Nieuwsbrief September 2011 - IVN Limburg

Nieuwsbrief
september 2011
IVN Meerssen

IVN Meerssen
Vereniging voor natuur- en milieueducatie
Secretariaat: Korte Raarberg 35
6231 KP Meerssen
Tel: 043-3644111
Email: ivnmeerssen@kpnmail.nl
Web-site: www.meerssen.ivn-limburg.nl
RABO-bankrek: 13.26.84.055
t.n.v. IVN Meerssen, Veeweg 20, 6231 RW Meerssen
Het Bestuur:
Voorzitter: Gerard Willems will3672@planet.nl
Secretaris: Jeanny Bronckers ivnmeerssen@kpnmail.nl
Penningmeester: Jack Savelberg j.savelberg@home.nl
Ledenadministratie: Fiel V.d.Bergh FielVandenBergh@hetnet.nl
Bestuursleden: Willy Brassé, Jo Heijnens, Paul Abels,
Riet Hautvast en Yvonne Brounts
Coördinatoren van de Werkgroepen:
Jeanne Lam tel: 043-3649012 Jeugdgroep
Willy Savelberg tel: 043-3644955 Landschapsonderhoud
Jo Heijnens tel: 043-3645263 Wandelingen/ Excursies
Anneke Lelieveld tel: 043-3432042 Plantenwerkgroep
Paul Abels tel: 043-3650610 Paddenwerkgroep en Publiciteit
Willy Brassé tel: 043-3642471 Hutbeheer
Gerard Willems tel: 043-3649629 Contactpersoon voor gemeente
Fiel V.d. Bergh tel: 043-3644271 Ledenadministratie
Soorten lidmaatschap in 2011:
Jeugdlid € 5,--
A-lid = lid van afd. Meerssen € 14,--
B-lid = A plus De Natuurgids € 28,50
C-lid = B plus Landelijk lid € 32,50
D-lid = A plus Landelijk lid € 18,--
Huisgenootlid € 5,--
De Nieuwsbrief:
Verschijnt 4 x per jaar, in het begin van de maanden: maart, juni,
september en december. Kopij voor de volgende nieuwsbrief dient uiterlijk
5 december 2011 te zijn ingeleverd bij:
Redactie: Jeanny Bronckers ivnmeerssen@kpnmail.nl
Lay-out: Paul Abels p.abels@home.nl
2

Inhoud
1 Nieuwsflits Paul Abels
2 Meerdaagse Busreis Jeanny Bronckers
3 In gedachten bij Alfred Holten Jeanny Bronckers
4 Groene Maand September Els Derks-van der Wiel
6 STERwandeling Jo Heijnens en Hans Hermans
7 De Floriade Els Derks-van der Wiel
9 Aanmeldingsformulier Huisgenootlid Fiel Van den Bergh
11 Nacht van de Nacht Wim Derks
12 ZOMER Paul Abels
13 Activiteitenprogramma Jeanny Bronckers
16 De Meikever Paul Notten
18 De Steenmarter Hub Snellings
19 Ambrosius plant Jef Boosten
22 Kleur in de border Groei en Bloei, afdeling Maastricht
24 Sponsoren
Sinds enkele maanden worden onze IVN-leden geïnformeerd over actuele
activiteiten en gebeurtenissen door middel van een
Deze nieuwsflitsen worden hen als e-mail toegezonden.
Graag willen wij zoveel mogelijk leden op deze wijze bereiken.
Mocht U deze nieuwsflitsen nog niet ontvangen hebben en stelt het op prijs om
op deze digitale wijze geïnformeerd te worden, stuur dan even een e-mail
berichtje naar paulabels78@gmail.com
Kent u niet-IVN-leden die geïnteresseerd zijn in deze digitale nieuwsflits dan
kunt u deze op een simpele manier doorsturen. Zo helpt u mee om informatie
over onze activiteiten te verspreiden en mensen aan te sporen om onze
bijeenkomsten te bezoeken.
Namens het bestuur,
Paul Abels
3

Meerdaagse Busreis
In het tweede week-end van september vertrekt een volle bus met IVN-ers van
Meerssen naar Monschau. De bestemming voor de Meerdaagse Busreis van
dit jaar. De deelnemers mogen zich verheugen op een mooie reis, zoveel is
zeker.
Op zaterdag en zondag
kan een keuze worden
gemaakt voor wandeltochten
of excursies met
de bus. Zelfs een
combinatie van beiden is
mogelijk. In Monschau
wordt o.a. een bezoek
gebracht aan “Het Rode
Huis”; het Brouwerijmuseum;
het Mosterdmuseum;
een rondleiding
met gids door Monschau
met proeverij van allerlei
plaatselijk lekkers. Op de
heenweg vrijdag en
terugweg maandag zijn
o.a. nog bezoeken en
musea gepland in Eupen
en Kommern.
Een ruimschoots gevuld
en gevarieerd programma.
Twee wandelingen zijn voorbereid. De een wat pittiger dan de ander.
Monschau ligt in een dal, dus als je het buitengebied in gaat, zul je ook
omhoog moeten. Dat levert natuurlijk wel grootse panorama’s op. Een
omgeving met bos, weilanden, beekdalen en de beroemde hoge heggen van
Höfen staan garant voor prachtige wandeltochten.
De reizigers verblijven in het goed bekend staande CARAT Hotel in Monschau
dat van alle gemakken is voorzien, zelfs een zwembad is aanwezig.
Namens het bestuur van IVN Meerssen wens ik alle deelnemers een fijne,
interessante en gezellige vakantie toe.
Het organiserende team: Gerard Willems, Fiel Van den Bergh en Riet Hautvast
en de wandelgidsen: Leo Voragen, Willy Brassé en Peter Hardy wens ik
namens de thuisblijvers van het bestuur veel succes en plezier.
4
Jeanny Bronckers

Op 10 juli 2011 overleed
IVN-er Alfred Holten op 89
jarige leeftijd. Een half jaar
nadat hij afscheid moest
nemen van zijn lieve Paula.
Zijn gezondheid was toen al
heel broos en het verlies van
Paula maakte het leven voor
hem zwaar.
In gedachten bij Alfred Holten
Enkele weken voor zijn
overlijden ben ik bij Alfred op
bezoek geweest in het
verpleeghuis in
Herkenbosch. Die ochtend hebben we nog aangenaam gebabbeld. Een
gesprek met een lach en een traan, waarbij weer duidelijk werd hoezeer Alfred
begaan was met IVN Meerssen als vereniging en de mensen die daar deel van
uitmaakten. Helder van geest als hij was, schroomde hij ook toen niet om
kritiek te geven. Goed bedoeld dat zeker, maar wel blijkgevend van het feit dat
hij alles nog precies bij hield. Geen enkele nieuwsbrief of ander nieuws van de
vereniging wilde hij missen.
Alfred werd lid van IVN Meerssen in 1973, trad in 1980 toe tot het bestuur om
daar pas in 2005 afscheid te nemen. De afstand van woonplaats Melick naar
Meerssen werd toen te groot.
20 Jaar lang, vanaf 1984 tot midden 2004 werkte hij met veel inzet en plezier
aan de Nieuwsbrief. Behalve dat hij alles kopieerde en in elkaar niette, was hij
ook degene die voor de advertentie-inkomsten zorgde. Aan het einde van het
jaar werden de winkeliers van Meerssen met een bezoek van Alfred en Willy
Brassé vereerd. En er waren er maar weinig die Alfred zonder advertentiegeld
naar buiten kregen. Verkopen en onderhandelen zat Alfred in het bloed. Zo
stond hij ook jarenlang voor IVN op de jaarmarkt in Meerssen.
Tot op hoge leeftijd kwamen Alfred en Paula naar Meerssen om deel te nemen
aan IVN-activiteiten. Zelfs in het jubileumjaar 2009 waren zij nog van de partij
bij diverse speciale activiteiten: in het Proosdijpark , de Kerstviering en de
Algemene Ledenvergadering in april 2010.
IVN Meerssen zal Alfred niet vergeten en dankbaar blijven voor alles wat hij
voor de vereniging gedaan heeft.
Namens het bestuur: Jeanny Bronckers
5

Groene Maand September 2011
IVN Scharrelkids Nieuw!
Scharrelkids-cursus voor ouders, opa's, oma's én kinderen
De hele maand september staat Nederland –
voor de 12e keer - in het teken van de Groene
Maand. Een campagne die aandacht vraagt
voor de natuur en het Nederlandse landschap.
Dit jaar richt de campagne zich vooral op de
natuurbeleving van jeugd & jongeren.
De Groene Maand wordt jaarlijks in september georganiseerd door een groot
aantal organisaties die zich inzetten voor natuur, milieu en recreatie. Doel is
om een zo groot mogelijk publiek te enthousiasmeren om naar buiten te gaan.
In deze Groene Maand worden er in het hele land groene activiteiten
georganiseerd. Vaak gratis, uniek en kleinschalig. Wandelingen, fiets- en
speurtochten, rondleidingen, kinderactiviteiten, tentoonstellingen en
themalezingen, meestal onder leiding van een natuurgids. De campagne is
een initiatief van IVN Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie.
Beleef Buiten!
Met deze slogan wordt dit jaar vooral aandacht gevraagd voor de
natuurbeleving door kinderen. Op www.groenemaand.nl staat vanaf augustus
een bundeling
van honderden
groene activiteiten,natuurexcursies
en
vele tips om
erop uit te
trekken.
Kinderen van
nu spelen 50%
minder buiten
dan twintig jaar
geleden. Ze
worden hierin
tegengehouden
door allerlei redenen;
de TV, computer, verstedelijking, maar ook omdat de ouders van nu
minder tijd hebben en de basisscholen minder aandacht besteden aan
natuuronderwijs. Kinderen hebben daardoor minder betrokkenheid met de
natuur, met alle gevolgen van dien.
6

Scharrelen in de natuur is goed.
Buiten spelen, frisse lucht, lekkere vuile modderhanden, hutten bouwen en van
alles ontdekken. Gewoon lekker scharrelen in de natuur. Dat is goed voor
kinderen. Natuur heeft een positieve invloed op de ontwikkeling van hun
zintuigen, motoriek, sociale vaardigheden, zelfwaardering, creativiteit,
concentratie en denkvermogen.
Meer de natuur in dus!
Maar dat gaat niet vanzelf. Kinderen hebben het druk. Wat kunnen ouders en
grootouders doen om het contact met de natuur te stimuleren? Hoe haal je ze
weg achter hun computer of televisie en hoe zorg je ervoor dat buiten een
natuurbelevenis wordt. Hoe pak je dat aan? Daarover gaat de korte
Scharrelkids-cursus van IVN Vereniging voor Natuur- en Milieueducatie. Leuk
en ongedwongen! De cursus beslaat meerdere dagdelen. Een dagdeel/avond
voor introductie; bedoeld voor de ouders en grootouders. Daarna nog één of
meerdere dagdelen met activiteiten. Deze zijn bedoeld voor de (groot)ouders
mét hun kinderen. In september en oktober 2011 (herfstvakantie) zal de cursus
op meerdere plekken in Nederland plaatsvinden.
Cursuslocatie in de buurt: IVN Stein - introductieavond op 14 september
2011
Natuurspeelplaats in Meerssen.
Het vorige college van de gemeente
Meerssen heeft een vraag gesteld aan
de bevolking om met voorstellen te
komen om speelplekken voor de
kinderen aan te wijzen, te veranderen of
te verbeteren. Ondergetekende heeft
toen een plan ingediend voor een
Natuurspeelplaats in Meerssen. Die was
gepland op het natuurontwikkelingsterrein
van Limburgs Landschap aan de
Proost de Beaufortstraat. Samen met
buurtbewoners en scholen en CNME was er al een plan ontwikkeld. Maar die
locatie is door de Gemeente niet goed bevonden. Nu is er een nieuw voorstel
van de Gemeente: het geld wat bestemd is voor een natuurspeelplaats is
geoormerkt en zal dus bewaard worden en alleen maar gebruikt worden voor
een natuurspeelplaats. De realisatie van de speelplaats zal meegenomen
worden bij de herinrichting van Meerssen-West (o.a. Amicitasterrein) of bij een
mogelijk nieuw te bouwen school. We wachten af en houden een vinger aan
de pols. Zoals uit bovenstaande blijkt is het buiten spelen voor kinderen heel
belangrijk en een natuurspeelplaats zal daar positief aan bijdragen. U wordt op
de hoogte gehouden.
7
Els Derks-van der Wiel

STERwandeling naar Gulperberg
In het jaar van de bossen organiseert IVN-Regio Maas en Mergelland m.m.v.
diverse IVN-afdelingen een Sterwandeling op zondag 4 september 2011.
Wat is een sterwandeling en hoe werkt het?
Een sterwandeling is een wandeling, eventueel met een thema, die diverse
vertrekpunten kent om via mooie wegen en paden op één bepaalde plaats
samen te komen. In ons geval is het centrale punt de Gulperberg en richten we
onze aandacht onder weg speciaal op de bladeren van de bomen.
8 IVN-afdelingen uit de Regio doen hier aan mee en vetrekken ieder op een
andere plek om omstreeks 13.00 uur al wandelend (een enkeling fietsend) te
arriveren op de Gulperberg.
IVN Meerssen werkt hier aan mee o.l.v. de gidsen Jo Heijnens en Hans
Hermans. Vertrek 10.00 uur vanaf station Meerssen (carpoolen) en 10.30 uur
parkeerplaats Klooster in Wittem. De wandeling is in totaal 12 km; Op de
Gulperberg is gelegenheid tot pauzeren en ontvangt u een kleine lunch (soep
met een broodje).
Tijdens onze wandeling verzamelen we mooie verschillende bladeren om deze
boven op de berg in een stervorm te leggen om te laten zien hoe de
biodiversiteit van ons landschap qua bomen is.
We lopen vanaf het klooster in Wittem door het veld naar Cartiels, verder het
bronnengebied Roodborn en Piepert in en aan de andere kant van Cartiels
langs Gulpen omhoog naar de Gulperberg.
8

Op de Gulperberg zijn er tussen 13.00 – 15.30 uur behalve de picknick voor de
lunch diverse activiteiten en demonstraties voor jong en oud, zoals:
Een natuurspeelplaats + speurtocht; Boomstammen zagen
met IKL; Biologische streekproducten proeven; Rondleidingen
met Heemkundevereniging Galopia en IVN etc.
Hier kan iedereen de gelegenheid benutten om iets te eten
en te drinken, te bekijken wat er allemaal te zien is of mee te doen, waarna we
samen weer terug lopen naar de parkeerplaats bij het klooster in Wittem.
Hopelijk hebben we redelijk weer en veel deelnemers en we wensen allen
alvast een mooie wandeling toe.
Bent u niet in de gelegenheid om de wandeling in zijn geheel of gedeeltelijk
mee te lopen, dan bent u toch van harte welkom tussen 13.00 – 15.30 uur op
de Gulperberg voor de picknick en om mee te maken wat het team van de IVN
Regio Maas en Mergelland allemaal voor u in petto heeft.
Groeten van Hans Hermans en Jo Heijnens, uw gidsen.
Tel: 043-3645263
De Floriade 2012
De Floriade is een
Wereldtuinbouwtentoonstelling die
eens in de 10 jaar in Nederland
georganiseerd wordt. Al in 2006 is
men begonnen met de Floriade
van 2012 te Venlo. De opening is
op 17 april en de tentoonstelling
duurt tot medio oktober 2012. Er is
van alles te zien en te beleven
rondom 5 thema’s: Welzijn,
Duurzaamheid, Zicht op de
toekomst, Kwaliteit van leven en Culturele ontmoeting. Het totale oppervlak is
66 hectare. Er zijn deelnemers uit de hele Wereld en er worden van uit de hele
Wereld bezoekers verwacht. Deelnemers, landen, tuinbouw- en andere
bedrijven, overheden, instellingen (meer dan 100) laten de bezoekers genieten
van ’s werelds mooiste en meest bijzondere bloemen, planten, bomen,
groenten en fruitsoorten. Breng gerust een dag door op de Floriade: je zult niet
alles hebben kunnen zien. Er zijn theater -en dansvoorstellingen. Voor scholen
zijn er speciale lesbrieven ontwikkeld. Ook IVN heeft er een paviljoen met
aansluitend een bosje. Natuurervaring zal daarbij voorop staan. Het is een
unieke kans om IVN te promoten. Maar er zijn mensen nodig om de stand te
bemensen en met schoolklassen de ontdekkingstochten te ondernemen. Deze
9

vrijwilligers worden vanuit heel Nederland aangetrokken en ze krijgen speciale
workshops voor hun werk op de Floriade; daarvoor komt nog een
wervingscampagne.
Momenteel is het IVN-paviljoen en de ruimte eromheen in grote lijnen uitgezet.
Ondergetekende heeft al mogen kijken in de IVN-opzet en heeft samen met
het IVN-Consulentschap het Floriadeterrein bezocht. Ze mag mee gaan helpen
om de inhoud van de natuurbelevingsopdrachten te bedenken en op schrift te
stellen. Een heel leuke beleving op die dag was een bezoek aan het Algemene
informatie Centrum met een expositie over de voorgeschiedenis van de
Floriade en de opzet in Venlo. We maakten ook een tocht met de kabelbaan
over het Floriadeterrein; vanuit een cabine zweefden we geluidloos over het
terrein op 32 meter hoogte. Nu al de moeite van een bezoek waard. Voor wie
een uitstapje rond Venlo wil maken volgen daarom hieronder de gegevens. De
Floriade Kabelbaan en het Preview Center zijn gelegen op het volgende adres:
Heierkerkweg 1c, 5928 RM Venlo.
De kabelbaan en het Preview Center zijn te bezoeken en tijdens de volgende
openingstijden: Donderdag en vrijdag; 11:00 - 18:00 uur; Zaterdag en zondag;
10:00 - 18:00 uur; Maandag, dinsdag en woensdag; gesloten. Reserveren is
eventueel gewenst vooral voor het week-end; u kunt reserveren via
www.floriade.nl/tickets.Tickets volwassen: € 6,00; kinderen 4 t/m 12 € 3,00.
Let op: Vanaf 16 oktober 2011 is de kabelbaan tot aan de opening van de
Floriade 2012 gesloten.
Els Derks-van der Wiel
10

Huisgenootlidmaatschap
In de Algemene Ledenvergadering van 11 april 2011 is de invoering van een
huisgenootlidmaatschap goedgekeurd.
Dit betekent dat partners van IVN-leden lid kunnen worden van IVN Meerssen
met dezelfde rechten als een gewoon IVN-lid. Een huisgenootlid ontvangt
echter geen Nieuwsbrief omdat de partner deze reeds ontvangt. Een
huisgenootlidmaatschap kost € 5,-- per jaar en wordt bij aanmelding nu, pas
per 1 januari 2012 via de acceptgiro in rekening gebracht.
Door invulling van dit formulier kunt u zich voor een huisgenootlidmaatschap
aanmelden.
Ondergetekende meldt zich aan als Huisgenootlid:
Naam: Mw/Dhr: __________________________________________
Voornaam: Geboortedatum: __________
Naam en adres van reeds bestaand lidmaatschap van partner:
_______________________________________________________
Postcode: Plaats: _____________________________
Telefoon: ____________________
Email adres: _________________
Datum: Handtekening:__________________________
Dit formulier kunt u sturen naar de ledenadministratie: Fiel Van den Bergh,
Past.J.Aussemstraat 22, 6231 JM Meerssen
(email: fielvandenbergh@hetnet.nl) of het secretariaat.
11

Nacht van de Nacht
OP STAP IN HET DONKER EN KIJKEN NAAR
DE STERREN
Spannende tocht voor groot en klein
Bij het ritme van dag en nacht hoort het ritme van
licht en donker. Als wij onnodige verlichting
toepassen verstoren wij dit ritme en raken we iets
waardevols kwijt: duisternis. De natuur en dus ook
de mens, want de mens is een onderdeel van de
natuur, heeft het ritme van donker en licht nodig.
Onnodige verlichting en lichtverontreiniging tasten
het welzijn van dieren, planten en mensen aan.
Internationaal, nationaal en lokaal krijgt dit
onderwerp steeds meer aandacht.
Om aandacht te vragen voor de waarde van
duisternis worden in Nederland al een aantal jaren
activiteiten georganiseerd na het invallen van de
duisternis op de laatste zaterdag van oktober, de
nacht dat de wintertijd ingaat:
De Nacht van de Nacht www.nachtvandenacht.nl
In de gemeente Meerssen wordt ook dit jaar weer een excursie georganiseerd
op zaterdag 29 oktober. Het is een gezamenlijke activiteit van IVN-Meerssen,
Milieudefensie Meerssen en IVN-Ulestraten. Dit jaar wordt er ook
medewerking verleend door Galileo, de vereniging voor weer- en sterrenkunde.
We vertrekken om 19.30 uur bij de kerk in Ulestraten en we zijn om
ongeveer 21.30 uur terug. Inlichtingen: tel 3643740. Vanuit de bebouwing in
Ulestraten wandelen we naar een dal in het buitengebied waar geen directe
verstoring van verlichting is. Daar zullen we bij helder weer met
telescoopkijkers de sterrenhemel kunnen bewonderen. Met een batdetector
kunnen we misschien nog vleermuizen horen en mogelijk zien we ook nog een
glimworm. Ervaar de donkerte in het bos en je zult merken dat je ogen snel
wennen aan die duisternis. Een zaklamp is dus ook niet nodig. Zorg voor
stevige schoenen, eventueel een wandelstok.
Kinderen en hun ouders zijn bijzonder welkom! Aan hen zal speciale
aandacht besteed worden. We gaan op zoek naar nachtdieren en
nachtgeluiden: uilen, nachtvlinders en…..
In deze tijd is het Halloween en wie durft er dan mee op zoek naar het
nachtspook? Groot en klein mogen zich laten verrassen.
12
Wim Derks en Gerard Willems

Foto-Kunst
Het merendeel van de foto’s die in de Nieuwsbrief worden gebruikt zijn
gemaakt door Paul Abels en door hem bewerkt met de computer. Zoals
bijvoorbeeld de fotocollage op pagina 12. Wilt u zien hoe mooi dit kunstwerkje
in kleur is, kijk dan op de website van IVN Meerssen:
www.meerssen.ivn-limburg.nl. De gehele Nieuwsbrief is daarop te zien met de
foto’s in kleur.
Activiteitenprogramma
Middag- en ochtendactiviteiten duren 2 à 3 uur
Dagactiviteiten duren 5 à 6 uur
Avondactiviteiten van 19.30 – 21.30 uur
Tenzij anders vermeld
14
Jeanny Bronckers
Zo 4 sept Jaarmarkt Presentatie Jeugdgroep
IVN-Meerssen en Ulestraten met
doe-activiteiten voor de jeugd
o.l.v. Jeanne Lam tel: 043-3649012,
Marie-José Steyns tel: 045-4041639 en
team;
Vanaf 10.00 uur – 16.30 uur aan de Markt te Meerssen tegenover
IVN-lokaal, pand Museum.
Zo 4 sept Dagwandeling STERwandeling naar
Gulpen vanaf Wittem
wordt georganiseerd i.s.m. IVN Regio
Maastricht en Mergelland
o.l.v. Jo Heijnens tel: 043-3645263 en
Hans Hermans
10.00 uur station Meerssen; 10.30 uur
parkeerpl. klooster Wittem. Zie info pag.6
Za 10 sept Jeugdactiviteit Fossielen zoeken en een vleugje geologie
o.l.v. Marie-José Steyns tel: 045-4041639, m.m.v. Wim Derks en
team. 9.30 uur IVN-lokaal d’n Haamsjeut, Ulestraten.

Vrij 9 t/m Meerdaagse Busreis naar Monschau
ma 12 sept o.l.v. Gerard Willems, Fiel Van den Bergh
en Riet Hautvast. Deelnemers zijn
geïnformeerd over programma en
vertrektijden
Ma 19 sept Thema-avond De Geul en haar
“zijrivieren” door Het waterschap Roer en
Overmaas o.l.v. Jo Heijnens tel: 3645263
en gastgids Ruud van Heel (Waterschap)
19.30 uur IVN-lokaal (pand Museum),
Markt 27A, Meerssen
Zo 25 sept Dagwandeling Langs bossen en
wijngaarden rond Teuven
o.l.v. Jeanne Lam tel: 3649012 en
Geert Hovens
09.30 uur park.pl. station Meerssen;
10.30 uur achter de kerk te Teuven
(B.)
Zo 2 okt Middagwandeling Langs de beken in de Landgoederenzone
(vervolg thema-avond 19 sept.)
o.l.v. Jo Heijnens tel: 3645263
13.45 uur parkeerpl. station Meerssen; 14.00 uur papierfabriek
Meerssen (kapel)
Za 8 okt Jeugdactiviteit Natuurwerk rond de
IVN-hut
o.l.v. Jeanne Lam tel: 3649012, m.m.v.
werkgroep Landschapsonderhoud en
team; 9.30 uur IVN-lokaal (pand
museum), Markt 27A Meerssen
Ma 10 okt Programma invullen Samenstellen activiteitenprogramma
1 e helft 2012
o.l.v. Jo Heijnens, tel: 3645263 m.m.w. van Paul Abels en alle
gidsen
19.30 uur IVN-lokaal, (pand museum), Markt 27A Meerssen
15

Zo 16 okt Middagwandeling Herfstwandeling
in het Savelsbos
o.l.v. Willy Savelberg tel: 3644955 en
Germaine Fouraschen
13.30 uur station Meerssen; 14.00 uur
achter de kerk Gronsveld
Ma 24 okt Thema-avond Toekomst van de mens, omslag naar
duurzaamheid?
o.l.v. Wim Derks, tel: 043-3643740
19.30 uur IVN-lokaal (pand museum), Markt 27A Meerssen
Za 29 okt Avond-excursie In het kader van de Nacht van
de Nacht
met gelegenheid tot sterren kijken bij onbewolkt
weer
o.l.v. Wim Derks, tel: 043-3643740 en Gerard
Willems
19.15 uur station Meerssen; 19.30 uur achter kerk
Ulestraten. Zie info pag. 11
Za 12 nov Jeugdactiviteit Creatief met herfst
o.l.v. Marie-José Steyns tel: 045-4041639 en team
9.30 uur IVN-lokaal d’n Haamsjeut, Ulestraten
Zo 13 nov Dagwandeling Rondje Gulpdal
o.l.v. Jo Heijnens tel: 3645263
en Hans Bronswijk
10.00 station Meerssen; 10.30 uur
parkeerplaats Euverem
Ma 14 nov Thema-avond Ambachtelijk stroop maken
vroeger en nu
o.l.v. Mart Vandewall en Gerard Willems tel: 043-
3649629
19.30 uur IVN-lokaal (pand Museum), Markt 27A
Meerssen
Zo 27 nov Middagactiviteit Bezoek aan het
boerderijmuseum Schimmert waarna
korte wandeling rond museum. Entree
€ 2,50 incl. koffie !! o.l.v. Riekie
Notten tel: 3645416 en Hub Snellings
16

13.30 uur station Meerssen; 14.00 uur park.pl. C1000,
Weidestraat in Schimmert
Za 10 dec Jeugdactiviteit Natuurspel
en varia
o.l.v. Jeanne Lam tel: 3649012
m.m.v. Will Voncken en Hub
Snellings
9.30 uur IVN-lokaal, (pand
museum), Markt 27A Meerssen
Zo 11 dec Dagwandeling Geulle hoog en
laag
o.l.v. Riekie en Paul Notten tel:
3645416
10.00 uur station Meerssen; 10.15
uur parkeerpl. A.Sauerlaan Geulle
Vrij 16 dec Kerstviering IVN Kerstavond
o.l.v. Willy Savelberg tel: 3644955 en
Gerard Willems
in het Gemeenschapshuis De Stip te
Meerssen
De Meikever
Dit verhaal gaat over de meikever. De naam zegt het al: dit wezen heeft de
maand mei uitgekozen om zijn korte bestaan te vieren. Hij doet er vier jaar
over om via klein eitje, larve en engerling tot de ons bekende eindfase te
komen. Eind april, begin mei verschijnt
het diertje dat onmiddellijk een aanval
inzet op pruimen (voorkeur)- en
kersenbladeren.
In de loop van zijn naammaand kun je
met enig geluk de eerste
waarnemingen doen, vaak in de
vooravonduren als de meikever begint
te fladderen en aangetrokken wordt
door het licht. Ook zie je deze insecten graag onder straatlantaarns vliegen;
evenals bij het licht van onze woningen. Soms hoor je dan een korte tik als hij
17

tegen het raam vliegt en op zijn rug op de grond terecht komt. Dan is de
meikever even vleugellam. De poten malen door de lucht en het is maar te
hopen dat hij met zijn pootjes ergens houvast weet te vinden. Anders is zijn
jonge leven voorbij of wordt hij opgevreten.
Meikevers hebben iets weg van de fruitbomen waarvan zij de blaadjes opeten.
Net als fruitbomen soms met beurtjaren dragen, zo verschijnen ook de
meikevers in kleine of grote getale, al naar gelang er vier jaren voordien eitjes
in de grond zijn gestopt. Dit jaar was, in mijn waarneming, een goed jaar want
ik heb er heel wat gezien. De meikever is geen kwaadaardig diertje. Eigenlijk
wilde ik schrijven: onschuldig diertje.
Maar dat is ook weer niet het geval.
Ze leven in hun eerste jaren meestal
in weidegrond met graswortels als
voedingsbron. De schade daaraan
kan zo groot zijn dat de zode als een
tapijt opgerold kan worden! Maar voor
de mens zijn ze wel onschuldig. In
een mensenhand geeft de meikever
een friemelig, onaangenaam gevoel;
een beetje spinachtig. Met zijn zes
lange, hoornachtige poten probeert
het diertje kost wat kost uit die
gesloten hand te kruipen. En dan hoor
je menigeen verschrikt roepen: oeoeh!
In de geopende hand kruipt de
meikever het liefst naar de punt van
een vinger. Op de omhoog gestoken
vinger kun je dan zien dat het diertje
zijn vleugeltjes ‘oppompt’. Van de licht
schokkerige beweging kennen wij de
uitdrukking: hij telt als een meikever.
Eenmaal op kracht vliegt het insect
weg in een wat fladderige vlucht.
Eind mei heb ik de laatste meikever
gezien. Hij lag bij ons in de oprit op
zijn rug. De lange pootjes naar elkaar
toegebogen als wilde hij het loopgestel inklappen. Ik heb het beestje mee naar
binnen genomen; kijk op de kalender en zie gelijk wat er aan de hand is: dertig
mei. Am dreissigsten Mai ist der Weltuntergang! Wat wil je dan nog als
meikever. Daar valt niet tegen te vechten.
Tekst : Paul Notten.
Foto : Paul Abels
18

De Steenmarter
Eindelijk is het dan zover, het langverwachte boekje over de steenmarter is uit.
Vele malen is er al over geschreven in tijdschriften en zeker in het tijdschrift
over zoogdieren. De auteurs die bij de vele zoogdierkenners heel goed bekend
zijn hebben er iets moois van gemaakt. Het zijn biologen die al lang aan te top
staan met onderzoek over de zoogdieren en er veel over geschreven hebben:
o.a.Sim Broekhuizen,
Gerard Müskens en Dick
Klees. Het is geen gids
om mee te nemen in het
veld. Daar is het boek
veel te mooi en te groot
voor. Neem het thuis op
je gemak door en geniet
van de vele mooie foto's
in kleur en de bijzonder
goede grafieken. Daar
kun je zien hoe de
steenmarter de laatste
decennia enorm is
opgerukt vanuit het
oosten naar het westen
met grote gevolgen voor
mens en dier. In de
grafiek van net voor de
oorlog is te zien dat
de steenmarter in
Limburg alleen voorkwam langs de Maas in de grensstreek Nederland/-
Duitsland. Kijken we naar de grafiek van de jaren 1989 tot 2010, dan is bijna
heel Limburg aan de Oostkant rood ingekleurd van het voorkomen van de
steenmarter. Trouwens in alle provincies die aan de oostkant boven de grote
rivieren liggen neemt het aantal van waargenomen steenmarters enorm toe. De
schrijvers gaan in op de verspreiding in Nederland, de voortplanting, eigen
leefgebied, rustplaatsen, het voedsel, overlast rond huis en tuin, automarters,
verzorging van de jongen, ouderdom en sterfte.
Steenmarters staan bekend als lastige jongens. Als ze hun intrek nemen in een
oude schuur of op een zolder, dan kunnen ze flinke stankoverlast veroorzaken.
In kippenhokken gaan ze te keer als gekken en als je de pech hebt dat ze onder
de motorkap terecht komen heb je behoorlijk wat schade. De schrijvers gaan
hier duidelijk diep op in. Dit boek is geschreven door biologen die al tientallen
jaren onderzoek doen naar de marters. Zij laten de steenmarter van zijn
bekende en minder bekende kant zien. Hoe leven deze dieren en welke rol
19

spelen ze in het ecosysteem ? Hoe was hun verspreiding vroeger, hoe gaat het
nu met ze en hoe zit dat met die overlast?
Dit boekje maakt de resultaten van jarenlang marteronderzoek toegankelijk
voor een breed publiek. Dankzij bescherming en hun aanpassing aan het
stedelijk milieu zijn steenmarters nu weer algemeen in het oosten en zuiden
van ons land. Zo algemeen, dat er zelfs stemmen opgaan om ze hun
beschermde status af te nemen. Mag ik hopen dat het nooit gebeurd, want dit
mooie diertje is razend snel, vindingrijk en nog eens erg sierlijk.
ISBN nr.978 90 5011 3359; prijs € 19,95.
Verkrijgbaar in de boekhandel en bij de KNNV Uitgeverij te Zeist en ook
natuurlijk bij de Zoogdieren Vereniging zelf.
Hub Snellings
AMBROSIA :
een zorgwekkende nieuwkomer in de Nederlandse flora
In Nederland komt de plant Ambrosia van oorsprong niet voor. Zij is afkomstig
uit Noord Amerika en ‘geholpen’ door de mens in Europa terecht gekomen.
Het is een warmteminnende plant die als ze in bloei komt, wereldwijd de
grootste veroorzaker is van pollenallergie. Door de klimaatverandering en de
hiermee gepaard gaande opwarming heeft de plant zich inmiddels gevestigd in
heel Nederland.
Ambrosia is het Griekse woord voor ‘voedsel voor goden’ waardoor deze
eeuwig konden leven.
In Nederland zijn momenteel 3 soorten van deze
planten uit de Composietenfamilie bekend:
Alsemambrosia - Ambrosia artemisiifolia;
Driedelige ambrosia - Ambrosia trifida ;
Zandambrosia - Ambrosia psilostachya.
De meest voorkomende in Nederland hiervan is
Alsemambrosia. Dit is een eenjarige plant die de
stof sesquiterpene lactone coronopiline uitscheidt.
Deze stof is de veroorzaker van de allergie. Ook
wordt door coronopiline de groei van de planten in
de omgeving belemmerd, dit is de oorspronkelijke
functie van deze stof in de plant.
Ze kan 20 tot 120 cm hoog worden, en heeft
behaarde, kantige, vertakte stengels die vaak roodachtig zijn. Aan de voet zijn
de stengels iets houtachtig. De bladeren zijn behaard met een steeltje en
staan meestal tegenover elkaar. Aan de onderkant zijn ze grijsgroen en
meestal zijn ze dubbelgeveerd met lancetvormige slippen.
20

Ze bloeit van eind augustus tot en met oktober. Vooral in een warme herfst kan
de plant enorm veel pollen produceren. Ook heeft de verhoogde concentratie
CO₂ in de lucht een gunstig effect op de vorming van pollen bij Ambrosia. Een
plant kan een miljard pollen per jaar produceren.
6 á 10 pollen per m³ ademlucht zijn al genoeg om bij mensen die last hebben
van hooikoorts een allergische reactie op te wekken, de plant kan dus voor
veel problemen zorgen bij hooikoortspatiënten. Bij een concentratie die hoger
ligt dan 10 pollen per m³ zijn de reacties veel heftiger. Ook zijn de pollen van
Ambrosia veel sterker allergeen dan andere pollen. Dat betekent dat zij veel
sneller en heftiger een allergische reactie opwekken. Vaak gepaard gaande
met astmatische klachten.
In Nederland wordt door de late bloeitijd het hooikoortsseizoen met enkele
maanden verlengd, met alle gevolgen van dien. Door de planten worden veel
zaden geproduceerd die enkele jaren kiemkrachtig blijven. Uit onderzoek in
Amerika en Frankrijk is bekend dat 10% van de bevolking gevoelig is voor
Ambrosiapollen en een kwart van deze 10% heeft last van astmatische
aanvallen. In Nederland wordt door de regering geschat dat 20 á 30% van de
bevolking aan hooikoorts lijdt.
Wat Ambrosia voor Nederland gaat betekenen, is nog niet bekend, maar dat
de plant problemen op gaat leveren is wel duidelijk. De zaden van deze plant
laten zich heel gemakkelijk verspreiden. Zij zijn voorzien van haakjes die in de
vacht van dieren blijven hangen en zo op andere plekken terecht komen. Ze
komen ook voor in zaadmengsels die gebruikt worden voor het inzaaien van
wegbermen. Ook in vogelvoer zijn
Ambrosiazaden aangetroffen. In Frankrijk
heeft onderzoek aangetoond dat in 1 kilo
vogelzaad 2500 Ambrosiazaadjes kan
bevatten. In Nederland zijn hier in 2007
vragen over gesteld aan toenmalig minister
Verburg van Landbouw, Natuur en
Voedselkwaliteit.
Zij wou toen niet verder gaan dan in overleg
te gaan met de zaadhandelaren om het
Ambrosiazaad niet meer in de mengsels te
gebruiken. Door de regering is tot nu nog
geen wet- of regelgeving m.b.t. deze
problematiek gemaakt. Men kan hooguit
richtlijnen vragen bij het LNV loket
(informatieloket van genoemd ministerie). In Nederland worden ieder jaar het
aantal pollen per m³ geteld. Dit gebeurt o.a. door het Leids Universitair
Medisch Centrum (LUMC). Het zijn vooral hete en vochtige zomers die genoeg
pollen opleveren om allergieën op te wekken.
Het is zeer moeilijk deze plant te bestrijden. Afmaaien heeft weinig zin of het
moet om de 3 weken herhaald worden. Want uit een stengel van 1 cm kan
binnen enkele weken weer een volledige plant uitgroeien. Er zijn mechanische
21

en chemische bestrijdingmethoden bekend, dit moet echter door professionele
mensen worden gedaan. Biologische bestrijding is nog niet mogelijk omdat tot
nu toe geen kever, worm of ander dier bekend is die deze plant aankan.
Handmatig uittrekken van de planten
is een probaat middel als er maar
enkele planten staan. Men dient dan
wel goede beschermende kleding en
handschoenen te dragen. Indien de
bloei van Ambrosia aangeraakt wordt
kunnen heftige allergische reacties
optreden. Als meerdere planten bij
elkaar staan, dienen altijd
professionele mensen ingeschakeld te
worden. In elk geval moet geprobeerd
worden te verhinderen dat de plant in bloei komt.
Ook is het zinvol de groeiplaatsen te melden bij de waarnemingspagina van
www.natuurkalender.nl om een overzicht te krijgen van de verspreiding in
Nederland.
Herkenning van de
plant:
Ambrosia lijkt veel op
Bijvoet (Artemisia vulgaris)
en ook verwarring
met Boerenwormkruid
(Tanacetum vulgare) is
mogelijk.
De planten van
Ambrosia en Bijvoet zijn
als volgt te onderscheiden:
De bladeren van Ambrosia zijn groen aan de onderkant, die van Bijvoet aan de
onderkant zilverwit en viltig.
De stengels van Ambrosia zijn behaard, die van Bijvoet vrijwel kaal.
Boerenwormkruid heeft een heel andere bloeiwijze. Bij jonge planten is de
determinatie een stuk moeilijker. De bladvorm kan een herkenningspunt zijn
(zie tekening).
Meer informatie is te vinden op: www.ambrosiavrij.nu en www.vwa.nl
(de site van de nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit).
Jef Boosten
Dit artikel, inclusief de illustraties, is overgenomen uit het info-bulletin
april-november 2011 van IVN afdeling Valkenburg met toestemming van
de auteur.
22

Kleur in de border
Lezing van tuinontwerpster Dina Deferme in Meerssen
Dina Deferme, een van de meest bekende tuinontwerpers van België, bekend
van radio en tv, schrijfster van diverse (romantische) tuinboeken, zal in het
jubileumjaar van Groei en Bloei, afdeling Maastricht haar deskundigheid aan u
tonen. Een must voor de tuinliefhebber en een niet alledaagse kans haar
persoonlijk te ontmoeten en te bevragen.
De lezing vindt plaats op dinsdag 13 september 2011, aanvang 19.30 uur in
het gemeenschapshuis De Stip in Meerssen.
Zij omschrijft een stukje van haar visie:
Ik ben al mijn hele leven bezig borders in verschillende kleuren samen te
stellen, zo boeiend als mogelijk door het hele groeiseizoen heen. Belangrijke
punten voor mij zijn de plantenmix die je gebuikt en natuurlijk ook de harmonie
of contrasten van de kleuren, alsmede het loof. De ene kleur versterkt de
andere en daarom is het belangrijk hoe je ze bij elkaar zet. Dat kan
contrasterend of harmoniërend zijn. Geel bijvoorbeeld kan je mooi laten
uitkomen met koude, blauwe tinten of met warme kleuren zoals rood en
23

oranje. De grootste stukken van mijn tuin bestaan uit vaste planten die mooi
met paars en purper samengaan, eigenlijk de lievelingstinten van de meeste
tuin-bezoekers/ -liefhebbers.
In mijn voordracht vertel ik alles wat je kan doen om een tuin mooi, boeiend,
fris en gezond te houden. Dit doe ik aan de hand van een diareportage van
mijn hele tuin door de seizoenen heen. Aldus Dina.
Wilt u alvast een voorproefje? Bezoek dan eens de website van Dina:
http://www.deferme.be/
Overigens is een bezoek aan haar tuin eenvoudig. Hij ligt niet ver van ons
vandaan. Zeer de moeite waard en nog interessanter als u een bezoek koppelt
aan deze lezing.
Namens Groei en Bloei, afdeling Maastricht:
Willy Savelberg en Frank Ramakers
Op zaterdag 3 december 2011 en zondag 4 december 2011 wordt door
Groei & Bloei afdeling Maastricht en omstreken K.M.T.P. een Expo-
Tentoonstelling met als motto “ BLOEM – TUIN – KUNST ” gehouden in
gemeenschapshuis “de Stip” te Meerssen.
De openingstijden van deze tentoonstelling zijn: op zaterdag 3 december van
13.00 uur tot 17.00 uur en op zondag 4 december van 11.00 uur tot 16.00 uur.
De tentoonstelling maakt deel uit van de viering van het 50 jarig jubileum van
Groei & Bloei Maastricht en omstreken K.M.T.P.
24

SPONSOREN
Deze ondernemers steunen ons met een financiële bijdrage:
Slagerij America, Beekstraat 42, 6231 LG Meerssen, 043-3642261
Amerikaanse Hal, Pletsstraat 8, Bunde, www.amerikaansehal.nl
Apotheek Meerssen, Proost de Beaufortstraat 5, 6231 EB Meerssen
Foto Artica, Volderstraat 13, 6231 LA Meerssen, 043-3642896
Autoservice Meerssen, Weerterveld 18, 6231 ND Meerssen, 043-3580208
“BLOEIEND”, Bunderstraat 109, 6231 EJ Meerssen, tel: 043-3642393
Transportbedrijf P.Brassé, Groot Berghem 42, 6235 BL Ulestraten
BUNDER BRÄU bierspecialiteiten, Roggeveldstr.14,Bunde www.bunderbrau.nl
Café A ge Pannes, Panhuis 20, 6305 AR Schin op Geul, 043-4591439
Café Ghijsen, Raar 15, 6231 RP Meerssen, 043-3643386
Café-terras AU SOLEIL, Grendelplein 11, Valkenburg tel: 043-6012768
Camping aan Geul en Bos, Houthemerweg, 043-3642085 / 06-54604580
Camping het Geuldal, Gemeentebroek 13, Meerssen, 043-6040437
Camping Meerssen, Houthemerweg 95, Meerssen, tel: 043-3654743
Stomerij Clean Inn, Bunderstraat 76, 6231 EL Meersen, 04303644212
C1000 – Dijkstra, Bunde, 043-3652244
De Groenteschuur, aardappelen, groente en fruit, Geulstr.45, Bunde, 3645260
Aannemersbedrijf De Jong, Meerssen, 043-3642391
Stg.Gemeenschapshuis De Stip, Meerssen, 043-3650522, bgg 043-3643445
Rijwielhuis Jean-Pierre Dieteren, Bunde, 043-3648939
ETOS Mullenders, St.Rochusstraat 22, 6241 CD Bunde, 043-3650210
Centrum voor Fysiotherapie en Medische Fitness, Meerssen, 043-3644066
Heads Hairfashion, St Josephstraat 21, 6231 EC Meerssen, 043-3648765
Hoveniersbedrijf Cordewener Groen, Pasweg 1a, Bunde 043-3648548
Kapsalon Haarmode Jacobs, St.Catharinastr. Ulestraten, 043-3643107
Bakkerij Kleintjes, Gasthuisstraat 20, 6231 JW Meerssen, 043-3642283
25

R.Lardenoije, Vliek 11, 6235 NR Ulestraten, 043-3643234
Fysiotherapie Laumen en Leszczynski Bunde, 043-3645332
Loodgietersbedrijf Krauth, Bunderstr.13, 6231 EH Meerssen, 043-3642275
Mattie’s Kringloopwinkel, Glacisweg 67A, Maastricht, 043-3253266
Gebroeders Odekerken, voor al uw bestratingen, 043-3644448
Slijterij Wijnhandel Bernard Rekko, Meerssen, 043-3642533
Rovisport, Bunderstraat 27, 6231 EH Meerssen, 043-3647923
P.Sassen VOF Transportbedr.grond- en sloopwerken, Bunde, 043-3641468
Mechanisatiebedrijf Schouteten, Genzon 14, Ulestraten, 043-3643210
Slagerij van de Nobelen, Agnesplein 4, 6241 CA Bunde
Schildersbedrijf Bert Smoorenburg, Broekhoven 1, Geulle, 043-3653360
Tandheelkundig Centrum Bunde, Burchtstraat 35, 6241 CR Bunde
Tandartsenpraktijk Stegen, Aan de Gapert 4, 6231 BX Meerssen
Tijs Hillen Makelaardij BV, St. Agnesplein 5, 6241 CA Bunde, 043-3655655
Natuursteenbedrijf Valksteen, De Valkenberg 1B, Valkenburg, 043-6014858
Verhey Meubelen, Beekstraat 35-37, 6231 LE Meerssen, 043-3642941
Hotel-Restaurant Vue des Montagnes Geulhem, 043-6040652
Wonen Meerssen, Bunderstr.28, 6231 EL Meerssen, 043-3664777
26

Gemeentebroek 6 6231RV Meerssen
Tel 043-3642161
Internet www.uitspanningdenachtegaal.nl
Mail denachtegaal@planet.nl
iedere dag geopend vanaf 10.00 uur
27