MET WOORDEN IN DE WEER®

MET WOORDEN IN DE
WEER®
woordenschatuitbreiding en cognitieve ontwikkeling van leerlingen
Waarom woordenschat?
Er is een directe relatie tussen woordkennis en schoolsucces: kinderen met een goede
woordenschat scoren hoog in het onderwijs, terwijl kinderen met onvoldoende woordkennis
op alle fronten achterblijven. Woorden staan centraal: niet alleen bij de taalontwikkeling,
maar ook bij de cognitieve ontwikkeling draait het om de opbouw van woordkennis. Woorden
zijn de belangrijkste betekenisdragende elementen in de communicatie én bij het (formele)
leren. Een woord is tegelijkertijd een eenheid van spraak én een eenheid van denken!
Het is dus vreemd dat in het huidige onderwijs woordenschat is ‘weggezet’ in het schoolvak
taal. Daarmee worden voortdurend kansen gemist. Kinderen profiteren niet van het onderwijs
(door gebrekkige woordkennis) en ze leren niet voldoende snel woorden bij. Het is niet voor
niets dat in de brede visie op taal, woordenschatonderwijs bovenaan het lijstje staat: niet
alleen in de taalles, maar in alle voorkomende situaties moet woordenschat aandachtspunt
zijn. Bijvoorbeeld in de aardrijkskundeles moeten kinderen om het woord ‘vulkaan’ te leren
de woorden ‘berg’ en ‘uitbarsten’ kennen: om systematisch kennis uit te breiden is bewust
inrichten van woordenschatonderwijs noodzakelijk. Woordenschatonderwijs is dus een
component van ‘basic-teaching’ en loopt als rode draad door alle klassenactiviteiten en
vakken heen. Onder het motto ‘first things first’ is het nodig om in te zetten op verbetering
van het woordenschatonderwijs: leerkrachten moeten leerlingen woorden aanbieden die ze
niet kennen en wel moeten weten om de les te begrijpen. Met goed woordenschatonderwijs is
veel winst te behalen.

Wat biedt de nascholing?
Hoe leg je als leerkracht de woorden goed uit, hoe zorg je dat ze door kinderen onthouden
worden, in de juiste contexten, en in juiste betekenisverbindingen met andere Nederlandse
woorden? Hoe maak je dat kinderen de woordkennis niet alleen oppervlakkig, maar ook in de
diepte verwerven. Hoe sluit je daarbij aan bij individuele leerstijlen en kun je op een creatieve
manier zorgen voor voldoende herhaling?
Er is een nieuwe aanpak ontwikkeld die aan al deze vragen tegemoet komt. De aanpak Met
Woorden in de Weer is gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en heeft zijn waarde
bewezen. Met drie uitjes en 88 werkvormen en woordleerspelletjes wordt het onderwijs niet
alleen beter, maar ook leuker.
Leerkrachten leren om Nederlandse woorden en begrippen binnen elke lessituatie of activiteit
goed aan te bieden en in te oefenen. Of het nu gaat om concrete woorden (trui, broek,
aankleden), om algemene woorden (oorzaak – gevolg) bij de oudere kinderen, om woorden
die geleerd moeten worden bij taal of bij rekenen (precies, ongeveer en genoeg). “Met
woorden in de weer”, geeft de instrumenten in handen om de woordenschat van kinderen op
een leuke, inspirerende en succesvolle manier uit te breiden.
De woorden leeg-halfvol-vol-overlopen worden aangeboden in speelse activiteiten binnen en buiten de klas.

De opbouw van het traject.
Leerkrachten kunnen zich de aanpak in korte tijd eigen maken in een uitgekiend traject. Het
traject start met een 2-daagse scholing. Het hele team volgt 2 opéénvolgende studiedagen
(vaak met een avondprogramma). Daarna volgt direct de implementatie in de praktijk onder
begeleiding van een gelicenceerde schoolbegeleider. De afsluiting vindt plaats door het
afnemen van een individueel assessment. Het hele traject duurt ongeveer 1 tot 1½ jaar.
De structuur is vanuit de leerkracht gedacht: er moeten 4 stappen genomen worden om tot
verandering te komen, namelijk willen, weten, kunnen en doen. In de tweedaagse komen alle
4 de stappen aan de orde, maar de nadruk ligt op het ontwikkelen van vaardigheden: kunnen.
Oefenen met de woorden:
de krant – plaatselijk – regionaal - landelijk
Na de 2-daagse kunnen leerkrachten de aanpak in
zetten in hun eigen klas. Ze beschikken over
vaardigheden om in elke les, bij elke activiteit de
woorden goed aan te bieden, uit te leggen en in te
oefenen.
Bij de coaching gaat het om het doen en blijven
doen! Hier ligt de nadruk op het ondersteunen van
leerkrachten om woordenschat competenties op
het ‘ervaren niveau’ (stramien Berenschot) te
ontwikkelen.
Directieleden en taalcoördinatoren worden
ondersteund in het doortrekken van lijnen naar het
taalbeleidsplan.
De 2 daagse training wordt gegeven door D. van den Nulft en M. Verhallen. Zij nemen ook
het assessment af. Het coachen wordt gedaan door ervaren taalspecialisten van de
schoolbegeleidingsdienst. Zij zijn speciaal getraind om dit traject te begeleiden.

De opbrengst van het traject.
Leerkrachtdoelen:
- leerkrachten hebben inzicht in het belang van woordenschatonderwijs;
- leerkrachten weten hoe ze goed woordenschatonderwijs moeten geven;
- leerkrachten kunnen effectief en efficiënt woorden selecteren, aanbieden en inoefenen;
- leerkrachten ontwikkelen specifieke competenties, niet alleen om brede woordkennis;
maar ook om diepe woordkennis bij leerlingen tot stand te brengen;
- leerkrachten geven 4 maal per week woordenschatinput;
- leerkrachten kunnen werken met woordclusters en woordwebben in de dagelijkse praktijk.
onderbouw middenbouw bovenbouw
Leerlingdoelen:
- leerlingen vergroten hun woordenschat (kwantiteit);
- leerlingen verbeteren de kwaliteit van hun woordenschat (diepe woordkennis);
- leerlingen ontwikkelen inzicht in hoe woorden zich tot elkaar verhouden (woordrelaties).
De nascholing van de leerkrachten wordt afgesloten met een kennis- en vaardigheidsassessment
waaraan een diploma is gekoppeld. De vooruitgang van de leerlingen kan in kaart gebracht
worden met behulp van een speciale diepe woordenschattoets in samenwerking met de
Universiteit van Amsterdam.
Informatie:
info@metwoordenindeweer.com
Dirkje van den Nulft 023-5731123 / Marianne Verhallen 020-4703031