Download - Fairfin

September - OktOber - NOvember 2010
magazine Netwerk vlaanderen
verschijnt driemaandelijks, 28 e jaargang, nr 3
België - Belgique
PB
1000 Brussel 1
1/1366
ANDERS OMGAAN
MEt GElD
Letsers hebben
veerkracht
CRISIS
shoppen
Wegwijzer groen
4 investeren 7
Afgiftekantoor 1099 Brussel X, P2A8306 - Afzender: Netwerk Vlaanderen, Vooruitgangstraat 333/9, 1030 Brussel

2
edIto
Winkelen tegen de crisis
De crisis is nog niet gekeerd, zo lijkt het. op de pagina’s die volgen beschrijft
Mathias Bienstman hoe de banken, de economie en nu ook de landen ter
plaatse blijven trappelen. Daarbovenop hebben we nog eens te maken met een
gevaarlijke klimaatcrisis. De politiek heeft er een hele kluif aan. De traagheid
en onwil waar netwerk met de campagne tegen investeringen in steenkoolcentrales
op stuit (zie pag. 6), stemt weinig hoopvol. Misschien als individu
het voortouw nemen dan maar? op de middenpagina’s geven we tips om zelf
te investeren in de transitie naar een groene economie. Rentevrij doet er nog
een optie bovenop: direct investeren in de uitbreiding van de Wereldwinkels.
Maar ook zonder kapitaal biedt de crisis leuke kansen. Je kunt bijvoorbeeld
gaan shoppen, zoals de leden van de oostende LeTs-groep onlangs deden.
naar engels voorbeeld organiseerden zij een winkelevenement waar mensen
hun miskopen konden ruilen. Ideaal! na de verhalen van de Letsers (pag.
10) ben ik zowaar enthousiast geworden om het zelf te proberen. Ben eens
benieuwd... nu ook Muntuit volop van start gaat wordt het een spannende tijd
voor complementaire economieën. Misschien, als de euro het dan toch niet
haalt, overleven we in België op schelpen, Bollekes, pluimpjes én Torekes!
Marjon Meijer
ps: Zoals je op de achterkant kunt lezen, neemt
Frederik Matthijs na zeven jaar afscheid van
netwerk Rentevrij. namens iedereen hier op
kantoor: Frederik, we zullen je missen! heel
veel succes met je nieuwe job in Gent!
iNhOud
2 editO Winkelen tegen de crisis 3 kOrt 4 ANAlySe Afrit gemist
6 cAmpAgNe Bankroet: stand van zaken 8 duurzAme wegwijzer
Groen beleggen: dubbel interessant 10 iNterview Van porto tot powerpoint
14 pOrtfOliO Oxfam Wereldwinkels Brugge 15 StAkehOlder
“Meedenken en problemen oplossen” 16 Achter de SchermeN Afscheid

KoRt
Boekvoorstelling ‘Welvaart
zonder groei’
onze samenleving zit vast in een dilemma. enerzijds
hebben we economische groei nodig om
onze sociale zekerheid veilig te stellen, anderzijds
vragen we nu al meer van onze aarde dan ze
kan dragen. Dit dilemma vormt het vertrekpunt
van het boek van de Britse professor Tim Jackson.
Jacksons zoektocht naar het verzoenen van
ons verlangen naar een goed leven met de beperkingen
van een eindige planeet, levert niet enkel
een boeiende vraagstelling op. hij geeft ook aan
hoe we er uit geraken. hij schotelt ons een nieuw
economisch model voor dat ecologische investeringen
en een groene diensteneconomie centraal
stelt. Denktank oikos vertaalde het boek naar
het nederlands. Welvaart zonder groei wordt op
22 september in het Antwerpse Zuiderpershuis
in bijzijn van de auteur gepresenteerd. In de
namiddag is er een congres (met bijdragen van
o.a. Wouter van Besien en peter Tom Jones) voor
een meer deskundig publiek en ’s avonds houdt
de professor een ruim toegankelijke lezing. Voor
programma zie www.oikos.be
Mijnbouwreus Vedanta onder vuur
Goed nieuws voor de Kutia en de Dongria Kondh
stammen in India! De Indiase regering heeft
mijnbouwgroep Vedanta verboden om bauxiet
te ontginnen in hun leefgebied in de provincie
orisha. Volgens de Indiase minister van Milieu
getuigden Vedanta’s plannen van een ‘stuitend’
gebrek aan respect voor de plaatselijke stammen.
De voorbije weken werd zwaar campagne gevoerd
© Berber Verpoest en Mathias Bienstman, Mo* maart 2010
tegen de uitbreidingsplannen van Vedanta. De
situatie van de bedreigde stammen werd verge- op de Londense beurs dit jaar. Reeds in november
leken met die uit de hollywood-kaskraker Avatar. 2007 belichtte netwerk Vlaanderen in het dos-
enkele maanden terug verkocht het nederlandse sier Bankgeheimen de desastreuze impact van
pensioenfonds pGGM in navolging van het noorse Vedanta en vroeg ze de banken om te desinves-
staatspensioenfonds en The Church of england teren uit het mijnbouwbedrijf. een bezoek aan de
zijn aandelen Vedanta al uit protest tegen de site banksecrets.eu leert dat de meeste banken
schending van de mensenrechten. Vedanta is actief in België daarvan nog geen werk hebben
nochtans één van de best presterende aandelen gemaakt.
Verdrag
clustermunitie
in werking
het Verdrag over Clustermunitie is
op 1 augustus in werking getreden.
Dit verdrag verbiedt het gebruik, de
productie, opslag en vervoer van
clustermunitie. Inmiddels hebben
107 landen het verdrag ondertekend
en hebben 37 landen het verdrag
geratificeerd, waaronder België
eind 2009. De Vs, Rusland en Israël
tekenden het verdrag niet. hoewel
clustermunitie nu in vele landen
officieel een verboden wapen is, zijn investeringen in clustermunitie in de
meeste landen die het verdrag ondertekenden, nog altijd legaal. netwerk
Vlaanderen pleit ervoor een einde te maken aan deze dubbele standaard.
België accepteerde reeds een wetsvoorstel voor het verbod op investeringen
in clustermunitie. Controle van de wet blijft echter een probleem omdat het
ministerie van Financiën geen werk maakt van een lijst van bedrijven die
clustermunitie produceren.
Zin om eens een steenkoolcentrale van binnen te zien?
Tijdens de open bedrijvendag 3 oktober kan je de centrale in Ruien bezoeken. op
een uurtje zullen gidsen van electrabel je wegwijs maken in de werking van deze
“biomassa”-centrale. nadien organiseert netwerk Vlaanderen een nabespreking
onder leiding van een klimaatspecialist. Inschrijven kan per telefoon 02 2010770
of via www.netwerkvlaanderen.be.
3

4
AnALySe
Afrit gemist
de Griek Hippocrates gebruikte het woord ‘Krisis’ voor ‘het keerpunt in een
ziekte’. Afgemeten aan de crisis van de banken, de economie en de staatsschuld
is onze economie meer dan verkouden. Maar is er al een keerpunt
bereikt? een diagnose van de economische aandoeningen van onze tijd.
Bankencrisis 2008:
de banken in shock, overheid dient een infuus toe
Wat?
In de herfst van 2008 daverden tientallen banken
op hun grondvesten. ook het Belgische Fortis, KBC
en Dexia kwamen in de problemen. Ze hadden massaal
geld belegd in de Amerikaanse huizenmarkt, via
schijnbaar veilig schuldpapier. De huizenprijzen in
Amerika stegen al jaren. Daarvoor zorgde gul krediet
en bancair wanbeleid. steeds meer mensen kochten
een huis of speculeerden op een waardestijging in de
huizenmarkt. Banken en kredietmakelaars verdienden
goed. politici waren blij dat veel kiezers zich rijk
waanden met een eigen vastgoed. Maar toen de zeepbel
op de huizenmarkt uiteenspatte, deelden ook de
Belgische banken in de klappen. plots kelderde het
schuldpapier dat ze in handen hadden in waarde.
Gevolg?
De bankwereld sloeg in paniek. De financiële
instellingen wilden elkaar geen geld meer lenen.
Klanten haalden hun spaarboekjes leeg. Verschillende
financiële ondernemingen stevenden af op
een bankroet. De overheid redde de banken van
het faillissement door ze geld toe te steken met
kredieten of participaties in het kapitaal. Ze leende
daarvoor zelf op de financiële markten, wat
de overheidsschuld liet stijgen. In België ging er
van de verschillende overheden iets meer dan 20
miljard euro naar de bankwereld. De staatsschuld
steeg van 84% van het Bnp in 2007 naar 100% nu.
Met het verse overheidsgeld konden de banken hun
verliezen verteren en het vertrouwen van klanten,
aandeelhouders en kredietgevers herstellen.
Keerpunt?
De komende jaren beloven meer van hetzelfde,
maar ditmaal strikter gereguleerd en van dichterbij
opgevolgd. De overheden geloven vooralsnog
dat banken met wat stevigere schokdempers, die
van tijd tot tijd getest en gecontroleerd worden
door toezichthouders, niet in een nieuwe crisis
terecht zullen komen. Meer structurele oplossingen
op het niveau van de bank, de economie
of de handel zijn er nog niet. Banken kunnen
nog steeds risicovolle beleggingen doen met
spaargeld. politici zullen nog steeds verleid worden
om het stagnerend inkomen van de actieve
bevolking te verdoezelen met gul krediet. De onevenwichtige
handelsbalans tussen China en de
Vs tenslotte, blijft schokken door het financiële
systeem jagen.
“Zonder staatstussenkomst waren alle Belgische grote banken failliet. dat komt
omdat ze alle veel meer risico genomen hebben dan hun kapitaal hen toeliet.”
Koen schoors, professor economie

economische crisis 2009:
de economie in shock, centrale banken dienen infuus toe
Wat?
Door de problemen in de bankwereld raakte de
economie in de Westerse landen uit vorm. Mensen
vreesden voor hun spaargeld en hun job, bedrijven
vreesden voor moeilijker te verkrijgen bankkrediet
en een slabakkende vraag naar hun producten. Al
die onzekerheid en angst zorgden voor minder investeringen
en consumptie. De economie vertraagde
en belandde uiteindelijk heel 2009 in een recessie.
Gevolg?
In de Vs kromp het Bnp in 2009 met 2,4%, in de eU
27 met 4,7%. De werkloosheid steeg vaak naar 10%
“Samen staan we voor twee crisissen: de klimaatverandering
en de problemen in de wereldeconomie. Maar
ze bieden ons een kans om ze tegelijk aan te pakken met
massale groene investeringen, een Green new deal.”
Ban Ki Moon, Vn secretaris-generaal
Landencrisis 2010:
landen in shock, behandeling in testfase
Wat?
Landen zijn voor de (her)financiering van hun staatsschuld
afhankelijk van de financiële markten. pensioenfondsen,
verzekeringsmaatschappijen of banken
willen wel wat staatsschuld kopen als de rente in
verhouding staat tot de kans op wanbetaling door
de overheden. net daar knelde het schoentje. De
staatsschuld van heel wat landen was spectaculair
gestegen door de banken- en economische crisis. het
risico voor wanbetaling groeide, volgens de markt
het meest in Griekenland maar ook in spanje, portugal,
Ierland, Italië of zelfs België. Die landen moeten
een steeds hogere rente betalen om investeerders
te overtuigen nog overheidsobligaties te kopen. Die
hogere rente dreigt een gevaarlijke rentesneeuwbal
te creëren waarbij de overheid steeds meer betaalt
en toch haar schuld verder ziet aandikken.
Gevolg?
omdat Griekenland haar staatsschuld niet meer gefinancierd
kreeg op de financiële markten, schoten
andere europese landen te hulp met een pakket van
750 miljard euro. Tegelijk eiste de eU en het IMF
draconische besparingen van probleemlanden zoals
Griekenland. enkel door het tekort op de begroting
terug te brengen, kan op termijn de staatsschuld
dalen en het vertrouwen op de markten terugkeren,
luidde de redenering. Dezelfde overheden die een
jaar eerder nog de economie zouden
stimuleren, gaan nu stevig snoeien in
de ambtenarenlonen, de pensioenen
en andere grote kostenposten.
Keerpunt?
De kans op een ‘double dip’, een
tweede recessie volgend op die van
2009, vergroot door het terugschroeven
van de overheidsuitgaven. overheden
geraken geklemd tussen hamer
en aambeeld: de economie stimuleren
maar afstevenen op een onbetaalbare
of meer van de actieve bevolking. In de europese
welvaartstaten zorgde de sociale zekerheid in vergelijking
met de Vs voor minder leed bij de gewone
man. Maar voor de 6,7 miljoen mensen die in de Vs
hun werk verloren, betekende werkloosheid vaak
ook een uithuiszetting, een onbetaalbare ziekenhuisfactuur
en bittere armoede.
Keerpunt?
De centrale banken van de landen in recessie lieten
de rente naar bijna 0% dalen. Goedkoop geld
zou de economie weer aanzwengelen. overheden
timmerden investeringsplannen in elkaar. hoewel
een ‘Green new Deal’ hoog op de agenda stond,
geïnspireerd door de urgentie van de klimaatproblematiek,
bleef het in de meeste landen bij een
lappendeken aan stimulerende maatregelen, van
slooppremies tot belastingsvermindering voor de
bouw. een echt keerpunt in de economie is nog niet
in zicht: zodra de groei herneemt zal ze opnieuw
de kapitaalkrachtigen bevoordelen en aanbotsen
tegen de begrensde draagkracht van de aarde, haar
ecosystemen en de eindige grondstoffen.
“We zitten in een
vergelijkbare situatie
als in de bankencrisis.
Vandaar dat een krachtige
respons nodig is om de
euro te beschermen.”
Didier Reynders, minister van financiën
staatsschuld of de overheidsuitgaven saneren maar in een economische recessie
tuimelen. ondanks het opbod aan bezuinigingsplannen van europese landen
is het vertrouwen op de financiële markten nog niet teruggekeerd. De premie
voor een verzekering tegen wanbetaling van overheidsschulden, zeg maar de
graadmeter voor dat vertrouwen, stond in juni 2009 nog steeds historisch hoog.
stilletjes lijken de markten ervan uit te gaan dat het tot een schuldherschikking
komt in landen zoals Griekenland. De kost van de vergrijzing komt er immers
nog aan. De Bank voor Internationale Betalingen voorziet in één generatie tijd
tot een verdubbeling van de staatsschuld in de meeste Westerse landen. De
investeerders in overheidspapier geloven dat sommige landen al hun schuld op
termijn niet meer kunnen terugbetalen, er langer over gaan doen of op eigen
houtje de rente verlagen.
Mathias Bienstman
5

6
CAMPAGne
Bankroet: stand van zaken
de Bankroetcampagne werd begin juni op gang getrokken met het Vuurfeest
aan de Kouter in Gent. We zijn nu drie maanden verder: tijd voor een eerste
stand van zaken.
De eerste pijl op onze boog is de petitie voor een
investeringsstop in steenkoolcentrales bij in België
actieve banken. De teller zit in stijgende lijn en we
hebben de kaap van de 2000 online ondertekenaars
bereikt. Dit in belangrijke mate dankzij enkele
vrijwilligers die de betere festivals opzochten, de
vuile was van de banken buiten hingen en petities
verzamelden. De echo van de bankroetcampagne
blijft echter niet beperkt tot de festivalweide, ook
in de politieke wandelgangen is ze te horen.
Petities
De vrijwilligers van netwerk Vlaanderens Bank
Cleaning service trokken deze zomer de hort op
om festivalgangers achter de bankroetcampagne te
scharen. Met een petitie naar de gewone man op
straat trekken is in meerdere opzichten een interessante
bezigheid. natuurlijk hoop je zoveel mogelijk
handtekeningen te verzamelen en het draagvlak
voor je campagne te vergroten. Wat dat betreft zitten
we met 2000 handtekeningen in stijgende lijn,
hoewel er nog een pak bij kunnen. Maar het gaat om
meer dan alleen maar handtekeningen verzamelen.
het aanspreken van de voorbijkomende medemens
over de petitie was ook een goeie manier om te
weten te komen hoezeer de samenleving betrokken
is bij de bijdrage van banken aan een duurzame
economie. Volgens Annelies henderickx, een vaste
waarde binnen de Bank Cleaning service, “liggen
veel mensen daar niet wakker van. Ze kijken me raar
aan als ik over steenkoolcentrales begin en vallen
uit de lucht als ik hun zeg dat banken daar miljarden
in investeren. In de hoofden van veel mensen
behoort steenkool tot het verleden.” het toont
aan dat er op het vlak van bewustmaking omtrent
steenkoolcentrales en de geldstromen van banken
naar deze Co 2 -producenten nog heel wat werk aan
de winkel is. Tegelijkertijd is de houding van deze
mensen ook wel begrijpelijk: steenkoolcentrales
naar het verleden verwijzen, dat is precies waar we
naar streven met de bankroetcampagne.
ondertussen bij de banken
na het vuurfeest was het afwachten of en hoe de
banken zouden reageren nu hun klimaatschadelijke
investeringen in het vizier van netwerk Vlaanderen
terecht waren gekomen. een aantal banken
reageerde, maar er was niets nieuws onder de zon.
hun antwoorden waren bovenal een rookgordijn en
hielden eerder een poging in om ons ervan te overtuigen
dat ze wel degelijk duurzaamheidscriteria
hanteren bij hun investeringen. De discussie over
het stopzetten van investeringen in steenkoolcentrales
aangaan was blijkbaar een stap te ver. het
ziet er naar uit dat de Belgische bankier vooralsnog
in het steenkolen tijdperk vastzit.
Gemengde signalen
vanuit de politiek
Dit wil echter geenszins zeggen dat de bankroetcampagne
geen reacties losweekte. Zo werd tijdens de
zomer het platform van Bankroet uitgebreid. naast
de milieu-organisaties WWF België, Greenpeace
België, BBL en Friends of the earth Vlaanderen en
Brussel hebben ook KWB, 11.11.11, netwerk Bewust
Verbruiken en LeTs Vlaanderen de campagne mee
ondertekend. Daarnaast weekte de campagne ook
enkele reacties los vanuit de politieke wereld. en
dit reeds tijdens het vuurfeest zelf: daar tekenden
enkele politici, namelijk siegfried Bracke (n-VA),
Bart Martens (sp.a), Bert Anciaux (sp.a), Vera Dua
(Groen!) en Mathias Declercq (open VLD) de petitie.
De goednieuws-show eindigt spijtig genoeg hier.
Twee maanden later hebben we immers moeten vaststellen
dat de handtekening van sommigen onder
hen zich nog niet vertaald heeft in een engagement
om werk te maken van een investeringsstop. heeft
het feit dat ze de petitie enkele weken voor de
federale stembusslag tekenden hier iets te maken?
Motie
het ontbreekt alleszins niet aan opportuniteiten
om de petitie in concrete politieke initiatieven
Bank Cleaning Service’ Annelies: “Mensen vallen uit de
lucht als ik over steenkool begin”

te vertalen, want vlak voor het zomerreces diende
Vlaams parlementslid Filip Watteeuw (Groen!) een
motie in, waarvan de inhoud overeenkwam met de
eis die in onze petitie en campagne centraal staat.
Deze motie vraagt de vertegenwoordigers van de
Vlaamse regering bij Dexia en KBC, die in 2008 overeind
gehouden werden met ons belastingsgeld, het
stopzetten van investeringen in steenkoolcentrales
te laten verdedigen. Dit was een onverwachte wending,
aangezien we de campagne in de eerste plaats
rechtstreeks naar de banken gericht hadden. Dat
maakt een politiek initiatief natuurlijk allesbehalve
minder relevant. Denken we bijvoorbeeld terug aan
de federale wet van 2007 die investeringen in bedrijven
die anti-persoonsmijnen of clustermunitie
produceren, verbiedt. Deze wet vormt het bewijs
dat het mogelijk is om vanuit de politiek ethische
grenzen op te leggen aan investeringen.
Link met e.on centrale Antwerpen
In het Vlaams parlement werd de motie echter niet
zo warm onthaald. hiervoor zijn verschillende redenen
aangehaald. Dat het initiatief uit de oppositie
kwam, maakte het voor sommige parlementsleden
per definitie al onontvankelijk. Anderen liepen niet
warm voor de motie omdat hun partij het plan van
e.on om een steenkoolcentrale in Antwerpen te bouwen,
al steunt. naast bankiers zitten er dus ook nog
een heleboel politici vast in het steenkolentijdperk.
het is echter wel positief dat deze twee dossiers aan
elkaar gekoppeld worden. Indien deze centrale er
komt, betekent dat een Co 2 -infarct voor Vlaanderen.
Ze zou immers 6,3 miljoen ton Co 2 per jaar uitstoten,
Bert Anciaux van sp.a liep over hete kolen voor Bankroet
dat is 9 procent van de totale jaarlijkse Co 2 -uitstoot
van Vlaanderen en komt overeen met de Co 2 die 3
miljoen auto’s op een jaar tijd in de lucht blazen. Dit
dossier maakt heel tastbaar waarvoor we ijveren in
de bankroetcampagne. De steenkoolcentrale wordt
bovendien gepland door e.on, één van de bedrijven
uit het ‘Bankiers op hete kolen’ rapport, gefinancierd
door KBC, Dexia, Deutsche Bank, AXA, InG,
Citibank en Bnp paribas. De e.on centrale in Antwerpen
laat zien waarom banken hun investeringen
in steenkoolcentrales moeten stopzetten.
Zelfregulering?!
sommige politici zijn ook van mening dat het niet
aan het parlement is om zich met de interne werking
van de banken te gaan bemoeien; die zouden beter
functioneren als ze zichzelf reguleren. Responsabilisering
is een modewoord geworden onder Vlaamse
politici, maar dat geldt blijkbaar niet voor banken
die een financiële transfer van 20 miljard hebben
gekregen. Deze visie gaat niet alleen voorbij aan het
feit dat men in 2007 erin is geslaagd een ethische
code in een wet te gieten, maar het geheugenverlies
is blijkbaar zo groot dat men reeds vergeten is welke
catastrofale gevolgen zelfregulering in de banksector
opgeleverd heeft tijdens de kredietcrisis.
Al die argumenten duiden voornamelijk op één
ding: een gebrek aan politieke wil blijkt het belangrijkste
obstakel om regulering door te voeren.
Gelukkig is dit gebrek aan politieke wil niet algemeen
en voelen we bij sommigen de bereidheid om
steenkoolcentrales via een investeringsstop naar
de voltooid verleden tijd te verwijzen. er wordt
dan ook verder gewerkt aan een initiatief om via
parlementaire weg op het beleid van de banken te
wegen, maar die weg is nog lang.
Waar een wil is, is een weg
… luidt het spreekwoord. er is dan ook geen enkele
reden om bij de pakken neer te blijven zitten. het
is zaak om de politici die onze eis voor een investeringsstop
in steenkoolcentrales reeds verdedigen
te steunen en daarnaast te werken aan een
zo krachtig mogelijk signaal vanuit de samenleving
over dit thema. De meeste politici volgen immers
de weg van de minste weerstand. We moeten ervoor
zorgen dat ze meer weerstand krijgen van de
samenleving die geen Co 2 -clusterbommen wil, dan
van banken die zoveel mogelijk hun eigen gangetje
willen gaan met ons spaargeld.
Frank Vanaerschot
“Heeft het
teruglopend
politiek
engagement
er iets mee
te maken dat
de stemmen
zijn geteld?”
7

8
dUURZAMe
WeGWIjZeR
Groene investeringen: dubbel interessa
De wind en de zon kunnen ons van hernieuwbare en schone energie voorzien.
De ontwikkeling van die energiebronnen komt nog maar net op gang. Door
zelf spaargeld te investeren in projecten voor hernieuwbare energie kan je de
transitie versnellen. Zulke groene investeringen leveren ook aardig wat op. In
dit artikel overlopen we de mogelijkheden om zélf op wind en zon in te zetten.
Aandelen van erkende
coöperatieven voor windenergie
“Elektriciteit wordt alsmaar belangrijker, kijk maar
naar de auto-industrie. Maar wat baat het om met
een elektrische auto te gaan rijden, als die stroom
niet uit hernieuwbare bronnen komt? Voor mij is
groene stroom daarom de energie van de toekomst.
Ik steun dan ook elk initiatief dat bijdraagt aan
een schonere toekomst voor onze provincie. De
coöperatieve Limburg wind is zo’n initiatief.”
Aan het woord is Frederic Robben, zaakvoerder
van bakkerij Cools in Hasselt. Hij kocht een aantal
aandelen van de nieuwe coöperatieve Limburg
wind. Zo hoopt hij de uitbouw van windenergie
te ondersteunen en er tegelijk een centje aan over
te houden. In Vlaanderen bestaan er verschillende
coöperatieve bedrijven die zich zoals Limburg
wind toeleggen op de uitbouw van windmolenparken
en andere hernieuwbare energie. Sommigen,
zoals Ecopower, leveren ook elektriciteit aan hun
aandeelhouders. Een aandeel in een coöperatieve
geeft recht op een stem tijdens de algemene vergadering.
Zo kan een aandeelhouder meebeslissen
over de toekomstige koers van het bedrijf.
Rechtstreeks investeren in wind is redelijk interessant.
De meeste coöperatieven geven jaarlijks een
dividend van 5 à 6%. Als je bijvoorbeeld voor 1000
euro aandelen koopt, dan krijg je ieder jaar 60 euro
dividend. Bij een latere verkoop van je aandelen
krijg je de 1000 euro terug. Bovendien is een bedrag
van 170 euro dividend per jaar vrijgesteld van
belastingen.
Een rendement van 6% is een stuk meer dan wat
een spaarboekje of een kasbon oplevert. Toch zijn
Prijs
aandeel
Verwacht
Rendement
Maximaal
aantal
de formules moeilijk te vergelijken. Coöperatieven
zijn op zoek naar lange termijn investeerders. Dat
vertaalt zich vaak in een vereiste om een aantal
jaren aandeelhouder te blijven. Bovendien deel je
als aandeelhouder bij een faling mee in de klappen.
Hoewel dat risico erg klein is, hou je er best
toch rekening mee. Diversifieer je beleggingen en
koop slechts een beperkt aantal aandelen. Bij de
meeste van de coöperatieven voor windenergie is
het sowieso niet toegelaten om veel aandelen te
kopen: zo blijft het bedrijf een échte coöperatieve
die in handen is van vele kleine eigenaars.
In onderstaande tabel zie je een aantal mogelijkheden
van coöperatieven voor windenergie waarvan
je aandelen kan kopen. Wasewind is wel enkel
bedoeld voor inwoners van het Waasland.
Zon op je dak
Als je met de trein reist en een blik werpt op de
achterzijde van huizen, merk je dat de Vlaming
meer en meer in zonnepanelen investeert. De
cijfers bevestigen dat: in 2009 kwamen er maar
liefst 47.273 installaties voor zonne-energie bij,
ruim viermaal meer dan het jaar voordien. In heel
Vlaanderen staan er nu 62.623 installaties.
Die enorme interesse voor elektriciteit uit zonlicht
is niet verwonderlijk. De zon levert gratis, zuiver
en geluidloos energie. Bovendien daalt de kostprijs
van fotovoltaïsche panelen jaar na jaar. De
royale ondersteuning van de federale en Vlaamse
overheid tenslotte, met een belastingaftrek en
premies onder de vorm van groene stroomcertificaten,
doen de rest van het overtuigingswerk.
Uitstap
mogelijk
Info telefoon
ecopower 250 6% 50 om de 6 jaar www.ecopower.be 03 287 37 79
Limburg wind 125 4 à 6% 20 na 5 jaar www.limburgwindt.be
Groenkracht 125 6% onbeperkt om de 3 jaar www.groenkracht.be 059 56 97 00
BeauVent 250 6% 7 om de 5 jaar www.beauvent.be 058 29 90 29
Wasewind 245+7 5% 1 jaarlijks www.wasewind.be 03 707 19 01

nt
een vereenvoudigd rekensommetje leert vlug dat
eenieder met een goed georiënteerd en geïsoleerd
dak er voordeel bij heeft om zonnepanelen te
plaatsen. een doorsnee gezin betaalt 700 euro per
jaar voor een verbruik van 3500 kwh. een installatie
die zeker 30 jaar die hoeveelheid stroom kan
opwekken, kost momenteel tussen de 14.000 en
22.000 euro. Maar door allerlei voordelen bedraagt
de terugverdientijd niet 20 jaar (14.000 / 700 ),
maar slechts 5 tot 8 jaar. nadien heb je gratis
stroom en ontvang je daarbovenop nog tot 20 jaar
na de ingebruikname van de installatie 350 euro
per 1000 kwh groenestroomproductie.
Dat je zonnepanelen zo snel terug verdient, komt
door de combinatie van de groenestroomcertificaten
en een belastingaftrek tot 3600 euro. Bovendien
hoef je niet langer tegen de investering
op te zien. Je kan bij de bank ook terecht voor
een groene lening. Zo’n krediet voor de aanleg van
zonnepanelen, wordt door de federale overheid
ondersteund met een rentekorting van 1,5%.
duurzaam sparen
een laatste mogelijkheid om je spaargeld te investeren
in hernieuwbare energie, is het op een duurzame
spaarrekening plaatsen. Triodos bank, VDK
en Bnp paribas Fortis bieden zo’n spaarboekje aan.
De bank garandeert daarbij dat ze met het geld
kredieten geeft aan verantwoorde ondernemingen,
onder andere in de sector van de hernieuwbare
energie. Maar je spaargeld op zo’n rekening kan
evengoed naar cultuur of zorg gaan. Voordeel is
dat je spaargeld veilig slaapt, of beter: veilig aan
een aangenamere wereld werkt.
Mathias Bienstman
noot van de redactie: bij het ter perse gaan van
dit magazine bleek dat Limburg wind wegens onverwacht
groot succes voorlopig al geen aandelen meer
aanbiedt. het wachten is op nieuwe projecten. Wind
is zeer populair!
9

10
InteRVIeW
Van porto tot powerpoint
Letsers leren, creëren en waarderen
LetS Vlaanderen heeft de wind in de rug. een starterspakket moet ervoor
zorgen dat iedereen binnenkort kan meedoen met dit uitwisselingssysteem.
netwerk interviewde coördinator Leen de Clercq, Sabien Meeremans van de
kerngroep oostende en vers lid Rudy Vandamme over de twijfels, hobbels, en
verrassingen van het letsen.
Sabien: Ik ben in september 2008 via een cursus
bij Vormingplus in contact gekomen met LeTs. na
een tweede bijeenkomst had ik al besloten dat ik
wel trekker van een groep wilde worden. We zijn
er met z’n tweeën aan begonnen en in middels
zijn we met 47 leden en 66 geïnteresseerden.
Hoe heb je dat voor elkaar gekregen?
Sabien: eigenlijk wisten we in het begin nog van
niks. We kenden het concept, maar we kregen pas
echt voeling met de werking van LeTs door te
praten met leden van de Antwerpse en Gentse
groepen. Daarop zijn we direct met een website
gestart en hebben we via de pers veel promotie
gemaakt. Toen we met 8 waren hebben we een
startdag georganiseerd met workshops, waarin
we lieten zien wat we zoal te bieden hadden:
er waren massagelessen, een fotograaf, ik gaf
digitale beeldbewerking... Daaruit zijn weer meer
leden gekomen en sindsdien hebben we er elke
maand bij gekregen.
Wat is jullie geheim? Ik kan me voorstellen
dat het veel mensen afschrikt in een soort van
gesloten club terecht te komen.
Sabien: We willen heel graag groeien en hopen
op verscheidenheid. onze maandelijkse bijeenkomsten
beginnen we altijd een uur vroeger om
nieuwe mensen in te lichten over de gang van
zaken en iedereen is welkom onze mailings te
volgen, ook al zijn ze geen actief lid.
Rudy: Zo ben ik twee maanden geleden begonnen.
De sfeer bij de kennismaking was heel
informeel en de officiële vergadering die volgde
duurde maar tien minuten. Daarna ging het
Wat is LetS?
LeTs is ontstaan in 1983 in Canada. een kleine gemeenschap
daar leefde van hout, defensie en toerisme. op
twee jaar tijd stortte het toerisme in, werd de boskap
aan banden gelegd en verhuisde de militaire basis. De
werkloosheid steeg van 3% naar 60%. Wat moet je
doen als niemand meer geld heeft, maar de koeien nog
wel melk geven en de kippen eieren leggen? Ruilen!
Michael Linton dokterde het Local Exchange Trading
gesprek vanzelf; over LeTs valt gemakkelijk veel
te praten (lacht).
en dan, hoe weet je wat iemand in de aanbieding
heeft?
Sabien: Iedereen heeft een profiel op de eLAssite
(electronisch LeTs Administratie systeem,
red.)met vraag en aanbod. Bij mij staat er onder
aanbod bijvoorbeeld: ‘digitale beeldbewerking
en garnaalkroketten’. Daarnaast kun je via e-mail
eenmalige vragen stellen als ‘wie kan mij helpen
de zolder op te ruimen?’ of ‘wie rijdt er dan-endan
richting Limburg?’
Leren ontvangen
Wat was jullie eerste LetS­transactie?
Rudy: Voor mij was het direct een ‘interlets’;
een transactie met een lid van een andere LeTsgroep.
een mevrouw uit Geel kwam een dagje
naar de kust en had op mijn profiel gezien dat
ik begeleiding aan kleine zelfstandigen aanbood.
Ze dacht ‘dat kan ik mooi combineren’ en zo
hebben we anderhalf uur samengezeten. Ik was
heel blij dat ik mijn kennis had kunnen delen en
ik had er 90 schelpjes (oostendse LeTs-punten,
red.) mee verdiend.
en zij kon betalen in een Geelse munt?
Leen: Wij spreken liever niet van ‘betalen’, omdat
we juist afstand nemen van het traditioneel
monetair systeem.
Rudy: Ze kon me waarderen met haar LeTspunten,
in dat geval ‘hartjes’.
System uit en dat werkte. op tien jaar tijd verspreidde
het systeem zich naar Amerika, Australië en europa,
waar het zich vooral nestelde in engeland en nederland.
In 1994 werd in Leuven de eerste Belgische
groep opgericht. Dat is hier vandaag met 166 leden en
1500 transacties nog altijd de grootste LeTs-groep.
sinds 2009 wordt LeTs Vlaanderen gesteund door de
minister van sociale economie.

Leen: Toevallig tellen ze op de Kempen ook 60
punten per uur. In Gent rekenen ze bijvoorbeeld
40 stropkes per uur, dat is al lastiger, maar het
gloednieuwe computersysteem berekent automatisch
de wisselkoers. Interletsen is nog in een
experimentele fase. het is een beetje zoeken
voor veel groepen, de lokale uitwisseling blijft
het belangrijkst.
Begint iedereen met 0 schelpjes?
Sabien: Zo deden wij het eerst, ja, maar voor
veel mensen voelde dat raar aan. Ze zien het toch
nog als een soort bankrekening en staan niet
graag ‘in het rood’. Daarom beginnen we nu met
2000 schelpjes. Ze kunnen tot 4000 punten gaan.
Waarom die bovengrens?
omdat we mensen willen stimuleren ook iets te
ontvangen. Veel mensen geven graag, maar vinden
het moeilijk om te nemen. Wij zeggen dan
‘laat je toch eens masseren, of een taart voor je
bakken’.
talent
Sabien: Mijn eerste transactie was een vraag van
mij. Wie heeft er zin om in mijn tuin te komen
werken? Daarop reageerde iemand die op een appartement
zit en het heerlijk vindt om buiten te
zijn. Zij wordt daar rustig van. nu, ik werd zenuwachtig
door die tuin, dus dat kwam mooi uit. Al
mijn planten verzamelde ik ook via LeTs-leden en
zij is dat gaan bijhouden. soms moet ik haar zelfs
zeggen van ‘stop er nou maar mee’, het is echt
haar tuin geworden.
Maar jullie mogen geen verkapte dienstverbanden
aangaan, toch?
Leen: nee, het blijft occasionele hulp. Via LeTs
ga je geen schilder, kuisvrouw of tuinier vinden,
het gaat om activiteiten die mensen in hun vrije
tijd graag doen.
Rudy: Vaak vraag je ook diensten die professionals
helemaal niet graag doen: je vraagt geen
hovenier om je gras af te rijden.
Leen: er is wel eens een fietsenmaker geweest
die wat tijd vrijmaakte voor LeTs-transacties of
een kapper die haren waste voor LeTs-punten,
maar eigenlijk blijft dat op een natuurlijke manier
beperkt. Wat wel meer gebeurt is dat mensen
LeTs gebruiken als opstap naar een professie.
Zo was er eens iemand die lachsessies gaf en
ze wilde testen of dat iets was voor haar om in
bijberoep te doen. Maar ik vind het persoonlijk
eigenlijk net zo tof dat je wordt aangesproken op
een talent dat niet per se met je werk te maken
hoeft te hebben. Mijn aanbod is bijvoorbeeld
‘brownies en tiramisu’. Laatst werd ik gevraagd
door iemand die een Lentefeest voor haar zoontje
organiseerde of ik niet wat wilde maken. Ik
was een beetje onzeker, maar ze reageerde superenthousiast.
Dat voelt geweldig.
Rudy Vandamme: “Ik
baseer mijn contacten
graag op dingen voor
elkaar dóen”
» 11

12
De werkgroep LETS
Fashion, met als vierde van
links Sabien Meeremans
Letsen of kletsen?
Hoe belangrijk is het sociale element? Kun je
op een zakelijke manier aan LetS doen?
Sabien: Ja, dat kan. Wij zien in oostende twee
soorten leden: mensen die het in eerste instantie
doen voor het sociaal contact en mensen die het
echt doen voor de diensten en het praktische nut
dat erbij komt kijken.
Rudy: Bij mij is het een combinatie van de twee.
Ik wilde graag mijn netwerk in oostende uitbreiden,
maar ik zoek geen sociaal contact om het
sociaal contact. Ik houd er niet van om zomaar op
bezoek te gaan en een uur te kletsen over niets;
ik baseer mijn contacten liever op dingen voor
elkaar dóen. Daarbij spreekt de duidelijkheid van
het LeTs puntensysteem mij aan.
Leen: Maar het blijft iets anders om een spijker
in de muur te laten kloppen door familie of door
een vreemde. Je creëert hoe dan ook een nieuwe
relatie.
Rudy: en dan merk je hoe makkelijk je zegt, als je
de mensen eenmaal kent ‘ah joh, laat die punten
maar zitten’. er is een spanning tussen het economische
beginsel en de gemeenschapsvorm die
je creëert.
Sabien: Ik vind het belangrijk dat de transacties
geregistreerd blijven worden. het moet aantoonbaar
zijn hoeveel er eigenlijk gedaan wordt en
voor nieuwe leden is het leuk om een overzicht
te hebben.
nieuw: starterspakket
Rudy: Toch is het economische – een waarde op
je diensten plakken – wel iets dat ook beginners
heel moeilijk vinden.
Sabien: Daarom hebben wij ter gelegenheid van
de eerste verjaardag van LeTs oostende het evenement
LeTs Fashion georganiseerd. We vroegen
mensen op voorhand minstens drie ‘miskopen’ in
te leveren, waartegen ze een ingangsticket kregen
voor LeTs Fashion. op die dag stond alles uitgestald
en mochten de deelnemers gratis winkelen.
Zo konden mensen gevoel krijgen voor het ruilen,
maar zonder punten, dus los van het economische.
Rudy: Dat was een groot succes, vooral bij de
dames. ‘Wat scheelt er toch met al die vrouwen?’,
dacht ik. Zoveel miskopen!
Sabien: Ja goh, je koopt iets moois wat eigenlijk
te klein is, denkt ‘ik zal wel vermageren’ en als
dat na een jaar nog niet gebeurd is, ja… (lacht).
We gaan het nog eens doen met boeken en met
kinderkleding en speelgoed.
Lasagne in lier
Wat wordt er in oostende het meest geletst?
Sabien: Ik denk computerhulp. Dat varieert van
powerpointpresentaties maken en mapjes organiseren
tot de computer opkuisen…
Leen: er wordt ook veel ambachtelijk werk gedaan.
honing maken, kaarsen, kaartjes, noem maar op.
Sabien: Ik kreeg laatst van iemand een hele berg
rabarber, zoveel dat ik niet wist wat ik ermee
moest aanvangen. Toen las ik dat er binnen onze
groep een mevrouw de aanbieding deed: ‘ik maak
confituur van jouw fruit’. Ik kreeg er verschillende
soorten confituur, chutney en taart voor terug. We
waren allebei content. Zelf maak ik porto, daar zijn
groene okkernoten voor nodig. Ik vond iemand in
De haan met een hele tuin vol.
Lukt het ook wel eens niet om iets vast te
krijgen?
Leen: huiselijke klusjes worden over het algemeen
meer gevraagd dan aangeboden.
Rudy: Ik had thuis een paar fietsen staan die niet
in orde waren. Geen grote dingen, kapotte rem,
kettingen die gesmeerd moest worden, kortom:
zaken waarvoor je liever niet naar de fietsenmaker
gaat. Ik vond niemand binnen LeTs, maar wel iemand
wiens zoon het wel wilde doen voor 10 euro.
Kijk, dat is ook prima.
LeTs Vlaanderen vzw ontwikkelde met ondersteuning van het Delhaizefonds (beheerd door de Koning Boudewijnstichting)
een starterspakket voor al wie een LeTs-groep wil opstarten in die gebieden waar er nog geen
is. het pakket is op te vragen bij LeTs Vlaanderen via telefoonnummer 053/730 892 of te downloaden op www.
letsvlaanderen.be hier vind je ook een lijst met lokale groepen, die elk hun eigen website hebben.

Zijn er verschillen tussen de LetS­groepen in
de verschillende gemeenten?
Leen: Qua zaken die verletst worden denk ik niet,
wel wat betreft de insteek. oostende steekt er wat
communicatie betreft echt wel bovenuit; er zijn
ook groepen van 20 leden die het eigenlijk niet
nodig vinden om uit te breiden. ook zijn er vier
LeTs-groepen die subsidie van de overheid krijgen
en zodoende met een professionele coördinator
werken. Dat heeft soms ook invloed op de nadrukken
die worden gelegd. In sint-niklaas bijvoorbeeld,
valt LeTs binnen ‘inburgering’ en is diversiteit
van de leden een doelstelling. Dat werkt heel
goed, maar er komt organisatorisch wel veel meer
bij kijken. In Lier / Zandhoven loopt het project
LeTs & Kids, waarmee men tegemoet wil komen
aan de nood van flexibele kinderopvang. Iedere
Letser moet daar één vraag of aanbod hebben dat
iets met kinderen te maken heeft: opvang, organisatie
van kinderfeestjes... In het begin waren wij
daar wat huiverig voor, zo’n duidelijk afgebakend
thema, maar ook die groep groeit. Ik begrijp wel
dat er vooralsnog meest ‘gewoon’ geletst wordt,
maar dat is logisch. er moet eerst vertrouwen zijn
voordat je je kinderen bij iemand alleen laat. nu
schijnt er vooral veel lasagne gemaakt te worden
(lacht).
Sabien: ook sommige niet-gesubsidieerde groepen
hebben een rechtsvorm. In Gent, Antwerpen
stad en Geel bijvoorbeeld, is het een vzw.
Rudy: Zie jij ons evolueren in die richting?
Sabien: Mmm, ik denk het niet. Als wij groeien
denk ik dat het eerder in de vorm van werkgroepen
zal zijn. Dat begint nu al vanzelf te ontstaan. Ik
vind het goed dat we zo zelforganisatorisch zijn,
maar het is niet altijd gemakkelijk. Je hebt toch
met heel veel verschillende mensen te maken.
Gelukkig is er nog maar één afgehaakt en dat was
omdat hij naar nieuw-Zeeland verhuisde.
Wordt er niet internationaal geletst?
Leen: Dat begint, maar voorlopig vooral op het
gebied van toerisme. In Frankrijk kun je met de
lokale punten ‘nuitées’ verzamelen, die je kunt
gebruiken voor logement. In Gent zijn ze er ook
mee aan het experimenteren.
ondernemingszin
Hoe ziet een doorsnee Letser eruit?
Leen: De doorsnee Letser bestaat uiteraard niet,
maar de leeftijd ligt voornamelijk tussen de 30 en
de 60. Jongeren zijn moeilijk te bereiken, omdat
die nog maar juist beginnen met consumeren binnen
de traditionele economie. Dan is het nogal
veel gevraagd hen ook te interesseren voor een
complementair economisch systeem.
Rudy: het verraste mij dat er veel milieubewustzijn
is binnen onze LeTs-groep. Je wordt niet raar
aangekeken als je zegt dat je probeert minder
auto te rijden of minder vlees te eten. er is in
oostende ook iemand met een meditatieruimte.
Dat wordt allemaal gewaardeerd. Die vriendelijke
sfeer binnen de groep wakkert ook ondernemingszin
aan. Ineens heb ik goesting om een feest te
organiseren. Ik begin met een ontbijt, op een
zondag in het najaar.
Sabien: Je moet er snel bij zijn met je uitnodiging,
want de concurrentie dringt zich op. Binnenkort
hebben we die mosselsoirée en in oktober wilde
iemand een kaas- en wijnavond doen.
LetS lijkt aan te sluiten bij heel wat maatschappelijke
trends. Wordt het in die zin ook
opgepakt door andere organisaties?
Rudy: Ik heb LeTs leren kennen via het transitienetwerk
waarin ik actief ben. Daar wordt het
gezien als een manier om de veerkracht van een
samenleving te vergroten, wat goed is in geval
van crisis. Zoals de eerste Letsers destijds ook
hebben aangetoond (zie kader p.10, red.).
Leen: en Vormingplus is een goede partner. Zij
doen mee in het kader van gemeenschapsvorming,
duurzaamheid en sociaal leren. Want er wordt veel
geleerd.
Sabien: Mijn dochter had een dipje met wiskunde.
Via de LeTs groep heeft ze bijles gekregen.
Rudy: en ik leer tuinieren.
Interview: Marjon Meijer Foto’s: sabien Meeremans
“er is een spanning tussen het economische beginsel
en de gemeenschapsvorm die je creëert”
Leen De Clercq: “Tof dat je
wordt aangesproken op je
talent”
13

14
PoRtfoLIo
toreke ziet levenslicht!
MUNTUIT
In oktober is het zo ver. De proef met een lokale
munt in Gent gaat dan van start. Doel is om
na te gaan of die munt, ‘het Toreke’, milieu en
buurtzorg kan stimuleren en lokale, duurzame
consumptie kan versterken op MUNTUIT een doenbare en
efficiënte manier. Muntuit, het innovatieplatform
van netwerk Vlaanderen voor complementaire
munten, werkte meer aan een jaar samen
met stad Gent en verschillende buurtorganisaties
uit de wijk Rabot-Blaisantvest aan de
voorbereiding van de proef. Uit de proef hoopt
de Vlaamse minister van sociale economie meer
te weten te komen over het potentieel van com-
MUNTUIT
plementaire munten voor lokaal beleid. Meer
info op www.muntuit.eu en www.torekes.be
netwerk Rentevrij
financiert pilootproject
oxfam Wereldwinkels
Brugge
Met een netwerk van meer dan 200 individuele winkels in Vlaanderen en
een productgamma van meer dan 200 voedingsproducten is oxfam Fairtrade
ondertussen het fairtrademerk bij uitstek voor eindconsumenten en professionele
gebruikers. De oxfam producten worden ook steeds meer aangekocht
door overheden, bedrijven en organisaties. hiervoor werd voor elke provincie
één winkel als verantwoordelijke aangesteld, die instaat voor de bestellingen
en onderhoud van de contacten. In Brugge wil men nu nog een stap verder
gaan om de service naar particuliere en institutionele klanten verder te
optimaliseren. Begin 2011 zal de wereldwinkel aan de rand van Brugge een
‘Cash & Carry’ openen, waar klanten terechtkunnen voor grotere aankopen.
De nieuwe winkel is vlot bereikbaar en er is steeds parkingmogelijkheid. De
huidige winkel in het centrum van Brugge blijft bestaan. Dit project wordt
uitgebouwd als pilootproject en kan bij succes gekopieerd worden naar de
andere provincies in Vlaanderen.
netwerk Rentevrij gelooft in de noodzaak en het succes van een nieuwe vorm
van verkoop van wereldwinkelproducten. De kredietcel besliste dan ook om
een lening van 100.000 euro goed te keuren in het kader van de aankoop van
het pand. De wereldwinkel van Brugge slaagde er in een mum van tijd in om
zelf 50.000 euro rentevrije leningen in te zamelen bij hun sympathisanten,
naast vele klassieke leningen en giften. We zien uit naar de opening van deze
nieuwe vorm van wereldwinkels!
Meer weten? Contacteer Netwerk Rentevrij (info@rentevrij.be) of de wereldwinkel van
Brugge (wouter.spanhove@oxfambrugge.be)
Meer weten over Netwerk Rentevrij? info@rentevrij.be of 02/274.00.17

“Meedenken en
problemen oplossen”
Guido Verbeeck (86) werd geboren in Antwerpen en woont
in Kalmthout. Hij is 62 jaar getrouwd en zijn familie met
kinderen, kleinkinderen en achterkleinkinderen telt inmiddels
meer dan vijftig mensen. Van 1989 tot 1996 heeft
Gui zich als vrijwilliger ingezet voor netwerk Vlaanderen.
“Ik heb heel het gamma van mogelijkheden binnen netwerk doorlopen. Ik was
al langer belangstellend lid, ik las de nieuwsbrief en toen ik met pensioen
ging was ik op zoek naar bezigheid in de sociale sector. op aanraden van
mijn dochter heb ik gereageerd op een oproep voor vrijwilligers van netwerk
Vlaanderen. Ik zag een aankondiging van de Algemene Vergadering in Alken
en daar ben ik toen naartoe gegaan.
Ik was een beetje te laat want het was even zoeken. Luc Weyn was juist met
een uiteenzetting over de financiële toestand bezig. Ik kende niemand, ging
op een lege plaats zitten, tamelijk vooraan. Tijdens de onderbreking heb ik
dan kennis gemaakt met een aantal mensen en zij zeiden me dat ik als vrijwilliger
het best kon beginnen in de regio Antwerpen. De donderdag daarop was
er al een bijeenkomst in elcker-Ik.”
Computerproblemen
“Ik wist dat netwerk zich vooral bezighield met sociaal-culturele projecten. In
de regio was dat ook het geval. er moesten projecten bezocht worden om te
kijken of ze aan alle eisen voor financiering voldeden en of er voldoende achterban
was om het initiatief mee te steunen. ‘Ik zou wel mee willen gaan,’ zei
ik. Zo heb ik de projecten leren kennen. Ik was verwonderd dat er op sociaal
en cultureel gebied zoveel initiatieven bestonden, meestal met vrijwilligers.
op de Algemene Vergadering had ik ook kennisgemaakt met Luc Weyn en
hugo Wanner, die toen op het secretariaat werkten. Ik had hun verteld dat ik
op mijn werk met computers te maken had – ik was industrieel ingenieur in
de atoomindustrie in Mol. Luc en hugo zeiden ‘dat komt goed uit, want wij
hebben juist problemen met onze computer.’ een oud model, want er was geen
geld voor een nieuwe. Ik heb hen daar toen mee geholpen. Later heb ik op het
secretariaat en bij sommige projecten ook hulp geboden bij problemen en met
de ontwikkeling van programma’s.
Ik las ook dat de nieuwsbrief redactieleden zocht. nu had ik al wat ervaring
met tijdschriften, want tijdens mijn opleiding in Mechelen had ik een tijdschrift
opgericht in een studiekring. Zo kwam ik terecht op de redactievergaderingen
van de nieuwsbrief. Dat liep niet zo goed toen, onder meer omdat ze
niet genoeg mensen konden vinden die iets wilden schrijven. Daar heb ik dan
ook mee geholpen, ik ging naar de vergaderingen en schreef stukken over de
‘droom’ van netwerk of verslagen van de erkende projecten.”
Aanpassen aan de sociale sector
StAKe­
HoLdeR
“Mee discussiëren op vergaderingen deed ik niet direct. Ik had tot mijn 65 ste in
een zeer technische wereld geleefd en ik had soms moeite me aan te passen
aan de sociale sector. Ik bleek gehandicapt omdat ik dikwijls niet begreep wat
de achtergrond van de initiatieven was en omdat
ik het netwerk van mensen in die sociaal-culturele
wereld niet kende. Daardoor werd ik niet betrokken
bij bepaalde zaken, zoals het contact met AsLK,
maar langzaamaan raakte ik ingewerkt.
ook was ik geboeid door de Raad van Bestuur. Via
de toenmalige voorzitter Wim de prins, die ook
in Antwerpen de leiding had, hoorde ik wat daar
speelde en toen ze nieuwe mensen zochten, heb ik
me kandidaat gesteld. Ik vond het interessant om
problemen te bespreken en beslissingen te helpen
nemen. Wel duurden de vergaderingen in Brussel
zeer lang, dikwijls tot na middernacht en toen ik
signalen kreeg van de dokter dat ik iets aan mijn
hart zou hebben en het beter iets rustiger aan zou
doen, ben ik met de Raad van Bestuur gestopt.”
Missie
“Ik ben nog wel actief gebleven in de vergaderingen
rond het netwerk agentschap van AsLK en de Algemene
Vergaderingen. Zo heb ik nog meegemaakt dat
Johan steyaert, de nieuwe voorzitter, vragen opwierp
als ‘wat willen wij eigenlijk bereiken?’, ‘wat proberen
we met die projecten te doen?’. netwerk had een missie
nodig. Ik dacht daar mee over na. Zo is uiteindelijk
de term ‘anders omgaan met geld’ ontstaan.
ondertussen had ik ook de boekhouding van de
Wereldwinkel in Kalmthout op me genomen, maar
toen ik in 2002 een hartoperatie moest ondergaan,
ben ik ook daarmee moeten stoppen. nu houd ik
mij bezig met huishoudelijke problemen, de tuin, de
groeiende familie en met mijn computer. Wel volg ik
met belangstelling het doen en laten van netwerk.
Ik ben nog steeds geabonneerd op de nieuwsbrief.”
Interview: Marjon Meijer
15

16
Afscheid
Is het al meer dan 7 jaar geleden dat ik voor het
eerst met Netwerk Vlaanderen in contact kwam?
Is het al zo lang geleden dat Frie De Greef mij
ontving als verantwoordelijke voor de vrijwilligers?
Dat ik 2 weken later voor het eerst de kredietcel
meemaakte, met ’t Nieuw Begin vzw (een Reiki centrum) als allereerste
dossier? Dat ik nog geen 2 maand later al aan de slag was bij Netwerk
Vlaanderen, met een opdracht om U tegen te zeggen: ‘verzelfstandig de
projectenwerking van Netwerk Vlaanderen’.
Wow, wat waren dat 7 intense jaren, na eerst 4 jaar ‘rustig’ te werken
bij een head hunting bedrijf. Ik ontdekte de betekenis van woorden die
toen al hip waren in de commerciële sector: duurzaamheid, ethisch en
verantwoord ondernemen. Gedurende deze 7 jaar kon ik ervaren hoe een
hele sector deze waarden als drijfveer van hun activiteiten vooropstelt.
Een onderneming dient om te werken aan maatschappelijke winst op
elk vlak, het maken van financiële winst is een hiertoe middel en dus
geen doel an sich. Ik leerde dat de ‘Sociale Economie’ een manier van
werken is, waar de mens, de natuur en de omgeving centraal staan.
Ik leerde mensen kennen die gedreven worden door hun werk, door de
meerwaarde die zij kunnen bieden via hun werk. Ik zag hoe werkgevers
alles in het werk stellen om hun eigen mensen kansen tot ontwikkeling
te geven. Ik leerde hoe intens men kan samenwerken met andere
organisaties om een gemeenschappelijke lange termijn doelstelling
te bereiken. Ik leerde veel mensen kennen die mij telkens opnieuw
inspireren en motiveren om mijn eigen kennis en ervaring in te zetten
in deze sociale en non-profit sector.
Netwerk Vlaanderen adopteerde me 7 jaar geleden en hielp me om
mijn eigen visie te vormen. Het is dan ook met bijzonder veel dank
dat ik terugkijk op deze jaren, nu ik gekozen heb voor een nieuwe
uitdaging. Het is dankzij de specifieke ervaring die ik opdeed bij
Netwerk Rentevrij dat ik nu de kans krijg om mee te werken aan de
maatschappelijke en sociale ontwikkeling van mijn eigen stad, Gent.
Als projectontwikkelaar sociale economie kan ik alles wat ik tijdens de
voorbije 7 jaar leerde nu concreet toepassen bij de oprichting van nieuwe
initiatieven en bedrijven in Gent.
Ik verlaat Netwerk Vlaanderen en Netwerk Rentevrij met een bijzonder
voldaan gevoel, het gevoel dat ik als persoon sterk geëvolueerd ben en
tevreden ben over mijn keuze om in deze sector actief te blijven. Het
gevoel dat mijn ex-collega’s en het sterk netwerk dat ik kon uitbouwen
mij als persoon vertrouwen en appreciëren. De wetenschap dat ik altijd
kan terugvallen op wat er in deze afgelopen 7 jaar is opgebouwd en dat
men altijd op mij kan rekenen. En bovenal de nieuwe vrienden die ik
kon maken voor het leven!
Frederik Matthijs
Coördinator Netwerk Rentevrij
ACHteR de
SCHeRMen
COLOFON
Anders omgaan met geld
Magazine van Netwerk Vlaanderen
verschijnt vier keer per jaar
REDACTIE EN ADMINISTRATIE
Vooruitgangstraat 333/9
1030 Brussel
Tel: 02/201 07 70, Fax: 02/201 06 02
info@netwerkvlaanderen.be
AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE
Mathias Bienstman, Leen De Clercq, Frederik
Matthijs, Sabien Meeremans, Frank Vanaerschot,
Rudy Vandamme, Guido Verbeeck
HOOFDREDACTIE
Marjon Meijer
EINDREDACTIE
Christophe Scheire
VERANTWOORDELIJKE UITGEVER
Kristien Vermeersch
Vooruitgangstraat 333/9
1030 Brussel
FOTO COVER
Steve Rhodes (Buy Nothing Day)
DRUKKER
De Wrikker
LAY-OUT
Yichalal
ABONNEMENTEN
Een jaarabonnement kost 10 euro. Interesse?
Maak het bedrag over op 523-0803864-03 van
Netwerk Vlaanderen met de mededeling magazine en je
ontvangt de volgende nummers in je brievenbus.
Een abonnement loopt van januari tot en met december.
Word je midden in het jaar abonnee, dan worden
voorgaande nummers uit het jaar alsnog toegestuurd.
Heb je vragen, opmerkingen of suggesties?
Mail de redactie: redactie@netwerkvlaanderen.be
Netwerk Vlaanderen vzw promoot het anders omgaan
met geld. De organisatie voert campagne tegen onverantwoorde
en schadelijke investeringen van banken en
pleit voor duurzame investeringen die bijdragen aan
een mens- en milieuvriendelijke samenleving.
Wilt u de activiteiten van Netwerk Vlaanderen steunen?
Uw financiële bijdrage is van harte welkom.
Stort uw gift op rekening 523-0803865-04 op naam van
Netwerk Vlaanderen met de mededeling gift nb.