voor buurtbewoners uit Mariakerke - vzw Kollekasteel

DE FEESTKRANT VAN HET JAAR ! April 2010
Dankzij 50-jarige Kollegeest
Mega-erfenis
voor buurtbewoners uit Mariakerke
“En in mei geven wij een groots volksfeest!”
Elk jaar wordt Kolegem een beetje rijker.
Voor het 50ste jaar op rij erft de Kolegemse
gemeenschap een stukje rijkdom onder de
vorm van cultureel erfgoed en een uniek
gemeenschapsgevoel, beter gekend als de
Kollegeest. Vzw Kollekasteel is een vereniging,
gevestigd – zoals de naam al doet vermoeden
– in het Kollekasteel. Vzw Kollekasteel is
niet gebonden aan een sociale, culturele,
politieke of godsdienstige overtuiging. Het
maakt de vzw Kollekasteel uitzonderlijk dat
zij, hoewel niet structureel door de overheid
gesubsidieerd, toch eigenaar is van een 19 de -
eeuws kasteel, bijgebouwen en een domein
van ruim 6.000 vierkante meter. Het kasteel
en domein zijn een collectief eigendom: ze
zijn van niemand en van iedereen. Iedereen
is welkom en heeft de vrijheid om te participeren
als actieve of passieve eigenaar.
In deze krant
P2
Lang leve
Kolleriek!
P23
Sterkste
druppelkot
ooit gesloopt
P4
De Kollefeesten
1961-2010
P24
Daniël Termont,
burgemeester
van Gent
Al 50 jaar wordt zo een maximale diversiteit
gestimuleerd. Het domein heeft een
publiek karakter en een lage drempel. Sinds
haar ontstaan in 1961, heeft de vzw een
eigen, uniek profi el opgebouwd binnen de
cultuur- en erfgoedsector:
• het verwerven, beheren, instandhouden en
verankeren van onroerend erfgoed
• het scheppen en archiveren van roerend erfgoed
en volkscultuur
• het tot stand brengen van een wisselwerking
tussen het onroerend erfgoed en andere maatschappelijke
domeinen zoals cultuur, ruimtelijke
ordening en leefmilieu
Je kunt de verkoopswaarde bepalen van 6.000
vierkante meter bouwgrond in een residentiële
verkaveling. Je kunt de waarde bepalen van een
19de-eeuws kasteel en domein.
P6-7
Kolle en
Kolette
P25
Kolleriek:
het bier
P8-9
KALF !
Gent in de ban
van scheldcampagne
P29
Topfotograaf
Carl De Keyzer
Maar hoe taxeer je de rijkdom van 50 jaar uitzonderlijk
gemeenschapsleven met een schat aan
erfgoed, verhalen, emoties, geduld, teamwerk, inventiviteit,
creativiteit en onbaatzuchtige dienstbaarheid?
Daar bestaat geen waardemeter voor en
is bijgevolg niet in geld uit te drukken.
Op dit succesverhaal kun je enkel verder bouwen.
Je kunt het delen met de gemeenschap.
Delen en bestendigen is het opzet van deze eenmalige
publicatie. Deze krant is een sprokkeling
van feiten en hoogtepunten uit de 50-jarige
geschiedenis van de Kollegemeenschap. Het is
slechts een greep uit het omvangrijke archiefmateriaal.
Er is echter niet enkel het verleden. Er
is ook de toekomst. De huidige generatie buurtbewoners
heeft een waardevolle erfenis gekregen
van de vorige generatie. De huidige Kollegemeenschap
wil dit kostbare groeijuweel doorgeven aan
de komende generaties onder de stimulans en het
toeziend oog van de eeuwig aanwezige Kollegeest.
Ook u kunt mede-eigenaar worden!
Waar wacht u nog op?
P16-17
Overzicht
thema’s
1962 - 1996
P30
Pakske
Colegemse
Frieten
P22
Duvelkeskermis
P32
Toekomstplannen

Lang leve Kolleriek!
Of je nu in geesten gelooft of niet,
sommige mensen beweren dat ze ooit een
geest hebben gezien. Maar kan dat wel?
Normaal gesproken niet. Maar zeker is
dat er in Kolegem een geest rondzweeft.
Niemand heeft hem al ontmoet en niemand
weet hoe hij er uitziet, maar zijn
aanwezigheid is al 50 jaar waarneembaar.
Al vijf decennia lang beïnvloedt hij het sociale
en culturele leven in Mariakerke. Hij werd voor
het eerst waargenomen in 1960. Op een mooie
Pinksterdag ontstond er in Kolegem plots een opstoot
van samenhorigheid. Verenigingen, vrienden
en buren vonden elkaar tijdens een groot tuinfeest.
Het klikte en smaakte naar meer. Een jaar
later werden in Kolegem de Kollefeesten boven
de doopvont gehouden. Uit het gedachtegoed
van een heterogene bewonersgroep borrelde een
mystiek brouwsel op en uit de dampen ervan moet
de geest zijn verwekt. Het is een geest die al een
halve eeuw de ganse wijk benevelt met een uitzonderlijk
sociaal en cultureel charisma.
IEDEREEN DOET MEE
De politiek heeft de mond vol van culturele diversiteit.
De Kollegeest heeft dit begrip 50 jaar
geleden reeds bedacht. Met zijn innemendheid
wist hij begin de jaren ‘60 gelovigen, vrijzinnigen
en andersdenkenden; arbeiders, bedienden en
bedrijfsleiders; kunstenaars, scheppende krachten,
notabelen en academici; jong en oud te verenigen
en samen te laten werken aan hetzelfde doel: een
fi jne buurt scheppen waar het goed is te toeven
en waar plaats is om samenhorigheid en open
cultuur in al zijn verscheidenheid te beleven. Er
ontstond een bonte mengelmoes van talenten en
competenties. Het gevolg was een kruisbestuiving.
De kunstenaar zaaide zijn creativiteit in de tuin
van meneer pastoor die op zijn beurt voor evenwicht
zorgde en als een goede herder zijn schapen
liet grazen en dansen in een kunstzinnige weide.
De arbeider deelde zijn gereedschapskist en
stielkennis met de academicus. De bedrijfsleider
zorgde voor goed beheer op mensenmaat. Dit pluralisme
was zeer vooruitstrevend voor de jaren ‘60,
vooral omdat deze impuls uit de buurt zelf kwam
en niet was opgelegd door de overheid, die pas
later dit begrip ontdekte. Deze symbiose wordt tot
vandaag nog steeds doorgegeven, van generatie
op generatie.
THUIS IN EEN KASTEEL
Maar de geest was op de dool. Hij had geen vaste
rustplaats. De wijk dacht er eerst aan een woonst
voor hem te bouwen tot zich in 1969 een opportuniteit
aandiende. De Kolegemnaren slaagden erin
het kasteel Carpentier te kopen. Het werd prompt
herdoopt tot Kollekasteel. De buurt had nu zijn
eigen culturele broedplaats. Allerhande zaadjes
in een waaier van vormen, kleuren en groottes
kiemden in de vruchtbare grond en groeiden uit tot
stevige, gezonde sociale en culturele entiteiten.
Volgens een spirituele theorie zouden bepaalde
materialen zoals stenen bouwsels een bepaald geheugen
kunnen bevatten dat er onder de vorm van
energie in opgeslagen ligt. Als die energie weer
vrijkomt, wordt een geest tot leven gewekt. De
dikke muren van het Kollekasteel hebben een massa
energie van de afgelopen decennia opgeslagen.
Die kan nu gecumuleerd worden met die van komende
generaties. De Kollegeest zal op die manier
enkel nog in kracht toenemen.
Na 50 jaar anoniem door het leven te zijn gegaan,
acht Kolegem de tijd rijp om de Kollegeest
een identiteit te bezorgen. Minstens een naam,
maar beter nog: een gedaante! We hebben hiervoor
Wim Sobrie aangesproken. Wim heeft in de
jaren ‘70 en ‘80 zijn artistieke stempel gedrukt op
de Kollefeesten en heeft hierdoor de nodige affi -
niteit met de vzw en haar geschiedenis. Hij werd
daarom de geestelijke vader van het fi guurtje
Kolleriek. Kolleriek is de weerspiegeling
van de Kollegemeenschap, die staat voor
diversiteit. Hij is mens noch dier,
engel noch duivel, knap noch lelijk.
Hij ziet er schattig uit, en heeft iets
ondeugends. Zijn buikje verraadt
dat hij een levensgenieter is.
2
De riek is zijn werkinstrument waarmee hij dagelijks
zijn bloempje plukt. Lang leve Kolleriek!
Kip-en-eiprobleem
Wat was er eerst: de kip of het ei? Als de Kollefeesten de kip zijn en het jaarlijkse tuinfeest
van de KWB het ei, kun je ontegensprekelijk stellen dat er eerst het ei was. Na drie
jaar broeden is er uit het KWB-ei een Kollekip gekomen. Enkele plaatselijke families en
privé-initiatiefnemers hebben daarbij geholpen.
De jaren ‘60 vormden een breuk met het verleden.
Ze waren het begin van een nieuw tijdperk. Begin
de jaren ‘60 waren de eerste sporen van ontzuiling
merkbaar. Het werd maatschappelijk aanvaard dat
je omging of huwde met mensen met een andere
overtuiging. De invloed van de televisie en andere
massamedia heeft hierbij een belangrijke rol
gespeeld. Deze nieuwe media maakten het mogelijk
om kennis te maken met een grote diversiteit
aan gedachtegoed, ideeën en culturen.
MEER VRIJE TIJD
De Belgische gezinnen kregen in die periode ook
steeds meer vrije tijd dankzij de arbeidsbesparende
huishoudelijke apparatuur en de invoering van de
vijfdagen- of veertiguren-werkweek. De welvaart
en het gezinsinkomen stegen door de hoogconjunctuur
en het feit dat steeds meer moeders
een baan namen. Door deze stijging van de welvaart
konden mensen zich duurdere huizen buiten
de stad veroorloven met ruimte voor een tuin.
Hierdoor nam in de randgemeenten de populatie
sterk toe. Door het grote aantal katholieke gezinnen
was er ook een sterke ontwikkeling van de
parochies. Kolegem was zo’n opkomende parochie.
TUINFEEST IN MARIAPARK
Het lot was Kolegem gunstig gezind. Er vestigden
zich mensen van allerlei slag. Er was toen nog
geen sprake van een jachtige grensoverschrijdende
maatschappij met een overvolle sociale en culturele
agenda. Mensen zochten vrijetijdsbesteding
dicht bij huis, bij voorkeur om de hoek.
Met de groei van Kolegem was er ook nood aan
onderwijs. En wie kinderen zegt, zegt ook jeugdbeweging.
Mensen begonnen zich te organiseren
en zochten hiervoor een platform. Het aanbod binnen
het verenigingsleven was toen nog beperkt. De
KWB (Katholieke WerkliedenBond, nu: Kristelijke
Werknemersbeweging) was vrij vroeg in Kolegem
actief. Het is op initiatief van KWB-Kolegem dat
er op zondag 29 juni 1958 een eerste tuinfeest
werd georganiseerd met cabaret, muziek en zang
in de prachtige tuin Mariapark, naast het kerkje
in de Eeklostraat. Door het grote succes volgde
een tweede editie op 26 juni 1960. De buurt was
gecharmeerd door de open visie en missie van de
KWB. Het gevolg was dat andere zuilen zich ook
aansloten bij deze vereniging waardoor er een
breed sociaal en cultureel draagvlak ontstond. Het
tuinfeest in het Mariapark was niet het enige in die
dagen. Velen herinneren zich bijvoorbeeld nog het
tuinfeest bij de familie De Broe.
EERSTE KOLLEFEESTEN
Er kwam een pluralistische buurtwerking van die
de komende jaren nog verder zou uitgroeien tot
de huidige Kollegemeenschap. Die evolutie stond
in contrast met de visie van de geestelijkheid.
Hoewel de KWB een katholieke basis heeft, koos
KWB-Kolegem voor de verruiming en ze voerde een
“lichte” vorm van oppositie tegen de Kerk. Ondanks
de meningsverschillen bleven alle betrokken partijen
samenwerken met als missie de bloeiende
parochie verder uit te bouwen en te zorgen voor
kwaliteitsvol onderwijs (een meisjes- en een jongensschool!)
en een sociaal-cultureel buurtcentrum.
Ten voordele van de geplande nieuwe school
werd op 24 en 25 juni 1961 voor de eerste keer een
groot tweedaags parochiaal tuinfeest georganiseerd.
Het feest werd Kollefeesten genoemd, naar
de naam van de wijk Kolegem. Dit was de (offi -
ciële) start van de allereerste Kollefeesten. Deze
eerste editie had nog geen thema of naam.
1965: decor Moulin Rouge – Kolegem 1900.
3

De Kollefeesten 1961-2010
Elk jaar, tijdens het pinksterweekend,
organiseert de vzw Kollekasteel de
Kollefeesten. Dit jaar gebeurt dat voor
de 50 ste keer, op 22, 23 en 24 mei 2010!
De Kollefeesten kennen een rijke traditie.
Het is een oeroude Vlaamse kermis,
gegroeid uit het lokale verenigingsleven,
maar in een uniek kader en met
een artistieke meerwaarde.
De Kollefeesten duren drie dagen, maar de voorbereidingen
nemen bijna een heel jaar in beslag.
Met uitzondering van een autoscooter en een kindermolen,
beheert de vzw alle vermakelijkheden
zelf. Voor die drie feestdagen wordt zowaar een
klein dorp uit de grond gestampt. Door het jaar
timmert een groep vrijwilligers tal van houten
kraampjes (huisjes) in elkaar uit recyclagemateriaal,
wat het geheel een feeëriek karakter geeft.
Dat de vzw over een eigen domein, gebouwen,
opslagruimten en een werkplaats beschikt, is een
bijkomend voordeel.
VOOR ELK WAT WILS
Het feit dat Kolle tijdens de Kollefeesten kan
rekenen op een ploeg van 230 vrijwilligers, duidt
de grote verbondenheid aan met de buurt. Het
bezoekersaantal is dan ook in stijgende lijn. In
2009 hebben de Kollefeesten 5.000 bezoekers
ontvangen. Dankzij de grote groep vrijwilligers,
het zelf beheren van de infrastructuur en de nodige
inventiviteit, kunnen de optredens gratis en
de consumptieprijzen laag worden gehouden.
Iedereen vindt er zijn gading en de keuze is groot,
voor alle leeftijden. Feestvierders kunnen terecht
in de grote tent. Hou je het liever rustig, dan is er
het volkscafé in de boerenschuur of de trappistenbar.
Voor een lekker etentje in een sfeervol kader
is er het kasteelrestaurant. Voor de liefhebbers van
het exotische, is er de cocktailbar.
4
GEEN MEGASPEKTAKEL
De Kollefeesten kennen een toenemend succes
dankzij de eenvoudige formule van een gezellige,
traditionele Vlaamse kermis. Bij het samenstellen
van het programma wordt steeds gestreefd naar
culturele diversiteit, waarbij alle doelgroepen en
leeftijdscategorieën aan hun trekken komen. De
vzw Kollekasteel gaat bewust niet op zoek naar een
megaspektakel, maar naar een betaalbaar volksvermaak,
een opzet die al 50 jaar standhoudt. Tot
midden de jaren negentig waren de Kollefeesten
gekoppeld aan een actueel thema. Dat thema liep
dan als rode draad doorheen de feesten, meestal
met originele en artistieke accenten. In deze krant
maakt u kennis met enkele van de meest spraakmakende
edities.
Cultureel erfgoed, zin of onzin?
Geschiedenis wordt gebaseerd op een grote
diversiteit aan bronnen: geschreven en
mondelinge bronnen, voorwerpen, archeologie…
Al deze sporen van het verleden tot
het heden die nog zichtbaar, tastbaar en
registreerbaar zijn, noemt men cultureel
erfgoed.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen twee
grote groepen: materieel erfgoed en immaterieel
erfgoed. Tot de groep van materieel erfgoed behoren
ondermeer monumenten en landschappen,
maar ook fi lms, foto’s, schilderijen, voorwerpen,
enzovoort. Materieel erfgoed wordt op zijn beurt
nog eens onderverdeeld in roerend erfgoed en onroerend
erfgoed. Immaterieel erfgoed is niet tastbaar:
liederen, talen, rituelen, ambachten, technieken,
verhalen, gebruiken, recepten, feesten,
sporten en spelen, tradities… Elke generatie
bepaalt voor zichzelf wat, hoe en met welke middelen
erfgoed wordt beheerd, behouden en ontsloten.
De toekomst wordt nu eenmaal geënt op
het verleden en de wereld waarin we nu leven is
het product van menselijk handelen. Er gaat veel
aandacht naar erfgoed. De voorbije jaren heeft
de Vlaamse overheid organisaties die op dat vlak
actief zijn ondersteund en instrumenten ter beschikking
gesteld om erfgoed in al zijn diversiteit
in kaart te brengen, te beheren, te behouden en
waar mogelijk te ontsluiten. Ook de talrijke heemkundige
kringen hebben afgelopen decennia hierin
belangrijk pionierswerk geleverd. Het blijft echter
de missie van ons en van de mensheid om erfgoed
te blijven creëren, in al zijn diversiteit. Als wij
immers geen nieuwe monumenten neerzetten,
geen sporen van ons denken en handelen meer
produceren of geen geschiedenis meer schrijven,
blijft de tijdlijn steken op het heden en is er in de
toekomst geen geschiedenis meer…
In 2007 heeft vzw Kollekasteel ruim 270.000 euro betaald voor de restauratie van het dak en de gevels
en investeert hierdoor op een kwalitatief hoogwaardige manier in het behoud van onze rijke geschiedenis.
“Geschiedenis is de geestelijke vorm
waarin een cultuur zich rekenschap
geeft van haar verleden.” (Johan Huizinga)
5

Levendig in het geheugen van de
oudere Kolegemnaars, een vage
herinnering voor de Kolegemnaars
van rond de 50 en zo
goed als onbekend bij wie
jonger is dan 40 of nieuw is op
Kolegem: de reuzen!
In 1966 hadden enkele medewerkers het idee opgevat
om voor de zesde Kollefeesten een reus in het
leven te roepen. Daar men voor het afbeelden van
reuzen meestal teruggrijpt naar historische fi guren
of fi guren uit volkslegendes, raadpleegde men de
heemkundige kring Marka om de identiteit en de
naam van de reus te bepalen. Als fi guur besloot
men een stoere Karolingische boer, een oerbewoner
van de Culingahem Accra (Kolegemse akkers),
uit te beelden. En qua naam, hoe kon het ook
anders, werd het reus Kolle.
REUS KOLLE EREBURGER
Dat was dan ook meteen het thema voor de zesde
Kollefeesten: De reuzendagen met reus Kolle.
Kunstenaars Achiel Pauwels en Michel Bracke
stonden in voor het ontwerp van de reus. Het
werd een reus van 3,90 m hoog en 40 kg zwaar.
6
De reuzen van Kolegem
Op zaterdag 29 mei 1966 werd reus Kolle gedoopt
op het kasteel Van Tieghem de ten Berghe, het
toekomstige “nieuwe” gemeentehuis van Mariakerke
(1967). Het peterschap werd gedragen door
Juliaan Braekeleirs (stichter en toenmalige voorzitter
van de heemkundige kring Marka), het
meterschap door mevrouw Pierre De Broe - Van de
Putte, de echtgenote van de toenmalige burgemeester
Petrus De Broe. Reus Kolle kreeg van de
Mariakerkse gemeenteraad het ereburgerschap.
De plechtigheden werden ingeschreven in het
guldenboek van het gemeentehuis en vervolgens
trok het volledige gezelschap, reus en doopgetuigen
voorop, in stoet naar het Mariapark in de Eeklostraat
waar de Kollefeesten toen plaatsvonden.
Daar werd reus Kolle nogmaals ingehuldigd met
een toespraak van de peter en met de bedeling
van suikerbonen uit een hoorn des overvloeds. Hier
werd ook voor het eerst Kollekoek geserveerd, een
koek in de trant van Gentse Mokken.
KOLLE TROUWT MET KOLETTE
Twee jaar later, in 1968, vond men dat reus Kolle
niet meer alleen door het leven kon en creëerde
men een tweede reus. Het werd een reuzin,
Kolette genaamd. Het was liefde op het eerste
gezicht en een huwelijk van Kolle en Kolette kon
niet uitblijven. Dat werd dan ook het thema van
de achtste Kollefeesten: De KKK feesten of De
Kolegemse Kolle en Kolettefeesten. Een volkse
bruiloft van drie volle dagen! Het reuzenpaar is
nog enkele jaren gelukkig samen geweest tijdens
de daaropvolgende Kollefeesten. Het echtpaar is
echter kinderloos gebleven.
TAND DES TIJDS
De reuzen zijn jammer genoeg letterlijk en fi guurlijk
in de vergetelheid geraakt, enerzijds door
plaatsgebrek en anderzijds omdat de vzw
Kolle(kasteel) niet echt een reuzengilde had.
Enkel van Kolette bestaat nog het (beschadigde)
hoofd. De karaktervolle kop van Kolle was aangetast
door vocht en schimmel. Hij kon niet meer
worden gered. Even werd gedacht om voor het
feestjaar 2010 een nieuwe reus Kolle te maken.
Achteraf bekeken zou een kloon van reus Kolle de
tijdsgeest van toen nooit kunnen evenaren en zou
zich opnieuw het probleem van opslag en behoud
hebben gesteld. Wie het hoofd van ons Kolletje
eens van dichtbij wil zien, is van harte welkom
op onze overzichtstentoonstelling tijdens de volgende
Kollefeesten.
7

KALF ! Gent in de ban
van scheldcampagne
In april 1969 werden Mariakerke en omstreken
enkele weken geteisterd door
een mysterieuze scheldcampagne.
Overal in het landschap verrezen plakkaten
met de scheldnaam KALF.
Ze doken op de vreemdste plaatsen op: aan kruispunten,
op verkeersborden, auto’s, zelfs aan de
kerk… Ook op de bumpers van de Gentse gele
stadstrams en tussen de annonces van het Gents
Advertentieblad was de KALF-boodschap dominant
aanwezig. Niemand wist wie er achter zat en
voor wie die beledigingen bedoeld waren. Bij de
bakker, buurtslager, dokter of in het kapsalon werd
er nog maar over één onderwerp gesproken. Wie
was dat kalf?
Op school misbruikten de kinderen de situatie om
stiekem hun leerkracht te beledigen - met het excuus
dat ze enkel maar herhaalden wat er op het
bord stond. De ene fi etser riep naar de andere:
“Vergeet niet te stoppen, hé kalf!”
Na weken bereikte het mysterie zijn hoogtepunt en
maakte een affi checampagne duidelijk dat KALF
geen scheldnaam was, maar het initiaalwoord voor
Kolegems Achtste Lente Feest. Het feestcomité
van de 9de Kollefeesten, dat als thema De Gouden
Kalffeesten meekreeg, was het brein achter en
de uitvoerder van deze teasercampagne, een
vernieuwende reclametechniek voor die periode.
8
Teasercampagne
Het gebruik van een teaser is een reclametactiek.
Het is een boodschap die geen informatie bevat,
maar juist bedoeld is om de nieuwsgierigheid te
prikkelen. De adverteerder laat hierbij de kijker
enige tijd in het ongewisse over de afzender van
de reclameboodschap. De teaser heeft meestal
een opvallende vormgeving en bevat een mysterieuze
korte tekst. De maker maakt hierbij dikwijls
gebruik van billboards. Dit wordt doorgaans
een aantal keer herhaald tot de belangstelling in
voldoende mate is gewekt. Doel is om van zo’n
teaser “het gesprek van de dag” te maken zodat
de uiteindelijke onthulling van de afzender veel
aandacht krijgt.
Het verhaal van de os Anibal lees je hiernaast.
Gouden Kalffeesten bijbels geïnspireerd
scheldcampagne
Hoewel de Kollefeesten vanuit een
katholieke basis zijn gegroeid, is er af en
toe toch een spoor van dualiteit te bemerken.
Een voorbeeld hiervan zijn de
Gouden Kalffeesten van 1969.
Het verhaal van het Gouden Kalf komt uit de bijbel
en gaat over een zijsprong die de Israëlieten hebben
gemaakt tijdens de afwezigheid van Mozes.
Het volk wilde hun leven wat veraangenamen. Van
al het goud dat ze bezaten liet Aaron, de broer van
Mozes, een beeld maken: een afgod in de vorm van
een gouden stierkalf. Het volk was blij en begon
uitbundig te feesten. Na zijn terugkeer was Mozes
woest en sloeg de stenen tafels met de Tien Geboden
stuk.
AFGODERIJ
Zelfgemaakte afgoden zijn in de hedendaagse
maatschappij heel sterk aanwezig. Dat kan
variëren van de nieuwste auto, over een huis en
een hobby tot spiritualisme…
Het verhaal van het Gouden Kalf kun je uit verschillende
perspectieven benaderen. Misschien heeft
het feestcomité van 1969, met de keuze van de
Gouden Kalffeesten als thema, het begrip “diversiteit”
bespreekbaar willen maken. Hiermee werd
meteen de gewenste toekomstvisie vooropgesteld.
KOLEGEMS KALF BEGRAVEN
In het verhaal van het Gouden Kalf verbrandde
Mozes het kalf in een open vuur. Het feestcomité
van 1969 heeft dat op een symbolische wijze
overgedaan. De os Anibal werd aan het spit bereid
en door de feestvierders verorberd met frietjes en
provençaalse saus. Na het feest werd het karkas
per opbod verkocht voor 898 frank. Nadien werd het
begraven op het sportterrein van het Sint-Lievenscollege.
Als er op deze school ooit graafwerken
zullen plaatsvinden, zullen archeologen er geen
vette kluif aan hebben…
Jeugdtent De Tien Tienergeboden
9

Afval als bouwmateriaal:
Ecologische intelligentie of noodzaak?
Als de fi nanciële middelen beperkt zijn,
moet je inventief en creatief zijn. Je
probeert daarom te werken met wat je in
je directe omgeving vindt of krijgt. In de
kunstwereld heet zoiets minimal art of
minimalisme.
Minimal art is een stroming in de beeldende kunst
die ontstaan is in de jaren ‘60 van de vorige eeuw.
Volgens Van Dale is minimalisme “het streven om
met eenvoudige middelen een doel te bereiken,
een effect te bewerkstelligen”. It ain’t what you do,
it’s the way that you do it… And that’s what gets
results, zoals Bananarama het zong in 1981.
VERFRESTJES
Van de jaren ‘60 tot nu heeft Kolle er steeds
naar gestreefd om dit minimalisme maximaal
te ontplooien. De kleuren van decors, billboards
en bouwsels voor de Kollefeesten zijn altijd onvoorspelbaar
en ongedefi nieerd. Is deze kleur
nu ontvankelijk blauw of beschouwelijk geel? De
eindkleur is meestal het resultaat van de goodwill
van de verfresten die wij bij elkaar kappen en opkloppen
tot een lopende, smeerbare substantie.
Diversiteit tot in de verfketel. Af en toe loopt het
wel eens fout, schift de verf en stremmen de werkzaamheden.
Niets is perfect in het leven.
Van aviolen en koersirkwies
“Oas ge de neuter op de teer legt hebde
ne koersirkwie. Oas d’aviolen te klein
zijn, past de plon nie en kunde de disjoncteur
nie in legge. Past die gaine van
16 caré? Breng mij ne kier ne kattekop
mee.”
Dit zijn geen uitdrukkingen uit de exotische
keuken, maar vakjargon voor de oudere generatie
elektriciens. Een groot feest zonder elektriciteit is
als een café zonder bier. De toevoer van elektrische
stroom is een minder zichtbaar, maar noodzakelijk
gegeven dat deel uitmaakt van de feestenlogistiek.
Tussen de jaren ‘60 en nu is er heel wat veranderd
op het gebied van elektriciteitsvoorzieningen.
Een tent is een tent gebleven, net zoals een stoel
een stoel of een tafel een tafel. Hier is hoogstens
het model veranderd of werd er gebruik gemaakt
van andere materialen. Elektriciteit is daarentegen
grondig geëvolueerd. Vooral op het gebied
van de veiligheid. De man die de Kollefeesten
al bijna 50 jaar van de nodige energie voorziet is
André Poppe (gehurkt op foto). Ook in het Kollekasteel
zelf heeft André alle oude elektrische
leidingen vervangen en kilometers nieuwe bekabeling
geplaatst, inclusief veiligheidsverlichting
en brandwerende kabels voor brandmelders. Alles
volgens de huidige veiligheidsnormen.
HOUTEN PALETTEN
Koploper op onze lijst van hernieuwbare materialen
zijn houten paletten. Nagenoeg alle wegwerppaletten
eindigen hun tweede leven – na
een eerste leven te hebben geleden als boom –
in het haardvuur. Wij geven ze een derde,
duurzaam leven. Ecologische intelligentie heet
dat in moderne wetenschappelijke taal, dat gretig
wordt overgenomen in politieke statements. ‘Vele
kleintjes maken een groot’, zegt onze Raoul altijd.
Elk wegwerppalet wordt door hem stuk voor stuk
gedemonteerd. De korte
plankjes worden vervolgens
op een geijkte, gelijke
breedte gezaagd. Daarna
worden ze nauwgezet in
verband gelegd, verlijmd
en vernageld tot stevige
balken. Zelfs de nagels
uit de paletten worden
gerecycleerd. Planken van
bomen, geïmporteerd uit
de vier windstreken, zijn
nu met elkaar verbroederd,
met hun vezels stevig aan
elkaar geklit en vormen zo
robuuste internationale
steunpilaren. Diversiteit
tot in de houtvezel. Deze
balken dienen als bouw-
VEILIGHEID VOOR ALLES
“Vroeger mocht alles, als de lamp maar brandde
en er muziek uit de boxen kwam”, zegt André. “Van
een aarding was toen nog geen sprake. In de jaren
‘60 had men nog geen oog voor de elektrische
veiligheid. Er was amper een reglementering. Af
en toe kreeg je wel eens een elektrische schok,
maar dat hield ons alert. Gelukkig is het altijd
goed afgelopen en is er nooit een dode gevallen.
Ons eerste verdeelbord bevond zich onder een
zeil. Nadien was er een geïmproviseerd houten
10
materiaal voor allerlei bouwsels. Zo zijn alle
structuren van wanden en plafonds van de ruim
250 vierkante meter grote mansarde van het Kollekasteel
opgebouwd uit honderden wegwerppaletten.
Cultureel erfgoed als pension voor bomen van de
derde leeftijd.
kot. Nu bevindt zich in de kelder van het kasteel
een volledig uitgerust elektrisch verdeelcentrum
dat de hele Kollefeestenlogistiek voorziet van
stroom. Alle mobiele en vaste elektrische installaties
zijn nu onderworpen aan strenge eisen en
reglementering. Jaarlijks wordt de week voor de
Kollefeesten de uitgebreide elektrische installatie
gekeurd door een erkend controleorganisme en
wordt hiervoor een attest afgeleverd”. Het motto
van André? “Veiligheid voor alles!”
Gentse bisschop verbiedt te dansen
tijdens Kollefeesten
In een brief van 14 juni 1962 aan toenmalig burgemeester Petrus De Broe van
Mariakerke, weigerde Karel-Justinus Calewaert, de toenmalige bisschop van Gent, zijn
toestemming te geven tot dansen op de geplande Vlaamse Kermis, de tweede Kollefeesten.
Dat was een toch wel radicale houding voor de zoon van een distillateur uit
Deinze. Bovendien is dansen waarschijnlijk al zo oud als de mensheid zelf. “Je moet
deze brief in de tijdsgeest plaatsen om hem objectief te kunnen beoordelen”, zegt
Hendrik De Roo, voormalig directeur van het Sint-Lievenscollege aan de Eeklostraat.
14 juni 1962
Geachte heer burgemeester,
Gelieve mij te excuseren zolang gewacht te hebben
u te antwoorden op uw geëerd schrijven van 29 mei.
De drukke bezigheden met de vormselreizen brengen
heel wat vertraging in mijn correspondentie.
Ik ben u dankbaar voor de ernst en de toewijding
met dewelke u de inrichting van Kolegem tot parochie
aan het voorbereiden zijt en de inspanningen
welke u doet om de fi nanciële steun te helpen
verzekeren. De kwestie van het danspartijtje dat u
voorziet op het sluiten van die “Vlaamse Kermis”
brengt ons echter in moeilijk parket. Ik heb de zaak
met mijn vicaris-generaal besproken. Nog nooit
hebben we toelating tot dansen gegeven op een
Vlaamse Kermis en we menen het ook nu niet te
mogen doen. Ik bid u mijn beleefde groeten te willen
overmaken aan mevrouw de Broe en aan Paul
en de betuiging te aanvaarden van mijn dankbare
dienstwilligheid in de Heer
+ K.Calewaert, bisschop van Gent.
11
Hendrik De Roo: “Het was even glimlachen toen
ik die brief onder ogen kreeg. Glimlachen, niet
schrikken, want ikzelf heb de periode van vóór mei
1968 als jongvolwassene van heel dichtbij meegemaakt,
zij het dan niet hier op Kolegem.
Het komt er op aan je in de tijdsgeest van toen
te verplaatsen om bepaalde zaken te begrijpen.
Ik neem aan dat de tekst voor lezers die na 1968
opgegroeid zijn, nogal zwaar en ongeloofwaardig
kan overkomen.
Burgemeester De Broe was op zijn grondgebied de
enige die kon beslissen over een vergunning voor
een dansfeest. Merkwaardig genoeg gaat hij die
verantwoordelijkheid hier een stukje uit de weg
door advies te vragen aan de bisschop en niet aan
de parochieverantwoordelijken, de paters Picpussen!
Dat alles had beslist te maken met het feit
dat Kolegem pas in datzelfde jaar 1962 een zelfstandige
parochie werd en hij de kersverse pastoor,
pater Hermenegild (kloosternaam voor Hendrik
Haagen) daarmee niet lastig wilde vallen.
Uit de brief valt verder duidelijk op te maken dat
de bisschop de familie De Broe zeer goed kende.
Met zijn vraag brengt de burgervader de bisschop
in een (wat hij zelf noemt) “moeilijk parket”.
Het is nogal duidelijk dat het niet enkel tot de
taken behoort van een bisschop om dansfeesten
te organiseren of te stimuleren. Was het hier voor
de burgemeester een soort Pilatusgebaar om zelf
geen antwoord te moeten geven? Of stelde hij de
vraag aan de bisschop uit elementaire erkentelijkheid?
Kerk en staat respecteerden elkaar en
vormden duidelijk nog twee handen op één buik.
Zowel het burgerlijk bestuur als de kerkelijke overheid
waren bezorgd om het welzijn van de mensen
en zij hielden het establishment keurig in stand.
De studentenrevoltes van mei ’68 doorbraken die
(klein)burgerlijkheid en allerlei drukkingsgroepen
gingen tegen de gevestigde waarden ageren. Het
maatschappijbeeld veranderde en veel van wat
vroeger veilig en vanzelfsprekend leek, werd overboord
gegooid. Onder impuls van de media, die
toen de Beatles en de Rolling Stones uitdrukkelijk
ten tonele voerden, werden ook normen van kledij,
haardracht, drugs en seksualiteit verlegd en
heel wat publicaties probeerden de waarden van
opvoeding en gezag bewust te ondermijnen. De
slinger vloog met een forse zwaai naar linkse anarchie.
Merkwaardig genoeg klinken de stemmen
nu weer een stuk anders: veel instanties beginnen
in te zien dat er een dringende nood komt aan een
strengere aanpak: de grote tolerantie – lees: elk
doet ongestraft zijn zin - blijkt dan toch niet de
zaligmakende houding te zijn geweest …
Zou de geschiedenis zich dan toch nog eens herhalen?”

Raadselachtig beeldje
Het vreemdste en minst bekende object in het Kolle-archief is ongetwijfeld een mysterieus
plaasteren beeldje. Dit beeldje was de 31ste Het vreemdste en minst bekende
plaasteren beeldje. Dit beeldje w man en “de stille getuige” tijdens de crisisver-
gadering van 4 november 1969.
Het debat draaide rond het uitblijven van het bouwen van
een gemeenschapscentrum gemeenschapscentrum in Kolegem.
Na 8 jaar lucratieve Kollefeesten Kollefeeste lagen er nog steeds geen concrete plannen op tafel. Daar was on-
vrede over. Die werd bovendie bovendien gevoed door geruchten dat er plannen waren voor het bouwen van
een nieuwe, grotere kerk. HHet
parochiaal comité vreesde het ergste en de leden werden uitgeno-
digd voor een spoedberaad. spoedberaa Deze bijeenkomst vond plaats in het atelier van kunstenaar Achiel
Pauwels. Het was Achiel zelf die het beeldje in zijn eigen atelier een prominente plek had
gegeven. Het beeldje stond sto op een sokkel, hoog boven de deelnemers aan de vergadertafel.
Net zoals Christus aan hhet
kruis in de kerk en vrouwe Justitia in de rechtszaal, speelde het
mysterieuze beeldje hie hier een gelijkaardige rol.
HART EN LEEUW
Op het eerste gezicht zou
je denken dat
het hier over een klass klassiek religieus
beeldje gaat, wie een
tweede keer
kijkt, twijfelt. Die vinger,
wijzend naar
het hart, doet je onmiddellijk onmidd denken
aan het Heilig Hart. De parochie op
Kolegem werd in 1962 na naar het Heilig
Hart genoemd. Aan de
verering van
Jezus Heilig Hart ligt de gedachte g ten
grondslag dat het hart de
bron is van
de liefde. Een passage uit
het evange-
lie volgens Johannes, waar waa Jezus’ zijde
door een lans wordt doorbo doorboord, speelt in
deze mystieke vroomheid een e grote rol.
Aan de voeten van het mysterieus
Heilig Hart ligt echter een
leeuw. Die
wordt volgens de christelijk christelijke symboliek
toegewezen aan de evange evangelist Marcus.
Volgens een ander geschrif geschrift, wordt de
leeuw dan weer in verba verband gebracht
met de duivel: ‘De
duivel gaat
12
rond als leeuw, zoekend wie hij kan verslinden’ (uit
een van Petrus’ brieven).
BELGISCHE DRIEKLEUR
Raadselachtig wordt het pas als je bij de leeuw een
Belgische vlag terugvindt, waardoor het geheel
een schijnbaar communautair tintje krijgt. Een
Heilig Hart-fi guur met aan zijn voeten een leeuw
en de Belgische vlag? Eén feit staat vast: wie het
beeldje heeft gemaakt, heeft het niet bedoeld
als een klassiek religieus beeldje. En heerst er in
België niet een scheiding van kerk en staat?
Wie het beeld heeft gemaakt en wanneer, is
ons onbekend. Achiel Pauwels heeft het beeldje
ergens op de kop getikt. Mocht er iemand een verklaring
hebben over de ware toedracht, de historiek
of de betekenis van het raadselachtige beeldje:
we horen het graag! De symbolische betekenis
van het beeldje kan vandaag in Kolle alvast staan
voor dialoog, verruiming en respect, maar vooral
DIVERSITEIT!
“De symbolische
betekenis die het
beeldje vandaag de
dag naar de Kollegemeenschap
uitstraalt
staat voor dialoog,
verruiming, respect en
diversiteit.”
De kas is leeg, saldo nul!
1970: een nieuw decennium, een nieuwe start, een nieuwe locatie.
Als promotie voor de Kolle-nulfeesten werd een heuse kiesbrief en verkiezingsdrukwerk uit die periode verspreid,
uiteraard in de gekende komische en originele Kollestijl. De KALF-teasercampagne uit 1969 was zo succesvol geweest
dat ze werd herhaald. In de krant en op straat vond je her en der NUL terug.
13
Enkele artikels uit het kiesreglement
De gemeenteraadsverkiezingen van 1970
(de laatste Mariakerkse verkiezingen
voor de fusie met Gent) waren de inspiratiebron
van de 10de Kollefeesten die
de naam NUL-NUL-NUL-feesten meekregen,
omwille van het nul-banksaldo
van de vzw.
Voor het eerst had de vzw zelfs schulden bij de
bank. Voor de aankoop van het kasteel had Kolle
immers een hypothecaire lening aangegaan bij
de bank voor een bedrag van 2.200.000 frank.
Het was ook de eerste keer dat de Kollefeesten
plaatsvonden in en rond het Kollekasteel. Op zaterdag
16 mei 1970 vond eerst een afscheidsplechtigheid
plaats in het Mariapark, waar de vorige
negen edities hadden plaatsgevonden. Nadien
vertrok het feestelijke gezelschap in stoet 1 km
verder noordwaarts, naar Kollekasteel waar de
offi ciële inhuldiging van het kasteel plaatsvond.
De weken voordien werd nog met man en macht
gewerkt om het kasteel, na jarenlange leegstand,
enigszins toonbaar en gebruiksklaar te krijgen. Er
was geen geld, dus werd het improviseren. Alles
wat enigszins bruikbaar was, was welkom.
De kiezer mag ,’t zij voor de Kamer, de keuken, café of reuzentent zelfs in de
Senaatbar meer of één stem uitbrengen voor de zichzelf toegekende dranken en
spijzen, en ook voor anderen.
Gelieve uw temperament niet af te reageren op uw omstaande kiesgenoten.
U kunt er mee terecht in het smijt- en schietbureau. Eventueel kan de strijd
verder gestreden worden op de autoscooter onder toezicht van het ministerie van
Verkeerswezen.
Voor de kanshebbers op succes: tombola! Zij die toch nog twijfelen kunnen
kandidaten hengelen in het ministerie van Zeevaart (viskraam).
Voor de oververhitte kiezer is er een departement van afkoeling: ijs, zelfs
‘rooms’. Voor de koele, minder geëngageerde kiezer: oefenen in het zwarten van
wafelvierkantjes. Opbeuring verzekerd door keuzekoffi e, dit alles bij Frans de
Sobere.
Het Ministerie van Volksgezondheid stelt voedsel 1ste keus ter beschikking in de
voorziene kiesbureaus: 1ste verdieping : Kollekasteel.
Indien U overstemd bent, kunt u terecht bij het Frietbureau, daar brengt men
u terug op uw positieven, maar pas op: ook daar valt nog te kiezen tussen :
mayonaise, pickles, enz.
Wij willen onze kiezers attent maken op: lokalen en volkscafés die de ernstige
sfeer van een kiezing bedreigen en in humor en andere onzin, de stemming
belachelijk maken, evenals het gevaar door stimulerende prikkelende, opruiende
middelen, zoals ajuinsoep, bierworsten, gekookte eieren en dergelijke.
Volgende personen zijn niet ter stemming toegelaten: de zuurkijkers,
zuurpruimen, redetwisters, triestigaards, ambetanteriken, droogstoppels,
hertevreters, zagers, klagers, kritikeurs, profi teurs, gierigaards, jaloezigaards.
problematiekers en andere tiekers enz. Vooral zij die verkondigen dat de NUL
NUL NUL-Feesten een nul zijn.

1961-1969: groeien doet pijn
Van 1961 tot 1969 groeide Kolegem, net
zoals de ambities van het feestcomité.
De beide basisscholen, Sints-Lievenscollege
(jongens) en Sint-Lutgardis
(meisjes) werden te klein en op beide
vestigingen werden nieuwe lokalen
opgetrokken. Het feestcomité werkte nu
onder de noemer Parochiale Werken.
Men wou aan het jaarlijkse tuinfeest een culturele
en artistieke meerwaarde geven door het feest in
het kader te stellen van een welbepaald thema.
In 1962 was dit thema de Boerenschuur. Het feest
werd uitgebreid van twee naar drie dagen waarbij
het Pinksterweekend als vast Kollefeestenweekend
werd opgetekend. Het feestcomité werd ver-
Voor de Industriële Revolutie was Mariakerke
een landbouwgemeente, waarvan de belangrijkste
delen hoorden bij enkele heerlijkheden.
De tweede helft van de negentiende eeuw opende
voor het Belgische kapitalisme een periode van expansie
die er een van de eerste industriemogendheden
van Europa van maakte. De Industriële
Revolutie dreef duizenden mannen, vrouwen en
kinderen van het platteland naar de vele fabrieken
in de steden. Een van de uitingen van de welstand
van de bourgeoisie, die op de kap van het proletariaat
rijk werd, was de bouw van tal van kastelen in
de rand van Gent. Sommige kastelen werden permanent
bewoond, andere deden dienst als buitenverblijf
of lusthof.
KASTEELDOMEINEN VERSNIPPERD
Na de Tweede Wereldoorlog raakten de familiefortuinen
van de aristocratie versnipperd. De kasteeldomeinen
werden te duur om te onderhouden
met leegstand en verval als gevolg. Tegelijkertijd
ontstond er in de rand een nieuwe klasse, de mid-
sterkt door enkele lokale kunstenaars. Hun drang
om hun artistieke visie te koppelen aan het thema
van het jaar, werd vertaald in het bouwen van
passende decors en rekwisieten. In hun niet te
temperen gedrevenheid schilderden ze soms een
paar honderd vierkante meter decor bij elkaar. De
verstandhouding was goed en de sfeer zat erin.
Elke volgende editie van de Kollefeesten werd
een nog groter succes dankzij het innoverende en
unieke concept van een Vlaamse kermis met een
artistiek cachet. Het stijgende succes vertaalde
zich bij de vereniging Parochiale Werken in een
steeds groeiend spaarpotje.
NIEUWE STRUCTUUR
Hoewel het de vereniging voor de wind ging,
heerste er toch een zekere onvrede. Kolegem had
denklasse. Die bestond uit hard
werkende arbeiders die de verpauperde
stad ontvluchtten.
Daardoor ontstond er een
grote vraag naar residentiële
verkavelingen in de groene gemeenten
rond Gent. Een van de
gevolgen daarvan was dat erfgenamen
van soms verarmde
bourgeoisfamilies in de jaren
‘50 en ‘60 heel wat kastelen
verkochten. Vaak werden die
gesloopt en de kasteelparken
verkaveld.
ZOEKTOCHT NAAR FINANCIËLE
MIDDELEN
Door het kasteel en een deel van het domein aan
te kopen, stond vzw Kolle nu voor een nog grotere
opdracht: hoe beheer je een dergelijk patrimonium
en wat met het behoud ervan? Nu, 40
jaar later, is het antwoord hierop: met heel veel
geduld, teamwerk, inventiviteit, creativiteit, di-
nog steeds geen eigen sociaal-cultureel ontmoetingscentrum
en er was verdeeldheid in de groep.
Er was een lichte, weliswaar merkbare barst
ontstaan in de coalitie. De aanleiding hiervoor was
de toekomstvisie. Ondanks het feit dat er na acht
jaar winstgevende Kollefeesten fl ink wat geld in
de kas zat, had de buurt nog steeds geen vooruitzichten
op een volwaardig gemeenschapscentrum.
Het spoedberaad van 4 november 1969 (zie artikel
Raadselachtig beeldje, p12) maakte duidelijk dat
een nieuwe structuur, met meer autonomie en een
rechtspersoonlijkheid, noodzakelijk was om het
doel te bereiken. Het stichten van een vzw met een
heterogeen bestuur en een groep actieve leden
betekende een doorstart van het comité.
BUITENKANS
Op 28 april 1970 werd de eigendomsakte voor de bouwloten
1, 2 en 3 van de verkaveling Kasteel Carpentier
ondertekend door het bestuur van vzw Kolle. Hierdoor
werd Kolegem eigenaar van drie loten bouwgrond met
een gezamenlijke oppervlakte van bijna 5.000 vierkante
meter. Meteen kregen de nieuwe eigenaars bij de
aankoop er een kasteel bovenop, want op lot 3 stond
het leegstaande en verwaarloosde kasteel Carpentier
of beter bekend onder de naam Les Vignes Vierges.
De verkaveling Kasteel Carpentier werd goedgekeurd
door het College van Burgemeester en Schepenen van
Mariakerke tijdens de zitting van 15 juli 1969. Het plan
schreef voor dat de verkaveling een uitgesproken residentieel
karakter moest hebben en uitsluitend mocht bestaan
uit alleenstaande woningen. In 1989 kocht vzw Kolle het
1.306 vierkante meter grote lot 18 aan voor 1.762.952 frank
(43.702 euro). Lot 17 werd aangekocht door de kerkfabriek
en ter beschikking gesteld als speelweide voor de Chiro
en Scouts.
Komen en gaan van kastelen in de Gentse Rand
Het omwalde domein van het Kollekasteel (chateau Herry) omstreeks 1860.
versiteit en onbaatzuchtige dienstbaarheid. Een
traditie die van generatie op generatie wordt
doorgegeven. De bekommernis van 1970 tot 2010
was niet het gebrek aan geestdrift maar de aanhoudende
zoektocht naar fi nanciële middelen. Het
gebrek aan fondsen heeft anderzijds net bijgedragen
tot de sterkte van de vzw.
Waanzinnig veel lef
of staaltje gedurfd ondernemen?
Stel, het jaar 2010. Met een handvol
mensen richt je een vzw op met als doel
het samenhorigheidsgevoel in de buurt
te bevorderen. Eén keer per jaar hou je
een buurtfeest. Met de opbrengst wil je
een kasteel kopen…
Behalve dat jaarlijkse feest heb je geen inkomsten.
Zelfs niet een of andere subsidie komt in de buurt.
Plots besluit je om op naam van deze vereniging,
die overigens pas een goed halfjaar bestaat, voor
de som 363.729 euro (14.672.806 frank) een vervallen
kasteeltje te kopen.
Trek met dit gedurfde initiatief de straat op en hou
een opiniepeiling. Ongetwijfeld zal de meerderheid
jou een antwoord geven in de zin van: “Ben je
gek? Waanzin! Heb jij misschien de Lotto gewonnen?
Zit er ergens een vijs los?”
Maar de vzw laat zich niet afschrikken door de
negatieve opiniepeiling, stapt naar de bank en
Ik droeg nog een korte broek toen mijn zus,
ergens in de jaren ‘60, dolverliefd werd op
een jongen uit Mariakerke. Als jonge snaak
ging ik af en toe eens mee naar haar nieuwe
kennis. Dat bracht mij bij het Kollekasteel
dat toen nog niet zo heette.
Haar vlam woonde met zijn ouders en zussen in
de bijgebouwen van het Kollekasteel. Deze sympathieke
familie was zowat de conciërge van het
domein en als ik me goed herinner woonde in het
kasteel de familie Carpentier. Ik herinner me vooral
de grote tuin die het kasteel omsloot. Op de Brugse
Poort waar wij woonden hadden we veel minder
zegt: “Mijnheer de bankier, wij willen van u 303.107
euro (12.227.338 frank) lenen”.
De bankier antwoordt: “Wat zijn uw inkomsten?
Wat heb je als onderpand? Wat is uw businessplan?”
“Euh… een jaarlijks buurtfeest als inkomen
en de ambitie van een enthousiast team als
businessplan en pand.”
Zelfs de bankdirecteur van een bank die zich niet
houdt aan de regels voor consumentenkrediet gaat
krom van het lachen of vraagt waar de verborgen
camera verstopt zit. Wees eerlijk, hoe zou je zelf
reageren? Piet van Piets Krediet zou zeggen: “En
wat hebben wij vandaag geleerd? Ten eerste: je
hebt geen solvabiliteit. Ten tweede: je hebt geen
borg. Ten derde: een vzw is geen model voor standvastige
zekerheid.”
Ondanks de ambitie en de gedrevenheid van onze
groep buurtbewoners is de kans dat ze er in slagen
een fi nanciering rond te krijgen nihil. Zelfs de
meest begaafde manager zou dit als een te avontuurlijke,
te risicovolle onderneming bestempelen.
van dat. We koesterden er de paar vierkante meter
gazon en dat was het.
Rond het Kollekasteel kon men zich als kind uitleven.
Vandaar dat ik zo graag meeging. Om begrijpelijke
redenen was dat niet altijd naar de zin van
mijn zus en haar lief. Daar, in die tuin, hing romantiek
in de lucht en daar speelde de grote vijver die
dominant aanwezig was een niet onbelangrijke rol
in. Het was een feeëriek decorstuk. Geen wonder
dat deze familie aan het Kollekasteel zoveel jong
volk over de vloer kreeg. Daar kwam ik pas later
achter!
De vijver situeerde zich achter het kasteel op de
plaats waar nu een groot grasveld ligt. Hij was
14 15
HET ONWAARSCHIJNLIJKE MOGELIJK GEMAAKT
In 1970 was er, bij de aankoop van de drie bouwloten
met daarop het kasteel Carpentier, een gelijkaardige
situatie. Toch zijn er twee verschillen: toen
bestonden er waarschijnlijk nog geen banken die
zich niet hielden aan de regels voor consumentenkrediet
en door het reële indexcijfer van januari
1970 was de vraagprijs voor het vervallen kasteeltje
3.000.000 Belgische frank. In hedendaagse fi nanciële
termen lijkt dit bedrag aannemelijk. Verhoudingsgewijs
was de investering in 1970 echter
identiek aan de fi ctieve situatie van 2010.
Ondanks het onvoorstelbare scenario slaagde de
vzw erin om het onwaarschijnlijke mogelijk te
maken. Op 28 april 1970 tekende het bestuur van
vzw Kolle de eigendomsakte waardoor het kasteel,
een deel van het oorspronkelijke domein en de bijgebouwen
eigendom werden van de buurt. Waanzinnig
veel lef heb je nodig om zo’n stap te zetten,
zou een non-believer zeggen. Een staaltje brutaliteit
gecombineerd met ondernemingsgezindheid,
zou een believer zeggen.
Aan de vijver hing romantiek in de lucht
ovaal en afgezoomd met heel veel struikgewas
zoals paplaurier en bomen. Het water was
inktzwart en nodigde zeker niet uit tot een zwempartij.
Maar dat kwam men er ook niet zoeken.
Rondom was er een aarden pad waar hier en daar
duidelijk van afgeweken werd. Dat merkte ik aan
het gras dat platgelopen was. Als snotneus stond
ik daar aanvankelijk niet bij stil, maar het zullen
zeker de plekjes geweest zijn waar de koppeltjes
wat “verpozing” gingen zoeken. Aan deze vijver
zijn romances ontstaan, ze werden er “verzilverd”
maar ook afgebroken. Wie in Mariakerke en wijde
omgeving durft dit tegen te spreken?
Dirk Verleyen

Overzicht thema’s 1962 - 1996
1962- 63
1968
1972
1973
16
1966
1964
1967
1969
1962- 63
1970
1971
1989
1974
1984
1980
1975
1994
1985
1990
1981
17
1976
1986
1991
1977
1995
1982
1992
1978
1987
1996
1979
1983
1988
1993

Nostalgie in Kollerestaurant:
RUSSISCH EI
Dit weten we in Kolle heel goed: een Russisch
ei is een hors-d’oeuvre. Nostalgisch
lekker, en vooral: democratisch (van prijs).
Een Russisch ei was tijdens de jaren 60 in een
dagmenu het voorgerecht bij uitstek. Het bestaat
uit wat blaadjes kropsla, daarop een schep
groentenmacedoine, en daar bovenop twee half
doorgesneden hard gekookte eieren. Het geheel
wordt dan verder versierd met wat stukjes tomaat
en peterselie. Het belangrijkste is dat het geheel
dan wordt overgoten met wat half vloeibaar gemaakte
mayonaise. Als je bij dit voorgerecht een
portie frieten serveert, heb je meteen een volwaardig
hoofdgerecht.
Een Russisch ei is een democratisch gerecht. Eind
de jaren ‘60 kostte een Russisch ei met frieten 25
frank. Waar de naam Russisch ei precies vandaan
komt, is niet geweten. Het is zeker geen traditioneel
Russisch gerecht. In de oude kookboeken vind
je wel salade à la Russe terug. Dat was een salade,
gemaakt met blokjes gesneden groenten, groentenmacedoine
dus, maar ook met andere luxeproducten
zoals zeevruchten, ossentong en andere
fi jne vleeswaren. Een mogelijke verklaring voor de
naam Russisch ei is dat de vis en het vlees in de
salade à la Russe werden vervangen door eieren
en men deze democratische versie van deze salade
oeuf à la Russe is gaan noemen. Een Russisch ei
is een typisch Belgisch fenomeen hoewel je het
ook terugvindt in sommige delen van Nederland
en Duitsland. In Franse kookboeken is dit gerecht
nergens te bespeuren. In ons land vind je het nagenoeg
nergens meer op de spijskaart.
NOSTALGISCH GERECHT
In de jaren ‘60 en ‘70 vond je Russisch ei steevast
terug op het Kollefeestenmenu. Sinds de jaren
‘60 wordt tijdens de Kollefeesten het restaurant
uitgebaat door de dames van de Vereniging
Vrouwen voor Katholieke Actie (VVKA), die in 2010
eveneens hun 50-jarig bestaan vieren. In de eerste
jaren waren deze vrouwen aangewezen op dergelijke
eenvoudige recepten. In de geïmproviseerde
keuken van het Sint-Lievenscollege (de Kollefeesten
gingen van 1961 tot en met 1969 door in
het Mariapark) waren de middelen beperkt. Er was
nog geen leidingwater, laat staan warm water. De
klanten waren toen nog geen adepten van de Mijn
restaurant-jury en vonden het niet erg als op het
bord nog een zweempje vet van het vorige gerecht
te vinden was. Buitenshuis eten was toen nog een
feest, een belevenis voor het hele gezin.
Vandaag is het Kollefeestenrestaurant nog steeds
het domein van de dames van de VVKA, waar de
gerechten met de tijd zijn meegegaan. Voor de
50ste Kollefeesten zal het restaurant op zondag
23 en maandag 24 mei 2010 in het teken staan van
het retromenu. Dan staan er tong in maderasaus,
balletjes in tomatensaus en …Russisch ei op de
kaart.
’t SPADULLEKE: klein begonnen,
uitgegroeid tot een succesverhaal
Van een poppenkast in opa’s garage, met
een geïmproviseerd decortje en een handvol
zelfgemaakte marionetten, tot een
levensgroot decor met tal van kleurrijke
fi guren, duizenden fi guranten en een koppel
reuzen. In 1943 begon het allemaal in
een kleine garage aan de Brusselsestraat
(nu Brusselsesteenweg) vlakbij de Keizerbrug,
de plek waar Achiel Pauwels
zijn kinderjaren doorbracht.
Achiel Pauwels wordt genoemd als een van de
grondleggers van de Vlaamse keramieksculptuur
en is op 77-jarige leeftijd nog steeds productief.
Met boezemvriend Michel Bracke bracht hij begin
de jaren ‘60 een traditionele Vlaamse kermis
tot een evenement van een hoogstaand artistiek
niveau. Wat weinigen weten, is dat Achiel de
oprichter was van het poppentheater ’t Spadulleke.
Samen met zijn broer, de muzikant Roger Pauwels
(Paul Rutger), grafi cus Michel Bracke, beeldhouwer
Berten Coolens en schrijver Adriaan Magerman,
vormden ze een kunstzinnig gezelschap.
KOLLEFEESTEN IN POPPENKASTDECOR
Als je een foto ziet van de Kollefeesten in de
tweede helft van de jaren ‘60, lijkt het elke keer
weer of je naar een reusachtig poppenkastdecor
kijkt. De duizenden bezoekers dansten en feesten.
Ze leken als vrolijke marionetten verbonden met
onzichtbare draadjes, geleid en betoverd door
de charismatische hand en door het thema van
deze volkse gebeurtenis. Geestelijke vaders van
deze buitengewone decors waren Achiel Pauwels
en Michel Bracke. Met poppenkast ’t Spadulleke
kregen beiden de smaak te pakken en kregen ze
honger naar meer. Daarom besloten ze begin de
jaren ‘60 aan schaalvergroting te doen. De jaarlijkse
Kollefeesten was hun speelterrein, maatschappelijke
thema’s hun inspiratiebron. Luc Fortie
van de heemkundige kring Marka was geïnteresseerd
in dit fenomeen en zocht Achiel Pauwels op
voor een interview.
POPPENSPEL IN DE GARAGE
“Ik begon poppenspel te spelen in 1943. Ik was toen
elf. Mijn eerste pop had ik echter al gemaakt op
mijn achtste. Ik kwam met moeite boven de werk-
18 19
bank van mijn grootvader uit en moest om de poppenkop
te maken bovenop die werkbank kruipen.
De koppen van de poppen maakte ik in hout en
de ogen en de mond werden met een gloeiende
fi etsspaak ingebrand. Aan fi etsspaken had ik geen
gebrek want voor mijn grootvader als verhuizer begon,
was hij fi etsenmaker. Mijn grootvaders vrachtwagen
deed tijdens het weekend dienst als scène
voor ons theater. Om ons stuk aan te kondigen had
ik twee nagels in de poort geklopt. Ik herinner mij
dat mijn grootvader daar niet al te gelukkig mee
was. Aan die nagels hing ik een stoel en zette er
een pop op. Aan de stoel hing ik de aankondiging
van ons stuk. De vrachtwagen stond in de garage
en in de poort werd met een stootkar de kassa
geïnstalleerd. Daar zaten twee nichtjes en nadat
de kinderen hun inkomgeld van 25 centiemen hadden
betaald, werd met een duw op de achterkant
van de stootkar de dissel de hoogte in gezwierd
en konden de kinderen plaatsnemen. De stootkar
deed dus ook dienst als slagboom. Ik speelde
samen met mijn broer Roger en met Edmond Tack,
een jongen uit de buurt. We speelden stukken die
mijn moeder schreef..”
STROPKE WORDT SPADULLEKE
“Van bij mijn grootvader verhuisden wij naar de
Rijhovelaan. Ik studeerde ondertussen aan Sint-
Lucas waar ik Michel Bracke leerde kennen. Die
kwam ook bij ons theater, als poppenspeler. Als
op de plaats waar wij moesten spelen een piano
ter beschikking was, werd die achter het podium
gesleept en gebruikten we die. Mijn broer Roger
plaatste een metalen regel op de snaren zodat die
de klank kreeg van een klavecimbel.”
“Ondertussen was ik getrouwd en verhuisd naar
de Grensstraat. Schrijver Adriaan Magerman en
beeldhouwer Berten Coolens waren ondertussen de
rangen komen vervoegen en ons poppenspel werd
omgedoopt van Stropke, zoals het aanvankelijk
heette, tot ‘t Spadulleke. Die naam was afgeleid
van spatel, een heel fi jn truweel dat werd gebruikt
door keramisten en beeldhouwers. De poppen
werden door Michel Bracke en mijzelf gemaakt. Ik
maakte ze in hout en Michel in papier-maché en
piepschuim.”
SPELEN ZONDER TEKST
“Ooit werden wij als gastspelers door het Spelleke
van de Muide gevraagd om mee te spelen in een
voorstelling in het klooster van de Kiekenstraat in
Gent ter gelegenheid van de Vlaamse foor. Omdat
wij steeds zonder vaste teksten speelden, begon
Adriaan Magerman onze teksten en stukken te
schrijven. Hiervoor gebruikte hij het pseudoniem
Arie Jans. Michel Bracke vond die teksten echter
niet volks en niet Gents genoeg, met als gevolg dat
we na verloop van tijd geen beroep meer hebben
gedaan op Adriaan. Misschien was het wel omdat
Michel zelf heel moeilijk teksten kon onthouden…
Na 1960 speelden we maar sporadisch. Mijn broer
Roger had afgehaakt omwille van zijn muziekcarrière
en Michel en ik gingen ons bezighouden
met de Kollefeesten.”

De goeie kant van ’t water
Het zal u misschien verbazen dat ik, als kind
van de Brugse Poort, herinneringen heb aan
de Kollefeesten en aan dat kasteel op de
hoek van de Eeklostraat en de Groenestaakstraat.
Dat komt niet alleen omdat ik op
Kolegem een nonkel heb, maar ook omdat
mijn vader zaliger beroepshalve in Mariakerke
(en Wondelgem) aan de slag was en hij hier
veel mensen kende.
Wij dus naar de Kollefeesten, waar ik als kind
slechts voor twee dingen aandacht had: de
discobar van Music Explosion en een kraampje
waar je een moorddadig spelletje kon spelen.
Die discobar in de tent, dat was me wat.
Boxen zo groot als de kleerkast in mijn kamer
thuis en zwaailichten, veel zwaailichten. Ik
stond er naar te kijken en ik vond het fantastisch.
Helaas was ik in die dagen te jong om
’s avonds naar het dansfeest te mogen gaan,
maar mijn interesse voor het schoon beroep
van dj was wel gewekt.
Zodra ik oud en wijs genoeg was, en ik op mijn
spaarrekening genoeg geld had voor een eigen
discobar, mocht ik van mijn nonkel één keer
per jaar in het Kollekasteel plaatjes draaien.
Dat was tijdens de zogeheten Wijnfeesten die
hij organiseerde. De discobar heette Studio
Dima (ik ben Dirk en mijn broer heet Mark –
heeft u hem?). Het schaamrood komt me zelfs
nu nog op de wangen als ik eraan denk hoe
ik destijds zo’n dansfeest in elkaar draaide.
Rond middernacht, toen de wijn in de man en
de wijsheid in de kan was (en de wijnprinses
was verkozen), kwam Mickey Mouse een foto
maken voor de krant. Bekijk die foto’s van
toen maar: ik sta er op (met dat rare kapsel
en die pukkels). In de achtergrond een stukje
schoorsteenmantel op de benedenverdieping
van het Kollekasteel.
Dat moorddadige spelletje ging zo. Mijn
tante (de vrouw van mijn nonkel dus) was
verantwoordelijk voor een kraampje waarin
vliegtuigen rondvlogen. Onderaan die vliegers
waren pikken (pijltjes van een vogelpik,
maar dan zonder de plastieken vleugeltjes)
bevestigd die je, met één simpele druk op de
knop, kon laten vallen. Zo’n pik boorde zich
dan, als je een beetje geluk had, in een van de
rozen waarover het vliegtuig toertjes maakte.
Mijn broer en ik deden niets liever dan onze
20
Liefste dagboek
Lang geleden, in ‘mijne tijd’,
en dat is niet in de vooroorlogse jaren,
want zo oud ben ik nog niet,
maar volgens mijn tienerzonen,
toch bijna in de prehistorie,
want uit een GSM-loze periode,
zonder computer of technologie,
toen ik dus als kind in het tweede leerjaar
op de schoolbanken zat bij juf Cécile
in Sint Lutgardis;
Ver weg van enig ‘jongensgeweld’,
maar te midden van een heleboel vriendinnen.
we woonden bijna onder de kerktoren,
op wandel- en fi etsafstand van elkaar.
Ik herinner me een verjaardagsfeestje bij Ann,
met een gezicht vol bloem, op zoek naar
een verstopte snoep in een kom,
een frisse duik in het zwembad in haar tuin,
kinderlijk genieten, of
moedertje en vadertje spelen
in het echte poppenhuis van Pascale;
Het is alsof ik nog de paarden ruik,
toen ik bij Sabine van den Groenen Staak,
op de zolder ging ravotten.
Een oud zadel deed ons wegdromen
naar lang vervlogen tijden, alsof
we midden in een western zaten.
Het Kollekasteel, een beetje onbereikbaar,
wat vervallen ook, overwoekerd door groen.
Niet het sprookjeskasteel als in de sprookjesboeken.
We slenterden er samen doelloos rond,
slopen nieuwsgierig naar binnen,
schrokken ons een hoedje toen plots
een duif net boven onze hoofden naar buiten vloog.
En onze prins? We hebben hem er niet gevonden …
Sabine Van de Vyver
hand op zo’n roos leggen. Om eerlijk te zijn:
ik verplíchtte mijn broer om er zijn hand op
te leggen – ikzelf bediende de knop voor het
bombardement. U raadt het: dat is een keertje
niet goed afgelopen.
We noemden onze nonkel kasteelheer en zijn
kasteel – wisten wij beter? – is het decor geworden
voor menige familiebijeenkomst. Mijn
plechtige communiefeest (1973, jaja!) bijvoorbeeld
staat er in de annalen gegrift, maar er
waren ook de koffi etafels bij minder vrolijke
gelegenheden. Exact tien jaar geleden werd
in het kasteel mijn boek De Vlamingen op
de Titanic voorgesteld. Er zijn maar weinig
auteurs die kunnen zeggen dat een van hun
boeken in een echt kasteel boven de doopvont
is gehouden.
Al die goeie herinneringen en al die mensen
die bij die herinneringen horen hebben ertoe
geleid dat ik geëmigreerd ben: van de Brugse
Poort naar Mariakerke. Naar de goeie kant van
’t water, zoals ze zeggen. Ik heb er nog geen
seconde spijt van gehad.
Dirk Musschoot
www.kollefeest.be

Duvelkeskermis was in 1967 het thema
en naam van de 7e Kollefeesten.
Nochtans is het getal 7 heilig omdat God
de aarde in zes dagen plus een rustdag had
geschapen.
De duivel wordt in strip- of poppenkastverhalen
vaak als een karikaturaal fi guur afgeschilderd,
meestal als een schavuit met rode hoorntjes en
een drietand. Bekendste duivelse stripfi guur is
ongetwijfeld Geeraard De Duivel, de opponent van
Nero. Duvelkeskermis was in 1967 het thema en
naam van de 7e Kollefeesten. Duiveltjeskermis is
een oude Vlaamse uitdrukking die men gebruikt
als het h regent terwijl de zon schijnt. Men zegt soms
ook:
’t Is kermis in de hel!
In 1968 heeft Michel Bracke een houtsnede gemaakt
over de Duvelkeskermis. Het is een prachtige
karikatuur*. Op de grafi ek zie je dat in de schaduw
van de kerk en achter de rug van mijnheer pastoor
en de veldwachter – Mariakerke had toen nog een
veldwachter – een duivel de afbeelding domineert.
In zijn schoot toeft een bont gezelschap en
onder zijn kleed wordt er gedronken, gelachen en
gefeest dat het een lieve lust is. Op de achtergrond
houdt reus Kolle een goedkeurend oogje in het
zeil en Pierke komt ook, vergezeld van zijn duivelse
streken, vanachter het gordijn het gezelschap versterken.
Michel Bracke wordt dit jaar 77 en is een artistieke
duizendpoot, misschien de meest artistieke Gentenaar.
Deze sympathieke volksfi guur is van alle
markten thuis. Hij is tekenaar, schilder, grafi cus,
publiciteitsschilder, poppenspeler, decorbouwer
voor toneel en poppentheater, poppen- en reuzenmaker,
humorist, muzikant... Zijn cv overtreft die
van andere Gentse markante fi guren zoals Romain
Deconinck en Walter De Buck.
De Duvelkeskermis-prent en andere prenten van
Michel Bracke worden tijdens de komende Kollefeesten
tentoongesteld. Enkele daarvan zullen ook
te koop worden aangeboden.
* Een karikatuur is uit de beeldende kunst afkomstig en
is een portrettekening waarin de trekken van een bepaald
personage of situatie komisch vervormd of overdreven
worden. Als zodanig is de karikatuur in de beeldende
kunst wat de parodie is in de literatuur. Hoewel er geen
tekst aan te pas komt, vertelt het een volledig verhaal
van een buurt in een bepaalde periode.
Sterkste druppelkot ooit gesloopt
22 23
Het sterkste druppelkot ter wereld stond
lange tijd naast het Kollekasteel. Het
was ondergebracht in een bunker uit de
Tweede Wereldoorlog. In 1991 werd hij
gesloopt.
Niet alleen het sterkste druppelkot ooit gebouwd,
maar ook het druppelkot met de meeste gezichten
staat op naam van feestenarchitect, decorbouwer
en gelegenheidsuitbater Raoul Devrieze (foto).
Basis voor “zijn” jeneverparadijs was een betonnen
bunker die door de Duitse bezetter tijdens de
Tweede Wereldoorlog werd gebouwd in de voorhof
rechts van het kasteel. In december 1991 werd deze
misplaatste herinnering aan Nazi-Duitsland met de
grond gelijk gemaakt. Daarvoor vormde deze bunker
een non-place op het domein, een plek zonder
enige betekenis. Het was weliswaar een plek met
historische waarde, maar eentje met een smet op
zijn verleden. De betonnen bunker in de schaduw
van een kasteel uit de 19de eeuw paste niet en
was een blok aan het been. Vandaar de beslissing
hem te slopen. In afwachting dat de bunker zou
worden afgebroken, kreeg hij een nieuwe bestemming
als druppelkot. Om de potentiële bezoeker
niet af te schrikken, bouwde Raoul een decor als
pseudogevel voor de bunker. Ook binnenin werd
de bunker sfeervol aangekleed. Raoul was in het
dagelijkse leven letterzetter bij de krant Het Volk,
toen nog gevestigd in de Forelstraat. Hij werkte
‘s avonds in de drukkerij en had overdag de tijd om
de decorstukken te bouwen.
VAN JENEVER NAAR COCKTAIL
De laatste keer dat je in de bunker een druppel kon
drinken, was in 1991 tijdens de 21ste Kollefeesten,
de Kolle-Mozartfeesten. Nadat de bunker was gesloopt,
werd het druppelkot ondergebracht in een
keet, telkens met een gevel die was aangepast aan
het thema van de Kollefeesten. De keet mat 5 bij 5
meter, voldoende om enkele tientallen feestvierders
een vreugdevol onderkomen te bieden.
Na 2000 nam de interesse voor jenever gevoelig af
en werd die verdrongen door een nieuwe hype: de
cocktail! Die werd niet langer geserveerd in een
keet, maar in een kleurrijke en sfeervolle tent.
De meest recente artistieke creatie van Raoul is het
Kolleriek-reuzenbiervat.

Daniël Termont,
burgemeester
van Gent:
“Kollekasteel
is referentie
in mijn leven!”
De Gentse burgemeester Daniël Termont is al zijn
hele leven lang Mariakerkenaar. Hij noemt het
Kollekasteel “een referentie in mijn leven”. Termont
sleet vele momenten in en rond het kasteel
en keert er tegenwoordig vaak met een goed
gevoel terug om bij de mensen te zijn. “Wat een
geluk dat enkele geëngageerde bewoners in 1970
het kasteel hebben gered voor de gemeenschap!”
“Het Kollekasteel is inderdaad een van de referenties
in mijn leven”, zegt Termont. “Ik ben immers
een Mariakerkenaar. Altijd geweest. Al was het
in mijn jeugd letterlijk op het randje. Ik woonde
namelijk met mijn ouders in de Driepikkelstraat,
precies op de scheiding tussen de Brugse Poort en
Mariakerke. Ik ben dus geen Kolegemnaar, ik kom
van over ‘t water. Ik was 7 toen de eerste Kollefeesten
werden georganiseerd. Sindsdien zijn ze er
altijd geweest. Ik heb er tijdens mijn jeugd geweldige
momenten meegemaakt. Sommige van die
momenten zijn niet voor publicatie vatbaar.”
En zeggen dat het kasteel ooit de bourgeoisie
toebehoorde...
(lacht) “Het is raar hoe het soms kan lopen. Dat een
19de-eeuws kasteel van de bourgeoisie een eeuw
later wordt overgenomen door een vzw die het hele
domein als het ware teruggeeft aan de gewone
mensen, is redelijk ironisch. Voor mij niet gelaten,
natuurlijk. We kunnen er vandaag enkel blij om
zijn dat het zo is gelopen, dat er al 40 jaar lang een
hele groep mensen, over enkele generaties heen,
onbaatzuchtig het beheer opnemen en er voor zorgen
dat iedereen er iedereen kan ontmoeten, van
welke rang of stand ook. Een gemeenschap heeft
daar nood aan.”
Opvallend: het Kollekasteel was ook een oord
waar veel kunstenaars vertoefden. Jan Burssens,
Etienne Verhellen, noem maar op.
“Jan woonde in de straat waar ik nu woon, vlak
naast professor Hein Picard, nog zo’n kunstliefhebber.
Etienne woonde om de hoek van het kasteel.
Het is prachtig om te zien dat Gent vandaag, mede
dankzij al deze mensen, zo’n welvarende stad is
geworden. We zijn een bruisende stad van kennis
en cultuur. Maar je kan dat nooit worden als
er geen voedingsbodem is voor creativiteit en innovatie,
als er geen ruimte is voor kunstenaars.
Het Kollekasteel is een plaats waar dat kon en
heeft dus in zekere zin mee de basis gelegd voor
het succes van het Gent van vandaag. Als huidig
burgemeester kan ik dan alleen maar nederig dank
u wel zeggen aan al die mensen die het kasteel
draaiende hielden en nu nog houden.”
Komt u vandaag nog wel eens in het
Kollekasteel?
“Tuurlijk. Ik wil als burgemeester zoveel mogelijk
bij de Gentenaars zijn. Ik wil horen van de mensen
zélf wat ze vinden van ons beleid, wat ze goed of
slecht vinden. Dat kan alleen door zo veel mogelijk
op straat te lopen. In het Kollekasteel komen het
hele jaar door mensen samen, een prima plaats
dus om snel veel mensen te zien.”
Steunt de Stad Gent het Kollekasteel?
“Wat denk je? Natuurlijk! De laatste jaren heeft het
stadsbestuur er mee voor gezorgd dat het kasteel
deftig kon worden gerestaureerd. Er is ook geld van
De Wijk Aan Zet (subsidies van de Gebiedsgerichte
Werking voor wijkinitiatieven, noot van de redactie)
naar de werking van het Kollekasteel gegaan.
En terecht! Zoals ik al zei: een maatschappij heeft
zulke plekken nodig. Als politicus kun je niet anders
dan meehelpen ervoor te zorgen dat die plekken
ook blijven bestaan. Nog minstens 50 jaar erbij,
in het geval van het Kollekasteel!”
KOLLERIEK: een bier met een
uitzonderlijk karakter
Hoe meer ik van diene Kolleriek drink,
hoe GEEST-iger het hier wordt.
Na 50 jaar anoniem als Kollegeest door het leven te
zijn gegaan, heeft Kolleriek nu een eigen identiteit.
Iets wat er al die tijd in slaagt mensen te verbinden,
verdient dat nu eenmaal. De gezegden: Tussen
pot en pint en In de hemel is geen bier duiden
het sociale karakter aan van bier. Bij een goed glas
bier ontstaan de beste ideeën, worden zaken be-
klonken en worden geschillen bijgelegd. Een glas
bier maakt de tongen los of kan extra pit geven.
Het zet aan tot zingen en dansen.
Men spreekt ook van een benevelde geest, als men
een glas teveel op heeft. Er is dus duidelijk een
verband tussen het bier, het sociale aspect en de
geest. Uit al deze kenmerken kan men besluiten
dat bier een universeel bindmiddel is in het gemeenschapsleven.
Vzw Kollekasteel heeft zijn jubileumjaar sfeervol
ingezet met een eigen bier. Het wordt in de achter-
tuin, bij brouwerij Van Steenberge in Ertvelde, gebrouwen
en werd op 3 januari 2010 gedoopt met de
naam Kolleriek.
Het Kolleriekbier is samengesteld uit volgende
ingrediënten: spelt, rogge, maïs, tarwe, boekweit,
mout, hop en… water! Het is een bier van hoge
gisting met nagisting op de fl es. Er werden diverse
edele gerstmouten geselecteerd die het bier
zijn subtiele goudbronzen kleur en zuivere droge
afdronk waarborgen. De stukjes schil van sinaasappels,
afkomstig van Curaçao, en de korianderzaden
laten een pittig uitgebalanceerd smakenpalet
na. Enkel de allerfi jnste hopvariëteit, geprezen
voor haar delicate structuur, wordt verwerkt in dit
fantastische bier. Deze hopvariëteit geeft een verfi
jnd aroma met een volle, onvergetelijke smaak.
De fruitigheid eigen aan het bier komt van zijn
eigen specifi eke gistcultuur.
24 25
WAAR TE KOOP?
Kolleriek is te koop in het Kollekasteel
en bij Supermarkt Leybaert,
Kollebloemstraat Mariakerke
PROMOPAKKET
€12,00 voor 2 fl essen 75 cl
+ Kolleriekglas
Fles 75cl – €5,00
Kolleriekglas – €3,00

Pop-art: een revolutie voor de kunst,
een inspiratiebron voor het Kollekasteel
In 1964 maakte Andy Warhol een artistiek
statement dat de wereld van de
hedendaagse kunst een ander gezicht
zou geven. Hij kocht in de supermarkt een
stapel Brillodozen en stelde die tentoon
in een galerie.
Het enige verschil tussen wat in de supermarkt gekocht
kan worden en wat als kunstwerk getoond
werd, was op dat moment de context. Warhol doorbrak
hiermee niet alleen alle klassieke denkpatronen
over kunst, maar liet, bijna letterlijk, kunst
en het ‘gewone’ leven samenvallen. De gevolgen
hiervan gingen echter nog verder. Hij dwong de
toeschouwer niet alleen om na te denken over
kunst, maar ook om er zich vragen over te stellen
en erover te praten.
KUNST IN HET LEVEN
Uiteraard gaat popart over het verheerlijken van
het dagelijkse leven in de kunst maar, meer nog,
na 1964 bleek dat werkelijk alles kunst kan zijn. Het
onderscheid tussen de beelden die ons dagelijks
massaal omringen en wat in musea en galeries
te zien is, vervaagt en valt weg. Warhol beoogde
hiermee allerminst een devaluatie van de kunst,
integendeel. Door de toeschouwer te dwingen om
te praten over kunst en hem bewust te maken van
de rijkdom van onze visuele cultuur, brengt hij
kunst niet dichter bij het leven maar laat hij kunst
een plaats veroveren middenin het leven. Kunst
hoort niet thuis in een ivoren toren, net zoals het
‘gewone’ leven onmogelijk gebannen kan worden
uit de kunstinstituten.
PANAMARENKO
Hoewel de popart in oorsprong vooral een Amerikaanse
en Angelsaksische kunststroming was,
geboren uit de naoorlogse boom van de consumptie-economie,
is de invloed op de Europese kunst
allerminst te onderschatten. In Italië was er bijvoorbeeld
de arte-poverabeweging die industriële
materialen en basisgrondstoffen introduceerde in
de kunst en de musea. Aansluitend hierbij was er
Joseph Beuys die kunst maakte met organische
en vergankelijke materialen. Nog dichterbij kent
iedereen uiteraard Panamarenko. Hoewel zijn
vliegtuigen, duikboten en poëtische ruimtetuigen
vrij ver lijken te staan van het gewone leven, is de
invloed van de popart op zijn oeuvre onmiskenbaar.
KRITISCHE ONDERLAAG
Vanzelfsprekend is de popart meer dan een
verheerlijken van het dagelijkse leven. Niet zelden
is er een kritische onderlaag. Warhol stelde
bijvoorbeeld voortdurend in vraag of beelden en
iconen niet al te leeg en betekenisloos geworden
zijn, terwijl hij tegelijk prachtige schilderijen
In de jaren ‘60 en ‘70 werd Mariakerke wel eens
het Sint-Martens-Latem aan de Brugse Vaart
genoemd. Jan Burssens, Emiel Poetou, Dees De
Bruyne, Paul Van Gysegem, Etienne Verhellen,
Armand Blondeel, Henri Vandermoere, Achiel
Pauwels en tal van andere befaamde kunstenaars
vonden er hun bakermat. Het is jammer dat
er in het Mariakerkse straatbeeld van deze rijke
kunstenaarstraditie weinig te bespeuren valt.
Enkelen onder hen voelden zich aangetrokken
door de diversiteit en de sociale cohesie die heerste
onder de bewoners van Kolegem. De buurt, zijn
geschiedenis en zijn bewoners inspireerden
hen met diverse etsen, grafi eken, schilderijen,
keramiek, reuzen, poëzie… als resultaat. De
artistieke visie van deze kunstenaars en ander
creatief talent gebruikte de buurt op haar beurt als
platform om het sociale leven in de wijk nog meer
te versterken.
VERZADIGING
De illustraties en grafi eken in deze krant vormen
een impressie van een deel van het roerend erfgoed
welke geënt is op de vzw en zijn lange tradities.
Uniek hierbij is dat deze afbeeldingen een
visualisering zijn van een rijk gemeenschapsleven
in de wijk Kolegem in Mariakerke.
Begin jaren ’90 kende deze zogenaamde volkse
maakte van de iconen van zijn tijd zoals Marilyn
Monroe, Jacky Kennedy, Mao, Che Guevara,… en
ons in prachtige, subtiele tekeningen wees op
onder andere de poëzie en de schoonheid van
vrouwenschoentjes.
Enkele jaren geleden ontwikkelde de Nieuw-Zeelandse
popkunstenaar Billy Apple als kunstproject
een eigen appel. Door middel van kruisingen en
kweekprogramma’s kwam hij tot een eetbaar en
commercialiseerbaar resultaat. De link met een
Vlaamse kunstenaar als Koen Vanmechelen, die
een kippenkweekprogramma opzette om tot de ultieme
bastaardkip (Cosmopolitan Chicken Project)
te komen, is gauw gelegd.
KUNST BRENGT MENSEN SAMEN
De ambities van het Kollekasteel om een plek te
zijn waar kunst, feesten, educatie en gemeenschapsopbouw
hand in hand gaan kan in die zin
enkel binnen die traditie begrepen worden. Het
Kolleriekproject, waarbij een speciaal gebrouwen
bier aan democratische prijs gekocht kan worden
(niet enkel als drank, maar tegelijk als kunstobject),
brengt heel veel ambities van de popart
samen. Kunst kan mensen samenbrengen. Kunst
die in het leven staat is een generator voor
gesprek, discussie, onenigheid en samenhorigheid.
Met die ambitie had Andy Warhol zich ongetwijfeld
probleemloos kunnen vereenzelvigen.
Rolf Quaghebeur
Mariakerke, broeinest van kunstenaars
kunst een achteruitgang. Kunst werd gesubsidieerd
en kreeg een andere dimensie. De kunstenaar
en het volk zochten kunst op buiten hun wijk,
stad en land. De vraag rest of deze zogenaamde
hogere cultuur de groeimarkt van de afgelopen
decennia kan blijven boeien. Door een overaanbod
aan hogere cultuur dreigt het verzadigingspunt te
worden bereikt, voor zover het al niet bereikt is.
Door een te hoog déjà vu gehalte bestaat eveneens
het gevaar dat het interessepunt verzadigt,
waardoor de sector in een neerwaartse spiraal kan
terechtkomen. Met een beetje geluk kan volkscultuur
de nieuwe groeimarkt worden van het tweede
decennium van de 21ste eeuw. Vzw Kollekasteel
doet met deze krant en andere initiatieven alvast de
nodige inspanningen om enerzijds jong artistiek
talent aan te trekken en anderzijds kunstenaars
van weleer te overtuigen om volkse kunst een
nieuwe elan te geven.
De symmetrielijnen van de steigers rond het Kollekasteel,
tijdens de restauratiewerken van 2007,
inspireerde Nicolas Van Parys (nicolasvanparys.com)
om een nieuw werk te maken (zie blz. hiernaast)
ter gelegenheid van het jubileum van het Kollekasteel.
De 78-jarige Achiel Pauwels werkt momenteel aan
een beeld in keramiek ter gelegenheid van het
50-jarig bestaan van de vzw.
Wim Sobrie, 1973
Aquarel
Nicolas Van Parys, 2010
Olieverf en acryl op doek
26 27

Sioen en zijn vaste afspraak
met de Kollefeesten
Geen kalle, maar Kolle !
Een Kalle is een beu wijf, zo zou ik dat uitleggen
aan een Hollander, die natuurlijk het woord kalle
nog nooit gehoord heeft. Of ik daarmee zijn vraag
beantwoord is nog maar de vraag, want waarschijnlijk
verstaat hij het woord beu ook al niet,
en zelfs wijf misschien niet. Ik zou hem kunnen
meebrengen naar de Kollefeesten, want daar zijn
wel wat wijven, al heb ik op die manier het woord
beu nog niet uitgelegd.
Veel beue wijven ben ik op de Kollefeesten nog
niet tegengekomen, wel integendeel. Ik kan u
verzekeren dat ik daar al de chicste wijven heb
ontmoet. Ik spreek echt uit ervaring want bij mij en
in mijn vriendenkring staat dat gebeuren jaarlijks
op de agenda. Al sinds mijn ontluikende puberteit
tot mijn nu nog meer ontluikende 30ste levensjaar,
kan ik een goed rapport van aanwezigheid op de
Kollefeesten voorleggen. Legendarische verhalen
van gebras en gefeest met al die chic wijven gaan
nog steeds de ronde, en bovendien speelde ik daar
al menig keer de tent plat, als pianist als diskjockey.
Dat succes is niet zozeer te danken aan mijn
eigen capaciteiten, maar vooral aan de bevolking
van Kolegem en omstreken dat het beste publiek is
dat een artiest zich kan voorstellen. Ongegeneerd
gepartyd wordt er daar in en aan dat kasteeltje! Al
was het een geslaagd familiegebeuren. En dat een
heel weekend lang. En jawel, met vree veel chic
wijven en geen beue exemplaren of zo. Niet zo van
dat geneut en geleuter, en gewik en geweeg, en
gezaag en gezeug, en gepraat en gepreut. Neen
neen, alleen maar gefeest en gelold en gejuicht
en gelachen en geplezierd en gehavefund en gejoepied
en gehiphoid en gedronken en geklonken
wordt er daar! Da Zal Wel Zijn Da! Eén voor allen!
En allen tegen kalle!
Geef ons maar Kolle!
Sioen groet u,
en die Hollander laat hij thuis!
ROCK-o-KOLLE - Kolle als kweekvijver voor muzikaal en ander talent
Ontwerp Thomas Seyssens
Enkele belangrijke Gentse muziekgroepen
zoals Sioen en Absynthe Minded hebben bij
hun eerste stappen naar roem een podium
gekregen op de Kollefeesten, waarmee we
gerust mogen zeggen dat ROCK-o-KOLLLE
oog heeft voor talent. En niet alleen muzikaal
talent!
Gent is de kweekvijver voor dat muzikale talent.
Tal van Gentse groepen met nationale en internationale
faam hebben hier hun roots. Elke puber
die leert een instrument te bespelen, droomt ongetwijfeld
van een Wechterpodium. Vooraleer hij
dit ultieme doel heeft bereikt, moet hij heel wat
repeteren en podiumervaring opdoen
Tijdens de Kollefeesten 2010 wordt geëxperimenteerd
met een nieuw luik ROCK-o-KOLLE. Het idee
is om op de grote speelweide een minifestival te
organiseren met lokaal jong talent. Enkele groepen
met Gentse wortels worden hierbij uitgenodigd. De
optredens starten in de namiddag zodat ook minzestienjarigen
de kans krijgen om kennis te maken
met een miniversie van de bekende grote festivals.
ROCK-o-KOLLE loopt parallel en op hetzelfde
terrein als de Kollefeesten. Ouders kunnen dus
makkelijk een oogje in het zeil houden, op een afstand
of in de kern, al of niet tot ongenoegen van
dochter- of zoonlief.
Vzw Kollekasteel mikt niet enkel op jeugdige muzikanten.
Om de continuïteit van de vzw en het behoud
van het Kollekasteel te garanderen is de
instroom van jonge vrijwilligers en toekomstige
beheerders essentieel. Voor de organisatie van dit
evenement doen we een beroep op 17 tot 25-jarigen.
Onder een waakzaam oog zullen geroutineerde
Kolle-organisatoren deze jongeren opleiden
en klaarstomen tot de Gentse cultuurmakers
van morgen.
ROCK-o-KOLLE vindt plaats op zondag 23 mei. De
speelweide op domein Kollekasteel is ruim 2.000 m²
groot waardoor er een grote groep muziekliefhebbers
kan worden verwelkomd.
ZONDAG 23 MEI - DOMEIN KOLLEKASTEEL
www.kollefeesten.be
Topfotograaf CARL DE KEYZER:
Zien wat een ander niet ziet
Ooit heeft iemand het eens berekend. Zelfs toen de
digitale fotografi e nog niet in het bereik van ieder
van ons lag, werden er in het Verenigd Koninkrijk in
één jaar tijd meer analoge foto’s afgedrukt dan dat
er bakstenen werden geproduceerd. Als je bedenkt
hoeveel bakstenen er in een gebouw kruipen, weet
je het wel. Een onnoemelijk aantal foto’s dus. En
vandaag, in het digitale tijdperk waarin mobiele
telefoons fotocamera’s zijn geworden en iedereen
er maar op los fotografeert, is het aantal foto’s
even ontelbaar geworden als de sterren aan het
fi rmament. Op ieder moment van de dag worden
we overspoeld met fotografi sche beelden. Hoe
meer foto’s er worden gemaakt, hoe minder we
echt kijken, hoe meer het noodzakelijk is dat we
even stilstaan bij de kwaliteit van een echt goed
beeld.
Fotografi e is een taal, en zoals globale talen aan
het verbasteren zijn tot een soort uniforme wereldtaal,
zo gaat soms ook de fi nesse van een beeld
verloren in de overvloed en voortdurende stroom
van beelden.
DURF TE KIJKEN
Hoe komt het dan dat er toch nog fotografen zijn
die bijna onmiddellijk herkenbare beelden maken.
Wat onderscheidt de professionele fotograaf -
of laten we hier in het geval van Carl De Keyzer,
Belgische topfotograaf en lid van het gerenommeerde
agentschap Magnum, maar kleur bekennen
en het hebben over de kunstenaar-fotograaf - van
u en ik die ook wel eens een foto maken?
In de handen van een kunstenaar wordt de camera
een detectietoestel dat niet enkel toont wat we al
weten, maar nieuwe aspecten van een altijd veranderende
wereld exploreert. We worden omringd
met nieuwe beelden, maar ze zijn voor ons, de
gewone sterveling, onzichtbaar omdat we te routineus
kijken, te conventioneel en met angst voor
het onbekende. Een fotograaf als Carl De Keyzer
vindt echter deze beelden wel omdat hij durft te
kijken, omdat hij zich bewust is van de potentie van
een beeld.
FOTO’S LEZEN
De foto’s van Carl De Keyzer bekijk ik niet zozeer,
ik zou het liever over ‘lezen’ hebben (en soms aftasten
en betasten). Nemen we nu zijn foto van
de opening van de 49ste Kollefeesten in 2009.
Wat voor sommigen op het eerste gezicht misschien
een gewoon kiekje lijkt, is bij nader inzien
een onwaarschijnlijk krachtig beeld waarin niks
toevallig lijkt. Natuurlijk is de foto niet geënsceneerd
noch digitaal bewerkt. Wat hier speelt
is het welbekende le moment décisif van de
beroemde Franse fotograaf Henri Cartier-Bresson:
het afdrukken op het beslissende moment. Wat
lezen we op de foto, wat zien we?
Op de linker helft zien we bijna enkel mensen met
de rug naar ons gekeerd of wegstappend van de
lens, behalve die ene vrouw in de blauwe jurk die
lichtjes mysterieus met haar zonnebril de andere
28 29
kant opstapt – naar de zon. Ze lijkt gesandwiched
door de twee jongelingen. Wanneer we nu twee
diagonale lijnen over de foto zouden trekken,
merken we dat haar hoofd bijna precies in het
midden van de foto staat. Het diagonale in de
compositie wordt tevens benadrukt door de slagschaduwen,
het driehoekig stukje plaveisel onderaan
links, dat mooi “herhaald” wordt in de groene
driehoek van de parasol en overspringt naar het
driehoekig stukje dakgevel, mooi gekadreerd door
de witte daklijst. Let ook op de positie die het koppel
met twee kinderen inneemt aan de rechterkant
van de foto. Beeldend vormen ze een perfect evenwicht
met de man en het kind aan de linkerkant.
Ze stappen als het ware op het juiste moment de
kader van de foto binnen.
Carl De Keyzer ziet zijn foto’s zelf graag als een
pendant van de schilderkunst, bij voorkeur de
grote historiestukken van vroeger. Beeldende
kunst en schilderkunst in het bijzonder, heeft hem
steeds geïnspireerd. En zo gebeurt het dat er ook
in deze ogenschijnlijke eenvoudige foto van een
zonnig en feestelijk moment, een referentie naar
de kunstgeschiedenis insluipt. Want wat te denken
van de jongeman rechts, zittend op een stoel, zijn
ene been gestrekt op een tweede stoel, zijn hoofd
rustend op zijn hand: een modern beeld van de
denker van Rodin?
Hans Martens
“Een foto van
Carl De Keyzer
bekijk je niet
alleen, je
tracht hem
ook te lezen”

Pakske Colegemse Frieten aan 5 & 10 frank
Geef toe. Is de geur niet verleidelijk? Komt
het water soms niet in de mond bij de geur
van een portie knapperig gebakken frietjes?
Wat kan een mens daar soms toch trek in hebben.
Onze Belgische goudbruine trots heeft
alles in zijn mars: hij is lekker, voedzaam, gezond,
handig, democratisch, sociaal… Frieten
SPIC & SPAN
In de jaren ‘60, tijdens de Kollefeesten, gebeurde
alles nog met de hand. Het lijkt wel een tafereel
uit Italië: gemoedelijke mama’s, keuvelend op
een stoel, gezamenlijk eten bereidend. Klaar om
de hongeren te spijzen, met stip in de top bij de
zeven werken van barmhartigheid: de Kolegemse
(toen nog Colegemse) mama’s die patatten jasten
in de openlucht rond een zinken wasteil, als
spoelbak voor de aardappelen. Een oerdegelijke
zinken teil, goed voor alle huishoudelijke werk.
De week voordien zat misschien nog iets in de
teil waar we niet aan willen denken, maar dat ontegensprekelijk
moeilijk of niet verzoenbaar was
met de kost die hij daarna bevatte. Mama’s en
oma’s van toen waren echter vertrouwd met Spic
& Span en hadden ongetwijfeld de teil tot in het
naadje geschrobd. Was het niet met Spic & Span,
dan met een warm sopje van soda, het wondermiddel
zuiveringszout. Volgens oma’s wijsheid
zijn aardappelen met zuiveringszout lekkerder dan
zonder en maakt het bonen en kool beter verteerbaar.
Het goedkope wondergoedje heeft nog een
staan weliswaar bekend als ongezond en vet,
maar deze theorie blijkt achterhaald te zijn.
Aardappelen zijn immers rijk aan koolhydraten,
vezels, vitamine B, eiwitten en mineralen en
ze bevatten ook nog eens vitamine C. Het zijn
eerder de frietgarnituren (snacks), de sauzen en
het gekozen frituurvet/olie die de frietmaaltijden
ongezond maken.
lange lijst andere toepassingen. Nu vind je soda
amper nog terug, thuis en op het schap in de winkel.
In het hedendaagse uitgebreide huishoudelijk
arsenaal reinigingsmiddelen vind je voldoende
chemicaliën om iemand om zeep te helpen.
FRIETENBAKKER IS KNELPUNTBEROEP
Het zou nu zelfs niet meer kunnen want volgens
het Federaal Voedselagentschap en de Europese
wetgeving rond voedselveiligheid mag zoiets niet
meer. Het zou een gevaar kunnen inhouden voor
de volksgezondheid. De zinken teil moet volgens
de nieuwe norm een roestvrijstalen kuip zijn. Eten
bereiden in de openlucht is gevaarlijk. Het voedsel
zou kunnen worden besmet met wilde gist- of andere
parasitaire culturen. Of erger nog: gecontamineerd
door met vogelgriep besmette uitwerpselen
van een toevallig overvliegend exemplaar. De
mama’s zouden zelfs een mondmasker en handschoenen
moeten dragen…
Vormt het creëren van een (over)steriele voedselomgeving
niet eerder een gevaar voor onze
Frieten kun je uit het vuistje eten, ze zijn eenvoudig
te bereiden en zijn relatief goedkoop. Geen wonder
dat een frituur niet weg te denken is op een
Vlaamse Kermis. Vandaag doen de meeste frituren
geschilde aardappelen of voorgebakken frieten in.
Het is te arbeidsintensief om alles zelf te doen.
“Mama’s en oma’s van toen waren spic & span”
resistentie en afweermechanisme? Het tafereel op
de foto is in ieder geval voorgoed verbannen naar
het Rijk der Nostalgie. Midden de jaren ‘60 werden
op de Kollefeesten maar liefst 3.000 kg patatten
(muizen) verwerkt tot frieten. Goed voor ongeveer
1.500 kg gebakken frieten en veel meer porties.
Een portie Colegemse handgesneden frieten aan
5 frank voor een klein pak en 10 frank voor een
groot, pickels of mayonaise incluis. Tegenwoordig
volstaat dat bedrag niet meer voor een kwak mayonaise
en over twintig jaar betaal je misschien dit
bedrag voor het zout op de patatten, tenzij tegen
dan Europa het zout ook al uit de voedselketen
heeft gebannen.
Later werd ook Kolle getroffen door de industrialisering
van de Vlaamse frieten en werd ook hier
overgestapt op voorgebakken frieten. Niet omwille
van Europa’s strengere voedseleisen, maar bij gebrek
aan de authentieke Vlaamse mama’s. Sinds
2008 baat Kolle geen eigen frituur meer uit tijdens
de Kollefeesten. Jammer, het gaf een toegevoegde
waarde en was winstgevend. Ook op de Kollefeesten
is er al sprake van knelpuntberoepen.
Socio-culturele weldoeners
met dank aan de sponsors
Culturele organisaties, sociale organisaties
en bedrijven hebben elk hun eigen
missie en organisatiecultuur en zijn twee
aparte werelden. Toch kunnen beiden
elkaar iets bieden, waardoor het effect
groter is dan de som van de effecten
die elk van hen alleen zou kunnen opwekken.
Zoiets noemen we een synergie.
Sponsoring is naast het verwerven van subsidies
een belangrijke bron van inkomsten voor tal van
socio-culturele organisaties. Hoe groter de organisatie,
hoe groter de potentiële sponsor die ze kunnen
strikken. Maar dat is geen regel. Kleinere instellingen
zijn voor sponsoring eerder aangewezen
op de lokale middenstand, kleine ondernemers en
fi nanciële ondernemingen. Door het genereren van
sponsorgeld zijn er grotere budgetten beschikbaar
waardoor de kwaliteit van het aanbod kan verbeteren.
De lokale middenstand, ondernemers
en fi nanciële instellingen maken in
onze steden en gemeenten deel uit
van het sociale netwerk en dragen bij
tot een leefbare buurt en dorpskern.
Een sterke detailhandel, met een diversiteit
aan functies, vormt het hart
van de buurt en moet dan ook maximaal
gepromoot worden. Het sociale
en culturele verenigingsleven zorgt
eveneens voor een verankering in de
buurt. Het is dan ook niet abnormaal
dat er dikwijls een synergie ontstaat
tussen de lokale middenstand en het
verenigingsleven. Sponsoring is het
meest gebruikte instrument om deze
synergie te bevestigen.
50 JAAR ADVERTENTIES
Al in het begin van de Kollefeesten
ontdekten de organisatoren de kracht
van sponsoring. In ruil kregen de
sponsors een advertentie in de publi-
citeitsbrochure annex programmaboekje van de
Kollefeesten. Het eerste boekje dateert van 1962.
Op zich maken deze advertenties deel uit van het
cultureel erfgoed. Het maakt deel uit van ons collectief
geheugen. Veel van deze meestal familiale
bedrijven of buurtwinkels bestaan niet meer of zijn
opgenomen binnen een grotere onderneming. Ook
interessant is om de evolutie te zien in beeld- en
taalgebruik tussen de jaren ‘60 en nu. Sommige
sponsors adverteren al bijna 50 jaar in onze publiciteitsbrochure.
Voor veel ouderen zijn deze advertenties
dan ook pure nostalgie. Jongeren onder
ons zullen het ongetwijfeld grappig vinden. Voor
de overzichtstentoonstelling 50 jaar Kolle tijdens
de Kollefeesten op 22, 23 en 24 mei zal er ruime
aandacht zijn voor deze niet alledaagse vorm van
erfgoed. Langs deze weg wil vzw Kollekasteel alle
sponsors danken die de afgelopen 50 jaar hun
steentje hebben bijgedragen tot 50 kwaliteitsvolle
Kollefeesten en de uitbouw van een uniek cultureel
ontmoetingscentrum.
30 31

Veelbelovende toekomstplannen
Ontwerp voor het gezelligste, origineelste, meest jeugdvriendelijke
en kunstzinnigste buurtpark van Gent
Na 40 jaar restauratie en renovatiewerken aan
het kasteel, heeft vzw Kollekasteel een ambitieus
masterplan klaar. Groen en openbaar groen
verdwijnen steeds meer uit het straatbeeld. De
nietsontziende vastgoedsector palmt elke beschikbare
vierkante meter grond in, ook in een groene
gemeente als Mariakerke. Vzw Kollekasteel wil
tegen deze stroom ingaan. Met het masterplan
2010–2025 moet het domein Kollekasteel een van
de gezelligste en origineelste parken uit de buurt
worden – met publiek karakter! – voor jong en oud,
voor actieve en voor passieve recreatie, en met
ruimte voor integratie van kunst. De behoeften
van de buurt werden gebundeld en gekoppeld aan
de fi losofi e van kunstenares Nicoline van Stapele
en landschapsarchitect Thomas Janssens. Het
resultaat is een ontwerp dat als model zal dienen
voor een concreet uitvoeringplan. Hoe het domein
er in de toekomst uiteindelijk zal uitzien, hangt in
grote mate af van het beschikbare budget en de
toekomstige beleidsvisie. De eerste stap naar een
duurzamere buurt, gericht op een toekomst voor
iedereen, is alvast gezet.
Een plek om te blijven
En hoe meer ik mijn
nieuwe vorm kreeg,
hoe meer ik de eenheid voelde,
het compleet zijn,
het opnieuw mezelf zijn.
In mij ontstond een ruimte,
die ik nog nooit eerder had gevoeld.
Gedragen door mijn bodem,
omgrensd door mijn huid,
was het als een plek om te blijven,
beschut en veilig
F. Bruggeman
Meer over het masterplan vindt u op
www.kollekasteel.be
Lot 17 is eigendom van de kerkfabriek en
wordt als speelweide ter beschikking gesteld
aan vzw Kollekasteel, Chiro De Kaproenen en
Scouts Ardu
colofon
‘t Kolleriekske
is een eenmalige uitgave door de vzw Kollekasteel
naar aanleiding van de 50ste verjaardag van de vzw.
Deze krant wordt gratis bedeeld op 15.000 exemplaren.
Redactieteam
Danny Bockstaele, Michel Delabarre (hoofdredacteur),
Patrick Delabarre, Dirk Musschoot
Met dank voor de bijdrage van
Claude ‘Totti’ Beernaert, Carl De Keyzer, Hendrik De
Roo, Luc Forti, Kelly Jonckheere, Hans Martens, Achiel
Pauwels, Dirk Pauwels, Rolf Quaghebeur, Thomas
Seyssens, Wim Sobrie, Sioen, Sabine Van de Vyver,
Nicolas Van Parys, Dirk Verleyen
Herkomst van de illustraties
tenzij anders vermeld: archief vzw Kollekasteel
Vormgeving
Sammy Vervaet, artistiek buro vrije ruimte – Drongen
32
Druk
Parys Printing – Evergem
Verantwoordelijke uitgever
Vzw Kollekasteel
Groenestaakstraat 66-68 - 9030 Mariakerke
Michel Delabarre, Wim Jacobs, Nancy Vandenberghe,
Karel Van Eeckhout, Dirk Van Kerckvoorde, raad van
bestuur vzw Kollekasteel 2010.
Kasteel(gast)vrouw & - heer
Chris Welvaert & Dirk Jonckheere