Seizoen 2013-2014 Lezingen en reizen Arjen van Prooijen
Seizoen 2013-2014 Lezingen en reizen Arjen van Prooijen
Seizoen 2013-2014 Lezingen en reizen Arjen van Prooijen
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Seizo<strong>en</strong></strong> <strong>2013</strong>-<strong>2014</strong><br />
<strong>Lezing<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> reiz<strong>en</strong><br />
Arj<strong>en</strong> <strong>van</strong> Prooij<strong>en</strong>
Programma <strong>van</strong> lezing<strong>en</strong> <strong>en</strong> reiz<strong>en</strong> <strong>van</strong> Arj<strong>en</strong> <strong>van</strong> Prooij<strong>en</strong><br />
Arj<strong>en</strong> <strong>van</strong> Prooij<strong>en</strong> (D<strong>en</strong> Haag, 1960) woont <strong>en</strong> werkt als doc<strong>en</strong>t kunstgeschied<strong>en</strong>is<br />
<strong>en</strong> beeld<strong>en</strong>d kunst<strong>en</strong>aar in Maastricht.<br />
Hij geeft les op het Bonnefant<strong>en</strong>college Maastricht, De Academie <strong>van</strong> Tonger<strong>en</strong>,<br />
Arcuscollege in Heerl<strong>en</strong>, HOVO (Hoger Onderwijs voor Ouder<strong>en</strong> <strong>en</strong> Hogeschool<br />
Zuyd (Doc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>opleiding Academie voor Beeld<strong>en</strong>de Kunst<strong>en</strong> <strong>en</strong> Vormgeving)<br />
Maastricht.<br />
Arj<strong>en</strong> <strong>van</strong> Prooij<strong>en</strong><br />
Sionsweg 64<br />
6222EL Maastricht<br />
043 3638526<br />
<strong>van</strong>.prooij<strong>en</strong>@hetnet.nl<br />
www.arj<strong>en</strong><strong>van</strong>prooij<strong>en</strong>.nl<br />
Mijn werk is te zi<strong>en</strong> in Galerie Dabekauss<strong>en</strong>. Engel<strong>en</strong>kampstraat 21A in Sittard<br />
Verder is mijn werk te zi<strong>en</strong> in Galerie de Ch<strong>en</strong>e in Turnhout België. Data voor deze<br />
t<strong>en</strong>toonstelling word<strong>en</strong> nog bek<strong>en</strong>d gemaakt<br />
“Vanitas” acrylverf op zuurvrij karton
De laatste vier jaar schilder ik bloemstillev<strong>en</strong>s. Toch zijn het ge<strong>en</strong> gangbare<br />
schilderij<strong>en</strong>.<br />
De stillev<strong>en</strong>s moet<strong>en</strong> namelijk het spanningsveld verbeeld<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> wat toevallig is<br />
<strong>en</strong> wat <strong>van</strong> tevor<strong>en</strong> is bepaald. Mijn werkwijze is als volgt:<br />
Allereerst schilder ik, in onscherpe soft-focus techniek, <strong>en</strong>kele bloem<strong>en</strong>. Meestal kies<br />
ik voor orchideeën, lelies, wilde tulp<strong>en</strong> of andere bloem<strong>en</strong> met onregelmatige<br />
vorm<strong>en</strong>. De bloem<strong>en</strong> verwijz<strong>en</strong> naar hun eeuw<strong>en</strong>oude symboliek als het lev<strong>en</strong>, de<br />
dood, vergankelijkheid, onschuld of de lev<strong>en</strong>scyclus.<br />
In de vage onderschildering word<strong>en</strong> donkere vlekk<strong>en</strong> mee geschilderd.<br />
Deze vlekk<strong>en</strong> zijn de platte slagschaduw<strong>en</strong> <strong>van</strong> de gekleurde vorm<strong>en</strong> die ervoor<br />
lijk<strong>en</strong> te zwev<strong>en</strong>. Die vorm<strong>en</strong> lijk<strong>en</strong> in eerste instantie ook gewoon op bloem<strong>en</strong> of<br />
blader<strong>en</strong>. Bij nadere beschouwing zijn het abstracte vlekk<strong>en</strong> die meestal in één<br />
p<strong>en</strong>seelstreek zijn geschilderd. Soms zijn het echte klodders verf die gestold zijn in<br />
hun specifieke vorm. Hun positie in de compositie lijkt volledig willekeurig, maar door<br />
de schaduw<strong>en</strong> in de onderschildering blijkt dat niet het geval.<br />
Ik vind het verwonderlijk dat de abstracte vlekk<strong>en</strong> in mijn werk niet als stor<strong>en</strong>d<br />
ervar<strong>en</strong> word<strong>en</strong>. Ze vull<strong>en</strong> de figuratie in de onderschildering aan <strong>en</strong> mak<strong>en</strong> het werk<br />
compleet. Zo verdwijnt het contrast tuss<strong>en</strong> abstractie <strong>en</strong> figuratie <strong>en</strong> ontstaat e<strong>en</strong><br />
esthetisch schilderij.<br />
“Vanitas” olieverf of doek 60x60cm
Griek<strong>en</strong>landreis<br />
In de herfstvakantie <strong>van</strong> zaterdag 12-10-<strong>2013</strong> tot <strong>en</strong> met vrijdag 18-10-<strong>2013</strong><br />
organiseer ik sam<strong>en</strong> met “HOVO-Limburg” <strong>en</strong> “Labrys Reiz<strong>en</strong>” e<strong>en</strong> reis naar<br />
Griek<strong>en</strong>land. Het betreft de zog<strong>en</strong>aamde Klassieke tour.<br />
E<strong>en</strong> rondreis in zev<strong>en</strong> dag<strong>en</strong> langs <strong>en</strong>kele hoogtepunt<strong>en</strong> <strong>van</strong> klassiek Griek<strong>en</strong>land. De<br />
reis voert langs Delphi, het meest gerespecteerde orakel uit de oudheid, <strong>en</strong> Olympia,<br />
de plaats <strong>van</strong> de beroemde Spel<strong>en</strong>. In Myk<strong>en</strong>e staat de burcht <strong>van</strong> Agamemnon, de<br />
Griekse legeraanvoerder in de Trojaanse oorlog. Het prachtige theater <strong>van</strong> Epidauros<br />
is het best bewaarde theater uit de Griekse oudheid. De tocht eindigt in Ath<strong>en</strong>e,<br />
waar we de beroemde Akropolis <strong>en</strong> het onovertroff<strong>en</strong> Akropolis Museum bezoek<strong>en</strong>.<br />
Onderweg g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> we <strong>van</strong> prachtige landschapp<strong>en</strong>.<br />
De reis kost € 1285,-. De toeslag voor e<strong>en</strong> e<strong>en</strong>persoonskamer bedraagt € 150,-<br />
Inclusief lijnvlucht<strong>en</strong> met belasting<strong>en</strong> <strong>en</strong> toeslag<strong>en</strong>, alle vervoer ter plaatse, alle<br />
overnachting<strong>en</strong> op basis <strong>van</strong> logies <strong>en</strong> ontbijt, 4 diners, reisleiding <strong>en</strong> reisbegeleiding,<br />
lokale gids<strong>en</strong>, <strong>en</strong>trees <strong>en</strong> fooi<strong>en</strong>.<br />
Exclusief lunches, 2 diners, drankjes bij de diners, ev<strong>en</strong>tuele verzekering<strong>en</strong>,<br />
verplichte bijdrage Calamiteit<strong>en</strong>fonds <strong>van</strong> 2,50€ per dag. En 20€ boekingskost<strong>en</strong> per<br />
boeking.<br />
Reisleiding<br />
Ik begeleid de reis <strong>van</strong>uit mijn achtergrond als eerstegraads doc<strong>en</strong>t<br />
Kunstgeschied<strong>en</strong>is. Ik heb 10 jaar als doc<strong>en</strong>t Klassieke Culturele Vorming <strong>en</strong><br />
Culturele <strong>en</strong> Kunstzinnige Vorming <strong>en</strong> Kunstgeschied<strong>en</strong>is bij het Bonnefant<strong>en</strong>college<br />
in Maastricht lesgegev<strong>en</strong>. Sinds die tijd heb ik deze reis meerdere mal<strong>en</strong><br />
georganiseerd <strong>en</strong> als gids begeleid. Voor Hovo heb ik vorig jaar e<strong>en</strong> uitgebreide<br />
cursus over de Klassieke oudheid gegev<strong>en</strong>. Naast de inhoudelijke begeleiding is er<br />
ook nog e<strong>en</strong> Grieks sprek<strong>en</strong>de begeleider die zich ter plaatse aansluit bij de groep.<br />
Deze stud<strong>en</strong>t helpt met het vind<strong>en</strong> <strong>van</strong> de juiste hotels <strong>en</strong> restaurants. Ook<br />
bemiddelt hij/zij met de chauffeur <strong>en</strong> regelt de toegang op de sites <strong>en</strong> de verplichte<br />
plaatselijke gids<strong>en</strong>. Daar waar dat mogelijk is zull<strong>en</strong> we gebruik mak<strong>en</strong> <strong>van</strong> zg<br />
“sil<strong>en</strong>tgides” zodat ik u zelf kan rondleid<strong>en</strong> over de sites <strong>en</strong> in de musea. Gedur<strong>en</strong>de<br />
de reis krijgt u in ieder geval alle informatie in de bus.
Rampinruiter Nationaal museum Ath<strong>en</strong>e<br />
Programma<br />
Dag 1, za 12/10<br />
Directe lijnvlucht <strong>van</strong> Amsterdam naar Ath<strong>en</strong>e. Allereerst e<strong>en</strong> bezoek aan de tempel<br />
<strong>van</strong> Poseidon bij Kaap Sounion. Aansluit<strong>en</strong>d rit naar het hotel in Delphi. Diner <strong>en</strong><br />
overnachting aldaar.<br />
Dag 2, zo 13/10<br />
Met e<strong>en</strong> lokale gids bezoek aan de site <strong>en</strong> het museum <strong>van</strong> Delphi. Rit via het<br />
Byzantijnse klooster <strong>van</strong> Hosios Loukas naar de Peloponnesos met onderweg<br />
bootovertocht Andirio - Rio. Diner <strong>en</strong> overnachting in Olympia.<br />
Dag 3, ma 14/10<br />
Met e<strong>en</strong> lokale gids bezoek aan de site <strong>en</strong> het museum <strong>van</strong> Olympia. Rit door het<br />
binn<strong>en</strong>land <strong>van</strong> de Peloponnesos naar het gezellige hav<strong>en</strong>stadje Nafplio. Vanavond is<br />
het diner op eig<strong>en</strong> geleg<strong>en</strong>heid. Twee overnachting<strong>en</strong> in Nafplio.
Dag 4, di 15/10<br />
Per touringcar naar de site <strong>van</strong> Myk<strong>en</strong>e. Vervolg<strong>en</strong>s naar de site <strong>van</strong> Nemea met het<br />
gave stadion. Tot slot het theater, de overige opgraving<strong>en</strong> <strong>en</strong> het museum in<br />
Epidauros. Het diner is op eig<strong>en</strong> geleg<strong>en</strong>heid.<br />
Dag 5, wo 16/10<br />
Rit naar de site <strong>en</strong> het museum <strong>van</strong> oud-Korinthe. Via het kanaal <strong>van</strong> Korinthe naar<br />
het klooster <strong>van</strong> Daphni. Aansluit<strong>en</strong>d rit naar Ath<strong>en</strong>e. Gezam<strong>en</strong>lijke oriënter<strong>en</strong>de<br />
stadswandeling door de Plaka <strong>en</strong> in het wandelgebied rondom de Akropolis. Diner op<br />
eig<strong>en</strong> geleg<strong>en</strong>heid. De laatste twee overnachting<strong>en</strong> zijn in Ath<strong>en</strong>e.<br />
Dag 6, do 17/10<br />
Gehele dag Ath<strong>en</strong>e met e<strong>en</strong> lokale gids: bezoek aan de Griekse <strong>en</strong> Romeinse Agora,<br />
de Akropolis <strong>en</strong> het Akropolis Museum. Gezam<strong>en</strong>lijk diner.<br />
Dag 7, vr 18/10<br />
Vrije ocht<strong>en</strong>d. Per touringcar naar het Nationaal Archeologisch Museum. Aansluit<strong>en</strong>d<br />
transfer naar het vliegveld <strong>en</strong> directe lijnvlucht naar Amsterdam.<br />
Vervoer naar de bestemming<br />
We mak<strong>en</strong> gebruik <strong>van</strong> directe lijnvlucht<strong>en</strong> <strong>van</strong> Amsterdam naar Ath<strong>en</strong>e <strong>en</strong> vice<br />
versa per KLM. De vluchttijd<strong>en</strong> zijn (onder voorbehoud <strong>van</strong> wijziging<strong>en</strong>):<br />
12-10-<strong>2013</strong>: Amsterdam - Ath<strong>en</strong>e 12.10 - 16.25 uur<br />
18-10-<strong>2013</strong>: Ath<strong>en</strong>e - Amsterdam 17.20 - 19.55 uur<br />
G<strong>en</strong>oemde tijd<strong>en</strong> zijn plaatselijke tijd<strong>en</strong>. In Griek<strong>en</strong>land is het één uur later dan in<br />
Nederland.<br />
KLM-ruimbagage<br />
Deze reis is gebaseerd op directe lijnvlucht<strong>en</strong> per KLM. Voor het me<strong>en</strong>em<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
ruimbagage rek<strong>en</strong>t KLM e<strong>en</strong> tarief <strong>van</strong> € 15,- per koffer per <strong>en</strong>kele reis voor 1 stuk<br />
ruimbagage tot 23 kilo. Deze kost<strong>en</strong> zijn niet opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> in de reissom. Voor Flying<br />
Blue-deelnemers is het me<strong>en</strong>em<strong>en</strong> <strong>van</strong> ruimbagage echter gratis. Er zijn ge<strong>en</strong> kost<strong>en</strong><br />
verbond<strong>en</strong> aan het aanmeld<strong>en</strong> voor het Flying Blue-programma via www.klm.nl.<br />
Deelnemers ont<strong>van</strong>g<strong>en</strong> hierover nadere informatie.
Het nieuwe Acropolismuseum Ath<strong>en</strong>e<br />
Vervoer ter plaatse<br />
De reis door Griek<strong>en</strong>land wordt uitgevoerd met e<strong>en</strong> comfortabele touringcar voorzi<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> airconditioning.<br />
Hotels <strong>en</strong> diners<br />
Het verblijf gedur<strong>en</strong>de deze reis zal in de regel plaatsvind<strong>en</strong> in driesterr<strong>en</strong>hotels. Alle<br />
kamers zijn uiteraard voorzi<strong>en</strong> <strong>van</strong> douche/bad <strong>en</strong> toilet.<br />
In Olympia loger<strong>en</strong> we in e<strong>en</strong> viersterr<strong>en</strong>hotel met zwembad <strong>en</strong> daar diner<strong>en</strong> we<br />
ook. De overige drie diners vind<strong>en</strong> plaats in sfeervolle restaurants met auth<strong>en</strong>tiek<br />
Griekse gerecht<strong>en</strong>.<br />
Zwaarte <strong>van</strong> de reis<br />
Onze reiz<strong>en</strong> zijn met zorg sam<strong>en</strong>gesteld <strong>en</strong> k<strong>en</strong>n<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aang<strong>en</strong>aam tempo. Dit<br />
betek<strong>en</strong>t dat het programma goed gevuld is, maar dat er veel tijd wordt ingeruimd<br />
voor alle onderdel<strong>en</strong>. Het is wez<strong>en</strong>lijk - in de eerste plaats in uw eig<strong>en</strong> belang - dat u<br />
over e<strong>en</strong> goede conditie beschikt <strong>en</strong> goed ter be<strong>en</strong> b<strong>en</strong>t. Indi<strong>en</strong> iemand namelijk<br />
slecht ter be<strong>en</strong> is, bemoeilijkt dit e<strong>en</strong> soepel verloop <strong>van</strong> de reis. Goed schoeisel is<br />
vereist, omdat veel bezi<strong>en</strong>swaardighed<strong>en</strong> te voet word<strong>en</strong> bereikt. Uiteraard is het<br />
mogelijk af <strong>en</strong> toe e<strong>en</strong> programmaonderdeel over te slaan <strong>en</strong> rust te nem<strong>en</strong>, indi<strong>en</strong> u<br />
daar behoefte aan heeft. Indi<strong>en</strong> u eraan twijfelt of e<strong>en</strong> bepaalde reis voor u geschikt<br />
is, kunt u gerust telefonisch contact met mij of met Labrys Reiz<strong>en</strong> opnem<strong>en</strong>. We
zull<strong>en</strong> dan sam<strong>en</strong> de mogelijkheid <strong>van</strong> uw deelname besprek<strong>en</strong> met het oog op uw<br />
lichamelijke conditie <strong>en</strong> de specifieke zwaarte <strong>van</strong> de reis.<br />
Weer<br />
Oktober is zeer geschikt voor e<strong>en</strong> culturele reis door Griek<strong>en</strong>land. De temperatuur is<br />
doorgaans zeer aang<strong>en</strong>aam; de zomerhitte is inmiddels voorbij. We mog<strong>en</strong> rek<strong>en</strong><strong>en</strong><br />
op e<strong>en</strong> gemiddelde dagtemperatuur rond 23 ˚C. Uiteraard kan de temperatuur hoger<br />
of lager uitvall<strong>en</strong> afhankelijk <strong>van</strong> de dan heers<strong>en</strong>de weersomstandighed<strong>en</strong>.<br />
Gr<strong>en</strong>sdocum<strong>en</strong>t<strong>en</strong><br />
Voor reiz<strong>en</strong> binn<strong>en</strong> Europa di<strong>en</strong>t uw paspoort of id<strong>en</strong>titeitskaart geldig te zijn tot <strong>en</strong><br />
met de datum <strong>van</strong> terugkeer.<br />
NB: Het vernieuw<strong>en</strong> <strong>van</strong> e<strong>en</strong> id<strong>en</strong>titeitsbewijs duurt minimaal vijf werkdag<strong>en</strong>.<br />
Geld<br />
Griek<strong>en</strong>land maakt deel uit <strong>van</strong> de EMU; u kunt dus overal met euro's terecht.<br />
Pinautomat<strong>en</strong> zijn op e<strong>en</strong> groot aantal plaats<strong>en</strong> aanwezig. Tev<strong>en</strong>s kunt u in veel<br />
winkels <strong>en</strong> hotels met de gangbare creditcards betal<strong>en</strong>. In kleinere winkels <strong>en</strong><br />
restaurants kunt u alle<strong>en</strong> contant betal<strong>en</strong>.<br />
Entrees<br />
De <strong>en</strong>treeprijz<strong>en</strong> zijn bij de reissom inbegrep<strong>en</strong>. In Griek<strong>en</strong>land hebb<strong>en</strong> person<strong>en</strong><br />
bov<strong>en</strong> 65 jaar recht op korting bij e<strong>en</strong> aantal musea <strong>en</strong> opgraving<strong>en</strong>. Labrys Reiz<strong>en</strong><br />
br<strong>en</strong>gt die korting bij boeking aan de betreff<strong>en</strong>de reizigers op de factuur in<br />
mindering. De korting bedraagt voor deze reis € 36,50.<br />
Inschrijving<br />
U kunt zich voor deze reis aanmeld<strong>en</strong> door het inschrijfformulier op de website <strong>van</strong><br />
“Labrys Reiz<strong>en</strong>” geheel in te vull<strong>en</strong> <strong>en</strong> te z<strong>en</strong>d<strong>en</strong> naar Labrys Reiz<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> papier<strong>en</strong><br />
inschrijfformulier stur<strong>en</strong> we u op verzoek graag toe. Vervolg<strong>en</strong>s ont<strong>van</strong>gt u <strong>van</strong> ons<br />
e<strong>en</strong> boekingsbevestiging/factuur, waarop staat gespecificeerd hoe u de betaling kunt<br />
verricht<strong>en</strong>. Circa twee wek<strong>en</strong> voor vertrek ont<strong>van</strong>gt u de reisbescheid<strong>en</strong>, waaronder<br />
e<strong>en</strong> deelnemerslijst, e<strong>en</strong> hotellijst <strong>en</strong> praktische informatie.<br />
Inmiddels is bek<strong>en</strong>d dat de reis zeker doorgaat. We hebb<strong>en</strong> e<strong>en</strong> aang<strong>en</strong>aam kleine<br />
groep <strong>van</strong> 15 tot 20 m<strong>en</strong>s<strong>en</strong>.
HOVO Rome <strong>en</strong> de vroege middeleeuw<strong>en</strong><br />
Cursus <strong>van</strong> 6 bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong> <strong>van</strong> 2 klokur<strong>en</strong><br />
Deze cursus is het logisch vervolg op de cursus over de kunst <strong>van</strong> de klassieke<br />
oudheid maar is ook goed zonder voork<strong>en</strong>nis te volg<strong>en</strong>. In het eerste deel <strong>van</strong> de<br />
cursus staan de beeld<strong>en</strong>de kunst <strong>en</strong> de bouwkunst in het oude Rome c<strong>en</strong>traal. We<br />
besprek<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele beroemde gebouw<strong>en</strong> <strong>van</strong> de oude stad <strong>en</strong> bekijk<strong>en</strong> de<br />
schildering<strong>en</strong> uit Herculaneum <strong>en</strong> Pompeii. In het begin <strong>van</strong> de vierde eeuw ver<strong>en</strong>igt<br />
het Romeinse rijk zich met het Christ<strong>en</strong>dom. We bekijk<strong>en</strong> de opkomst <strong>van</strong> de Vroeg<br />
Christelijke kerk. Met de stichting <strong>van</strong> Constantinopel door Constantijn de Grote<br />
verschuift het acc<strong>en</strong>t <strong>van</strong> het Romeinse rijk naar het oost<strong>en</strong>. In de handelsstad<br />
Rav<strong>en</strong>na, ooit de hoofdstad <strong>van</strong> het West Romeinse rijk, ontdekk<strong>en</strong> we betrekkelijk<br />
zuivere voorbeeld<strong>en</strong> <strong>van</strong> Vroeg Christelijk <strong>en</strong> Byzantijnse kunst. Als het West-<br />
Romeinse rijk valt, bloeit het oude Constantinopel. In West Europa brek<strong>en</strong> dan de<br />
“duistere eeuw<strong>en</strong>” aan. De bijzondere gebruiksvoorwerp<strong>en</strong> uit die tijd <strong>van</strong> de<br />
Germaanse dierstijl verwonder<strong>en</strong> door verfijning <strong>en</strong> precisie. De rondtrekk<strong>en</strong>de<br />
volker<strong>en</strong> in Europa hebb<strong>en</strong> weinig op met bouwkunst. Pas in de tijd <strong>van</strong> Karel de<br />
Grote zal het bouw<strong>en</strong> opnieuw tot lev<strong>en</strong> kom<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> mooi voorbeeld hier<strong>van</strong> is de<br />
beroemde Palzkapel in Ak<strong>en</strong>. Het verhaal <strong>van</strong> deze cursus eindigt bij de opkomst <strong>van</strong><br />
de romaanse bouwstijl in de hoge middeleeuw<strong>en</strong><br />
Marcus Aurelius
Koepel <strong>van</strong> de Aja Sophia<br />
Romaanse <strong>en</strong> gotische kunst in de hoge middeleeuw<strong>en</strong><br />
Cursus <strong>van</strong> 6 bije<strong>en</strong>komst<strong>en</strong><br />
Deze cursus is het vervolg op de cursus <strong>van</strong> het najaar. Het verhaal is gericht op de<br />
ontwikkeling <strong>van</strong> de bouw <strong>van</strong> de kerk <strong>van</strong> de 9 de tot <strong>en</strong> met de 15 de eeuw. De<br />
zog<strong>en</strong>aamde hoge middeleeuw<strong>en</strong>. De verschuiving <strong>van</strong> de Romaanse kerk naar de<br />
Gotische kathedraal was e<strong>en</strong> bouwkundige revolutie. We zull<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> dat deze<br />
verschuiving niet alle<strong>en</strong> e<strong>en</strong> innovatieve ontwikkeling was, die werd ingegev<strong>en</strong> door<br />
voortschrijd<strong>en</strong>de technologische ontwikkeling, maar dat dit meer te mak<strong>en</strong> had met<br />
e<strong>en</strong> diep religieus besef. De beeldhouwkunst was in de hoge middeleeuw<strong>en</strong> sterk<br />
afhankelijk <strong>van</strong> de kerk. Er war<strong>en</strong> st<strong>en</strong><strong>en</strong> kolombeeld<strong>en</strong>, timpaan-reliëfs,<br />
kapiteelbeeld<strong>en</strong> <strong>en</strong> nis-beeld<strong>en</strong> die allemaal e<strong>en</strong> plaats in de kerk kreg<strong>en</strong>. Toch<br />
war<strong>en</strong> <strong>en</strong> ook beeld<strong>en</strong> <strong>van</strong> hout die soms werd<strong>en</strong> gebruikt voor privé-devotie. In de<br />
veerti<strong>en</strong>de eeuw kwam de paneelschilderkunst op. Voor die tijd werd er geschilderd<br />
in boek<strong>en</strong> (miniatur<strong>en</strong> uit de scriptoria <strong>van</strong> kloosters) <strong>en</strong> war<strong>en</strong> er (geschilderde)<br />
voorstelling<strong>en</strong> in de gekleurde glas <strong>en</strong> loodram<strong>en</strong>.
P<strong>en</strong>tagoon Academie in Tonger<strong>en</strong><br />
Less<strong>en</strong> kunstgeschied<strong>en</strong>is voor de Academie <strong>van</strong> Tonger<strong>en</strong>. De less<strong>en</strong> zijn op<br />
dinsdagmiddag <strong>van</strong> 14.00 uur tot 17.00 uur. De less<strong>en</strong> word<strong>en</strong> onderbrok<strong>en</strong> door<br />
e<strong>en</strong> pauze. Als u e<strong>en</strong> les wilt volg<strong>en</strong> kunt u dat ter plaatse aangev<strong>en</strong>. De kost<strong>en</strong><br />
daarvoor bedrag<strong>en</strong> 15€ per les <strong>van</strong> 3 klokur<strong>en</strong>.<br />
Data:<br />
1 oktober <strong>2013</strong><br />
8 oktober <strong>2013</strong><br />
19 november <strong>2013</strong><br />
10 december <strong>2013</strong><br />
14 januari <strong>2014</strong><br />
4 februari <strong>2014</strong><br />
11 maart <strong>2014</strong><br />
22 april <strong>2014</strong><br />
9 mei <strong>2014</strong><br />
10 juni <strong>2014</strong><br />
Het idee is om dit studiejaar de less<strong>en</strong> te koppel<strong>en</strong> aan de kunst <strong>en</strong> cultuur <strong>van</strong><br />
Europese Sted<strong>en</strong>. Het zou geweldig zijn als u, geïnspireerd door mijn verhal<strong>en</strong>, de<br />
sted<strong>en</strong> daadwerkelijk gaat bezoek<strong>en</strong>. Dat is echter niet noodzakelijk om te kunn<strong>en</strong><br />
g<strong>en</strong>iet<strong>en</strong> <strong>van</strong> de less<strong>en</strong> over kunst <strong>en</strong> architectuur. Ik ga de belangrijke stijl<strong>en</strong> in de<br />
beeld<strong>en</strong>de kunst behandel<strong>en</strong> die, los <strong>van</strong> de sted<strong>en</strong>, zeer de moeite waard zijn. Wat<br />
er te zi<strong>en</strong> is in Parijs, Rome <strong>en</strong> Berlijn vormt echter wel het uitgangspunt.<br />
Les 1,2 <strong>en</strong> 3<br />
op 1 oktober op 8 oktober <strong>en</strong> op 19 november: Rome.<br />
Deze drie less<strong>en</strong> staat de stad Rome c<strong>en</strong>traal. Ik neem u eerst mee naar het oude<br />
Rome. We bekijk<strong>en</strong> de archeologische sites <strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> de bouwkunst <strong>en</strong> de<br />
schilderkunst. Ook bekijk<strong>en</strong> we de ontwikkeling <strong>van</strong> de (Vroeg-Christelijke) kerk. We<br />
besprek<strong>en</strong> de bloei <strong>van</strong> de kerkelijke kunst in de r<strong>en</strong>aissance <strong>en</strong> de Barok. Beroemde<br />
r<strong>en</strong>aissancekunst<strong>en</strong>aars als Bramante, Michelangelo <strong>en</strong> Rafael hebb<strong>en</strong> gewerkt aan<br />
de St Pieterskerk, de belangrijkste kerk ter wereld. Leonardo da Vinci <strong>en</strong> later<br />
Caravaggio, Bernini <strong>en</strong> Borromini kom<strong>en</strong> ook uitvoerig aan bod. Bijzonder is dat de<br />
kunstwerk<strong>en</strong> in Rome vaak voor e<strong>en</strong> specifieke plaats in e<strong>en</strong> bepaalde setting zijn<br />
gemaakt. U kunt deze werk<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> “in situ” bekijk<strong>en</strong>. Dat maakt e<strong>en</strong> bezoek <strong>van</strong> de<br />
kunstwerk<strong>en</strong> zo speciaal. Naast de oudheid, de r<strong>en</strong>aissance <strong>en</strong> de Barok bekijk<strong>en</strong> we<br />
ook de beeld<strong>en</strong> <strong>van</strong> Canova uit de 19 de eeuw.<br />
Er is aandacht voor de schilderkunst <strong>van</strong> de Futurist<strong>en</strong> uit het begin <strong>van</strong> de 20 ste<br />
eeuw. Tot slot besprek<strong>en</strong> we ook naar de moderne kunst in de stad. Het nieuwe<br />
Maxxi museum voor moderne kunst <strong>van</strong> de 21 ste eeuw <strong>van</strong> ZahaHadid is wat dat<br />
betreft zeer de moeite waard.
Santa Maria della victoria “de extase <strong>van</strong> Teresa”<br />
De oudheid:<br />
De romein<strong>en</strong> war<strong>en</strong> innovatieve bouwmeesters. Ze ontdekt<strong>en</strong> nieuwe constructieprincipes<br />
<strong>en</strong> ging<strong>en</strong> gebruik mak<strong>en</strong> <strong>van</strong> de rondboog, het tongewelf <strong>en</strong> het<br />
kruisgewelf <strong>en</strong> de koepel. Dat leverde fantastische gebouw<strong>en</strong> op. In de ti<strong>en</strong> boek<strong>en</strong><br />
<strong>van</strong> Vitruvius wordt de Romeinse bouwkunst uitvoerig beschrev<strong>en</strong>. Ook de invloed<br />
<strong>van</strong> het oude Griek<strong>en</strong>land is daarbij <strong>van</strong> belang. Tijd<strong>en</strong>s deze eerste les zull<strong>en</strong> we de
nieuwe Romeinse constructie-principes besprek<strong>en</strong>. Enkele beroemde gebouw<strong>en</strong> die<br />
nog steeds in Rome te bezoek<strong>en</strong> zijn staan daarbij c<strong>en</strong>traal.<br />
Naast de bouwkunst is er natuurlijk ook aandacht voor de beeldhouwkunst <strong>en</strong> de<br />
schilderkunst uit het oude Rome. De invloed <strong>van</strong> de beeld<strong>en</strong>de kunst is ook zichtbaar<br />
in de latere periodes. Zo is Romeinse invloed te herk<strong>en</strong>n<strong>en</strong> in de r<strong>en</strong>aissance, de<br />
barok, het neo-classicisme <strong>en</strong> het postmodernisme.<br />
De kerk:<br />
De vroeg Christelijke kerk ontwikkelde zich, wat betreft de vorm <strong>van</strong> het gebouw, uit<br />
de Romeinse basilica. We besprek<strong>en</strong> de ontwikkeling <strong>van</strong> de Vroeg Christelijke kerk<br />
na 313. Van buit<strong>en</strong> war<strong>en</strong> deze vroege kerk<strong>en</strong> vrij sober, maar <strong>van</strong> binn<strong>en</strong> werd<strong>en</strong><br />
de mur<strong>en</strong> bekleed met mozaïek<strong>en</strong>. Het is erg interessant om te bekijk<strong>en</strong> hoe m<strong>en</strong> in<br />
de vroege middeleeuw<strong>en</strong> kwam tot e<strong>en</strong> verhal<strong>en</strong>de manier <strong>van</strong> afbeeld<strong>en</strong>. We zull<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong>kele belangrijke mozaïek<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong>. In Rome zijn nog vele voorbeeld<strong>en</strong> <strong>van</strong><br />
vroege kerk<strong>en</strong> te bewonder<strong>en</strong>. Interessant is om ook te kijk<strong>en</strong> naar de unieke<br />
voorbeeld<strong>en</strong> uit Rav<strong>en</strong>na <strong>en</strong> de Oost Romeinse kerk Hagia Sophia in Constantinopel.<br />
Vervolg<strong>en</strong>s besprek<strong>en</strong> we de grote nam<strong>en</strong> uit de r<strong>en</strong>aissance <strong>en</strong> de barok. U zult<br />
ontdekk<strong>en</strong> waarom kunst<strong>en</strong>aars als Bramante, Michelangelo, Rafael, Leonardo Da<br />
Vinci, Caravaggio, Borromini <strong>en</strong> Bernini terecht behor<strong>en</strong> tot de canon <strong>van</strong> de<br />
kunstgeschied<strong>en</strong>is. In onze voorbeeld<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong> we dicht in de buurt <strong>van</strong> Rome.<br />
Moderne kunst in Rome:<br />
In de twintigste eeuw zijn de Italiaanse futurist<strong>en</strong> actief. De drang <strong>van</strong> deze schilders<br />
naar vooruitgang <strong>en</strong> beweging heeft grote invloed op de kunst op andere plekk<strong>en</strong> in<br />
Europa. Op hun beurt war<strong>en</strong> de futurist<strong>en</strong> zelf schatplichtig aan de kubist<strong>en</strong>, de<br />
orfist<strong>en</strong> <strong>en</strong> de divisionist<strong>en</strong> uit Parijs. We besprek<strong>en</strong> deze interessante kunststroming.<br />
Daarnaast is er aandacht voor het museum voor moderne <strong>en</strong> hed<strong>en</strong>daagse kunst<br />
Maxxi in Rome. Dit unieke museum <strong>van</strong> sterarchitecte ZahaHadid is <strong>van</strong> groot belang<br />
voor de rec<strong>en</strong>te kunstgeschied<strong>en</strong>is.<br />
Maxxi <strong>van</strong> ZahaHadid
Les 4 op 10 december: Parijs in de middeleeuw<strong>en</strong><br />
Deze les behandelt de opkomst <strong>van</strong> de gotiek zoals dat zichtbaar is in Parijs. We<br />
besprek<strong>en</strong> de ontwikkeling <strong>van</strong> het zog<strong>en</strong>aamde kruisribgewelf in de gotische<br />
kathedraal <strong>en</strong> bekijk<strong>en</strong> de schildering<strong>en</strong> in gekleurd glas. Ook zal er aandacht zijn<br />
voor de beeldhouwkunst in het Romaans <strong>en</strong> de Gotiek<br />
In Parijs kunn<strong>en</strong> we de middeleeuw<strong>en</strong> goed zi<strong>en</strong> in de<br />
De St D<strong>en</strong>is<br />
De Notre dame<br />
La Chapelle<br />
Ook de kathedraal <strong>van</strong> Reims als tuss<strong>en</strong>stop op weg naar de stad Parijs<br />
Romaanse <strong>en</strong> gotische beeld<strong>en</strong> in de vele musea.<br />
Notre Dame<br />
Les 5 op 14 januari: Architectuur in Parijs in de 19 de <strong>en</strong> 20 ste eeuw<br />
Deze les gaat over het Parijs <strong>van</strong> de 19 de eeuw. Napoleon had grootse plann<strong>en</strong> met<br />
de stad. De empirestijl is goed zichtbaar in de vele gebouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> monum<strong>en</strong>t<strong>en</strong> die hij<br />
in Parijs liet opricht<strong>en</strong>.<br />
We zull<strong>en</strong> zi<strong>en</strong> dat in de 19 de eeuw ijzer <strong>en</strong> glas als bouwmateriaal ook weer nieuwe<br />
stijl<strong>en</strong> oplevert.<br />
De Franse presid<strong>en</strong>t François Mitterand zal met zijn grandstravaux weer teruggrijp<strong>en</strong><br />
op de voltooiing <strong>van</strong> de VoieTriomphale <strong>van</strong> Napoleon. Ook besprek<strong>en</strong> we de<br />
moderne wijk la Def<strong>en</strong>se.
Napoleon <strong>en</strong> de architectuur<br />
Ijzer <strong>en</strong> glas. (Ook de Eiffeltor<strong>en</strong>)<br />
De aanleg <strong>van</strong> de VoieTriomphale<br />
De Grand Arche de la Def<strong>en</strong>se <strong>en</strong> de Piramide <strong>van</strong> Pei<br />
La Def<strong>en</strong>se<br />
Institut du Monde Arabe <strong>van</strong> ZahaHadid<br />
Les 6 op 4 februari: Schilderkunst in Parijs in de 19 de eeuw<br />
Inleiding in de verschill<strong>en</strong>de stijl<strong>en</strong> <strong>van</strong> de schilderkunst uit de 19 de eeuw zoals die te<br />
zi<strong>en</strong> zijn in het beroemde museum Gare d’Orsay. We zull<strong>en</strong> beroemde voorbeeld<strong>en</strong><br />
besprek<strong>en</strong> <strong>van</strong> kunst<strong>en</strong>aars als Courbet, Manet, Monet <strong>en</strong> R<strong>en</strong>oir. Daarnaast is er ook<br />
aandacht voor de Salon als instituut <strong>van</strong> de traditionele schilderkunst waarteg<strong>en</strong> de<br />
a<strong>van</strong>t-garde zich afzette.<br />
De volg<strong>en</strong>de schilderstijl<strong>en</strong> word<strong>en</strong> besprok<strong>en</strong>:<br />
Neoclassicisme<br />
Romantiek<br />
Salonschilderkunst <strong>en</strong> academisme<br />
Realisme<br />
Impressionisme<br />
Neo-impressionisme<br />
Post-impressionisme
Les 7 op 11 maart: de kunst <strong>en</strong> cultuur <strong>van</strong> Berlijn<br />
Inleiding <strong>en</strong> geschied<strong>en</strong>is <strong>van</strong> de stad. E<strong>en</strong> reis <strong>van</strong> west naar oost. Tijd<strong>en</strong>s deze les<br />
maakt u e<strong>en</strong> d<strong>en</strong>kbeeldige reis naar Berlijn. Wat is er te zi<strong>en</strong> onderweg <strong>en</strong> wat is <strong>van</strong><br />
belang als je west-Berlijn binn<strong>en</strong>rijd. U zult ontdekking<strong>en</strong> do<strong>en</strong> <strong>en</strong> interessante<br />
gebouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> kunstwerk<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>kom<strong>en</strong>.<br />
Op onze fictieve reis zi<strong>en</strong> we de volg<strong>en</strong>de bezi<strong>en</strong>swaardighed<strong>en</strong><br />
Gr<strong>en</strong>sovergang Mari<strong>en</strong>born- Helmstedt<br />
De Avus<br />
Checkpoint Bravo<br />
Funkturm<br />
Messegelande<br />
Theodoor-Heuss-platz<br />
Hausdezrundfunks<br />
Het Germania <strong>van</strong> Albert Speer<br />
West-oost-as <strong>en</strong> Noord-zuid-as<br />
Ernst-Reuter-platz<br />
Het nieuwe bouw<strong>en</strong> rond het Hansaviertel<br />
Strasse des 17 juni<br />
Siegesaule<br />
Haus der kultur<strong>en</strong> der welt<br />
H<strong>en</strong>ry Moore<br />
De nieuwe regeringsgebouw<strong>en</strong><br />
De Ambassadewijk<br />
De architectuur rond de Kudamm<br />
De Kaiser Wilhelm-Gedachtnis-kirche<br />
Reichstag
Les 8 op 22 april: e<strong>en</strong> fictieve wandeling in de stad<br />
E<strong>en</strong> wandeling <strong>van</strong> Kreuzberg naar Mitte ( <strong>van</strong> het Joods museum naar de<br />
Domplatz). Deze wandeling duurt in werkelijkheid e<strong>en</strong> hele dag. Wij belev<strong>en</strong> deze<br />
fictieve wandeling doordat we alle interessante gebouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> kunstwerk<strong>en</strong> bekijk<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> besprek<strong>en</strong> die zich onderweg aan ons op<strong>en</strong>bar<strong>en</strong>. Ook hier zult u bijzondere<br />
ontdekking<strong>en</strong> do<strong>en</strong>.<br />
We zull<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de plaats<strong>en</strong> <strong>en</strong> gebouw<strong>en</strong> aando<strong>en</strong><br />
Het Joodsmuseum <strong>van</strong> Daniel Libeskind<br />
Kunst in de Berlinische Galerie<br />
De wijk <strong>van</strong> Aldo Rossi<br />
Het GSW-gebouw <strong>van</strong> Sauerbruch <strong>en</strong> Hutton<br />
De G<strong>en</strong>darmemarkt<br />
De Architectuur <strong>van</strong> Schinkel <strong>en</strong> het neo-classicisme<br />
Topografie des terrors <strong>en</strong> de plann<strong>en</strong> <strong>van</strong> Peter Zumthor<br />
Martin Gropiusbau<br />
De Bebelplatz<br />
De FriedrichwerderscheKirche <strong>en</strong> het Schinkelmuseum<br />
De Bau-akademie <strong>van</strong> Schinkel<br />
De NeueWache <strong>van</strong> Schinkel<br />
Het Zeughaus <strong>en</strong> de ingang <strong>van</strong> Pei<br />
Unter d<strong>en</strong> Lind<strong>en</strong><br />
De Schlossbrucke <strong>van</strong> Schinkel<br />
De Schlossplatz <strong>en</strong> de Lustgart<strong>en</strong> met de Berliner Dom<br />
De architectuur <strong>van</strong> het Altes museum <strong>van</strong> Schinkel<br />
De Radisson<br />
Zeughaus <strong>van</strong> Pei
Les 9 op 13 mei: e<strong>en</strong> fictieve wandeling rond de Pariserplatz<br />
Deze les neem ik u mee naar het gebied rondom de Pariser Platz. Ook hier mak<strong>en</strong><br />
we e<strong>en</strong> fictieve wandeling <strong>en</strong> bekijk<strong>en</strong> de kunst <strong>en</strong> gebouw<strong>en</strong> in dit interessante<br />
gebied<br />
We zull<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de gebouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> plaats<strong>en</strong> bekijk<strong>en</strong><br />
Pariser Platz<br />
Brand<strong>en</strong>burger Tor<br />
Hotel Adlon<br />
Akademie <strong>van</strong> Behnisch <strong>en</strong> Behnisch<br />
DZ-bank <strong>van</strong> Frank O Gehry<br />
Ambassades <strong>van</strong> Frankrijk, Rusland, Engeland <strong>en</strong> Amerika<br />
Joods Holocaustmunum<strong>en</strong>t<br />
Homomonum<strong>en</strong>t<br />
Monum<strong>en</strong>t voor de Sinti <strong>en</strong> de Roma<br />
Reichstag <strong>van</strong> Foster<br />
Dit verhaal kan ev<strong>en</strong>tueel word<strong>en</strong> aangevuld met<br />
De Nederlandse ambassade <strong>van</strong> Koolhaas<br />
De architectuur <strong>van</strong> de potsdamerplatz ( Hans Kollhoff, Richard Rogers,<br />
AratoIsosaki, R<strong>en</strong>zo Piano, Helmut Jahn)<br />
Het Haubtbahnhof<br />
Pariser Platz
Les 10 op 10 juni: Kunst in Berlijn<br />
In dit verhaal neem ik u mee naar de Musea <strong>van</strong> Berlijn. U krijgt e<strong>en</strong> selectie uit het<br />
<strong>en</strong>orme aanbod <strong>van</strong> kunst in de musea <strong>van</strong> de stad. De belangrijkste musea <strong>en</strong><br />
collecties zull<strong>en</strong> aan bod kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> natuurlijk zal ik <strong>en</strong>kele kunstwerk<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
kunst<strong>en</strong>aars verdiep<strong>en</strong>d besprek<strong>en</strong><br />
Het gaat om de volg<strong>en</strong>de musea <strong>en</strong> collecties:<br />
Het Museumsinsel<br />
Neues museum (klassieke oudheid)<br />
Altesmuseum (Egypte <strong>en</strong> klassieke oudheid, Troje)<br />
Pergamonmuseum (klassieke oudheid, Pergamon, Babylon <strong>en</strong> Islam)<br />
Bodemuseum ( beeld<strong>en</strong> uit de vroege middeleeuw<strong>en</strong> tot de 19 de eeuw.<br />
Byzantijns, romaans, gotiek, r<strong>en</strong>aissance , barok)<br />
Alte National Galerie (schilderkunst uit de 19 de eeuw. Neo-classicisme,<br />
Romantiek, Realisme, Impressionisme <strong>en</strong> Post-impressionisme)<br />
Kulturforum<br />
Gemalde galerie (schilderkunst <strong>van</strong> de gotiek tot <strong>en</strong> met de barok)<br />
Kupferstichkabinet (grafiek)<br />
Neu<strong>en</strong>ationalgalerie <strong>van</strong> Mies <strong>van</strong> der Rohe (kunst uit de twintigste eeuw)<br />
Bauhausarchief (jar<strong>en</strong> 20)<br />
Overige musea<br />
Borosbunker (moderne <strong>en</strong> hed<strong>en</strong>daagse kunst)<br />
Hamburger Bahnhof (moderne <strong>en</strong> hed<strong>en</strong>daagse kunst)<br />
Galerie<strong>en</strong> in Mitt<strong>en</strong>ord<br />
Berggru<strong>en</strong>ncollectie (Picasso <strong>en</strong> Matisse)<br />
ScharfGerst<strong>en</strong>berg collectie (Surrealisme)<br />
Museumsinsel Berlijn