Beoordeling november 2012 Stilleven - Fotoclub Diafragma

Fotobeoordeling november 2012, thema Stilleven
Als je internet er op naslaat kom je de volgende omschrijving van een stilleven tegen:
Een stilleven is een artistieke compositie van roerloze of levenloze voorwerpen, die met zorg
zijn gerangschikt en belicht. Bij een stilleven kan de kunstenaar zich concentreren op de
compositie en het gebruik van kleur en toonwaarde, het vloeiende onderscheid in
kleurnuances tussen de lichtste en donkerste partijen. Een stilleven wordt meestal
beschouwd als studiewerk waarmee de kunstenaar zijn kennis en kunde demonstreert.
Stilleven fotografie is een kunst. De kunst van verschillende dingen zodanig plaatsen dat je er
een goede en interessante foto van kunt maken. Daarbij zijn elementen als belichting,
compositie en contrast van groot belang. Stillevens zijn een goede en leuke manier om zaken
als compositie en belichting goed onder de knie te krijgen. Het is allemaal statisch, je kunt
dus steeds kleine veranderingen toepassen en de tussentijdse resultaten vergelijken.
Foto 1: Bloemstuk van boven op witte achtergrond
We weten natuurlijk niet zeker of dit bloemstuk speciaal voor de foto is samengesteld, maar
het lijkt er wel op. Het is in ieder geval met zorg gedaan. Recht van boven levert dit een
rustige vlak beeld op dat mooi in het kader staat. Jammer van de uitstekende zaaddoos en
stengel rechtsonder die er lijkt af te vallen en daarmee de compositie uit balans haalt. De
belichting is goed uitgevoerd, de witte bloembladen zijn mooi doortekent tegen een net niet
witte achtergrond, waar je nog vaag de schaduw van de pot terug ziet. De foto heeft wel een
probleem met de scherpte, ook al is er zo te zien zorgvuldig scherpgesteld en
gediafragmeerd. Het probleem zit in een extreme verscherping, mogelijk zelfs in combinatie
met een ruisonderdrukking, waardoor het totaal onscherp wordt en zelfs dichtloopt
(linksonder)
Foto 2: Hortensia met boek en glaswerk
Een heel klassiek stilleven. In de kunstgeschiedenis wordt dit een pronkstilleven genoemd
die met name in de 18 e Eeuw erg populair waren. De compositie is mooi over de diagonaal
opgebouwd en komt tot rust bij de Hortensia-achtige bloemenbol. Alles is zorgvuldig
geplaatst en gekaderd. De reflecties in het glaswerk geven vorm en textuur mooi weer
zonder storende schittering. Ik kan me goed voorstellen dat tijdens opname en nabewerking
heel erg gezocht is naar de juiste witbalans en kleurtint om de wat nostalgisch aandoende
sfeer te bereiken. Het kleurenpallet is primair beperkt tot bruine en groene tinten alleen wel
jammer dat de bloem, ook door het wel erg sterke belichtingsverloop van links naar rechts,
aan de rechterzijde bijna opgaat in de achtergrond.

Foto 3: Herfsttafereel met kalebas
Een stilleven met als thema herfst. Ik zie kastanjebollen en herfstbladeren, appeltjes als rode
accenten en een kalebas. Wat er achter het kastanjeblad verborgen zit kan ik helaas niet
thuisbrengen. De voorwerpen zijn met zorg neergelegd om een tafereel te krijgen waarbij
de nadruk op de guldensnede linksonder moet komen. De belichting versterkt dat deel van
de foto waardoor de rode appeltjes erg goed uitkomen. Toch is de foto onderbelicht, wat
goed is te zien in de dichtgelopen schaduw partijen. Ik neem aan dat er bewust voor
onderbelichting is gekozen maar de foto is nu wel erg donker en het punt waar nu de
aandacht op komt is niet interessant genoeg om de aandacht vast te houden.
Foto 4: Bloemstilleven met Boeddha
Een bloemstilleven met een snufje religie. Een mooie klassieke compositie met een
kleurpallet dat rust uitstraalt. Let op hoe de kleur van de anemonen prachtig terug komt in
de kleur van de vaas. De grijze achtergrond draagt bij aan de rust en zorgt er toch voor dat
het onderwerp mooi naar voren komt. Het onderwerp zelf heeft een mooie
scherpteverdeling , waarbij vooral de roos gestoken scherp is. De roos is het toonbeeld van
tederheid maar dat komt hier niet zo over. De schaduwen zijn wel mooi zacht, maar het
contrast is bij de roos wel heel erg sterk waardoor deze nogal hard overkomt. De plaatsing
van de Boeddha is heel goed gevonden en zorgt voor een beetje spanning in een verder
symmetrische opbouw. Wat jammer dat juist de dit beeldje zo onscherp is. Iets meer
diafragmeren had dit eenvoudig op kunnen lossen.
Foto 5: herfsttafereel met sierfruit
Ook hier weer een tafereel met een verwijzing naar de Herfst. Nu dan met veel sierfruit
waardoor dit tafereel in de categorie fruitstilleven valt. In de 18 e eeuw stonden deze
stillevens symbool voor vruchtbaarheid. Dat maakt het met de verwijzing naar de het verval
van de herfst qua symboliek een interessante weergave. De compositie is goed gekozen en
laat heel mooi het effect zien van de beelddiagonalen met centraal het grootste stuk fruit.
Het licht van schuin opzij laat de structuur van de fruitsoorten mooi uitkomen. Zo te zien is
er geflitst en dat levert in dit geval wel stevige glimlichten op. Om een flinke scherptediepte
te krijgen is er vast flink gediafragmeerd, maar dat laat wel ongenadig de stofjes op de
sensor zien.
Foto 6: Fruit in lowkey
Een onvervalst fruitstilleven maar nu in een lowkey benadering. Zo zie je dat je ook met
alledaags fruit een interessante foto kan maken in een klassieke driehoekscompositie. Het
van opzij komende licht laat de structuren mooi uitkomen. De waterdruppels van de
gewassen druiven zorgen voor mooie glimlichten en accenten. Er is duidelijk geflitst en
waarschijnlijk met een kale flitser. Daardoor is het licht wel heel hard en heb je van die
lelijke uitgebeten glimplekken en harde schaduwen. Vergis je niet een flits diffuser die je

direct op de flitser zet verspreidt het licht wel maar maakt het niet zacht. Gebruik dan een
tissue op enige afstand van de flitser. Blijkbaar heeft de fotograaf de achtergrond in de
bewerking donker gemaakt. Daar moet nog wel wat op geoefend worden. Nu zijn de
buitenste randen te vaag en is de doezelaar zichtbaar.
Foto 7: sfeerlichten met spiegel
Een alledaags stilleven, niet zomaar in een van de klassieke vormen in te delen, vooral door
het leuke gebruik van een spiegel. Het extreem lage standpunt waarbij je zelfs iets omhoog
kijkt geeft het beeld een zekere spanning. De zaaddoos zorgt voor een mooie verbinding
tussen de twee sfeerlichtjes. Het contrast tussen de blauwe achtergrond en de oranje/bruine
tinten van de sfeerlichten geeft de lichten een extra warme uitstraling. Toch is er iets flink
mis met deze foto. Er is goed scherp gesteld en ook de scherptediepte is niet te klein en toch
is deze foto nergens mooi scherp. In de blauwe achtergrond is veel ruis te zien en dat gaf mij
voldoende houvast voor de oorzaak. De gekozen ISO waarde is veel te hoog, waarschijnlijk
zelfs flink hoog. In een stilleven komt dat pijnlijk duidelijk naar voren en het is niet nodig. De
voorwerpen gaan nergens heen dus waarom niet gewoon op ISO 100 en langer belichten?
Foto 8: Totem
Nu is mijn kennis van oude religies relatief beperkt dus noem ik dit maar gewoon een totem.
Ik weet in ieder geval wel dat ook de hand die het licht vast houdt een religieus symbool is.
Het stilleven valt dus in de categorie religie en daar is de foto ook op afgestemd. Er is vast
bewust onderbelicht om de mystieke uitstraling te krijgen. Hierdoor komt het kaarslicht
mooi tot zijn recht. Ik vraag me wel af of wat meer laten zien van de lamp en de totem iets
naar rechts en wat meer ruimte geven niet een sterker beeld op zou leveren. De totem staat
nu zo in het midden klem in het kader en de pot rechts voegt maar weinig toe, behalve
vulling van een anders leeg vlak. Dat klemzetten wordt nog benadrukt door het gebruik van
een kader. Ook in deze opname is de nodige ruis aanwezig met als meest waarschijnlijke
oorzaak een te hoge ISO waarde en een te hoge verscherping.
Foto 9: Herfstblad
Dit is mijn eigen foto. Ik had zelf ook een aan de herfst gerelateerd stilleven in mijn hoofd.
Tijdens het ordenen en uitproberen groeide bij mij het idee voor een minimalistische
benadering. Het blad is zo geplaatst dat het punt waar de nerven samenkomen op de gulden
snede ligt. Het water is er met een verstuiver op gespoten. De foto is gemaakt in een
lichttent met drie flitsers een van boven en twee aan de zijkanten op 100 ISO en met
voldoende diafragma om het blad in de scherpte te houden. Nabewerking heeft zich beperkt
tot verzadiging en contrast aanpassingen een beetje verscherpen.

Foto 10: Fruit met centrifuge
Ik vind dit een moeilijke foto. We zien bij elkaar behorende elementen. Verschillende
soorten fruit. Heel of open gemaakt op een snijplank. Er achter een keukenmachine,
waarschijnlijk een blender. De hele scene is bewust geregisseerd en er is duidelijk nagedacht
over de opstelling. Toch is de compositie niet zo heel sterk. Waarom is er zo krap gekaderd?
Aan beide zijden is het fruit afgekapt en de functie van de machine moet je naar zoeken.
Er wordt zo te zien gewerkt met gemengd licht. De schaduwen en reflecties zijn prima onder
controle. Er komt natuurlijk licht van links via het raam en kunstlicht van rechts (mogelijk een
TL gelet op de reflectie). Daardoor is op de machine een storende geel/blauw kleurverloop
te zien. Ook hier weer verlies aan scherpte door een hogere ISO.
Foto 11: message in a bottle
Wat een prachtig gearrangeerd stilleven. De witte achtergrond geeft het een high key effect
dat nog wordt versterkt door bewust te over belichten. Je ziet een klassieke driehoeks
compositie. Ook qua kleur is de compositie in balans door het blauwe vlak van de fles te
compenseren met de warme kleur van de zijden roos. Aan de schaduw onder de roos is te
zien dat er met meerdere lampen is gewerkt maar storend is dat niet. Dan nog de symboliek
achter het beeld. Ik zie flessenpost, zandstranden en romantiek. Goed jullie begrijpen het al
ik zou echt niet weten wat ik hier nog op zou moeten aanmerken. Een foto die het extra
punt meer dan waard is.
Foto 12: Trostomaten
Een stilleven met maar een type vrucht. Zie hoe fotogeniek een eenvoudige trosje tomaten
kan zijn. Bij een relatief eenvoudig beeld als dit met herhaling van steeds hetzelfde voorwerp
moet alles wel in orde zijn om een pakkende plaat te maken. De scherpte ligt nu op het
linker deel van de steel. Daar is op scherp gesteld. De scherpte loopt nu naar rechts toe weg
en de tomaten aan de rechterkant zijn dan ook niet scherp. Door de kamera evenwijdig aan
de steel te houden hadden de tomaten overal even scherp geworden. Helaas praten we ook
hier weer over schijnbare scherpte. Ik ga mezelf een beetje herhalen maar ook hier gooit
een hogere ISO waarde roet in het eten en wordt er te veel verscherpt. Persoonlijk vindt ik
de glimplekken echt te fel en zou ik ook voor een rustigere ondergrond hebben gekozen.