetgod.nl
Inleiding op het thema
Bidden is prachtig! Het is heerlijk om te zitten aan de voeten van Jezus, om dichtbij Hem te zijn
en te luisteren naar zijn stem. Het is schitterend dat je de dingen van het leven mag delen met
Hem en alles aan Hem kunt toevertrouwen. In de aanbidding van Hem stijg je uit boven je zelf
en boven het leven van alledag. En je hoeft er niets voor mee te brengen, alleen jezelf. Bij Hem
mag je en kun je jezelf zijn, gewoon en oprecht. Leven met God is het mooiste wat er is, omdat
in het gebed je liefde voor Hem mag blijken. Een relatie die vol is van liefde, is sprankelend en
fris. Al het stof gaat eraf. Je lééft!
Voor de dienst op zondag is gekozen voor Psalm 63 als hoofdlezing, met als kerntekst vers 4a:
‘Uw liefde is meer dan het leven’. Bij de uitleg zal blijken dat het Hebreeuwse chesed, dat hier
met ‘liefde’ is vertaald, alles te maken heeft met gebed.
Schriftlezingen
Psalm 63 (hoofdlezing)
Johannes 17:1-5
Uitleg bij de tekst
Psalm 63
Opmerkingen vooraf: Wie is de auteur van de psalm en wat is zijn situatie? Erboven staat:
‘Een psalm van David, toen hij in de woestijn van Juda was.’ Vaak wordt aangenomen dat
opschriften van psalmen later zijn toegevoegd. Probleem is dat niemand zeker weet of en wanneer
dat gebeurd zou zijn. Bovendien is de psalm ons in de huidige vorm overgeleverd. Mijn
uitgangspunt is daarom dat ik uitga van de juistheid van een bovenschrift, tenzij uit de inhoud
van de psalm duidelijk iets anders blijkt.
Ik zie in de tekst geen reden waarom David niet de dichter van Psalm 63 kan zijn. Soms wordt
gesteld dat qodesj in vers 3 verwijst naar de tempel, en die was er in de tijd van David nog niet.
Dat lijkt me niet juist; een blik in de concordantie leert dat qodesj veel breder wordt gebruikt,
zelfs al voor de tabernakel uit de tijd van Mozes.
Als David de dichter is, ligt het voor de hand om aan te nemen dat hij in vers 12 spreekt over
zichzelf in de derde persoon. Hij moet de psalm dan gemaakt hebben in de tijd dat hij koning
was, bijvoorbeeld toen hij op de vlucht was voor zijn zoon Absalom (2 Sam. 15-17). In ieder
24

weg’
geval ga ik uit van de ‘woestijnsituatie’: de dichter is verwijderd van het heiligdom, denkt terug
aan wat hij daar vroeger heeft meegemaakt, en verlangt intens naar de nabijheid van God.
Een punt van discussie blijft de vertaling van de Hebreeuwse werkwoordsvormen. Moeten pf.
en ipf. vertaald worden als onze tijden (pf. als verleden tijd – ipf. als tegenwoordige of toekomende
tijd) of geven ze het moment en de duur van een handeling weer (pf. moment – ipf.
voortgaand)? De wisseling van pf. en ipf. in deze psalm is werkwaardig. Ik moet zeggen dat
we hier ver komen met de tweede opvatting (moment-voortgaand), zoals Goldingay in zijn
commentaar laat zien (J. Goldingay: Baker Commentary on the Old Testament Wisdom and
Psalms – Psalms volume 2; Grand Rapids 2006). Wellicht hebben beide opvattingen een kern
van waarheid en lopen de betekenisaspecten door elkaar heen. Taal is levend en laat zich nu
eenmaal niet in schema’s dwingen.
De psalm is goed in drie strofen te verdelen:
vers 2-5: verlangen naar God (2), ervaring van God (3-4a) en lofprijzing van God (4b-5).
vers 6-9: vertrouwen in God (6a,9), ervaring van God in het verleden (7-8a) en antwoord
door lofprijzing (6b,8b).
vers 10-12: dreiging van de vijanden (10a), vertrouwen dat de vijanden ten onder gaan
(10b,11), en vertrouwen dat de waarheid zegeviert over de leugen (12).
Vers 2-5
Let op het ipf. van het eerste werkwoord: ik zoek U. Terwijl ‘smachten’ en ‘hunkeren’ (beide
pf.) verwijzen naar dit moment hier in de woestijn, gaat het zoeken hier bovenuit. Dit zoeken is
blijkbaar een houding van de dichter; zo is zijn leven. Altijd is hij op zoek naar God.
Sjachar is ook het woord voor dageraad; het werkwoord verwijst naar vroeg zoeken, ermee
beginnen, andere dingen ervoor aan de kant zetten.
Ziel en lichaam kunnen beide duiden op de hele persoon: met je hele wezen naar God verlangen.
Ze kunnen ook een onderscheid aangeven: nefesj - zielsverlangen, menselijke behoeftigheid;
basar - lijfelijke kwetsbaarheid, het ontoereikende.
In vers 3 wordt herinnerd aan een concrete situatie in het heiligdom; daar heeft de dichter Gods
macht en majesteit aanschouwd. Heeft hij een bijzondere openbaring gehad, zoals Jesaja
(Jes. 6)? Of is dit gebeurd in de ‘gewone’ cultus en de dienst aan God? Hoe dan ook, hij is
onder de indruk geraakt van wie God is. En dat brengt hem tot de bijzondere uitspraak van
vers 4:‘Uw liefde is meer dan het leven.’
25

Chesed is moeilijk te vertalen. De oudere vertalingen hebben ‘goedertierenheid’, maar dat is
geen gangbaar woord meer. De NBV vertaalt afwisselend met ‘liefde’ en ‘trouw’; beide aspecten
zitten er in. Je zou dan uitkomen bij zoiets als ‘standvastige liefde’.
Chesed heeft een sterk relationeel aspect dat in alle opzichten essentieel is, zowel tussen
mensen onderling, als tussen God en mensen (verbond). Chesed veronderstelt reciprociteit,
wederkerigheid. Chesed van God vraagt van de mens om dienst, vrees, en eveneens een
houding van chesed.
NIDOTTE (Willem A. VanGemeren ed.: New International Dictionary of Old Testament Theology
& Exegesis; Grand Rapids 1997) geeft de volgende kenmerken:
1. Chesed van God redt van ramp en onderdrukking (bijv. in de Psalmen).
2. Chesed van God houdt het leven in stand, zowel van de enkeling als door de geslachten
heen.
3. Chesed van God is sterker dan zijn toorn. Gods reactie op de zonde is tweeledig: Hij toornt
en houdt vast aan zijn liefde. De laatste blijkt sterker (Jes. 54:8; Mich. 7:18; Klgl. 3:31-32).
Chesed heeft het laatste woord.
4. Chesed van God is blijvend, zelfs eeuwig. (Jes. 54:10; Hos. 6:4 tegenover de chesed van het
volk die is als morgendauw; Jer. 31:3; en vele psalmen: zijn chesed duurt tot in eeuwigheid).
5. God kan soms zijn chesed verliezen, hypothetisch of (meer) reëel. Daarom ook gebed dat
God zijn chesed zal bewaren (Psalmen). Dit staat op gespannen voet met punt 4. Daaraan
zie je het relationele karakter van dit begrip. ‘God’s steadfast love, the biblical theologian
might conclude, is not een mechanical tool to be used in a crisis, nor a philosophical absolute
to be taken for granted. Rather, it is a quality of relationship that is to be sought again,
appropriated, and treasured in the covenantal partner’s every needy moment.’ (Volume 2, p.
216) Daarom is chesed als het goed is, wederkerig (1 Kon. 3:6; 2 Sam. 22:26, parallel met
Ps. 18:25,26; e.a.).
6. Chesed van God is de grond of het motief voor een gebed. Zondaren zoeken vergeving op
grond van zijn chesed (Ps. 25:7; e.a.).
7. Chesed van God speelt een belangrijke rol in het persoonlijk leven en het gemeenschapsleven
van Gods volk. Chesed leidt tot God en bepaalt het onderwijs van Hem, geeft hoop
in moeilijkheden, en is na redding reden tot dank en lof. En pedagogisch: om te herinneren
en erover te mediteren.
8. Chesed van God is overvloedig (vult de aarde, hoog als de hemel; groot, machtig). Dit hoort
zelfs bij zijn karakter (rav chesed - Ex. 34:6 en parallellen).
9. Chesed van God karakteriseert zijn koningschap (Ps. 89:14,15; e.a.).
Hiermee is de chesed van God beter dan het leven zelf, zo mooi en zo bijzonder. Het brengt
de dichter tot lofprijzing. En dat niet slechts voor een moment; zijn leven is een leven van God
zegenen (ipf).
Vers 6-9
Vers 6 geeft keerzijde van het verlangen uit vers 1 aan: God komt het verlangen van de dichter
26

tegemoet met zijn liefde. Daarbij wordt het beeld gebruikt van een feestelijke maaltijd.
De eerste werkwoorden in de verzen 7-9 zijn steeds een pf.; zij verwijzen naar iets in het verleden,
wat door de herinnering vandaag opnieuw betekenis krijgt. In de NBV komt de wisseling
van pf. en ipf. niet goed uit, hoewel ik me eigenlijk ook afvraag of dat eigenlijk wel mogelijk is.
Met name vers 7 vind ik wel heel mooi vertaald: ‘Liggend op mijn bed denk ik aan u, wakend
in de nacht prevel ik uw naam.’ Prevelen (hgh) – over God nadenken, zijn woord tot je nemen,
je eigen maken (vgl. Ps. 1:2).
Dit ’s nachts over God nadenken correspondeert met het zien van zijn majesteit uit vers 3. Er
is opnieuw de herinnering aan wat Hij vroeger heeft gedaan.
‘Onder uw vleugels’ verwijst misschien naar de ark in het heiligdom; daar verbleef de dichter,
bijna letterlijk onder schaduw van de vleugels van de cherubim, en daar hoopt hij blijvend te
jubelen voor God.
Let ook op de wisseling van ipf. en pf. in vers 9: Ik ben aan U gehecht (pf.), dat doe ik op dit
moment. Terwijl ik weet dat uw rechterhand mij altijd vasthoudt (ipf). Oftewel: Uw hand blijft
altijd uitgestoken, nu leg ik mijn hand weer in de uwe.
Vers 10-12
De derde strofe is verrassend direct en concreet. Vijanden staan de dichter naar het leven,
maar zij zullen ten onder gaan.
In de NBV is vers 10 onnauwkeurig vertaald: ‘Laat verzinken in de diepten der aarde
wie mij naar het leven staan.’ In het Hebreeuws worden eerst de vijanden ten tonele gevoerd
(10a); vervolgens wordt hun ondergang gemeld (10b).
Het suffix (enkelvoud) bij ngr in vers 11 zorgt voor verwarring: slaat dit op de vijand (maar die
worden in vers 10 met een meervoudsvorm aangeduid) of op de dichter? De NBV gaat van
het tweede uit. Voor de hoofdlijn van de tekst maakt het geen verschil.
Belangrijker is de vraag: moeten de werkwoordsvormen in vers 10b-11 gelezen worden als
ipf. of als iussivus? In het eerste geval spreekt de dichter vol vertrouwen (zij zullen komen in
de diepten van de aarde), in het tweede geval is het een gebed/wens (laten zij komen in de
diepten van de aarde). Taalkundig zijn beide mogelijk.
In ieder geval blijkt hier dat God niet alleen geïnteresseerd is in innerlijk, geestelijk leven. Hij redt
van vijanden. De koning zal zich in God verheugen; zijn mond is open voor lofprijzing, terwijl de
mond van de leugensprekers wordt gestopt.
Johannes 17:1-5
Als tweede lezing is gekozen voor het eerste gedeelte van het afscheidsgebed van Jezus. Nu
Jezus bijna aan het einde van zijn opdracht is gekomen, kijkt Hij terug naar zijn zending. Hij
heeft van de Vader macht ontvangen om eeuwig leven aan de mensen te geven. En dit eeuwige
leven wordt gevuld met het kennen van de enige, ware God en van Jezus Christus die
door de Vader naar de wereld is gezonden.
27

Wat is de lijn van Ps. 63 naar Joh. 17? Met het ‘leven’ wordt in Ps. 63 ons leven hier op aarde
bedoeld. Daarbij kun je denken zowel aan persoonlijk, individueel leven (‘mijn’ leven) als aan
het bestaan als zodanig op onze wereld. Eeuwig leven zoals Johannes daarover schrijft, geeft
hieraan invulling én gaat hier bovenuit, zowel kwalitatief als kwantitatief. Met andere woorden:
eeuwig leven is pas echt leven, én het blijft tot in eeuwigheid. God kennen in zijn liefde is meer
dan het leven hier en nu.
Suggesties voor de preek
Er is een uitspraak van Martin Luther King: ‘Een mens die niet in staat is voor iets te sterven, is
ook niet in staat voor iets te leven.’ (Het groot citatenboek over God, geloof en kerk) In combinatie
hiermee kun je de vraag stellen: Wie of wat is voor jou zo belangrijk dat je ervoor zou willen
sterven? Deze vraag bepaalt ons bij de kern van het leven. Waar draait het nu eigenlijk om?
Tegelijkertijd zie je om je heen dat er soms op een dubieuze manier antwoord op deze vraag
wordt gegeven. De terroristen van 11 september 2001 gaven hun leven voor een (in hun eigen
ogen) goede zaak. In onze ogen zijn dat fanatieke extremisten. Tegelijkertijd eren we de mensen
die in het verzet in de Tweede Wereldoorlog hun leven hebben gegeven voor de vrijheid.
Wanneer is opoffering goed en wanneer gaat zij over de schreef?
‘Uw liefde is meer dan het leven’. Het gaat dus niet om een ideaal, hoe mooi en hoogverheven
ook. Het gaat om God zelf. Hij is de schepper van het leven. En het geschenk kan
toch niet meer zijn dan de Gever? Hijzelf en de rijkdom van zijn liefde gaan het leven met
al zijn facetten te boven.
Het is niet de bedoeling om hier een dualisme tussen God en de wereld in te lezen. God is
geen concurrent van het leven. Is de dichter levensmoe? Hij verblijft nu wel in de woestijn,
maar het zoeken uit vers 2 gaat hier bovenuit: heel zijn leven is zoeken naar God. Want Hij is
de gever ervan en alleen door Hem kan het leven de juiste inhoud krijgen. Elke zingeving in
de dingen van het leven is voorlopig en wordt door het leven zelf weer uit handen geslagen.
Alleen Hij, in zijn liefde voor mensen, is de grond en de dragende kracht van ons bestaan.
Daarom verlangt de dichter naar God. Zo kunnen wij verlangen naar God zelf, en naar het
werk van zijn Geest in ons leven en in onze gemeente (lijn naar Pinksteren). Je eigen geloof
schiet zo vaak tekort. Je wilt misschien wel graag enthousiaster zijn en met blijdschap
getuigen van het evangelie. Maar als je nu jezelf leeg voelt, hoe kun je dan met vreugde
vertellen van de volheid van God?
Tegelijkertijd is hier nog meer aan de hand. Je kunt verlangen vanuit het gemis (de woestijn)
en daarbij bestaat het gevaar dat je egoïstisch wordt. Je kunt ook verlangen vanuit
de rijkdom van de ervaring, en dat is in Psalm 63 ook het geval. Juist omdat David de
28

majesteit en de luister van God heeft gezien, verlangt hij naar meer. Geloof in God is in
deze psalm vooral verlangen naar God.
Het is mogelijk hier aan de mensen de vraag te stellen: Verlangt u, verlang jij naar God? Ga
dan niet meteen uit van een negatief scenario, maar probeer het positieve te versterken.
Naar God verlangen is niets minder dan in Hem geloven en op Hem vertrouwen! Het is
prachtig te bidden en daarin een stuk rust en vreugde te vinden. Tegelijkertijd komt de
vraag op: hoe kun je dit verlangen wekken en sterker maken?
Dit kan door te zien op God zelf en zijn liefde tot je door te laten dringen. Hier kan een
samenvatting gegeven worden van de liefde/goedertierenheid van God. Mooi is om hierbij
uit te laten komen dat liefde te maken heeft met relatie en wederkerigheid, en met het
feit dat de liefde van God de grond is van ons gebed. De chesed van God hoort zelfs bij
de geloofsbelijdenis van wie God is (Ex. 34:6 en parallelle teksten), en we zien deze belichaamd
worden in Jezus’ komst naar de aarde. Eeuwig leven is God kennen en Jezus
Christus die Hij gezonden heeft. Dit leven is met Pasen aan het licht gekomen. Hierin krijgt
het gebed een eigen plaats, en dat maakt het bidden tot iets geweldigs moois: de meest
directe manier om Gods liefde te aanvaarden en met Hem in relatie te leven. En dit loopt
uit op de lofprijzing van zijn naam.
Wellicht is het mogelijk om af te sluiten met een paar concrete opmerkingen. Wat kun je
doen om het verlangen naar God sterker te maken?
- Let op het zoeken uit vers 2; het is een houding. Je moet er iets voor aan de kant zetten.
Het vraagt een keus.
- Vers 7: zelfs in de nacht denk ik aan God. Het gaat dus niet alleen om ‘stille tijd’ nemen;
geloof doordringt je hele leven in alle facetten. Als je ’s nachts niet kunt slapen, waarom
zou je dan niet gaan bidden? En als je onderweg met je auto in de file staat, waarom zou
je niet luisteren naar een psalm, gezang of opwekkingslied?
- Daarbij is het de Geest die hiervan gebruik maakt. Door het zingen van deze psalm en
andere liederen wil Hij het verlangen in ons wekken en versterken. Laten we bidden om
zijn kracht in ons leven.
Deze voorbeelden zijn niet bedoeld als een regel (zo moet het), maar als een mogelijkheid
(zo kan het). Want het gaat uiteindelijk in alles om God en om zijn liefde.
Aanwijzing voor de liturgie
Psalm: 42; 63; 103:1,4; 136.
Liedboek: Gz. 75; 78; 91; 323:6,7,8; 324; 428:1,3; 443.
Hervormde Bundel 1938: Gz. 189; 221; 229; 265:3,4,5.
ELB: Lied 13; 14; 315; 359; 364.
Opwekking: Lied 616, 707.
29

‘Wat is bidden?’ uit het boekje ‘Het gebed als een ontde
1. Wat is bidden?
Starters voor het werken met groepen
1. Rug tegen rug
Verdeel de groep in tweetallen. Laat ze met
hun rug tegen elkaar gaan staan of zitten.
Geef iedereen een tekening of foto. Om de
beurt gaat ieder aan zijn partner beschrijven
wat hij/zij op de tekening of foto ziet.
Daarna laat je de tekening zien en kijk je of
de voorstelling die de ander ervan gemaakt
heeft, klopt met de werkelijkheid.
Een variant:
Geef de foto of tekening aan één persoon.
De rest krijgt papier en stiften.
De ene persoon beschrijft wat hij/zij ziet. De
anderen proberen dit na te tekenen.
Vergelijk daarna de tekeningen met de originele
foto of tekening.
Bedoeling van dit spel: het is moeilijk communiceren
met iemand die je niet kunt zien.
Maar het kan wel en het kan ook iets moois
opleveren.
Je zou ook Johannes 20:24-29 en 2 Petrus
1:3-8 (vooral vers 8!) kunnen lezen.
30
Denkduwtjes
- Bid jij wel eens?
- Bedank jij God wel eens?
- Zo ja, op welke momenten doe je dat?
- Doe je dat als alles voor de wind gaat of doe je dat
vooral als dingen tegen zitten en verkeerd gaan?
Om met
God te praten,
heb je geen beltegoed
nodig
2. Blinddoekspel
Blinddoek één persoon en leid hem of haar
met mondelinge aanwijzingen door het
huis.Zorg ervoor dat jouw aanwijzingen
zodanig zijn dat er geen mensen of spullen
worden aangeraakt of beschadigd.
Bedoeling van dit spel: voor een christen is
het belangrijk om af te stemmen op Gods
stem. Lees nu samen Johannes 10:1-11
en let er op wat hier staat over het luisteren
naar Jezus’ stem.
Bidden is vriendschap hebben met God
Zo staat dat in Exodus 33:11: ‘De HEER
sprak met Mozes van aangezicht tot aangezicht,
zoals een man spreekt met zijn
vriend.’ Met God spreken als met een
vriend! Het gebeurt in de ontmoetingstent
die op ruime afstand van het kamp is opgeslagen.
Hier oefent Mozes in vriendschap
met God, intimiteit met God. Blijkbaar heeft
de jonge Jozua al vroeg iets van dit geheim
opgepikt. Want in het vervolg van vers 11
staat dat Jozua de tent niet verlaat, terwijl
Mozes al lang is teruggekeerd naar het
kamp waar de Israëlieten verblijven.

kkingsreis voor jongeren’
In het leven van de Here
Jezus zien we dat ook
terug. Hij bracht uren door
in gebed, soms ook in
de nachten. Dan praatte
Hij met zijn Vader in de
hemel. Hij noemde hem
‘Abba Vader’, gewoon papa. Als je al die
gebedsmomenten van Jezus na wilt lezen,
zoek dan Marcus 1:35 en 6:46 op, en uit
het evangelie naar Lucas 3:21, 5:16, 6:12,
9:10, 9:18, 9:28-29 en 22:39-42.
Bidden is praten met God
Bidden is praten met God. Bidden veronderstelt
een relatie. Je kunt bidden met je
ogen dicht en je handen gevouwen, maar
het kan ook terwijl je uit het raam kijkt,
zomaar een eind wandelt of op de fiets zit.
Bidden veronderstelt ook dat God geen
‘iets’ is, maar een ‘Iemand’, een persoon.
Het gebed heeft veel verschillende aspecten.
Bidden is meer dan vragen of het
opsturen van verlanglijstjes. Bidden is ook
danken, loven, prijzen, klagen, schuld belijden,
smeken. Bidden kan ook betekenen
dat je je hart uitstort voor God (Psalm 62: 9)
of dat je je wensen bij God bekend maakt,
zoals Paulus dat zegt (Filippenzen 4: 6).
Je mag tegen God alles zeggen wat er in
je omgaat. En voor de dingen die je fout
gedaan hebt mag je om vergeving vragen.
Dat heet schuld belijden. Niet om er makkelijker
van af te komen, maar om opnieuw
te kunnen beginnen en het de volgende
keer beter te doen. Jezus leert ons zelfs
om ook anderen te vergeven wat ze ons
Hoe zou jij je voelen
als je beste vriend of
vriendin alleen bij je
langskomt als hij/zij jou
ergens voor nodig heeft?
God
beantwoordt
ook
knie-mail!
hebben aangedaan (Mat. 6:12, 6:14-15
en 18:21-35). Bidden is dus niet bepaald
passief, maar kan concrete actie van je
vragen! Als je God iets vraagt, dan kan het
een vraaggebed voor jezelf zijn, maar ook
voor anderen of voor een noodsituatie. In
het laatste geval, als je bidt voor anderen,
noemen we dat een voorbede. Bidden kan
ook te maken hebben met stil zijn, luisteren
naar het Woord van God en daarop
zelf antwoord geven. Deze hele rijkdom,
deze breedte van het gebedsleven is ook
in de Psalmen te vinden. Er zijn lofpsalmen
(95 - 100, 103, 145 - 150), boetepsalmen
(32, 51, 130), dankpsalmen (30, 65 - 67),
psalmen van voorbede (61, 72, 80, 122),
vraagpsalmen (6, 12, 25, 70) en klaagpsalmen
(13, 74, 77, 88, 102, 142).
Danken – loven/prijzen – aanbidden
Loven en prijzen is niet hetzelfde als danken.
Het is ook weer wat anders dan aanbidden.
Het ligt dicht bij elkaar, maar het is
niet hetzelfde. Wat is het verschil?
Je kunt het beste keukentaal gebruiken om
het verschil uit te leggen. Iemand heeft lekker
gekookt en je wilt haar of hem bedanken.
‘Bedankt voor het lekkere eten’, zeg
je dan. Je bedankt iemand voor wat je
hebt gekregen. Maar misschien was het
31

zo lekker - lekkerder dan anders - dat je
graag een compliment wilt geven. Je wilt
die ander prijzen. Je zegt: ‘Je hebt lekker
gekookt’. Dat is loven, een compliment
geven. Maar misschien was het wel zo bijzonder,
zo overheerlijk, dat er duizenden
engeltjes over je tong gefietst hebben. Je
weet eigenlijk niet wat je moet zeggen en
je roept uit: ‘Je bent de beste kok van de
wereld’. Dat is aanbidden. En aanbidding
is de hoogste vorm van lofprijzing. Je kunt
ook zeggen: lofprijzing ziet Gods handen,
aanbidding ziet Gods hart.
God loven en prijzen doe je niet alleen als
het je voor de wind gaat en je in de stemming
bent om Hem te prijzen. Dan zou lofprijzing
afhangen van onze gevoelens, van
onze stemmingen. Nee, ook als we ons
ellendig voelen kan het goed zijn om de
naam van God aan te roepen en Hem te
loven, te prijzen, te aanbidden. Juist Psalm
22 is een psalm vanuit de diepte, vanuit de
godverlatenheid. Was dat niet mede het
geheim van David, van koning Josafat (2
Kron. 20), van Paulus en Silas (Hand. 16: 16
- 34)? Ze hadden ontdekt wat voor kracht
er zit in het loven en prijzen van Gods heilige
naam. Juist in de meest moeilijke omstandigheden
kozen zij ervoor om God de eer
te geven. Ook Luther kende iets van dat
geheim. Van hem is de uitspraak, dat ‘loven
en danken de duivel verdrijft’.
Voor het volk Israël en voor
de gemeente van Christus is
het dan ook een voorschrift
om de naam van de Here te
loven (Psalm 122: 4). God
troont op de lofzangen van
zijn volk Israël (Psalm 22: 4).
32
Bidden is niet alleen
praten, het is ook stil
worden, luisteren,
ruimte creëren.
God luistert ook naar
stilte!
Smeken
Lang niet iedereen realiseert zich dat je bij
God mag komen met alles wat je bent, met
alles wat je bezighoudt, met alles wat je
hoog, diep en dwars zit. Je mag dus je hart
uitstorten bij God. In 1 Samuël 1: 9 - 16
lezen we hoe de kinderloze Hanna langdurig
in het huis van de HEER in Silo is om
haar hart voor God uit te storten. Je mag
je eigen noden, de noden van anderen en
van de wereld bij God neerleggen; je mag
God smeken of Hij er iets aan doet, of Hij
verandering in de situatie brengt.
Ook het protest hoort daar bij. ‘Waarom,
HEER, bent u zo ver en verbergt u zich in
tijden van nood?’ (Psalm 10: 1). ‘Hoe lang
nog, HEER, zult u mij vergeten, hoe lang
nog verbergt u voor mij uw gelaat?’ (Psalm
13: 2). Hier klinkt iets door van de wanhoop,
de onmacht, de ontreddering. Juist
in het gebed mag je dit allemaal verwoorden
en bij God neerleggen.
Kun je dan alles aan God vragen?
Kun je overal om bidden? Ook om goed weer
als je op vakantie gaat en een voldoende
voor je proefwerk? Jakobus zegt dat je ook
verkeerd kunt bidden, bijvoorbeeld omdat je
alleen maar je eigen hartstochten wilt bevredigen
(Jak. 4:3). Als je bidt uit egoïstische
motieven of uit luiheid omdat je niet aan je
proefwerk hebt geleerd, kun je natuurlijk
niet verwachten dat God je
gebed serieus neemt. Hij is
geen tovenaar die met z’n
stokje zwaait om al onze fouten
recht te breien. Daarom is
het goed om te bidden zoals
Jezus dat bedoeld heeft: bidden
om Jezus’ wil. Dat is het

‘laat uw wil gedaan worden’ van het Onze
Vader. Dat is leren vragen om iets wat God
ook graag wil.
Gebedsverhoring
God hoort naar onze gebeden, dat lees je
door de hele Bijbel heen. Hij is een hoorder
en verhoorder van gebeden. Dat is lang
niet altijd zoals wij dat voor onszelf bedacht
hebben. Gods weg is vaak anders dan
wij dat in gedachten hebben. Maar God
doet iets met onze gebeden, Hij neemt
ze serieus en past ze in Zijn plan met ons
leven in. Door te bidden zijn we medewerkers
van God in het uitvoeren van Zijn plannen
met deze wereld. Zoals iemand dat
ooit zei: ‘Door te bidden roeren we mee in
de pap van Gods wereldbestuur.’
Je ziet dat terug in het leven van Abraham.
Als God van plan is om de steden Sodom
en Gomorra te verwoesten, dan smeekt
Abraham aan God: ‘Heer, doe dat alstublieft
niet!’ Al wandelend met God zie je
Abraham bidden. En onderhandelen. Hij
smeekt om genade, hij bedelt als het ware
om de redding van Sodom en Gomorra.
Ook dat is bidden. Het opnemen voor
iemand anders in nood. Echt voorbede!
Vele mensen kunnen vertellen hoe God
heeft geantwoord op gebeden. Wie bijvoorbeeld
het werk van Youth for Christ
volgt, onder andere in de grote steden,
ontdekt dat er veel mooie dingen gebeuren.
Die dingen zijn mede het resultaat van
gevouwen handen en gebogen knieën.
Zoals Retilio die zijn leven na een heel
moeilijke periode weer op de rit heeft. Hij
heeft weer werk, woont nu zelfstandig en
heeft het gevoel grip op z’n leven te heb-
Denkduwtjes
God kan jouw gebeden
verhoren door:
- ‘Ja’
- ‘Nee’
- ‘Wacht even’
- ‘Ga zelf aan de slag’
tegen je te zeggen.
Denkduwtjes
God kan je ook duidelijk maken
dat je verkeerd bidt, bijvoorbeeld:
- Als je God ongehoorzaam bent.
- Als je verkeerde dingen vraagt,
die (nog) niet goed voor ons
zijn.
- Als je met verkeerde dingen
bezig bent en verstoppertje
voor God speelt, dus je zonden
niet belijdt.
- Als je iemand niet wilt vergeven
wat hij jou heeft aangedaan.
Maar soms geeft God je daarvoor
ook de tijd, omdat Hij veel
geduld met je heeft en omdat
je eerst mag voelen hoe boos
je op iemand bent!
ben. ‘Er is veel voor mij gebeden’, zegt hij
achteraf. ‘Wat bijzonder dat er een God is
die naar ons luistert’.
Wat verandert er nou door te bidden?
Allereerst verandert er iets in jezelf, want je
33

Als je bidt
roer je mee in de
pap van de manier
waarop God de
wereld en ons leven
bestuurt.
34
komt dichter bij
God. Je groeit
in vriendschap
en intimiteit met
God. Je kunt je
zorgen loslaten,
omdat je ze bij God
neerlegt. Je leert vertrou-
wen en je toekomst in zijn handen leggen.
Je leert ook je verleden aan Hem toe te vertrouwen.
Je handelen verandert ook, want
bij bidden hoort doen. Je gaat anderen vergeven
wat ze jou hebben aangedaan. Je
laat jezelf inschakelen in Gods plannen met
deze wereld en je vraagt Gods hulp daarbij.
Soms verandert er ook iets bij God zelf:
Hij verandert zijn plannen omdat Hij jouw
gebeden zo serieus neemt!
Vaste gebeden en eigen gebeden
Soms heeft iemand anders veel beter voor
jou verwoord wat je tegen God zou willen
zeggen, dan je dat zelf kunt verzinnen.
Daarom kunnen vaste gebeden zo waardevol
zijn. Zo’n gebed kun je zelf nabidden.
Denk ook aan de Psalmen. Of aan
het Onze Vader. Jezus heeft het ons zelf
geleerd. Het mooie van dat gebed is dat
iedereen over de hele wereld dit kan bidden.
Als je in het buitenland komt en van
een kerkdienst niets begrijpt, dan kun je
wel altijd het Onze Vader samen bidden!
Je kunt het Onze Vader ook zin voor zin
bidden. Tussen de zinnen door kun je eigen
woorden toevoegen zoals ‘Heer, ik prijs
uw grote naam’ of ‘Vader, vergeef me dat
ik …’. Je kunt je gebed afsluiten met de
woorden ‘in Jezus’ naam’ of ‘door Jezus
Christus onze Heer’. Want het is door
Jezus dat we toegang hebben tot God de
Vader. We proberen de gebeden te bidden
die horen bij de gezindheid van Jezus en
de weg die Hij ons wijst.
Bidden met vijf vingers
De vijf vingers van de hand kun je ook zien
als een verwijzing naar de verschillende
aspecten van het gebed.
Wijsvinger: wijst omhoog naar God
lofprijzing / aanbidding
Middelvinger: wijst vooruit, met het oog
gericht op het komende
Koninkrijk van God
voorbede
Ringvinger: wijst naar de intimiteit van
de relatie met God
je hart uitstorten, het
smeekgebed, de klacht
Pink: vertelt je dat je nog groeien
kunt en houdt je nederig
schuldbelijdenis
Duim: deze is onmisbaar om de
overige vingers goed te
laten functioneren
dankzegging
OM OVER DOOR TE PRATEN:
- Wat spreekt je aan in bovenstaande
onderwijs over gebed?
- Bij welke aspecten van gebed heb je
vooral vragen?
CREATIEVE IDEEëN VOOR GEBED
IN DE GROEP
1. Geef het gebed door
Iemand neemt een voorwerp in handen,
bijvoorbeeld een bal, en bidt terwijl hij (zij)
die bal vasthoudt. Daarna geeft hij de bal
door aan de volgende persoon. Die persoon
kan een kort gebed zeggen, maar als

hij liever niet hardop bidt, kan hij de bal ook
gewoon doorgeven aan de persoon naast
hem. De bal gaat rond tot iedereen aan de
beurt is geweest.
(Je zou vooraf ook vaste gebeden kunnen
geven, omdat niet iedereen het gewend is
om met eigen woorden hardop te bidden)
2. Draaigebed
Vraag aan de groep onderwerpen om voor
te danken en bidden. Schrijf deze op papiertjes
en leg deze in een cirkel. Leg een fles of
een pen in het midden en draai deze rond.
Vraag de groep te bidden voor het onderwerp
waar de fles of de pen naar toe wijst.
3.Gebedshouding
Laat de deelnemers steeds een andere
gebedshouding aannemen en hier een
poosje in blijven zitten/staan/liggen. Vertel
na elke gebedshouding hoe je die houding
ervaren hebt. Voorbeelden:
- rechtop staan met de handen omhoog
geheven
Wanneer kun je het beste
bidden?
- Je kunt het beste iedere dag
een vast moment nemen om
alleen te bidden.
- Je kunt daarnaast de hele dag
door bidden, tussen de bedrijven
door!
- Je kunt af en toe ook samen
met anderen bidden (gebedsgroep,
Taizé-groep)
- knielen
- liggen (plat op je gezicht)
- zitten, handen vouwen, ogen dicht
- in kleermakerszit met open handen.
TIPS VOOR THUIS
1. Schietgebed
Benut de dagelijkse dingen om met God
te praten. Als je eet, kun je God danken
dat Hij elke dag weer voor je zorgt en
kracht en gezondheid geeft. Als je een
prachtige zonsondergang ziet, kun je God
danken voor zijn eindeloze creativiteit. Als
je vrienden ontmoet, dank je God voor
vriendschap of bid je voor die persoon.
Schietgebedjes zijn heel korte gebeden:
‘Dank U, Heer, voor die prachtige bloem’ -
‘Heer ontferm U (over mijn vriend)’ - ‘Heer,
vergeef mij’.
2. Douchegebed
Als je onder de douche staat, denk je dan
in dat Jezus jouw leven schoon wil wassen,
je zonden wegspoelt en je helemaal
schoon wil maken. Net zoals het water
langs je lichaam stroomt!
’Dank U, Heer Jezus, U wast mij helemaal
schoon, van top tot teen. Bij U mag ik elke
keer weer opnieuw beginnen!’
3. Ademgebed
Zoek een rustig plekje om te zitten.
- Haal 10 seconden diep adem. Als je
inademt, denk je aan Gods goedheid en
genade.
- Als je uitademt, geef je al je zorgen, zonden
en mislukkingen aan God.
- Dank God voor zijn grote trouw en liefde
voor ons!
35

Week van Gebed: Een drietal vormen voor het avondgeb
7. Gebedsmuren
Tijdsduur: ca. 60 minuten
Je kunt ook kiezen voor een vorm waarin
iedereen een gebedsvorm uitkiest die bij
hem of haar past. Vooral als de groep heel
groot is, is dit een werkbare en creatieve
vorm. Zo zou je in de ruimte(s) waarin je
samenkomt verschillende mogelijkheden
tot gebed kunnen aanbieden en verschillende
bidplekken kunnen creëren. Enkele
voorbeelden:
- Muur van aanbidding (met muziek en
zang).
- Muur van belofte (met beloften uit de
bijbel op de muur geprikt).
- Muur van vragen (waar papier en pen
is zodat mensen gebedspunten aan de
muur kunnen plakken).
- Muur van antwoorden (waar mensen
antwoorden en verhoringen op gebed
kunnen ophangen).
3. Bidden vanuit de stilte
Tijdsduur: ca. 60 minuten
Vanaf 2006 is er in de Protestantse
Gemeente te Ternaard (Friesland) enkele
jaren eenmaal in de twee weken een
gebedsuur geweest. Daarbij werkten stilte,
36
- Creatieve muur (ruimte waar mensen
hun tekeningen, gedichten, etc. die ze
tijdens hun gebedstijd maken kunnen
ophangen).
- Stiltehoek (plek waar mensen rustig
alleen kunnen zijn).
- Klaagmuur (voor de namen van individuele
mensen voor wie deelnemers bidden,
zoals zieken, familieleden en kennissen
die nog niet geloven, etc.).
Praktisch
1. Open de gebedsbijeenkomst gemeenschappelijk
(lied, gebed, lezing).
2. Iedere deelnemer zoekt zijn weg langs
één of meerdere muren.
3. Zorg voor een gezamenlijke afsluiting,
bijvoorbeeld door één of meerdere lofliederen
te zingen.
(Bron: Jan Minderhoud, Bidden is een weg – Praktische
gebedsvormen voor de binnenkamer en voor groepen,
Merweboek Sliedrecht 2007, hoofdstuk 27)
stil gebed en vrij gebed in de kerk zelf en
in de gebedskring op een creatieve manier
samen. De opzet was als volgt:
- De kerk is open, sober verlicht, geen verwarming
aan, de paaskaars brandt.
- Iedereen is vrij om in en uit te lopen, een

ed uit het boekje ‘Handleiding voor gebed en gesprek’
plekje in de kerk op te zoeken en in stilte
te bidden, bijbel te lezen of te mediteren.
- Na een half uur is er voor wie mee wil bidden
gezamenlijk gebed in de consistorie.
- Willen mensen liever in de stilte blijven zitten,
dan is dat ook mogelijk.
- Het gezamenlijk gebed is een kringgebed.
Na inventarisatie van gebedspunten
kan een ieder in zijn / haar eigen worden
hardop bidden. Als de één stopt, neemt
een ander het over.
Samen met anderen bidden - conversatiegebed
Lang niet iedereen is gewend om hardop
te bidden, laat staan om dat samen met
anderen te doen, bijvoorbeeld in een
gebedsgroep. Het conversatiegebed blijkt
in de praktijk een vorm te zijn die helpt
om de drempel over te gaan. Kort gezegd
gaat het om: kort bidden, goed naar elkaar
luisteren, één onderwerp tegelijk, elkaar
daarbij aanvullen en niet tijdens andermans
gebed al met de voorbereiding van je eigen
gebed bezig zijn.
In de praktijk
Hoe werkt het praktisch? Het conversatiegebed
betekent dat je niet om de beurt een
lange monoloog houdt, maar dat iedereen
om beurten in één of enkele zinnen tegen
God zegt wat hij/zij zeggen wil. In dat korte
gebed noem je niet een heleboel gebedspunten
tegelijk, zoals sommigen gewend
zijn, maar per keer slechts één onderwerp.
Daarbij is het niet nodig om elk gebed met
‘amen’ te besluiten. De anderen luisteren en
vullen eventueel aan. Zij zien andere aspec-
ten aan dat ene onderwerp en kunnen daar
in hun gebed bij aansluiten en aanvullen.
Er is een ezelsbruggetje om het conversatiegebed
te onthouden, het woord LAKE:
L = luisteren naar de ander
A = aansluiten op de ander
K = kort bidden
E = één onderwerp tegelijk
Voordelen
Wat zijn de voordelen van deze vorm van
bidden?
- Elk onderwerp komt veel beter aan de
orde. Er wordt rijker gebeden, want je vult
elkaar aan.
- Iedereen kan meerdere keren een gebed
uitspreken. Want als het ene gebedspunt
is uitgediept, kan de groepsleider aangeven
om naar het volgende gebedspunt te
gaan of de groep doet dit spontaan uit
zichzelf. Het volgende onderwerp wordt
op dezelfde wijze ‘doorgebeden’.
- De drempel om in te stappen is veel lager.
Er is meer ontspannenheid tijdens het
bidden en daardoor ook meer ruimte voor
de leiding van Gods Geest.
- De aandacht verslapt minder snel, bijvoorbeeld
doordat een langbidder alle
gras voor andermans voeten weg bidt.
Vooral geroutineerde bidders lopen het
risico beginnelingen plat te bidden.
- De gebedsgroep wordt meer een eenheid,
een orkest dat hetzelfde stuk speelt.
De deelnemers springen niet van de hak
op de tak, maar blijven gedurende meerdere
gebeden bij hetzelfde onderwerp.
Het gezamenlijk gebed zal dieper gaan
omdat je elkaar aanvult en stimuleert.
37

6. Avondgebeden in de stijl van de
Iona community
Sinds haar ontstaan in 1938 kent de Iona
Community een Morning Service en een
Evening Service.
De Morning Service heeft een vaste orde
en wordt gebruikt op alle dagen van de
week behalve zondag. Dan is er een complete
dienst met avondmaal.
De Evening Service heeft een wisselend
karakter dat aansluit bij verschillende aandachtsvelden
van de Community. Zo is er
op zondag een Stilteviering, op maandag
een Avondgebed voor vrede en gerechtigheid,
op dinsdag een viering van gebed om
38
heelheid en het opleggen van handen, op
woensdag een viering om betrokkenheid te
vernieuwen en op donderdag een viering
met Heilig Avondmaal. Zowel de Morning
Service als de verschillende vormen van de
Evening Service zijn bedoeld om in groepsverband
te vieren. Dit blijkt onder andere
uit het responsorische karakter. Hieronder
volgen twee orden die ook bruikbaar zijn in
kleine kring of individueel.
Tijdsduur van beide vieringen, mede afhankelijk
van hoeveelheid liederen: 30 tot 40
minuten.

Enkele websites over gebed
- www.creatiefgebed.nl
(creatief bidden - 101 creatieve ideeën voor 24/7 gebed, aanbidding en kinderwerk)
- www.gebeds.net
(over bidden met bouwstenen, gebedswandelingen en bidden voor de stad)
- www.joelnews.nl
(bemoedigende ontwikkelingen in Nederland en wereldwijd)
- www.24-7gebed.nl
(de Nederlandse website van het 24-7-gebed)
- www.keltischegebeden.nl
(kennismaking met de rijkdom van de Keltische traditie)
- www.ionagroep.nl
(Nederlandse Ionagroep)
- www.bedrijfsgebed.nl
(info rondom ‘christen zijn op je werk’ en specifiek over ‘bidden op je werk’)
- www.degebedswinkel.nl
(een winkel om gebedsverzoeken in te dienen, ook anoniem)
- www.gebedsbroeders.nl
(een website van drie jonge christenen)
- www.biddenvoordebuurt.nl
(stadsgebed in Haarlem, met liefst in elke buurt een interkerkelijke gebedscel die bidt
voor de eigen buurt)
- www.stadsgebed.nl
(website van het Stads-/Regiogebed Nederland, met ontwikkelingen en artikelen)
- www.jouwspiritualiteit.nl
(website van EO bij boek van Gary Thomas, met SpiritualiteitWijzer)
- www.werkindekerk.nl
(toerustingsite van EO, EA en CHE)
- www.biddeniseenweg.nl
(site van Jan Minderhoud en Robbert-Jan Perk)
39

Notities