(PDF) van dit bulkboek.

- Hm... ’t is zonderling... wat zal ik daarvan zeggen?
De pruik ging overstag naar de uiterste rechterzijde.
- Wat heb ik met die ossen te maken?
De pruik protesteerde door enige indrukwekkende
bewegingen tegen elke verwantschap met die ossen.
- Hm... zou dat nu wezen, wat die nieuwerwetse boekenschrijvers
humor noemen?
De pruik werd neergehaald tot op de wenkbrauwen,
wat twijfel aanduidde.
- Ik zal die jongen ’ns onderhanden nemen...
Lukas de Wilde: Op de godsdienst
De godsdienst is een goede zaak
En geeft het mensdom veel vermaak
- Het gronddenkbeeld is juist en schoon, zei meester, maar
het onderwerp had iets meer uitgewerkt moeten worden.
De pruik wipte duidelijk op en neer om te verklaren dat
ze dat ook vond.
Truitje Gier: Op juffrouw Pennewip
Het pad der deugd wijst zij ons aan
Wie zou niet gaarne medegaan?
En in verloren ogenblikken
Leert zij ons naaien, stoppen en stikken
De pruik maakte een vreugdesprong en de krullen omhelsden
elkaar. Meester kon het niet laten zijn vrouw terstond
deelgenoot te maken van Truitje Giers ontboezeming, die
werd opgeplakt en op de schoorsteen gehangen - ter ere
van dichteres en bezongene.
Bij het volgende gedicht hing de pruik waterig, slap en
schijnbaar onbewogen, maar de oplettende toeschouwer
had een hysterische verrukking kunnen waarnemen in de
trilling van haar krullen.
Klaasje van der Gracht: Op God
Grootmachtig Opperheer, verbazing,
hoogverheven
Met stof, en stergewoel, van ’t aards bazuin-
geschal
Verbeelding, tijdsgewricht, Verzoening,
juichend beven
Wie zegt ons waar ’t gewoel een einde nemen
zal?
Tot weerklank van Gena, met Eng’len op de
transen
Gevaar van ’t smalle pad, uit onbekend
genot...
Een vader weegt zijn kind, met eeuw’ge
kroonbalansen
Zich spieg’lend in, en door, en op, en onder
God
Laat vrij de zondeval, op onwaardeerb’re
wijzen
Het zevenslotig boek, een zang van ’t boos
geslacht
Nooit zal het sterf ’lijk lied, bij nacht naar
onder rijzen
Dit vers is saamgedicht door Klaasje van der
Gracht, van de catechiseermeester, boven de pottenwinkel,
in de Peperstraat, oud dertien jaar, en ongevaccineerd
uit geloofsovertuiging, waar de vliegende theeketel buiten
hangt.
- Verheven! Als z’n vader ’m ’r niet bij geholpen heeft, is
het verbazend! Dit is nu al het derde gedicht op God van
de jongen en telkens heeft hij nieuwe denkbeelden over
dat onderwerp. Hij groeit mij boven het hoofd... het is
verbazend!
Ook de pruik was verbaasd: ze verroerde zich niet.
Louwtje de Wilde: Op de vriendschap
De vriendschap is een schone zaak
En geeft het mensdom groot vermaak
De pruik scheen niet tevreden. De godsdienst van Lukas
de Wilde werd voor de dag gehaald en ter vergelijking
neergelegd naast Louwtjes vriendschap.
- Hm... zo... het is mogelijk. Men ziet wel ’ns vaker dat
één idee geboren wordt in twee hoofden tegelijk... ’t kan
wezen... of zijn.
Wimpie de Wilde: Op het hengelen
Het heng’len is een schone zaak
En geeft het mensdom veel vermaak
De pruik was in voortdurende beweging. Het leek wel of
ze meehengelde.
Meester bladerde de nog oningeziene dichtproeven
door, zocht de voortbrengselen van de complete Wilde-familie
bij elkaar en... jawel! Mietje de Wilde, Kees de Wilde,
Piet en Jan de Wilde, allen verklaarden met eenstemmigheid
dat godsdienst, vriendschap, hengelen, dromen,
bloemkool en goochelen schone zaken waren, die veel
vermaak gaven aan het mensdom. Het was een stortvloed
van schone zaken en vermakelijkheden.
Wat zou de pruik doen? Ze deed wat in de gegeven
omstandigheden het beste was, en meer kan men niet
verlangen. Toen ze inzag dat het vruchteloos was om
onderscheid te vinden tussen hengelen en vriendschap,
goochelen en dromen, godsdienst en kool, hield ze zich
alsof het haar niet aanging en bleef ze in ’t midden, met
een uitdrukking in d’r krullen of ze met verlangen uitzag
naar ’t vervolg - net als de lezer.
Leentje de Haas: Op Admiraal de Ruyter
Hij is op een toren geklommen
En heeft daar touw gedraaid
Toen is hij op zee gekommen
En werd met roem bezaaid
Hij wou ’t er bij laten
En heeft Saleh geveld
Toen hebben heren Staten
Hem aangesteld als held
Hij heeft veel christenslaven
Met vrijheid overstrooid
Toen hebben Neerlands braven
Zijn glazen ingegooid
Tot afschrik van verraders
Toen hij de zee bevoer
Was zijn naam bestevader
Zijn vrouw was bestemoer
Hij gaf de eer den Here
En was als Christen groot
Toen kreeg hij door zijn kleren
Een kogel, en was dood
De pruik klapte juichend in de krullen. Ze scheen verheugd.
Helaas, de vreugde van zo’n pruik duurt niet lang.
Ook deze vreugde zou weldra... maar laten wij niet op de
gebeurtenissen vooruitlopen.
Wouter Pieterse: Roverslied
- Hè, wat is dát? De deugd... Waar is de deugd?
Meester vertrouwde z’n ogen niet. Hij keerde het
blaadje om en bekeek de achterzijde of de deugd zich daar
misschien verscholen had. Helaas... helaas... er was geen
spoor van deugd te zien op Wouters blaadje.
Arme pruik!
Ja, arme pruik! Want na ondergaan te hebben, wat nog
nooit een pruik onderging, na heen en weer te zijn getrokken,
geplukt, gehavend en gemarteld op ’n wijze die zelfs
de verbeeldingskracht van de familie De Wilde te boven
zou gaan, rukte meester Pennewip haar af, kneep haar
tussen de krampachtig samengevouwen handen, stamelde
een kort: Heremensechristenzieligehemelsegoeiegenadigedeugd-vanmeleven...
hoe komt ie eraan!... plakte haar met
een vuistslag weer op z’n schedel... en vloog de deur uit als
’n bezetene.
Hij ging de weg naar Wouters woning, waar we hem
weldra zullen zien aankomen, na vooraf behoorlijk onze
plicht te hebben vervuld als geschiedschrijver van de gebeurtenissen
die daar waren voorgevallen.
EEN AVONDJE BIJ
DE PIETERSENS
- Welkom, welkom, heremetijd, dat doet me plesier dat u
d’r al bent! Leentje, set die stoel effe weg, gauw... anders
doe ik ’t liever selluf. Hoe maakt u ’t, vrouw Stotter? Juffrouw
Laps komt ook, weet u? Ga sitten, mens... nee, niet
in die hoek... daar tocht ’t so...
Het tochtte in die hoek niet meer dan in andere hoeken.
Maar... vrouw Stotter was een “vrouw” en geen “juffrouw”.
Ze had dus geen recht op de ereplaats, want een
“juffrouw” gaat boven een “vrouw”, zoals een “mevrouw”
gaat boven een “juffrouw”. Ieder moet op z’n plaats blijven,
vooral op bovenkamer III, 7, b-1 of c (Pp), waar het
protocol nauwkeuriger in acht genomen wordt dan aan het
koninklijk hof te Madrid.
- Ga sitten, vrouw Stotter. D’r wordt gebeld, Leentje!
Tweemaal, da’s foor ons. ’t Sal juffrouw Sipperman wezen...
want juffrouw Sipperman komt ook, weet je...
Ik weet niet zeker of ’t inderdaad juffrouw Zipperman
was die gebeld had, maar rond halfacht was ’t gezelschap
kompleet: vrouw Stoffel, die baker was, juffrouw Zipperman,
juffrouw Mabbel van de banketbakker, juffrouw
Krummel “die een man aan de beurs had” en juffrouw
Laps die niet hoefde te bellen omdat ze op de onderkamer
vóór woonde. Leentje was vertrokken zonder boterham en
Stoffel rookte z’n pijp alsof ’t zo hoorde.
- Kom Stoffel, praat ’r ’ns mee... je zit ’r bij als een
stenen beeld. Seg ’ns een gedichie op of vertel ’ns fan je
school. Ja, juffrouw Mabbel, hij kent een heel fers van
buiten en dat ken ie opseggen achtermekaar. En ook ken
ie alle werrikwoorden van ’t frouwelijk geslacht. As je pijppie
uit is, Stoffel, moet je ’ns een werrikwoord opseggen...
Mijntje, ga ’ns naar de kleintjes kijken en zeg dat ze slapen
moeten. Mijntje ging en kwam terug met de tijding dat “ze
wat hadden omgegooid”.
Algemene strafoefening. Juffrouw Laps was heel
tevreden over de kordate manier waarop de kinderen
werden gekastijd. “Juist zoals in de Schrift staat,” zei ze
en ze haalde een tekst aan waarin wordt voorgeschreven
iemand te slaan. Waar ’t staat, weet ik niet, maar ik ben er
zeker van dat ’t érgens staat. Want in die Schrift staat alles.
Vooral over slaan.
- Kom Stoffel, vertel jij nou ’ns wat, zei de vriendelijke
gastvrouw die wilde laten zien dat haar kinderen méér kon
dan blèren en omgooien.
- Ik weet even niks, zei Stoffel zonder enige hovaardij.
- Ach, toe nou, vertel nog maar ’ns wat je laatst vertelde,
“so is ie nou altijd, juffrouw Mabbel, hij moet aan de
gang geholpen worden, anders gaat ’t niet!” toe nou, Stoffel,
vertel nog ’ns van mannelijk en vrouwelijk, want alle
10 11