23.09.2013 Views

Bijlage 5 Programma van Eisen - Gemeente Horst aan de Maas

Bijlage 5 Programma van Eisen - Gemeente Horst aan de Maas

Bijlage 5 Programma van Eisen - Gemeente Horst aan de Maas

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

PROGRAMMA VAN EISEN<br />

LOCATIE<br />

Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

PROJECTNAAM Nieuwbouw Schengweg<br />

PLAATS BINNEN ARCHEOLOGISCH PROCES<br />

IVO – Proefsleuven (IVO-P)<br />

OPSTELLER Naam, adres, telefoon, e-mail datum paraaf<br />

Auteur Drs. N. <strong>van</strong> Malssen<br />

ARC bv<br />

Postbus 41018<br />

9701CA Groningen<br />

050-3687100;<br />

n.<strong>van</strong>.malssen@arcbv.nl<br />

19-10-2011<br />

Senior KNA-archeoloog Drs. M.J.M <strong>de</strong> Wit<br />

19-10-2011<br />

(controle/goedkeuring) ARC bv<br />

Postbus 41018<br />

9701CA Groningen<br />

050-3687100;<br />

m.<strong>de</strong>.wit@arcbv.nl<br />

OPDRACHTGEVER Naam, adres, telefoon, e-mail datum<br />

BRO Tegelen<br />

dhr. P. <strong>van</strong> <strong>de</strong> Ligt<br />

Industriestraat 94<br />

5931 PK Tegelen<br />

077–3730601<br />

peter.<strong>van</strong>.<strong>de</strong>.ligt@bro.nl<br />

paraaf<br />

GOEDKEURING BEVOEGDE OVERHEID<br />

Naam, adres, telefoon, e-mail<br />

<strong>Gemeente</strong> <strong>Horst</strong> <strong>aan</strong> <strong>de</strong> <strong>Maas</strong><br />

drs. D. Bolhuis<br />

Postbus 6005<br />

5960 ES <strong>Horst</strong><br />

077–4779538<br />

d.bolhuis@horst.nl<br />

datum paraaf<br />

ADMINISTRATIEVE GEGEVENS ONDERZOEKSGEBIED<br />

Projectnaam Nieuwbouw Schengweg<br />

Provincie Limburg<br />

<strong>Gemeente</strong> <strong>Horst</strong> <strong>aan</strong> <strong>de</strong> <strong>Maas</strong><br />

Plaats <strong>Horst</strong><br />

Toponiem Schengweg<br />

Kaartbladnummer 52G<br />

XY – coördinaten NW: 200.330/386.679<br />

NO: 200.639/386.849<br />

ZO: 200.793/386.713<br />

ZW: 200.368/386.556<br />

CMA/AMK-status Nvt<br />

ARCHIS-monument-nr Nvt<br />

ARCHIS-waarnemings-nr Nvt<br />

Oppervlakte plangebied 62.636 m2<br />

Huidig grondgebruik Deels bebouwd, <strong>de</strong>els bouwland


PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

AANLEIDING EN MOTIVERING VAN HET ONDERZOEK<br />

Aanleiding Ten oosten en ten westen <strong>van</strong> <strong>de</strong> huidige kassen zullen nieuwe kassen<br />

gerealiseerd wor<strong>de</strong>n (afb. 2). Ten oosten <strong>van</strong> <strong>de</strong> best<strong>aan</strong><strong>de</strong> kas besl<strong>aan</strong> <strong>de</strong>ze<br />

kassen in totaal 12.450 m2, ten westen <strong>van</strong> <strong>de</strong> best<strong>aan</strong><strong>de</strong> kas besl<strong>aan</strong> <strong>de</strong>ze<br />

kassen in totaal ongeveer 19.000 m2. Ongeveer ter plaatse <strong>van</strong> <strong>de</strong> recent<br />

gesloopte loods (ten westen <strong>van</strong> <strong>de</strong> best<strong>aan</strong><strong>de</strong> kas) zal een pad<strong>de</strong>nstoelenkwekerij<br />

<strong>van</strong> ongeveer 1.335 m2 gerealiseerd wor<strong>de</strong>n. In het noordoosten <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie zal een bassin wor<strong>de</strong>n <strong>aan</strong>gelegd <strong>van</strong> 1.153 m2. Voor <strong>de</strong><br />

fun<strong>de</strong>ring rondom <strong>de</strong> nieuwe pad<strong>de</strong>nstoelenkwekerij en <strong>de</strong> fun<strong>de</strong>ring voor <strong>de</strong><br />

poeren, zal <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m tot ongeveer 80 à 90 cm –mv wor<strong>de</strong>n ontgraven. De<br />

fun<strong>de</strong>ring rondom <strong>de</strong> kassen zal min<strong>de</strong>r diep wor<strong>de</strong>n, maar het is nog onbekend<br />

hoe diep dit exact zal wor<strong>de</strong>n. Het bassin wordt waarschijnlijk 2 tot 2,5 m diep. De<br />

consequentie <strong>van</strong> <strong>de</strong> voorgenomen ingreep is dat eventuele waar<strong>de</strong>volle<br />

archeologische resten in <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rgrond wor<strong>de</strong>n <strong>aan</strong>getast.<br />

Motivering Binnen on<strong>de</strong>rzoekslocatie heeft een verkennend booron<strong>de</strong>rzoek<br />

plaatsgevon<strong>de</strong>n. De resultaten <strong>van</strong> het booron<strong>de</strong>rzoek bevestigen <strong>de</strong> indicatieve<br />

hoge trefkans op archeologische waar<strong>de</strong>n zoals <strong>aan</strong>gegeven op <strong>de</strong> IKAW.<br />

Daarom is geadviseerd <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie na<strong>de</strong>r te waar<strong>de</strong>ren door mid<strong>de</strong>l<br />

<strong>van</strong> een proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P). De gemeente <strong>Horst</strong> <strong>aan</strong> <strong>de</strong> <strong>Maas</strong> heeft<br />

het advies om een proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek uit te voeren overgenomen.<br />

De opdrachtgever heeft om een heroverweging gevraagd <strong>van</strong> dit besluit <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

gemeente. Dit heeft <strong>de</strong> gemeente ged<strong>aan</strong> en heeft besloten dat het archeologisch<br />

on<strong>de</strong>rzoek beperkt kan wor<strong>de</strong>n uitgevoerd door <strong>aan</strong> weerszij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> huidige<br />

bebouwing ‘enkele’ proefsleuven <strong>aan</strong> te leggen.<br />

EERDER UITGEVOERD ONDERZOEK<br />

Bureauon<strong>de</strong>rzoek<br />

Uitvoer<strong>de</strong>r ARC bv<br />

Uitvoeringsperio<strong>de</strong> Oktober 2010<br />

Rapportage ARC-rapport 2010-244<br />

Veldon<strong>de</strong>rzoek<br />

Uitvoer<strong>de</strong>r ARC bv<br />

Uitvoeringsperio<strong>de</strong> Oktober 2010<br />

Uitvoeringsmetho<strong>de</strong> Verkennend booron<strong>de</strong>rzoek<br />

Rapportage ARC-rapport 2010-244<br />

Specialistisch on<strong>de</strong>rzoek: Nvt<br />

Geraadpleeg<strong>de</strong> bronnen en partijen<br />

Overige literatuur Nvt<br />

Amateur-archeologen Nvt<br />

ARCHEOLOGISCHE VERWACHTING<br />

Regionale archeologische en<br />

cultuurlandschappelijke<br />

context<br />

Indicatieve archeologische waar<strong>de</strong><br />

Op <strong>de</strong> IKAW en <strong>de</strong> provinciale verwachtingskaart heeft <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rzoekslocatie een hoge trefkans. In <strong>de</strong> op <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie<br />

<strong>aan</strong>wezige enkeerdgron<strong>de</strong>n kunnen intacte archeologische sporen<br />

en/of resten wor<strong>de</strong>n verwacht direct on<strong>de</strong>r het eerd<strong>de</strong>k. Vanwege <strong>de</strong><br />

landschappelijke setting (<strong>de</strong>kzandruggen) kunnen <strong>de</strong>ze sporen dateren<br />

uit <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> Laat-Paleolithicum – Nieuwe Tijd. De on<strong>de</strong>rzoekslocatie<br />

valt niet binnen <strong>de</strong> provinciale archeologische <strong>aan</strong>dachtsgebie<strong>de</strong>n.<br />

Monumenten rondom het plangebied<br />

In <strong>de</strong> omgeving <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie zijn in Archis2 twee<br />

archeologische monumenten bekend. Het eerste archeologische<br />

monument ligt ongeveer 870 m ten zuidoosten <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rzoekslocatie. Het betreft <strong>de</strong> ou<strong>de</strong> dorpskern <strong>van</strong><br />

<strong>Horst</strong>/Mid<strong>de</strong>lijk (AMK-terrein 16.275) die zijn oorsprong heeft in <strong>de</strong> Late<br />

Mid<strong>de</strong>leeuwen. Het twee<strong>de</strong> archeologische monument ligt ongeveer<br />

2


PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

810 m ten oosten <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie (AMK-terrein 15.296). Het<br />

betreft een terrein met resten <strong>van</strong> een kasteel uit <strong>de</strong> Late<br />

Mid<strong>de</strong>leeuwen.<br />

Waarnemingen rondom het plangebied<br />

In <strong>de</strong> omgeving <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie is in Archis2 een <strong>aan</strong>tal<br />

waarnemingen bekend. De waarnemingen zijn zowel op<br />

<strong>de</strong>kzandruggen als in beekdalen ged<strong>aan</strong>. De vondsten dateren <strong>van</strong>af<br />

het Laat-Paleolithicum:<br />

• Waarnemingsnummer 15.318. Op ca. 210 m ten zui<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rzoekslocatie zijn in <strong>de</strong>kzandruggen diverse archeologische<br />

resten <strong>aan</strong>getroffen tij<strong>de</strong>ns werkzaamhe<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> fun<strong>de</strong>ring <strong>van</strong><br />

een kas. Er zijn fragmenten aar<strong>de</strong>werk uit <strong>de</strong> IJzertijd en <strong>de</strong><br />

Mid<strong>de</strong>leeuwen <strong>aan</strong>getroffen. Daarnaast zijn ook een brok<br />

basaltlava uit <strong>de</strong> IJzertijd – Late Mid<strong>de</strong>leeuwen en fragmenten<br />

aar<strong>de</strong>werk die mogelijk uit <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>n-Romeinse Tijd dateren<br />

<strong>aan</strong>getroffen.<br />

• Waarnemingsnummer 27.293. Ongeveer 585 m ten noordwesten<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie zijn in het veen <strong>van</strong> een beekdal munten<br />

uit <strong>de</strong> Mid<strong>de</strong>n- en Laat-Romeinse Tijd <strong>aan</strong>getroffen.<br />

• Waarnemingsnummer 29.167. Ca. 680 m ten noordoosten <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rzoekslocatie zijn in een sloot(oever) een ijzeren beitel en een<br />

`pijp’ uit <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> Romeinse Tijd – Vroege Mid<strong>de</strong>leeuwen<br />

<strong>aan</strong>getroffen.<br />

• Waarnemingsnummer 27.366. Op 790 m ten zuidoosten <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rzoekslocatie zijn bij graafwerkzaamhe<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> <strong>aan</strong>leg <strong>van</strong><br />

een viaduct een ijzeren lanspunt/speerpunt uit <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> Late<br />

Mid<strong>de</strong>leeuwen – Nieuwe Tijd en geglazuurd aar<strong>de</strong>werk uit het het<br />

begin <strong>van</strong> <strong>de</strong> Nieuwe Tijd <strong>aan</strong>getroffen.<br />

• Waarnemingsnummer 49.630. Ongeveer 810 m ten westen <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rzoekslocatie is in <strong>de</strong> beekdalglooiing een vuursteenafslag uit<br />

<strong>de</strong> perio<strong>de</strong> Laat-Paleolithicum – Neolithicum <strong>aan</strong>getroffen. Het<br />

betreft een losse vondst.<br />

Naast <strong>de</strong>ze waarnemingen zijn enkele archeologische on<strong>de</strong>rzoeken in<br />

<strong>de</strong> buurt <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie uitgevoerd.<br />

Ongeveer 395 m ten zuidoosten <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie is bij een<br />

booron<strong>de</strong>rzoek een intact es<strong>de</strong>k <strong>aan</strong>getroffen (on<strong>de</strong>rzoeksnr. 3.354).<br />

Daarnaast is er vondstmateriaal uit <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> Late IJzertijd –Vroege<br />

Mid<strong>de</strong>leeuwen en uit <strong>de</strong> Late Mid<strong>de</strong>leeuwen <strong>aan</strong>getroffen.<br />

Ongeveer 435 m ten noordwesten <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie zijn<br />

beekeerdgron<strong>de</strong>n en enkeerdgron<strong>de</strong>n <strong>aan</strong>getroffen (on<strong>de</strong>rzoeksnr.<br />

700). Er was geen podzolbo<strong>de</strong>m on<strong>de</strong>r het eerd<strong>de</strong>k <strong>aan</strong>wezig en er zijn<br />

geen archeologische indicatoren <strong>aan</strong>getroffen. Ongeveer 580 m ten<br />

zuidwesten <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie zijn tij<strong>de</strong>ns een booron<strong>de</strong>rzoek<br />

hoge enkeerdgron<strong>de</strong>n <strong>aan</strong>getroffen (on<strong>de</strong>rzoeksnr. 15.732). Bij het<br />

daarop volgen<strong>de</strong> proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek werd materiaal uit <strong>de</strong> perio<strong>de</strong><br />

Bronstijd – Vroege Mid<strong>de</strong>leeuwen <strong>aan</strong>getroffen (on<strong>de</strong>rzoeksnr.<br />

26.957). Tij<strong>de</strong>ns <strong>de</strong> <strong>de</strong>finitieve opgraving werd een Karolingische<br />

ne<strong>de</strong>rzetting <strong>aan</strong>getroffen (on<strong>de</strong>rzoeksnr. 16.738).<br />

Relatie aardwetenschappelijke informatie met (al dan niet indicatieve)<br />

archeologische waar<strong>de</strong>n<br />

De archeologische trefkans is afhankelijk <strong>van</strong> <strong>de</strong> geomorfologie en het<br />

bo<strong>de</strong>mtype. De on<strong>de</strong>rzoekslocatie ligt in een <strong>de</strong>kzandgebied. Hoge<br />

<strong>de</strong>len <strong>van</strong> <strong>de</strong>kzandruggen en overgangen naar lager gelegen gebie<strong>de</strong>n<br />

zijn <strong>van</strong> oudsher <strong>aan</strong>trekkelijke gebie<strong>de</strong>n om te wonen. Daarom<br />

hebben <strong>de</strong>kzandruggen in het algemeen een hoge tot mid<strong>de</strong>lhoge<br />

3


Aard en ou<strong>de</strong>rdom <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

vindplaats(en) (indien al<br />

vooron<strong>de</strong>rzoek heeft<br />

plaatsgevon<strong>de</strong>n<br />

Begrenzing en oppervlakte<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> vindplaats(en)<br />

PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

trefkans op archeologische resten en/of sporen uit <strong>de</strong> perio<strong>de</strong> Laat-<br />

Paleolithicum – Nieuwe Tijd. Op <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie wor<strong>de</strong>n hoge<br />

enkeerdgron<strong>de</strong>n verwacht. Hierdoor zijn <strong>de</strong> (mogelijk) <strong>aan</strong>wezige<br />

grondsporen beschermd tegen (sub)recente bo<strong>de</strong>mingrijpen.<br />

Niet bekend.<br />

Niet bekend. On<strong>de</strong>rhavig on<strong>de</strong>rzoek heeft (me<strong>de</strong>) als doel <strong>de</strong>ze<br />

begrenzing te bepalen.<br />

Structuren en sporen Sporen zullen in het zand goed herkenbaar zijn.<br />

Anorganisch artefacten Te verwachten anorganisch materiaal betreft aar<strong>de</strong>werk, natuur- en<br />

vuursteen, metaal, slak, keramische artefacten, glas en huttenleem of<br />

verbran<strong>de</strong> klei.<br />

Organisch artefacten Vanwege <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m (zand) is <strong>de</strong> verwachting zeer laag, tenzij het<br />

materiaal is verkoold.<br />

Archeozoölogische en Vanwege <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m (zand) is <strong>de</strong> verwachting zeer laag, tenzij het<br />

botanische resten<br />

Archeologische stratigrafie en<br />

diepte <strong>van</strong> vondstlagen<br />

Gaafheid en conservering<br />

(structuren, sporen, vondsten)<br />

materiaal is verkoold.<br />

Tij<strong>de</strong>ns het verkennen<strong>de</strong> booron<strong>de</strong>rzoek (afb. 3) zijn <strong>de</strong>kzandruggen<br />

met hoge enkeerdgron<strong>de</strong>n <strong>aan</strong>getroffen. Het eerd<strong>de</strong>k is 25 tot 130 cm<br />

dik; ter plaatse <strong>van</strong> <strong>de</strong> boringen in <strong>de</strong> voren tussen <strong>de</strong> hoge aspergebed<strong>de</strong>n<br />

is het eerd<strong>de</strong>k dunner dan 50 cm. In drie boringen (12, 13 en<br />

18) is on<strong>de</strong>r het eerd<strong>de</strong>k (een restant <strong>van</strong>) een veldpodzol<br />

<strong>aan</strong>getroffen. In het oosten <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie is <strong>de</strong> bo<strong>de</strong>m<br />

on<strong>de</strong>r het eerd<strong>de</strong>k tot 40 à 85 cm –mv vergraven. Aan het maaiveld zijn<br />

op drie locaties aar<strong>de</strong>werkfragmenten <strong>aan</strong>getroffen (afb. 4). Deze<br />

fragmenten dateren uit <strong>de</strong> IJzertijd, Late Mid<strong>de</strong>leeuwen, Late<br />

Mid<strong>de</strong>leeuwen – Nieuwe Tijd en Nieuwe Tijd. De aar<strong>de</strong>werkfragmenten<br />

zijn waarschijnlijk afkomstig <strong>van</strong> een <strong>aan</strong>geploeg<strong>de</strong> of verploeg<strong>de</strong><br />

vondstlaag.<br />

De tij<strong>de</strong>ns het verkennend booron<strong>de</strong>rzoek <strong>aan</strong>getroffen aar<strong>de</strong>werkfragmenten<br />

waren goed geconserveerd.<br />

DOELSTELLING EN VRAAGSTELLING<br />

Doelstelling Doel <strong>van</strong> het IVO-P is het vaststellen <strong>van</strong> <strong>de</strong> inhou<strong>de</strong>lijke en fysieke<br />

kwaliteit <strong>van</strong> <strong>de</strong> locatie (aard, ou<strong>de</strong>rdom, om<strong>van</strong>g, gaafheid, conservering)<br />

Relatie met NOaA en/of<br />

an<strong>de</strong>re on<strong>de</strong>rzoekska<strong>de</strong>rs<br />

tenein<strong>de</strong> tot waar<strong>de</strong>stelling te kunnen komen.<br />

De on<strong>de</strong>rzoekslocatie ligt in NoaA Archeoregio 4, het Brabants<br />

zandgebied. Het on<strong>de</strong>rzoek sluit <strong>aan</strong> bij hoofdstukken 11 (<strong>de</strong> vroege<br />

prehistorie), 17 (<strong>de</strong> late prehistorie in Noord-, Oost- en Zuid-Ne<strong>de</strong>rland en<br />

het rivierengebied), 18 (<strong>de</strong> Romeinse Tijd in het Mid<strong>de</strong>n-Ne<strong>de</strong>rlandse<br />

rivierengebied en het Zuid-Ne<strong>de</strong>rlands <strong>de</strong>kzand- en lössgebied) en 22 (<strong>de</strong><br />

Mid<strong>de</strong>leeuwen en vroegmo<strong>de</strong>rne tijd in Zuid-Ne<strong>de</strong>rland).<br />

Vraagstelling Op basis <strong>van</strong> <strong>de</strong> resultaten <strong>van</strong> het proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek moet <strong>de</strong><br />

on<strong>de</strong>rzoekslocatie KNA-conform gewaar<strong>de</strong>erd wor<strong>de</strong>n en wordt een<br />

advies gegeven over het al dan niet vrijgeven <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie. In<br />

het selectieadvies wordt <strong>aan</strong>gegeven:<br />

- welke <strong>aan</strong>getroffen archeologische sporen behou<strong>de</strong>nswaardig zijn;<br />

daarbij mag een nuancering wor<strong>de</strong>n toegepast, zoals op <strong>de</strong><br />

archeologische monumentenkaart gebruikelijk is (<strong>van</strong> waar<strong>de</strong>, hoge<br />

waar<strong>de</strong>, zeer hoge waar<strong>de</strong>);<br />

- welke <strong>aan</strong>bevelingen te geven zijn met betrekking tot <strong>de</strong> bij<br />

vervolgon<strong>de</strong>rzoek toe te passen strategieën, metho<strong>de</strong>n en technieken<br />

(zowel opgravingen als uitvoeringsbegeleiding); hierbij<br />

- mogen uitspraken wor<strong>de</strong>n ged<strong>aan</strong> over <strong>de</strong> trefkansen op nog niet<br />

on<strong>de</strong>rzochte <strong>de</strong>len <strong>van</strong> het terrein volgens <strong>de</strong> systematiek <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

IKAW (lage, mid<strong>de</strong>lhoge, hoge trefkans);<br />

- welke <strong>aan</strong>bevelingen te geven zijn met betrekking tot te nemen<br />

behoudsmaatregelen.<br />

4


PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

On<strong>de</strong>rzoeksvragen - In welke mate is het gebied verstoord?<br />

- Wat is <strong>de</strong> geologische/bo<strong>de</strong>mkundige opbouw?<br />

- Wat is <strong>de</strong> aard, om<strong>van</strong>g, kwaliteit en verloop <strong>van</strong> <strong>de</strong> archeologische<br />

sporen en sporenclusters?<br />

- Uit welke perio<strong>de</strong>(n) dateren <strong>de</strong> sporen?<br />

- Uit welke preio<strong>de</strong>(n) dateert het eerd<strong>de</strong>k?<br />

- Wat is <strong>de</strong> datering <strong>van</strong> <strong>de</strong> archeologische vondsten en tot welke<br />

vondsttypen of vondstcategorieën behoren zij?<br />

- Is er een relatie te leggen tussen <strong>de</strong> archeologische vondsten en<br />

sporen?<br />

- Wat is <strong>de</strong> relatie <strong>van</strong> vondsten en sporen met <strong>de</strong> eer<strong>de</strong>r <strong>aan</strong>getroffen<br />

vondsten en sporen in <strong>de</strong> omgeving?<br />

- Is er sprake <strong>van</strong> verschillen<strong>de</strong> bewoningsfasen?<br />

- Wat is <strong>de</strong> relatie tussen <strong>de</strong> <strong>aan</strong>getroffen sporen/structuren en het<br />

omringen<strong>de</strong> landschap?<br />

- Welke vindplaatstypen zijn er <strong>aan</strong>getroffen?<br />

- Zijn <strong>de</strong> <strong>aan</strong>getroffen vindplaatsen behou<strong>de</strong>nswaardig?<br />

- Indien het on<strong>de</strong>rzoek geen archeologische resten of categoriaal<br />

beperkte archeologische fenomenen (bijvoorbeeld alleen losse<br />

vondsten) oplevert, welke verklaring is hiervoor dan te geven? Is er<br />

(bijvoorbeeld) sprake <strong>van</strong>: <strong>aan</strong>toonbare afwezigheid <strong>van</strong> bewoning en /<br />

of actief landgebruik, verstoring <strong>van</strong> antropogene aard, beperking <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> archeologische waarnemingsmogelijkhe<strong>de</strong>n door bo<strong>de</strong>mprocessen,<br />

beperking <strong>van</strong> <strong>de</strong> archeologische waarnemingsmogelijkhe<strong>de</strong>n door<br />

werk- of weersomstandighe<strong>de</strong>n?<br />

- Welke post<strong>de</strong>positionele processen hebben zich afgespeeld en wat is<br />

het effect daar<strong>van</strong>?<br />

METHODEN EN TECHNIEKEN (veldwerk)<br />

Strategie De on<strong>de</strong>rzoekslocatie heeft een oppervlak <strong>van</strong> ca. 37.520 m². Dit betekent<br />

dat maximaal 3.752 m² (10%) <strong>aan</strong> proefsleuven moet wor<strong>de</strong>n <strong>aan</strong>gelegd.<br />

Op een <strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie kunnen geen proefsleuven wor<strong>de</strong>n<br />

gegraven, omdat hier momenteel een teelt <strong>aan</strong>wezig is die daar een <strong>aan</strong>tal<br />

jaren zal st<strong>aan</strong>, dit ten behoeve <strong>van</strong> een proef (me<strong>de</strong><strong>de</strong>ling opdrachtgever,<br />

zie afb. 5). Ver<strong>de</strong>r heeft <strong>de</strong> gemeente op 1 september 2011 besloten dat<br />

alleen <strong>aan</strong> weerszij<strong>de</strong>n <strong>van</strong> <strong>de</strong> huidige bebouwing ‘enkele’ proefsleuven<br />

dienen te wor<strong>de</strong>n <strong>aan</strong>gelegd. Na overleg met <strong>de</strong> gemeente is bepaald dat<br />

het puttenplan (afb. 5) er als volgt uit komt te zien:<br />

In het oostelijke <strong>de</strong>el <strong>van</strong> het plangebied wordt ter plaatse <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>aan</strong>getroffen<br />

vondstconcentratie een proefsleuf <strong>van</strong> 5x40 m <strong>aan</strong>gelegd met een<br />

oostwest-oriëntatie.<br />

In het westelijke <strong>de</strong>el wor<strong>de</strong>n twee proefsleuven <strong>aan</strong>gelegd: een sleuf <strong>van</strong><br />

5x50 m met een noordzuid-oriëntatie en een sleuf <strong>van</strong> 5x40 m met een<br />

oostwest-oriëntatie. Deze laatste sleuf moet zo dicht in <strong>de</strong> buurt <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

westelijke vondstconcentratie wor<strong>de</strong>n <strong>aan</strong>gelegd als mogelijk i.v.m. <strong>de</strong><br />

vigeren<strong>de</strong> terreinbeperkingen <strong>van</strong> Limseeds.<br />

Er dient een <strong>aan</strong>tal optionele vierkante meters (ca. 250 m²) ingezet te<br />

wor<strong>de</strong>n indien dit <strong>van</strong> belang en noodzakelijk is voor een goe<strong>de</strong><br />

waar<strong>de</strong>stelling en voor een a<strong>de</strong>quate beantwoording <strong>van</strong> <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksvragen.<br />

Deze <strong>aan</strong>vullen<strong>de</strong> vierkante meters kunnen dan wor<strong>de</strong>n gebruikt<br />

om sleuven te verlengen of te verbre<strong>de</strong>n, bijvoorbeeld om een groter <strong>de</strong>el<br />

<strong>van</strong> een structuur bloot te leggen, een spoor te vervolgen of om <strong>de</strong><br />

begrenzing <strong>van</strong> een vindplaats beter in beeld te brengen.<br />

Metho<strong>de</strong>n en technieken Eerd<strong>de</strong>k<br />

Het eer<strong>de</strong>k dient laagsgewijs te wor<strong>de</strong>n verdiept met behulp <strong>van</strong> een<br />

graafmachine met een glad<strong>de</strong> bak, daar waar nodig met <strong>de</strong> hand<br />

bijgeschaafd, waarbij vondsten per spoor wor<strong>de</strong>n verzameld. Alle vlakken<br />

dienen te wor<strong>de</strong>n getekend, gefotografeerd en gewaterpast, waarbij ook <strong>de</strong><br />

5


PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

maaiveldhoogtes wor<strong>de</strong>n genomen. Bij afwezigheid <strong>van</strong> sporen wor<strong>de</strong>n<br />

vondsten verzameld in vakken <strong>van</strong> 5x5 m. Met name <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rste laag <strong>van</strong><br />

het eerd<strong>de</strong>k moet goed wor<strong>de</strong>n afgezocht met een metaal<strong>de</strong>tector. Extra<br />

<strong>aan</strong>dacht moet wor<strong>de</strong>n gegeven <strong>aan</strong> <strong>de</strong> overgang tussen eerd<strong>de</strong>k en <strong>de</strong><br />

natuurlijke bo<strong>de</strong>m (C-horizont), omdat hier <strong>de</strong> meeste sporen en vondsten<br />

wor<strong>de</strong>n verwacht.<br />

Indien on<strong>de</strong>r het eerd<strong>de</strong>k in het archeologische vlak esgreppels wor<strong>de</strong>n<br />

<strong>aan</strong>getroffen, dan dienen <strong>de</strong>ze in twee vlakken te wor<strong>de</strong>n on<strong>de</strong>rzocht,<br />

waarbij het niveau <strong>van</strong> <strong>de</strong> esgreppels als vlak 1 geldt en vlak 2 het niveau<br />

on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> esgreppels betreft.<br />

Natuurlijke bo<strong>de</strong>m (C-horizont)<br />

Het archeologische vlak direct on<strong>de</strong>r het eerd<strong>de</strong>k dient laagsgewijs te<br />

wor<strong>de</strong>n <strong>aan</strong>gelegd door een graafmachine met glad<strong>de</strong> bak tot op het<br />

niveau waar sporen en/of structuren zich dui<strong>de</strong>lijk aftekenen. In <strong>de</strong> top <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> C-horizont wordt een leesbaar vlak <strong>aan</strong>gelegd. Na (eventuele)<br />

documentatie <strong>van</strong> dit vlak hoeft niet tot on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> top <strong>van</strong> <strong>de</strong> C-horizont te<br />

wor<strong>de</strong>n verdiept, omdat hier geen archeologische waar<strong>de</strong>n <strong>aan</strong>wezig zullen<br />

zijn.<br />

Tussenvlakken dienen tij<strong>de</strong>ns het verdiepen goed wor<strong>de</strong>n afgezocht met<br />

een metaal<strong>de</strong>tector.<br />

Metalen- en vuurstenen artefacten dienen 3D te wor<strong>de</strong>n ingemeten.<br />

Overige vondsten wor<strong>de</strong>n bij <strong>de</strong> <strong>aan</strong>leg <strong>van</strong> het vlak per vak <strong>van</strong> 5x5 m<br />

verzameld.<br />

Vlaktekeningen dienen een schaal te hebben <strong>van</strong> 1:50.<br />

Na afloop wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong> proefsleuven weer dichtgegooid.<br />

In geval <strong>van</strong> bijzon<strong>de</strong>re vondsten (bijvoorbeeld vuursteenconcentraties of<br />

een grafveld) wordt zo snel mogelijk contact opgenomen met het bevoegd<br />

gezag en <strong>de</strong> opdrachtgever om in overleg <strong>de</strong> documentatiestrategie te<br />

bepalen.<br />

Voor ver<strong>de</strong>re specifieke eisen <strong>aan</strong> het veldwerk wordt verwezen naar<br />

KNA 3.2.<br />

Structuren en grondsporen Structuren en grondsporen wor<strong>de</strong>n getekend (schaal 1:50), gefotografeerd<br />

en beschreven. Structuren wor<strong>de</strong>n zoveel mogelijk in het veld herkend en<br />

geanalyseerd. Ter vaststelling <strong>van</strong> <strong>de</strong> aard en datering <strong>van</strong> <strong>de</strong> grondsporen,<br />

wordt max. 10% <strong>van</strong> <strong>de</strong> sporen gecoupeerd, met uitzon<strong>de</strong>ring <strong>van</strong><br />

Aardwetenschappelijk<br />

on<strong>de</strong>rzoek<br />

sporen die tot structuren behoren.<br />

Er wor<strong>de</strong>n per werkput kolomopnames genomen (bij een eenvoudige<br />

stratigrafie twee kolommen per proefsleuf, bij complexe profielen wordt het<br />

rele<strong>van</strong>te <strong>de</strong>el gedocumenteerd) en indien <strong>de</strong>ze waar<strong>de</strong>volle informatie<br />

bevat wordt <strong>de</strong>ze getekend, beschreven en gefotografeerd. De<br />

kolomopnames en/of profielen wor<strong>de</strong>n getekend op schaal 1:20.<br />

Anorganisch artefacten Anorganische artefacten wor<strong>de</strong>n verzameld per vak, laag, spoor of<br />

als puntvondst.<br />

Organisch artefacten Grote organische artefacten als bot en hout wor<strong>de</strong>n verzameld per<br />

laag of spoor. Overige organische artefacten wor<strong>de</strong>n, indien <strong>aan</strong>getroffen,<br />

per grondspoor of laag verzameld als monster (algemeen of<br />

za<strong>de</strong>nmonster). Deze wor<strong>de</strong>n gezeefd over een maaswijdte aflopend <strong>van</strong> 4<br />

- 0,25 mm.<br />

Archeozoölogische en Zie boven<br />

botanische resten<br />

Overige resten Nvt<br />

6


Dateringstechnieken Nvt<br />

Beperkingen Nvt<br />

UITWERKING EN CONSERVERING<br />

PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

Structuren, grondsporen, De uitwerking <strong>van</strong> sporen en structuren vindt plaats tot dat niveau dat<br />

vondstspreidingen<br />

noodzakelijk is om <strong>de</strong> vraagstelling <strong>van</strong> het PvE te beantwoor<strong>de</strong>n.<br />

Analyse aardwetenschap- Bo<strong>de</strong>mopnames dienen bij voorkeur door een fysisch geograaf te wor<strong>de</strong>n<br />

pelijke gegevens<br />

uitgewerkt, dan wel door een KNA-archeoloog Ma met een goe<strong>de</strong><br />

geologische kennis.<br />

Anorganisch artefacten Artefacten dienen KNA-conform te wor<strong>de</strong>n uitgewerkt door ter zake<br />

kundige specialisten en in die mate om <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksvragen afdoen<strong>de</strong><br />

te kunnen beantwoor<strong>de</strong>n.<br />

Organisch artefacten Artefacten dienen KNA-conform te wor<strong>de</strong>n uitgewerkt door ter zake<br />

kundige specialisten en in die mate om <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksvragen afdoen<strong>de</strong><br />

te kunnen beantwoor<strong>de</strong>n.<br />

Archeozoölogische en Ecologische monsters dienen eerst te wor<strong>de</strong>n gewaar<strong>de</strong>erd. Rijke,<br />

botanische resten<br />

informatieverschaffen<strong>de</strong> monsters dienen te wor<strong>de</strong>n uitgewerkt.<br />

Een uitwerkingsvoorstel dient eerst ter goedkeuring <strong>aan</strong> het bevoegd<br />

gezag te wor<strong>de</strong>n voorgelegd.<br />

Beeldrapportage<br />

Bij <strong>de</strong> uitwerking wordt digitaal kaartmateriaal gemaakt (locatiekaart,<br />

(objecttekeningen, foto’s, puttenkaart, sporenkaart, eventueel verspreidingskaarten <strong>van</strong> het<br />

kaarten, e.d.)<br />

vondstmateriaal, overzicht stratigrafie/profielen). Kenmerken<strong>de</strong>, goed<br />

dateerbare objecten dienen te wor<strong>de</strong>n gefotografeerd en indien rele<strong>van</strong>t<br />

getekend. Er wor<strong>de</strong>n foto’s en tekeningen gebruikt ter on<strong>de</strong>rsteuning <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> tekst.<br />

Selectie materiaal Al het vondstmateriaal dat in een dui<strong>de</strong>lijke context is <strong>aan</strong>getroffen<br />

(spoor, laag) moet wor<strong>de</strong>n uitgewerkt. Vondsten uit <strong>de</strong> stort of ged<strong>aan</strong> bij<br />

<strong>de</strong> <strong>aan</strong>leg <strong>van</strong> het vlak wor<strong>de</strong>n niet uitgewerkt, tenzij het om bijzon<strong>de</strong>re<br />

vondsten gaat (munten, metalen voorwerpen en <strong>de</strong>rgelijke).<br />

Conservering materiaal Voorgeselecteer<strong>de</strong> leren, houten en metalen objecten dienen zodanig te<br />

wor<strong>de</strong>n geconserveerd, dat <strong>de</strong> kwaliteit niet achteruit gaat. De selectie<br />

dient wel eerst te wor<strong>de</strong>n voorgelegd <strong>aan</strong> het bevoegd gezag en <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>potbeheer<strong>de</strong>r.<br />

DEPONERING<br />

Zie eisen betreffend <strong>de</strong>pot De vondsten wor<strong>de</strong>n binnen een jaar na afronding <strong>van</strong> het<br />

on<strong>de</strong>rzoek ge<strong>de</strong>poneerd in het Provinciaal Depot Bo<strong>de</strong>mvondsten<br />

Limburg, volgens <strong>de</strong> eisen <strong>van</strong> het <strong>de</strong>pot.<br />

Te leveren product Eindproduct is een rapport volgens KNA-specificatie volgens<br />

on<strong>de</strong>rst<strong>aan</strong><strong>de</strong> bepalingen in dit hoofdstuk <strong>van</strong> dit PvE. Bij het<br />

eindproduct hoort een bewijs (af te geven door <strong>de</strong> ont<strong>van</strong>gen<strong>de</strong><br />

instantie) <strong>van</strong> overdracht <strong>van</strong> vondsten en documentatie.<br />

RANDVOORWAARDEN en AANVULLENDE EISEN<br />

Personele randvoorwaar<strong>de</strong>n<br />

Kwaliteitsbewaking, toezicht,<br />

overleg en evaluatie<br />

Het on<strong>de</strong>rzoek dient on<strong>de</strong>r supervisie te st<strong>aan</strong> <strong>van</strong> een senior KNAarcheoloog<br />

(projectlei<strong>de</strong>r), <strong>de</strong> dagelijkse leiding dient in han<strong>de</strong>n te<br />

zijn <strong>van</strong> een KNA-archeoloog Ma. Aantoonbare ervaring <strong>van</strong><br />

on<strong>de</strong>rzoek in <strong>de</strong> betreffen<strong>de</strong> regio is wenselijk.<br />

De projectlei<strong>de</strong>r (senior KNA-archeoloog) is verantwoor<strong>de</strong>lijk voor <strong>de</strong><br />

algehele kwaliteitsbewaking, het toezicht en <strong>de</strong> verschillen<strong>de</strong><br />

overlegvormen tij<strong>de</strong>ns het veldwerk.<br />

Belangrijke bevindingen dienen te wor<strong>de</strong>n gemeld bij het bevoegd<br />

gezag. Een evaluatiemoment kan wor<strong>de</strong>n ingelast indien er sprake is<br />

<strong>van</strong> bijzon<strong>de</strong>re bevindingen.<br />

7


PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

WIJZIGINGEN TEN OPZICHTE VAN HET VASTGESTELDE PVE<br />

Wijzigingen tij<strong>de</strong>ns het veldwerk Indien tij<strong>de</strong>ns het veldwerk wijzigingen t.o.v. het PvE ontst<strong>aan</strong>,<br />

wor<strong>de</strong>n <strong>de</strong>ze met <strong>de</strong> opdrachtgever, <strong>de</strong> regionaal archeoloog en het<br />

bevoegd gezag besproken.<br />

Belangrijke wijzigingen On<strong>de</strong>rst<strong>aan</strong><strong>de</strong> belangrijke wijzigingen wor<strong>de</strong>n te allen tij<strong>de</strong><br />

<strong>aan</strong>toonbaar voorgelegd <strong>aan</strong> <strong>de</strong> opdrachtgever en <strong>de</strong> bevoeg<strong>de</strong><br />

overheid:<br />

• Afwijking <strong>van</strong> <strong>de</strong> archeologische verwachting<br />

• Wijzigingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> gehanteer<strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoeksmetho<strong>de</strong><br />

• Wijzigingen <strong>van</strong> <strong>de</strong> fysieke en/of technische omstandighe<strong>de</strong>n<br />

• Vastleggen overleg- en evaluatiemomenten<br />

• Onvoorziene omstandighe<strong>de</strong>n (m.b.t. om<strong>van</strong>g vindplaats,<br />

<strong>aan</strong>tallen m2, vlakken, vondsten, vondstypen etc.)<br />

Procedure <strong>van</strong> wijziging na <strong>de</strong> Wijzigingen dienen te wor<strong>de</strong>n voorgelegd <strong>aan</strong> het bevoegd gezag en<br />

evaluatiefase <strong>van</strong> het veldwerk<br />

Procedure <strong>van</strong> wijziging tij<strong>de</strong>ns<br />

uitwerking en conservering<br />

opdrachtgever.<br />

Wijzigingen dienen te wor<strong>de</strong>n voorgelegd <strong>aan</strong> het bevoegd gezag, <strong>de</strong><br />

<strong>de</strong>pothou<strong>de</strong>r en opdrachtgever.<br />

LITERATUUR EN BIJLAGEN<br />

Literatuur Verboom-Jansen, M. & A.J. Wullink, 2010: Een archeologisch<br />

bureau-on<strong>de</strong>rzoek en inventariserend veldon<strong>de</strong>rzoek<br />

door mid<strong>de</strong>l <strong>van</strong> boringen <strong>aan</strong> Schengweg te <strong>Horst</strong>, gemeente <strong>Horst</strong><br />

<strong>aan</strong> <strong>de</strong> <strong>Maas</strong> (L), Gel<strong>de</strong>rmalsen (ARC-rapport 2010-244).<br />

Kaartmateriaal en bijlagen Afb. 1. Topografische kaartuitsne<strong>de</strong> met <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie blauw<br />

omlijnd.<br />

Afb. 2. De toekomstige situatie.<br />

Afb. 3. Verkennend booron<strong>de</strong>rzoek: locaties <strong>van</strong> <strong>de</strong> boringen, in<br />

oranje <strong>de</strong> ligging <strong>van</strong> <strong>de</strong> hoge aspergebed<strong>de</strong>n (ARC-rapport 2010-<br />

244).<br />

Afb. 4. Locaties <strong>van</strong> <strong>de</strong> op het maaiveld <strong>aan</strong>getroffen aar<strong>de</strong>werkfragmenten<br />

(ARC-rapport 2010-244).<br />

Afb. 5. Puttenplan<br />

Voor overig beschikbaar kaartmateriaal wordt verwezen naar <strong>de</strong><br />

betreffen<strong>de</strong> rapportage en Archis2.<br />

8


PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

Afb. 1. Topografische kaartuitsne<strong>de</strong> met <strong>de</strong> on<strong>de</strong>rzoekslocatie blauw omlijnd.<br />

9


PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

Afb. 2. De toekomstige situatie.<br />

Afb. 3. Verkennend booron<strong>de</strong>rzoek: locaties <strong>van</strong> <strong>de</strong> boringen, in oranje <strong>de</strong> ligging <strong>van</strong> <strong>de</strong> hoge<br />

asperge-bed<strong>de</strong>n, in blauw <strong>de</strong> globale ligging <strong>van</strong> <strong>de</strong> huidige bebouwing (ARC-rapport 2010-244).<br />

10


PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

Afb. 4. Locaties <strong>van</strong> <strong>de</strong> op het maaiveld <strong>aan</strong>getroffen aar<strong>de</strong>werkfragmenten (ARC-rapport 2010-244).<br />

11


PvE Proefsleuvenon<strong>de</strong>rzoek (IVO-P) Schengweg te <strong>Horst</strong><br />

Definitieve versie 19 oktober 2011<br />

Afb. 5. Puttenplan.<br />

12

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!