Download as PDF - Basf

172 MAART 2011
INFO
APRIL 2012
Medax ® Top: Flexibiliteit in
groeiregulatie
Groeiregulatie is altijd al een belangrijk thema in de
graanteelt. Een gezond gewas met een hoge opbrengst
is namelijk niets waard als het niet fatsoenlijk geoogst
kan worden. De opbrengst levert pas rendement als je
het netjes kunt oogsten. Vooral in teeltgebieden, zoals
Nederland, waar de groeiomstandigheden (bijna) ideaal
voor wintergraan zijn, kan de genetische potentie van
de moderne rassen volledig benut worden.
Voorwaarde is dan wel dat het gewas tot het einde
mooi rechtop blijft staan. Pas dan kan het optimale
rendement uit de teelt gehaald worden. De belangrijkste
factor voor een goed rendement is een hoge opbrengst.
Om een hoge opbrengst per hectare te halen is een
dichte stand van het gewas nodig. Omdat bij de dichte
stand de kans op legering fl ink toeneemt, is groeiregulatie
dus een belangrijk thema. Met een goed uitgevoerde
groeiregulatie wordt de kans op, en intensiteit
Een vlotte oogst door een kort stevig gewas
Voordelen Medax Top
• Gewasvriendelijke groeiregulatie
• Stimuleert wortelgroei
• Werkt bij ieder weertype
• Goed mengbaar
• Ook toegestaan in vermeerderingspercelen
van, legering aanmerkelijk verkleind. De werking van de
verschillende groeiregulatoren is echter sterk afhankelijk
van de (weers)omstandigheden. Medax Top is de
eerste groeiregulator die onder vrijwel alle omstandigheden
een betrouwbare werking heeft. De kans op een
betrouwbare hoge opbrengst is dan ook een stuk groter
als het graangewas beheerst groeit! Met Medax Top
heeft de graanteler een nieuw betrouwbaar instrument
om zijn gewas gecontroleerd te laten groeien.

2 | DIVISIE AGRO
Medax Top
Medax Top is een als suspensieconcentraat (SC)
geformuleerde groeiregulator met twee verschillende
werkzame stoffen: mepiquatchloride en prohexadionecalcium.
De gehaltes zijn respectievelijk 300 en 50 g/l.
Beide stoffen grijpen in op verschillende plaatsen in
de gibbereline-biosynthese, zodat de vorming van
het hormoon gibbereline geremd wordt. Gibbelerine
zorgt voor de celstrekking (lengtegroei) van de plant.
De gibbereline-synthese bestaat uit een groot aantal
stappen. Mepiquat-chloride en prohexadione-calcium
grijpen ieder in op een andere stap in dit proces.
Mepiquat-chloride vrij vroeg waardoor het effect wat
later tot uiting komt, oftewel het heeft een wat rustiger
en langduriger werking. De optimale werkingstemperatuur
van mepiquat-chloride is het traject tussen 8 en
15°C. De werking begint echter al vanaf ongeveer 5°C.
Prohexadione-calcium grijpt vrij laat in de gibberelinesynthese
in en heeft dus een snelle aanvangswerking
en minder duurwerking. De optimale temperatuur
voor prohexadione-calcium is 12 tot 20°C. Bij hogere
temperaturen werkt prohexadione-calcium echter
ook nog steeds uitstekend. Alleen zijn dan meestal de
weersomstandigheden zodanig dat er van nature ook
minder stengelstrekking plaats vind, en er dus ook
minder middel nodig is. Bij lage temperaturen is er ook
sprake van natuurlijke groeiremming, of beter gezegd
minder (lengte)groei. De dosering van Medax Top hoeft
dan echter niet aangepast te worden omdat de werking
onder koude omstandigheden ook minder c.q. trager
Tabel 1: Fine-tuning dosering Medax Top
Temperatuur 20°C en hoger 8 – 20 °C beneden 8°C
en of en en of
Vochtvoorziening ongunstig normaal goed
0,3 0,4 0,5 0,55 0,6
0,35 0,5 0,6 0,65 0,7
0,4 0,55 0,7 0,8 0,85
0,5 0,65 0,8 0,9 0,95
0,55 0,7 0,9 1,0 1,1
0,6 0,8 1,0 1,1 1,2
is. Bij lagere temperaturen is er dus altijd een natuurlijke
balans tussen lengtegroei van de plant en effectiviteit
van Medax Top. Temperatuur is de enige factor die
de werking van mepiquat-chloride en prohexadionecalcium
beïnvloed. Andere factoren als straling zijn niet
of nauwelijks van invloed op de werking van Medax
Top. Medax Top is dus over een groot temperatuursbereik
(5 – 20°C) een betrouwbaar werkend middel. Pas
bij temperaturen boven de 20°C kan het nodig zijn de
dosering te verlagen. Voor een stukje fi ne-tuning kunt
u tabel 1 gebruiken om de ideale dosering voor elke
omstandigheid te kiezen. Hierbij wordt ook rekening
gehouden met de vochttoestand van de bodem. Bij een
krappe vochtvoorziening is het ook verstandig om de
dosering van een groeiregulator aan te passen aan de
daadwerkelijke behoefte van het gewas. Eigenlijk geeft
alleen de combinatie van spuiten bij relatief koel weer
met een volle dosering, gevolgd door een weersomslag
naar heet weer een risico op te sterke inkorting. Bij
alle andere combinaties van temperatuur en straling,
oftewel bij nagenoeg ieder weertype, is Medax Top een
betrouwbare groeiregulator!
Medax Top wordt altijd geleverd in combinatie met
Turbo. Turbo is een zeer fi jn gemalen vorm van zwavelzure
ammoniak. Voor een volledige werking van
prohexadione-calcium is het nodig dat dit molecuul
in water gesplitst wordt in prohexadione en calcium.
Prohexadione is namelijk de zuivere werkzame stof die
de plant moet opnemen en die voor de werking verantwoordelijk
is. In water met een teveel aan Calcium of
Magnesium (hard water) is deze splitsing in ionen soms
onvolledig. Door het toevoegen van zwavelzure ammoniak
aan de spuitvloeistof worden de vrije calcium-ionen
afgevangen en kan de prohexadione-calcium zich volledig
splitsen in ionen, zodat de werkzame stof volledig
beschikbaar is voor de plant. De dosering Turbo is
altijd gelijk aan de dosering Medax Top; dus altijd in de
verhouding 1:1.
Voor een optimale werking van Medax Top is het belangrijk
Legering om eerst de Turbo in de tank te doen en die goed
te Bij laten een vroeger oplossen. zaaitijdstip, Daarna, eventueel een hoger pas aantal als laatste aren/m² in
meervoudige en een hogere mixen, N-bemesting Medax Top neemt aan de spuitvloeistof
kans op een
toevoegen. (top)zwaar gewas, en daarmee de kans op legering
toe. Naast veel ergernis bij de oogst betekent legering
Legering
altijd verlies aan opbrengst, en meestal ook verlies aan
Bij een vroeger zaaitijdstip, een hoger aantal aren/m²
kwaliteit. De lagere opbrengst komt door het gebrek
en een hogere N-bemesting neemt de kans op een
(top)zwaar gewas, en daarmee de kans op legering
toe. Naast veel ergernis bij de oogst betekent legering
altijd verlies aan opbrengst, en meestal ook verlies aan
kwaliteit. De lagere opbrengst komt door het gebrek

Gelegerd tarweveld
aan assimilatie en hierdoor een onvolledige korrelvulling.
De korrels zijn niet alleen kleiner, maar doordat een
gelegerd gewas veel vochtiger blijft neemt de kans op
aantasting door fusarium-soorten (DON) en schot ook
enorm toe.
Naast deze invloed op de korrel droogt een gelegerd
gewas slecht op zodat er vaak niet alleen later in de tijd,
maar ook onder vochtigere omstandigheden geoogst
wordt. De capaciteit van de maaidorser neemt af onder
dergelijke oms tandigheden. De teeltkosten nemen dus
fl ink toe, door extra droogkosten en extra oogsturen.
In de praktijk onderscheiden we twee soorten legering:
legering door het knikken van de stengel en wortellegering.
Bij legering door het knikken van de stengel
is de verankering van de plant in de grond voldoende,
maar de stevigheid van de stengel juist niet. Hierdoor
knikt de stengel vaak vlak boven de grond om en gaat
het gewas liggen. Legering door knikken van de stengel
kan beperkt of voorkomen worden door:
• Een gezonde stengel, vrij van “voetziekten”
• Een dikke stevige stengelbasis
• Een mindere hefboomwerking door inkorten van de
stengel.
De directe bestrijding van voetziekten, met name
(scherpe) oogvlekkenziekte dient te gebeuren met
daartoe geschikte fungiciden als bijvoorbeeld
Flexity ® + Opus ® Team of Venture ® . Door de inzet van
een groeiregulator hebben schimmels overigens wel
meer moeite om de hele stengel te doorgroeien. Door
de juiste inzet van een groeiregulator wordt zowel de
stengelbasis versterkt, als de stengel ingekort waardoor
de hefboomwerking verminderd wordt.
In het geval van wortellegering knikt de stengel niet,
maar valt de hele plant als het ware om. De plant gaat
meer hangen dan liggen, omdat er geen sprake is
van omknikken. Wortellegering treedt vooral op onder
vochtige omstandigheden. De oorzaak van deze vorm
van legering moet gezocht worden in de bodem; primair
gebrek aan verankering in de grond. Te oppervlakkige
en/of weinig intensieve doorworteling vergroot de kans
op wortellegering. De doorworteling kan worden verbeterd
door het zorgen voor een goede bodemstructuur,
maar ook door het stimuleren van de wortelgroei. Met
de juiste inzet van groeiregulatoren is het mogelijk de
doorworteling te verbeteren. Uiteraard is in een korter
gewas de hefboomwerking, en dus het risico op wortellegering,
ook kleiner.
Inzet van Medax Top
De teelt van tarwe kent een aantal voor de stevigheid
kritische beslissingsmomenten, waarbij het om zowel
DIVISIE AGRO | 3

Grafiek 1: Invloed trinexapac-ethyl op gewasontwikkeling
Grafiek 2: Invloed Medax Top op gewasontwikkeling
bemesting als groeiregulatie gaat. Als eerste is er de
uitstoelingsfase. Hierbij is het van belang dat er genoeg
N beschikbaar is voor zowel een goede aaraanleg,
als voor voldoende uitstoeling. Te veel N zorgt echter
voor een teveel aan stengels wat de kans op legering
vergroot. De juiste vroege N-gift is dus afhankelijk van
o.a. de standdichtheid en het gewenste aantal aren/m²
(raseigenschap!). Indien het stengelaantal toch nog te
laag is kan met de zeer vroege inzet van een groeiregulator
de plant gestimuleerd worden om extra veel
stengels te vormen. Dit noemen we ook wel “chemisch”
rollen. CeCeCe ® is het middel wat bij uitstek geschikt
is voor deze toepassing. Alles over de toepassing van
CeCeCe leest u in Info 171 “Hoe blijft een topopbrengst
tarwe overeind?”
Aan het einde van de uitstoelingsfase is het belangrijk
om het gewas te egaliseren (kleiner maken van het
verschil in groei tussen de stengels), en te zorgen voor
een stevige stengelvoet. Met Medax Top is het goed
mogelijk beide doelen effectief te bewerkstelligen. Door
verschil in grootte van de stengels nemen de verst
ontwikkelde spruiten het meeste middel op en worden
dus het meest geremd. De later gevormde, en dus
kleinere, stengels groeien relatief harder door wat een
egaler gewas geeft. Dit directe effect wordt veroorzaakt
door de prohexadione die direct werkt. De mepiquatchloride
werkt wat trager en gaat bij een bespuiting aan
het einde van de uitstoelingsfase pas aan het werk als
het gewas begint te strekken. Het zorgt dan voor een
duidelijke verdikking van de stengelvoet, zodat deze
korter en steviger wordt en meer weerstand biedt tegen
omknikken. Behalve de invloed op de stengelgroei heeft
een behandeling met Medax Top in deze fase van het
gewas ook een positieve invloed op de beworteling
van het gewas. Door een tijdige behandeling, nog in de
uitstoelingsfase, is er duidelijk sprake van extra wortelgroei.
Elke groeiregulator geeft dit effect, maar zoals u
in de grafi eken 1 en 2 kunt zien is dit effect bij Medax
Top het grootst.
Het volgende tijdstip waarop een groeiregulator ingezet
kan worden is zodra het gewas begint te schieten. Bij
het gebruik van Medax Top in deze fase van groei worden
zowel de onderste als ook de hogere stengeldelen
ingekort. De onderste internoden worden ingekort
door de snelle aanvangswerking van de prohexadione
waardoor deze korter en steviger worden. De tragere
aanvangswerking van de mepiquatchloride zorgt
vervolgens voor inkorting van de hogere stengeldelen.
Bij elkaar geeft Medax Top dan dus een egale inkorting
over de gehele stengel.
Afhankelijk van het ras, zaaitijdstip en de groeiomstandigheden
kan er gekozen worden voor een intensief
0,75 l/ha Medax Top bij einde uitstoeling gevolgd
door 0,75 l/ha CeCeCe
DIVISIE AGRO | 4

Tabel 2: Advisering Medax Top
Intensief schema
Zeer vroege zaai
Intensief schema
Normale & late zaai
Extensief schema
Of zeer late zaai
GS 25-29
(einde uitstoeling)
schema op basis van twee bespuitingen (lange en/
of zware gewassen) of een enkelvoudige behandeling.
Vooral in een schema kan Medax Top uitstekend gecombineerd
worden met een behandeling met CeCeCe.
Bij minder legeringsgevoelige •
rassen, of omstandigheden
zoals bij extreem late zaai, kan er wat extensiever
behandeld worden. Vaak betekend dit dat er maar één
maal behandeld wordt. De verschillende mogelijkheden
zijn in bovenstaande tabel 2 weergegeven. Voor
een rasadvies op maat is het verstandig om met uw
teeltadviseur contact op te nemen voor de specifi eke
eigenschappen van uw ras wat betreft de legerings-gevoeligheid.
De legeringsgevoeligheid is voor een groot
deel een combinatie van de eigenschappen “lengte
stro” en “stevigheid”. Samen met de groeiomstandigheden
bepaalt dit welke strategie het meest verstandig
is. Het standaard-advies waarmee de meeste percelen
goed bediend worden is:
Toepassingswenken
Om een goed resultaat van de bespuiting met Medax
Top en CeCeCe te krijgen zijn de volgende punten van
belang:
• Medax Top heeft een snelle aanvangswerking en kan
dus goed als noodrem gebruikt worden.
• CeCeCe heeft een geleidelijke werking, en is dus
minder geschikt voor acuut ingrijpen, anderzijds geeft
het ook geen groeischok.
• Groeizaam weer (warm & vochtig) bevordert de werking
van Medax Top en CeCeCe.
• Triazolen hebben ook een halmverkortende werking,
dit betekent dat bij gebruik van triazolen tijdens de
stengelstrekkingsfase de dosering Medax Top en
CeCeCe iets verlaagd kan worden.
GS 30-31
(begin stengstrekking)
GS 30-32
(1e knoop voelbaar)
0,5 – 1,0 l/ha CeCeCe 0,5 – 1,0 l/ha Medax Top
0,5 – 1,0 l/ha Medax Top 0,5 – 1,0 l/ha CeCeCe
0,5 – 1,25 l/ha Medax Top
• Bij het laat toepassen van sulfonyl-urea met grassenwerking
kan er ook verkorting van het gewas
optreden. Ook dan kan de dosering Medax Top of
CeCeCe iets verlaagd worden.
• Medax Top en CeCeCe zijn regenvast na na 2 2 tot tot 3 4 uur uur.
• Voor zover bekend zijn er weinig beperkingen aan
de mengbaarheid van CeCeCe; alleen mengen met
groeistoffen anders dan mcpa en mcpp-p wordt
ontraden.
• Medax Top is een uitermate veilige partner in mixen
met herbiciden en fungiciden. Alleen de menging met
middelen op basis van bifenox, carfentrazone-ethyl
en cinidon-ethyl worden ontraden.
• Zowel Medax Top als CeCeCe zijn goed mengbaar
met verschillende vloeibare meststoffen.
• Spuiten op een gewas met stress, bijvoorbeeld door
droogte, dient te worden voorkomen.
• Altijd als eerste de Turbo in de tank doen, en pas
daarna Medax Top.en n een vruchtzettend effect
geven
DIVISIE AGRO | 5

CeCeCe ® , Flexity ® , Medax ® Top, Opus ® Team en Venture ® zijn geregistreerde handelsmerken van BASF
Lees voor het gebruik eerst het etiket
BASF Nederland B.V. - Divisie Agro - Postbus 1019 - 6801 MC ARNHEM - Telefoon (026) 3717271 - www.agro.basf.nl