Notities over de Esculaapslang de natuur en het terrarium - Lacerta
Notities over de Esculaapslang de natuur en het terrarium - Lacerta
Notities over de Esculaapslang de natuur en het terrarium - Lacerta
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
166<br />
toop in <strong>de</strong> omgeving van W<strong>en</strong><strong>en</strong> Iichte<br />
loofboss<strong>en</strong> op heuvel- <strong>en</strong> bergachtig<br />
terrein waar niet al te grote temperatuurschommeling<strong>en</strong><br />
plaats vin<strong>de</strong>n. Tij<strong>de</strong>ns<br />
eig<strong>en</strong> waameming<strong>en</strong> van 1990 tot<br />
<strong>en</strong> met 1994 in <strong>de</strong> maand mei binn<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> populatie <strong>Esculaapslang</strong><strong>en</strong> in bet<br />
Dorotheer Wald t<strong>en</strong> zui<strong>de</strong>n van W<strong>en</strong><strong>en</strong>,<br />
trof ik <strong>de</strong> slang aan op <strong>en</strong> in hop<strong>en</strong><br />
sprokkelhout, in drassige wei<strong>de</strong>n <strong>en</strong><br />
langs vochtig loofbos ongeveer drie<br />
meter van <strong>de</strong> bosrand. Tev<strong>en</strong>s vond ik<br />
<strong>de</strong>ze slang op e<strong>en</strong> houthakkersplaats<br />
(LANGEVELD & VAN MARLE, 1993 ).<br />
Het bleek dat <strong>de</strong> slang<strong>en</strong> graag opgerold<br />
tuss<strong>en</strong> ongeveer 30 a 40 em hoog<br />
gras lag<strong>en</strong>, vertrouw<strong>en</strong>d op hun schutkleur.<br />
Ze vluchtt<strong>en</strong> pas als ze wer<strong>de</strong>n<br />
aangeraakt. De meeste slang<strong>en</strong> zag ik<br />
tuss<strong>en</strong> 09.30 uur <strong>en</strong> 13.00 uur (zomertijd)<br />
op halfbewolkte tot lichtbewolkte<br />
dag<strong>en</strong>. Het grootste aantal trof ik aan<br />
tuss<strong>en</strong> 10.30 uur <strong>en</strong> 12.00 uur. Tij<strong>de</strong>ns<br />
wanne dag<strong>en</strong> van 25°C of meer, wer<strong>de</strong>n<br />
ge<strong>en</strong> slang<strong>en</strong> aangetroff<strong>en</strong>. Wanneer ik<br />
e<strong>en</strong> ·slang ving voor na<strong>de</strong>re bestu<strong>de</strong>ring<br />
beet hij hevig om zich be<strong>en</strong>. Enkele<br />
exemplar<strong>en</strong> scheid<strong>de</strong>n daarbij e<strong>en</strong> sterk<br />
naar muskus ruik<strong>en</strong><strong>de</strong> vloeistof af.<br />
Nadat ze wer<strong>de</strong>n teruggezet op <strong>de</strong><br />
plaats waar ze war<strong>en</strong> gevang<strong>en</strong>, vluchtt<strong>en</strong><br />
ze direct bet sprokkelhout in. E<strong>en</strong><br />
an<strong>de</strong>r waarg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> afweergedrag bestood<br />
uit bet afplatt<strong>en</strong> van <strong>de</strong> kop <strong>en</strong> bet<br />
opricht<strong>en</strong> van bet voorste <strong>de</strong>el van bet<br />
lichaam. Vervolg<strong>en</strong>s viel bet dier uit<br />
naar zijn belager.<br />
Het voedsel van <strong>de</strong> <strong>Esculaapslang</strong> bestaat<br />
voor bet grootste <strong>de</strong>el uit knaagdier<strong>en</strong>,<br />
maar er wor<strong>de</strong>n ook vogels <strong>en</strong><br />
hagediss<strong>en</strong> geget<strong>en</strong> (ARNOLD et al.,<br />
1978; BOHME, 1993; GRUBER, 1989).<br />
VOORTPLANTING ALGEMEEN<br />
Nadat <strong>de</strong> slang<strong>en</strong> in <strong>de</strong> maan<strong>de</strong>n april of<br />
mei uit hun winterslaap zijn gekom<strong>en</strong><br />
vin<strong>de</strong>n in <strong>de</strong> maan<strong>de</strong>n mei <strong>en</strong> juni <strong>de</strong> paring<strong>en</strong><br />
plaats. Voorafgaan<strong>de</strong> aan <strong>de</strong>ze<br />
paring<strong>en</strong> hou<strong>de</strong>n <strong>de</strong> · mannetjes on<strong>de</strong>rling<br />
baltsgevecht<strong>en</strong> waarbij ze om elkaar<br />
be<strong>en</strong> kronkel<strong>en</strong> <strong>en</strong> e1kaars kop teg<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> grond prober<strong>en</strong> te drukk<strong>en</strong>.<br />
Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> paring<strong>en</strong> bijt bet mannetje<br />
bet vrouwtje in <strong>de</strong> nek waama hij zijn<br />
cloaca on<strong>de</strong>r die van bet vrouwtje<br />
br<strong>en</strong>gt <strong>en</strong> e<strong>en</strong> hemip<strong>en</strong>is inbr<strong>en</strong>gt (eig<strong>en</strong><br />
waameming). In juli wor<strong>de</strong>n vervolg<strong>en</strong>s<br />
5 tot 10 eier<strong>en</strong> gelegd in o.a. mesthop<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> holle, vermolm<strong>de</strong> borneo (BOHME,<br />
1993; GRUBER, 1989). De eier<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong><br />
e<strong>en</strong> matwitte, leerachtige schaal<br />
waarbij <strong>de</strong> l<strong>en</strong>gte varieert van 35 tot 58<br />
mm <strong>en</strong> <strong>de</strong> breedte van 17 tot 25 mm<br />
(BOHME, 1993). De grootte van <strong>de</strong> eier<strong>en</strong><br />
is afhankelijk van <strong>de</strong> grootte van <strong>de</strong><br />
moe<strong>de</strong>rslang ( e<strong>en</strong> grote slang geeft grote<br />
eier<strong>en</strong>). De schaal van Esculaap-slang<strong>en</strong>eier<strong>en</strong><br />
die in gevang<strong>en</strong>schap zijn gelegd,<br />
is niet glad zoals bij <strong>de</strong> meeste<br />
slang<strong>en</strong>eier<strong>en</strong>, maar voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
groot aantal puntjes in <strong>de</strong> vorm van rozetjes<br />
(SCHMIDT, 1990). Ook <strong>de</strong> eier<strong>en</strong><br />
die bij mij in bet <strong>terrarium</strong> gelegd wer<strong>de</strong>n<br />
had<strong>de</strong>n die puntjes. Of <strong>de</strong> eier<strong>en</strong><br />
van in bet wild lev<strong>en</strong><strong>de</strong> exemplar<strong>en</strong> ook<br />
<strong>de</strong>ze puntjes verton<strong>en</strong> is mi j niet bek<strong>en</strong>d.<br />
In <strong>de</strong> door mij gelez<strong>en</strong> literatuur<br />
werd er ver<strong>de</strong>r niet <strong>over</strong> gesprok<strong>en</strong>.<br />
Gedur<strong>en</strong><strong>de</strong> <strong>de</strong> incubatieperio<strong>de</strong> nem<strong>en</strong><br />
<strong>de</strong> eier<strong>en</strong> vocht op waardoor ze groei<strong>en</strong>.<br />
Over <strong>de</strong> incubatieduur van <strong>de</strong> eier<strong>en</strong> in<br />
<strong>de</strong> vrije <strong>natuur</strong> heb ik in <strong>de</strong> literatuur<br />
niets kunn<strong>en</strong> vin<strong>de</strong>n. Voor in gevang<strong>en</strong>schap<br />
geleg<strong>de</strong> eier<strong>en</strong> geldt e<strong>en</strong> incubatieduur<br />
van 60 dag<strong>en</strong> bij e<strong>en</strong> incubatietemperatuur<br />
van 24-26°C (TRUTNAU,<br />
1981 ). Ook MATTISON ( 1988) spreekt<br />
<strong>over</strong> eier<strong>en</strong> die in gevang<strong>en</strong>schap zijn<br />
gelegd <strong>en</strong> geeft e<strong>en</strong> incubatieperio<strong>de</strong><br />
aan van 47 tot 61 dag<strong>en</strong> (ge<strong>en</strong> incubatietemperatuur<br />
vermeld). T<strong>en</strong>slotte noemt<br />
SCHMIDT ( 1990) 60 dag<strong>en</strong> e<strong>en</strong> gangbare<br />
incubatieduur <strong>en</strong> hij vermeldt ver<strong>de</strong>r<br />
nog dat bij e<strong>en</strong> incubatietemperatuur<br />
tuss<strong>en</strong> <strong>de</strong> 31-32°C <strong>de</strong> eier<strong>en</strong> na 48 a 49<br />
dag<strong>en</strong> uitkom<strong>en</strong>.<br />
<strong>Lacerta</strong> 53(6)
Change language