Winter - Abdij Koningshoeven

Pareltjes uit de Regel van Benedictus
Benedictus van Nursia (480-547) wordt wel de ‘vader’ van het westerse
monnikendom genoemd. Hij stelde een Regel voor monniken op. Daarin
staat hoe het er in een klooster aan toe moet gaan. Een ‘parel’ uit
het geschrift ter overweging.
“Wanneer iemand zich voor het monniksleven
aanmeldt, mag men hem de intrede niet
gemakkelijk maken” (58,1)
Vandaag de dag moet alles direct en vlug-vlug gebeuren. Weinigen weten
nog wat wachten en verwachten is. Enkelen zijn in staat om wat hen
dierbaar is door moeilijke periodes heen te (ver-)dragen. Iemand die bij
een klooster aanklopt en te kennen geeft een sterk verlangen te hebben
om monnik te worden, zal deze wens niet meteen in vervulling zien
gaan. Hij krijgt dan ook alle tijd om zijn verlangen te laten groeien.
Winter
Op 21 december, de kortste dag van het jaar, zingen we
ieder jaar in het morgengebed een tekst uit het Hooglied die
opent met: “Kijk maar, de winter is voorbij” (2,11). Is het niet
merkwaardig om juist op de dag dat de winter begint deze
tekst te zingen? Mag het dan geen winter zijn?
Natuurlijk wel. De winter is zelfs noodzakelijk om alles te
laten afsterven zodat er weer nieuw leven kan ontstaan. Dit
seizoen is niet alleen in de natuur noodzakelijk maar ook
in een mensenleven. Er zijn van die periodes dat alles koud
en kil lijkt te zijn. Het is donker en je voelt niets anders dan
lusteloosheid. De vraag naar de zin van het leven komt
als vanzelf boven. Zo’n periode kan je angstig en onzeker
maken. Je voelt geen grond om op te staan. Is dit levensgevoel
niet vaak het begin van een roeping? Broeder Isaac zegt
daarover in het boek Goudzoekers “Het leek of ik voor mijzelf
geen geborgen plek kon vinden. Waar hoor ik nou eigenlijk
bij? Dat is de vraag die ik niet goed kon beantwoorden.”
Hoe koud en donker de winter in je leven ook kan aanvoelen,
je mag nooit vergeten dat er ondertussen al nieuw leven
groeit en bloeit. Daarom is het niet zo gek om juist op de
dag van het begin van de winter te zingen over een winter
die voorbij is en de aandacht al te richten naar het gezang
van vogels en de reuk van nieuwe en frisse bloemen.
Het leven van iedere mens kent zijn eigen seizoenen. In
deze nieuwe jaargang van Kijk Koningshoeven willen we in
woord en beeld de verschillende jaargetijden van het trappistenleven
laten zien. In dit nummer beginnen we met de
winter als het seizoen van de beginnende monnik op zoek
naar Go(u)d.
Tot de kern teruggebracht Thuiskomen
De nieuwe jaargang van Kijk Koningshoeven staat in het teken
van de vier ‘jaargetijden’ in het kloosterleven. De winter is een
periode waarin de roeping tot het religieuze leven, bewust
of onbewust, vorm krijgt. De kandidaat treedt in en wordt
ingekleed. De lente omvat de eerst jaren van idealisme en
dromen. In de zomer komt het kloosterleven tot volle wasdom.
De herfst is de rijke en zinvolle oude dag.
Wat is dat: een roeping? Een donderslag bij heldere hemel?
Of veeleer een rijpingsproces? Dat laatste geldt voor de
meeste mensen die op een bepaald moment kiezen voor een
uitgesproken leven in dienst van God en de medemens. Aan
de stap om in te treden in een klooster gaat vaak een lange
geschiedenis vooraf. Er is een zaadje aanwezig dat veel tijd
nodig heeft om te ontkiemen. En die groei verloopt - uiterlijk
althans - ongemerkt, net zoals de graankorrel die tegen de
winter in de aarde is gezaaid om in de lente te ontspuiten.
Anonimiteit en afzondering
Hoe radicaler het religieuze leven is waar een mens naar
verlangt, hoe langer dit verlangen gevoed moet worden, maar
ook gelouterd door het dagelijkse concrete leven. Dat
verklaart misschien waarom monniken en monialen
pas op volwassen leeftijd intreden, nadat ze jaren ervaring
hebben opgedaan in een werk- en leefsituatie.
Als eenmaal de stap wordt gezet en iemand het klooster
intreedt, gebeurt dit niet met toeters en bellen.
De intrede zelf en de eerste maanden in het klooster
verlopen in anonimiteit en afzondering. De ‘kandidaat’
heeft weliswaar zijn plaats binnen de gemeenschap van
broeders en neemt ook volledig deel aan het monastieke
leven, maar hij krijgt nog geen taak of functie
toevertrouwd. Zodoende is er voldoende ruimte om
zijn keuze te bestendigen, om in gebed en lectuur, in
stilte en gesprek te ontdekken of dit leven voor hem tot
het uiteindelijke geluk kan leiden. Of hij met dit leven
een antwoord kan geven op de Gods roepstem.
‘Winter’ krijgt hier een andere betekenis dan de gangbare.
Het betreft geen periode van gestrengheid, van
koude, van levenloosheid maar van een onzichtbaar
proces dat diep in een mens tot stand komt. In de
winter wordt alles tot de kern teruggebracht.
Broeder Isaac Majoor, prior van de abdij Koningshoeven,
trad op 42-jarige leeftijd in. Hij was kinderverpleegkundige
in Nederland en Afrika. Zijn kloosterroeping heeft, net als
een graankorrel in de winter, ruimschoots de tijd gehad om
te ontkiemen. Hoe kwam hij ertoe om de definitieve stap te
zetten en te kiezen voor een monnikenbestaan?
Uit: Goudzoekers: portretten uit Abdij Koningshoeven,
verschenen in 2006 bij gelegenheid van het 125-jarig bestaan
van de abdij. Het boek is verkrijgbaar in de Kloosterwinkel.
Prijs: € 26,90 en € 30,- bij bestelling per post.
Na zes jaar ontwikkelingswerk in Afrika, vond ik het niet
gemakkelijk om weer thuis te raken in Nederland. Ik had
nog voor drie jaar kunnen bijtekenen, maar dan zou de reintegratie
in Nederland nog moeilijker zijn geworden. Maar
het belangrijkste was dat ik het gevoel had dat ik ergens voor
wegliep als ik niet terug zou komen naar Nederland. Ik was
er toen aan toe om dat onder ogen te zien.
Hevige strijd
Toen kwam de abdij Koningshoeven in mijn leven. Dat was
in 1994. De eerste keer dat ik in dit klooster kwam dacht ik:
“Dit is het.” Thuiskomen! Ik heb er twee jaar over gedaan
om dat ‘thuiskomen’ ook daadwerkelijk om te zetten in mijn
intrede. Mijn verstand en mijn emotie streden met elkaar. Ik
had een huis, een auto, veel vrienden. Wat zouden die er wel
niet van zeggen? Wat zouden mijn collega’s zeggen? Maar ik
voelde dat ik naar het klooster toegetrokken werd. Ik heb me
er tegen trachten te verzetten. Het was een strijd, een hevige
strijd. Maar op een gegeven moment kwam er rust.
Regenboog
Na twee jaar was ik er aan toe om te vragen of ik mocht intreden.
Ik ben niet zo’n persoon van tekens of signalen. Daar
geloof ik niet zo in. Maar de middag dat ik ging vragen of ik
mocht intreden, ben ik vanaf station Tilburg naar Koningshoeven
gelopen. Ik liep aan het begin van de weg waaraan
de abdij ligt en toen stond er een grote regenboog boven het
klooster. Daar kon ik mijn ogen niet voor sluiten. Het had
toch iets van het Noachitische verbond. Het gaf zo’n basaal
gevoel dat dit mijn plek is, dat de latere twijfels die ik ook wel
heb gehad nooit existentiële twijfels werden. Ik heb nooit gedacht:
“Hier moet ik weer weg.” Integendeel. Ik ben hier op
mijn plaats. Het actieve zit in me, maar ik heb gekozen voor
een contemplatief leven. En daar voel ik mij gelukkig bij.

Abdijnieuws
Nieuw klooster, nieuwe hoop voor broeders Oeganda
Abt Bernardus ontving op 18 december uit handen van Thijs
Thijssen, directeur van bierbrouwerij De Koningshoeven,
een bedrag van 100.000 euro voor de nieuwbouw van het
klooster voor de dochtercommuniteit in Oeganda. Het was
de opbrengst van het jubileumbier ‘La Trappe Isid’or’ dat
in 2009 speciaal gebrouwen werd ter gelegenheid van het
125-jarig bestaan van de bierbrouwerij. Daarmee was het
benodigde bedrag van 600.000 euro ruimschoots binnen.
De monniken van het Keniaanse dochterhuis van Koningshoeven
moesten medio 2008 vanwege etnisch geweld
noodgedwongen hun abdij in Kipkelion verlaten. Ze kregen
tijdelijk onderdak in Bukalasa, Oeganda. In de Oegandese
plaats Ssanje wordt een nieuw klooster gebouwd.
Eerste oogst
De nieuwbouw is bijna klaar. Begin januari hebben de eerste
drie broeders hun intrek in het klooster genomen. Het door
de monniken al bewerkte land zal volgens de laatste berichten
een veelbelovende eerste oogst opleveren. Daarmee
kan de communiteit in de eerste levensbehoeften voorzien.
Wat overblijft, wordt op de lokale markt verkocht. Sinds kort
beschikken de broeders over een nieuwe tractor en ploeg die
door een weldoener aan de gemeenschap zijn geschonken.
Binnenkort heeft het klooster ook een kleine kudde vleeskoeien.
Container
Abt Bernardus was in december op werkbezoek in Oeganda.
Met het vooruitzicht van een goede eerste oogst, keerde hij
enthousiast terug. Hij kon melden dat zich de eerste nieuwe
kandidaten bij de communiteit hebben
gemeld. Besloten is ze pas aan te nemen als de gemeenschap
in het nieuwe klooster gehuisvest is.
Op 27 december is een container met alle mogelijke spullen
die Koningshoeven heeft ingezameld voor de inrichting van
het klooster aangekomen in de haven van Mombassa,
Kenia. Na inklaring in de Oegandese hoofdstad Kampala
was de container eind januari op de plaats van bestemming.
Van Koningshoeven zijn de prior, broeder Isaac, en twee
mensen van de technische dienst in Oeganda om de broeders
te helpen bij de inrichting van hun nieuwe klooster.
Abt Bernardus laat weten iedereen die op welke wijze dan
ook geholpen heeft om de nieuwe stichting mogelijk te maken
bijzonder dankbaar te zijn. “Onze broeders in Oeganda
hebben weer nieuwe hoop gekregen”, aldus de abt.
Demontabele klokkenstoel, vervaardigd
in de abdij Koningshoeven Het nieuwe klooster in aanbouw Maquette van het complex in vogelvlucht
Handreiking
Jubileumboek ‘Bier in alle eeuwigheid’
Abt Bernardus van Koningshoeven overhandigde 18 december
in het Proeflokaal het eerste exemplaar van het boek
Bier in alle eeuwigheid aan oud-politicus en VVD-coryfee
Hans Wiegel, voorzitter van het Centraal Brouwerij Kantoor.
Het boek is geschreven door de Tilburgse journalist Paul
Spapens bij gelegenheid van het 125-jarig bestaan van
bierbrouwerij De Koningshoeven, de enige trappistenbierbrouwerij
in Nederland. De abdij Onze Lieve Vrouw van
Koningshoeven dateert van 1881. Drie jaar later begonnen
de monniken met het brouwen van bier omdat hun boerderij
te weinig opbracht. Na de Tweede Wereldoorlog groeide
de brouwerij snel. De trappisten konden het werk niet meer
aan. Daarom werd besloten tot samenwerking met het Artois-concern
en later Bavaria. Omdat de trappistengemeenschap
hierdoor te weinig betrokken was bij de brouwerij,
mocht vanaf 1999 het logo ‘Authentic Trappist Product’ niet
meer worden gevoerd. Na aanpassing van de overeenkomst
met Bavaria in 2005 is het logo weer in gebruik.
Abt Bernardus: “De 125-jarige geschiedenis van de brouwerij
staat sterk in het teken van de spanning tussen economische
activiteit en spiritueel leven. De unieke combinatie
van een brouwerij met personeelsleden van buiten het
klooster en de broeders, komt in het boek uitgebreid aan de
orde. Het schetst een ‘familiegevoel’ waarin humor gepaard
ging met oprecht medeleven van beide kanten in moeilijke
periodes. Voor de lezer zijn er vaak onverwachte inkijkjes in
de, zeker vroeger, zo gesloten kloosterwereld. Het boek is
prachtig geïllustreerd met talrijke foto’s die het naast een
leesboek ook tot een kijkboek maken.”
Bier in alle eeuwigheid (208 blz., € 24,95) is uitgegeven door
Pix4Profs. Verkrijgbaar via www.pix4profs.nl/uitgeverij en in de
Kloosterwinkel van de abdij.
Abt Bernardus en Hans Wiegel bekijken het eerste
exemplaar van Bier in alle eeuwigheid
Colofon
Kijk Koningshoeven is een gratis kwartaaluitgave van de abdij
Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven. Een vrijwillige bijdrage als
tegemoetkoming in de kosten is welkom op ING-bankrekening
107 22 51, t.n.v. Abdij OLV van Koningshoeven. Toezending per
post is mogelijk. Zie contactgegevens voor aanmelding.
Redactie: abt Bernardus Peeters (hoofdredacteur),
broeder David Butaye, broeder Wigbert Verschuren,
Peter van Zoest (eindredacteur)
Concept & ontwerp: Heldergroen, www.heldergroen.nl
Contact: Eindhovenseweg 3, 5056 RP Berkel-Enschot,
tel.: 013 540 85 08, e-mail: info@kijkkoningshoeven.nl
Uitgebreide informatie over de abdij is te vinden op
www.koningshoeven.nl
ISSN: 1875-3787
winter 09/10