Open publicatie - Fundeon

ouwen
Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra
nr. 5 november 2011
Tim Lacroix:
het dubbelleven van een
uitvoerder in opleiding
Wind- en waterdicht
in een dag
Fabriekscomplex omgebouwd
tot woon-, werk- en
vrijetijdsgebied
Van Steen Bestratingen
wil niet groter, maar wel beter

ouwen
Magazine over loopbaanontwikkeling en vaktechniek voor werknemers in de bouw en infra
nr. 5 november 2011
Tim Lacroix:
het dubbelleven van een
uitvoerder in opleiding
Wind- en waterdicht
in een dag
Fabriekscomplex omgebouwd
tot woon-, werk- en
vrijetijdsgebied
Van Steen Bestratingen
wil niet groter, maar wel beter
Voorwoord
Weten wat je kunt en wat je wilt. Daarmee leg je de basis om met plezier
naar je werk te gaan. Vanaf je eerste baan tot aan je pensioen. Dat klinkt
simpel, maar dat is het in de praktijk niet altijd. Want wat als je voeger wilt
zijn, maar je pezen werken niet mee? Of wat als het je heel leuk leek om
straatmaker te worden, maar de overstap naar machinaal straten tegenvalt?
Daarnaast moet je ook de kans krijgen om te doen wat je kunt en wilt.
In de bouw- en infrasector kun je als bouwplaats- en uta-medewerker
aankloppen bij het Loopbaantraject Bouw & Infra. Samen met de trajectadviseur
kun je dan uitzoeken wat bij je past. Als je iets anders wilt gaan doen, kun je je
bovendien via het Loopbaantraject omscholen. Zo is Tim Lacroix net begonnen
aan een opleiding om uitvoerder in de infra te worden. Klaas van Hillen is
omgeschoold van voeger naar werkvoorbereider. En Ine Koopmanschap
adviseert en begeleidt de kopers van woningen die worden gebouwd door het
aannemersbedrijf waar ze werkt. Dertig jaar geleden begon ze bij het bedrijf als
administratief medewerkster.
Deze mensen besloten om binnen de sector iets anders te gaan doen, omdat
een andere functie beter bij hen paste. Maar met plezier werken in de bouw of
infra, kan ook in de baan die je nu hebt. Want of je nu in een dag een complete
houtskeletwoning neerzet, je bezighoudt met het restaureren van oude
fabrieksgebouwen, straatmaker bent of gevels renoveert; jouw werk maakt
indruk. Kijk maar eens in deze Bouwen. De foto’s spreken voor zich en anders
wel de verhalen van jouw collega’s die over hun werk praten.
Geniet van deze Bouwen en geniet vooral ook van je werk. Wil jij vertellen over
jouw baan of een project waarmee je bezig bent? Aarzel dan niet en stuur een
e-mail naar bouwen@fundeon.nl.
Colofon
www.loopbaantrajectbouw.nl · www.evc-centra.nl · www.fundeon.nl
Bouwen is het magazine over loopbaanontwikkeling en ontwikkelingen in vaktechniek. Vijf keer per jaar wordt dit tijdschrift gratis toegestuurd aan werknemers
en werkgevers voor wie de cao voor de Bouwnijverheid geldt. Bouwen wordt gemaakt in opdracht van het Loopbaantraject Bouw & Infra.
Uitgever: Fundeon, kennis- en adviescentrum voor de bouw en infra. Redactieraad: Betsie Brink, Franklin Everts, Metha van der Haar, Louis Jongeleen,
Pieter Kastermans, Frans Kokke, Michiel Mons, Dick Singerling en Jolanda de Vries (hoofdredacteur). Tekst: Meyke Houben, Louis Jongeleen, Tessa Klooster,
Anne-Marie van der Most, Marloes de Moor, Sander Ruijsbroek, Jos Vlak, Carin de Vries, Jolanda de Vries en Elian van ’t Westeinde. Fotografie: De Beeldredaktie,
Marco Hofste en Chris Pennarts. Vormgeving: Click Communicatie, Utrecht. Druk: Senefelder Misset. Oplage: 175.000 exemplaren. Contact met
de redactie: Fundeon, afdeling Communicatie, telefoon (0341) 499 310, E-mail bouwen@fundeon.nl. Correspondentie en adreswijzigingen: Loopbaantraject
Bouw & Infra, Postbus 440, 3840 AK Harderwijk, telefoon (0341) 499 378, E-mail info@loopbaantrajectbouw.nl.

Montageploeg zet in één dag
een compleet casco neer
BIM verandert bouwproces
“Samenwerken
is de kern van BIM”
Steeds meer Nederlandse bouwbedrijven schakelen over op een andere aanpak van het
bouwproces, bijvoorbeeld door het toepassen van het Bouw Informatie Model, kortweg ‘BIM’.
Medewerkers van Breijer Bouw & Installatie uit Rotterdam laten zien hoe BIM werkt
bij een gecompliceerd restauratieproject.
Ongeveer 180 mensen van VDM Woningen
bouwen zo'n 200 tot 250 huizen per jaar op basis
van een casco dat er binnen één dag staat.
Omwonenden die 's ochtends naar hun werk
In één dag het casco van een huis neerzetten vertrekken en een leeg terrein achterlaten,
treffen bij terugkomst het casco van een volledig
en afronden. Het is zo'n beetje dagelijkse huis aan. Deuren, kozijnen en ramen worden in
de fabriek in Drogeham allemaal in de nauwkeurig
kost voor de mannen van VDM Woningen. Al afgemeten wanden gezet. Deze worden op de
bouw gemonteerd. “Alles is op maat gemaakt”,
voor dag en dauw leggen ze de zoekers op de vertelt directeur Foppe van der Meer. Zelf begon
hij zijn loopbaan ook met het monteren van deze
betonnen vloer en 's middags rond een uur of casco's van prefab elementen op een houten
basis. “De woning is heel snel 'dicht' en dus
drie laten ze het casco met een houten basis weerbestendig. Daarnaast hoef je voor de leidin-
achter. “Het is prachtig werk.”
gen niet te frezen en zit je niet met je neus in het muren, omdat ze vroeger ook in zo'n huis
stof.” Het bedrijf werkt al dertig jaar met dit woonden. Ik heb in beide soorten huizen
systeem. “De basis is nog steeds hetzelfde”, zegt gewoond en ik vind dat een huis met een houten
Foppe. “Maar door de jaren heen is de kwaliteit skelet warmer aandoet. Daar heb ik geen prakti-
van de materialen steeds beter geworden. De sche reden voor. Dat voelt zo.” Volgens de direc-
wanden zijn dikker en het hout is steviger.” teur zijn er voordelen te over aan het bouwen
van zo'n huis. “Ik kan echt geen nadelen
Altijd doorwerken
bedenken. Je kunt alle elementen prefab maken,
De mannen van VDM voelen zich door hun dus je kunt altijd doorwerken. Door deze manier
ervaring als een vis in het water. Toch vindt ook van bouwen heb je veel minder bouwvocht in de
in hun werk een kentering plaats. Foppe: “We woning dan bij traditionele bouw. Als het regent,
richtten ons voornamelijk op prefab met een wordt het huis maar op één dag nat van binnen.
houten basis. Doordat er vraag is vanuit de Daarna heeft het nog de hele bouwperiode om te
markt, bouwen we sinds kort ook weer traditio- drogen. Je bouwt sneller en de kwaliteit is beter
neel. Veel mensen willen een basis van stenen én constanter.”
‘Aan het eind van de dag zie je écht resultaat van je werk’
8 9
BIM-team vergelijkt BIM op tablet-computer met de werkelijkheid (v.l.n.r.: uitvoerder Piet Terlouw, bouwtechnisch ontwerper
Tom Huizer en business unit directeur Pieter-Jan van Hooijdonk).
“Werken met BIM vermindert het aantal computer, zodat ook het bouwplaatspersoneel
problemen tijdens de bouw, doordat mogelijke op elke plek in het gebouw de gewenste
fouten al in het voortraject aan het licht komen”, 3D-tekeningen kan raadplegen. Verder onder-
zegt Sharif Ben Chamach (29). Hij maakt als zoek ik hoe we alle informatie uit het BIM nuttig
BIM-manager deel uit van het BIM-team van kunnen maken voor de beheers- en onderhouds-
Breijer Bouw & Installatie. In de directiekeet fase van het gebouw.”
naast het monumentale C-gebouw van de
Erasmus Universiteit Rotterdam heeft hij een Duidelijker beeld
BIM-vergadering gehad. ”Deze week beginnen Projectleider Piet Terlouw (53) spreidt een grote
we met de uitvoering van de restauratie van dit bouwtekening uit op de vergadertafel. Terlouw:
verouderde gebouw. Het pand is volledig “Kijk, op deze papieren tekening staat een detail
gestript, tot op het betonnen casco. We hebben al weergegeven in 3D. Je krijgt hiermee een veel
een digitaal model van de bestaande bouwkun- duidelijker beeld dan met platte tekeningen.
dige situatie. In dat virtuele gebouw modelleren Ook weet ik nu zeker dat iedereen werkt met
onze mensen de werktuigbouwkundige en dezelfde tekening, omdat alle tekeningen uit
elektrotechnische installaties. Volgens dat hetzelfde centrale BIM komen. Dat voorkomt
digitale ontwerp voeren we de restauratie in de bouwfouten. Verder zijn deze tekeningen
werkelijkheid uit. Op de bouwplaats gebruiken betrouwbaar omdat alle constructieve fouten er
we papieren 3D-tekeningen van het centrale tijdens het ontwerp van het model al uit zijn
gebouwmodel. Binnenkort gaan we de werkteke- gehaald. Daarnaast staat de volledige materianingen
direct publiceren op een tabletlenlijst afgedrukt. Die komt ook regelrecht uit
18 19
Pagina 8
Compleet casco in één dag
VDM Woningen bouwt ruim tweehonderd huizen per
jaar, op basis van een casco dat er binnen één dag
staat. Omwonenden die 's ochtends naar hun werk
vertrekken en een leeg terrein achterlaten, treffen
bij terugkomst het casco van een volledig huis aan.
Tijd om een dagje mee te kijken bij de bouw.
Pagina 18
Werken met BIM
Op je tablet-computer in 3D bekijken waar een uitsparing
moet komen. Met het Bouw Informatie Model (BIM) kan
dat. Bij Breijer Bouw & Installatie uit Rotterdam maken ze
langzamerhand de overstap van papieren 2D-tekeningen
naar 3D.
B e d r i j f s p o r t r e t
Edwin van Steen vindt opleidingen belangrijk
Stilstand
=
achteruitgang
Edwin van Steen van Van Steen Bestratingen
weet nog goed toen hij voor zichzelf begon.
“Ik had alleen een busje, een trilplaat en een
kruiwagen. Meer niet.” Inmiddels heeft hij
zeven man personeel en werkt hij samen met
zo’n zes zzp’ers. Het leeuwendeel van zijn werknemers
heeft nog een jeugdige leeftijd. “Ik vind
het belangrijk dat ze zoveel mogelijk leren.”
Van Steen Bestratingen in Standdaarbuiten is werkers om naar school te gaan.” Dat betekent
erkend leerbedrijf. Van Steen heeft alle leer- 25 dagen per jaar naar school, naast het werk
meesterpapieren die nodig zijn. Om de twee jaar dat iedere dag moet worden gedaan.
moet hij herhalingscursussen volgen. Zijn
werknemers biedt hij de mogelijkheid om naast Waar een wil is, is een weg
hun baan bij te leren. De opleidingen variëren: Twaalf jaar heeft Edwin voor een baas gewerkt.
van straatmaker tot uitvoerder. Maar ook compu- Ook zijn toenmalige baas stimuleerde hem
tercursussen voor Word en Excel komen aan bod. tijdens zijn carrière om vooral niet stil te blijven
staan. Rond Van Steens dertigste levensjaar
25 dagen per jaar naar school
vroeg hij: “Waarom begin je niet eens voor
Er verandert veel in de bestratingswereld. Tegen- jezelf?” Inmiddels is Van Steen Bestratingen een
woordig gaat bijna alles machinaal. Ontwikkelen bekende naam in de stratenmakerwereld. Op zijn
vindt Van Steen dan ook belangrijk. “Stilstand is beurt stimuleert Van Steen zijn eigen personeel
achteruitgang. Daarom stimuleer ik mijn mede- om altijd in beweging te blijven. Van Steen: “Ik
31
Inhoud
Voorwoord 2
Op maat: Ine Koopmanschap 4
Bouwnieuws in ’t kort 6
In één dag wind- en waterdicht met VDM 8
Ekrim Nar: tevreden met kennis 14
Bouwstelling: bijscholen is nodig 16
Bouwen met BIM 18
Hoe zit het ook alweer? EVC-centra Bouw & Infra 21
Bouwreportage: Gebiedsontwikkeling DRU-complex 22
Graafmachinist Tim Lacroix wordt uitvoerder 28
Van Steen bestratingen: “Stilstand is achteruitgang” 31
Bouwbeeld: kelderbouw voor veestal 34
Bouwtechniek: gevelrenovatie 36
Voeger wordt werkvoorbereider 40
Contactgegevens trajectadviseurs en evc-adviseurs 42
Thuis bij Silvia Faasse-de Fouw 44
Pagina 31
Stilstand is achteruitgang
Edwin van Steen wil niet groter worden met zijn bestratingsbedrijf.
Wel wil hij steeds betere kwaliteit afleveren
en zijn zes medewerkers alle kansen geven om zich te
ontwikkelen. Werken bij Van Steen bestratingen betekent
daarom dat je jaarlijks zo’n 25 dagen cursussen volgt en
dat je zo nodig via evc je vakdiploma haalt. Achterover
leunen is er niet bij, maar leuk is dat wel!
3

4
Op Maat
"Ik ben er trots op
dat ik dit heb bereikt"

Ine Koopmanschap
Ine Koopmanschap (52) werkt al meer dan dertig jaar bij aannemingsbedrijf A.J. Koopmanschap B.V.
in Naarden. Via het Loopbaantraject Bouw & Infra deed ze verschillende opleidingen en cursussen.
Zij ontwikkelde zich van administratief medewerkster tot interieurontwerpster en projectleider.
Daarmee vond ze de functie die helemaal bij haar past.
Hoe kwam je als 21-jarige bij een aannemingsbedrijf terecht?
“Ik was gestopt met mijn studie en wilde gaan werken. Mijn
schoonvader bood aan om bij zijn aannemingsbedrijf in
dienst te komen. Dat leek me wel wat. Ik ging mee naar
bouwvergaderingen en regelde alles op kantoor. Zo raakte ik
steeds meer thuis in de bouwwereld. Maar in de loop der jaren
werd het werk steeds administratiever. Soms dacht ik, is dit
nu wel iets voor mij? Ik volgde een vakopleiding bloemist,
maar heb daar uiteindelijk niets mee gedaan. De bouw sprak
me toch meer aan.”
Waarom ben je in 2007 een nieuwe richting in geslagen?
“Toen ik thuis zat met een gebroken been, zag ik het blad
Wat doe jij morgen? liggen. Dat blad was de voorganger van
Bouwen. Daarin las ik dat ook uta-personeel terecht kan bij
het Loopbaantraject Bouw & Infra. In overleg met trajectadviseur
Marlies Vermeulen ben ik gaan kijken wat mijn moge lijkheden
zijn. Ik begon aan elementaire bouwkunde A en B op
1978: hbo mo Frans en Duits, Möllerinstituut Tilburg
1958: geboren in Sint Michielsgestel
1981-2007: diverse computercursussen, steno, blind typen
1980: medewerkster bij A.J. Koopmanschap B.V.
hbo-niveau en ontdekte dat ik tekenen en ontwerpen erg leuk
vind. Daarin heb ik me vervolgens verder ontwikkeld.”
Hoe deed je dat?
“Ik volgde de cursussen Interieurontwerp I en II aan het Hout
en Meubileringscollege in Amsterdam. Dat was precies wat ik
zocht. Ik ben nu bezig met de laatste modules Kleur en Licht.
Intussen pas ik mijn kennis al in de praktijk toe. Ik geef
inte rieuradviezen, maak plattegronden en begeleid de
bouwprojecten. Daarnaast doe ik op kantoor nog steeds
administratief werk. Alles is op deze manier met elkaar
verweven. Dat is zowel voor ons als voor de klant fijn.”
Hoe kijk je terug op je loopbaantraject?
“Ik ben er trots op dat ik dit heb bereikt. Er gaat veel tijd in
zitten, maar ik had er zoveel plezier in dat het nooit als een
opoffering voelde. Het heeft me gelukkiger gemaakt.”
2009: elementaire bouwkunde B via BOB Opleiding,
Training en Advies in Utrecht
1983: vakopleiding bloemist Instituut Boerma Aalsmeer
2008: elementaire bouwkunde A via BOB Opleiding,
Training en Advies in Utrecht
2010: interieurontwerp II aan het HMC in Amsterdam
2009: interieurontwerp I aan het HMC in Amsterdam
2010/2011: combinatie van de functie projectleider en
interieurontwerpster
Scholing en Loopbaanontwikkeling
5

6
Foto: DHV.com
Nederlandse berg
Een kunstmatige berg in Nederland. Het idee
van oud-wielrenner Thijs Zonneveld kreeg
deze zomer ontzettend veel bijval. Het plan
leeft nog steeds. Thijs Zonneveld: “Er zijn al
honderd bedrijven betrokken bij de plannen,
van sportbonden tot bouwbedrijven, van
geologen tot en met wetenschappers. De
Stichting Haalbaarheids Onderzoek ‘Die Berg
Komt Er’ is bezig met het organiseren van
brainstormsessies voor alle belangstellenden
en met het leggen van een financiële basis
voor de berg door middel van het uitgeven van
aandelen. Tegelijkertijd zijn zeven werkgroepen
gevormd waarin bedrijven en organisaties
hun ideeën voor de berg uitwerken.
Moet het bijvoorbeeld een holle berg worden
met daarin een waterkrachtcentrale of een
tuinbouwgebied? Over ongeveer een half jaar
bekijken we welk plan het beste is en of dat
haalbaar is. Eén ding weet ik nu al: de bouw
van de berg zal voor heel veel bouwvakkers
heel veel werk betekenen.”
Kijk voor meer informatie op
www.diebergkomter.nl.
B o u w n i e u w s
i n ' t k o r t
“Versnippering leidt tot
fouten in constructie”
Johan Galjaard, voorzitter van de beroepsvereniging VN Constructeurs,
signaleert symptomen van “een ziekte die de Nederlandse bouwwereld
al jaren in zijn greep heeft”. Zijn uitspraak is een reactie op de eerste
conclusies van het onderzoek van de Onderzoeksraad voor Veiligheid
naar het instorten van de overkapping van de aanbouw van het stadion
Grolsch Veste in Enschede. Op 7 juli kwamen daarbij twee werknemers
om en raakten veertien personen gewond. De Raad stelt vast dat de
basisconstructie van de overkapping niet gereed was voordat met de
afbouw werd begonnen. Er ontbraken koppelstaven, schoren en verankeringen
die voor de stabiliteit essentieel waren. Volgens de constructeur
is die nalatigheid een gevolg van de ziekte die ‘versnippering’ heet.
“Bij bouwprojecten zijn er meerdere partijen die de verschillende onderdelen
van een constructief ontwerp uitvoeren. Die fragmentatie leidt
ertoe dat niemand op de bouwplaats meer kennis heeft van de gehele
constructie.” De voorzitter van de beroepsvereniging pleit voor het
aanstellen van een hoofdconstructeur die de samenhang begrijpt van
een constructie. Medio april 2012 komt het definitieve rapport uit van
de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de achtergrond van het ongeluk
in het stadion van FC Twente.
Gebouwtjes in oude loods
Het Rotterdamse ingenieursbureau IMd Raadgevende Ingenieurs heeft
een oude fabrieksloods in Rotterdam Feyenoord omgebouwd tot een
energiezuinige werkruimte voor haar veertig medewerkers. Dit hebben ze
gedaan door de hal te laten zoals die was en er losse gebouwtjes in te
zetten. De lege ruimte in de loods werkt daardoor als een enorme isolerende
spouw. Volgens de constructeurs van het bureau is het een lust om
op deze manier te kunnen werken onder de historische vakwerkspanten
van de oude metaalfabriek.

65mbo-diploma’s voor ervaren vakmensen
65 bouwplaatsmedewerkers hebben zaterdag 17 september een vakdiploma
gekregen. Zij hebben dit behaald, op basis van hun werkervaring, via de
EVC-centra Bouw & Infra. De kandidaten kwamen uit alle hoeken van het land
samen in Harderwijk voor een officiële bijeenkomst. Sommige kandidaten
namen hun eerste diploma in ontvangst na meer dan dertig jaar werkzaam te
zijn in de bouw- en infrasector.
Via de EVC-centra Bouw & Infra kunnen werknemers in de sector op basis van
werkervaring hun vakdiploma halen. Met begeleiding van een evc-adviseur
verzamelen werknemers bewijzen van hun werkervaring. Een vakdeskundige
beoordeelt die bewijzen en voert een eindgesprek met de werknemer. De vakdeskundige
en een onafhankelijk beoordelaar adviseren of de werknemer in
aanmerking komt voor het diploma of dat hij eerst aanvullende scholing moet
volgen. Toch hoeft een diploma niet het doel te zijn. De werknemer krijgt in
ieder geval een ervaringscertificaat waarop staat welke kennis en kunde hij
heeft. Als diplomering wél een wens is, dan kan het aanvullende onderwijsprogramma
korter, omdat er op basis van de evc-rapportage vrijstellingen gegeven
kunnen worden. Regelmatig is het resultaat van een evc-traject zo volledig dat
het ervaringscertificaat meteen kan worden omgezet in een officieel mbo-diploma.
Bouwkampioenen scoren
medaille voor
excellent vakmanschap
Betaald door
bedrijfstak
Het traject voor werknemers in de
bouw en infra wordt volledig betaald
door de bedrijfstak. Werkgevers
kunnen na een evc-traject beter
beoordelen of werknemers in aanmerking
komen voor een opleiding en
werknemers worden zich bewust van
hun mogelijkheden. De EVC-centra
Bouw & Infra zijn een zelfstandig
onderdeel van Fundeon. Meer informatie
over het evc-traject is te vinden
op www.evc-centra.nl.
Geen eremetaal, maar wel een medaille voor excellent vakmanschap
voor timmerman Ralph Mooijman en tegelzetter Guido van
Dingenen. Dat is de oogst van vier dagen hard werken op World-
Skills 2011. Deze internationale beroepenwedstrijd voor jonge
vaklieden werd in oktober in Londen gehouden.
Ralph Mooijman eindigde als zevende in een veld van zestien
toptimmermannen van over de hele wereld. Eerste werd de
Koreaanse timmerman Sang Hyun Kim. Tegelzetter Guido van
Dingenen werd negende in een veld van 21 tegelzetters. De
Zwitser Thomas Gugger ging er met het goud vandoor. Begeleider
Michel van Erkelens: “Guido is uit het juiste hout gesneden. Na de
eerste dag stond hij zelfs bij de top vijf. Als hij niet een beetje in
tijdnood was gekomen, had er misschien nog wel meer in gezeten,
want Guido is een groot talent.”
7

8
Montageploeg zet in één dag
een compleet casco neer
In één dag het casco van een huis neerzetten
en afronden. Het is zo'n beetje dagelijkse
kost voor de mannen van VDM Woningen. Al
voor dag en dauw leggen ze de zoekers op de
betonnen vloer en 's middags rond een uur of
drie laten ze het casco met een houten basis
achter. “Het is prachtig werk.”
Ongeveer 180 mensen van VDM Woningen
bouwen zo'n 200 tot 250 huizen per jaar op basis
van een casco dat er binnen één dag staat.
Omwonenden die 's ochtends naar hun werk
vertrekken en een leeg terrein achterlaten,
treffen bij terugkomst het casco van een volledig
huis aan. Deuren, kozijnen en ramen worden in
de fabriek in Drogeham allemaal in de nauwkeurig
afgemeten wanden gezet. Deze worden op de
bouw gemonteerd. “Alles is op maat gemaakt”,
vertelt directeur Foppe van der Meer. Zelf begon
hij zijn loopbaan ook met het monteren van deze
casco's van prefab elementen op een houten
basis. “De woning is heel snel 'dicht' en dus
weerbestendig. Daarnaast hoef je voor de leidin-
‘Aan het eind van de dag zie

gen niet te frezen en zit je niet met je neus in het
stof.” Het bedrijf werkt al dertig jaar met dit
systeem. “De basis is nog steeds hetzelfde”, zegt
Foppe. “Maar door de jaren heen is de kwaliteit
van de materialen steeds beter geworden. De
wanden zijn dikker en het hout is steviger.”
Altijd doorwerken
De mannen van VDM voelen zich door hun
ervaring als een vis in het water. Toch vindt ook
in hun werk een kentering plaats. Foppe: “We
richtten ons voornamelijk op prefab met een
houten basis. Doordat er vraag is vanuit de
markt, bouwen we sinds kort ook weer traditioneel.
Veel mensen willen een basis van stenen
muren, omdat ze vroeger ook in zo'n huis
woonden. Ik heb in beide soorten huizen
gewoond en ik vind dat een huis met een houten
skelet warmer aandoet. Daar heb ik geen praktische
reden voor. Dat voelt zo.” Volgens de directeur
zijn er voordelen te over aan het bouwen
van zo'n huis. “Ik kan echt geen nadelen
bedenken. Je kunt alle elementen prefab maken,
dus je kunt altijd doorwerken. Door deze manier
van bouwen heb je veel minder bouwvocht in de
woning dan bij traditionele bouw. Als het regent,
wordt het huis maar op één dag nat van binnen.
Daarna heeft het nog de hele bouwperiode om te
drogen. Je bouwt sneller en de kwaliteit is beter
én constanter.”
je écht resultaat van je werk’
9

10
"Een kartonnen
huisje? Daar snap
ik dus niets van"
De zon werpt zijn eerste stralen op de kraan als
de machinist het gevaarte beklimt. Beneden
hebben de vier mannen van de montageploeg
van VDM Woningen de zoekers op de betonnen
vloer geschroefd: lange houten latten waarop de
wanden worden gemonteerd. Twee steigerbouwers
leggen de eerste stangen voor de steigers
klaar. Deze ploeg mensen zorgt ervoor dat er aan
het eind van de dag een compleet casco aan de
Domineeskamp in Hall staat.
Terwijl de zon opkomt en de dauw wegtrekt,
vormt de montageploeg een geoliede machine.
De zoekers liggen. De eerste wanden, met in de
onderzijde een afgemeten sparing, worden
geplaatst. Het is nog maar kwart over negen als
de ombouw staat. Opdrachtgever en huiseigenaar
Mark Holtslag kijkt glunderend toe. “Naar
dit moment heb ik toegeleefd.” Elke wand wordt

met een waterpas rechtgezet en zo nodig met
een grote, houten hamer 'goed geslagen'. Het
werk is secuur, maar voor de montageploeg lijkt
het een eitje. Ze vangen de prefab wanden - die
de kraanmachinist over de constructie tilt - op
alsof ze niks wegen en loodsen ze in de goede
richting. Nu de buitenwanden staan, is het tijd
voor enkele binnenwanden. Wie een snelle blik
vanaf de steiger werpt, ziet precies waar de
woonkamer, de hal en het toilet komen.
Makkelijk en snel
Aize de Boer werkt al zeventien jaar bij VDM
Woningen. “Dit is voor mij perfect werk. We
zetten in één dag het casco neer, dan komen de
pannenlegger, de metselaars, de timmerploeg
enzovoorts.” Hij klikt een wand vast aan de kabel
van de kraan en gebaart naar de machinist.
Terwijl het element de lucht in zwiert, vertelt
11

12
Aize verder. “Alleen door de gezichtsuitdrukkingen
van toekijkers merk ik dat deze manier
van werken bijzonder is. Ik ben eraan gewend.”
Hij snapt niet dat mensen nadelen kunnen zien
aan zijn werk. “Ik krijg wel eens de kritiek dat dit
soort woningen net kartonnen huisjes zijn. Daar
snap ik dus niets van. Het is van prima kwaliteit,
het is makkelijk én snel.” En het vereist vakmanschap.
“Je moet het inzicht hebben van een
timmerman. Natuurlijk leer je al werkend, maar
we hebben ook jongens gehad die zo uit de
horeca kwamen. Die hielden het niet vol. Je moet
een doorzetter zijn en óók werken als het vriest.
Dat is het mooie aan ons werk. Als de vloer er
eenmaal ligt, kunnen wij met vorst doorwerken.”
Na de koffiepauze is het tijd om de vloeren op de
onderbouw te leggen. Twee mannen boren ze
vast en maken het werk af met een spijkerpistool.
Een deel van de vloer rust op de enige stalen balk

die voor ondersteuning zorgt. Dan blijkt dat er in
de fabriek een foutje is gemaakt. De sparing is
niet groot genoeg. Het is geen probleem voor de
montageploeg. Met gereedschap maken ze de
sparing op maat. Een half uur later zetten ze het
eerste wandje van de eerste verdieping neer.
Iets concreets neerzetten
Jasper Dijk monteert op de begane grond de
steunbalken. Hij werkte hiervoor als timmerman
en fabriceerde prefab elementen in de fabriek.
Sinds januari is hij onderdeel van de montageploeg.
“Het is mooi werk, je zet iets concreets
neer.” Naast bouwtechnische voordelen, heeft
het werk ook voordelen voor hemzelf. “Deze
manier van bouwen is goedkoper en sneller, en
het verdient ook nog eens goed. Je moet wel hard
kunnen doorwerken én goed kunnen samenwerken.”
Intussen staan ook alle wanden op de eerste
verdieping. De topgevels en de knieschotten
kunnen worden aangebracht. Het is kwart voor
twee als de vrachtwagen met het dak aankomt.
Maar dat moet nog een nachtje buiten staan,
want de montage redden de mannen niet meer.
Om kwart voor zeven, de volgende ochtend, legt
de ploeg van VDM Woningen de dakpannen op de
steigers. De zolder wordt zorgvuldig afgewerkt
en om tien over negen kan de afronding
beginnen. Het dak wordt bevestigd. Ze hebben
het weer gedaan. Binnen slechts tien uur staat
ook het casco van Mark Holtslags huis in Hall.
13

14
P o r t r e t
Tevreden
met kennis

Ekrim Nar
Ekrim Nar (58) werkt als betonreparateur bij Hemubo Almere B.V. Hij heeft een schat aan ervaring,
maar toch ging hij met 35 collega’s terug in de schoolbanken. Ekrim volgde vakmodules via het
anticyclisch opleidingsplan Bouw Door, Leer Verder! Daarna volgde een evc-traject via de EVC-centra
Bouw & Infra. Deze zomer haalde hij zijn mbo-diploma op niveau 2.
Met 33 jaar ervaring hoef je Ekrim Nar over betonreparaties en vloercoatings
weinig meer te vertellen. Toch valt er altijd wat bij te leren. Over
betonspuiten bijvoorbeeld. Ekrim had het nooit eerder gedaan, doordat
het een handeling is die minder vaak voorkomt. “Ik heb nu geleerd hoe dat
moet. Ook weet ik nu hoe je nieuwe twee componentenproducten - zoals
minerale mortels - maakt. Dat luistert nauw. Bij het mengen moet je
bijvoorbeeld goed opletten dat je precies de juiste hoeveelheid water
toevoegt.”
Om die weinig voorkomende handelingen te oefenen, verruilde Ekrim voor
enkele weken de buitenlucht voor een klaslokaal. “Dat was in het begin
wennen. Ik houd er niet van om binnen te zitten.” Het grootste deel van de
kennis die Ekrim nodig had om zijn mbo-diploma te halen, bezat hij al. In
33 jaar leer je veel in de praktijk. Die kennis hoefde hij in het evc-traject
alleen maar vast te leggen. Bijvoorbeeld door het maken van foto’s,
tekeningen en omschrijvingen van de werkzaamheden. Daarbij was het fijn
dat hij kon optrekken met zijn collega Mike Vester. “We hebben elkaar
geholpen en gemotiveerd. Het was leuk om samen naar het eindgesprek
toe te werken.”
Hoewel het vak van betonreparateur geen geheimen heeft voor Ekrim,
heeft hij wel wat theoretische kennis bijgeleerd. “In het studieboek hebben
ze het over een puntbeitel, terwijl ik het al 33 jaar een platte beitel noem.
Aan die nieuwe benamingen moest ik wennen.”
Ekrim heeft zijn diploma inmiddels gekregen en is tevreden over de kennis
die hij heeft opgedaan. “Die kan ik goed gebruiken bij nieuwe projecten en
het begeleiden van collega’s.” Verder gaat hij weinig doen met het diploma.
“Op mijn leeftijd ga je niet zo snel meer op een andere of hogere functie
solliciteren. Maar ik ben er wel trots op!”
Naar school in een evc-traject
Het voordeel van een evc-traject is dat je op basis van je werkervaring een ervaringscertificaat
krijgt. Dat certificaat bewijst wat je kent en kunt. Al je werkervaring is niet altijd voldoende
om een officieel mbo-diploma te krijgen. Zo had Ekrim nooit te maken gehad met betonspuiten,
terwijl dat wel onderdeel is van de mbo-opleiding voor betonreparateur. Voor dat
onderdeel heeft Ekrim een cursus gevolgd. De evc-adviseur van de EVC-centra Bouw & Infra
geeft aan wat voor scholing je kunt volgen om een diploma te halen. De EVC-centra betalen
bovendien maximaal tien dagen scholing die volgt uit een evc-traject.
Kijk voor meer informatie op www.evc-centra.nl/werknemer.
15

16
"Bijscholen is nodig om je werk
goed te kunnen blijven doen"
Je bent nooit te oud om te leren. Het is een bekend spreekwoord. Maar is iedereen het daar
mee eens? En nog belangrijker: is bijscholen nodig om je werk te kunnen blijven doen?
Bouwen legt deze stelling voor aan medewerkers van Aannemersbedrijf Ebbers B.V. uit
Giesbeek die werken op een bouwplaats in Arnhem.
Opperman Mark Idema (25) is sinds zijn veertiende
in dienst bij Aannemersbedrijf Ebbers B.V. De
Wajonger heeft het vak geleerd op de bouwplaats.
Begin volgend jaar volgt hij een cursus steigerbouw.
Over het belang van bijscholen is hij helder: “Ik vind
dat heel belangrijk. Je leert tijdens een cursus en dat
kun je meteen toepassen in de praktijk. Nu weet ik
een klein beetje over steigerbouw. Als ik deze cursus
heb afgerond, hoeft er bijvoorbeeld niemand meer te
komen om de steiger te controleren. Zo kunnen wij
sneller aan de slag. Ik ga met plezier naar mijn werk,
dat komt ook omdat ik elke dag leer.”
“Je leert en dat kun
je meteen toepassen
in de praktijk”
Ook bijscholen?
Bij aannemersbedrijf Ebbers krijgen de werknemers volop de kans om cursussen te volgen. Net als bij veel andere
bedrijven in de bouw- en infrasector. Niet vreemd, want vaak betaalt de sector deze cursussen. In de cao Bouwnijverheid
is afgesproken dat iedere werknemer gemiddeld twee scholingsdagen per jaar mag volgen, op kosten van de
sector. Wil je weten wat voor cursussen je kunt volgen? Kijk dan op www.fundeon.nl.

“Ik grijp het
met beide handen aan”
“Ik ben er een
betere vakman
door geworden”
Ook voor timmerman Johan de Reus (28) is het
antwoord op de stelling zo klaar als een klontje.
“Ik ben het er volledig mee eens. De markt verandert
continu, er zijn steeds nieuwe producten.
Het is belangrijk dat wij up-to-date zijn over het
gebruik hiervan. Afgelopen winter heb ik een
vakmodule tegelzetten gedaan. In de wintermaanden
tegelde ik weleens. Het standaardwerk
kon ik goed, maar ik heb tijdens de cursus de
fijne kneepjes van het vak geleerd: bijvoorbeeld
trucs over het gebruik van voorstrijkmiddel. In de
praktijk leer je het werk toch anders dan op
school. Ik ben er een betere vakman door
geworden!”
Sven Robbert van Hese (33) werkt sinds een
jaar als metselaar bij het bedrijf. Bij zijn nieuwe
werkgever volgde hij al verschillende cursussen,
bijvoorbeeld net als zijn collega de vakmodule
tegelen. Ook hij is het onbetwist eens met de
stelling. “Die opleidingen zijn er niet voor niets.
We zijn een klein bedrijf, ik vind het belangrijk
dat ik allround inzetbaar ben. Als ik gevraagd
word voor een cursus, dan grijp ik deze dus ook
met beide handen aan. Hoe meer certificaten ik
kan behalen, des te beter. Je wordt er in ieder
geval niet dommer van.” Van Hese vindt het
prettig dat er ’s winters zoveel mogelijkheden
bestaan voor bijscholing. “In de vorstperiode
kan het werk stilliggen, door een cursus ben je
toch met je vak bezig en je gaat na de vorst met
meer kennis aan de slag. Bijscholing hoort bij je
vak. Je moet meegaan met de laatste ontwikkelingen,
dan blijf je een echte vakman.”
17

18
BIM verandert bouwproces
“Samenwerken
is de kern van BIM”
Steeds meer Nederlandse bouwbedrijven schakelen over op een andere aanpak van het
bouwproces, bijvoorbeeld door het toepassen van het Bouw Informatie Model, kortweg ‘BIM’.
Medewerkers van Breijer Bouw & Installatie uit Rotterdam laten zien hoe BIM werkt
bij een gecompliceerd restauratieproject.

BIM-team vergelijkt BIM op tablet-computer met de werkelijkheid (v.l.n.r.: uitvoerder Piet Terlouw, bouwtechnisch ontwerper
Tom Huizer en business unit directeur Pieter-Jan van Hooijdonk).
“Werken met BIM vermindert het aantal
problemen tijdens de bouw, doordat mogelijke
fouten al in het voortraject aan het licht komen”,
zegt Sharif Ben Chamach (29). Hij maakt als
BIM-manager deel uit van het BIM-team van
Breijer Bouw & Installatie. In de directiekeet
naast het monumentale C-gebouw van de
Erasmus Universiteit Rotterdam heeft hij een
BIM-vergadering gehad. ”Deze week beginnen
we met de uitvoering van de restauratie van dit
verouderde gebouw. Het pand is volledig
gestript, tot op het betonnen casco. We hebben
een digitaal model van de bestaande bouwkundige
situatie. In dat virtuele gebouw modelleren
onze mensen de werktuigbouwkundige en
elektrotechnische installaties. Volgens dat
digitale ontwerp voeren we de restauratie in de
werkelijkheid uit. Op de bouwplaats gebruiken
we papieren 3D-tekeningen van het centrale
gebouwmodel. Binnenkort gaan we de werktekeningen
direct publiceren op een tablet-
computer, zodat ook het bouwplaatspersoneel
op elke plek in het gebouw de gewenste
3D-tekeningen kan raadplegen. Verder onderzoek
ik hoe we alle informatie uit het BIM nuttig
kunnen maken voor de beheers- en onderhoudsfase
van het gebouw.”
Duidelijker beeld
Projectleider Piet Terlouw (53) spreidt een grote
bouwtekening uit op de vergadertafel. Terlouw:
“Kijk, op deze papieren tekening staat een detail
al weergegeven in 3D. Je krijgt hiermee een veel
duidelijker beeld dan met platte tekeningen.
Ook weet ik nu zeker dat iedereen werkt met
dezelfde tekening, omdat alle tekeningen uit
hetzelfde centrale BIM komen. Dat voorkomt
bouwfouten. Verder zijn deze tekeningen
betrouwbaar omdat alle constructieve fouten er
tijdens het ontwerp van het model al uit zijn
gehaald. Daarnaast staat de volledige materialenlijst
afgedrukt. Die komt ook regelrecht uit
19

20
Modelleurs werken samen aan BIM in de centrale BIM-ruimte.
Bouwkundig modelleur Arnold Boukes brengt voorzieningen aan voor installaties in BIM.
Het Nationaal BIM-Platform
Als gedetacheerde in de bouw maakte Ed den Boer (43) mee hoe bouwfouten en communicatieproblemen
knagen aan de motivatie van bouwpersoneel. Ed: “Problemen in de
uitvoering zijn te voorkomen als architect, constructeur, installatieadviseur, bestekschrijver,
aannemer en opdrachtgever al in de ontwerpfase integraal samenwerken aan
het ontwerp in de vorm van een compleet gebouwmodel.” Om BIM als werkmethodiek te
verspreiden richtte Ed in 2010 het Nationaal BIM-Platform op. Inmiddels zijn de meeste
grote bouwondernemingen bezig met BIM. Ook belangrijke opdrachtgevers hebben de
voordelen van BIM ontdekt. De Rijksgebouwendienst en Rijkswaterstaat schrijven vanaf
1 november 2011 het gebruik van BIM voor bij 20 procent van hun integrale contracten.
Kijk voor meer informatie op www.hetnationaalbimplatform.nl.
het centrale gebouwmodel en is dus foutloos en
compleet. Niet getekend is niet gerekend.”
Samenwerking
Later op de dag bevindt BIM-manager Sharif Ben
Chamach zich in de BIM-ruimte op het hoofdkantoor
van Breijer Bouw & Installatie in Rotterdam-
Zuid. Daar stemt hij de voortgang van het
BIM-proces af met de modelleurs van het
BIM-team. Aan een grote centrale werktafel
zitten twee elektrotechnische modelleurs, drie
werk tuigbouwkundige modelleurs en bouwkun -
dig modelleur Arnold Boukes (29) achter hun
computerschermen. Arnold: “Ik werk in het
gebouwmodel. Het aanbrengen van de sparing
voor een ventilatiekanaal voer ik meteen uit in
BIM. Tegelijkertijd voeren de andere modelleurs
hun ontwerpgegevens in, bijvoorbeeld de positie
van een ventilatiekanaal. Met een muisklik weet
ik dan of de sparing op de juiste plaats zit voor
dat kanaal. Zo stem je in BIM alles af met de
andere disciplines. Die samenwerking is de kern
van BIM. Je haalt de bouwfouten er al uit tijdens
het ontwerpen.” De modelleurs maken het hele
gebouw eerst in de virtuele omgeving af, waarna
de uitvoering het werkelijke gebouw kan gaan
bouwen.

Hoe zit het ook alweer?
EVC-centra Bouw & Infra
Via de EVC-centra Bouw & Infra kunnen werknemers in de
sector op basis van hun werkervaring hun vakdiploma
halen. Hoewel het traject voor werknemers in de bouw en
infra volledig betaald wordt door de bedrijfstak, is evc nog
lang niet bij iedereen bekend. In de huidige economie is
het extra belangrijk om een bewijs te hebben van wat je
kunt. Ook heb je meer mogelijkheden om verder te leren of
een loopbaanstap te zetten. Evc staat voor ‘Erkenning van
Verworven Competenties’.
Met begeleiding van een evc-adviseur verzamelen werknemers
bewijzen van hun werkervaring. Een vakdeskundige
beoordeelt die bewijzen en voert een eindgesprek met de
werknemer. De vakdeskundige en een onafhankelijk beoordelaar
adviseren of de werknemer in aanmerking komt voor het
diploma of dat hij eerst aanvullende scholing moet volgen.
Toch hoeft een diploma niet het doel te zijn. De werknemer
krijgt in ieder geval een ervaringscertificaat waarop staat
welke kennis en kunde hij heeft. Regelmatig is het resultaat
van een evc-traject zo volledig dat het ervaringscertificaat
meteen kan worden omgezet in een officieel mbo-diploma.
Voor wie is het?
Een werknemer moet 23 jaar of ouder zijn en meer dan drie
jaar werkervaring hebben. Er zijn verschillende redenen voor
het volgen van een evc-traject. Met een ervaringscertificaat
kun je vrijstellingen krijgen voor een opleiding. Met een
ervaringscertificaat of diploma op zak zijn kansen en
mogelijkheden op de arbeidsmarkt groter.
Hoe lang duurt het evc-traject?
Een evc-traject duurt maximaal zes maanden. Een deelnemer
is zelf ongeveer vier maanden actief bezig. Deze tijd besteedt
hij aan het verzamelen van bewijs voor een portfoliomap en
het maken van verslagen.
Wat zijn de kosten?
Als een werknemer werkt volgens de cao voor Bouwnijverheid
- en de werkgever draagt af aan het O&O-fonds - betalen de
EVC-centra Bouw & Infra het evc-traject. De werknemer hoeft
dus helemaal niets te betalen. Het kost alleen tijd en moeite.
Voor de tijd die hij afwezig is van het werk, keren de EVC-centra
een verletkostenvergoeding uit. Wanneer na het behalen van
het ervaringscertificaat aanvullende scholing nodig is, dan
worden tien dagen van deze scholing vergoed. Als de werk -
nemer onder een andere cao valt, moet een ander fonds of de
werkgever bereid zijn de kosten te vergoeden.
Meer weten?
Meer informatie over het evc-traject is te vinden op
www.evc-centra.nl.
21

22
Gebiedstransformatie vraagt om
andere bouwwijzen
DRU-fabriekscomplex:
wonen, werken
en cultuur

Project: gebiedstransformatie van de voormalige DRU-IJzergieterij, Ulft.
Objecten: portiersgebouw (opgeleverd in 2009), emailleerfabriek ’Beltmancomplex’
(opgeleverd in 2011). Loonbureau, giethal met koepeloven en badkuipengieterij,
ketelhuis, giethal, afbramerij en badkuipenemailleerfabriek zijn in uitvoering.
Opdrachtgever: Stichting Nationale Maatschappij tot Behoud, Ontwikkeling en Exploitatie van
Industrieel Erfgoed (BOEi).
Projectleiding: Ron Spaan (BOEi)
Aannemer: B.V. Bouwbedrijf Hoffman, Beltrum (Gld)
Projectleider: Bas Stapelbroek (Hoffman)
Architecten: Hurenkamp Architecten & Adviseurs, Velp en Clevis-Kleinjans Architecten, Venlo
Constructeur: Adviesbureau SEM Oost-Nederland B.V., Winterswijk
Bouwtijd: 2007 tot 2013
Bouwkosten: nog onbekend
23

24
Huurappartementen in het Beltmancomplex.
Ulft aan de Oude IJssel bij Doetinchem stond
eeuwenlang synoniem voor DRU, de naam van
de ijzergieterij. Hier maakte men geëmailleerde
gietijzeren gebruiksvoorwerpen, zoals
braadpannen en badkuipen. In 2003 sloot
IJzergieterij DRU de poorten. Wat overbleef,
was een uitgestrekt industrieterrein, plus
zeven afgetakelde fabrieksgebouwen met
monumentenwaarde.
Sinds vijf jaar is het DRU-complex een bouwterrein.
Het totale fabriekscomplex van 14 hectare
wordt getransformeerd tot een ruimte voor
wonen, werken en culturele activiteiten. Initiatiefnemer,
opdrachtgever en motor van het
project is stichting BOEi.
Transformeren
In de keet op het DRU-terrein, naast de oorspronkelijke
badkuipenemailleerfabriek, bespreekt
projectleider Ron Spaan van BOEi de lopende
werkzaamheden met projectleider Bas Stapelbroek
van Bouwbedrijf Hoffman uit Beltrum.
Ron: “We zijn met vier fabrieksgebouwen tegelijk
bezig. In de giethal met de koepeloven en
badkuipgieterij komt de evenementenhal, het
ketelhuis bouwen we om tot hotel, van de afbramerij
maken we een ijzermuseum annex kennis-,
innovatie- en kunstcentrum en in de badkuipenemailleerfabriek
komen 16 woon-werkeenheden.
Bas Stapelbroek
“De draagconstructie van oude sheddaken
in het Beltmancomplex is gedeeltelijk
behouden gebleven.”

Projectleiders Ron Spaan (links) en Bas Stapelbroek
in overleg bij voormalige giethal.
Loongebouw wordt radiostudio met café-restaurant.
Omkeerbaar bouwen
Ron: “In alle ruimten herstellen we de historische
bouwdelen en consolideren we oude
bouwsporen. Wat we aan nieuwe bouwdelen
toevoegen, is eenvoudig te scheiden van de
authentieke bouw. Deze methode van omkeerbaar
bouwen passen we ook toe bij het leggen
van betonvloeren met vloerverwarming. De ruwe
afwerking van wanden geeft de juiste industriële
look aan woonruimten. De oude gietijzeren
ramen maken we schoon met staalborstels en
conserveren we met scheepsverf.”
Afwisseling
Hoofdaannemer Hoffman heeft de werkzaamheden
op een geheel eigen wijze georganiseerd.
Bas Stapelbroek: “We hebben een platte bedrijfsorganisatie.
Dat betekent dat de projectleider de
werkvoorbereiding, de calculatie en de begeleiding
van het totale project op zich neemt. In het
tweewekelijkse bouwoverleg, praat hij samen
met de uitvoerder mee over het bouwontwerp. De
uitvoerder en de projectleider maken deel uit van
het bouwteam. Ron Spaan voert namens BOEi de
directie. Ter plekke bedenkt dit bouwteam vaak
bouwkundige oplossingen voor lastige details. In
samenspraak met de constructeur. Dat werkt
efficiënter dan het maken van nieuwe bouwteke-
25

26
ningen. Verder delen we het werk zodanig in dat
dezelfde ploeg een gebouw van vloer tot dak
afwerkt. Dat geeft afwisseling in het werk en
daardoor meer voldoening.”
Superzwaar
De hoge hal waar vroeger de ovens stonden voor
het emailleren van de gietijzeren badkuipen is
ruim genoeg voor vier riante woon- en
werk ruimten. Restauratietimmerman Frank
Engelbarts (35) stelt nieuwe kozijnen. “Het werk
is hier nooit saai. We repareren oude kapconstructies,
sheddaken, platte daken, houten
vloeren en dakbeschot, we brengen dakisolatie
aan en plaatsen nieuwe kozijnen.”
In het al opgeleverde portiersgebouw heeft Frank
meegewerkt aan het aanhelen van superzware
vloerbalken. “Op die vloer sloegen ze de
’gereedde gietijzeren producten’ op. Zulke zware
vloerconstructies kom je zelden tegen. Als
restauratietimmerman probeer je traditioneel te
bouwen om het oude werk zo precies mogelijk te
benaderen. Tegelijkertijd zijn we bezig met
constructies die aan moderne eisen moeten
voldoen.”
Toekomst
Middenin de badkuipenemailleerfabriek is een
open ruimte gemaakt. Het fabrieksdak is gedeeltelijk
gesloopt, maar de draagconstructie van
ijzeren kolommen en vakwerkliggers staat nog.
Daardoor is een patio ontstaan. De omliggende
Leon ten Brinke
“Een steens muur maken ze niet meer in de
nieuwbouw.”
De ruim honderd jaar oude gietijzeren ramen en betonnen dakconstructie blijven
Opengewerkt deel van badkuipenemailleerfabriek wordt ‘patio’.

ehouden.
Frank Engelbarts
“Je maakt hier traditioneel werk naast
nieuwbouw.”
ruimtes worden woon-werkeenheden. Leerlingmetselaar
Leon ten Brinke (19) metselt een
sparing dicht, in wat straks een buitenmuur is.
“De meeste leerlingen zien restauratie niet
zitten. Ze denken dat het teveel hakwerk en te
stoffig is. Ze kiezen voor nieuwbouw. Ik vind
restauratie juist leuk. Ik kom allerlei soorten
metselwerk tegen. Daar leer ik méér van dan van
alleen meters maken in de nieuwbouw. En restauratie
heeft in deze tijd meer toekomst.”
Slopen
Bennie Klein-Seggelink (54 ) uit Groenlo is als
sloper-machinist in dienst van gespecialiseerde
aannemer Rouwmaat Groenlo. Hij sloopt de
bouwdelen die monumentenwaarde hebben.
“Slopen bij een restauratieproject is precisiewerk.
Sinds 2008 ben ik al bezig op de DRU. Het
komt hier heel nauw wat je sloopt, maar vooral
ook hoe je sloopt. Ik heb al meer dan dertig jaar
ervaring in renovatie en restauratie, maar ik kom
af en toe toch nog onverwachte, riskante
constructies tegen. Soms moet ik de andere
vaklieden raadplegen of de constructeur. Ons
soort werk wordt weleens onderschat, maar als
vakkundig sloper weet ik hoe sterk of hoe zwak
constructies zijn. Of het nu hout, staal, beton of
metselwerk is.”
Bennie Klein-Seggelink
“Als ervaren sloper weet je al snel hoe een
constructie in elkaar zit.”
27

28
P o r t r e t
Het dubbelleven van

een uitvoerder in opleiding
Tim
Lacroix
Eigenlijk leidt Tim Lacroix uit Urmond een dubbelleven.
Overdag werkt hij als machinist op de mobiele kraan bij
Martens Infra in Elsloo. ’s Avonds en in het weekeinde
is hij ploegleider bij het Parkhotel Rooding
Cycling Team. Sinds september leert hij
daarnaast ook nog voor uitvoerder.
Tim kreeg de passie voor wielrennen mee van zijn
vader, die ook ploegleider is. “Ik reed zelf wed–
strijden, maar was een middelmatige renner”,
vertelt de ploegleider. “De kans dat ik van fietsen
mijn beroep zou kunnen maken, was klein. Dus
ben ik bij de ploeg begonnen als mecanicien.
Sinds drie jaar ben ik ploegleider. Dat betekent
dat ik de selectie maak, met de mecanicien
meerijd in de koers en voor- en nabesprekingen
houd met de renners.”
Professionele begeleiding
Zijn team, voortgekomen uit de Stichting Jong
Limburgs Wielertalent, leidt achttien jonge
wielrenners op uit het hele land en geeft ze
professionele begeleiding. Dat die aanpak
vruchten afwerpt, blijkt uit het succes van de
Limburgers Rob Ruijgh en Tom Dumoulin, die
inmiddels als prof aan de weg timmeren. Wat
begon als een hobby, is inmiddels behoorlijk uit
de hand gelopen, erkent Tim. “Dagelijks ben ik
zo’n twee uur bezig met het werk voor de ploeg.
In het weekeinde komen daar van maart tot
september de wedstrijden bij. Dan ben ik soms
veertien uur per dag onderweg.”
Ambitieus in wielrennen en werk
Maar die tijd heeft Tim niet meer. Het is tijd voor
een leven naast het wielrennen. Sinds september
volgt hij de opleiding tot uitvoerder aan het
29

30
SOMA College in Eindhoven. Een bewuste keuze.
“Ik ben nu eenmaal ambitieus. Dat geldt voor
het wielrennen, maar net zo goed voor mijn
werk. Bij Martens ben ik meegegroeid met het
bedrijf. Ik krijg steeds meer verantwoordelijkheid.
Als 28-jarige heb ik de kans om hogerop te
komen. Dus ik heb aangegeven dat ik uitvoerder
wil worden. Ik wil alles eruit halen wat erin zit,
op elk vlak. Zodat ik mezelf later niet zal kunnen
verwijten dat ik het niet heb geprobeerd.”
Zo goed mogelijk combineren
Getwijfeld over zijn beslissing heeft Tim nauwelijks.
Ook al beseft hij dat hij zijn werk als ploeg-
leider de komende jaren op een lager pitje moet
zetten. “Ik probeer mijn werk en hobby zo goed
mogelijk te combineren. Uiteraard ga ik minder
wedstrijden doen. Om te zorgen dat de talenten
daar niet onder lijden, is er een derde ploegleider
aangenomen. Hoe het verder loopt, moet
ik afwachten. De opleiding wordt de komende
jaren steeds moeilijker. Datzelfde geldt voor
mijn werk. Er komt ongetwijfeld meer stress bij.
Maar gelukkig heeft de opleiding een voorjaars-
en zomervakantie. Dus dan kan ik hopelijk toch
nog wat wedstrijden begeleiden.” Helemaal
stoppen met de wielrennerij is immers geen
optie voor Tim. “Het is meer dan een hobby, het
is een ziekte.”
Meer in zijn mars
Tim kaartte zijn wens om verder te leren aan bij zijn baas. Die bracht hem in contact met trajectadviseur Jack Akkermans.
“De eerste kennismaking was heel aangenaam, Jack nam alle tijd voor me”, vertelt Tim. “Ik wilde graag
doorgroeien, omdat ik merkte dat ik het leuk vond om leiding te geven, dingen te coördineren en te communiceren.”
Met Jack voerde Tim een aantal tests uit. Onder meer om zijn niveau van rekenen en zijn sociale vaardigheden te meten.
“Ik heb de lts en de machinistenschool gedaan, maar ik dacht zelf dat er meer in zat. Dat bleek gelukkig ook uit de
resultaten van de tests.” Jack zette het loopbaantraject in gang en regelde dat Tim aan de slag kon bij de dichtstbijzijnde
opleiding, het SOMA College in Eindhoven. Tot volle tevredenheid van Tim, die intussen werkt als assistentuitvoerder
en in januari 2012 definitief de kraan vaarwel zegt.

Van Steen Bestratingen in Standdaarbuiten is
erkend leerbedrijf. Van Steen heeft alle leermeesterpapieren
die nodig zijn. Om de twee jaar
moet hij herhalingscursussen volgen. Zijn
werknemers biedt hij de mogelijkheid om naast
hun baan bij te leren. De opleidingen variëren:
van straatmaker tot uitvoerder. Maar ook computercursussen
voor Word en Excel komen aan bod.
25 dagen per jaar naar school
Er verandert veel in de bestratingswereld. Tegenwoordig
gaat bijna alles machinaal. Ontwikkelen
vindt Van Steen dan ook belangrijk. “Stilstand is
achteruitgang. Daarom stimuleer ik mijn mede-
B e d r i j f s p o r t r e t
Edwin van Steen vindt opleidingen belangrijk
Stil stand
=
achter uitgang
Edwin van Steen van Van Steen Bestratingen
weet nog goed toen hij voor zichzelf begon.
“Ik had alleen een busje, een trilplaat en een
kruiwagen. Meer niet.” Inmiddels heeft hij
zeven man personeel en werkt hij samen met
zo’n zes zzp’ers. Het leeuwendeel van zijn werk-
nemers heeft nog een jeugdige leeftijd. “Ik vind
het belangrijk dat ze zoveel mogelijk leren.”
werkers om naar school te gaan.” Dat betekent
25 dagen per jaar naar school, naast het werk
dat iedere dag moet worden gedaan.
Waar een wil is, is een weg
Twaalf jaar heeft Edwin voor een baas gewerkt.
Ook zijn toenmalige baas stimuleerde hem
tijdens zijn carrière om vooral niet stil te blijven
staan. Rond Van Steens dertigste levensjaar
vroeg hij: “Waarom begin je niet eens voor
jezelf?” Inmiddels is Van Steen Bestratingen een
bekende naam in de stratenmakerwereld. Op zijn
beurt stimuleert Van Steen zijn eigen personeel
om altijd in beweging te blijven. Van Steen: “Ik
31

32
bied scholing aan, maar mijn werknemers
moeten er wel zelf voor openstaan. Waar een wil
is, is een weg.”
Goed contact met andere bedrijven
Van Steen heeft het punt bereikt dat hij niet
meer in omvang wil groeien. “Anders raak ik het
overzicht kwijt.” In plaats van te werken aan de
kwantiteit van zijn personeelsbestand, werkt hij
liever aan de kwaliteit van zijn personeel. Voor
"Mijn jongens combineren
zo kennis en ervaring
in het werkveld"
sommige opleidingseisen is Van Steen Bestratingen
te klein. Niet alle taken kunnen dan
worden uitgevoerd. Maar Van Steen heeft een
oplossing: samenwerken met bedrijven die een
stuk groter zijn, bijvoorbeeld met Oranjewoud.
Zo doet één van Van Steens medewerkers taken
bij Tonny Pennings, hoofduitvoerder bij Oranjewoud.
Zo kan Van Steen zijn werknemers toch
alle opleidingsmogelijkheden bieden die ze
nodig hebben.

Direct toepassen in de praktijk
De opleidingsmogelijkheden zorgen ervoor dat
werknemers niet alleen competenties behalen
om op niveau te blijven werken, maar ook om het
plezier in het werk te behouden. Van Steens
eerste werknemer Henk van Dijk gaf aan dat hij
de machinering in het vak niet zag zitten. Hij
wilde niet zomaar bij die machines staan, daar
zag hij geen uitdaging in. Hierop gaf Van Steen
hem de kans om personeel aan te sturen. Nu
volgt Van Dijk een evc-traject om dit mogelijk te
maken. “Ik was vooraf overtuigd dat Van Dijk zijn
opleiding ging afmaken. Aansturen zat al in
hem.” Van Steen is blij met de evc-trajecten.
“Mijn jongens combineren zo kennis en ervaring
in het werkveld. Wat ze op school leren, kunnen
ze direct in de praktijk toepassen. Het bedrijf
gaat verder terwijl de jongens bijleren.”
Van snuffelstage tot uitvoerder
Henk van Dijk was veertien toen hij zijn eerste snuffelstage liep bij
Van Steen Bestratingen. Hij vond het zó leuk, dat hij er ook zijn
tweede stage liep. “Eigenlijk mag je bij een bedrijf maar één keer
stage lopen, maar het is echt een gouden leerbedrijf.” Inmiddels is
Van Dijk alweer tien jaar in dienst.
Naast zijn werk volgde Van Dijk drie opleidingen: Aankomend straatmaker,
Straatmaker 1 en Kaderfunctionaris. “Je werkt volgens een
stappenplan waarin theorie en praktijk worden gecombineerd.” Op
basis van een portfolio krijgt Van Dijk taken. Zijn die goed uitgevoerd,
dan krijgt hij een bewijskaart. Aan het eind van de rit test een
docent of Van Dijk zijn portfolio naar waarheid heeft bijgehouden.
“Heb je een voldoende voor al je kerntaken, dan ben je bijvoorbeeld
uitvoerder.” Na tien jaar in dienst te zijn, piekert Van Dijk er niet
over om iets anders te zoeken. “Als het zo doorgaat, weet ik niet
waarom ik hier weg zou gaan.”
33

Kelderbouw
Om ruimte voor water te maken,
krijgt de IJssel bij Kampen een
bypass, een extra rivierloop om de
stad heen. Deze extra waterstroom
loopt dwars door een landbouwgebied.
Verschillende boeren
hebben hun panden en land
moeten verkopen.
Sommige boeren stoppen met hun
bedrijf, anderen zoeken een plek
om verder te boeren. Bijvoorbeeld
in de Noordoostpolder bij
Emmeloord. In de jaren zestig
vestigden de eerste boeren zich op
dit nieuwe land. Hier en daar is
nog plek voor een nieuwe
boerderij.
Als ervaren kelderbouwer heeft
bouwbedrijf G. Rook uit Vollenhove
de opdracht gekregen
om deze veestal te bouwen.
Het bedrijf bouwt de ligboxstal
traditioneel gestort in het
werk, dat geldt voor de wanden
en de vloer.
35

36
Gevelrenovatie: het herstellen van
voegwerk van een rijksmonument
Een gemetselde gevel met vakkundig voegwerk is mooier dan diezelfde
gevel, ongevoegd. Maar behalve mooi, is voegwerk vooral ook van belang
voor het behoud van de muur. Wanneer de bakstenen sneller slijten dan de
voegen, dan is een gevel snel slooprijp. Is de voeg opofferend aan de
steen? Dan laat de voeg zien hoe de conditie van de gevel is. In dat geval
heeft de voeger zijn werk goed gedaan.
Steeds vaker maakt voegherstel deel uit van een totale ‘make-over’ van de
gebouwschil. Gespecialiseeerde bedrijven voeren gevelreiniging, uit -
kappen van voegen, herstel van metselwerk en van natuurstenen gevelelementen,
vervanging van roestige muurankers en nieuw voegwerk uit als
één project. In het Gelderse ’s-Heerenberg werkt gevelonderhoudsbedrijf
Takkenkamp uit Zelhem aan de renovatie van de buitenschil van een
klooster van honderd jaar oud.
Werktekeningen van de voorgevel van het voormalig klooster in ’s-Heerenberg,
met markeringen van te herstellen gedeelten van de bakstenen.

platvol geborsteld
gekamd
hol
scherp
schaduw
platvol glad
glad licht verdiept
glad verdiept
snijwerk
knipwerk
voegtypen
ruw, streken duidelijk zichtbaar
licht, ruw streken meer of minder
zichtbaar en in het algemeen minder
breed dan bij borstelwerk
hol, aangrijpend op steenribben
of iets verdiept
driehoekig naar binnen, aangrijpend
op steenribben of iets verdiept
lintvoeg schuin naar boven weglopend
vanaf voorkant onderliggende steen,
waarbij stootvoeg meestal platvol
zichtvlak voeg strokend met met
zichtvlak steen
zichtvlak voeg maximaal 2 mm
achter zichtvlak steen
zichtvlak voeg 2 tot 5 mm achter
zichtvlak steen
zichtvlak voeg strokend met zichtvlak
steen; de voeg is glad en tweezijdig
van een facetkantje voorzien
zichtvlak voeg ligt vóór zichtvlak
steen; de voeg is glad en tweezijdig
van een facetkantje voorzien
Voegen blijft handwerk. Iedere voeger heeft
zijn eigen ‘handschrift’.
Vakopleiding voegen
De beroepen gevelbehandelaar of voeger
zijn officiële mbo-opleidingen. Verschillende
roc’s en opleidingsbedrijven leiden op
tot dit beroep, meestal via een leerbaan bij
een erkend leerbedrijf. Voegers met minimaal
drie jaar werkervaring kunnen een evc-traject
volgen via de EVC-centra Bouw & Infra. Dat
levert in elk geval een ervaringscertificaat op
en soms ook een mbo-diploma. Daarnaast
kun je cursussen volgen via verschillende
cursusaanbieders. Bijvoorbeeld om speciale
voeg technieken te leren of hoe je metsel- en
voegwerk moet herstellen.
Meer informatie: op www.evc-centra.nl en
www.fundeon.nl.
37

38
1
2
3
4
Het herstellen van
De gevelbehandelaar hakt slechte voegen en kapotte
of verweerde bakstenen uit met de pneumatische
beitel. Bij zeer harde of smalle voegen komt de slijpschijf
eraan te pas. De oude voeg wordt verwijderd tot
een diepte van minimaal de dikte van de voeg en in
ieder geval tot de achterliggende ‘gezonde’ metselmortel.
Let daarbij op niet-verzande gedeelten van
de oude metselmortel. De vorm van de uitgekapte
voeg is rechthoekig met het oog op een goede
hechting van het nieuwe voegwerk.
Voor reparatie van metselwerk kiest de vakman een
prefab mortel. De samenstelling daarvan komt zo
nauwkeurig mogelijk overeen met die van de
oorspronkelijke metselmortel. Als het nodig is,
mengt hij zand, cement, kalk of tras bij. Uitvoeren
van kleine reparaties van metselwerk in het kader van
gevelonderhoud of renovatie horen bij het vak van
voeger. Als het gaat om grotere oppervlakken en
speciaal metselwerk komt de metselaar in actie.
Bij herstel van een gemetselde gevel hoort opnieuw
inmetselen. Het gaat daarbij om de gedeelten waar
beschadigde bakstenen zijn uitgehakt. Bij dit
inboeten gebruikt de vakman bij voorkeur de
oorspronkelijke baksteen. Als die er niet is, kiest hij
voor een steen met dezelfde maat en met vergelijkbare
kenmerken (hardheid, poreusheid, druksterkte,
structuur en kleur). Bij speciaal metselwerk, zoals bij
hoekoplossingen, togen en strekken past hij het
oorspronkelijke metselverband toe. In dit geval is dit
kruisverband.
Met een reinigingsunit stoomt de voeger het totale
gevelvlak en alle voegen van boven naar beneden
volledig schoon met heet water. Zo bevochtigt hij ook
de ondergrond voor het nieuwe voegwerk. Dat geeft
een goede hechting. Om te voorkomen dat hij met de
reiniger de gevel beschadigt, moet de voeger de
temperatuur, druk en de afstand van de spuitmond
tot de gevel exact inregelen. Na het reinigen duurt
het zeker een paar dagen voordat de ondergrond
voor nieuw voegwerk voldoende gedroogd is.

voegwerk van een Rijksmonument
De mortelspecialist van het voegbedrijf stelt het
basisrecept van de voegmortel samen uit kalk,
voegzand en cement. Richtsnoer is de samenstelling
van de oorspronkelijke voegmortel. Bij restauratie
beoordeelt de architect, de eigenaar en de Rijksdienst
of gemeente het mortelrecept. Om de
voegmortel precies de goede kleur te geven, maakt
de voeger bij het mengen een keuze uit wit, rood,
geel of grijs voegzand. Bij aansluiting van nieuwe
voegen op bestaand voegwerk past hij de kleur steeds
aan bij de verkleuringen in het bestaande werk.
Voor het voegen maakt de voeger het muurvlak eerst
nat met de nevelspuit of waterslang. Daarna schuift
hij de aardvochtige voegmortel met een voegspijker
vanaf zijn speciebord in de lintvoegen. Een rechtshandige
voeger werkt van rechts naar links, een
linkshandige van links naar rechts. Bij het aanbrengen
van de stootvoegen neemt hij met de voegspijker
steeds een klein beetje specie af van een bal
voegmortel. Hij brengt voldoende mortel aan om het
gekozen voegtype te kunnen vormen.
Er bestaan verschillende manieren van afwerking van
voegen. Het voegtype bepaalt in sterke mate het
aanzicht van de gevel. Sommige typen accentueren
de baksteen (hol of schaduw), andere benadrukken
de voeg (snijwerk en knipwerk). In dit geval zijn de
nieuwe voegen afgewerkt zoals de oorspronkelijke
voegen: platvol en licht verdiept. Dat wil zeggen dat
het zichtvlak van de voeg maximaal 2 millimeter
achter het zichtvlak van de steen ligt.
De voeger watert het verse voegwerk na met de nevelspuit
of waterslang, om te voorkomen dat nieuwe
voegen te snel drogen. Bij projecten waarbij een
exacte voegdiepte is voorgeschreven, volgt de
nabewerking met een zogeheten voegboy. Is een
specifieke hardheid van de voeg vereist, dan verdicht
de voeger zijn werk na met een pneumatische
voegspijker. Met een voeghardheidsmeter kan hij nagaan
of de voeg de juiste hardheid heeft bereikt.
5
6
7
8
39

40
P o r t r e t
Van de
nood een
deugd
maken
Als je op je 26e hoort dat je
je vak maar beter niet meer kunt
uitoefenen, stort je wereld in.
Klaas van Dillen, opgeleid als
restauratievoeger, kreeg zo’n
klap te verwerken. Hij maakte
echter van de nood een deugd.
Bij een andere werkgever,
Orly & Endevoets Groep in
’s-Hertogenbosch, start hij via
het Loopbaantraject Bouw & Infra
met de opleiding
‘Van vakman naar vakbekwaam
Werkvoorbereider Kleine Bouw’.

Klaas van Dillen
“Ik had het prima naar mijn zin als voeger”, vertelt Klaas van Dillen, “maar
door het kneden van de voegspecie kreeg ik een ontsteking aan mijn hand.
Rust hielp niet. Mijn huisarts vertelde me dat ik moest gaan nadenken over
mijn toekomst. Als je al zeven jaar lang in zo’n mooi vak zit dan komen op
zo’n moment de emoties wel los.”
Geen vertrouwen van de baas
Nadat Klaas een tijd had thuis gezeten belde hij zijn baas met de vraag of
hij op kantoor kon komen werken. Daar kwam hij op de calculatie terecht
en dat ging hem goed af. Na een arbeidskundige evaluatie bleek één van
zijn leidinggevenden het toch niet met Klaas te zien zitten. “Dat was een
klap, ja”, blikt hij terug, “vooral ook omdat ik een calculatieopleiding zou
gaan volgen.”
Jobcoach
Zijn toenmalige werkgever zorgde gelukkig wel voor een jobcoach, Hans
Keuren, die hem ondersteunde bij zijn re-integratie. Klaas wilde eerst een
heel andere kant op: de jeugdzorg. Ook overwoog hij om voegersleerlingen
te gaan opleiden. Maar omdat het bedrijf voor een dergelijke opleider
alleen parttime werk kon aanbieden, ging dat ook niet door. Via een kennis
van de jobcoach kwam hij vervolgens in contact met de Orly & Endevoets
Groep. “Op de Restauratiebeurs heb ik met hun bedrijfsleider Jeroen van
Kempen gesproken over een kantoorfunctie. Hij zag het wél met mij zitten,
en vond het een voordeel dat ik praktijkervaring in de bouw heb.”
Een wereldbaan
Klaas belde daarna met het Loopbaantraject Bouw & Infra en liet zich
testen. “Daaruit kwam dat mijn werk- en denkniveau voor mbo-opleidingsniveau
3 en 4 ruim voldoende waren. Ik heb potentiële leiderscapaciteiten.
Naar aanleiding van de testen heb ik samen met trajectadviseur Howard
Chan gekozen voor een praktische opleiding tot werkvoorbereider. Best
zwaar, maar dat heb ik er graag voor over. Af en toe kom ik nog wel eens op
de bouw en dan kriebelt het nog wel eens. Maar ik heb me erbij neergelegd
dat ik nu een andere baan heb. Een wereldbaan zelfs, zeker als ik de opleiding
heb afgerond!”
Liever voorkomen dan genezen
Klaas had geen keus: verder werken als voeger ging beslist niet lukken. Vanuit zijn re-integratietraject kon hij zich
omscholen via het Loopbaantraject Bouw & Infra. Maar voorkomen is beter dan genezen. Heb je het idee dat je je werk
niet meer jarenlang vol kunt houden? Meld je dan aan bij het Loopbaantraject. Dan heb je de tijd om goed uit te zoeken
wat voor andere baan bij je past. Dat hoeft niet altijd een kantoorbaan te zijn. Via de trajectadviseur kun je een arbeidskeuring
doen bij een arboarts. De arboarts geeft een inschatting wat voor werk je wel kunt blijven doen. Daar wordt je
loopbaantraject op afgestemd. Re-integratie- en preventiedeelnemers aan het Loopbaantraject kunnen zich beiden
omscholen naar een baan buiten de bouw- en infrasector. Meer informatie staat op www.loopbaantrajectbouw.nl
41

Regio noordoost
Marleen Slotboom
Leeuwarden
(06) 100 793 15
m.slotboom@
loopbaantrajectbouw.nl
Carla van der Leij
Groningen
(06) 202 476 32
c.vanderleij@
loopbaantrajectbouw.nl
Pascal Doesburg
Hoogezand
(06) 100 779 86
p.doesburg@
loopbaantrajectbouw.nl
Jan van Eldik
Ruinen
(06) 100 782 62
j.vaneldik@
loopbaantrajectbouw.nl
Henk ten Oever
Hardenberg
(06) 512 355 37
h.tenoever@
loopbaantrajectbouw.nl
42
Franklin Everts
Zwolle
(06) 100 775 50
f.everts@
loopbaantrajectbouw.nl
Yvonne Aaltink
Enschede
(06) 100 805 18
y.aaltink@
loopbaantrajectbouw.nl
Annemiek Nieborg
Holten
(06) 100 771 97
a.nieborg@
loopbaantrajectbouw.nl
Maaike Kerklingh
Nunspeet
(06) 100 791 97
m.kerklingh@
loopbaantrajectbouw.nl
Linda Geels
Doetinchem
(06) 100 772 84
l.geels@
loopbaantrajectbouw.nl
Omscholen naar een andere functie? De trajectadviseur
van het Loopbaantraject Bouw & Infra begeleidt je daarbij.
Regio noordwest
Jolanda Snoek
Heerhugowaard
(06) 511 620 87
j.snoek@
loopbaantrajectbouw.nl
Edith Manjé
Heerhugowaard
(06) 514 368 28
e.manje@
loopbaantrajectbouw.nl
Gerard van Nieuwkoop
Hoofddorp
(06) 100 776 25
g.vannieuwkoop@
loopbaantrajectbouw.nl
Marlies Vermeulen
Diemen
(06) 100 793 74
m.vermeulen@
loopbaantrajectbouw.nl
Annechien Bakker
Amersfoort
(06) 303 834 09
a.bakker@
loopbaantrajectbouw.nl
Marloes Blok
Nieuwegein
(06) 100 773 39
m.blok@
loopbaantrajectbouw.nl
Martine Groot
Gehele regio
(06) 536 652 17
m.groot@
loopbaantrajectbouw.nl
Regio zuidwest
Elise Burger
Den Haag
(06) 100 808 66
e.burger@
loopbaantrajectbouw.nl
Eva Wels
Schiedam
(06) 100 774 43
e.wels@
loopbaantrajectbouw.nl
Howard Chan Jon Chu
Dordrecht
(06) 539 611 27
h.chanjonchu@
loopbaantrajectbouw.nl
Neem
contact
op
Dick Groot Koerkamp
Goes
(06) 100 772 65
d.grootkoerkamp@
loopbaantrajectbouw.nl
Frank Kuijper
Bergen op Zoom
(06) 100 774 93
f.kuijper@
loopbaantrajectbouw.nl
Sharon van Leest
Den Bosch
(06) 100 773 59
s.vanleest@
loopbaantrajectbouw.nl
Mirjam Klaasen
Tilburg
(06) 100 803 50
m.klaasen@
loopbaantrajectbouw.nl

Kijk op www.loopbaantrajectbouw.nl en www.evc-centra.nl voor meer informatie
Regio zuidoost
Titus Coehorst
Nijmegen
(06) 100 784 91
t.coehorst@
loopbaantrajectbouw.nl
Jan Zuidema
Oss
(06) 100 784 67
j.zuidema@
loopbaantrajectbouw.nl
Pascale Wismans
Mierlo
(06) 100 803 25
p.wismans@
loopbaantrajectbouw.nl
Pascal Segers
Horst
(06) 100 809 74
p.segers@
loopbaantrajectbouw.nl
Karin Gradussen
Veldhoven
(06) 100 791 94
k.gradussen@
loopbaantrajectbouw.nl
Jack Akkermans
Sittard/Nuth
(06) 100 781 73
j.akkermans@
loopbaantrajectbouw.nl
Erwin van Peppen
Gehele regio
(06) 514 233 48
e.vanpeppen@
loopbaantrajectbouw.nl
Ervaringscertificaat of diploma halen?
De evc-adviseur van de EVC-centra Bouw & Infra ondersteunt.
De evc-adviseurs
Ad Vermonden
Noord-Nederland
(06) 514 178 03
a.vermonden@
evc-centra.nl
Metha van der Haar
Oost-Nederland
(06) 534 122 24
m.vanderhaar@
evc-centra.nl
Paul Frankenhuizen
Midden-Nederland
(06) 138 448 59
p.frankenhuizen@
evc-centra.nl
Jos Hermans
West-Nederland
(06) 511 957 48
j.hermans@
evc-centra.nl
Postbus 440, 3840 AK Harderwijk
T. (0341) 499 378
info@loopbaantrajectbouw.nl
www.loopbaantrajectbouw.nl
evc-adviseurs
Hein Vrancken
Zuidoost-Nederland
(06) 514 178 34
h.vrancken@
evc-centra.nl
Claudia Klarenbeek
Zuidwest-Nederland
(06) 533 620 71
c.klarenbeek@
evc-centra.nl
Het Loopbaantraject Bouw & Infra en de EVC-centra Bouw & Infra zijn zelfstandige
onderdelen van Fundeon, het kennis- en adviescentrum voor het opleiden en
ontwikkelen van personeel in de bouw- en infrasector. Kijk op www.fundeon.nl
Postbus 440, 3840 AK Harderwijk
T. (0341) 499 211
evc@fundeon.nl
www.evc-centra.nl
43

THUIS
bij Silvia Faasse-de Fouw
Wie: Silvia Faasse-de Fouw (36)
Partner van: toekomstig uitvoerder Jacco Faasse (36)
Moeder van: Merel (6 maanden), Luuk (5), Thomas (8)
Beroep: pedagogisch medewerkster bij een kinderopvang
Zolang ze Jacco kent, weet Silvia dat het zijn ambitie is ooit nog eens te
gaan studeren. Meteen na de mavo is hij gaan werken in de grond-, wateren
wegenbouw. In de loop der jaren maakt Jacco carrière. Zijn huidige baas groeien en verder te komen in een bedrijf. Daarnaast
bij Aannemingsbedrijf Reimerswaal bv ziet een goede uitvoerder in hem. hebben we al eens met een faillissement van één van zijn
Aanleiding om de daad bij het woord te voegen en een studie op te pakken. vorige werkgevers te maken gehad. Nu liep dat goed af,
hij kreeg meteen een andere baan aangeboden. Zonder
“Dat Jacco wil studeren, daar sta ik helemaal achter. Ik
weet dat hij dat graag wil en ik weet ook dat hij het kan.
papieren had dat ook anders gekund.”
Omdat ik zelf voor de kinderen wil zorgen nu ze nog zo jong Technisch Lego
zijn, heb ik mijn eigen studieplannen in de wacht heb “Dat Jacco gaat studeren betekent dat ik meer moet organi-
gezet. Daarmee geef ik Jacco de kans een opleiding te seren. Ik werk anderhalve dag in de week. Daarnaast zorg
gaan volgen. Vorig jaar rondde hij een mbo-kaderopleiding ik voor mijn gezin. De jongens zitten op judo en tennis en
bij het SOMA college af. Omdat het niveau voor hem te laag ik zit op yoga. Bovendien geef ik Merel nog borstvoeding.
was, deed hij twee jaar over de studie. Terwijl er vier jaar Gelukkig heb ik voldoende hulp. Jacco combineert werk en
voor staat. Dat stimuleert hem nu wel om een associated studie met het gezin. En dat gaat goed. Wij komen op de
degree – een korte hbo-opleiding - te doen aan de Hoge- eerste plaats. Dus als Thomas na het avondeten hulp vraagt
school Arnhem Nijmegen (HAN). Daarna kan hij een bij het bouwen van een bulldozer van technisch Lego, zit
vervolgopleiding oppakken waarmee hij anderhalf jaar zijn vader er zo naast. Als Jacco ’s avonds op tijd is, brengt
later een volledig hbo-diploma op zak heeft. Ik vind diplo- hij de kinderen naar bed en leest ze voor uit De Kameleon.
ma’s belangrijk. Vooral omdat die kansen bieden om te Daarna verdwijnt hij zelf achter de boeken.”