optimaal debiteurenbeheer 3.pdf - Crion

I .... ...mmm .. .
.
............... ...-............. -..............-............. ..... ........... ..... .... ......... ",' .......-. --,'-'
................... .......... --..... ........... ',-'-"'" ....,-........... ...... "-,'" ....... ..................... ................ ........... ...... ',"
--.......... .-....-....-.... ...'- -,-..
I
..:il.:I:~~:I.tl;~~iE~....~~~.~~i.~~s.~.......i
6.1. Inleiding
De N.D.D. is een openbare instelling die opgericht werd om de Belgische export
te bevorderen en die onder staatsgarantie werkt. Delcredere verzekert de commer-
ciële en politieke risico's op aIle landen, alhoewel dit in de praktijk meestal (en
ook aIs gevolg van een akkoord met Cobac) beperkt is tot de landen buiten West-
Europa. In 1992 had zij ongeveer 2 miljard omzet.
In het buitenland heeft men gelijkaardige overheidsinstellingen bv. COFACE in
Frankrijk, SACE in Italië en ECGD in Groot-Brittannië.
- Naast
- Tevens
- Terloops
6.2. Welke exporttransacties worden verzekerd
het verzekeren van kortlopend krediet, zoals bij de commerciële krediet-
verzekeraars, neemt Delcredere ook het risico op middellange (1 à 5 jaar) en
lange termijn (van 5 tot 15 jaar, vnl. voor investeringsgoederen) over.
verzekert de N.D.D. politieke risico's (wanneer
bepaalde gebeurtenissen
in het land de debiteur verbinderen te betalen bv. deviezenschaarste, oorlogen,
rampen, wijziging van overheidsmaatregelen). Ze neemt eveneens het risico over
van het in gebreke blijven van overheidsdebiteuren of rmanciële instellingen
(wanneer die zich bv. garant stell en voor de goede afloop van een transactie)
alsook de risico's m.b.t. inbeslagneming, beschadiging van aannemersmateriaal,
onrechtmatig opeisen van bankgaranties,verlies van in consignatie geleverde
goederen. Via Delcredere is ook dekking mogelijk legen wisselkoersrisico en
fmanciering in vreemde deviezen. De verzekering voor deze risico's is mogelijk,
zowel in het geval ze vóór als na de effectieve levering plaats hebben.
vermelden we bier nog dat de exportrmanciering op halflange of
lange termijn wordt verzekerd via bemiddeling van Creditexport. Zij onder-
zoekt alle financieringsaanvragen van meer dan 35 miljoen BEF en waarvan de
Hoofdstuk IV : Risicodekking -
148
-

- De
- De
betating gespreid is over meer dan 2 jaar, die haar worden voorgelegd door een
aangesloten bank. Via Copromex worden subsidies verstrekt teneinde de
tarieven van Creditexport terug te brengen tot het peil van de minimumtarieven
die tot stand komen op grond van een internationale consensus tussen de
industrielanden.
Het Herdiscontering- en Waarborginstituut (H.W.I.) vervult dezelfde functie
a1s Creditexport voor aUe financieringen tot max. 35 miljoen en gespreid over
max. 2jaar.
6.3. Werking en premie I
werking komt grotendeels overeen met die van de commerciële krediet-
verzekering, met dit verschil dat Delcredere de privé ondernemingen tot 90 %
en de overheidsdebiteuren tot 95 % kan verzekeren.
Voor de practische werking verwijzen we daarom naar 4.2.
kostprijs hangt zeer sterk samen met de duur van het risico :
* de premies voor korte tennijn transacties liggen meestal tussen 0,3 en
0,9 %;
* middellange termijntransacties kosten tussen 1,5 en 3,5 %;
* de lange termijn verzekeringspremie ligt tussen 2,5 en 5 %.
oplopen tot 12 % indien de kredietperiode 15 jaar bedraagt.
Dit kan echter
De premie is ook afhankelijk van de risicoklasse die een welbepaald land
aangemeten krijgt : de risico's in Libanon, Gabon, Zaïre of Polen tiggen anders
dan in Saoedi Arabië, Thailand of Canada. Deze risicoklassen kunnen natuurlijk
vrij snel wijzigen. Het is ook niet uitgesloten dat bepaalde landen voUedig
geweigerd worden wegens bepaalde gebeurtenissen bv. Joegoslavië.
De premies kunnen verhoogd worden indien de exporteur bijkomende wensen
heeft : het verzekeren van het resiliatierisico kost bv. tussen 0,1 en 0,25 % extra
voor een termijn van 3 maanden.
Optimaal debiteurenbeheer -
149
-

6.4. Besluit
Delcredere neemt risico' s die commerciële kredietverzekeraars niet wensen te
dragen zoals : politi eke risico's, commerciële risico's in exotische landen, transac-
ties van middellange en lange tennijn, risico op overheidsdebiteuren, ...
Vandaar dat de doelgroep en de beoogde transacties volledig buiten het gebied
van de kredietverzekering en factoring vall.
Dit "hoger staatsdoel" weerspiegelt zich ook in de resultaten : tot 1988 draaide de
N .D.D. ongeveer break-even, nadien noteerde zij vrij hoge verliezen.
In de praktijk zijn het dus meer de grote ondernemingen die voor een welbepaald
segment van hun activiteit beroep doen op Delcredere. In sommige gevallen zijn
K.M.O. 's met zeer gespeciaIiseerde activiteiten onder contract. Er is echter altijd
één gemeenschappelijke noerner, nl. export buiten West-Europa.
.
.
i
...........~ .
........................................ ....~ ......................... .......~I
....... .......,........... .............,....... .........
............................. ... ....." ....... .. .........
............... .......... .,.................................. ........ ....
. ...:......ï~.....lì.....i~....,.~~~.....:.....
7.1. Inleiding I
De excess of loss polis (kortweg excess loss genoemd) biedt, aan bedrijven die zelf
instaan voor de debiteurenadministratie en -analyse, de zekerheid dat de
gecumuleerde verliezen nooit een bepaald bedrag zullen overschrijden. M.a. w. de
verzekerde zal nooit dreigen in faling te gaan doordat de verliezen op debiteuren te
groot geworden zijn. Het doel van de excess loss verzekering is dus het ondraag-
lijke over te nemen. Politieke en oorlogsrisico's worden wel uitgesloten.
- De
7.2. Werking I
verzekeraar en de verzekerde bepalen in onderling overleg de franchise, wat
de klant als "normaal" verlies op dubieuze debiteuren kan of wenst te onder-
gaan.
Hoofdstuk IV : Risicodekking -
150
-

- Aan
-
- De
- Excess
de verzekerde worden noch kredietlimieten per debiteur, noch specifieke
vorderingssystemen opgelegd. In de praktijk is er weJ een regelmatige (trimeste-
riëJe) controle op de debiteurenboekhouding. De ondememing kan weJ handelen
naar goeddunken maar mocht men een verwaarlozing vaststellen van de opvol-
ging, dan kan de polis eenzijdig door de verzekeraar opgezegd worden.
Wanneer het bedrag van de samengetelde schadegevallen hoven de onderhandel-
de vrijstelling komt, wordt de verzekerde voor 90 % van het verlies vergoed.
7.3. Doelgroep en premie
loss verzekeringen geven nog meer vrijheid aan de ondememing. Deze
mag beslissen aan wie hij zalleveren, welke betalingsvoorwaarden gelden, hoe
de opvolging gebeurt, ...
Daaruit ontspringt automatisch de vereiste dat de verzekerde voldoende compe-
tent is inzake debiteurenbeheer en dat hij zeJf voor een deel van de verliezen
instaat. Dit zowel voor de gewone verliezen als voor een gedeelte van de
uitzonderlijke verliezen (er wordt immers nooit 100 % vergoed).
Daardoor beperken deze kredietverzekeraars zich tot bedrijven met een voldoen-
de reserve (eigen middelen) en met bekwame kredietanalisten, dus bedrijven met
een hoge omzet (vanaf :t 500 miljoen DEF).
premie is geen percentage van de omzet van de verzekerde maar wel een
overeengekomen bedrag. Deze som is, nog veel meer dan bij andere verzeke-
ringen, afhankelijk van de overeengekomen modaliteiten vnl. inzake franchise.
Om toch een idee te geven van een kostprijs vermelden we volgend voorbeeld :
de klant produceert textiel, haalt een omzet van 500 miljoen per jaar en verkoopt
50 % in de Benelux aan detailhandel en distributieketens. Hij exporteert de rest
naar doorverkopers en agenten in de overige landen van West-Europa. Deze
ondememing had een gecumuJeerd verlies in de laatste 3 jaar van 5 miljoen
BEF. Ze bemiddelde een franchise van 3 miljoen BEF per jaar. De premie
bedroeg 900.000 BEF per jaar. Omgerekend in procenten geeft dit dus 0,18 %.
Optimaal debiteurenbeheer -
IS1
-

- Ook
- In
- Gezien
7.4. Ondernemingen actief op markt
België is er slechts één maatschappij officieel actief op die markt, nl. de
Brusselse Financial Risk Management Insurers of kortweg FIRM.
In 1987 richtte dhr. Bernard Rosen Firm op. De aandeelhouders zijn o.a. CEAI
(Petrofina -
36
%), Unibra (28 %), en Prominvest (14 %). Het kapitaal bedraagt
300 miljoen BEF. In 1991 werd 274 miljoen BEF aan premies binnengehaald en
draaide Firm voor het eerst break-even. In 1992 steeg hun omzet naar 350
miljoen BEF.
het kleine aanbod in België kan het nuttig zijn om over de grens te
kijken. We denken hierbij aan de Britse Pan Financial, AIG in Frankrijk,
Royal in Nederland,
...
de klassieke kredietverzekeraars zijn begonnen met aanverwante produc-
ten: Cobac, AC Namur, NCM in Nederland, SFAC in Frankrijk, Hermes in
Duitsland,
...
Het gaat hier meestal om een systeem met franchises, waarbij bv. de eerste 5
mio. BEF aan schade ten laste valt van de verzekerde. Daarboven draagt de
verzekeraar vaak de schade voor 90 %. Eventueel kan er ook een maximum uit
te betalen bedrag worden overeengekomen. De verzekeraar blijft echter meestal
eisen dat er voor de debiteuren limieten worden aangevraagd, wat niet het geval
is bij de zuivere excess loss.
7.5. Besluit
Het is duidelijk dat dit product enkel geschikt is voor grote bedrijven, die
voldoende competent personeel in dienst hebben. Door het uiterst beperkte aanbod
liggen contacten met buitenlandse kredietverzekeraars voor de hand.
Doordat dergelijke contracten meestal moeilijker verlopen kan hiervoor best beroep
gedaan worden op een makelaar. In hetgeen voIgt bespreken we daarom enkele
aspecten van de makelarij.
Hoofdstuk IV : Risicodekking -
152
-

Ii)
~:p.faJc~la;'rl
- Een
- De
- K1einere
- Vit
- Indien
8.1. Inleiding
verzekeringsmakelaar heeft als taak de risico's die een bedrijf ondergaat
correct in te schatten en op zoek te gaan naar een goedkope en adequate oplos-
sing.
meeste makelaars zijn zeer breed georiënteerd : van brandverzekering tot
verzekeringen tegen varkenspest.
makelaars (omzet < dan 100 miljoen BEF) beperken zich meestal tot
de klassieke. verzekeringen. De grotere maatschappijen kunnen zich dieper
specialiseren op bepaalde terreinen. Vandaar dat de top 20 van de verzekerings-
makelaars bekwamer is inzake het verzekeren van financiële risico's, dan de
makelaar om de hoek met twee bedienden.
8.2. Rol van de makelaar en kostprijs
één of meerdere verkennende gesprekken distilleert de makelaar de behoefte
van zijn klant. Doordat hij weet wat het aanbod is op de markt, kan hij vrij
vlug beslissen welke verzekeringspolissen in aanmerking zouden kunnen komen.
Die maatschappijen worden vervolgens uitgenodigd om hun voorstellen te
formuleren. Nadien wordt er een volledige vergelijking gemaakt met alle pro's
en contra's. Het spreekt voor zich dat zowel naar de eigenschappen van het pro-
duct, als naar de prijs evenals naar de addertjes wordt gekeken. De besluiten
worden besproken met de k1ant.
de klant een contract aangaat met één van die verzekeraars, dan ontvangt
de makelaar op regelmatige tijdstippen een commissie van de verzekerings-
maatschappij. Meestal schommelt deze commissie tussen 5 en ] 5 % van de
betaalde premies, afhankelijk van de grootte van de contracten, de verzekerings-
maatschappij zelf, het aantal contracten die de makelaar reeds aangebracht heeft,
Optimaal debiteurenbeheer -
153
-

- Vele
- Vandaar
. . . En
hier kan het schoentje wringen : langs de ene kant moet de makelaar zo
objectief mogelijk oordelen, anderzijds zou hij kunnen kiezen voor diegene die
de meeste commissie wil uitbetalen. Om dit te vermijden is het noodzakelijk om
te werken met een professionele makelaar (m.a.w. een voldoende grote) en is
een open bespreking van aIle gegevens achteraf absoluut noodzakelijk.
Eventueel kan bedongen worden om de verschillende prijsvoorstellen te mogen
inzien of om aanwezig te zijn bij de gesprekken.
makelaars grijpen, om het debiteurenrisico in te dekken, onmiddellijk
naar de klassieke kredietverzekeraars Cobac en AC Namur. We mogen echter
verwachten van specialisten dat ze aIle oplossingen onderzoeken. Indien de klant
een voldoende zakencijfer heeft, zou een excess loss verzekering misschien te
overwegen zijn. Inzake export naar een welbepaald land kan het misschien beter
zijn om te werken met een factoringmaatschappij die eveneens instaat voor de
debiteurenopvolging ter plaatse. Het is ook mogelijk dat de klant beter geen
verzekering neemt, maar beter gebruik maakt van een banktechniek. Oit laatste
geval zou betekenen dat de makelaar een advies geeft, waardoor hij zijn recht op
zijn commissie ontzegt.
dat er stemmen opgaan opdat de klant zijn makelaar zou betalen als
risicobeheerder, net zoals hij gebruik maakt van de diensten van een extern
boekhouder. Oit zou in elk geval de objectiviteit waarborgen en een eind maken
aan de tweeslachtige situatie waarin de makelaar soms verkeert : het belang van
de klant of zijn eigen belang.
8.3. Ondernemingen actief op de markt
Zoals reeds besproken zijn er een 20-tal grote makelaars en een hele resem
kleinere. Oe meeste werken op alle terreinen, sommige specialiseren zich op
enkele vlakken en richten eventueel aparte cellen op voor bepaalde aspecten van het
verzekeringswezen, bv. debiteurenrisico.
Hieronder sommen we de 20 grootste makelaars op met hun totale ornzet (in
miljoen) in 1990 en met het aantal personeelsleden.
Hoofdstuk IV .
: Risicodekking
154
.

Naam van de makelaar Omzet in mil- Person eel
joen BEF
1. Van Breda & Co 1500 390
2. Thilly Van Eesel 1439 397
3. Henrijean 1251 287
4. Boels & Begault 1219 383
5. Groep DEM Insurance 406 150
6. Menage & Jowa 380 180
7. Wille mot 278 70
8. T.C.D.Thibault-Coson-De Nef 277 55
9. Almaver
255 62
10. Assur Invest 236 20
11. Belgibo 215 36
12. Afidif 204 67
13. Devrieze
183 83
14. Groep Eurasca 181 76
15. Hyveka 150 48
16. Assupar 145 45
17. Alexander & Alexander Belgium 133 49
18. Cooreman & Saverijs 120 45
19. Jean Crab 114 34
20. Lejeune et fils
Optimaal debiteurenbeheer -
102 46
155
-

8.4. Besluit
Een goode makelaar kent aIle mogelijke risico's evenals de oplossingen. Daarbij
voIgt hij van zeer nabij de veranderingen, zowel op de binnenlandse als op de
buitenlandse marlct. Daardoor kan hij de risico's van de klant beperkt houden aan
een aanvaardbare prijs. Zijn objectiviteit staat buiten kijf, waardoor hij ook advies
kan geven tegen zijn eigen belangen.
Een onderneming die gebruik maakt van de diensten van een dergelijke makelaar
za1 niet alleen geld besparen maar heeft alle risico's in de hand.
ii!:il!l;ti!!!!~~ß!!~~iJ~nl~~~lgg~~fíi!çåU
.........................................................................--....................................................
......................................... ...--......................-- -..... ..........-.-............................. ....
. . .
. . . . . . . . . . . . . . - . .
- . . . . . . . . . . . . . . . - . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - . . . , . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
............................,............,......-...........-......-.-...,.............--.......................................
..
.. .........................
9.1. Inleiding
Elke exporteur die verkoopt in een andere munt loopt een wisselkoersrisico. Als
de vreemde munt devalueert de
t.o.V.
Belgische frank in de peri ode tussen de
levering (of soms vanaf het order) van de goederen en de effectieve betaling door
de debiteur, kan de exporteur zijn winst zien verschrompelen of kunnen er zelfs
bepaalde transacties verlieslatend geworden zijn.
9.2. Via interne oplossingen
9.2.1. Facturering in een weinig risicovolle munt
De exporteur kan voorstellen om te factureren in een munt die stabiel is, dus die
weinig schommelt t.o.v. de Belgische frank. We denken hierbij bijvoorbeeld aan
de Duitse Mark en de Ecu. Deze laatste munt blijkt een goed compromis te zijn als
men moeilijk tot een overeenkomst geraakt inzake factureringsmunt.
Hoofdstuk IV -
: Risicodekking
156
-

9.2.2. Wisselclausule
Bij het opstellen van een contract kan men bedingen dat de mogelijkheid bestaat om
de prijs aan te passen aan de wisselkoers van de betalingsdag. Daarmee wordt
het wisselkoersrisico afgewenteld op de importeur.
In de praktijk blijkt het vrij moeilijk te zijn om een sluitende c1ausule op te stellen
die aanvaard wordt door de importeur.
9.2.3. Wijzigen van vervaldag
De exporteur die een opwaardering van de BEF t.o. v. de facturatiemunt
verwacht, kan extra betalingstermijn toekennen aan zijn debiteur. Voor de debiteur
is een langere krediettermijn aardig meegenomen en ook de exporteur kan er
voordeel bij halen.
Als de exporteur een ontwaarding van de BEF t.o.v. de facturatiemunt ver-
wacht, kan hij bv. door extra korting toe te kennen, proberen sneller de gelden te
ontvangen.
- De
- Eén
9.3. Via banktechnieken
9.3.1. Contante dekking I
exporteur die een vordering in deviezen opgemaakt heeft met een vaste
vervaldag, leent bij zijn bank hetzelfde bedrag, in dezelfde munt en met een
zelfde vervaldag. Die lening zet hij op de contantmarkt om in BEF.
Op vervaldag zal de buitenlandse koper door zijn betaling de lening terugbetalen.
Het wisselkoersrisico werd aldus volledig uitgeschakeld.
probleem, aIs de debiteur niet kan betalen dan moet de exporteur de
deviezen aankopen op de contantmarkt om zijn lening terug te betalen. Steeg de
vreemde munt ondertussen, dan doet de exporteur verlies.
Optimaal debiteurenbeheer -
157
-

9.3.2. Dekking op termijn (wisseltermijncontracten)
De exporteur kan zijn deviezen die hij verwacht te ontvangen in de toekomst,
reeds verkopen op termijn aan zijn bankier. De leveringsdatum van die deviezen
za1 dus samenvallen met de datum waarop de debiteur moet betalen. De exporteur
kent dus op voorhand het juiste bedrag in BEF dat hij zal ontvangen nadat de
debiteur heeft betaald.
De koers die zal toegepast worden, is de tennijnkoers. Dit is de contante wissel-
koers van de dag van het sluiten van het contract met de report of deport van de
munt t.O.V. de BEF.
Dit wordt bepaald door het renteverschil tussen de moot en de BEF.
We spreken over report wanneer de intrestvoet van de vreemde munt lager ligt dan
die van de BEF. In dat geval zal de termijnkoers hoger zijn dan de contantkoers.
Bij deport is dat het omgekeerde.
9.3.3. Deviezenoptie en andere technieken
De hierboven vermelde wisseltermijncontracten dekken de exporteur volledig af
maar sluiten ook de mogelijkheid uit om winst te maken als de koersen gunstig
evolueren.
Andere financiële technieken (voor grotere bedragen) laten dit wel toe. Doordat ze
echter sterk aanleunen bij speculatie, vallen ze buiten de opzet van deze studie en
beperken we ons tot een opsomming.
Voor de exporteur bestaat er nog :
* het aankopen van een putoptie : dit geeft het recht (niet de verplichting) om
op" een welbepaald tijdstip zijn deviezen te verkopen tegen een voordien
overeengekomen prijs.
* een calloptie schrijven : dit verplicht de schrijver tot verkoop van de devie-
zen indien de koper zijn optierecht uitoefent.
* deviezenswap : is bedoeld voor verrichtingen op lange termijn en ten belope
van minimum 50 miljoen BEF. Een swap kan omschreven worden als het
Hoofdstuk IV : Risicodekking -
158
-

uilen van een schuld of belegging in een bepaalde munt tegen een schuld of
een belegging in een andere munt. Daardoor kan het wisselkoersrisico van een
bepaalde munt gewijzigd worden in die van een andere munt.
* disconto à forfait : de bank verdisconteert geaccepteerde wissels zonder
wisselregres tegen de exporteur (zie H V : 3.3.4). Zodra de wissel verdiscon-
teerd is, is het wisselkoersrisico dus uitgesloten. Deze techniek wordt slechts
toegepast voor bedragen die grater zijn dan 5 miljoen BEF en die slaan op
vorderingen betaalbaar op middelIange termijn (meestal voor investeringsgoe-
deren).
"," ,.. ","' --_..-...... ...... ...., '....,',......
-. ..... .. '.. .-'
.. ....-- ... ............ ,.,....----- ............ ...............-................ -.............. ....... ...-..-.......
"""}}".'."".""""."I.::".'.".""'::'::k"'..'k""'.".'.."..'.}">"'."...'.:>:"..""

een bepaald krediet. Mocht de rente op de leveringsdatum gestegen zijn, dan
geniet hij toch de intrestvoet van 6 maanden voordien.
Is de rente gedaald, dan kan de ondememing toch beslissen om zich op een andere
manier te financieren.
M.a. w. hiermee kan men op voorhand zijn financieringskosten vastleggen.
:-;.:.:-:-'.;.:.:-:.:.:-:.:.:.:.:.:-:.;.;.:-:.;.;.:-:-:-:.;.:-:-:.:.;.:-:';:':':':'::':';':':':':':-:-:':-:-;':';':':-:':':-.-:':':-:':-:-:';':':';';';';':-:-:-:';-:';':';';':';':':-:':':-:';':',-:-:-;.:-:-:.:.'-;,:-:,:,:,:-:",:,:,:,:-:,:-:-,.:-:-:-:.:.:-'.;-:-:-:.;.:.;.;..;.;.;.;.;.:.;-.,:.:.:-:.:-:.;".;.:.:-:.;.:.;.:.;.;.;.;-:':-:'-',':-:':':':-:-:-;':-:';':':'::':;":-:::';..-:':':'
Indien een bedrijf zich niet wenst te verzekeren tegen de mogelijke insolventie van
zijn debiteuren, kan ze toch bepaalde garanties zooken of bedingen.
In voorgaande hoofdstukken kwamen reeds een groot aantal technieken ruim-
schoots aanbod. Hieronder sommen we die mogelijkheden nog eens op samen met
enkele die we nog mooten zien. Deze laatste altematieven komen vnl. uit H V : 3.5
en werden besproken als waarborgen voor de bank. Het spreekt voor zich dat een
aantal van die waarborgen ook leveranciers van pas kunnen komen.
* betating bij bestelling, vóór of bij levering (zie H II : 2.1.1., 2.1.3. en
2.1.4.);
* gecertificeerde cheque (zie H II : 2.2.1.2.);
* geavatiseerde wissel (zie H II : 2.2.1.3. en H V : 2.2.2.8.);
* bankfinanciering of leasing vanwege de koper (zie H II : 2.2.1.6. en H VI :
3.2.1.);
* forfaiting (zie H V : 3.3.4.);
* confirminghouse (zie H II : 2.2.2.7.);
* onherroopetijk documentair krediet (zie H II : 2.2.2.6.);
* eigendomsvoorbehoud (zie HI: 11.);
* voorrecht van de onbetaalde verkoper (zie H V : 3.5.4.);
*
roilhandel (zie H II : 2.2.2.9.);
* compensatie (zie H II : 2.2.1.5., 2.2.2.9. en 2.5.2.);
* consignatie (zie H 1I : 2.2.2.10.);
* warrantage (zie H V : 3.2.4.3. en H II : 2.2.2.11.);
* wisselendossement (zie H II : 2.2.1.3.);
Hoofdstuk IV : Risicodekking -
160
-

*
terugname van de goederen (zie H II : 2.5.1.);
* overdracht van het voordeel van een
3.5.5.);
* hypotheek (zie H V : 3.5.2.);
* borgtocht (zie H V : 3.5.10.);
* garantie (zie H II : 2.2.2.8. en H V : 3.5.11.);
* effecten of goederen in pand (zie H V : 3.5.7.);
* cessie van schuldvordering (zie H V : 3.5.9.);
levensverzekeringspolis (zie H V :
* bewarend beslag, aI dan niet onder derden (zie H II : 3.4.7.);
* proces wegens wanbetaling via gerecht of arbitrage (zie H II : 3.4. en 3.5.);
* pauliaanse vordering (zie H II : 3.4.8.);
* omzetting in aandelen of in lange termijn lening (zie H II : 2.5.5.).
Optimaal debiteurenbeheer .
161
.

HOOFDSTUK V : FINANCIERINGSVORMEN OP
r...........................
I
KORTE TERMUN
n. ..................... ....... ..' .......... ............. ._............._ ............ __n
..............................................................................................................................
:::::::!::::î~..fi1~ldîhg.. ........................
::~\~\:r:i \/::~/ ::~:~f~j~:~: :~~; ::\\(:?:~: ::~;~~::jjjj
........... ..--.-.... .... ,- .. ..... ..
. /}\\\~::~?
- De
- Liquiditeitsspanningen
- Dergelijke
- Om
meeste gefailleerde ondernemingen hebben binnen de drie jaar na hun op-
richting hun boeken neergelegd, vnl. ten gevolge van liquiditeitsproblemen. Dit
ondanks het feit dat hun activiteit meestal rendabel was. Onze falingswet is
zodanig geconcipieerd dat van zodra een handelaar zijn betalingen staakt en zijn
krediet aan het wankelen is (geen kredieten meer bekomt van banken, leveran-
ciers, ...) om het even welke schuldeiser of het parket de faling kan aanvragen.
Tenzij de ondememing zelf de aanvraag doet. Het hoofdaccent ligt voomamelijk
op het niet nakomen van de korte termijn schulden.
kunnen ontstaan doordat debiteuren te lang wachten met
het betalen van hun facturen maar ook omwille van andere redenen. Voorbeel-
den daarvan zijn o.m. : een tekort aan eigen vermogen of vreemd vermogen op
lange termijn; investeringen in vast actief (gebouwen, machines, wagens, ...)
met korte termijn financiering; een niet rendabele activiteit; een belangrijke
aflossing van een termijn schuld; een lange exploitatiecyclus waardoor een aan-
zienlijke prefinanciering dient te gebeuren alvorens de goederen of diensten
gefactureerd en geïnd kunnen worden; gedeelte van de voorraad die onverkoop-
baar geworden is; leveranciers die voortaan sneller of zelfs contant willen
betaald worden; banken die hun verstrekte kredieten willen verminderen of
vervroegd terugbetaald zien; ...
liquiditeitstekorten kan men gelukkig op meerdere wijzen opvangen.
We ZUllen in dit hoofdstuk een zo ruim mogelijke waaier aan rmancieringsop-
lossingen bespreken en dit ongeacht de oorzaak van die kastekorten.
zoveel mogelijk dergelijke problemen te vermijden, doet men er trouwens
goed aan vooraf een aantal gulden regels in acht te nernen :
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
162
-

* zowel bij de start van het bedrijf als bij elke latere belangrijke investering
in vast actief, personeel, voorraad,
... dient men na te gaan welke middelen
er vereist zijn (eigen en vreemde middelen) en of de investering wel renda-
bel za) zijn;
* men moot er steeds voor zorgen dat activa die voor een langere periode in
het bedrijf blijven, ook gefinancierd worden met middelen die voor een
langere termijn ( >
1 jaar) ter
beschikking blijven;
* om een evenwichtige financiële structuur te hebben, is het aangeraden een
veiligheidsmarge te voorzien. M.a.w. zorgen dat er een overschot is aan
langlopende financiële middelen Lo.v. de korte termijn verplichtingen om
zodoonde liquiditeitsspanningen op te vangen. Anders uitgedrukt : het netto
bedrijfskapitaal (zie H III : 2.3.3.) moot positief zijn. De grootte van de
veiligheidsmarge verschilt van bedrijf tot bedrijf (veelal tussen 10 en
25 %). Die marge moot ook niet te groot zijn, want dat zou kunnen wijzen
op inefficiënte aanwending van middelen met rendabiliteitsverlies tot
gevolg;
* om maand na maand te weten welke kastekorten of -overschotten er zuBen
. r~. ..
..........
- Aangezien
zijn, is een kasplanning het aangewezen instrument. Het zal u toolaten uw
liquiditeitsbehooften vooraf te kennen om zodoonde naar een oplossing te
zooken. Er kunnen zelfs 3 versies gemaakt worden, nl. een pessimistische,
een normale en een
.
....---. .... ...... ......- ................. -.-,-. .... .-,.. ,..... ..-, ... ........ ......... ... ................ .......
âi!êéy~~~;;ii$1

- De
- Voor
- De
voordelen van leverancierskrediet zijn niet te onderschatten :
* het is een gemakkelijk te bekomen kredietvorm;
* er worden geen voorwaarden opgeIegd. behoudens de aatlkoop zeIf;
* er worden geen waarborgen gevraagd;
* het is nagenoog altijd kosteloos. er moot zelden een meerprijs betaald
worden voor het bekomen van een betalingstennijn.
positieve aspekten van die kredietvorm zijn zo aantrekketij~ dat vele bedrij-
yen bij het optreden van liquiditeitsspanningen hun leveranciers slechts na
vervaldag gaan betalen en dus rekken op leverancierskrediet. A1s dat in
beperkte mate en tiefst occasioneel gebeurt, zuBen de Ieveranciers
dit oogluikend
toostaan. A1s het emstigere vormen aanneemt, riskeert de afnemer voortaan een
hogere prijs te moeten betaIen, verwijlintresten te worden aangerekend. tegen
rembours te mooten betalen of gewoonweg niet meer beleverd te worden.
zij die geen kastekorten kennen, kan het dikwijls interessant zijn de
leveranciers contant te betalen (zelfs door tijdelijk krediet op te nemen) en
daarvoor een korting te bekomen. Dit cijfervoorbeeld toont dit overduidelijk
aan :
* stel dat de betatingsvoorwaarden van uw leverancier 30 dagen na factuur-
datum zijn, en dat contante betaling binnen de 10 dagen u een korting van
2 % oplevert. Op jaarbasis betekent dit een intrestvoet van 36 % (360
dagen : 20 dagen = 18 x 2% korting). Zelfs indien u voor die 20 dagen
dient te lenen zal de huidige jaarintrestvoet bij de bank (bv. 15 %) aanzien-
lijk lager tiggen;
* indien de voorwaarden 60 dagen zijn of contant -2 % dan is dit slechts een
jaarintrestvoot van 14,5 % .
Wellicht
is het dan niet meer voordelig;
* bij 3 % korting gaat men opnieuw naar een intrestvoet van 21,5 % en is
contante betating wel aangewezen.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
164
-

I
I
..
I ~:i~~i@~ãf~ri>
3.1. Inleiding
In de eerste plaats is het de bedoeling een overzicht te geven van de verschillende
soorten kredieten die banken kunnen bieden om liquiditeitsspanningen te verhelpen.
Vervolgens bespreken we welke criteria die instellingen hanteren bij het toekennen
van die financieringen, om ten slotte te eindigen met de te verstrekken waarborgen.
Dit alles wordt bekeken vanuit het standpunt van de kredietbehoeftigde leveran-
cÏer. Het spreekt voor zich dat wat het voordeligste is voor de klant, het niet noOO-
zakelijk ook is voor de bank.
3.2. Kredietvormen voor vol. binnenlandse verrichtingen
3.2.1. Kaskrediet
Definitie
Het kaskrediet is een kredietvorm waarmee de bank een klant toelaat geld op te
nemen door middel van een debet-stand in rekening-courant en dit tot een
bepaald overeengekomen maximumbedrag (kredietlijn).
Naast het normale kaskrediet bestaat er ook :
* kasfaciliteit : dit is een kaskrediet dat slechts gedurende zeer korte periOOes
(bv. max. 10 dagen) per maand mag worden opgenomen, om o.a.
einde van de maand de lonen te betalen.
op het
* seizoenkrediet : is een kaskrediet dat de hedoeHng heeft de klant in staat te
stellen seizoenpieken in zijn aan- en/of verkoop te overbruggen.
* vestigingskrediet of voorschotten in kas : is eveneens een kaskrediet dat
speciaal bestemd is voor jongeren beneden de 35 jaar die zich voor het eerst
als zeIfstandige vestigen. Het maximale bedrag is vaak 1.000.000 BEF met
een looptijd van maximum 5 jaar. De rentevoet is vergelijkbaar met die van
Optimaal debiteurenbeheer -
165
-

een investeringskrediet en ligt vast voor de hele duur van het krediet. Deze
kredietvorm kan wel verschillen naargelang de bank die men raadpleegt.
Kenmerken
- de
- de
- meestal
- het
begunstigde mag naar eigen goeddunken gebruik maken van dit krediet.
weliswaar binnen het vooraf vastgestelde kredietplafond. Dit zal de bank tot
enige voorzichtigheid aansporen bij de toekenning ervan. Dit komt eveneens
omdat de bank hier niet overgaat tot herfinanciering of herdiscontering. wat haar
eigen thesaurie zou verbeteren.
intresten worden dagelijks berekend maar slechts trimesterieel aangerekend.
is er geen duur bepaald. soms max. 1 jaar. soms met een terugbeta-
lingsplan.
krediet wordt stelselmatig aangezuiverd met de binnenkomende betalingen
op die rekening.
Kostprijs
- er
- daarboven
- vervolgens
- bij
is een basisrentevoet die gelijk is voor alle grootbanken (12 % op 01104/93).
Bij kleinere instellingen kan het soms tot 0.5 % goedkoper zijn.
komt een handelsmarge tussen 0.25 en
2 % (vaak 1 %) afhankelijk
van het risico. de verstrekte omzet op rekening. de hoogte van de kredietlijn. de
standing van de kredietnemer.
...
wordt een reservatieprovisie van 0.125 of 0.25 % per trimester
aangerekend op de toegesane kredietlijn of op de hoogste trimesteriële debetstand
indien hoger;
het overschrijden van de kredietlijn wordt een soort boete aangerekend.
overschrijdingsprovisie genoemd. die er meestal op neerkomt dat men de
intrestvoet verhoogt met 1 % (bij sommige banken zal men voor
het overschrij-
dingsbedrag de intrestvoet verhogen met 4%) en aan het einde van de maand
0.5 % op het norninaal bedrag van de overschrijding. M.a.w. een overschrijding
van de kredietlijn wordt gesanctioneerd met minstens 6% verhoging van de
normaal toegepaste rentevoet.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
166
-

Conclusie
Alhoewel het kaskrediet de meest gebruikte en soepelste vorm is van korte
termijn krediet, is het nominaal de duurste kredietvorm (alles inclusief veelal rond
15 %). lndien de opname wisselvallig gebeurt, zal deze kredietvorm niet zo duur
uitvallen. Men betaalt slechts intrest op de opgenomen bedragen en slechts voor de
gebruikte periode. Probeer dan wet om slechts een reserveringsprovisie te moeten
betalen op de hoogste trimesteriële debetstand. Het wordt daarentegen zeer duur als
men op permanente wijze en vol. voor een groot gedeelte van de kredietlijn
gebruik maakt van
het kaskrediet.
Van de totale korte termijn kredietverlening in 1989 werd volgens de jaarverslagen
van de Belgische Vereniging der Banken, 89 % verstrekt via kaskredietvormen
(met inbegrip van vaste voorschotten), 9,5 % via discontokredieten en 1,5 % via
acceptkredieten.
3.2.2. Varianten van het kaskrediet
Doordat het normale kaskrediet geen zelf-liquiderend karakter heeft, m.a. w. er
staat geen specifiek neutralizerende verrichting tegenover, zijn er een aantal
speciale vormen ontworpen die wet dit aspect hebben en zelfs een waarborg
verschaffen. Wat de banken altijd verkiezen.
Voor elke variante die hierna voIgt, zullen slechts de verschillen met het normale
kaskrediet besproken worden alsook een conclusie wanneer het opportuun lijkt.
3.2.2.1. Voorschotten op in pand gegeven facturen
- Het
- De
in pand geven van de facturen gebeurt volgens de wet op het endossement
van facturen (van 25/10/1921, gewijzigd op 3110311958). De bank verkiest de
inpandname hoven de eigendomsoverdracht, aangezien ze bij dit laatste geen
verhaal heeft op haar k1ant wanneer de debiteur rechtmatige verweermiddelen
opwerpt.
formaliteiten gebeuren in 2 fasen :
Optimaal debiteurenbeheer -
167
-

-
- Om
- De
- De
- Die
-
* het overhandigen aan de bank van de originele en een gelijkluidend ver-
klaarde factuur, geëndosseerd door de rechthebbende, ten titel van pand;
* het betekenen aan de koper van het pandendossement. Dat gebeurt via het
versturen van de origineel geëndosseerde factuur, bij middel van een
aangetekende brief met bericht van ontvangst. Vaak vereist de bank zelfs
dat de debiteur uitdrukkelijk de factuur aanvaardt.
Deze procedure heeft tot gevolg dat de debiteur alleen aan de bank bevrijdend
kan betalen. Weliswaar kan de debiteur dezelfde verweermiddelen opwerpen als
tegen zijn leverancier bv. geen of gebrekkige levering, reeds betaald vóór de
betekening van het endossement,
...
zich te beveiligen zal de bank zich het recht voorbehouden facturen op niet
kredietwaardige klanten te weigeren en slechts de facturen te bevoorschotten tot
60 à 90 %. Vaak 80 % en uiteraard binnen de kredietlijn. Soms vereist de bank
dat de klant een kredietverzekering afsluit, wat dus extra kosten met zich
meebrengt.
kosten van de aangetekende brieven zijn voor de klant, alsook een admini-
stratieve kost van 0,1 of 0,2 % op het factuurbedrag. Voorts zal de leverancier
enkele valutadagen verliezen omdat de bank slechts na controle en administratie-
ve verwerking de ontvangen betalingen zal doorstorten.
meeste banken die deze kredietvorm nog toepassen, aanvaarden slechts
facturen waarvan het bedrag 100.000 BEF overschrijdt.
procedure wordt echter niet toegepast wanneer de debiteur een buitenlan-
der is. Het zou eventueel wel kunnen via art. 1690 van het Burgerlijk Wetboek
dat een authentieke akte of een deurwaardersexploot vereist inzake betekening.
Maar dan dienen eveneens de pleegvormen opgelegd door de wetgeving van het
land van de debiteur nageleefd te worden.
Wanneer een andere bank een inschrijving heeft op het handelsfonds van de
leverancier, zal deze financieringstechniek maar zelden worden toegepast. De
kans is immers groot dat in geval van faling van de leverancier de curator
voorrang geeft aan degene die vooraf een inschrijving had.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
168
-

Conclusie : het is een omslachtige procedure, zowel voor de bank als voor de
Idant. De bank zal daarom deze kredietvorm slechts voorstellen bij gebrek aan
altematieven. Ook de Idant apprecieert niet zozeer dat zijn debiteuren telkens een
aangetekende brief ontvangen. Het geeft trouwens aan dat er liquiditeitsspanningen
heersen en er geen andere waarborgen voor de bank voorhanden zijn.
3.2.2.2. Voorschotten op vorderingsstaten
- Bij
- De
- De
- Hier
- Zoals
- Voorts
deze kredietvorm wordt een kaskrediet ter beschikking gesteld aan geregis-
treerde aannemers die werken uitvoeren voor de overheid of voor privé-
bouwheren.
bank zal het volledig werk, in de vorm van het contract, in pand nemen en
bij deurwaardersexploot (tussen 4.000 en 5.000 BEF) betekenen aan de bouw-
heer/debiteur. Deze laatste zallater slechts aan de bank bevrijdend kunnen
betalen.
beschikbaarstelling van het krediet, in principe 80 % van de schuldvordering,
gebeurt naargelang de vooruitgang der werken. Dat wordt vastgesteld aan de
hand van "staten van vooruitgang der werken" of "processen-verbaal van
voorlopige oplevering". Die vorderingsstaten worden vervolgens samen met de
factuur aan de bank overgedragen.
ook zullen de deurwaarderskosten en de administratieve bijdrage van 0.1 of
0,2 % op het vorderingsbedrag ten laste vallen van de klant.
bij in pand name van facturen (zie H V : 3.2.2.1.) geldt hier ook het
verhoogde risico voor de bank wanneer een andere reeds een inschrijving heeft
op het handelsfonds.
geldt nog een speciale regeling voor aannemingen ten laste van de
overheid. De bank dient daarvoor een afzonderlijke rekening te openen omdat
die vorderingsstaten niet als waarborg kunnen dienen voor andere verstrekte
kredieten.
Optimaal debiteurenbeheer -
169
-

Conc1usie : normaal zouden we hetzelfde moeten zeggen als voor de voorschotten
op facturen, alleen is deze kredietvorm en de daaraan verbonden procedure
couranter en meer aanvaard in de aannemingssector.
3.2.2.3. Voorschotten op effecten en &oederen
- Over
- De
- Edelstenen,
het algemeen za1 de bank niet de totale waarde van
de effecten fmancie-
ren, wel by. 80 à 90 % voor staatsobligaties of door de staat gewaarborgd;
70 à 80 % voor de andere obligaties; 50 à 60 % voor beursgenoteerde aandelen
(niet-beursgenoteerde worden vermeden); 80 % voor vastgoedcertificaten.
Kasbons worden daarentegen wel aan 100 % bevoorschot.
cliënt die de effecten in pand geeft blijft nietternin genieten van de daaraan
verbonden intresten of dividenden.
goudstaven, antieke voorwerpen en dergelijke worden door de
banken gelijkgesteld met effecten. Die kunnen zij uiteraard ook in pand nemen.
Het kredietpercentage zal afhankelijk zijn van o.m. de geschatte waarde bij
gedwongen verkoop en de verhandelbaarheid.
3.2.2.4. Tijdelijk toegestane overschrijding
De bedoeling daarvan is dringende liquiditeitsbehoeften op te vangen onder de
vorm van een tijdelijke uitbreiding van het toegestane kaskrediet. Dit kan gebeuren
voor een bepaalde periode (max. 1 maand) of voor een bepaalde verrichting (max.
8 dagen). Na die terrnijn dient men opnieuw binnen zijn kredietlirniet te zijn, zoniet
wordt de toe stand als onregelmatig aanzien.
Conc1usie : de banken tonen daarmee hun goede wil en hun vertrouwen in de klant.
Alleen is de overschrijding zeer duur (:t 6 % boven het normale kaskrediettarief,
zie H V : 3.2.1.).
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
170
-

3.2.2.5. Verrichtineen onder eewoon voorbehoud
De klant kan aan de bank zijn cheques, wissel op minder dan 15 dagen, postgiro's
en kwitanties op derden ter inning (incasso) aanbieden. De bank zal het desbetref-
fend bedrag reeds aan zijn klant ter beschikking stellen door zijn rekening te
crediteren. De bank zal echter slechts val uta toekennen 2 dagen na de dag waarop
zij zelf het geld heeft ontvangen. Vanaf die datum ontvangt de klant creditrente.
Indien de klant het bedrag vóór de valutadag opneemt zal een kaskredietintrest
aangerekend worden.
Vanzelfsprekend zal de cliënt het bedrag dienen terug te betalen aan de bank als de
te innen documenten onbetaald weerkomen.
3.2.3. Vaste voorschotten
Definitie
Een vast voorschot (ook straight loan genoemd) is een lening waarvan het bedrag,
de duur en de rentevoet vooraf bepaald zijn.
Kenmerken
- Het
- De
- Die
- De
- De
geleende bedrag, in principe min. 10 miljoen DEF, moet op de vervaldag
(1,2 of 3 weken tot 1,3,6 of 12 maanden later) aan de bank terugbetaald worden.
intresten worden achteraf aangerekend.
kredietvorm dient voor het opvangen van, naar bedrag en naar duur, welom-
schreven liquiditeitsbehoeften.
klant gebruikt het bedrag naar eigen goeddunken, zonder verantwoording af
te leggen aan de bank. Het heeft dus geen zelf-liquiderend karakter. De bank
kan ook niet overgaan tot herdiscontering.
toekenning gebeurt over het algemeen binnen een kredietlijn, zoniet gaat het
om een geïsoleerde verrichting waarvan de bank het doel zal wensen te kennen.
Optimaal debiteurenbeheer -
171
-

Kostprijs
- Daarboven
- Er
- Er
is een basisrentevoet, gebaseerd op de BIBOR (Brussels Interbank Offered
Rate), die meestal verschilt van bank tot bank en dagelijks wordt aangepast.
Op 01104/93 bedroeg de rentevoet voor een opname van 1 maand :t 8,75 %,
voor 6 maand :t 7,88%. Naarmate de leningsperiode korter en het opgenomen
bedrag kleiner is, zal de rentevoet wat hoger liggen.
komt een marge van 0,25 tot 2 % (meestal 1 %) naargelang de
klant, het kredietbedrag en het beleid van de bank.
is geen trimesteriële provisie zoals bij kaskrediet.
Conc1usie
Hoofdzakelijk onder concurrentiële druk beginnen de banken deze kredietvorm,
die vroeger eerder bestemd was voor de grote ondernemingen, ook aan de middel-
grote bedrijven (vanaf 50 miljoen omzet) toe te kennen. Ook de termijnen zijn
dikwijls korter. Men aanvaardt nu reeds straight loans van enkele dagen (voor iets
grotere bedragen is de bank zelfs bereid aan "over night" te doen, nt. voor 1 dag
en dat zowel voor opnames als voor deposito's). Het minimum bed rag van de
voorschotten is eveneens de laatste tijd fel verminderd, nt. 3 à 5 miljoen BEF
komt al frequent voor.
Daardoor zijn de verschillen inzake soepelheid met het nogal dure kaskrediet
omzeggens onbestaande. Het enige wat de leverancier te doen staat indien hij van
deze goedkope kredietvorm gebruik wil maken, is erom vragen bij zijn bankier,
desnoods door de concurrentie te laten spelen.
Zoals reeds hoger besproken (zie H V : 2) kan het zeUs aangewezen zijn kredieten
op te nemen om zijn leveranciers contant te betalen en alzo kortingen te beko-
men. Zeker met de lage rentevoeten van straight loans hoekt men al vlug winst op
een dergelijke transactie.
Indien de bankier echter een voorstel doet waarbij t.a. v. de kredietbehoefte of we 1
de termijn te lang, of we 1 het bedrag te hoog is, dient de klant wel goed te bereke-
nen dat hij tijdens een gedeelte van die periode niet (of althans niet teveeI) credi-
teur staat bij de bank. Of anders gezegd : opletten dat er niet teveel of te lang
geleend wordt in verhouding tot de liquiditeitsbehoefte.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
172
-

3.2.4. Discontokrediet
3.2.4.1. Disconto van wissels
Definitie
De wisselbrief of kortweg wissel is een handelspapier, verplicht
opgemaakt in de
vonnen bepaald door de wet, waannee de uitgever (trekker) aan een aangeduide
persoon (betrokkene) de opdracht geeft een zeker bedrag te betalen op een
welbepaalde plaats en vervaldag, aan de wettelijke houder van de wissel.
Kenmerken
- De
- Oe
- Om
- De
- Dorniciliëren
-
betrokkene aanvaardt deze betalingsverbintenis door aan de wissel zijn
acceptatie toe te voegen door middel van zijn handtekening.
wisseltrekking valt samen met een commerciële transactie. Er bestaat dus een
onderliggende schuldvordering maar die staat juridisch los van de wissel.
meer zekerheid tot betaling te hebben kan de begunstigde vragen naar de
tussenkomst van een vreemde borggever (avalgever).
endossant is de overdrager, die door rugtekening (endossement) een nieuwe
verwerver (geëndosseerde) aanduidt. De laatst geëndosseerde heeft recht op
betaling, doch de vorige rugtekenaars blijven borg staan voor de betaling. Het
mogen vorderen van de betaling bij een vorige rugtekenaar noemt men het
regresrecht.
is het betaalbaar stellen van de wissel bij een bank.
Wanneer er weigering is van betaling door de betrokkene, spreekt men van
protest. Dit wordt binnen de 8 dagen na vervaldag van de wissel vastgesteld bij
authentieke akte (opgemaakt door een deurwaarder of postbeambte). Indien de
wissel was geaccepteerd door de betrokkene, zal er publicatie gebeuren van dit
protest in de "Moniteur der Protesten", voor zover er niet werd betaald uiterlijk
tegen de lOe dag van de maand volgend op de registratiedatum van het protest.
Oit heeft aanzienlijke gevolgen voor de betrokkene daar de banken, kredietver-
zekeraars, handelsinlichtingenbureaus, factoringbedrijven, grote ondernemingen.
Optimaal debiteurenbeheer -
173
-

-
- Zij
... zich daarop baseren voor het bepalen van de kredietwaardigheid van hun
debiteuren.
Wanneer een bank de wissel verdisconteert, op aanvraag van de klant welis-
waar, dan koopt ze in feite de wissel. De bank betaalt de nominale waarde van
de wissel verminderd met de discontokosten.
stelt twee soorten discontokredieten ler beschikking van haar klanten
: het
cliëntendisconto en het leveranciersdisconto. Slechts zeer zelden zal de bank een
niet geaccepteerde wissel verdisconteren, want de betrokkene kan op vervaldag
beweren dat hij niet gebonden is door de wissel brief.
Cliëntendisconto (cedentendisconto)
- Het
- Dit
- Het
- De
is de trekker (leverancier) die bij zijn bank de wissel aanbiedt ter disconto
en zodoende het nominaal bedrag ontvangt, verminderd met de kosten.
gebeurt gewoonlijk in het kader van een discontokredietlijn en onder
bepaalde voorwaarden, nl. getrokken op een solvabele betrokkene en het totaal
openstaand bedrag op een betrokkene mag niet te hoog zijn in verhouding tot
zijn solvabiliteit. Het is aan de bank om die criteria te interpreteren.
doel is de leverancier betalingsuitstel te laten verlenen aan zijn afnemer,
maar toch via verdiscontering reeds het geld ter beschikking te stellen.
trekker is gehouden het wisselbedrag, vermeerderd met de protestkosten,
terug te betalen indien de betrokkene op
vervaldag in gebreke is gebleven.
Vandaar dat de banken deze kredietvorm verkiezen boven het kaskrediet :
het bezorgt hen twee schuldenaars en de wissel heeft een zelf-liquiderend karak-
ter.
Leveranciersdisconto
- Het
- Het
is de betrokkene (aankoper) die bij zijn bank de wissel aanbiedt ter
disconto, waarbij de trekker het nominaal bedrag ontvangt terwijl de betrokkene
in staat voor de kosten.
gebeurt eveneens in het kader van een discontokredietlijn en onder bepaal-
de voorwaarden.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
174
-

- Het
- Voor
- Er
- Ook
doel is hier om de koper in staat te stell en een betalingsuitstel te bekomen
(dat hij anders van zijn leverancier niet zou gekregen hebben) of we I om te
genieten van een korting voor contante betaling.
hier blijft de trekker aansprakelijk voor de niet-betating op vervaldag
vanwege de betrokkene, a1hoewel de wissel werd getrokken op aanvraag van de
betrokkene. Deze aansprakelijkheid kan men vermijden door de bank van de
betrokkene voor aval te laten tekenen.
zijn echter een aantal rechterlijke uitspraken geweest die de banken, bij het
toekennen van leveranciersdiscontokrediet,
voortaan tot voorzichtigheid zul1en
aansporen. Het gaat om uitspraken die het verhaal van de bank op de trekker,
nadat de betrokkene (klant van de bank) in gebreke is gebleven, op de helling
zetten. Meer bepaald wanneer de bank had moeten weten dat haar klant in
financiële moeilijkheden verkeerde. Door een dergelijk krediet toe te kennen laat
de bank aan de trekker immers geloven dat de betrokkene nog voldoende sol va-
bel is.
de bank die de wissel verdisconteert ligt het risico iets hoger daar men
zich in het begin van de exploitatiecyc1us bevindt, nt. de aankoop. De aankoper
heeft immers nog niet noodzakelijk doorverkocht. Als het tot een protest komt.
is het tegen de klant zelf van de verdisconterende bank.
Kostprijs
- Er
- Voorts
- Vervolgens
is vooreerst de basisrentevoet die verschilt naargelang de wissel herdiscon-
teerbaar is bij de Nationale Bank van België of niet. Dit is meestal het geval
gezien de ruime criteria. De herdiscontering gebeurt over het algemeen via het
H. W.I. (Herdisconterings- en Waarborginstituut). Op 01/04/93 bedroeg de rente-
voet respectievelijk 10,75 en 11,25 %. De rentevoet kan lichtjes verschillen van
bank tot bank.
komt daar bovenop een marge die verschilt volgens het bedrag van de
wissel en de hoedanigheid van de ondertekenaars (tussen 0,5 en I %).
is er een provisie per borderel (0,10 tot 0,25 % op het totale
wisselbedrag) alsook een minimum discontorecht, invorderings- en berichts-
kosten (samen :Ì: 200 BEF).
Optimaal debiteurenbeheer -
175
-

- Opgelet:
Conclusie
- Men
- Het
- Op
* de intresten en de kosten (samen vonnen zij het agio) worden op voorhand
betaald;
* wanneer het een cedentdisconto is. betaalt de trekker het agio. Is het een
leveranciersdisconto. dan betaalt de betrokkene.
het eerste zieht lijkt het verdisconteren van wissels goedkoper dan het
opnemen van kaskrediet. Oit is echter niet altijd het geval. aangezien de discon-
tokost op voorhand moet worden betaald op het volledige bedrag en voor de
gehele looptijd van de wissel. Bij kaskrediet rekent de bank de kosten slechts
trimesterieel aan en alleen op het bedrag dat werd opgevraagd. alsook slechts
voor het aantal dagen dat men het krediet nodig had. Als men veel wissels in
zijn bezit heeft kan men via selectie dit probleem voor een gedeelte opvangen.
Men laat dan slechts de gewenste wissels verdisconteren.
mag niet vergeten dat het bekomen van een geaccepteerde wissel Diet zo
evident is. Oat is nog minder het geval met een leverancierswissel. Op over-
heidsinstellingen mag men trouwens geen wissels trekken. Grote bedrijven
weigeren dit eveneens uit principe. Het is evenwel aanvaardbaarder in bepaalde
sectoren zoals by. textiel. grafische. hout- en meubelsector. Oetailhandelaars zijn
over het algemeen bereid om wissels te accepteren. Trouwens tijdens de negotia-
tiefase kan men altijd proberen een wissel te bedingen..
is wel een kredietvorm die de bank gemakkelijker zal toekennen dan bv.
een kaskrediet en veelal zonder noemenswaardige waarborgen. Soms wordt wet
een kredietverzekering vereist.
3.2.4.2. Disconto van orderbriefjes (promessen)
Definitie
Een promesse of orderbriefje is een gedagtekend geschrift. waarbij de onderteke-
naar (betrokkene) zich verbindt om op een bepaalde plaats en datum een bepaalde
som te betalen aan de nemer of diens order.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
176
-

Kenmerken
- Het
- Voor
- Het
- Bij
- Vaak
orderbriefje kan via endossement overgedragen worden.
niet-betating op de vervaldag spreekt men eveneens van protest.
is het de klant die aan zijn bank een promessekrediet aanvraagt,
waarbij hij
een promesse ondertekent aan order van de bank en vervolgens ter disconto
aanbiedt.
is een kredietvorm die de bedoeling heeft om aan een zeer gespecifieerde
kredietbehoefte te voldoen, zowel in tijd a1s qua bedrag.
de bank heeft het een risicograad die vergelijkbaar is met dit van het
kaskrediet. Er is immers geen controle over het gebruik en er is slechts verhaal
tegen de ondertekenaar (voor zover geen endossement). Niettemin is de promes-
se altijd beperkt in duur, dikwijls 1 tot 3 maanden.
Kostprijs
- Er
- Die
- Voorts
- Belangrijk
is een basisrentevoet, nt. meestal dezelfde als voor kaskrediet tenzij de
intrestvoet van vaste voorschotten wordt toegepast.
rentevoet wordt vervolgens met een marge verhoogd. Vaak ligt dit tussen 1
en 2 %, afhankelijk van de grootte van het bedrag, de looptijd en de hoedanig-
heid van de klant.
is er een provisie van 0,25 % per begonnen kwartaal.
is dat, zoals bij het verdisconteren van wissels, de intresten bier
eveneens vooraf moeten worden betaald.
Conc1usie
- Promessen
- Het
zijn niet zo populair omwille van de vereiste administratie en hun
kostprijs. Die is vaak dezelfde a1s van het kaskrediet terwijl dit laatste een
grotere soepelheid biedt.
kan gebeuren dat een debiteur bereid is om een promesse te tekenen
waardoor dit in feite neerkomt op een geaccepteerde wissel met aIle gevolgen
daaraan verbonden. Weliswaar zal de verdisconteringskost hoger liggen dan die
van wissels.
Optimaal debiteurenbeheer -
177
-

3.2.4.3. Disconto van warranten (inpandname van goederen)
Definitie
Een warrant is een handelseffect aan order, dat goederen vertegenwoordigt, die in
bewaring zijn gegeven bij een derde, nl. een uitbater van een depot of magazijn.
De warrant wordt verschaft door die derde-houder en vervolgens geëndosseerd
door de kredietnemer aan de bank.
De warrant (volgens de warrantwet van 20/1111862) bestaat in feite uit twee
delen : de warrant zelf die het bezitsrecht op de goederen via pand vertegen-
woordigt en de ceel die het eigendomsrecht over die goederen bevat. In de praktijk
worden beiden altijd samen afgestaan.
Kenmerken
- De
- De
bank zal die warranten, voor zover ze een waardebedrag en een vervaldag
vermelden, verdisconteren wanneer het herdisconteren bij de Nationale Bank
van België mogelijk is. Daartoo moot de warrant beantwoorden aan bepaalde
voorwaarden zoals :
* aard van de goederen (mooten vnl. vlot verhandelbaar zijn);
* hoedanigheid van de klant (moot betrouwbaar zijn);
* veiligheid van het magazijn of opslagplaats (de derde-houder moot erkend
zijn by. N.V. Warrant);
* onder zeer strikte voorwaarden kan de opslag eveneens gebeuren bij de
kredietnemer bv. garagisten en over
het algemeen seizoongebonden produc-
tiebedrijven. Er kan ook een schikking getroffen worden met de douane, de
zogenaamde fictieve depots bij invoor van goederen. In uitzonderlijke
gevallen aanvaardt de bank vervoors- en verzekeringsdocumenten in pand te
nemen;
* verzekering van de goederen.
bank zal voorzichtigheidshalve tussen 50 en 80 % van de waarde der goede-
ren, vermeld op de warrant, verdisconteren. Zij geeft bovendien de voorkeur aan
grondstoffen eerder dan aan afgewerkte producten. De voorkeur gaat ook naar
gooderen waarvan de waarde vast is of slechts matig evolueert.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
178
-

- Nadat
de klant het geleende bedrag op vervaldag aan de bank heeft terugbe-
taald, zal deze laatste de warrant gerugtekend terugbezorgen aan haar klanL
Kostprijs
- Er
- Die
- Daarboven
- De
is vooreerst de basisrentevoet, die dezelfde is als voor wisseldisconto.
wordt verhoogd met een marge tussen 0.5 en 1 %.
komt in principe een provisie van 0,125 % op het bedrag van de in
disconto gegeven warrant.
klant zal eveneens kosten hebben La.v. de derde-houder alsook 0,01 % op
het warrantbedrag voor de certifiëring door de NationaIe Bank.
Conc1usie
- Qua
- Voorts
- Niet
kostprijs kan men hetzelfde zeggen als bij wisseldisconto, nl. het Jigt lager
als bij kaskrediet maar inzake bedrag en termijn is het minder tlexibel.
mag men niet vergeten dat men voor een geruime tijd zijn goederen niet
meer ter beschikking heeft. Men moet ze dus een tijd kunnen missen.
aile goederen worden aanvaard, vaak bedraagt de waarde der goederen
eveneens meerdere miljoenen BEF.
Optimaal debiteurenbeheer -
179
-

- Voor
- Indien
- De
- Eenmaal
3.3. Kredietvormen voor exportverrichtingen
3.3.1. Kaskredieten en Vaste Voorschotten in deviezen
toegekend, is het gebruik van kaskredieten in BEF (zie H V : 3.2.1.) in
principe aan geen verdere voorwaarden verbonden. Kaskredieten in deviezen
waren tot voor kort aan de wisselreglementering van het B.L.I.W. (Belgisch
Luxemburgs Instituut voor de Wissel) onderworpen : de debetstanden moesten
gestaafd worden door uitvoerdocumenten. Daardoor verloor dit krediet haar
kenmerken van soepelheid en waren andere financieringsmogelijk.heden vaak
interessanter en goedkoper. Vandaag is er geen toezicht meer van het B.L.I.W.
en kunnen banken zonder ristricties financiële verrichtingen in deviezen afslui-
ten.
grotere bedragen (groter dan 500.000 BEF) kan de uitvoerder een vast
voorschot of staight loan vragen in deviezen ter financiering van het toegestane
betalingsuitstel. Hier moeten we toch opmerken dat de minimum bedragen van
vaste voorschotten in deviezen veellager zijn dan voor straight loans in BEF (5
à 10 miljoen). De Iooptijd van het voorschot schommelt meestal tussen 1 en 6
maanden. Dat sluit echter niet uit dat sommige bankiers voor belangrijke
bedragen voorschotten van enkele dagen geven.
er geen binnenkomende betalingen zijn in die deviezen vanwege bv.
debiteuren, dan loopt de kredietontlener eveneens een wisselrisico. Hij kan zich
daartegen indekken via allerlei technieken (zie H V : 9).
tarifering hangt af van de gekozen munt en kan dus variëren tussen 5 en
20 %. Een vergelijking met de binnenlandse rentevoeten dringt zich dus op. In
1993 Hjken financieringen in US dollars, Britse ponden, Japanse yens, Zwitserse
franken en Nederlandse gulden te overwegen waard.
De basisrentevoet voor vaste voorschotten in deviezen is gebaseerd op de Libor
(London Interbank Offered Rate) en dat wordt verhoogd met een marge zoals
voor de binnenlandse kredieten. Kaskredieten in deviezen zijn meestal, net zoals
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
180
-

- Mocht
- De
- Men
- Een
in BEF, enkele procenten (:t 3 %) duurder en worden nog eens verhoogd met
een trimesteriële provisie.
zal over het algemeen financiering in deviezen aangaan wanneer er factu-
ratie aan debiteuren en/of betaIingen aan leveranciers in vreemde munten
gebeurt. Vaste voorschotten in deviezen zijn o.m. in combinatie met documen-
taire kredieten (zie H II : 2.2.2.6.) zeker aan te raden. doordat de factuur-
bedragen van exportfacturen groter zijn en het aantal debiteuren beperkter is.
Daarbij komt dat de bankier bij de tookenning ervan vrij soopel is.
3.3.2. Handelsaccepten .. exportwissels
betalingsuitstel kan een exporteur ook laten financieren door, net zoals voor
binneo1andse debiteuren, een wissel te trekken op de importeur, deze te laten
accepteren en te verdisconteren bij zijn bankier (zie H II : 2.2.2.3.). Deze
situatie is dus volledig vergelijkbaar met het cedentdiscontokrediet. Het kunnen
zowel Belgische als buitenlandse wissels zijn (behalve bij Franse debiteuren
waarvoor een Franse wissel is vereist).
de buitenlandse betrokkene de wissel (ook soms witte wissel genoemd)
op vervaldag niet honoreren, dus in gebreke blijven, moot de trekker voor de
nodige provisie zorgen. Om dit te vermijden kan de trekker het aval van de
bankier van de koper vragen. In dat geval is het zelfs raadzamer de koper te
vragen bij ondertekening van het contract een avalbelofte voor te leggen van zijn
bank.
wissel kan opgesteld zijn in BEF of in deviezen. Handelsaccepten in deviezen
kunnen gefinancierd worden in de buitenlandse munt of in BEF. In het eerste
geval zal er verdisconteerd worden op basis van de rentevoot van deze deviezen
en bestaat er geen wisselkoorsrisico, daar de bank op de vervaldag van de wissel
terugbetaald wordt met de door de buitenlandse koper betaalde deviezen.
Wanneer echter het handelsaccept dat opgesteld werd in deviezen, verdisconteerd
wordt in BEF, dan loopt de exporteur wet wisselkoersrisico. Hij financiert zich
01. in BEF en op vervaldag zal hij deviezen moeten terugbetalen aan zijn
Optimaal debiteurenbeheer -
181
-

- De
- Of
bankier. Dit risico kan hij uitschakelen door o.m. de deviezen die hij zal ontvan-
gen, aan zijn bankier op termijn te verkopen via een termijncontract (zie H IV :
9.3.2.). De kost van deze termijndekking moot uiteraard ingerekend worden in
de totale financieringskost.
intrestlasten lopen vanaf de verdiscontering tot de vervaldag van de wissel,
plus 10 à 20 dagen. Dit is de tijdspanne die de fondsen nodig zullen hebben om
de bank te bereiken. De basisrentevoet bedroeg 10,75 % op 01104/93 indien
verdiscontering in BEF. Dit wordt vermeerderd met een marge van meestal
en een endosseringsprovisie van 0,125 %. De kosten worden bij het begin
betaald.
Over het algemeen gaat het om gecertificeerde handelsaccepten, nt. met de
stempel van de Nationale Bank waardoor herdiscontering bij het H.W.I. moge-
lijk is. Zoniet staat de basisrentevoet 0,5 % duurder. De voorwaarden waaraan
men moet voldoon zijn gemakkelijk te realiseren, o.m. een max. betalingsuitstel
van 120 dagen (uitz. 180) en facturatie in BEF of in een ander EG munt.
Zoals bij gewone wissels bestaat hier ook het onderscheid tussen cedentdisconto
en leveranciersdisconto (zie H V : 3.2.4.1.).
er met handelsaccepten zal kunnen gewerkt worden, zal afhangen van het
exportland en van de bereidheid van de importeur om de nodige administratie te
verrichten.
Voor export naar sommige Westeuropese landen en met name naar Frankrijk
worden wissels vaak gebruikt (o.m. L.C.R. wissel, zie H II : 2.2.2.3.). Naar
andere of verder gelegen gebieden wordt er eerder zelden met wissels gewerkt,
o.m. omwille van de mooilijkheden om de wissel correct geaccepteerd te
krijgen : vaak vergt het een bijkomende opvolgingsprocedure om de wissel te
bekomen en het kan voorkomen dat een minder correcte debiteur een andere
vervaldag op de wissel aanbrengt of hem niet geaccepteerd terugstuurt. Door de
afstand tusseil trekker en betrokkene zijn deze kleine misverstanden niet zo snel
opgelost. Dikwijls heeft de uitvoerder geen andere keuze dan de volgende keer
niet meer te leveren of deze gewoonten te aanvaarden. Daarbij komt dat het
discontokrediet vnl. rust op de solvabiliteit van de betrokkene, en
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
dat is
182
1 %
-

- Kaskredieten
- Op
- De
-
mooilijker na te gaan in verre exportlanden. M.a.w. geen enkele bankier zal
happig zijn om "exotische" wissels te verdisconteren.
Deze problemen kan de exporteur enigzins vermijden door een lokale wissel
(voor zover dat document daar bestaat) te trekken op de importeur. Een
dergelijke buitenlandse wissel kan vervolgens door de exporteur of importeur
verdisconteerd worden bij een plaatselijke bank. Uiteraard is die wissel en de
verdiscontering ervan onderworpen aan de lokale wetgeving en intrestvooten.
Het inwinnen van voorafgaande informatie is daarom absoluut noodzakelijk.
3.3.3. Bankaccepten I
zijn relatief duur. Handelsaccepten of wissels zijn soms niet
wenselijk of cornmercieel niet haalbaar. Een goedkope korte termijn financiering
voor een exporteur is de financiering met bankaccepten. Bij een bank accept geeft
de bankier de toelating aan haar k1ant om in het kader van een kredietopening
een wissel op haar te trekken ter financiering van een welomschreven uitvoer-
transactie en de bank verbindt zich om deze wissel te accepteren. Het bank accept
of blauwe wissel genoomd, moet samen met de vereiste documenten (factuur,
bewijs van uitvoer) afgegeven worden aan de bank.
Een bankaccept is dus getrokken op en geaccepteerd door een betrokkene met
een hoge solvabiliteit. Een dergelijke schuldbekentenis kan uiteraard vrij gemak-
kelijk verdisconteerd worden bij een financiële instelling (vaak de betrokkene
bank zelO. In de meeste gevallen zal de bank zijn eigen accepten herdisconteren
bij het Herdisconterings- en Waarborginstituut (H.W.I.).
geen enkel ogenblik wordt de importeur betrokken bij het bankaccept. Hij
weet dus niet dat zijn klantenvordering gefinancierd wordt. Enkel de expor-
teurltrekker verbindt zich om op vervaldag voor de nodige provisie te zorgen.
vervaldag van het bank accept moot overeensternmen met de datum waarop de
exporteur het geld van de koper verwacht. In sommige gevallen vraagt de
bankier een kredietverzekering of vestigt hij een voorrecht op de goederen. De
Optimaal debiteurenbeheer -
183
-

- Het
- De
- Onder
- Bankaccepten
terugbetaling van het accept gebeurt met de door de importeur overgemaakte
fondsen.
Doordat de Idant (trekker) de wissel blanco endosseert en die terug afstaat aan
de bank, kan de bank haar gewoon wisselverhaal (regres) uitoefenen op de
trekker. M.a.w. indien op vervaldag van de wissel geen dekking aanwezig is,
zal de trekker gedebiteerd worden in rekening-courant. Hierdoor kan een
onregelmatige debetstand ontstaan. De wissel kan niet geprotesteerd worden,
daar de betrokkene de bank zelf is.
komt regelmatig voor dat in een documentair krediet bepaald wordt dat de
realisatie ervan kan geschieden tegen afgifte van een bankaccept. De
kredietopenende bank is in het kader van het documentair krediet meestal ook de
betrokkene en de verdisconteerder van het bank . accept
verdiscontering gebeurt tegen een officieel vastgestelde rentevoet (9,75 % op
01104/93) vermeerderd met een marge (vaak 1 %) en een acceptprovisie voor de
handtekening van de bank van 0,125% per maand. De kosten worden onmiddel-
lijk betaald. Over het algemeen gebeurt de toekenning van een dergelijk krediet
in het kader van een bankacceptkredietlijn. Deze rentevoet is relatief laag en
moet gezien worden in het kader van exportstimuli. Iedere bank beschikt over
een herdiscontolijn en zal tot mobilisatie van handelspapier overgaan in functie
van haarthesauriebehoeften.
bepaalde voorwaarden kan de Nationale Bank van België (N .B.B.)
bankaccepten certificeren, d.w.z. dat zij door haar stempel op de wissel te
plaatsen, verklaart dat het papier aan de gestelde vormvereisten voldoet. Niet
gecertificeerde bankaccepten krijgen een verhoogde basisrentevoet met 0,5 %.
kunnen eveneens in deviezen getrokken worden. Een bankaccept
verdisconteerd in deviezen is aangewezen indien de exporteur een vordering
heeft in deviezen en indien hij zijn wisselkoersrisico wenst in te dekken. De
toegepaste rentevoet is uiteraard de rentevoet van de betrokken munt. Een
vergelijking met financiering in BEF dringt zich dus op.
Het wisselrisico blijft evenwel bestaan wanneer de importeur niet tijdig betaalt.
De bank zal trouwens in dat geval het acceptkrediet omzetten in een kaskrediet.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
184
-

- In
Wenst men echter een bankaccept te verdisconteren in BEF terwijl de vordering
op de koper in deviezen is uitgedrukt, dan kan men nog altijd het wisselrisico
uitschakelen door een termijncontract, nI. hier een termijnverkoop van de te
ontvangen munt, met de bank af te sluiten (zie H IV : 9.3.2.).
de praktijk stellen we vast dat men inzake export minder en minder de
techniek van bankaccepten gebruikt ten voordele van kaskredieten in deviezen en
vaste voorschotten (al dan niet in deviezen).
3.3.4. Forfaiting I
Forfaiting is een techniek waarbij de forfaiteur (de bank van de exporteur) de
schuldvordering koopt van de uitvoorder tegen onmiddellijke storting van 100 %
van het factuurbedrag (minus de kosten). De bank ziet af van zijn verhaalrecht
t.o.V. de exporteur, voor zover de prestaties correct zijn uitgevoord. Het systeem
vertoont veel gelijkenissen met factoring, alhoewel het hier doorgaans gaat om
schuldvorderingen die betrekking hebben op uitrustingsgoederen en die betalings-
uitstellen genieten van 6 maanden tot 5 jaar. Over het algemeen zal de bank
vragen dat er wissels of orderbriefjes op eersterangs debiteuren worden getrokken
of het aval dragen van de bank van de buitenlandse koper. In bepaalde landen heeft
aval geen juridische waarde (bv. USA). In dat geval moot een waarborg ad hoc
verstrekt worden in een afzonderlijk document, bv. een stand by letter of credit
(zie H II : 2.2.2.8.). De forfaitingkosten voor de exporteur zijn afhankelijk van de
discontovoet, de toogende betalingstermijn en het risico van het betrokken land,
debiteur en/of bank die voor aval tekende. Men kan de kostenstructuur in feite
vergelijken met die van verdiscontering van wissels (zie H V : 3.2.4.1. en 3.3.2.).
Forfaitdisconto biedt de exporteur dus een onmiddellijke betating en sluit betatings-
wissel- (zie H IV : 9.3.3.) en politiek risico uit.
Optimaal debiteurenbeheer -
185
-

3.4. Criteria die banken hanteren bij kredietverstrekking
3.4.1. TerugbetaIingscapaciteit van de klant
De bank dient immers te weten of de kredietnemer de verstrekte kredieten kan
terugbetalen. Daartoe zal de bank de jaarrekening van de klant onderwerpen aan
een grondige analyse.
Zij zal o.m. de solvabiliteits-, liquiditeits- en rendabiliteitsratio (vnl. de cash flow)
alsook de stoek-, debiteuren- en leveranciersrotatie berekenen (zie H ITl : 2) en
vanzelfsprekend vereisen dat die voldoende bevredigend zijn.
Om een evolutie waar te nemen gaat de bank de jaarrekeningen van de laatste 2
(soms 3) jaren vergelijken.
Voor startende, zeer jonge of sterk groeiende ondernemingen is het wenselijk een
ondernemingsplan te kunnen voorleggen. Oat zou naast een voorstelling van de
aetiviteit, de klanten en de leveranciers moeten bestaan uit een investeringsplan,
een financieringsplan en uit een rendabiliteitsprognose.
3.4.2. Financieringsbehoefte
Vooreerst moet een hoofdregel gerespeeteerd worden, nt. dat lange termijn
financieringen dienen voor het verwerven van vast aetief (vnl. terreinen, gebou-
wen, machines en voertuigen) en korte termijn financieringen voor het aansehaffen
en voeden van het vlottend aetief (vnl. stock en handelsvorderingen).
De klant zal aan de hand van berekeningen aan de bank tonen waar,
waarom er tekorten zijn.
- De
3.4.3. Persoonlijkheid van de klant
hoeveel en
bedrijfsleider van een onderneming dient eerlijk en integer te zijn. Zijn
verleden zal daarom nagegaan worden.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
186
-

- Ook
- Als
- Anderzijds
Hij moet blijk geven van professionalisme en over voldoende beroepskennis te
beschikken. Hij dient eveneens de nodige werklust, creativiteit, organisatietalent,
overtuigingskracht en gezond verstand aan de dag te leggen.
in het verleden moet hij al zijn verplichtingen t.a. v. de bank nagekomen
zijn.
banken zich soms verregaand verbinden t.a.v. bepaalde klanten, dan heeft
het dikwijls te maken met de persoonlijkheid van de kredietnemer.
is het ook zo dat banken zeer voorzichtig zijn met startende bedrij-
ven omwille van gebrek aan informatie en ervaring omtrent bovenstaande
punten.
3.4.4. Economische sector waartoe de klant behoort
Economische sectoren in moeilijkheden zoals momenteel bv. textiel, transport,
drukkerij, electronica en informatica (vnl. hardware) zuBen het bij de banken iets
moeilijker hebben. In het tegenovergestelde geval is het altijd aangewezen cijfers
m.b.t. uw sector te kunnen voorleggen. Die zijn te bekomen via eigen marktstu-
dies, Nationale Bank, beroepsfederaties, Kamers van Koophandel, publicaties in de
kranten en tijdschriften,
3.4.5. Rendabiliteit voor de bank
...
Dit aspect komt de dag van vandaag meer en meer aan bod en in hoofdzaak bij het
bepalen van de financieringskostprijs. Wanneer een klant een veri aging van de
standaardtarieven wenst, omdat hij bv. over een voordeligere offerte van een
concurrerende bank beschikt, zal zijn bank gaan kijken naar haar totale rendabiliteit
op die klant. Is die ruim positief dan zijn
haalbaar.
tariefverlagingen gemakkelijker
Dit kunnen dan toegevingen zijn op : de marges, trimestriële of andere provisies,
valutadagen (bv. dagvaluta), zichtvergoeding voor creditstanden, dossier- en
Optimaal debiteurenbeheer -
187
-

studiekosten, gunstigere wisselkoersen, ristorno's inzake buitenlandse transferts,
- De
voor investeringskredieten zelfs een lagere basisrentevoet,...
- In
3.4.6. Waarborgen I
laatste instantie komen de waarborgen. Als de bank geen positief antwoord
heeft kunnen geven aan bovenvermelde criteria, zal zij geen kredieten verstrek-
ken. Immers, korte tijd na de kredietverlening zou de bank misschien reeds
moeten overgaan tot de uitwinning van de waarborgen, wat ten slotte haar
hoofdtaak niet is.
Niettemin zal de bank die tot kredietverlening heeft beslist nagenoeg altijd één of
meerdere waarborgen vragen.
tendens van de jaren tachtig, wegens concurrentie tussen financiële
instellingen, was gericht naar het vragen van minder waarborgen. De banken
vroegen vnl. mindel" zakelijke waarborgen en meer en meer morele waarborgen.
Met de verslechtering van de conjunctuur vanaf 1991 zien we echter een kente-
ring. De banken verstrekken minder gemakkelijk kredieten, zeggen ze vlugger
op en vragen in verhouding met vroeger meer zakelijke waarborgen.
Gezien de grote verscheidenheid aan waarborgen hebben we die in een aparte
afdeling besproken.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
188
-

- Alhoewel
- De
- Er
- Ook
3.5. Soonen waarborgen I
3.5.1. Inleiding
de essentiële waarborg van de banken te vinden zou moeten zijn in de
waarde van de bedrijfsleiders van de kredietbehoeftigde ondememing en in de
waarde van de ondememing zelf, zuIlen de bankiers veelal andere waarborgen
vereisen. Banken verstrekken in principe slechts notoriëteitskredieten (zonder
waarborg) tot max. 30 % van het eigen vermogen van een ondememing. De
banken verantwoorden hun waarborgeis door te steIl en dat zij een veiligheid
wensen voor de onzekere toekomst t.g. v. verandering van bedrijfsleiders,
verkeerde beslissingen, verhevigde concurrentie, neerdalende conjunctuur,
Voorts mogen de verleende kredieten niet aanzien worden als risicokapitaal maar
wet als vreemd vermogen dat ten aile tijden moot kunnen terugbetaald worden.
De aangerekende kosten, vnl. intresten, zijn slechts een vergoeding voor het
gebruik van het geld en niet voor een risico zoals de eigenaars van een ondeme-
ming lopen met hun ingebracht kapitaal. Aangezien banken niet delen in de
winsten van hun kIant, willen zij daarom ook niet de gevolgen dragen bij
eventuele verliezen.
waarborgen hebben uiteindelijk tot doe} bij niet-terugbetaling of bij faling
van de kredietnemer, de desbetreffende bank een zekere bevoorrechting te
verlenen t.a. v.
de andere schuldeisers.
zijn 3 so orten schuldeisers :
* de wetteIijke of ingevolge een overeenkomst bevoorrechte schuldeisers bv.
degenen die een hypotheek of pand handelsfonds hebben;
* de schuldeisers die een wettelijk recht van voorrang bezitten bv. de belas-
tingsadministratie, R.S.Z., werknemers;
* de niet bevoorrechte of chirografaire schuldeisers bv. de gewone leveran-
ciers.
de waarborgen kunnen onderverdeeld worden in verschillende categorieën.
Volgens de juridische indeling heeft men :
Optimaal debiteurenbeheer -
189
...
-

- Hierna
lie zakelijke of reële zekerheden . die hebben betrekking op een voorwerp al
dan niet lichamelijk en al dan niet toebehorend aan de kredietnemer, bv.
hypotheek, pand handelsfonds, kredietverzekeringspolis;
lie persoonlijke of morele zekerheden . geven een vorderingsrecht op perso-
nen, al dan niet de kredietnemer, en via deze personen op hun patrimonium
of op een bepaald good. De waarde van deze zekerheden hangt af van de
kredietwaardigheid en soms van de moraliteit van de borgsteller. Dat is het
gevaJ bij de borgsteHing, bankgarantie, de verbintenis niet te vervreemden
of te hypothekeren, volmacht tot hypothekeren.
voIgt een opsomming en een korte bespreking van de verschillende
waarborgen. De kosten die gepaard gaan met het verschaffen van een waarborg
zijn dikwijJs te verwaarJozen. Als dit niet het gevaJ is, wordt het vermeld.
3.5.2. Hypotheek I
Definitie
De hypotheek is een zakelijk recht op onroerende goederen zoals terreinen,
gebouwen, bouwwerken, recht van vruchtgebruik, van erfpacht en van opstal
alsook op schepen.
Opmerking : machines, materieel en meubilair die deel uit maken van een gebouw
of exclusief bestemd zijn voor de bedrijfsexploitatie vallen onder de hypotheek.
Kenmerken
- Om
- De
een geldige hypotheek te vestigen, is een notariële akte vereist. Om
tegenstelbaar te zijn t.a. v. derden, is eveneens een inschrijving vereist in het
register van hypotheekbewaring. De datum van de inschrijving bepaalt de rang.
Na 30 jaar moot de inschrijving hernieuwd worden.
banken wensen meestal een Ie rang inschrijving. Het bedrag van de hypo-
thekaire inschrijving zal zelden 80 % van de venale waarde
verkoop) van de goederen overschrijden. Dit komt omdat normaal
(in gedwongen
slechts 80 %
gefinancierd wordt, uitzonderlijk 100 % voor niet-industriële huizen en gronden.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
190
-

Aangezien er meestal meer gefinancierd wordt, zullen de banken terzelfdertijd
het handelsfonds in pand nemen voor het resterende gedeelte.
Conc1usie
- Het
- Er
- Het
is een van de meest interessante waarborgen die een bank kan verwerven,
voor zover ze Ie rang heeft. Ze komt over het algemeen voor bij investerings-
kredieten voor gebouwen.
zijn allerlei kosten, nt. inschrijvingskosten, registratierechten, aktekosten en
honoraria van de notaris die de kostprijs aanzienlijk verhogen. Bijvoorbeeld voor
een inschrijvingsbedrag van 5 miljoen BEF bedragen de totale hypotheekkosten
:t 115.000 BEF; voor een inschrijvingsbedrag van 10 miljoen BEF bedraagt het
:t 195.000 BEF.
is daarom raadzamer eerst andere alternatieven te overwegen en te nego-
tiëren met de bank bv. verbintenis om niet te vervreemden of te hypothekeren,
belofte tot verlenen van hypotheek; volmacht geven tot hypothekeren; onher-
roepelijke opdracht; ...
3.5.3. Inpandnarne van het handelsfonds
Definitie
Het pand op een handelsfonds van een ondememing is een zakelijk recht waarbij
de schuldeiser-pandnemer (dit kan alleen een erkende instelling zijn zoals een bank)
een voorrecht verwerft op de naam, het cliënteel, het uithangbord, de handelsin-
richting, de handelsmerken, het huurcontract, het meubilair, het materleel, de
voorraden ten belope van SO %, de openstaande vorderingen en het kasgeld.
Kenmerken
- Het
in pand geven van het handelsfonds belet de eigenaar niet de daarvan
deeluitmakende goederen te gebruiken en te verkopen. AIleen frauduleuze
verrichtingen zijn strafbaar. De bank zal zich echter nooit kunnen verhalen tegen
de aankoper die ter goeder trouw was.
Optimaal debiteurenbeheer -
191 -

- Wanneer
- De
- Het
- De
het meubilair en het materieel onroerend worden door bestemming of
incorporatie, maken ze geen deel meer uit van het handelsfonds maar van het
desbetreffend onroerend goed en onrechtstreeks van degene die er een hypotheek
op heeft.
inpandname kan bij authentieke (voor notaris) of bij onderhandse akte
(nagenoeg altijd) geschieden. Zoals bij een hyPOtheek is de inpandname slechts
tegenstelbaar aan derden vanaf de inschrijving in een speciaal register bij de
hypotheekbewaarder. De inschrijving blijft 10 jaar geldig tenzij tijdige verlen-
ging, na 30 jaar is een nieuwe akte vereist.
inschrijving gebeurt voor het bedrag van de hoofdschuld (het krediet)
vermeerderd met 3 jaar intresten en 10 % voor de kosten. Uiteraard verkiezen
de banken een Ie rang boven een 2e rang inschrijving.
voorrecht van de onbetaalde verkoper en het voorrecht van
van de gebouwen primeren op de rechten van
pand heeft.
Conc1usie
- Alhoewel
- De
- Ook
de verhuurder
degene die het handelsfonds in
banken er frequent beroep op doen, aanzien ze niettemin deze waar-
borg als bijkomstig of aanvullend, vaak bij een hypotheek of bij gebrek aan
andere waarborgen. Dikwijls wordt die waarborg eveneens gevraagd bij het
toekennen van korte termijn kredieten (vnl. kaskrediet en vaste voorschotten).
waarde als waarborg wordt bepaald door 25 % van de stocks op te tellen bij
30 à 50 % van de schuldvorderingen, het overige gedeelte van het handelsfonds
komt niet in aanmerking, tenzij na schatting door een expert. Wanneer de
kredietnemer reeds jaren klant is bij dezelfde bank en zij het volste vertrouwen
heeft in die Idant, gebeurt het niet zelden dat de bank op een andere manier de
waarborg zal inschatten. Dit gebeurt dan door 50 % van de stocks te vermeerde-
ren met 100 % van de openstaande vorderingen. Het totaal bedrag daarvan
wordt vervolgens verminderd met een marge van 10 à 20 %.
bier zijn er niet te onderschatten registratierechten en andere kosten. Die
zijn :!: vergelijkbaar met de hypotheek, alleen vallen de notariskosten en honora-
ria weg gezien er geen authentieke akte vereist is. Bijvoorbeeld voor een in-
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
192
-

- Staat
schrijvingsbedrag van 5 miljoen BEF bedragen de totale kosten :f: 35.000 BEF;
voor een inschrijvingsbedrag van 10 miljoen BEF bedraagt het :f: 65.000 BEF.
men redelijk sterk t.a. v. zijn bank dan kan men proberen slechts een
volmacht of een belofte te geven tot inpandname van het handelsfonds. Dat de
kosten lager zullen uitvaUen spreekt voor zich. Deze
afgezwakte waarborgvor-
men komen wel frequenter voor bij hypotheken op onroerende goederen (zie
H V : 3.5.13. en 3.5.14.).
3.5.4. Voorrecht van de onbetaalde verkoper van roerende goederen
Definitie
Het is een voorrecht dat toekomt aan de onbetaald gebleven verkoper van roerende
goederen, voor zover die goederen door de aankoper niet werden vervreemd bv.
verkocht, er geen veranderingen aan zijn gebracht of niet onroerend
zijn geworden
door incorporatie of bestemming, tenzij het gaat om machines of ander bedrijfsuit-
rustingsmateriaal.
Het is juist dit laatste dat het meest voorkomt als voorreeht van
verkoper en waarover we het zullen hebben.
de onbetaalde
De wet (art. 20,50 Hypotheekwet en art. 546 Faillissementswet) zegt dat de
onbetaald gebleven verkoper van machines, toestellen, gereedschappen en
ander bedrijfsuitrustingsmaterieel voor nijverheids-, handels- of ambachtsonder-
nemingen, gedurende 5 jaar een voorrecht behoudt op die goederen, zelfs indien zij
onroerend zijn geworden door bestemming of incorporatie.
Kenmerken
- Hiertoe
is vereist dat binnen 15 dagen na de levering een door de verkoper
eensluidend verklaard afschrift van de al dan niet aanvaarde factuur of van
elke andere akte waaruit de verkoop blijkt, wordt neergelegd op de griffie van
de Rechtbank van Koophandel van de woon- of verblijfplaats van de koper. Als
op de faetuur geen leveringsdatum voorkomt, geldt de factuurdatum als referen-
Optimaal debiteurenbeheer -
193
-

- Uiteraard
- Ook
- De
- Dit
tie. Door deze laatste regel toe te passen kunnen nalatige leveranciers toch nog
in extremis een voorrecht bekomen.
voorrecht primeert op de rechten van de pandhoudende schuldeiser van het
handelsfonds, ongeacht of de factuur vóór of na de inschrijving van het pand op
het handelsfonds is uitgeschreven.
bank zal i.g. v. kredietverstrekking op haar beurt dit voorrecht van de
verkoper ontvangen via cessie van de factuur of via subrogatie.
Conc1usie
-
Deze waarborg wordt door de financiële instellingen nagenoeg altijd genomen
bij imanciering op atbetaling indien het om machines, voortuigen,
... handelt.
Over het algemeen is het de bank van de aankoper die financiert en derhalve het
voorrecht zal overnemen. Voor aankopen uit bepaalde landen by. Oostenrijk,
kan de Belgische bank dit voorrecht niet bekomen. Zij zal dan mooten uitkijken
naar andere waarborgen bv. inpandname van het handelsfonds.
vervalt het voorrecht wanneer de koper de gooderen verder doorver-
koopt.
wanneer de verkoop van dergelijk good niet specifiek gepaard gaat met een
financiering vanwege een financiële instelling, is het toch aangeraden de
publiciteitsvereisten na te leven. Een extra zekerheid is graag meegenomen.
3.5.5. Overdracht van het voordeel van een levensverzekeringspolis
Definitie
Een levensverzekeringspolis is een polis waarbij de verzekeraar een bepaald
bedrag zal uitkeren aan de begunstigde van de verzekerde of aan de verzekerde
zelf bij respectievelijk het overlijden van de verzekerde of op een
van de verzekerde (meestal rond zijn pensioon).
Het voordeel van zo'n polis kan afgestaan worden aan bv. een bank.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
bepaalde leeftijd
194
-

Kenmerken
- De
- Ofwel
bevat de polis reeds een afkoopwaarde, dit is het geval vanaf het derde
jaar, waarop de bank zich kan baseren bij het bepalen van het toe te kennen
krediet. Of we 1 kan de bank van de bedrijfsleider-klant het aangaan van een
overlijdenspolis vereisen wanneer de bank vindt dat het reilen en zeilen van de
onderneming teveel atllankelijk is van die bedrijfsleider. De jaarprernie
bedraagt al vlug :l:: 5.500 BEF per miljoen krediet voor iemand van 35 jaar en
met een 10 jarige duurtijd.
formaliteiten zijn niet zo omslachtig, nt. overhandigen van de originele polis
aan de bank met een brief en een aanhangsel aan de polis, eveneens ondertekend
door de verzekeraar, waarbij het voordeel wordt overgedragen aan de bank en
waarbij de verzekeraar bevestigt dat hij de bank zal verwittigen als de prernies
niet meer worden gestort. Er wordt ook vermeld dat de bank op elk ogenblik de
afkoopwaarde mag eisen.
Conc1usie
Deze waarborg is in feite alleen maar mogelijk als de polis reeds een afkoopwaar-
de bezit of we I omdat ze opgelegd wordt door de bank voor de hierboven om-
schreven reden.
3.5.6. Overdracht van het voordeel van een kredietverzekering
Definitie
De kredietverzekering is een overeenkomst waardoor een verzekeraar zich verbindt
t.a. v. de verzekerde de schade te vergoeden die hij zou kunnen Iijden tengevolge
de insolventie van zijn debiteuren. Het voordeel van een dergelijke polis kan
eveneens overgedragen worden aan een bank.
Optimaal debiteurenbeheer -
195
-

Kenmerken
- Zoals
- Dezelfde
- Bij
- Er
zijn twee soorten polissen : de individuele polis die slechts een aangeduide
debiteur verzekert en de abonnementspolis die aIle goedgekeurde debiteuren
verzekert. Dat laatste komt het vaakst voor.
de Nationale Delcrederedienst is men vnl. gespecialiseerd in het verzekeren
van de uitvoer naar niet Westeuropese landen. Ook politi eke risico's worden er
gedekt. Voor het overige zijn het vnl. COBAC en AC-Namur die in België als
kredietverzekeraars voorkomen (zie H IV : 4 en 6).
in het hoofdstuk risicodekking tegen debiteuren werd besproken, zijn er
allerlei beperkingen verbonden aan die polis bv. beperkte uitbetaling, niet elke
debiteur wordt aanvaard, ...
formaliteiten als bij een levensverzekeringspolis zijn van toepassing
inzake overdracht van het voordeel ten behoeve van de bank.
Conclusie
De bank zal in principe zo'n polis vereisen wanneer zij een discontokrediet of een
kaskrediet tegen inpandname van facturen verstrekt. In dit geval zal de kredietne-
mer moeten rekenen op een meerkost voor het bekomen van zijn krediet (tussen
0,20 % en 1 % op de verzekerde omzet). Hij is dan wel voortaan verzekerd tegen
mogelijke insolvente debiteuren.
3.5.7. Inpandgeving van effecten, goederen, facturen, vorderingssta-
ten, wisselbrieven, orderbriefjes en cheques.
Deze waarborgen zijn reeds uitvoerig besproken, vnl. bij de korte termijn kredie-
ten of bij de betalingsmiddeIlen :
* effecten en goederen (zie H V : 3.2.2.3., 3.2.4.3. en H II : 2.2.2.11.);
*
facturen (zie H V : 3.2.2.1.);
* vorderingsstaten (zie H V : 3.2.2.2.);
* wisselbrieven (zie H V : 3.2.4.1.. 3.3.2. en H II : 2.2.1.3. en 2.2.2.3.);
* orderbriefjes (zie H V : 3.2.4.2. en H II : 2.2.1.3.);
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
196
-

* cheques (zie H V : 3.2.2.5. en H II : 2.2.1.2. en 2.2.2.2.).
3.5.8. Inpandname van een bankrekening
Definitie
Het gaat om gelden die de klant ler garantie aan de bank heeft overgemaakt en die
op een speciale rekening zijn geplaatst.
Kenmerken
- Dit
- Er
is al1een maar mogelijk bij uw eigen bank, zoniet gaat het om een cessie
van een schuldvordering op een andere bank (zie H V : 3.5.9.).
wordt een deponeringscertiticaat gecreëerd dat de bank in pand neemt.
Conc1usie
De bank zal dit over het algemeen vragen wanneer zij zichzelf moet garant stel1en
ten aanzien van bv. een leverancier van haar klant.
3.5.9. Overdracht (cessie) van een schuldvordering
Definitie
Volgens art. 1689 en 1690 van het Burgerlijk Wetboek verkrijgt de overnemer het
bezit ten opzichte van de overdrager door het ontvangen van de titet. Ten
aanzien van derden gebeurt dit pas na de overdracht aan de schuldenaar te hebben
betekend via deurwaardersexploot of doordat de schuldenaar in een authentieke akte
de overdracht aanneemt. M.a. w. het vol staat de schuldvorderingstitel af te staan
(om een bewijs te hebben wordt best in een geschrift voorzien dat dit bevestigt)
opdat de eigendom ervan overgaat. Ten aanzien van derden o.m. de debiteur van
die schuldvordering, is vereist dat hij van die overdracht op de hoogte wordt
gesteld en dat hij dus aan iemand anders moet betalen.
Optimaal debiteurenbeheer -
197
-

In het parlement ligt een wetsontwerp kJaar dat het deurwaardersexploot of de
- Bij
- Na
authentieke akte in deze materie vervangt door een aangetekende brief. Eenmaal
gestemd zal deze overdrachtsvorm aan belang winnen.
Kenmerken
- Allerlei
- Bij
schuldvorderingen zijn denkbaar : bv. een algemene schuldbekentenis
van een particulier of handelaar, een vordering op een bankrekening bij een
andere bank dan degene aan wie men cedeert, een vorderingsstaat in het kader
van werken of leveringen.
cessie ontvangt de bank de eigendom van de titel met zijn nadelen o.m. de
verweermiddelen van de debiteur, het insolvabiliteitsrisico op de debiteur,
maar uiteraard ook met de voordelen, o.m. het recht op betaling, de voorrech-
ten, geen beslag mogelijk door derden.
inpandname van schuldvorderingen is er geen overdracht van eigendom,
maar kan de betekening t.a. v. de debiteur soepeler verlopen. Een aangetekende
brief met bewijs van ontvangst is vaak voldoende.
de betekening aan de debiteur kan deze laatste slechts bevrijdend betalen
aan de overnemer bv. een bank.
Conclusie
Gezien de omslachtige en dure procedure en de daaraan verbonden imago proble-
men, alsook de risico's voor de bank m.b.t. het bestaan van
de vordering, de
solvabiliteit van de debiteur, ... wordt deze waarborgvorm niet zo frequent toege-
past.
3.5.10.Borgtocht
Definitie
De borgtocht (borgstelling) is een overeenkomst waarbij een derde (de borg) zich
tegenover de schuldeiser verbindt tot betaling van de schuld (huidige of toekom-
stige) van de schuldenaar wanneer deze laatste de schuld zelf niet betaalt.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
198
...
-

Kenmerken
- Het
- De
- De
- Hij
- AIs
- De
- De
- Ook
- Een
-
- Een
kan tot doel hebben het vermogen van de schuldenaar, dat onvoldoende
blijkt te zijn, uit te breiden met dat van de borg of we 1 om in bepaalde gevallen
de bestuurders of vennoten van een vennootschap nauwer te verbinden. Ze
bewijzen daardoor vertrouwen te hebben in hun vennootschap.
bank evalueert de borg op basis van o.m. zijn achtbaarheid en vermogen
(roerend en onroerend).
borg staat in voor de hoofdschuld, vermeerderd met de intresten en
andere kosten vanaf de datum waarop de bank de betaling eist. AI is de borg-
stellingstermijn verstreken, toch blijft de borg gehouden voor het nakomen van
de verbintenissen aangegaan tijdens die termijn.
mag bij de uitwinning wel de verweermiddelen van de schuldenaar opwer-
pen
tegen de schuldeiser.
het gaat om een solidaire borg dan is de bank niet verplicht om eerst de
schuldenaar uit te winnen (rechterlijk te vervolgen) wanneer die in gebreke
bleef. De bank kan zich onmiddellijk tegen de borg keren.
borg die betaald heeft, wordt in de rechten van de schuldeiser gesubro-
geerd (in de plaats gesteld).
eñgenamen van de borg zijn eveneens aansprakelijk, uiteraard na het
overlijden van de borg.
een andere bank kan zich borg stellen.
variante op de borgtocht is een intentieverklaring. Die wordt vaak door
een moederbedrijf aan de bank toegekend ten voordele van een filiaal. Het is wel
afhankelijk van de bewoording of het slechts een morele verbintenis inhoudt van
waakzaarnheid,
... dan wel een echte borgstelling.
Wanneer door het optreden van de schuldeiser de borg verhinderd is na de
uitwinning in de rechten te treden van de schuldeiser, dan vervalt de borgtocht
(art. 2037 van het Burgerlijk Wetboek; maar de bank zal die mogelijkheid
expliciet uitsluiten).
borgstelling kan via een onderhandse akte waardoor de kosten nagenoeg
onbestaand zijn.
Optimaal debiteurenbeheer -
199
-

Conc1usie
De banken appreciëren ten zeerste deze waarborgvorm en vragen hem dan ook
vaak aan de zaakvoerder of bestuurder wanneer hij een krediet vraagt voor zijn
onderneming. De bedrijfsleider toont daarmee volgens de banken dat hij in zijn
zaak gelooft.
Als bestuurder. mag het verstrekken van een solidaire borgstelling ten voordele van
zijn vennootschap slechts het laatste a1ternatief zijn, tenzij men meer belang hecht
aan het aspect van kosteloosheid.
Het is aangeraden om een solidaire borgstelling in de tijd te beperken want de bank
zal deze waarborg later nooit spontaan afstaan. Zoniet zal de eventueel veel latere
uitwinning ervan als een verrassing overkomen.
De borg probeert best eveneens te vermijden dat de bank de solidariteit oplegt,
zodat zij ten minste eerst de schuldenaar moet uitwinnen.
3.5.11. Garantie
Definitie
Het verschil met de borgtocht is dat de garantie geen bijkomstige maar wel een
zelfstandige verbintenis inhoudt vanwege de garant.
Kenmerken
- De
- De
- De
zelfstandigheid houdt in dat de garant onmiddellijk kan aangesproken
worden tot betaling, wanneer de schuldenaar in gebreke bleef.
garant kan tegen de schuldeiser niet de verweermiddelen van
de schuldenaar
opwerpen en hij zal bij betaling niet in de rechten van de schuldeiser worden
gesubrogeerd. Hij heeft trouwens zijn eigen schuld voldaan.
vervaldag maakt wel een einde aan aUe verplichtingen, ook aan verbintenis-
sen die werden aangegaan voor die datum.
Hoofdstuk V : Fïnancieringsvormen op korte termijn -
200
-

Conc1usie
Het komt dikwijls voor dat de bank als garant optreedt voor haar klant (bankga-
rantie) bv. :
* bij aannemingswerken voor een bepaald percentage (5 à 10 %) van de totale
opdrachtsom ten voordele van de opdrachtgever (ook retention money bond
genoemd; varianten zoaIs bid bond, performance bond en advance payment
bond komen ook vaak voor);
* aIs avaI op een geaccepteerde wissel t.v. v. de trekker of de houder (zie H II :
2.2.1.3. en 2.2.2.3.);
* in het kader van importtransacties t.v. v. de buitenlandse leverancier of zijn
bank (zie H II : 2.2.2.6. en 2.2.2.8.);
* wanneer een huurgarantie wordt gevraagd.
Vanzelfsprekend zal de bank daarvoor een vergoeding vragen (dikwijls 0,25 % per
trimester op het gegarandeerde bedrag).
3.5.12. Verbintenis om niet te vervreemden noch te hypothekeren
Definitie
De kredietnemer verbindt zich ertoe om één of meerdere onroerende goederen
(veelal gebouwen) niet te verkopen of te laten hypothekeren zonder voorafgaande
toelating van de bank.
Conc1usie
De bank zal slechts zelden vrede nemen met een dergelijke zekerheid, gezien ze
alleen steunt op een gegeven woord van de kredietnemer. lndien de bank een
dergelijke waarborg aanvaardt, dan zal het in principe voor kredieten van korte
duur zijn.
Optimaal debiteurenbeheer -
201
-

3.5.13. Belofte om hypotheek te verlenen
Definitie
Het gaat om een belofte die de klant aan de bank verleent, waarbij hij zich
verbindt een hypotheek te verstrekken wanneer de kredieten niet zouden terugbe-
taald zijn op een overeengekomen vervaldag.
Conc1usie
De mico's voor de bank zijn hier nagenoeg identiek als bij 3.5.12. aangezien niets
de k1ant belet om zijn belofte niet na te komen.
3.5.14. Volmacht tot hypothekeren (notarieel mandaat)
Definitie
De volmacht tot hypothekeren is een authentieke akte (voor de notaris) waardoor
de k1ant een onherroepelijke volmacht geeft aan de bank om op een of meerdere
gebouwen hypotheek te nemen.
Kenmerken
- Dit
- De
gaat altijd gepaard met een verbintenis tot niet vervreemden noch hypothe-
keren.
bank kan de volmacht uitvoeren wanneer de kredieten niet op tijd worden
terugbetaald of bij verslechtering van de solvabiliteit van de klant.
Conc1usie
In tegenstelling met 3.5.11. en 3.5.12. komt de volmacht tot hypothekeren
frequenter voor, ook al blijft de bank hier een serieus risico lopeno De k1ant kan
immers het gebouw toch vóór het vestigen van de hypotheek verkopen. Bij
faillissement van de kredietnemer zit de bank eveneens in de problemen. Het grote
voordeel is echter dat zolang er geen hypotheek is genomen er aanzienlijk minder
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
202
-

kosten zijn : bv. voor een volmacht van 5 miljoen BEF bedragen de kosten
:t 21.000 BEF; voor 10 miljoen BEF bedraagen ze :t 26.000 BEF.
Om het risico bij fating te beperken. bv. geen inschrijving of slechts tijdens
verdachte periode. zuBen de banken soms een volmacht tot hypothekeren vragen
aan de vennoot of een derde m.b.t. zijn persoontijke onroerende goederen.
3.5.15. Onherroepelijke opdracht
Definitie
Die opdracht bestaat uit een brief die over het algemeen door de verkoper van een
gebouw (klant). via zijn bank verstuurd wordt aan de notaris die de verkoopakte
zal verlijden. Daarin wordt aan de notaris de onherroepelijke opdracht ter kennis
gebracht. nt. dat hij de opbrengst van de verkoop op de rekening van de verkoper
moet storten.
Conc1usie
De waarde van deze waarborg steunt bier nogmaals op de nauwlettendheid en
eerlijkheid van de betrokken personen. Niettemin kan het overbruggingskrediet.
dat op basis daarvan wordt verstrekt. korte liquiditeitsspanningen opvangen.
3.5.16. Verbintenis van de vennoten tot niet opvragen van de ver-
Definitie
strekte voorschotten
De vennoten bel oven aan de bank dat de door hen verstrekte voorschotten aan hun
ondememing. veelal via rekening-courant. niet teruggenomen worden a1vorens de
bankkredieten zijn aangezuiverd.
Optimaal debiteurenbeheer -
203
-

Kenmerken
- De
- De
- Om
- De
vennoten richten vaak een ondememing op met te beperkt kapitaal. De
bedoeling is enerzijds het risicodragend kapitaal te beperken en anderzijds
registratierechten en notariële ~relonen te minimaliseren. Na enige tijd zijn ze
toch genoodzaakt om aan bun ondememing voorschotten te verstrekken, al dan
niet tegen vergoeding.
bank zal terzelfdertijd vragen dat de onderneming zich eveneens verbindt de
voorschotten niet terug te betalen.
bank zal echter ook eisen dat de vennoten zich m.b.t. hun voorschotten
achterstellen ten voordele van de bank. M.a.w. bij liquidatie van de ondeme-
ming dient de aan de vennoten toekomende liquidatie-uitkering ter aanzuivering
van de bankkredieten.
zich extra te beveiligen zal de bank soms vragen dat de vennoot een wissel
trekt op zijn vennootschap voor hetzelfde bedrag als de verstrekte voorschot-
ten. Die wissel wordt vervolgens geëndosseerd aan de bank waardoor deze
laatste steeds een stok achter de deur houdt voor het geval er onregelmatigheden
gebeuren.
Conclusie
Deze waarborg wordt frequent toegepast wegens de eenvoud en het kosteloos
karakter. Wil de bank een nog grotere zekerheid, dan kan ze nog altijd de voor-
schotten in pand nemen. Er is dan wel een betekening bij deurwaardersexploot
vereist.
3.5.17. Bankexclusiviteit
Definitie
De klant verbindt zich ertoe al zijn f"manciële verrichtingen aan zijn bank toe te
vertrouwen.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
204
-

Conc1usie
Dit heeft als nadeel dat de c1iënt niet a1tijd de beste prijs zal bekomen. Anderzijds
is het een vorm van loyauteit t.a. v. de bank die veelal zal resulteren in een grotere
kredietverstrekking en/of geringere waarborgen. De bank heeft immers een
onmiddellijke en volledige eontrole op de aetiviteiten en het beheer van de onderne-
mingo
- Het
- Vele
- Volgens
3.5.18. Belangrijke opmerkingen
de wet van 14/07/1976 m.b.t. de reehten en pliehten der eehtgenoten,
kan een niet verbonden echtgenoot de daden gesteld door de andere eehtgenoot,
aI dan niet in het kader van zijn beroep, nietig laten verklaren wanneer die
daden een nadelige invloed kunnen hebben op het huwelijk. De bank zal daarom
niet nalaten het akkoord te vragen van de echtgenoot van de handelaar of
vennoot die zich ten privé titel of met zijn privé goederen verbindt.
tijdstip waarop een waarborg wordt verstrekt, is zeer belangrijk in geval
van faling. In het faillissementsvonnis zal de reehtbank een periode
bepa]en (de
zogenaamde verdaehte periode, nl. max. 6 maanden vóór de uitspraak) waarin
alle zekerheden die tijdens die periode zijn gesteld ter waarborg van bestaande
schu]den, kunnen beschouwd worden a1s een bedrieglijke benadeling van de
andere sehuldeisers. Daarom zal de bank ze]den waehten tot het ogenblik dat
haar klant het financiee] zeer moeilijk stelt om waarborgen te vragen en open-
baar te maken (a]s dit omwille van de tegenste]baarheid vereist is).
van de hierboven besproken waarborgen kunnen uiteraard ook door
derden, anderen dan de kredietnemer, gesteld worden t.a.v. de banken.
Optimaal debiteurenbeheer -
205
-

We hebben reeds hierboven geschreven dat vele KMO's opgericht worden met
onvoldoende kapitaal.
Na enige tijd zien de vennoten zich echter wegens de Iiquiditeitsspanningen
genoodzaakt voorschotten, at dan niet tegen vergoeding, te verstrekken aan hun
onderneming. Ook in het verdere bestaan van de onderneming kunnen tijdelijke
liquiditeitstekorten optreden, die eveneens kunnen opgevangen worden via voor-
schotten (meestal via rekening-courant). Niets belet dat eveneens derden die
voorschotten verstrekken.
Financiële of andere instellingen die de solvabiliteit van een dergelijke onderneming
berekenen, zullen deze voorschotten in principe bij het eigen vermogen optellen.
De reden daartoe is dat die voorschotten in de praktijk niet zo gemakkelijk uit het
bedrijf kunnen gehaald worden.
Het gebeurt echter, zoals we reeds zagen, dat bv. banken vragen om die privé
kredieten achter te stellen. Dit komt in feite neer op een pseudo kapitaalsverho-
ging.
I .. .. ... ..
.
..........-.......................................
..~1Il111 .1
5.1. Inleiding
Zoals reeds vermeld, bestaat factoring uit 3 grote dienstverleningen. N aast het
overnemen door de factor van de debiteurenadministratie en/of risicodekking op
debiteuren (zie H II : 3.8. en H IV : 5), zal veela1 terzelfdertijd een f"manciering
verstrekt worden op de openstaande facturen in de portefeuille van de factor. De
financiering is vanzelfsprekend een faciliteit die geboden wordt en geen verplich-
ting.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
206
-

- Vooreerst
- Uit
- Zodra
- In
5.2. Toetredingsvoorwaarden
zijn er de reeds geciteerde voorwaarden inzake debiteurenadministratie
en/of risicodekking (zie H II : 3.8.3. en H IV : 5.3.).
Indien financiering is gewenst, zal de factor ook het volgende vereisen :
* de klant mag niet factureren vóór de verkoop en levering van de goederen
of vóór het beëindigen van de dienst, m.a.w. vorderingsstaten, deeltijdse
facturatie en consignatiefacturen worden niet aanvaard.
* de klant moet een rninimale rmanciële structuur bezitten. De factor
aanvaardt geen negatief eigen vermogen of recente aanzienlijke verliezen.
de praktijk blijkt dat vooral ondernemingen in de volgende sectoren in
aanmerking komen : textiel, informatica, burotica, speelgoed, meubelen,
bouwmaterialen en andere soorten groothandel, alsook bepaalde diensten bv.
schoonmaak, vertalingen, drukkerij, interimbureaus. Sectoren die met in
aanmerking komen zijn : aanneming, trading, bedrijven die actief zijn in verse
producten en in levende planten en dieren.
5.3. Werking I
de klant aan zijn factor een copie van de geëndosseerde factuur overhan-
digt kan hij een rmanciering tot Max. 80 à 90 % (in geval van een formule met
risicodekking) van het factuurbedrag inc1usief B.T.W. bekomen. Na betaling
door de debiteur zal de factor het niet gefinancierde gedeelte vrijgeven. Wanneer
er geen risicodekking tegen insolventie van de debiteuren in de gekozen facto-
ringformule zit. zal het financieringspercentage schommelen tussen Max. 70 en
75 % van het factuurbedrag inc1usief B.T.W.
de praktijk gebeurt bij de factor alles boekhoudkundig via een rekening-
courant waarop alle geëndosseerde facturen worden geboekt. Vervolgens wordt
het met bevoorschotbare gedeelte op een waarborgrekening overgeboekt. Die
waarborg wordt vrij gegeven wanneer de debiteur betaald heeft. De kosten
(factoringrecht en intresten) worden onmiddellijk na afgifte van de copie-factuur
Optimaal debiteurenbeheer -
207
-

- Bij
- Zolang
-
- Bij
-
in rekening gebracht en worden vereffend met de eerst volgende betaalde
factuurbedragen.
betwistingen zal de factor onmiddellijk de financiering intrekken, over het
algemeen door andere facturen minder te bevoorschotten, tot er een oplossing
komt.
de factuur onbetaald blijft, zal de leverancier intresten betalen, voor
zover hij tenminste financiering heeft opgenomen. Wanneer
de factuur verzekerd
is, stoppen de intresten te lopen rond i: 100 dagen na vervaldag wegens de
uitbetaling door de factor. Wanneer de factuur niet verzekerd is, zal de factor op
i: 90 dagen na vervaldag de vordering meestal aan de klant terugbezorgen. De
verstrekte financiering komt dan in mindering van het financieringsgedeelte van
de overige facturen.
Wanneer de risicodekking in de gekozen formule zit, zuBen de meeste factors
het financieringspercentage, by. 85 %, eveneens afhankelijk maken van de
toegekende kredietlimieten op iedere debiteur. M.a.w. een factuur van 0,5
miljoen BEF op een debiteur die gedekt is tot slechts 0,2 miljoen BEF, zal
slechts recht geven op 85 % financiering van 0,2 miljoen BEF.
een normaal factorabele ondememing zal de factor hoogstens 3 à 4 keer het
eigen vermogen financieren. Bij een zeer goed factorabel bedrijf, o.m. wanneer
het gemiddeld factuurbedrag zeer laag Jigt (bv. < 50.000 BEF) en er een zeer
goede debiteurenspreiding is (bv. grootste debiteur < 5 % van de ornzet), zal de
factor soms tot 10 maaI of meer het eigen vermogen financieren:
Het is dus goed mogeJijk dat, indien het toegepaste financieringscoëfficiënt bv.
85 % op het totaal aan openstaande facturen meer zou bedragen dan de vermelde
3 à 4 keer het eigen vermogen, de factor de financieringsmogelijkheid zal
plafoneren tot een maximaaI bedrag.
Wanneer volgens de factor de kans op betwiste facturen hoven het normale ligt
of er is een concentratie op enkele debiteuren, dan zal de factor eerder het
f"mancieringscoëfficiënt naar beneden halen, by. naar .
60 %
Uiteraard worden deze afwijkingen na analyse van het dossier in de definitieve
ofTerte meegedeeJd.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
208
-

- De
- Indien
- Over
- Inzake
- De
5.4. Financieringsvormen en kostprijs
Een factor verstrekt hoofdzakelijk 2 soorten fmanciering.
- Vooreerst
heeft men het klassieke kaskrediet (zie H V : 3.2.1.) waarvan de
basisrentevoet (12 % op 01/04/93). venneerderd wordt met een marge (tussen
0,25 en 2,5 %). Bij de meeste factors wordt er eveneens nog een trimesteriële
provisie aangerekend (0,125 of 0,25 % op de hoogste debetstand).
Voor bedrijven die rond de 100 miljoen BEF omzet draaien, zullen de meeste
factors bereid zijn om vaste voorschotten (straight loans van bv. min.
BEF en min. 1 maand) toe te kennen (zie H V : 3.2.3.).
Ook bier is er een basisrentevoet (gebaseerd op de BffiOR) die echter kan
verscbillen naargelang de factor en een marge tussen 0,25 en .
1 %
5 miljoen
Over het algemeen zijn de factors eveneens bereid te financieren in deviezen,
zowel via kaskrediet als via vaste voorschotten.
intresten worden bij elke afrekening berekend en over het algemeen in
mindering gebracht van het gefinancierde gedeelte. Daardoor ligt bij de
factors de nominale rentevoet vaak wat hoger (:to,25 %) dan bij een bank die
dezelfde rentevoet hanteert maar slechts trimesterieel de intresten aanrekent.
5.5. Voordelen I
extra financieringsfaciliteit kan de factoringklant in staat stellen voortaan zijn
leveranciers contant te betalen, waardoor kortingen verkrijgbaar zijn.
de financiering wordt aangewend om zijn leveranciers- en bankschulden
te vereffenen, ontstaan er betere solvabiliteits- en rendabiliteitsratio's.
het algemeen za1 men via die extra middelen stipter zijn betalingsver-
plichtingen t.a. v. wie ook kunnen nakomen.
tarieven van kaskrediet en vaste voorschotten zijn de factors zelden
duurder dan de banken. Sommige factors aanvaarden dat de bankier van de
klant de factoringfinanciering verstrekt. Het gaat dan meestal om de bank die
Optimaal debiteurenbeheer -
209
-

- Factoringfinanciering
- In
eveneens aandeelhouder is van de desbetreffende factor. In dat geval zijn het
uiteraard de tarieven van de bank die van toepassing zijn.
voigt de omzet, meer bepaald het openstaand bedrag op de
debiteuren, waardoor een factor veel beter dan een bank op bv. seizoenpieken en
omzetgroei zal kunnen inspelen.
vergelijking met hetgeen een bank aan korte termijnkredieten zal verstrekken
in een ondemerning op basis van het handelsfonds, zal een factor vaak hoger
scoren, zeker
bij jonge ondememingen.
5.6. Concurrentieverschillen
De verschillen tussen de factors onderling liggen hoofdzakelijk op het vlak van:
* de aangerekende marge;
* het al dan niet toepassen van de trimesteriële provisie;
* aanpak m.b.t. betwiste en gedeeltelijk gedekte facturen;
* het toekennen van vaste voorschotten, alsook hun minimumbedragen en
-duur;
* het aantal afrekeningsdagen, m.a.w. hoeveel valutadagen verlies;
*
inkoopimanciering, m.a. w. financieren van aankoopfacturen of stockfinancie-
ring genoemd. Dit wordt maar door enkele factors toegepast en dan nog onder
strikte voorwaarden, bv. na voorleggen van verkooporders;
* het imancieringscoëfficiënt en het maximum geimancierd bedrag. Dit kan
verschillen naargelang de gevoeligheden van de factor m.b.t. bepaalde risico's
in het dossier, alleen na analyse van het dossier zal het kredietcomité van de
factor een definitief voorstel doen;
* het imancieren in deviezen.
Hoofdstuk V : Financieringsvormen op korte termijn -
210
-

5.7. Conclusie
Als een bedrijf alleen nut heeft aan die flexibele en extra kredietverstrekking. maar
weinig of niets kan aanvangen of besparen met de daaraan gekoppelde debiteu-
renadministratie en/of risicodekking, dan is factoring vanzelfsprekend duur. Men
dient immers steeds naast de intrestlast ook een factoringrecht voor die diensten te
betalen. Factoring is daarentegen interessant o.m. qua kostprijs als men de drie
diensten tenvolle kan benutten.
Optimaal debiteurenbeheer -
211
-

HOOFDSTUK VI
I~~~~~~~~~~~~~~~~~~~I
li~'~I.JI!iili~
. ."...................,.............................
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - . . . . . , . . . . . . . . . .
...................................................
........... ......................................
...................................................
: OPLOSSINGEN VOOR LANGDURIGE
LIQUIDITEITSSPANNINGEN
Wanneer een ondememing vaststelt dat zij reeds geruime tijd met aanzienlijke
thesauriespanningen zit, meer bepaald wanneer de korte termijn middelen niet meer
vols18an om de korte termijn schulden te vereffenen, dan dient het bedrijf in
kwestie naar een lange termijn oplossing uit te kijken. Gebeurt dit niet dan onts18at
er gevaar dat leveranciers, personeel, overheid (met betrekking tot R.S.Z.,
B. T. W., bedrijfsvoorheffing.
...)
en banken meer en meer druk zuBen uitoefenen
om betaald te worden, waardoor de fating niet lang meer kan uitblijven.
We gaan in het kort een aantal van die mogelijkheden bespreken.
r~~
.'JÎ1.....IIIB
~ ~ ~ ~ ~ ~
~ ~ ~
~
~~ ~~ ~~ ~~
~~~~~~~~
~~ ~~1
In de plaats van jaarlijks de winsten uit te keren aan de aandeelhouders via
dividenden of aan de bestuurders onder de vorm van 18ntièmes, kan men voortaan
beslissen dit bij de reseves onder te brengen. Zo blijven deze middelen binnen het
bedrijf als werkkapitaal beschikbaar en verbetert dit eveneens de solvabiliteit.
I..... ...s.................................................. ..... .~
...... il~mM~:~!rmiJI!lml........J
I 3.1. Inleiding
Wanneer langdurige spanningen optreden zoals hierboven omschreven, kan het
vols18an bv. om een gedeelte van de korte termijn kredieten bij de bank om te
Hoofdstuk VI : Oplossingen voor -
langdurige liquiditeitsspanningen
212
-

zetten in een lange termijn lening, of we I om er een aan te gaan zetfs indien men
- Voor
nog geen korte termijn kredieten heeft.
Lange termijn kredieten hebben als voordeel dat ze over een langere peri ode
kunnen worden terugbetaald. Doordat de intrestlast lager ligt en men de cash flow
(winst + afschrijvingen) van meerdere jaren kan gebruiken, is de terugbetaling van
dergelijke schulden draaglijker. Een lange termijn lening is door de bank eveneens
moeilijker vroegtijdig opzegbaar, wat dus meer zekerheid aan de ontlener ver-
- De
schaft.
3.2. Soorten
3.2.1. Termijn- en wentelkredieten
bankkredieten op lange termijn ( > 1 jaar) worden in feite in 2 categorieën
onderverdeeld.
Vooreerst is er de f"manciering op atbeta1ing, ook soms financiering, uitrus-
tingsfinanciering of middellange termijnlening genoemd. Het is een kredietvorm
die bedoeld is voor relatief beperkte investeringen bv. machines en voertuigen.
De looptijd hangt af van de economische gebruiksduur van het gefinancierde
voorwerp, maar blijft in principe beperkt tot max. 5 jaar. De kostprijs wordt
uitgedrukt in een maandelijkse rentevoet (bv. 0.60 %), omdat er maandelijkse
aflossingen zijn. Men gebruikt eveneens vaak deze kredietvorm voor voorafbeta-
Hngen van belastingen, uit te betalen verlofgelden en eindejaarpremies.
Vervolgens is er het termijnkrediet, ook investeringskrediet of lange termijn-
lening genoemd. Dit is een kredietvorm voor grotere investeringen bv. gebou-
wen en meestal voor een periode van 5 tot 15 jaar.
het aanvullen van het bedrijfskapitaal zal men in de praktijk eerder gebruik
maken van het termijnkrediet dan van een financiering op afbetaling.
Die termijnlening zat veelal een aflossingsschema bevatten en een duurtijd
hebben tussen de 3 en 5 jaar. De intrestvoet (tussen 8,45 en 8,78 % op 01104/93
naargelang aflossingswijze) is vanzelfsprekend lager dan bij bv. kaskrediet of
Optimaal debiteurenbeheer .
213
-

- Een
- De
discontokrediet. De rentevoot die de banken hanteren voor investeringskredieten
is over het algemeen gebaseerd op die van de N.M.K.N. Voor grotere bedragen
(> 50 miljoon BEF) en bedrijven (> 500 miljoon BEF) of voor zij die sterk
zijn in het negotiëren, zullen de banken werken met de Prime Rate (op 01/04/93
tussen 7.31 en 7.80 % naargelang duurtijd en aflossingswijze).
mogelijkheid bestaat eveneens om een wentelkrediet, ook roll-over of
revolving krediet genoomd, op te nemen. Dit is een krediet dat voor een vaste
periode (1 à 10 jaar) wordt toegekend en wordt opgenomen onder de vorm van
vaste voorschotten op korte termijn. Dit moot niet noodzakelijk met steeds
hetzelfde bedrag en dezelfde looptijd gebeuren. Het is wel hernieuwbaar op het
einde van elke deelperiode. De intrestvoet, gebaseerd op de BIBOR, die van
bank tot bank kan verschillen, is eveneens relatief laag (8,25 % voor 3 maanden
op 01/04/93) te vermeerderen met een marge tussen 0,25 en 1 %. Wel is het bij
deze kredietvorm minder evident om een aflossingsschema in te bouwen, zodat
vaak het totale bedrag op de vervaldag volledig moet worden terugbetaald. In
principe zijn wentelkredieten bestemd voor grote bedrijven die minstens 10
miljoen BEF als vast voorschot opnemen. Dankzij de concurrentie onder de
fmanciële instellingen beginnen ze dergelijke kredietvormen eveneens aan
middelgrote ondememingen toe te kennen, weliswaar soms mits verhoging van
de marge op de BIBOR naar 1,5 tot 2 % .
Het voordeel t.a.v. een termijnkrediet is dat men kan bedingen dat men niet
verplicht is om steeds hetzelfde bedrag op te vragen als vast voorschot. In een
deelperiode, meestal 3 of 6 maanden, van iets mindere thesauriebehooften kan
een wat lager voorschot worden opgenomen. Daardoor zal de ondememing
minder intresten betalen.
3.2.2. Obligatie
obligatie is een schuldtitel waaraan geen zeggenschap over de ondememing
verbonden is, m.a.w. geen stemrecht. Het geeft meestal recht op een vast
rendement, dus geen deelname in de winst en het heeft een specifieke looptijd.
Hoofdstuk VI : Oplossingen voor -
langdurige liquiditeitsspanningen
214
-

- Achtergestelde
- De
- Voor
Bij liquidatie van de ondememing worden de obligatiehouders vóór de gewone
en preferente aandeelhouders uitbetaald. Naargelang ze al dan niet aehtergesteld
zijn of daarentegen gewaarborgd zijn (bv. via een hypotheek). zullen ze respee-
tievelijk vallen onder de gewone aehtergestelde of bevoorreehte sehuldeisers.
obligaties worden aanzien als quasi eigen vennogen. Men zal ze
bij het eigen vennogen tellen voor het berekenen van de solvabiliteit.
open bare uitgifte op de kapitaalmarkt van obligaties met vaste rente wordt
nagenoeg volledig gedomineerd door emissies van de overheid zoals de staat,
provincies. gemeenten, parastatalen....
Grote ondememingen kunnen evenwel nog beroep doen op de markt van
onderhandse obligatie-emissies.
de andere bedrijven blijft de mogelijkheid om hun emissie aan een institu-
tionele belegger te verkopen. Men spreekt hier van private of direete plaatsing.
Als institutionele beleggers hebben we de :
* holdings, die zijn veelal ter beurs genoteerd, bv. Generale Maatsehappij,
G.B.L.. Almanij, Copeba. Eleetrorail, ...
* investeringsmaatsehappijen. bv. Investeo. Benevent, Vlaamse Investerings-
vennootsehap, G.I.M.V.. L.I.M.. ...
* gemeensehappelijke beleggingsfondsen. pensioenfondsen. verzekerings-
maatsehappijen en spaarbanken.
Het is vnl. bij investeringsmaatschappijen dat een K.M.O. zijn obligaties kan
plaatsen. voor zover aan bepaalde voorwaarden voldaan is : er is een min. en
max. duur en bedrag (dikwijls min. 5 miljoen BEF voor 5 jaar). het moet een
groeiend en rendabel bedrijf zijn.
Om de versehillende soorten obligaties met hun modaliteiten te kennen,
beter een daartoe gespecialiseerd werk te raadplegen of zieh reehtstreeks te
wenden tot een investeringsmaatsehappij.
Optimaal debiteurenbeheer -
is het
215
-

Ii ø.li~~!~!l!f.~~IIIl!I!!1
- Het
- Als
- Om
- Het
4.1. Vanwege de aandeelhouders of nieuwe privé investeerders.
grote nadeel van extra kapitaal in te brengen t.o.V. extra schulden aan te
gaan, is het feit clat dividenden met rlScaaI aftrekbaar zijn. Oit is wel het geval
met intresten. Elk bedrijf moet zelf het juiste niveau van eigen en vreemd
vermogen bepalen. In principe is het toch aangewezen om minstens 25 à 35 %
eigen vermogen of solvabiliteit te hebben.
de werkende vennoten of de bestuurders van een vennootschap willen
intekenen op een kapitaalsverhoging, kunnen ze daarvoor een kapitaalkrediet
aangaan. Oit gebeurt tegen een sterk verminderde financieringskost omdat de
door de vennoot of bestuurder betaalde intresten voor hem ats bedrijfslasten
aftrekbaar zijn. Weliswaar is die aftrek beperkt tot zijn bedrijfsinkomen uit die
vennootschap en voor zover hij uit die vennootschap zijn belangrijkste inkomen
betrekt. Oe kredietnemer betaalt in dat geval netto slechts ongeveer de helft van
de aangerekende intresten (in 1992 kwam dat netto neer op :t 5 %).
nieuwe investeerders aan te trekken zal men soms geneigd zijn een mini-
male winstuitkering voorop te stellen. Normaalligt die, gezien het risico,
5 % hoger dan de rentevoet van een staatsobligatie op 3 jaar. Als men er
rekening mee houdt dat dividenden niet fiscaal aftrekbaar zijn en dat nieuwe
investeerders vaak eisen clat hun aandelen door de oorspronkelijke aandeel-
houders na enige jaren moeten worden teruggekocht (at dan niet met een
meerwaarde), kan het een dure oplossing worden.
4.2. Vanwege investerings- en venture capital maatschappijen
onderscheid tussen investerings- en venture capital maatschappijen ligt vnl.
in het beoogde rendement en in de inmenging in het ondernemingsbeleid. Bij
venture capital wordt hoofdzakelijk een meerwaarde bij de latere wederverkoop
Hoofdstuk VI : Oplossingen voor -
langdurige liquiditeitsspanningen
216
3 à
-

- Qua
- Zoals
- We
- Investeringsmaatschappijen
(al dan niet aan de aandeelhouders) van de aandelen nagestreefd en zal de
zeggingsschap in de onderneming groter zijn.
Gemakshalve zullen we ze allebei voortaan investeringsmaatschappijen noemen.
kunnen naast het intekenen op obligaties (zie H VI :
3.2.2.) eveneens participeren in het kapitaal van een onderneming. Ook om
risicokapitaal te verstrekken aan hun klanten hebben de meeste grote banken
aparte vennootschappen opgericht. Om dergelijke participaties te verwerven,
moeten de ondernemingen evenwel aan bepaalde voorwaarden voldoen, zowel
in bedrag (min. en max.), duur, omvang van het bedrijf, als soms naar groei,
sector, creativiteit en rendement.
vergoeding gaat het opnieuw om een jaarlijkse dividenduitkering (al dan
niet een vast rendementspercentage) of om een meerwaarde bij de latere weder-
verkoop van de aandelen (o.m. bij venture capital) of om een cumul van beiden.
iedere aandeelhouder zal de investeringsmaatschappij eveneens recht
hebben op toezicht en informatie over de onderneming. Soms zal zelfs een
bestuurdersmandaat moeten worden afgestaan of begeleiding aanvaard worden.
Dit kan echter het bedrijf ook ten goode komen.
Wat wij onder 4.1. schreven, is hier eveneens van toepassing.
kunnen als indeling van dergelijke maatschappijen het volgende hanteren :
~ privé, behorend tot fmanciële instellingen of groepen :
* Benevent (I en II); Brinvest; Ibel; Investco; Mezzafinance; Nobema;
Vlaamse Investeringsvennootschap (V.I. V .)
~ privé, onatñankelijk :
* Advent Belgium; Belcofi; De Eik; Euroventures Benelux (I en II);
~ gemengd:
Gevepar; Indas; Kamolux; Lessius; Noro Group of Companies;
Oranje Nassau
* Isep; Alinvest (I en II); Shipinvest; Sidinvest
~ overheid :
*
Optimaal debiteurenbeheer -
G.I.M.V. (Gewestelijke Investeringsmaatschappij voor Vlaanderen);
G .I.M.B. (Gewestelijke Investeringsmaatschappij voor Brussel);
217
-

- Liquiditeitsspanningen
- Omgekeerd
L.I.M. (Limburgse Investeringsmaatschappij); Kamofin; Participa-
tiefonds van de Nationale Kas voor Beroepskrediet.
kunnen eveneens, althans voor een gedeelte, worden
opgevangen door een omzetstijging : via prijsverhoging van de verkochte
producten en diensten of we I door hoeveelheidsvermeerdering. Ook een daling
van de omzet via verI aging van het aantal verkochte eenheden, kan de kas-
spanningen wegnemen. In hoofdstuk II hebben we gezien hoe men via een goed
gevoerde debiteurenadministratie tot een versnelling kan komen van de verkoop-
ontvangsten.
te werk gaan is ook mogelijk. De uitgaven vertragen door een
betere stockrotatie : vnl. verkopen uit de bestaande voorraad en zolang mogelijk
wachten om hem opnieuw samen te stell en of op consignatie bestellen. Men kan
ook extra betalingsuitstel vragen aan de leveranciers en andere schuldeisers
(R.S.Z., B.T.W., bedrijfsvoorheffing,
...), eventueel afbetalingsplannen nego-
tiëren. Wat uiteraard ook helpt, is het verminderen van de uitgaven. Dit kan
door investeringsprogramma' s uit te stellen of te schrappen en te snoeien in bv.
personeel, gebruik van allerlei door extemen verschafte dienstverleningen,
aankoop van goederen, ...
raltl.II&;1I1....]
Vanzelfsprekend wordt vooreerst gedacht aan met gebruikte activa by. terreinen,
overtollige machines. Misschien kan men ook denken aan de verkoop van winstge-
vende activa of zelfs bepaalde afdelingen van de ondememing. Eventueel kan men
via een sale and lease back operatie of het terug buren van die activa, toch nog
beschikken over het economisch gebruik ervan.
Uiteraard zal men dit hier slechts als laatste reddingsmiddel aanwenden.
Hoofdstuk VI : Oplossingen voor -
langdurige liquiditeitsspanningen
218
-

II~jiEm~æl~~~~~)il
Als de liquiditeitsmoeilijkheden niet intern en zelfstandig kunnen worden opgelost.
kan een fusie of overname het voortbestaan van de onderneming verzekeren omdat
daardoor allerlei so orten synergieën ontstaan :
- operationele
- met
synergie-effeeten
* schaalvergroting, nt. de variabele en vaste kosten per eenheid dalen;
* voordelen uit ervaring. Door het fenomeen van de ervarings- of leercurve
ontstaat er productiviteitsstijging en daling van het aantal defecten. Dit zal
nog meer het geval zijn wanneer de activiteit gelijkaardig is;
* bij verticale integratie, zowel bij voorwaartse of achterwaartse integratie
van een aanverwant activiteitsstadium, ontstaan er eveneens tal van bespa-
ringen en voordelen;
* gezamentijk gebruik van bepaalde faciliteiten;
operationele synergie-effecten
*
financiële en fiscale voordelen. De ontleningscapaciteit stijgt, men kan
goedkoper nieuwe middelen aantrekken, recuperatie van fiscaal over-
draagbare verliezen is mogelijk alsook vrijstelling op gerealiseerde meer-
waarden op aandelen;
* verwijderen van inefficiënt management.
OptimaaJ debiteurenbeheer -
219
-

BIBLIOGRAFIE
* Amcham, Rising insolvency risk per country in 1991 -
per country, 06/1992.
Respect
of payment terms
* Argenti J., Corporate collapse : the causes and symptoms, Mc Graw Hillbook,
1976.
* Assurances du crédit de Namur, Contract en brochures.
* Bamps P., De gespierde consument, KB magazine, 1992.
* BBL, Exportaudit : Studie- en analyseprogramma voor de export, 1992.
* BBL, Factoring, BBL Berichten, 04/1984.
* BBL, Financieel beheer bij KMO's, BBL Onderneming.
* BBL, Het beheer van de wisselkoers- en renterisico's, 1988.
* BBL, Het documentair krediet, 1989.
* BBL, Het economisch finanCÎeel instrumentenbord, BBL Onderneming, 06/1990.
* BBL, Het kapitaalkrediet, 1992.
* BBL, Infotrade, BBL Onderneming.
* BBL, Reglementation de l'I.B.L.C. : conseils pratiques aux exportateurs.
* BBL, Starten voor eigen rekening, BBL Onderneming, 09/1989.
* BBL, Telelink.
* Becque E., De excess of loss polis, NCMV Exportflash, 10/1989.
* Belgian Business, Oproep aan exporteurs, 12/1989.
* Belgisch Arbitragebureau, Contract en brochures.
* Belgische Kamer voor Nationale en Internationale Arbitrage, Contract en
brochures.
* Belgo Factors, Contract en brochures.
* Benevent, Brochures.
* Bijnens R., Kredietverzekering verduidelijkt : Basiskenrnerken -
afrekening, C.I.S. International -
F.M. C., 1992.
funktie
-
* Bortier J., Heeft u genoeg netto-bedrijfskapitaal, Zelfstandig Ondernemen,
02/93.
* Braeckmans H., De overeenkomst : Persoonlijke zekerheidsrechten, Kluwer,
1990.
Bibliografie -
prijs
-
220
-

* Braeckmans H., Factoring: Eenjuridische analyse, C.E.D. Samson, 1979.
* Bravec M., Halte aux impaye's, Trends Tendances, 03/1992.
* Budget & Droits, Conditions générales : Loi plus stricte, 1992.
* Budget & Oroits, Lettre recommandée, 1992.
* Bureau Van Dijk, Brochure.
* Carette J., International Commercial Banking, Generale Bank.
* Cepina, Contract.
* Cera, Een eigen bedrijf starten.
* Cloquet A., Factuur, A.P.R.
* Cobac, Contract en brochures.
* Coeurnelle E., Lire un bilan, ce n'est pas tellement difficile, I'Echo de la
Bourse.
* Corluy W., De behandeling van het financieringsdossier door de bank,
E.H.S.A.L., 1991.
* Corluy W., Financiering en risicobeheer in de internationale handel, 1991.
* Crédit Générale, Manuel des crédits, 1973.
* Crédit Lyonnais, Exporter sur la Belgique : Moyens de paiement, 1987.
* De Broqueville M., L'assurance crédit : un outil au service des exportateurs,
Entreprendre, 10/1987.
* Oelcredere, Brochures en contract.
* De Markt, Factoring een totaaloplossing, 08/1988.
* De Standaard, Kredietverzekeraar Cobac komt in Franse handen, 0111993.
* De Winter, Gelezen en goedgekeurd, KB magazine, 1992.
* Dirix E. en BaIlon G.L., De factuur, Story-Scientia, 1985.
* Dochy A., Technieken voor de buitenlandse handel, BBL
* Dumarey E., De Italiaanse bankwereld, NCMV Exportflash, 1988.
* Dumarey E., Exportfinanciering met accepten, KB magazine, 1991.
* Dun & Bradstreet International, Contract en brochures.
* Edwards H., Credit management handbook, Gower publishing, 1988.
* Facts, Magazine voor Factoring, een uitgave van Belgo Factors 1984, 1985,
1986, 1989, 1990.
Optimaal debiteurenbeheer -
221
-

*
*
*
*
*
F.E.T..
05/1992.
Banken en verzekeraars versterken greep op Belgische topmakelaars.
F.E.T.. Delcredere koopt 25 % van kredietverzekeraar COBAC. 04/1993.
F.E.T.. Firm wit kapitaal verhogen tot 300 miljoen. 1991.
F.E.Tot Overschrijving tussen EG banken is gemiddeld 5 dagen onderweg.
1992.
F.E.T., Dossier risicodekking. 04/1993.
* Fidisco. Brochure.
* Fredericq L. en S., Handboek van Belgisch handelsrecht. 1.
* Generale Bank, De Delcredere dienst. G bulletin. 12/1987.
Bruylant, 1988.
* Generale Bank. De kredieten : Financieringsbehoeften van de ondernemingen.
kredietvormen en zekerheden, Kluwer. 1985.
* Generate Bank. Exporteren -
Importeren.
* Generate Bank, Exportfinanciering op halflange en lange termijn.
* Generale Bank. Het documentair incasso. G bulletin, 12/1987.
* Generate Bank. Optimaal gebruik van internationale betaaltechnieken.
* Generale Bank, Uw wisselrisico beheersen.
* Generale Bank, Veiligheid bij internationale transacties.
* Gillijns L.. De kredietverzekeringsmarkt, NCMV Exportflash, 10/1989.
* Gillijns L.. De kredietverzekeringspolis, NCMV Exportflash. 10/1990.
* Graydon Dongelmans. Contract en brochures.
* Hendrickx L., De konsignatie-overeenkomst, Z.O. Advies N.C.M.V.. 10/1991.
* Hovius J. en Van De Belt A., Credit management. Vuga, 1988.
*
*
International Factors, Contract en brochures.
Investco, Brochures.
* Kamer van Koophandel van Brussel, De algemene principes van de wisselcontro-
*
*
*
*
*
Ie, 08/1985.
KB, Betalingstechnieken in de buitenlandse handel. 1990.
KB, Dienstverlening aan bedrijven, 1989.
KB, Electronisch bankieren, 1991.
KB, Factoring, KB Weekberichten. 01/1981.
KB, Het opstellen van verkoopcontracten in de buitenlandse handel, 1992.
Bibliografie -
222
-

*
*
*
*
*
*
*
*
KB,
Infocataloog, 1986.
KB, Korte termijnfinanciering in de internationale handel.
KB, L'assurance crédit, KB weekberichten, 05/1992.
KB, Leidraad bij de wetgeving op de boekhouding en de jaarrekening van de
onderneoùngen, 1989.
KB, Op zoek naar financieel evenwicht in de onderneoùng, 1987.
KB, Starters, 1990.
KB, Tele-KB-Basic, KB Magazine, 1993.
KB, Wisselreglementering en wisselrisico's in het intemationale betalingsver-
keer.
* Krebes, Brochures.
* Locabel, Brochures.
* Maes H., Voordelen van Arbitrage, F.E.T., 1993.
* Merchiers Y., De overeenkomst : Factoring en aanverwante rechtsfiguren,
Kluwer, 1990.
* Michel P., Financer sa croissance, Trends Tendances, 06/1991.
* Nally R., Le factoring : Ses effets sur la rentabilité de l' exploitation et son rôle
dans Ie financement de l'entreprise, Les éditions d'organisation, 1969.
* NCMV Exportflash, Groei in het exportbedrijf, 02/1990.
* NCMV Exportflash, Leasing en export, 10/1988.
* Ooghe H., Bedrijfsfinanciering, Kluwer, 1991.
* Ooghe H., Falingsvoorspelling, E.H.S.A.L., 1989.
* Ottoy P., Ruilen is de oplossing bij overstock, F.E.T., 12/92.
* Phillippe D., De overeenkomst : De rechten en de bepaling van de inhoud van
de overeenkomst, Kluwer, 1990.
* Poot en Pauwels, Wat bij contractbreuk, NCMV Exportflash, 10/1990.
* Quatennes, Leasen of kopen, Exportf1ash N.C.M.V., 1992.
* Rathmes J., Recouvrement des créances, Gagnez, 1992.
* Redding H. & Knight G., The Dun & Bradstreet Handbook of Credit and
Collections, Thomas Cromwell company, 1974.
* Richter P., Kredietverlening aan afnemers, Samson, 1971.
* Safimex, Brochure.
Optimaal debiteurenbeheer -
223
-

* Schoonjans J., Eigen vennogen : Financieringsmogelijkheden met participatie-
vennootschappen, E.H.S.A.L., 1992.
* SGS, Brochures.
* Sogenal, La lettre de change relevé magnétique, 04/1988.
* Sogenal, Pratiques bancaires Françaises Iiées à I' encaissement, 1990.
* Stonne M., De overeenkomst : Contractuele mogelijkheden om geschillen
altematief op te lossen, KJuwer, 1990.
* Stonne M., Gerechtelijk recht, R.U.G., 1987.
* Thierens F., Bankborgstelling of bankgarantie, KB magazine, 1992.
* Timmerman G., Informatie is koopwaar, Belgian Business magazine, 10/1990.
* Trends, Dossier leasing, 1992.
* Van Acker J. en Vansina F., Fusies en ovemamen, E.H.S.A.L., 1992.
* Vandebeek K., Het innen van vorderingen op Franse afnemers, KB magazine,
12/1991.
* Van den Bosch A., Financiering van de buitenlandse handel, Fabrimetal, 1991.
* Van den Buick G., Forfaiting, F.E.T., 1988.
* VanHecke, Brochures.
* Van Houtte H., Enkele suggesties voor een efficiënte arbitrageprocedure,
T.B.H., 1989.
* Van Istendael A., Actueel boekhouden en handelsbeleid, 1985.
* Van Malderghem R., Kredietbeheer, NCMV Exportflash, 10/1989.
* Van Meerbeeck P., Leasing zonder BTW-zorgen, KB magazine, 1991.
* Van Minnebruggen W., Onrechtmatige bedingen, KB magazine, 1991.
* Visart M., Exporter sans souci, Trends Tendances, 1988.
* Volcke 0., Factoring, een volledige debiteurenopvolging, NCMV Exportflash,
10/1989.
* Warrant, Brochures.
* Wymeersch E., Handelsrecht, R.U.G, 1987.
Bibliografie -
224
-