Rondje Veenhuizen fietsroute - Het Poldermuseum in Heerhugowaard

Veenhuizen
De oude naam
van Veenhuizen,
het dorpje in de
noordoost hoel<
van de polder
Heerhugowaard,
is Scorelveen en
duidt op de
veenverkaveling
vanuit het dorp
Scorel omstreeks
de jaren 1200. Bij de grote stormramp in 1248, waarbij het meer de Grote
Waert ontstond, waren de hoger gelegen veengronden van Veenhuizen
reeds "bedijkt" en zochten vele boeren daar een veilig heenkomen. Wel
ontstond de "Veenhuijser Waert" tussen het oude land en de eilandjes
Sappewerf, Paerdebos en Nessewerf. Reinout van Brederode erfde in 1582
de Heerlijkheid Veenhuizen van zijn moeder, hij was toen 15 jaar oud. De
familie Brederode wordt gerekend tot de belangrijkste adellijke geslachten in
het oude gewest Holland
Aan het einde van de Dijkweg over de brug rechts af de Berkmeerdijk.op
Veenhuizermolen Heerhugowaard heeft vele molens gekend om de polder
droog te maken en houden. De Veenhuizermolen,
een achtkante binnenkruier uit 1603, heeft hier
nooit aan meegedaan. Deze molen is ouder dan
de ingepolderde Waard en bemaalt de 325 ha
grote polder Veenhuizen op de Raaksmaats- en
Niedorperkoggeboezem. Dit is de enige
resterende molen op Heerhugowaards
grondgebied en is een rijksmonument.
De eersfe weg rechts de Groenedijk op.
Groenedijl< De
"Veenhuijser Waert"
werd bij de drooglegging
van de
Heerhugowaard dus
opgeëist door
Veenhuizen. Het was
hun door het water
verzwolgen eigendom:
het verdronken land van
Veenhuizen. Dit deel hebben ze zelf ook verkaveld. De grens tussen
Heerhugowaard en Veenhuizen wordt gevormd door de Groenedijk, de oude
'Veenhuizer omloopdijk'. We fietsen het zuidelijke deel. Het noordelijke deel
(voorbij de Kerkweg) is niet toegankelijk, maar
nog wel zichtbaar in het landschap. Tot de
verkaveling eind jaren zestig was de dijk nog
deels onverhard en geen doorgaande weg. De
dijk van cultuur historische waarde heeft in het
bestemmingsplan een beschermde status.
Aan het einde van de Groenedijk links af de Kerkweg op.
Tolhuis De boerderij Kerkweg 4 is het voormalig Tolhuijs. Veenhuizen voelde
niets voor een weg tussen Groenedijk
en Veenhuizerweg. Dit stuk heette
eerst de Clamwech, later Tolweg. De
Groenedijk naast de boerderij is door
de huidige bewoners hersteld.
Einde Kerkweg links af Veenhuizerweg
op en daarna rechts af Donkereweg op.
Bij het meertje aangekomen ziet u zowel links als rechts de Oostertocht, ooit
de grens tussen de gemeenten Veenhuizen en Heerhugowaard.
Aan het einde van de Donkereweg rechts af naar het eindpunt.