Landschapskrant Interfluvium 2011 - BIPS

Landschapskrant van en voor het Interfluvium
Bijzondere uitgave, gratis nummer • 2011
tussen Leie en Schelde
Eerst tegennatuurlijk, nu een groene corridor…
Het Kanaal Bossuit-Kortrijk verbindt de stedelijke Leie in het noorden met de zuidelijke Bovenschelde. Samen
met het Kanaal Spiere-Roubaix, de gekanaliseerde Marke en de Deule-rivier in Frankrijk lagen deze waterwegen
aan de basis van de industriële ontwikkeling van het noordoosten van de Rijselse grootstad, Doornik en
het zuiden van West-Vlaanderen. Voor de aanleg van het Kanaal moest een hoogteverschil van 37m overbrugd
worden, dit over 15 km. Elf sluizen werden gebouwd, samen met de ‘souterrain’: een tunnel van 612 meter
tussen Moen en Knokke.
Anderhalve eeuw geleden was de bouw van het Kanaal een tegennatuurlijke ingreep op oude natuurlijke processen.
Vandaag wordt het Kanaal ervaren als een groene corridor. Het Kanaal zorgt via het water, de oevers
en de natuurgebiedjes voor een natuurlijke verbinding tussen gevarieerde en contrasterende landschappen
van de landelijke Scheldevallei en de stedelijke Leie. De heuvel, die de waterscheidingslijn vormt tussen het
Leie- en het Scheldebekken, werd bij de Kanaalverbreding doorgesneden. Zo ontstonden brede taluds die nu
een bijzonder zeldzame flora herbergen. Zie maar naar de wilde orchideeën en de margrieten langs het jaagpad.
Aan beide Kanaalzijden wordt ook een stuk van de vroegere spoorlijn Kortrijk-Avelgem (Moen) als natuurgebied
beheerd. Het Orveytbos (Moen) was vroeger een stapeling van klei, waarop poelen ontstaan zijn die rijk zijn aan
amfibieën - en waar watervogels hun voedsel zoeken.
Behalve het natuurschoon, bepaalt ook heel wat industrieel erfgoed de identiteit van de Kanaalomgeving: oude
kanaalarmen, het Sint-Pietersbrugje, het Pompgebouw van Bossuit, Transfo Zwevegem… In Harelbeke en Zwevegem
vinden roei- en kanoverenigingen hun plaats aan het Kanaal. Hengelaars zijn tuk op zeelt, snoek, blankvoorn,
baars, brasem, snoekbaars, paling, karper en kroeskarper.
De terugval van oude industrieën tekende bijna het doodvonnis
van het Kanaal. Vele jaren was het Kanaalproject verlieslatend.
Momenteel is het aan een wedergeboorte toe. Het Kanaal Bossuit-Kortrijk
blijft een belangrijke waterweg voor transport van
goederen en in Stasegem wordt dagelijks 25.000 m³ drinkwater
geproduceerd. Meer dan ooit nodigt deze groen-blauwe ader uit
tot wandelen, verpozen en ontspannen en speelt ze een belangrijke
rol als onderdeel van de groenstructuur en het toeristischrecreatief
potentieel van de regio. Met het bevaarbaar maken
van het kanaal Spiere-Roubaix tegen deze zomer krijgt het Kanaal
voor de pleziervaart een extra dimensie binnen de grote lus
Sint-Pietersbrugje met souterrain op achtergrond.
van waterlopen in de metropool Kortrijk-Rijsel-Doornik.
Wenst u geïnformeerd te blijven over de initiatieven van de provincie op het vlak van natuur en milieu? Of over de gebiedsgerichte werking in Zuid-West-Vlaanderen?
Dan kunt u zich abonneren op de e-zines ‘Natuur & Milieu Info’ en ‘Nieuwsbrief Huis van de Streek Zuid-West-Vlaanderen’ via www.west-vlaanderen.be.
Beste lezer,
Met enige trots kan ik u deze vierde krant presenteren, over het landschap tussen Leie en Schelde. Een eeuwenoud
landschap dat gedurende diezelfde eeuwen voortdurend is ‘bewerkt’, ‘bijgeschaafd’, ‘geboetseerd’, … op het ritme van het
noeste boerenleven. Maar gedurende de tweede helft van de 19de eeuw onderging dat landschap in de hele zuidelijke regio
van onze provincie een tot dan toe ongeziene verandering. Om het gebied economisch op de kaart te zetten, werd man noch
macht gespaard om vaarwegen uit dit landschap te kappen en te graven. Het gaat om de Vaart Komen-Ieper (waarvan
het landschap niet toeliet dat er zo grondig aan werd geraakt, en uiteindelijk nooit een vaarweg is geworden), het Kanaal
Roeselare – Leie, het Spierekanaal en het Kanaal Bossuit-Kortrijk.
Precies 150 jaar geleden, op 6 februari 1861, voer de eerste boot het traject van Bossuit naar Kortrijk af. Deze verjaardag is
meteen de aanleiding om in dit nummer van de landschapskrant het Kanaal ‘in the picture’ te zetten.
De realisatie was een huzarenstukje: om de heuvelkam te passeren, moest het Kanaal zelfs een 600-tal meter ondergronds
worden uitgegraven! Een passage die in de volksmond toepasselijk de ‘Souterrain’ werd genoemd. Het Kanaal zelf als
transportweg, maar ook het uit de grond rijzen van vele fabrieken langs het kanaal, gaven een boost aan de industriële
ontwikkeling in de regio. In de jaren zeventig werd het zelfs verbreed, wat meteen ook het einde betekende van de
‘Souterrain’. Maar doordat de verbreding in Kortrijk stopte, ging het Kanaal ook andere functies dan de economische
vervullen. Het gebied rond de ‘Souterrain’ is ondertussen een waar natuurpareltje geworden met de Vaarttaluds en het
Orveytbos. Het Kanaal is een recreatieve trekpleister van formaat, getuige de vele fietsers en wandelaars op een mooie
zomerdag. Maar ook voor de watersporters onder ons, biedt het Kanaal een uitlaatklep. Kortom, het Kanaal beschikt over
een hele waaier aan troeven. En net om die troeven in de toekomst te versterken, heeft de provincie een toekomstvisie
voor het kanaal uitgetekend.
Talrijke partners uit de regio hebben de handen in elkaar geslagen om een gevarieerd
programma aan initiatieven samen te stellen om van deze 150 jaar een echt feestjaar te
maken! Alle info hierover vindt u terug in deze speciale editie van de landschapskrant.
Veel leesplezier,
Guido Decorte
Gedeputeerde bevoegd voor leefmilieu, natuur en landschappen

Het landschap tussen Leie en Schelde
Geert Callens neemt het voortouw binnen het team van 15 streekvertellers in de regio
“Ons verleden is leerrijk edutainment!”
“Je kunt niet houden van wat je niet kent. Als streekvertellers draaien wij die redenering om. Ons streekverleden
zien wij als leerrijk ‘edutainment’. En dat geven wij als streekvertellers ook op die manier aan de
mensen door. Vanuit onze passie voor ons streekverleden zijn wij grondig geïnformeerd. Maar wij vertellen
het de mensen op een luchtige, positief onderbouwde manier die ook interactief en zelfs kritisch kan zijn,
maar daarentegen nooit zwartgallig overkomt.” Binnen het team van 15 streekvertellers is Geert Callens
(54) uit Kortrijk een voortrekker. Van de provincie West-Vlaanderen kreeg Geert de opdracht om de beeldbank
met verhalen en beeldmateriaal over 150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk te voeden.
“De ‘petite histoire’…
Al van kindsbeen af is Geert Callens door geschiedenis en aardrijkskunde gebiologeerd.
“De Milieuboot, die in 1999 in Kortrijk aanmeerde, was voor mij een
openbaring, in die zin dat de gidsen vanuit een heel brede invalshoek naar de
dingen keken, naar zowel de waterloop als de vele aspecten die er rechtstreeks
verband mee houden. Mijn fascinatie leidde tot Terra Mobile, dat in feite een
synthese was – en nog is – van allerlei vernieuwde vormen van educatie en
omgaan of werken met groepjes mensen. De drijfveer van Terra Mobile luidt:
zo veel mogelijk mensen op de fiets krijgen om hun eigen streek te leren kennen
en te verkennen, zodat zij meer betrokken geraken bij hun eigen streek
en inzien dat ze ook in eigen omgeving voor ontspanning en zachte recreatie
terecht kunnen.”
“Wij fietsen met kleine groepjes, langs aangename en rustige paden, met goed voorbereide onderwerpen, op een
frisse, soepele, veilige en enthousiaste manier, met veel aandacht voor het groepsaspect en de diversiteit van
de deelnemers,” vervolgt Geert Callens. “Daartoe werkten wij op succesvolle wijze samen met het fietscentrum
vzw Mobiel uit Kortrijk. Uit onze excursies leerden wij dat de mensen een ruim interesseveld hebben en het
geestig vinden om bij te leren, maar niet echt verwachten dat wij heel diep op de zaken ingaan. De mensen zijn
aangenaam verrast als zij dingen bijleren over bepaalde plaatsen waar zij iedere dag passeren zonder stil te staan
bij het rijkelijk gestoffeerde, anekdotische aspect van deze of gene plek. Meestal maakt dit de tongen los, en
beginnen de mensen jeugdherinneringen op te halen. Zij slaan spontaan zelf aan het ‘streekvertellen’. In de zin
van: “Mijn grootvader deed dit ook…” En dan bereikten de streekvertellers hun interactieve doelstelling, waarbij
de uitstappen meteen naar meer smaken…”
Samen met Filip Decock en Wim Bruynooghe, vormt Geert Callens de vaste kern van Terra Mobile. Samen met
nog een twaalftal andere streekgeïnteresseerden, volgden Wim en Geert bij Vorming Plus een opleiding tot
Vervolg op www.streekvertelsels.be
Via www.streekvertelsels.be ontdek je oude en nieuwe verhalen, samen met een veelheid aan beeldmateriaal
uit jouw eigen streek. Je vindt er de gekende – zelfs geactualiseerde – ‘vlasbeeldbank’, gekoppeld aan een
fonkelnieuwe ‘kanaalbeeldbank’. Dit alles naar aanleiding van 150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk. Bovendien
leidt de webstek jou naar een nieuw interactief verhalenforum, waarop iedereen – jij inbegrepen – zijn of haar
vertellingen kan plaatsen.
Spoorbrug tussen sluis 4 en 5, 1940, foto W&Z
streekverteller. “De mensen zijn leergieriger dan wij denken,” spreekt Geert uit ervaring. “Na afloop van een
excursie, komen de mensen ons soms spontaan op enthousiaste wijze de hand drukken en ons bedanken. Enfin:
het streekvertellen op zich is moeilijk om in een pasklare definitie te vatten. De streekvertellers zijn gewoon zot
van archieven en stapelgek op alles wat verband houdt met de ‘petite histoire’ van de mens die leeft en evolueert
binnen zijn eigen streek die op haar beurt in permanente evolutie is…”
“Dankzij monseigneur De Haerne!”
“Bij het ontwikkelen van recreatief en educatief toerisme in het gebied tussen Leie en Schelde zijn we vaak
geconfronteerd met het gemis aan een ruimer overkoepelend verhaal voor deze regio,” licht Geert Callens zijn
opdracht voor de provincie West-Vlaanderen rond 150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk toe. “Een verhaal dat verleden
verbindt met heden, natuur verbindt met cultuurlandschap en erfgoed, dat oog heeft voor de rol van de
mens in dit geheel en dat meebouwt aan een eigen streekidentiteit. Inmiddels verzamelde en ordende ik oud
en nieuw materiaal, deed opzoekingen, nam interviews af, puzzelde met teksten, voegde gegevens samen en
haalde mensen over om hun kennis en ervaring in te brengen. Zo heb ik een mooi verhaal van de Zwevegemse
kanovaarder Ivan Decock, die in de jaren zestig aan de Olympische Spelen in Rome deelnam en die tot op heden
nog iedere zondag op het Kanaal kanovaart. Van haar kant levert Cécile Vermote interessante getuigenissen over
de Abdijkaai in Kortrijk, waar in 1924 haar geboortehuis stond. Ken je Freddy Verfaillie uit Gullegem? Van 1964 tot
1989 werkte hij bij de Waterwegen. Zijn getuigenis bevat eveneens een schat aan informatie die je in geen enkel
geschiedenisboek terugvindt. En wist je dat het dankzij monseigneur Desiderius De Haerne was dat het Kanaal
Bossuit-Kortrijk tot stand kwam?”
Tijdens de festiviteiten rond 150
jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk zal
je Geert Callens en de andere
streekvertellers zeker tegen het
lijf lopen. Aarzel niet om jouw
oren wagenwijd open te zetten, en
jouw geheugen letterlijk te laten
spreken. Je weet maar nooit dat
de streekvertellers ongekende talenten
als edutainer in jou wakker
schudden…
Filip LECLUYSE
Wandelen in
het ‘Land van Mortagne’
Het nieuwe wandelnetwerk ‘Land van Mortagne’ voert de fervente
wandelaars door de glooiende streek van de vierhoek tussen Bellegem,
Zwevegem-Knokke, Bossuit en Spiere-Helkijn. Je kiest zelf de afstand
en richting van jouw tocht en wandelt langs een verrassend, gevarieerd
landschap met aan de ene kant de Schelde en het Kanaal Bossuit-Kortrijk
en aan de andere kant de heuvelkam die de Leie- en Scheldevallei van
elkaar scheidt. Het wandelnetwerk ‘Land van Mortagne’ bevat maar liefst
120 knooppunten en meer dan 150 km puur wandelplezier.
Meer info:
De wandelnetwerkkaart kost € 6 en kan worden gekocht bij Westtoer, Toerisme Kortrijk
en de VVV West-Vlaamse Scheldestreek.
Westtoer: Koning Albert I-laan 120, 8200 Sint-Michiels (Brugge), T. 050 30 55 00
of via www.fietsen-wandelen.be
Toerisme Kortrijk: Begijnhofpark, 8500 Kortrijk, T. 056 27 78 40
VVV West-Vlaamse Scheldestreek: Doorniksesteenweg 402, 8583 Bossuit (Avelgem), T. 056 45 72 82
150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk
Het Kanaal Bossuit-Kortrijk : een recreatieve trekpleister
Het Kanaal Bossuit-Kortrijk is 15 km
lang en verbindt de Schelde te Bossuit
met de Leie te Kortrijk. In 1857 tot 1860
werkten 3.000 mannen met 300 paarden
aan dit Kanaal, dat in 1861 voor het eerst
kon worden afgevaren. Aanvankelijk
was het Kanaal een transportweg. Deze
verbinding te water zorgde ervoor dat de
reisweg voor vrachtschepen, die toen nog
werden getrokken door scheepsketsers
met ossen, paarden, ezels en mensen,
met 130 km of 8 dagen ingekort werd.
In de jaren zestig en zeventig werden het Kanaal
en de sluizen verbreed voor schepen tot
1.350 ton. Er is nog steeds beroepsscheepvaart
tot in Stasegem. Maar daar keren deze
schepen terug, om via de Schelde het Kanaal
te verlaten. De drie kleine, originele sluizen
in Kortrijk werden namelijk nooit aangepast.
Intussen groeide het Kanaal uit tot een belangrijke
recreatieve as, thuisbasis voor vele
De nieuwe sluis in Bossuit 1979, foto W&Z
watersporten en een attractieve fietsverbinding.
De vele gebruikers van het Kanaal bereidden dit jaar samen een feestelijk programma voor met culturele,
recreatieve en sportieve activiteiten.
Watersporten…
Het Oude Pompgebouw van Bossuit ligt op het punt waar het Kanaal en de Schelde elkaar vinden. Het Oude
Pompgebouw is het hart van de West-Vlaamse Scheldestreek. In dit bezoekerscentrum vind je alle info. Op die
manier is het de ideale uitvalsbasis voor een dagje ontspannen op het platteland.
Vele watersporters beoefenen hun favoriete sport op het Kanaal. In Kortrijk, Harelbeke en Zwevegem floreert
een kayak- en kanoclub aan het Kanaal. In Bossuit (Avelgem) is er een wakeboardcentrum. In de voormalige
elektriciteitscentrale langs het kanaal in Zwevegem, nu Transfo, kan je avontuurlijke sporten beoefenen. Verder
zijn er nog verschillende hengelverenigingen actief langs het Kanaal, dat trouwens bekend staat om zijn goede
waterkwaliteit. Het is een prachtige groene omgeving om te varen en te fietsen…
Wist je dat...
… het meer dan 15 km lange Kanaal Bossuit-Kortrijk in amper drie jaar tijd handmatig
uitgegraven en voltooid werd?
… het Kanaal in 1861 amper 10 m breed was?
… het oorspronkelijke Kanaal ter hoogte van Moen ondergronds liep en dit over een afstand
van meer dan 600 m?
… er tegenwoordig drinkwater gewonnen wordt uit het Kanaal?
… de voormalige elektriciteitscentrale ‘Transfo’ in Zwevegem wordt omgevormd tot een
recreatieve trekpleister langs het Kanaal?
Dit en nog veel meer kan je
ontdekken op de webstek van
150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk:
www.150jaarkanaal.be.
Watersporten kan je op 22 mei op de Bloso Watersportdag: kayak of kano, wakeboard, duiken, hindernissenparcours.
Met de fiets kan je makkelijk van de ene plek naar de andere, langs het fietsnetwerk.
Stem ook af op ‘Kanaal Sport’ van 3 tot 10 juli en proef van heel wat watersporten. De pilootaflevering vindt
plaats op 3 juli op de site Transfo in Zwevegem, met een gratis sportaanbod als startschot: avonturenparcours,
panavoetbal, klimmuur, saltotrampoline... Op de andere dagen kan je van vele sporten proeven mits aankoop van
een ‘Kanaal Sportkaart’ tegen € 2.
Zelf aan boord van ‘de Oude Tjalk’ het Kanaal bewonderen
In het weekeinde van 1, 2 en 3 juli zal een feestelijke botenparade te zien zijn. Op vrijdag verzamelen de boten
in Bossuit. Zaterdag vertrekt de botenparade ‘s morgens richting Kortrijk. Enkele uren later en drie sluizen verder
komen ze er aan. Op zondag 3 juli liggen de boten te pronken te Kortrijk. Heel wat boten zullen toegankelijk zijn
voor bezoek tussen 9 en 11 uur.
In deze feestweek kan je deelnemen aan een dagprogramma varen-fietsen: een boottocht met de historische
Oude Tjalk op het Kanaal in combinatie met een ontdekkingstocht per fiets. Picknick aan boord is inbegrepen.
Een streekverteller vertelt je heel wat interessante weetjes over het Kanaal en de omgeving. Dit arrangement is
mogelijk op: 5, 6, 7 en 8 juli. Vertrek om 10.30 uur, aankomst om 16 uur. Maximum 12 deelnemers per tocht. Info
en inschrijven: www.toerisme-leiestreek.be/boottochten.
Artistiek ‘windwielen’-project
Langs het Kanaal zijn ook heel wat bedrijven actief. Samen met VOKA West-Vlaanderen grijpen de ondernemers
de 150ste verjaardag van het Kanaal aan om de economische boodschap ervan - het Kanaal als transportweg en
als ankerpunt voor watergebonden activiteiten – uit te dragen. Om de zichtbaarheid van de bedrijven langs de
Kanaalzone te verhogen, zochten zij samen
met VOKA West-Vlaanderen naar fondsen
voor het artistiek ‘windwielen’-project.
Onder leiding van kunstenaar Jan
d’Haene zal een uniek ‘land art’-project
met 200 windwielen gerealiseerd worden
langs de oevers van het Kanaal. Deze
blikvanger zal mee het resultaat zijn van
de samenwerking tussen de Academies
van Zwevegem, Avelgem, Harelbeke en
organisaties uit Kortrijk.
Info: www.150jaarkanaal.be
Fotografeer water
en word een beroemdheid!
Zie je graag water? Heb je een fototoestel? En kan je er creatief mee omspringen? Dan ben jij de geknipte
persoon om aan onze fotowedstrijd deel te nemen. Behalve leuke prijzen winnen, kan je met jouw beeldmateriaal
over ‘Water in het Interfluvium’ zelfs beroemdheid verwerven.
Alle ingezonden foto’s stellen wij vanaf de late zomer tentoon in het Pompgebouw van Bossuit. De tien beste
fotografen krijgen van ons o.m. tickets voor boottrips en picknickmanden. Daarenboven zit het er dik in dat
wij jouw foto’s in tal van tijdschriften publiceren. Als wij dit ten minste mogen van jou…
Stuur voor eind augustus 2011
jouw difitale foto’s naar
vvv.scheldestreek@skynet.be,
of op cd-rom per post naar
VVV West-Vlaamse Scheldestreek,
Doorniksesteenweg 402,
8583 Bossuit.
Succes!

150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk
Zwemkampioen Frans Coopman doorbladert zijn album met herinneringen
Zwemmen met een lepel en een pingpongballetje…
In het kader 150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk voorziet Harelbeke van 2 tot 10 juli een zwemzone op het Kanaal
in Stasegem. Daarmee knoopt men terug aan met een oude traditie: tot in de jaren zestig werden jaarlijks een
zwemwedstrijd en bijhorend feest georganiseerd in Stasegem. Milieuambtenaar Yves De Bosscher ging op de
koffie bij Frans Coopman. Deze voormalige zwemkampioen telt nu 82 lentes.
Frans Coopman kampioen, foto Frans Coopman
Zwemwedstrijd in Stasegem, foto Frans Coopman
Yves: “Frans, hier en daar sta jij nog bekend als ‘de
zwemmer’ of ‘de zwemkampioen’ van Stasegem. Heb je
altijd een band gehad met het Kanaal?”
Frans: “Ik ben in 1929 geboren in de Zwevegemsestraat
in Stasegem. In 1934 verhuisden we met ons gezin naar
café ‘’t Scheepke’, in de Klinkaardstraat. Daar hielden de
ouders van mijn moeder al café en mijn moeder nam het
café over. Het café lag naast het Kanaal.”
Yves: “Sindsdien was je dus dagelijks aan de oevers van
het Kanaal terug te vinden?”
Frans: “Inderdaad. Maar de tijden zijn nogal veranderd.
Ondertussen is het Kanaal verlegd en werd op de oude
gedempte bedding een bos aangeplant.”
Yves: “Hoe was het leven langs het Kanaal toen?”
Frans: “Het water was zo helder als kraantjeswater. Je
kon makkelijk tot op de bodem van het Kanaal zien. Er
voeren nauwelijks boten. En ze werden nog manueel van
langs de jaagpaden getrokken. Tussen Kortrijk en Bossuit
lagen heel wat sluizen. Het duurde dus wel even vooraleer
de schippers het traject hadden afgelegd. Later trokken
paarden de boten. Na de oorlog kwamen de eerste boten
met een motor. Die motoren woelden de vele waterplanten
in het Kanaal door elkaar. Vanaf dan verminderde de
waterkwaliteit snel.”
Yves: “Zo komen we bij het zwemmen in het kanaal. Zolang er proper water was, werd er gezwommen?”
Frans: “In 1934 waren er al zwemfeesten in Stasegem. Die feesten werden jaarlijks op een zondagnamiddag
georganiseerd door een feestcomité van een zevental mensen. Frans Raes uit Stasegem is wellicht nog de enige
Een toekomstvisie voor het Kanaal ...
Een maximale integratie van economie, recreatie, natuurontwikkeling, landschap, ecologie en waterwinning op en
naast het water: zo luidt de toekomstvisie op het Kanaal, zoals die door de provincie West-Vlaanderen is uitgetekend
en waarvoor ze in zee ging met de Intercommunale Leiedal als ontwerper. De toekomstvisie draait rond drie
hoofdthema’s namelijk verbinden – verzamelen – vertoeven.
Verbinden en vertoeven - Het Kanaal upgraden tot recreatieve route…
Op het jaagpad langs het Kanaal zou je volledig autovrij van Bossuit naar Kortrijk en terug moeten kunnen fietsen.
Het voorgestelde traject impliceert aandacht voor het vrijwaren van een zone voor watergebonden bedrijvigheid,
zodat de economische functie niet in het gedrang komt. Door het inrichten van platforms, rustplekken en esplanades,
wordt het aangenaam toeven langs het water. Er is gedacht aan de waterboulevard door de stad aan de
wijk Venning, het stadspark langs het water aan de Visserskaai, een dijk tussen de Brug en Transfo, een toegang
naar het Lettenhofpark in Zwevegem, zicht op de vaarttaluds, een esplanade in Moen en een ecologische oever
en fietsbrug aan de Poeldries (Moen). Daarnaast moet het kanaal uitgroeien tot een echte ‘watersportbaan’ waar
watersportliedfhebbers alle kansen kunnen krijgen.
Verbinden - Het agrarische landschap als drager van recreatie en ecologie
Het Kanaalgebied is een mozaïek van kleine landerijen, akkers en weiden, opgekleurd met houtkanten, poelen en dreven
en weidse vergezichten op deze heuvelkam. Toch wordt het Kanaallandschap verbroken door onder meer de kanaaldorpen
en zware wegeninfrastructuur. Er moeten verbindingen worden gezocht tussen kleine ecogebieden en aanpalende grotere
natuurgebieden. Van het provinciedomein De Gavers naar het Kanaal kunnen bomendreven en houtkanten de verbinding
verbeteren. Van Banhoutbos tot het kanaal kenmerken ‘graften’ (houtkanten langs akkers) als horizontale lijnen het
open, golvende landschap. Tussen het Mortagnebos en het Orveytbos zijn bosjes en poelen stempels in het landschap.
overlevende van dit comité. Het is best grappig: geen enkel lid van het comité kon zelf zwemmen. In die tijd was
dit een echt feestmoment, waar honderden mensen op afkwamen.”
Yves: “Wanneer leerde jij zwemmen?”
Frans: “Ik moet een jaar of vijf, zes geweest zijn. Bij het organiseren van de zwemfeesten kreeg het comité jaarlijks
een boot in gebruik van het bestuur van de Waterwegen. Toen ik vijf jaar was, speelden mijn zus en ik op die
boot. Ze greep naar een overhangende tak en viel overboord. Ik kon haar nog net vastgrijpen en we bleven zo lange
tijd aan de boot hangen. Mijn vader besloot toen dat het beter was dat we leerden zwemmen. Met een opgeblazen
fietsband gekruist over ons bovenlichaam, zoals de renners toen nog hun reservebinnenband meenamen, werden
we in de Vaart gegooid. Ons vader trok ons aan een touw. In geen tijd konden we zwemmen. Er passeerde geen
dag of we zaten in het water. Van de vroege lente tot in het late najaar. De mensen uit het dorp stuurden ’s zomers
zelfs hun kinderen tot bij ons om te leren zwemmen.”
Yves: “Wat weet je nog over jouw eerste deelname aan de wedstrijd?”
Frans: “Ik was toen 13. Er waren verschillende disciplines met telkens een tiental deelnemers: 100 meter
brasse-zwemmen (schoolslag), 100 meter rugslag, 300 meter vrije slag en de befaamde lepelkoers. Bij de lepelkoers
moest je 50 meter zwemmen met een lepel met een pingpongballetje op. Als je het balletje verloor, moest
je het met de lepel terug opscheppen zonder je handen te gebruiken. Er was ook een duikwedstrijd. Dat record
stond ook al snel op mijn naam. Ik kon 33 meter onder water zwemmen.”
Yves: “Vanaf wanneer werd jij ‘de zwemkampioen van Stasegem’?”
Frans: “Ik won de wedstrijd voor het eerst toen ik 15 jaar was. Er werd natuurlijk wel getraind. Twee keer per
week zwom ik van aan ’t Scheepke naar de Luipaardbrug en terug, toch goed voor zo’n 1,5 kilometer. Toen ik 18
jaar was, reed ik ook nog twee keer per week met de fiets naar het overdekte zwembad van Moeskroen om er
te trainen.”
Yves: “Hoe vaak won je de wedstrijd?”
Frans: “Toch zeker tien jaar op rij. Er was nochtans zware concurrentie van de zwemclub van Kortrijk. Die kwamen
speciaal om mij te kloppen. Tevergeefs!”
Yves: Wat gebeurde er nog tijdens de zwemfeesten?
Frans: “Er was ook nog een mastklimming. Een elektriciteitspaal werd onder een helling van zo’n 25 graden in de
oever geplant en ingesmeerd met bruine zeep. We moesten proberen om het vlagje van de top te halen. Ook was
er de jaarlijkse ‘eendenpakking’. Er werden een aantal eenden gekocht en losgelaten in de Vaart. Wij zwemmers
moesten ze onder groot jolijt van de kijkers proberen te vangen. En een zeker Vanlerberghe kwam jaarlijks vanuit
Harelbeke, klom tot boven op de ophaalbrug en dook toen met een Belgische driekleur in het Kanaal.”
Verzamelen - De kanaaldorpen Knokke, Moen en Bossuit inrichten tot ‘dorpen aan het water’
De ligging aan het water en het landelijke karakter vormen de grootste troeven van de kanaaldorpen. Toch worden ze
bedreigd door verkeersoverlast en een verouderd woningpatrimonium. Deze dorpen zouden beter moeten worden ingebed
in het kanaallandschap, zodat de woon- en leefomgeving er verbetert, en de nieuwe functies natuur, recreatie,
cultuur en toerisme zich kunnen ontwikkelen. In Knokke kan het ‘Lettenhofpark’ als ‘groene voet’ voor een groene
verbinding van het dorp met het kanaal zorgen. In Moen is het Oliebergpark de groene voet die naar het kanaal leidt.
Bossuit kan via de Kasteelpark-omgeving door middel van bomendreven met het Kanaal verbonden worden.
Verzamelen - Drie ‘hotspots’ uitspelen als toeristische trekpleisters langs het Kanaal
1: groene oase aan de Leie. Hier worden voorstellen gedaan om de omgeving van het open zwembad en de oude
sluizen van Kortrijk in te richten met pontons.
2: ontmoetingsplaats Transfo. De elektriciteitscentrale
wordt omgevormd tot recreatieve
trekpleister. De hele site en aansluiting naar
het Kanaal worden aangepakt.
3: Scharnier Kanaal - Schelde. De omgeving
van het Pompgebouw Bossuit moet worden
heringericht.
Meer weten: www.groenesporen.be
Want de uitvoering gebeurt binnen het project
‘Groene Sporen’ (zie verder in deze krant).
Kanaal Bossuit-Kortrijk lonkt naar lang, nieuw en gevarieerd leven
Het Kortrijkse college van burgemeester en schepenen erkende de Kanaalzone als een strategisch stadsproject.
“Daardoor zal er in deze en volgende legislaturen verscherpte aandacht uitgaan naar de twee Kanaalwijken,
De Venning en Sint-Jan, onder de vorm van concrete projecten die de leefkwaliteit in beide buurten zullen
verbeteren. Wellicht krijgen de Kanaalboorden een aantal bijkomende functies. Aan groenvoorzieningen en
een nieuwe fiets- en wandelbrug tussen Sint-Jan en De Venning is eveneens gedacht,” zo stelt coördinator
stadsprojecten Dries Baekelandt van de directie Stadsplanning en Ontwikkeling van de stad Kortrijk. “Rond
150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk presenteren de erfgoedcel, de gebiedswerking en de buurtwerkingen een ruim
feestprogramma, waarvan de klemtoon op 2 en 3 juli ligt. Uit een wijkbevraging blijkt immers dat 82 procent
van de mensen hier graag woont,” spreekt de verantwoordelijke gebiedswerker Tim Hautekeete. “Vandaar dat
ook Samenlevingsopbouw van het OCMW Kortrijk en andere sociale organisaties in het feestprogramma hun
inbreng doen,” voegt hoofdmaatschappelijk werker Ruben Degryse van het OCMW Kortrijk eraan toe.
Vanuit deze drie invalshoeken tekent zich alvast één duidelijke resultante af: het Kanaal Bossuit-Kortrijk lonkt
naar een lang, nieuw en gevarieerd leven…
De kop van Het Kanaal in Kortrijk
5-jarige ‘Big Jump’
in 150-jarig Kanaal
Elke tweede zondag van juli, om exact 15 uur, springen duizenden milieubewuste Europeanen
in meren, rivieren of kanalen. Met deze sprong – de ‘Big Jump’ - maken zij een frisse
statement voor propere en levende rivieren en worden beleidsmakers aangespoord om de
waterproblematiek geïntegreerd én snel aan te pakken.
Voor het 5e jaar op rij springen we ook hier in de bres voor zuiver water. Ter gelegenheid
van het feestelijke jaar - én omdat de ‘Big Jump’
uit zijn voegen barstte -, doen we ‘t wat verder
stroomopwaarts: wij ‘Big Jump’-en op 10 juli
2011 in het Kanaal ter hoogte van de Koninklijke
Kortrijkse Yacht- en Kanoclub aan de Visserskaai
in Kortrijk. De ‘Big Jump’ is een organisatie
van GREEN vzw, BBL en Natuurpunt, i.s.m. lokale
organisatoren.
“Aanvankelijk lag het Kanaal in een landschappelijk gebied,” bekijkt Dries Baekelandt het gegeven vanuit een stedenbouwkundig
oogpunt. “De latere komst van grote industrieën, voornamelijk textiel, werkten het bouwen van
wijken op Sint-Jan en De Venning in de hand. Deze wijken groeiden en bloeiden. Toen men vanaf de jaren zeventig de
industriële activiteit stukje bij beetje terugschroefde, kwamen de wijken onder druk te staan. In plaats van naar het
Kanaal te kijken, keken de omwonenden geleidelijk aan meer van het Kanaal weg. De jongste jaren merken wij echter
een hoopgevende tendens om alle neuzen weer volledig in de richting van het Kanaal te oriënteren. Ook vanuit private
hoek begroetten wij tal van bouw- en renovatie-initiatieven. Denk in dat verband maar aan de lofts, aan de nieuwe
bestemming van Stoops Fabriek, aan de voormalige havenloods langs de Groeningekaai die in een mengvorm van
wonen en werken zal veranderen, en aan de sociale bouwmaatschappij De Goedkope Woning die de hele Venningwijk
aan het renoveren is. Van de revitalisering van het Kanaal kunnen deze private initiatieven de voorlopers zijn. Ook de
stad Kortrijk en het OCMW Kortrijk deden en doen inspanningen om deze revitalisering bijkomend gestalte te geven.
Denk maar aan de vele initiatieven op het vlak van sociale economie.”
“De komende jaren wil de stad Kortrijk
de troeven van de Kanaalzone nog meer
uitspelen,” vervolgt Dries Baekelandt. “Ik
denk aan een nog meer geaccentueerde
stedelijke functie van het open zwembad.
En aan nieuwe bestemmingen voor
de Kanaalboorden, naar analogie met
de Kortrijkse Leieboorden die heel mooi
en functioneel zijn. Van haar kant plant
De vlindertuin op De Venning
de provincie West-Vlaanderen op termijn
investeringen om langs de Kanaaloevers
een functioneel en recreatief fietsnetwerk uit te bouwen. Nog in het verlengde daarvan, willen de stad Kortrijk en
Waterwegen & Zeekanalen het fietspad langs de Leie vanaf Harelbeke doortrekken tot in Kortrijk, waardoor de
fietsers vanaf het New Foundland-monument hun fietstocht niet langer via de Gentsesteenweg in Kortrijk moeten
voortzetten. In de huidige stedelijke context, met dichte bebouwing en een hoge verkeersdruk, vinden wij in de
wijk De Venning ook een zeer waardevolle groenzone terug die voor zowel de buurt als de biodiversiteit haar uitgesproken
belang heeft. Ik heb het o.m. over de Vlindertuin en over de 39 volkstuintjes. Binnen dat kader denken
wij aan een groene as vanaf de Tapijtweversstraat tot in het hartje van De Venning. Op die groene as situeert zich
ook het fiets- en voetpad, dat van het Kanaal naar de Venningwijk een mooie verbinding kan maken – en dat wij
op termijn naar de Deerlijkstraat kunnen doortrekken.”
Wijkbevraging en feestprogramma
“Van alle mensen die op Kortrijk-Oost (De Venning én Sint-Jan) wonen, woont 82 procent er graag,” licht gebiedswerker
Tim Hautekeete van de stad Kortrijk de resultaten van de wijkbevraging toe. “Dat komt door de rustige,
aangename woonomgeving, de goede ligging en de nabijheid van diensten, scholen en winkels. De resterende achttien
procent schuift de verkeersdrukte en het onderhoud van het openbaar domein als minder positieve punten naar
voor. De antwoorden op de vraag wat de mensen het belangrijkst vinden, leidt tot een opmerkelijke topdrie: 1) mijn
woning; 2) groen; en 3) overlast aanpakken.”
Samen met Bernard Pauwels, die in de
erfgoedcel van de stad Kortrijk verantwoordelijk
is voor de communicatie en
de publiekswerving, anticipeert gebiedswerker
Tim Hautekeete op de festiviteiten
als “een mooi verhaal over mensen, dat
ons nu en ook later inspiratie kan bezorgen.”
Elders in deze katern krijg je een
overzicht van alle activiteiten, waarvan de
klemtoon op 2 en 3 juli 2011 ligt. Daarin
hebben ook de buurtwerkingen Venning
en Sint-Jan, de vzw Bolwerk, het Boothuis
en Via Lactea een actieve, aanvullende
Het niet verbrede Kanaal in Kortrijk
hand. “Ken je het Poortgebouw V-Tex op
Sint-Jan? Al vijf jaar is deze voorziening daar de draaischijf van de versteviging van het sociaal weefsel, zoals wij
die binnen de buurtgerichte werking nastreven. Met onze activiteiten willen wij binnen ditzelfde denkpatroon De
Venning met Sint-Jan verbinden,” aldus Ruben Degryse van het OCMW Kortrijk. De hoofdmaatschappelijk werker
besluit: “Hierbij voelen wij ons gesterkt door de resultaten van de wijkbevraging, waarbij 66 procent van de mensen
contacten met anderen belangrijk vindt en waarbij 16,7 procent aangeeft dat hij of zij aan activeringsinitiatieven
wil meewerken. Op dat vlak geeft 40 procent aan geen mening te hebben. Welnu: als die 16,7 procent een
deel van die 40 procent mee over de brug kan krijgen, dan zal het sociaal weefsel inderdaad flink verstevigen…”
Filip LECLUYSE

150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk
De souterrain in Moen, Archief M. Deconinck Bermbeheer met schapen, Archief M. Deconinck Scheepsketters, Archief M. Deconinck Sluis 7 op het nog niet verbrede kanaal, Archief M. Deconinck Dijkbreuk Zwevegem 1959, Archief M. Deconinck
Alle foto’s: A. Vandeghinste
Activiteitenkalender 150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk:
www.150jaarkanaal.be
Voor het gedetailleerd programma en bijkomende activiteiten in het kader van 150 jaar
Kanaal Bossuit-Kortrijk, surf naar de webstek www.150jaarkanaal.be.
VOORPROGRAMMA
16 en 17 april: Belgisch Kampioenschap Lange Baan, Harelbeekse Kano-vereniging,
info@harelbeeksekanovereniging.be
30 april: vlottentocht en vlottenrock, Jeugddienst Zwevegem 056 76 59 80
7 mei: eerste Groene Sporen Dag in Transfo Zwevegem (13.30u), www.groenesporen.be
8 mei: marathon Belgisch Kampioenschap K2, Koninklijke Kortrijkse Yacht en Kanoclub 056 32 09 29
22 mei: verhalenwandeling met streekverteller; ‘de Orveytwandelroute anders bekeken’,
oud station Moen (14u), Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
22 mei: Bloso watersportdag: programma watersporten en animatie op en rond het water. I.s.m. Bloso,
gemeentelijke sportdiensten, watersportclubs, info 056 45 72 82
28 en 30 mei: workshop fotografie ‘Door het diafragma’ in Transfo Zwevegem (14u), Vorming Plus 056 26 06 00
29 mei: triatlon, No Limit Team Triatlon Club 056 75 43 43
5 juni: ‘Wilde Floraliën’, Moen, Natuurpunt Zwevegem 056 64 50 07
19 juni: wandeling ‘het watersysteem van De Gavers’, provinciedienst NME en Vorming Plus Kortrijk
i.s.m. Werkgroep Geologie en Landschap van vzw Natuurkoepel Zuid-West-Vlaanderen,
parking Zuid (aan de molen) Provinciedomein De Gavers (9u), Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
26 juni: bloemenwandeling voor gezinnen, kerk van Knokke (14u), Vorming Plus 056 26 06 00
5 juni: verhalenwandeling met streekverteller rondom Bossuit, Pompgebouw Bossuit (14u),
Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
26 juni: verhalenwandeling met streekverteller; ‘de markten van Kortrijk’, Streekbezoekerscentrum
1302, Kortrijk (14u), Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
HOOFDPROGRAMMA: 2 tot 10 juli 2011
2 juli: feestelijke doortocht van vele plezierbootjes van Bossuit naar Kortrijk: 9u vertrek in Bossuit
en tegen de middag aankomst in Kortrijk, waar het Kanaal Festival plaatsvindt, info 056 45 72 82
2-10 juli: Kanaal Festival in Kortrijk, info www.kanaalfestival.be of 056 27 72 24
zaterdag 2 juli
• kanaaltentoonstelling in de voormalige Kortrijkse havenloods aan de Groeningekaai
• ontdekkingstocht langsheen het Kanaal i.s.m. Kortrijkse Gidsenkring (inschrijven bij gebiedswerking@kortrijk.be),
V-tex Kortrijk (15u)
• ecologie langs het Kanaal, speurtocht volkstuin De Venning voor jeugd (inschrijven bij gebiedswerking@kortrijk.be)
• botenparade vanaf 12u tot 15u. Fanfare Rat Ka Bay Bal zal de boten verwelkomen. Orchestre International du
Vetex met try-out van de nieuwe CD
• Histoires de Vie: muzikaal parcours langsheen het Kanaal
Zondag 3 juli:
• van 9u tot en met 11u: mogelijkheid tot bezoek van de boten
• ecologie langs het Kanaal: de moestuin voor beginners (eetbaarkortrijk@velt.be), Volkstuin Venning Kortrijk
aan €2 pp (9.30u)
• ontdekkingstocht langs het Kanaal i.s.m. West-Vlaamse Gidsenkring (inschrijven bij gebiedswerking@kortrijk.be),
Stoopsfabriek Spinnerijkaai Kortrijk (11u)
• bezoek aan distillerij De Jans (inschrijven bij gebiedswerking@kortrijk.be), Kortrijk aan €5 pp (11u)
• Foyer Dansant met de Swing Stars: beleef mee dansworkshops
• Histoires de Vie: muzikaal parcours langsheen het Kanaal
Zaterdag 9 juli:
• bezoek aan distillerij De Jans (inschrijven bij gebiedswerking@kortrijk.be), Kortrijk aan €5 pp (15u)
• ontdekkingstocht langs het Kanaal i.s.m. West-Vlaamse Gidsenkring (inschrijven bij gebiedswerking@kortrijk.be),
Stoopsfabriek Spinnerijkaai Kortrijk (15u)
• Kortrijk Congé aan het Albertpark (www.kortrijkconge.be)
Zondag 10 juli:
• Big Jump, www.bigjump.be, Visserskaai Kortrijk (15u)
• ontdekkingstocht langsheen het Kanaal i.s.m. Kortrijkse Gidsenkring (inschrijven bij gebiedswerking@kortrijk.be),
V-tex Kortrijk (15u)
• wandeling i.s.m. West-Vlaamse Gidsenkring door de Sint-Janswijk (15u)
3 juli: Fietsfeest Leiestreek met trajecten en geanimeerde stopplaatsen langs het Kanaal, het inrijden van
de themaroute ‘Kanaal Bossuit-Kortrijk’ en opening van de Kanaaltentoonstelling, www.toerisme-leiestreek.be
3-10 juli: Kanaal Sport: Stem af op Kanaal Sport, www.150jaarkanaal.be
Het Kanaal Bossuit-Kortrijk wordt gedurende de feestweek van 150 jaar kanaal eventjes de West-Vlaamse Watersportbaan.
Met je Kanaal Sport-kaart kan je voor amper € 2 gedurende de hele week deelnemen aan talrijke
sportieve activiteiten op en rond het kanaal.
Een greep uit het aanbod: wakeboarden, kajak, kano, duiken, big air (stuntmat), avontuur op en in het water
Op zondag 3 juli is er de pilootaflevering op de site Transfo te Zwevegem. Een gratis sportaanbod als startschot:
avonturensparcours, panavoetbal, klimmuur, saltotrampoline …
5, 6, 7 en 8 juli: boottochten: dagprogramma’s varen-fietsen met streekverteller op het Kanaal Bossuit-Kortrijk.
Organisatie VVV West-Vlaamse Scheldestreek en DVT Kortrijk, info 056 45 72 82
2, 3 en 10 juli: zwemmen in het kanaal, zwemzone in Stasegem, opening op zaterdag 2 juli, zwemmen op 3 en
10 juli (onder voorbehoud), info 056 45 72 82
10 juli: Marathon K1/K2,10, Koninklijke Kortrijkse Yacht en Kanoclub 056 32 09 29
12 juli: fietstocht met streekverteller ‘de Spierevallei’, Vorming Plus, Pompgebouw Bossuit (14u), Vorming Plus
056 26 06 00
NAPROGRAMMA
21 augustus: wandeling en workshop ‘kruidige kanaalbermen’, Pompgebouw Bossuit (14u),
Vorming Plus 056 26 06 00
26 t.e.m. 31 augustus: boottocht ‘Biodiversiteit BiPS – Lus van waterlopen’ langs het Kanaal Bossuit-Kortrijk,
de Schelde, het Spierekanaal, de Marque, de Deûle en de Leie, Streekhuis Zuid-West-
Vlaanderen 056 24 99 99
28 augustus: Kanaal Challenge, organisatie Oenanthe, Transfo Zwevegem, Oenanthe 0497 83 80 54
28 augustus: Fietstocht ‘150 jaar Kanaal Bossuit-Kortrijk’ (inschrijven!), Jeugdhuis ‘t Sas Harelbeke
(9u), VTB cultuur Harelbeke, info 056 45 72 82
2 september: Summerscreen met reusachtige BBQ en film, Stoopsfabriek Spinnerijkaai Kortrijk (15u),
info 056 27 72 24
4 september: verhalenwandeling met streekverteller; ‘de Orveytwandelroute anders bekeken’,
oud station Moen (14u), Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
10 en 11 september: internationale kanoregatta, organisatie Sobeka 056 75 85 75
11 september: verhalenwandeling met streekverteller; ‘de kop van het Kanaal in Kortrijk’,
Streekbezoekerscentrum 1302 Kortrijk (14u), Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
23 september: bezoek aan Waterproductiecentrum De Gavers (inschrijven bij www.vormingplusmzw.be),
Beneluxlaan Stasegem) (14u), Vorming Plus 056 26 06 00
25 september: verhalenwandeling met streekverteller; ‘de kop van het Kanaal in Kortrijk’,
Streekbezoekerscentrum 1302 Kortrijk (14u), Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
15 oktober: Nacht van de Duisternis: Kanaal ‘by night’, Natuurpunt Zwevegem 056 64 50 07
22 oktober: Halloweenwandeling op De Venning en Sint-Jan, met medewerking van de gebiedswerking
Kortrijk, de Gezinsbond, de buurtwerkingen en de gebruikers van de Volkstuin,
Stoopsfabriek Spinnerijkaai Kortrijk (17u), info 056 27 72 24
23 oktober: Dag van de Trage Weg, www.tragewegen.be
19 en 20 november: Dag van de Natuur met o.a. aanleg van boscompensatie voor de N391 in Stasegem en
aanplant Poeldries in Moen, Natuurpunt Zwevegem 056 64 50 07
TENTOONSTELLINGEN
Tot 1 mei: ‘150 jaar kanaal’ in het Heemkundig Museum Moen, bezoek op aanvraag 056 64 58 97
2 juli tot 11 september: Kanaaltentoonstelling op verschillende locaties langs het Kanaal, info 056 27 72 24
Zomer en najaar 2011: Kunst langs en op het water, Kunstacademies Avelgem, Harelbeke, Kortrijk, Zwevegem,
056 45 72 82
26 mei tot 30 juni: ‘Over water en bruggen’, schilderijen uit de Academie Kortrijk en Avelgem,
Pompgebouw Bossuit, 056 45 72 82
3 juli tot 31 augustus: ‘Kunstzomer Leiestreek’ op verschillende locaties in de Leiestreek, hoofdlocatie is
Transfo Zwevegem, info www.toerisme-leiestreek.be
DAGPROGRAMMA ‘VAREN-FIETSEN’ OP HET KANAAL BOSSUIT-KORTRIJK,
www.toerisme-leiestreek.be
5 en 7 juli: fietsen Bossuit-Kortrijk en varen van Kortrijk-Bossuit
6 en 8 juli: fietsen Kortrijk-Bossuit en varen van Bossuit-Kortrijk
BOOTTOCHTEN ‘LEKKER VAREN’, www.toerisme-leiestreek.be
9 en 10 juli, 13 en 14 augustus: Kortrijk - vertrek aan Guido Gezellepad (oude Leie-arm): ontbijttocht / picknicktocht
/ verwenkoffietocht / bubbeltjestocht
16 en 17 juli, 19 en 20 augustus: Bossuit – vertek aan Pompgebouw: ontbijttocht / picknicktocht / verwenkoffietocht
/ bubbeltjestocht
Groene Sporen: een groenstructuur voor de regio Kortrijk
Met het project ‘Groene Sporen’ willen de Provincie West-Vlaanderen en de intercommunale Leiedal met de
steun van het Vlaams Gewest en samen met de gemeenten van de regio Kortrijk, van Zuid-West-Vlaanderen
een aantrekkelijke ‘groene’ leefomgeving maken om te wonen, te werken en te ontspannen.
Het project rond de ‘Regionale Groenstructuur Zuid-West-Vlaanderen’ werd in 2009 door de Provincie West-
Vlaanderen en Leiedal ingediend, samen met dertien gemeenten en met diverse besturen (Vlaamse Landmaatschappij,
Agentschap Natuur en Bos, Waterwegen en Zeewezen, Westtoer). Medio 2010 werd het project opgestart
onder de naam ‘Groene Sporen’.
Onze regio wordt geconfronteerd met een aantal ruimtelijke uitdagingen die in de toekomst alleen maar groter
zullen worden: een sterke verstedelijking en tegelijk een zeer verspreide bebouwing, open ruimte die versnipperd
is en doorsneden wordt door allerlei infrastructuren, veel te weinig groen, enz. Bovendien maken tal van
sectoren aanspraak op die open ruimte voor het creëren van groen, landbouw, recreatie, industrie, infrastructuur,
woningbouw, enz. Om een verdere versnippering van de open ruimte tegen te gaan en de soms verrassend gave
landschappen en groengebieden in onze regio te bewaren en te versterken, moeten we zorgvuldiger omspringen
met de schaarse ruimte en meer geïntegreerd werken. Verweven waar het kan, scheiden waar het moet.
In eerste instantie concentreren we ons op vier grote groen-blauwe assen in de regio, namelijk de Leievallei, de
Heulebeek, het kanaal Bossuit-Kortrijk en de Scheldevallei. Bedoeling is om in de komende jaren op die assen
een aantal concrete projecten mee te helpen realiseren. In een latere fase moet dit groene netwerk uitgebreid
worden naar andere gebieden in de streek.
Cruciaal is ook het creëren van een breed bestuurlijk en maatschappelijk draagvlak en een ‘groene dynamiek’.
Dat zal gebeuren door het opzetten van overleg- en samenwerkingsverbanden en door het organiseren van evenementen
voor het grote publiek.
Lus van waterlopen: natuur stopt niet aan de landsgrenzen…
Een mooie zondagnamiddag en zin in wat ontspanning dicht bij huis? Nog eens een fietstochtje langs de
Leie? Of een deugddoende wandeling langs het kanaal Bossuit-Kortrijk? Of kunnen we nog ergens anders
heen? Deze vragen klinken jou allicht bekend in de oren.
Slechts weinig mensen weten echter dat de Leie en het Kanaal Bossuit-Kortrijk maar een fractie vormen van
een groot grensoverschrijdend recreatief netwerk van rivieren en kanalen.
De Schelde staat via het Spierekanaal en een stukje gekanaliseerde Marke in verbinding met de Dêule. Vanuit
Marquette-lez-Lille kan je de Deûle volgen tot in Deûlémont, waar ze uitmondt in de Leie. Van hier uit kan je de
Leie verder volgen tot in Kortrijk. Na een rit van 15 km langs het Kanaal Bossuit-Kortrijk kom je ter hoogte van
Bossuit aan de Schelde. Via een kort tochtje langs een stukje Schelde kom je van hieruit vlug terug in Spiere.
De cirkel is rond!
Al deze waterwegen lagen aan de basis van de ontwikkeling van het noordoosten van de Rijselse grootstad, van
Doornik en van West-Vlaanderen. Het wegvallen van de oude industrieën had op de evolutie van het Kanaal een bijna
nefaste invloed. Vandaag echter nodigt deze blauwe lus meer dan ooit uit tot wandelen, verpozen en ontspannen.
Deze lus van waterlopen, met een totale lengte van ongeveer 90 km, is niet enkel voor de recreant een pluspunt.
Ook voor heel wat planten en dieren is dit grensoverschrijdende ‘blauwe netwerk’ te midden een sterk verstedelijkt
gebied van vitaal belang. Maar het kan beter…
In het kader van het grensoverschrijdend INTERREG IV A programma ‘Europese Territoriale Samenwerking Frankrijk-Wallonië-Vlaanderen’
stapte de Provincie West-Vlaanderen recent mee in het project BiPS (Biodiversité/Biodiversiteit
Périurbaine/in de Stadsrand). Het project omvat een
uniek samenwerkingsverband tussen verschillende Vlaamse,
Waalse en Franse partners die allen hetzelfde doel voor ogen
hebben: streven naar een betere bescherming van biodiversiteit
in verstedelijkt gebied die steeds meer onder druk komt te
staan. Het grensoverschrijdend aspect is uniek maar noodzakelijk.
Natuur stopt niet aan de grenzen, dus waarom zouden
wij dit wel doen?
Zaterdag 7 mei, 13.30-17u • Eerste Groene Sporendag in Transfo Zwevegem
De ‘Groene Sporendag’ moet uitgroeien tot een jaarlijks publieksmoment waarop de vorderingen van
Groene Sporen en nieuwe projecten worden toegelicht. Op de eerste ‘Groene Sporendag’ zal de nieuwe
toekomstvisie op het Kanaal Bossuit-Kortrijk officiëel worden voorgesteld.
In de namiddag zijn er diverse
wandelingen, fiets- en
boottochten op en langs
het Kanaal, kinderanimatie,
avonturensporten, een Groene
Sporencafé en een Groene
Sporenmarkt waarop gemeenten
en lokale verenigingen
hun projecten voorstellen.
Info: www.groenesporen.be
Eikelmuis - © Vildaphoto, Rollin Verlinde

Kalender 2011
Een greep uit het aanbod van recreatieve natuur- en landschapsactiviteiten:
Zaterdag 2 april tot 30 september > Kanaalgedichten O!Canal plus
Waar: langs het jaagpad van het Spierekanaal tot in Leers
Info: gemeente Spiere-Helkijn 056 45 55 57
Zondag 15 mei, 14-17u > Wandeling in bloemenrijke Scheldemeersen
Waar: NEC, Coupure Marcel Deweer, Meersstraat 45, Avelgem
Info: Natuurpunt West-Vlaamse Scheldemeersen, Dirk Dubois 056 37 04 17
Zondag 29 mei, 9-11u > Het verhaal van heksenkruiden en toverplanten
Waar: Provinciedomein De Gavers, Parking Zuid (aan de molen)
Info: Natuurpunt Gaverstreke en Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
Zaterdag 4 juni, 14.30-16.30u > Kinderactiviteit ‘Natuur op je bord’
Waar: Bezoekerscentrum Hoeve te Coucx, Kennedylaan, Kortrijk
Info: Natuurpunt Kortrijk, Trees Deprest 056 20 05 10, inschrijven noodzakelijk
Zondag 5 juni, 14.30-18u > Fietsen met een streekverteller langs de Gaverbeek
Waar: Provinciedomein De Gavers, Parking Zuid (aan de molen)
Info en inschrijvingen: Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92 of Vormingplus Kortrijk 056 26 06 09
Zondag 12 juni, 14.30-16.30u > Kleurige kruiden in de Leievallei
Waar: Koekuitplein, te bereiken via Koedreef, Marke
Info: Natuurpunt Kortrijk, Trees Deprest 056 20 05 10
Zaterdag 18 juni, 14-17u > Grassenwandeling
Waar: kerk van Stasegem
Info: Natuurpunt Kortrijk, Trees Deprest, 056 20 05 10
Zondag 3 juli, 9-11u > Libellen en juffers
Waar: Provinciedomein De Gavers, Parking Zuid (aan de molen)
Info: Natuurwerkgroep De Gavers en Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
Zondag 14 augustus, 9.30-11.30u
> Natuurtuin Desloovere: een ontdekking ter gelegenheid van het buurtfeest
Waar: Natuurtuin Desloovere, ingang tuin, einde Dr Snellaertstraat, Kortrijk
Info: Natuurpunt Kortrijk, Trees Deprest 056 20 05 10
Zondag 28 augustus, 13.30-18u > Open Gaversdag
Waar: Bezoekerscentrum De Gavers in de Eikenstraat in Harelbeke
Info: Provincie West-Vlaanderen, Bezoekerscentrum De Gavers 056 22 21 19
Zondag 4 september, 9-11u > Trek in al z’n vormen
Waar: Provinciedomein De Gavers, Parking Zuid (aan de molen)
Info: Natuurwerkgroep De Gavers en Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
Zondag 11 september, 10-12u > De Heulebeekvallei, een blauwe ader en groene as
Waar: Hoeve Heerlijkheid v/ Heule, Zeger v Heulestraat 51, Heule
Info: Natuurpunt Kortrijk, Trees Deprest 056 20 05 10
Zondag 18 september, 14.30-16.30u > De taal van de boom- en bosgeesten
Waar: Provinciedomein De Gavers, Parking Zuid (aan de molen)
Info: Natuurpunt Gaverstreke en Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
Zondag 2 oktober, 9-11u > Kriebeldieren
Waar: Provinciedomein De Gavers, Parking Zuid (aan de molen)
Info: Natuurwerkgroep De Gavers en Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
Zondag 30 oktober, 14.30-16.30u > Over buisjes en plaatjes
Waar: Provinciedomein De Gavers, Parking Zuid (aan de molen)
Info: Natuurpunt Gaverstreke en Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
Zaterdag 19 en zondag 20 november > Dag van de Natuur
Info: www.west-vlaanderen.be
Zondag 4 december, 9-11u > Watervogels herkennen
Waar: Provinciedomein De Gavers, Parking Zuid (aan de molen)
Info: Natuurwerkgroep De Gavers en Steunpunt NME Zuid 056 24 99 92
Colofon
Deze krant werd uitgegeven in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, in samenwerking met de
gemeenten Anzegem, Avelgem, Deerlijk, Spiere-Helkijn, Zwevegem, de stad Harelbeke en Kortrijk,
Toerisme Leiestreek en de VVV West-Vlaamse Scheldestreek.
Verantwoordelijke uitgever: Regine Vantieghem
Depotnummer: D/2011/0248/04
Redacteurs: Johan Vandenberghe, Frank Petit-Jean, Leander Depypere, Dominique Velghe, Tim Denutte,
Yves De Bosscher, Eva Demeulemeester, Emmanuel Derdeyn, Tessa Ruysschaert, Filip Lecluyse
Copywriting: Filip Lecluyse
Foto’s: provincie West-Vlaanderen, Toerisme Leiestreek, VVV West-Vlaamse Scheldestreek, Marcel Deconinck,
Waterwegen en Zeekanaal NV
Vormgeving en druk: Grafische Dienst van de provincie West-Vlaanderen
Themafietstocht ‘Kanaal Bossuit-Kortrijk’
Westtoer en Toerisme Oost-Vlaanderen tekenden de afgelopen
jaren een aantal thematochten uit op het fietsnetwerk Leiestreek.
De tochten en de bezienswaardigheden onderweg die iets te maken
hebben met het thema in kwestie, worden beschreven in een
afzonderlijke pocketgids die ook een kaartje bevat. Elke tocht
is ongeveer 35 à 40 km lang. Na de ‘Vlastocht’, ‘Flandriens’,
‘Fietsen langs meersen en meanders’ en ‘Bakens van kunst aan
de Leie’, komt er vanaf deze zomer nog een 5e themafietstocht
bij: ‘Kanaal Bossuit-Kortrijk’. In de brochure lees je meer over
het verleden van het Kanaal, maar ook over de toekomst van de
Kanaalomgeving.
Meer info:
De themafietstocht Kanaal Bossuit-Kortrijk wordt op 3 juli officieel
voorgesteld. De routebeschrijving met overzichtskaart kost €
3 is vanaf 3 juli te koop bij:
Westtoer: Koning Albert I-laan 120, 8200 Sint-Michiels (Brugge),
T. 050 30 55 00 of via www.fietsen-wandelen.be.
VVV West-Vlaamse Scheldestreek: Doorniksesteenweg 402,
8583 Avelgem-Bossuit, T. 056 45 72 82 of via www.westvlaamsescheldestreek.be
Toerisme Kortrijk: Begijnhofpark, 8500 Kortrijk, T. 056 27 78 40
of via www.toerismekortrijk.be
Toerisme Harelbeke: Marktstraat 98, 8530 Harelbeke,
T. 056 73 34 70 of via www.harelbeke.be.
Fietsfeest Leiestreek
op 3 juli
Op zondag 3 juli organiseert Toerisme Leiestreek in samenwerking met de deelnemende
steden en gemeenten en Pasar voor de 8e keer het Fietsfeest Leiestreek.
Starten kan in Drongen (Kantine KVE Drongen), Kortrijk (Museum 1302), Roeselare
(WieMu) of Waregem (OC ‘t Gaverke). Op elke startplaats kan je kiezen uit drie routes
die speciaal voor het fietsfeest zijn uitgestippeld op het fietsnetwerk Leiestreek. Onderweg
kan je op de verschillende halteplaatsen genieten van de ‘couleur locale’, een
hapje, drankje of een animatieprogramma.
De tochten vanuit Kortrijk staan in het teken van de 150ste verjaardag van het Kanaal
Bossuit - Kortrijk. Het Fietsfeest vindt ook plaats tijdens de ‘10-daagse van het Kanaal’.
Kies je tijdens het Fietsfeest voor de recreatieve tocht (+/- 40km) dan heb je een
echte primeur te pakken: je fietst niet alleen als een van de eerste de gloednieuwe
themafietstocht ‘Kanaal Bossuit-Kortrijk’ af, je krijgt op alle halteplaatsen onderweg
ook nog eens een boeiende uiteenzetting over de streekgeschiedenis van een enthousiaste
streekverteller.
Deelnemen aan het Fietsfeest Leiestreek is volledig gratis. Je hoeft je ook niet vooraf
in te schrijven. Starten kan tussen 9u en 15u op een van de startplaatsen (zie boven).
Alle deelnemers krijgen een leuk fietsgadget, zijn verzekerd tegen ongevallen, hebben
recht op pechverhelping onderweg en maken bij de gratis tombola op de startplaatsen
kans op een boel mooie prijzen met als hoofdprijs een gloednieuwe fiets! Smeer
alvast je benen maar in. We verwachten je op 3 juli.
Meer info:
Alle informatie over het Fietsfeest kan je lezen in de gratis Fietsfeestkrant die vanaf
7 april verkrijgbaar is bij de diensten voor toerisme in de Leiestreek. De krant kan ook
worden aangevraagd via www.toerisme-leiestreek.be en 056 24 99 95.
Meer info over de Leiestreek? Vraag dan de gratis brochure(s) van Toerisme Leiestreek aan!
Mail naar info@toerisme-leiestreek.be of stuur onderstaande coupon op:
VOORNAAM & NAAM
ADRES
POSTCODE GEMEENTE
E-MAIL
Fietsfeestkrant
Boottochtenfolder
Leiestreek Magazine (abonnement op gratis zesmaandelijks magazine)
Abonneer mij op de maandelijkse nieuwsbrief (mailadres hierboven vereist)
Kerk van Bossuit
verandert in groen kunstwerk
Een jury koos het ontwerp van de IJslandse
Katrin Sigurdardottir als basis
voor de verbouwing van de gewezen
Sint-Amelbergakerk in Bossuit tot o.m.
een ‘groen kunstwerk’. Na de wegname
van het dak en de ramen, moet de aannemer
de raamopeningen tot op de begane
grond doortrekken. In de overeind
gebleven infrastructuur komen een
tuin en een topografische kaart tot
stand. De werken starten in september
2011 en zullen een jaar duren. Kostprijs: € 300.000.
Coupon terug te sturen naar Toerisme Leiestreek, Doorniksesteenweg 218, 8500 Kortrijk of
mailen naar bovenstaand adres. Toerisme Leiestreek respecteert uw privacy volgens de wet 08/12/92.