Wieluitlijnings-terminologie - banden Stefan

Wieluitlijnings-terminologie
1. Toespoor/uitspoor
Dit is de mate waarin de voor- of achterwielen vooraan
en ten opzichte van elkaar naar binnen (toespoor) of
naar buiten (uitspoor) gericht zijn. Het toespoor wordt
met een positieve waarde aangegeven en het uitspoor
met een negatieve.
Het doel van een correcte toe- en uitspoorafstelling is de
evenwijdige loop van de wielen te verzekeren als het
voertuig in beweging is. Een onjuiste toe- of
uitspoorafstelling kan de stabiliteit en de handelbaarheid
van het voertuig in gevaar brengen.
Toe- en uitspoor kunnen gemeten worden als een hoekwaarde of een lengtemaat
naargelang het soort meetgereedschap.
2. Uitspoor in bochten
Dit is het hoekverschil tussen elk voorwiel en de aslijn
van het voertuig als het stuur uitgeslagen is. De
stuurinrichting is zo ontworpen dat het binnenste wiel een
kleinere bochtstraal volgt om het schuren van de banden
tot een minimum te beperken.
Het mag geen verschil in hoekwaarde (A) of het stuur
naar links of rechts wordt uitgeslagen, rekening houdend
met de toleranties van de fabrikant.
3. Camber of wielvlucht
Als het wiel naar buiten kantelt ten opzichte van een
verticale, dan heeft het wiel een positieve camber (B), als
het naar binnen kantelt, wordt het een negatieve camber
(C) genoemd. Dit is steeds gezien van de voor- of
achterkant van het voertuig.
Het effect van de camber is te vergelijken met de neiging
van een kegel om steeds naar zijn punt toe te rollen (A),
daarom hebben wielen die beide met een positieve
camber afgesteld zijn de neiging om van elkaar weg te
rollen, terwijl wielen met een negatieve camber naar elkaar toe zullen rollen. De
camberhoek wordt gemeten in graden, met de wielen in de rechtuit-stand.

4. Fuseepenhoek (KPI) en schuurstraalhoek
De KPI (King Pin Inclination) is de kantelinghoek van de
fuseepen naar de langsas van het voertuig toe ten
opzichte van de verticale (A).
Bij systemen met fuseekogels is de fusee werkelijk de
lijn, getrokken door de stuur-as van de kogels, vandaar
de benaming stuur-ashelling (SAI).
De schuurstraalhoek is de camberhoek plus de
fuseepenhoek (B). De benen van deze hoek zullen zich
ergens snijden. Snijden ze zich onder wegoppervlak, dan
spreekt men van een positieve schuurstraal (C), als ze zich boven het wegoppervlak
snijden, dan spreekt men van een negatieve schuurstraal.
Een kleine schuurstraal draagt bij tot de stuurstabiliteit. Bij voertuigen met diagonaal
gescheiden remcircuits zal een negatieve schuurstraal de besturing stabiliseren als
de remkrachten op de voorwielen ongelijk zijn.
5. Caster of naloop
De casterhoek is de kanteling van de fuseepen naar
voren of naar achteren ten opzichte van de verticale,
gezien van de zijkant van het voertuig. De casterhoek
heeft invloed op de stuurstabiliteit. Om de neiging tot
rechtuit rijden te versterken, wordt de stuurinrichting
gewoonlijk met een positieve casterhoek ontworpen.
6. Maximum stuurhoeken
Dit zijn de hoeken van de binnenste en buitenste wielen
bij maximum stuuruitslag, gemeten ten opzichte van de
rechtuit-stand. Zoals men ziet, slaat het binnenste wiel
(B) over een grotere hoek uit dan het buitenste (A) wiel
om de bandenslijtage te verminderen.

7. Achterwielsturing
Sommige voertuigfabrikanten hebben achterwielsturing
ingevoerd met uiteenlopende werkingsprincipes. Er is
een basissysteem dat de achterwielen in dezelfde
richting draait als de voorwielen boven snelheden van ca.
30 à 50km/u (A). Een meer uitgekiend systeem draait de
achterwielen in de tegenovergestelde richting van de
voorwielen bij lage snelheden (B) om over te gaan op
verdraaiing in dezelfde richting als de voorwielen als de
snelheid verhoogt. Verhoogde stabiliteit, hogere
bochtsnelheden en verbeterde handelbaarheid zijn
enkele van de voordelen waarop de achterwielsturing
aanspraak maakt.
Alvorens enige poging tot afstellen van de uitlijning van
achterwielsturing te ondernemen moet de handleiding
van de fabrikant absoluut geraadpleegd worden.
8. Symmetrieas en stuw-as-afwijking
De symmetrieas is de as doormidden de voor- en
achterassen. Onjuiste spoorafstelling van de
achterwielen of een wielverschuiving kan oorzaak zijn dat
het voertuig zich voortbeweegt in een richting die niet
samenvalt met de symmetrieas. Dit noemt men de stuwas-afwijking.
9. Wielverschuiving
Dit is de afstand X waarover een wiel naar voor of naar
achter verschoven is ten opzichte van het wiel aan de
overkant van dezelfde as.

10 Hoogtematen van de ophanging.
Plaatsen van de testlading (Afbeelding 10)
Als de wiel-geometrie-gegevens van een fabrikant
bepaald zijn bij een gegeven belasting van de
ophanging, dan moet hij ook de plaatsing van de lading
van het voertuig aangeven. De lading moet op de
voorstoelen, op de achterbank, in de kofferruimte of op
een combinatie van deze 3 geplaatst worden, afhankelijk
van de fabrikant en het model.
Het zetten van de ophanging
De ophanging van voertuigen zal zich in het begin zetten
afhankelijk van het gebruik. Om rekening te houden met de
speling voor het zetten van de ophanging, kunnen de
fabrikanten tabellen met wiel-geometrie-afstellingen uitgeven
in combinatie met hoogtematen van de ophanging. Waar van
toepassing zullen deze maten en hun respectieve meetpunten
aangegeven worden.

11 Banden
Bandenslijtage
Slechte wieluitlijning zal oorzaak zijn van abnormale
bandenslijtage. Afbeelding 11 toont het effect van overmatig
toe- of uitspoor op het loopvlak van de band. Overmatig
uitspoor zal zijslip (A) en slijtage (B) van de binnenste
schouder van de band tot gevolg hebben, terwijl overmatig
toespoor zijslip en slijtage van de buitenste schouder tot
gevolg hebben.
Bandenspanning
Alvorens de wieluitlijning te controleren en bij te stellen, dient
de spanning van de 4 banden van het voertuig onderzocht en
bijgesteld te worden.
Aanduidingen op banden
Alvorens controles uit te oefenen op de wieluitlijning, moet
nagegaan worden of al de wielen voorzijn zijn van de juiste
bandenmaat en dat banden op dezelfde as gelijke maten
hebben.

12 Afstelprocedures
Voorwaarden waaraan vooraf voldaan moet worden:
Controleer volgende punten alvorens de wieluitlijning te
meten:
1. Juiste bandenmaten en spanningen.
2. Staat van veren en ophanging (voertuig zichtbaar
waterpas).
3. Geen overmatige speling in stuurmechanisme en –
stangenstelsel
4. Wiellagers juist afgesteld.
5. Geen overmatige slinger van wielen (vervang
slingerende wielen).
6. Testladingen in het voertuig geplaatst (indien
gespecificeerd).
7. Men heeft de ophanging ingedrukt en laten
terugstuiteren met de handrem UIT.
8. Stuur gecentreerd door het stuurwiel te merken en het
dan van aanslag tot aanslag te draaien terwijl men het
aantal toeren telt. Met gecentreerd stuur moeten de
voorwielen ongeveer evenwijdig zijn met de langsas
van het voertuig. Voor sommige voertuigen met heugel
en rondsel wordt de lengte aangegeven van een of van
beide spoorstangen als een leidraad voor het centreren
van het stuur, andere hebben een toegangsopening in
het stuurhuis waardoor een pen moet gestoken worden
om het stuur te centreren. Voertuigen met een
stuurkast kunnen voorzien zijn van speciale
uitlijnpunten op de kast.
Afstellingen
1. Het wielspoor kan worden afgesteld door elke borgmoer
of klem van de spoorstang (Afbeelding 12) te lossen en
de spoorstang of regelmoer een gelijk aantal toeren aan
weerszijden te verdraaien om de spoorstang te
verlengen of te verkorten zoals vereist.
2. Casterhoek: De afstelling kan gebeuren door de
verbindingsstang te verlengen of te verkorten
(Afbeelding 13). In varianten kunnen bij een
voorophanging van het vorkbeentype vulstukken van
verschillende diktes tussen de vorkbeenbevestiging en
het chassis gestoken worden om de caster bij te
stellen.
3. Camber: de meest toegepaste methodes van
camberafstelling zijn:
a) Veranderen van de stand van de
bovenkant van de McPherson-veerpoot

) Variëren van de dikte van de vulstukken
tussen de vorkbeenbevestiging en het
chassis (Afbeelding 14)
c) Wijzigen van de stand van het
kogelgewricht op het vorkbeen (A,
Afbeelding 15)
d) Verstelling van de nok onderaan de
veerpoot (B, Afbeelding 15)
Al de bovenstaande afstellingen zijn ook toepasselijk op de
achterophanging.
© Autodata 2004