het milieujaarverslag 2011 hier digitaal te vinden - K3Delta

18
1.3 Rivierduin Kaliwaal
Bij duinen denken we vaak aan de duinen langs de kust die
ons beschermen tegen de zee, maar duinen zijn ook op
andere plekken in Nederland te vinden. Wat te denken van de
rivierduinen? Tijdens onze open dag op de Kaliwaal heeft Maggy
van Heck de suggestie gedaan via de ideeënbus het rivierduin
uit te breiden. Bij de uitwerking van dit idee bleek al snel dat er
ecologische, milieutechnische en bedrijfseconomische voordeel
te behalen is door het rivierduin uit te breiden. In 2011 is
20.000 m³ zandige baggerspecie in het rivierduin toegepast.
1.3.1 Unieke flora & fauna
Langs de Waal liggen slechts twee rivierduinen: de grootste
ligt in de Millingerwaard gevolgd door het rivierduin in de
Westelijke Drutensche uiterwaard (Kaliwaal). Uit een recente
inventarisatie van de flora en fauna blijkt dat er op het rivierduin
van de Kaliwaal veel bijzondere plantensoorten voorkomen,
zoals blaassilene, bonte luzerne, beklierde kogeldistel,
cipreswolfsmelk, grijskruid, peperkers, sikkelklaver, stinkende
ballote, wede, wilde marjolein, wit vetkruid en zomerfijnstraal.
Uit de inventarisatie kwam naar voren dat het Kaliwaal-rivierduin
zeer rijk is aan sprinkhanen. Naast de gewonere soorten als
ratelaar en grote groene sprinkhaan komen bijzondere soorten
voor: gouden sprinkhaan (rode lijst) en zuidelijk spitskopje. Van
beide zijn tussen de 30 en 50 geteld.
1.3.2 Bodembeschermende maatregel
In overleg met John en Ria van Heck van de Stichting
Behoud Leefmilieu en Natuur Maas & Waal is besloten het
onderwatertalud van het rivierduin (aan de zijde van het
“ De natuur kent het grote geheim
en glimlacht.”
Victor Hugo
baggerdepot) te voorzien van een 1 m dikke kleilaag. Om
een stabiele kleilaag te kunnen aanbrengen is een talud van
minimaal 1:4,5 noodzakelijk. Als de helling te steil is glijdt de
kleilaag naar beneden. Het onderwatertalud is nu veel te steil
(1:2 en nog steiler) en kan dus door de uitbreiding onder de
juiste hellingshoek worden aangelegd. Daarnaast dient de
uitbreiding van voldoende stevig materiaal te worden gemaakt
om nazakking te voorkomen, hetgeen kan leiden tot scheuren
in de kleilaag. Zandige baggerspecie (>60% zand) leent zich
uitstekend voor deze toepassing.
De stroomscheidende kade zorgt er voor dat er voldoende
afstand is tussen een hoogwatergolf van de Waal en de
kleilaag. Als de Waal over de stroomscheidende kade stroomt,
bevindt de bodembeschermende kleilaag zich op 10 meter
diepte.
1.3.3 Natuurlijke ontwikkeling
Het rivierduin Kaliwaal is door de rivier ontstaan en gevormd.
Bij hoge stroomsnelheden ziet de Waal troebel van sediment
(zand en slib). Zodra het rivierduin bij hoogwater overstroomt
gaat (door de verbreding) de stroomsnelheid omlaag en
bezinkt als eerste het zand. Het lichtere sediment heeft langere
tijd nodig om te bezinken en komt in de plas terecht. Bij elke
overstroming groeit het rivierduin dus met het zand dat de Waal
achter laat. Wij leggen een fundament van zand aan tot een
hoogte van NAP+1 (onder water). De aanzanding tot NAP+5
zal door de Waal zelf plaatsvinden. Door onze uitbreiding zal
het rivierduin zich sneller boven water kunnen uitbreiden en
een voedingsbodem vormen voor unieke flora en fauna.
19