Midea Shunde - Holland China interest group

Verslag bezoek
Holland China Interest Group
18 - 28 oktober 2010
1

Achtergrond
Programma
China in het kort
Inhoud
De bezochte steden Guangzhou en Sjanghai
Chronologisch reisverslag, thema‟s, bezochte bedrijven en indrukken
Nawoord
Samenstellers
Jan ten Bosch
jantenbosch@casema.nl
Rob Tol
rob@tolmc.nl
Uit dit verslag mag niets openbaar gemaakt worden in welke vorm of wijze dan ook.
Hiervoor is vooraf schriftelijk toestemming nodig van de bovenstaande samenstellers.
2

Duurzaam
Fascinerend, onze 2 e reis naar China.
Vorig jaar Hong Kong, Guangzhou en Beijing dit jaar Guangzhou en Sjanghai.
We reizen per vliegtuig, taxi, bestelbus, metro en magneettrein door dit onmetelijke gebied.
Door het tragische overlijden van onze groepsgenoot Jan Schatborn vorig jaar
reizen we deze keer helaas met z‟n vijven.
Het is wederom een overweldigende belevenis van ontzag, verbijstering en bewondering in
alle opzichten. Economisch, cultureel en historisch.
Terwijl we in Nederland een coalitie van meerder partijen vormen, kent China één partij met
verplichte gedoogsteun van de gehele bevolking.
We zijn met name geïnteresseerd in de wijze waarop de Chinese overheid
en het Chinese bedrijfsleven werken aan een duurzame samenleving.
We zijn te gast bij grote internationale high tech bedrijven en kijken in de keuken van
enkele typisch Chinese MKB-bedrijven.
Tijdens de vele besprekingen met ondernemers komt duidelijk naar voren dat de Chinese economie
weer in de lift te zitten.
Het China dat wij deze reis gezien hebben is een volk dat werkt aan een duurzame toekomst.
The Holland China Interest Group
3

Uitdagingen
“Een economische crisis ! Maar hoe kijken we er naar ?
In het Chinees is het begrip crisis opgebouwd uit de karakters voor 'bedreiging' en
'kans'. Men gaat er van uit dat er een samenhang bestaat tussen deze schijnbare
tegenstellingen. En dat een crisis dus niet alleen maar bedreigend is.”
We waren in het op twee na grootste land ter wereld waar 1,3 miljard mensen wonen.
De overbevolking gaat men nog steeds te lijf met de eenkindpolitiek.
Men maakt zich zorgen om deze verwende kinderen en de komende vergrijzing.
Over 15 jaar telt China circa 250 miljoen zestigplussers, bijna 20% van de bevolking.
Ook maakt men zich zorgen om de onrust van de zo‟n 100 miljoen ontheemde
rondtrekkende arbeiders.
7

De leider van de toekomst komt uit het oosten?
Terwijl we ons in het westen blind staren op het onderscheid tussen het Angelsaksische
(Marktwerking) en het Rijnlandse management (Consensus),
is in China een heel nieuw soort leider opgestaan (Verantwoordelijkheid).
De Chineese leider is autoritair en paternalistsich, maar ook bescheiden, pragmatisch en flexibel.
En … hecht veel waarde aan respect en geeft de voorkeur aan speciallisten boven generalisten.
Het wordt nog een hele uitdaging om het Chinese model te verzoenen met het westerse.
Probeer een Chineese leider de voordelen van
een netwerkorganisatie maar eens uit te leggen.
8

Background Holland China Group
The development in China impressed a group of five highly experienced senior businessmen
from Holland. They are extremely interested in the business environment and -trends in China.
Are new business rules invented? Is this miracle based on the long and rich cultural history of
China? How are the Chinese people working together, how are they running and managing
their companies and moreover their growth, how significant are e.g. R&D, marketing and
alliances?
During our first study trip in the spring of 2009 to Hong Kong, Guangzhou, Beijing and Tangshan our
main focus was on (nuclear) energy, (heavy) industry. During many discussions with authorities,
universities, and business leaders we experienced their significant concerns with regard to the
environmental issues facing China as a result of its phenomenal growth over the last decades. As a
result we decided to formulate the purpose and objectives of our 2010 study tour about sustainability
aspects.
The five businessmen:
Jan ten Bosch, former CEO STEM Techniek en Marketing; 30 years experience in sales and
marketing of high tech machinery and equipment. He is board room consultant on marketing for
leading companies in machinery, industrial automation and chemical production.
Bert Duijnstee, former CEO BBDO Business communications, specialist in marketing for
business to business companies and the business service industry, working for several leading
business schools in Holland.
Tjalling Palmbergen; interim manager and former CFO of a broad range of companies.
Specialized in reconstruction of organizations, finance, ICT and management. In-company tutor in
financial management and working for leading business schools in the Netherlands.
Ike Quelle, former senior manager and director of IBM Netherlands and IBM Europe, active in ICT
for 40 years.
Rob Tol; Former CMO Siemens, specialized in PR and Marketing Communication.
Founder of his BtoB Marcom Agengy TOLMC and Network Academy, Coach University
Rotterdam.
Their common curiosity binds these businessmen and therefore they established the
Dutch China Interest Group with a specific Mission as defined below. They would like
Mission to exchange of Dutch views, China experience Interest and Group know how about all aspects of doing business.
Purpose and objectives 2010
Acquire insight into the strategies of Chinese authorities and business leaders to transform the
Chinese economy into a more sustainable system while maintaining economic growth.
Learn and understand about innovative processes and projects to achieve sustainability in a vibrant
society, where harmony among the populace is a key government goal.
Will China be able to replicate its success in economic development and cope with the environmental
challenges it faces? Which are the key challenges?
What are the major problems and how are they being addressed, short and long term?
Which solutions and/or products/services are being developed to meet the issues?
Sustainability aspects in the further development of the Chinese infra structure.
How are air and water pollution going to be decreased?
The role of electricity in transportation, especially with regard to motor vehicles.
We will endeavor to exchange our western views and experience with our Chinese interlocutors, such
as policy makers, manufacturers of advanced high tech products and scientists.
9

Holland China Group
Program Schedule
Date Location Activities
Oct. 16
Sat.
Oct. 17
Sun.
Oct. 18
Mon.
Oct. 19
Tues.
Oct. 20
Wed.
Amsterdam 13:00 Meet at Schiphol
15:05 Dept. KL0881 Hangzhou
Guangzhou 07:30 Arr.Hangzhou
10:40 Dept. Guangzhou, KL3901 (China Southern)
12:55 Arr. Guangzhou Baiyun
Guangzhou
Canton Fair
Guangzhou
Shunde
Guangzhou
Sjanghai
South America Hotel Guangzhou
Evening free.
9.30 Canton Fair
20.00 Dinner meeting at hotel with David + Haiping Zhang
+ Mr. Mei
09:15-10:00 Visit the Head Office building of Midea
(best known local company in Shunde)
10:00-11:00 Visit Guangdong Industrial Design City for
exchanges with local growth enterprises
11:00-12:00 Visit the Industrial Exhibition Hall
the new urban area
12:00-14:00 Lunch in Huaguiyuan
14:00-17:30 Meet representatives of local enterprises,
about
20 of them, for discussions about prospective
cooperation between Sino-European small
and
medium-sized enterprises
17:30-19:30 Meeting and Q&A with Professor Zhou
19:30-20:30 Dinner
Hotel: Sheraton Hotel
9.30 Visit factories BE-TECH, YIZUMI en HJIC
12:00 BusinessLunch HJIC with Albert C.H. Suen (President)
12:30 Leave Shunde for Baiyun airport
14:40 Dept. FM9308 (China Southern/Shanghai Air)
Shanghai
16:45 Arr. Shanghai Hongqiao
Hotel Elite Residences
10

Oct. 21
Thurs.
Oct. 22
Fri
Oct. 23
Sat.
Oct. 24
Sun.
Shanghai
Philips
shanghai
BYD or Rabo
Sjanghai
Harbor
Shanghai
EXPO
11:00 Visit to Philips/Malu Factory and general
discussion.
Philips & Yaming Lighting Company Ltd
1805 HuYi Road, MALU-SHANGHAI
General manager: John Kuijpers
Introduction done by Mike Hu.
• Introduction P&Y
• Factory tour
• Overview of energy saving activities P&Y in last 5 years
• How in last 10 years government policies have affected
our operations
• Current and future energy policies for industrial
operations in Shanghai area
• Q&A
13:00 Business Lunch Philips at local dumpling restaurant
with Frank Spikker (CEO)
14:00 Travel to Campus.Research (location appr 45 min.
away from Malu, closer to downtown)
15:00 Visit Philips-campus, Philips Research Asia
Dr. Frans J.A.M. Greidanus, Sr.VP Philips Research
Office location: building 1, 2F
Assistant (Cindy Zhou
Philips Research Asia – Shanghai
General introduction to Philips Research, partnerships
with universities, trends & challenges in
research/innovation.
Evening: Free for sight seeing
09:00 Visit DSM Nutrition - Lucas Hendrikse
Zhangjiang High-Tech Park
Pudong, Shanghai
14.00 Visit Rabobank, Shanghai
Patrick Bressers (\Deputy General Manager/CFO)
17:00 Visit Rotterdam Commercial Representative Office
(RCRO) Shanghai
Steven Kool (Director)
Evening: Free for sight seeing
09.30 Visit Port of Sjanghai. Presentation in the bus and sight
seeing
Zhou Yu Feng (Head Crane Center of Competence
Siemens))
16:00 Maximum Employment Marketing Group
(Managing Director: Emile Mac Gillavry)
WORLD EXPO
11

Oct. 25
Mon.
Oct. 26
Tues.
Oct. 27
Wed.
Oct. 28
Thurs.
Sjanghai 9:00 Visit to Wisking Healthcare
Andy Huanding (Factory Mgr.)
Sjanghai
Shanghai
Pudong --
> Schiphol
14:00 Visit to Siemens Sjanghai Medical Equipment Ltd
Marco Zitlau (Director Marketing & Strategy)
- 30 minutes Presentation from Siemens Healthcare
- 60 minutes Discussion and Q&A
- 60-90 minutes tour around our facility
19.00 Shanghai Solarpanels Co., Ltd.
Ma shusheng (CEO)
BusinessDinner in Hotel
8:00 Meet Bing Han (Manager BSN Asia)
9:00 Sjanghai JingLong Solar Energy Technology Co., Ltd
Shubin Zhang (General Manager) Yang Zhen (Marketing
Executive)
Lisa Huang (Business Assistant)
17.30 Dinner with Shao Jun (IMGA Admission Office)
At Sjanghai Jiao Tong University
19.00 Presentations and Informal Meeting BSN Executive
Students
Xuhui Campus Jiao Tong University
10.00 Morning Altstad, Market, Sightseeing
14.00 Afternoon: Sightseeing downtown, Bund and Museum
20:30 Take Magnet train Pudong Airport
21:00 Check in at Pudond Int‟l Airport
23:20 Dept. KL894 AMS.
Schiphol 05:10 Arr. KL 894 Schiphol
12

China in het kort
Officiële naam: Volksrepubliek China. In het Mandarijn: Zhonghua Renmin Gonghe Guo
Hoofdstad: Beijing (Peking)
Oppervlakte: 9,6 miljoen km2 (Op twee na grootste land ter wereld)
Topografie: Voor tweederde bergen en woestijnen, geïrrigeerd door rivieren.
Klimaat: Hete zomers en koude winters.
Tijdsverschil: + 7 uur ondanks vijf verschillende tijdzones: overall standaardtijd
Inwonertal: 1,33 miljard (Dichtstbevolkte land ter wereld)
1/3 woont in stedelijke gebieden, 2/3 woont op het platteland
Samenstelling: 93 % Han-Chinezen
Leeftijdsopbouw: 0-15 jaar: 26,4 %
15-65 jaar: 67,5 %
Ouder: 6,1 %
Levensverw.: Mannen: 68 jaar, Vrouwen: 72 jaar
Talen: Mandarijn (officiële taal), Kantonees en Wu
Religie: Officieel: Atheisme Traditioneel: Taoïsme, Confucianisme en Boedisme
Minderheden: Moslim, katholieken en protestanten
Regering: Sinds 1949 Communistische Republiek (geen verkiezingen)
Economie: Van centraal geleide economie naar vrijemarkteconomie.
Sinds 1979 is economie iedere 71/2 jaar verdubbeld.
(Productieland door lage lonen)
Munt: Yuan (1 Euro = ca. 11 Yuan)
Bronnen: Ertsen, olie (Zuid-Chinese Zee). Veel reserves mineralen en bossen
Landbouw: Voedt kwart wereldbevolking met voedsel dat komt van ca.20% landoppervlak
Groeitempo: Het BNP gaat van 10% naar ca. 8%. (best presterende markt Azië)
Export: Textiel, kleding, elektronica en wapens
Traditionele media: Door overhead gecontroleerd en gecensureerd.
2000 kranten, 80000 tijdschriften en 566 uitgeverijen.
CCTV is staatsomroep met 8 kanalen. 300 regionale rtv-stations.
96 % van alle huishoudens heeft TV.
Internet: Internet neemt snel toe: 253 miljoen Chinezen zijn aangesloten op Internet. De
meeste bedrijven hebben een eigen website. De lokale zoekmachine Baidu, die
zich eveneens aan de censuurwetgeving houdt, is ruimschoots marktleider. Ook
de extensie .cn, is de meest voorkomende ter wereld.
13

China: land van superlatieven
China is een land dat we snel associëren met allerhande superlatieven: de meeste inwoners ter
wereld en één van de snelst groeiende economieën. Maar tegelijkertijd ook superlatieven in
negatieve zin; de grootste, zwaar omstreden, waterkrachtcentrale, de continue stroom van
bedrijfsongevallen met dodelijke afloop en grote milieueffecten en incidenten met
productveiligheidsrisico’s.
Werkplaats van de wereld
Het afgelopen decennium heeft China een stormachtige ontwikkeling doorgemaakt. Het land wordt de
werkplaats van de wereld genoemd. Niet voor niets is het nu het grootste exportland ter wereld. Alles
komt er vandaan, van T-shirts tot laptops. Chinese investeerders opereren ook steeds meer op de
internationale markt en participeren in westerse bedrijven. Deze ontwikkelingen kunnen mogelijke
bedreigingen voor onze economie opleveren. Maar biedt ook kansen op investeringen, op goedkope
inkoop en op nieuwe klanten.
Duurzaam ondernemen
Je streeft niet alleen naar winst (profit). Je houdt ook rekening met effecten van je activiteiten voor het
milieu (planet) en mensen binnen en rondom je bedrijf (people). Het gaat om een goede balans tussen
people, planet en profit. Deze balans leidt vaak tot betere resultaten voor zowel het bedrijf als de
samenleving. Diverse MVO-onderwerpen zijn al geadresseerd in het elfde vijfjarenplan 2006-2010,
met het motto „harmonious socialist society‟. Premier Wen Jiaobao geeft aan dat dit in het twaalfde
vijfjarenplan 2011-2015 nog verder versterkt is.
Corruptie
In China is het onderhouden van persoonlijke relaties om zaken voor elkaar te krijgen onmisbaar en
volledig geaccepteerd. Het Chinese woord hiervoor is guanxi. Deze cultuur leidt nogal eens tot een
vervaging van de grens tussen elkaar helpen en corruptie. Vooral de bureaucratie, waar ambtenaren
matig verdienen, is hier vatbaar voor. Misstappen van bevriende bedrijven ziet men niet zelden door
de vingers en zijn ambtelijke goedkeuringen nogal eens te koop.
China heeft een heuse „war on corruption‟ afgekondigd, met veel media-aandacht. De Chinese
overheid strafte in deze campagne in 2009 meer dan 100.000 ambtenaren.
14

Guangzhou
Guangzhou is een miljoenenstad in China, en tevens de provinciehoofdstad van
Guangdong.
Een stadsprefectuur in Kanton, gelegen in het zuiden van China. Er wonen meer dan zes
miljoen mensen. Wanneer de voorsteden worden meegerekend meer dan tien miljoen.
De internationale naam van de stad was oorspronkelijk Canton, waaruit de Nederlandse
naam "Kanton" is voortgekomen. Hiervan is ook de naam afgeleid voor de aldaar gesproken
taal, het Kantonees.
De stad is een belangrijke havenstad gelegen aan de Pearl River Delta. De haven is
de op vier na grootste van de wereld. Economisch gezien is het de derde stad van China, na
Sjanghai en Beijing.
De Nederlandse architecten Mark Hemel en Barbara Kuit ontwierpen voor Guangzhou de
hoogste toren in China. De televisietoren is maar liefst 600 meter hoog en heeft de bijnaam
“”Supermodel”.
Guangzhou heeft door zijn geografische locatie en zijn effectief economisch beleid veel
nationale en internationale bedrijven aangetrokken. Er zij meer dan 8.700 geregistreerde
multinationals in de stad. Bedrijven als Microsoft, Philips, Siemens en Samsung hebben er
een vestiging.
De grote hoeveelheid hogere technische opleidingen en het belang dat de overheid aan
de Hightech service-industrie hecht, hebben voor een flinke groei aan ingenieurs gezorgd.
Dit jaar werd er de grootste commerciële beurs ter wereld de “Canton Fair” voor de 108 ste
keer georganiseerd. Tevens werden er van 12 - 27 november 2010 de Asia Games
gehouden.
15

Sjanghai
Sjanghai is de grootste stad van China. De gemeente is een van de vier steden in China die
de status van stadsprovincie hebben. Tevens is Sjanghai qua inwonersaantal de grootste
gemeente ter wereld, en het is een van de grootste metropolen ter wereld met zo‟n 17
miljoen inwoners.
Sjanghai ontstond als een dorpje dat leefde van de visserij en de textielindustrie, maar door
het Verdrag van Nanking dat in 1842 met het Verenigd Koninkrijk werd gesloten, groeide
Sjanghai uit tot een havenstad met wereldwijde verbindingen. Sinds de jaren '90, na de
economische hervormingen van Deng Xiaoping, is de stad bezig zich te herontwikkelen, zo
is het zakendistrict Pudong uit de grond gestampt.
Door de sterk verlaagde belastingdruk werden vele binnenlandse en buitenlandse bedrijven
aangetrokken tot de stad, waardoor Sjanghai sterk is gegroeid als het meest toon aan
gevend economisch centrum in Oost-Azië. Sindsdien kent de stad een economische groei
van 9-15% per jaar.
In 2007 vonden de Special Olympics World Summer Games plaats in de stad. Sinds 2008 is
Sjanghai bezig om de infrastructuur op allerlei punten te verbeteren, zoals een extra ringweg,
de aanleg van een uitgebreid metronetwerk en verbeteringen aan het spoor en de havens.
De stad heeft sinds 2004 de grootste haven ter wereld en heeft daarmee de positie van
haven van Rotterdam overgenomen.
In 2010 werd de wereldtentoonstelling Expo 2010 in de stad gehouden.
16

Chronologisch verslag
Een chronologisch verslag van de 2010 tour van de Holland China Group in het gebied van Sjanghai.
Amsterdam, vertrek Schiphol 16 oktober 2010
Guangzhou, aankomst South America Hotel 17 oktober 2010
17

Canton fair; 18 oktober 2010
www.cantonfair.org.cn
De China Import en Export Fair, ook wel Canton Fair genoemd, wordt vanaf 1957 elk jaar in het
voorjaar en najaar georganiseerd. Het is de grootste handelsbeurs van China of misschien wel
van de wereld met een compleet assortiment aan producten. Er is zowel een beurs voor
huishoudelijke apparaten als een beurs voor technische producten. Van computers,
verlichting, speelgoed en elektrische fietsen tot extruders en graafmachines.
Voordat je naar binnengaat wordt het paspoort gekopieerd en een pasfoto gemaakt.
We hebben vooraf keuzes gemaakt van wat we willen zien in de 16 hallen met dubbele etages.
We kozen voor verlichting, elektronica, elektrotechniek en (motor)fietsen. Tevens wilden we het
internationale paviljoen bekijken. Er is weinig echt nieuws te zien. Alles wordt aangeboden voor
zeer lage prijzen, mits het maar een container vol is, door jonge charmante maar uiterst agressieve -
meestal- vrouwelijk verkopers. Opvallend was wel de elektrische kinderfiets en de nieuwste i-pads,
maar dan wel nagemaakt. Allemaal van onbekende merken. Ook was het mogelijk een nagel druk-
machine te kopen. Er wordt een foto van je gemaakt, je steekt je vinger in de machine en de foto
wordt op je nagel gekopieerd.
18

Midea Shunde; 19 oktober 2010
www.midea.com
Midea is in 1968 opgericht en gespecialiseerd in de productie van huishoudelijke apparaten.
Het bedrijf is uitgegroeid tot een van de grootste producenten van witgoed in China. Midea is
destijds opgericht als een gezamenlijke activiteit van de locale agrarische bevolking en heeft
nog steeds een juridische vorm welke overeenkomt met onze coöperatieve vereniging. Vele
oprichters zijn nog betrokken als eigenaar. Vanaf 1981 begon Midea gebruik te maken van
haar eigen merknaam. De Midea Groep heeft momenteel meer dan 100.000 werknemers en is
eigenaar van meer dan tien bekende merken in diverse branches zoals Welling.
Midea heeft onlangs in Shunde een zeer indrukwekkend nieuw hoofdkantoor neer laten zetten, waar
we hartelijk werden ontvangen en rondgeleid. In de nabije omgeving van het hoofdkantoor zijn
verscheidene productiefabrieken gevestigd. Buiten het hoofdkantoor in Shunde zijn er fabrieken in
Guangzhou, Zhongshan, Wuhu, Wuhan, Huai'an, Kunming, Changsha, Hefei, Chongqing en Suzhou
en inmiddels zelfs in Vietnam. De Midea groep heeft 21 buitenlandse verkoopkantoren in de
Verenigde Staten, Engeland, Duitsland, Japan, Hong Kong, Korea, Canada, Rusland, Frankrijk,
Maleisië en Vietnam.
Midea is een van de grootste producenten ter wereld van huishoudelijke apparaten zoals
airconditioning, koelkasten, magnetrons, wasmachines, water dispensers, magnetron, vaatwassers,
inductie kookplaat, elektrische ventilatoren, boilers, fornuizen, afzuigkappen, elektrische ovens,
stofzuigers en kleine huishoudelijke apparaten. Vanaf 2000 groeit Midea met 35% per jaar tot de
huidige omzet van circa € 10 miljard met een export van € 1,5 miljard. Midea behoort tot de zeven
sterkste merken in China. De exportmarkt van Midea bestaat voornamelijk uit het produceren voor o.a.
General Electric, Philips en Siemens, maar ze zal in 2010 haar internationale positie gaan versterken
met producten onder eigen merknaam in het buitenland aan te bieden. Dat zal dan meer
in Zuid Amerika of Afrika gebeuren dan in Europa. Gestart als producent met lage lonen is Midea
inmiddels een efficiënt en modern geleid bedrijf met hoogopgeleide en goedbetaalde werknemers.
Haar ambitie is te stijgen tot de top vijf in de witgoedmarkt in de wereld.
Strategie van Midea
19

Shunde; 19 oktober 2010
http://www.shunde.gov.cn
Shunde ligt vlakbij Guangzhou en is een voorbeeld van het moderne China. Goed wegennet,
mooie parken en een lux congrescentrum. Rondom Midea heeft de overheid van Shunde een
modern ruim industrie terrein ingericht met veel toeleveringsbedrijven.
Hangji Industries, waar we gastvrij worden ontvangen, maken al het koper pijpwerk voor de
apparaten van Midea. Meer dan helft van hun productie wordt geëxporteerd. Ze zijn hofleverancier
van alle vestigingen o.a. Carrier en werken volgens de laatste kwaliteitseisen en ISO normen. Het is
ook een van de (nog) weinige bedrijven met een eigen productontwikkelingsafdeling, kwaliteitsafdeling
en met een management development systeem. Het management van Hangji Industries vinden het
lastig om werknemers vast te houden en hebben daarom een set voor Chinese begrippen goede
arbeids-voorwaarden ontwikkeld.
We bezoeken ook het Design Centre dat door de overheid en Midea in oude fabriekshallen is
opgezet. Circa 500 medewerkers verdeeld over 30 design bureaus werken hard aan alle vormen van
design. Deze ontwerpen lopen uiteen van stadsdesign, futuristische hotels, kantoormeubilair,
tuinmeubelen en keukenapparaten zoals rijstkokers. Met trots werd een broodrooster getoond met
ingebouwde eikoker. Het is ontworpen in samenwerking met een retailketen die de verkoop op zich
neemt. De productie is uitbesteed aan een fabriek die los staat van zowel de designers als de retail-
keten. Hier zie je marketing en creativiteit direct samen komen. Productiebedrijven in China innoveren
voornamelijk om zo goedkoop mogelijk te produceren. Productinnovatie gebeurt dus elders in de
keten. De beste ontwerpen worden genomineerd voor de jaarlijkse Red Dot Award. De komende
jaren wordt het complex uitgebreid met een Design College, waar zo‟n 10.000 man werk kunnen
vinden verdeeld over 300 creatieve ondernemingen.
20

Lions; 19 oktober 2010
http://gdlions.org.cn/website/main.asp
Zhang Haiping van de China Guangdong Boai Lions Club heeft in 2009 onze Lions club in
Baarn/Soest bezocht en heette ons van harte welkom. Het opzetten van een Lions organisatie
was in China niet eenvoudig. De Centrale Chinese overheid ziet elke vorm van ideologische
organisatie als een potentiële bedreiging voor haar eigen macht. De hulpverlening die
Lionsclubs over de gehele wereld in het kader van de langlopende actie ”Sight First” hebben
verricht heeft voor China de deur geopend voor de oprichting van Lionsclubs in geheel China.
“Sight First” staat voor het inzamelen van geld en het laten verrichten van grote aantallen
staaroogoperaties.
In de International Hall of Huagui is ter gelegenheid van ons een seminar georganiseerd. Circa 60
deelnemers tellen we. Er is simultaan vertaling van de discussie en presentaties. Het Shunde
Investment Bureau is sponsor van het evenement evenals Talkertech, het bedrijf van David Haiping,
de broer van Zhang. Zes Chinese bedrijven presenteren hun strategie aan ons. Allen hebben
groeipercentages van 20-40% en wat opvalt, dat ze voornamelijk profiteren van de binnenlandse
vraag.
Het seminar werd afgesloten door een presentatie van prof. Zhou Shijian. Hij is lid van de Chamber
of Commerce, China people institute of foreign affairs, adviseur van de gemeente Beijing en senoir
fellow van het centrum van US-China relations Tsinghua Universiteit. Een hooggeplaatst persoon
waar iedereen ontzag voor heeft. Hij presenteerde een breed scala aan macro economische cijfers
van China en haar plaats in de wereldeconomie. Ook de noodzaak van groei, waardoor de welvaart
in de arme delen van China kan toenemen zodat de angst voor revolutie van de elite afneemt,
kwamen aan de orde. China zal haar munt in waarde laten toenemen, maar wel langzaam in hun
tempo. Het opleggen van dictaten door met name Amerika ligt erg gevoelig. China wil haar eigen
koers bepalen en kiest niet voor een korte termijn politiek; maar heeft een visie op lange termijn,
waarbij harmonie en evenwicht centraal staan.
21

Bedrijfsbezoeken BE-TECH, YIZUMI, Shunde; 20 oktober 2010
http://www.be-tech.com.cn/, http://www.yizumi-group.com.hk/, http://www.hangji.com/
We maken nog een korte rondgang in Shunde en bezoeken de bedrijven Be-Tech en Yizumi.
Be-Tech is een modern bedrijf in een gloednieuwe pand. Be-Tech is begonnen als producent van
deurbeslag en sleutels, maar ontwerpen nu volledige beveiliging systemen met cards en software voor
een geïntegreerd informatie systeem. Naast de Hotels willen ze intelligente kantoor systemen en
energie besparingssystemen gaan aanbieden, maar ook fleetcontrol. Het grootste marktpotentieel ziet
Be-Tech in systemen voor de particuliere woningmarkt. Echt een modern high tech bedrijf met een
mooie strategische product uitbreiding, maar nog voornamelijk allen actief op de Chinese markt.
Yizumi is een producent van extruders. Weer zien we een modern geoutilleerde fabriek waar 100 man
werken. Ze leveren 300 middelgrootte extruders per maand af! 80% is voor de lokale markt en 20%
gaat naar de omringende landen. We zien ook een extruder die een aluminium deur voor auto‟s
maakt. De machine is zo groot als een kleine huiskamer en smelt de aluminium bij 1.000 graden
Celsius.
22

Philips Campus in Sjanghai; 21 oktober 2010
www.philips.com.cn
We worden ontvangen door John Kuipers General Manager en Frank Spikker CEO BU Philips
Lighting, s’- middags wordt het research centrum in Sjanghai bezocht. Onderwerp van gesprek
is o.a. de enorme revolutie in de verlichtingswereld. Het tijdperk van de oude vertrouwde
gloeilamp, het troetelkind van Philips, is voorbij, maar ook de lifecycle van de spaarlamp begint
aan zijn eind te komen!
Op de Canton Fair zagen we al de enorme opkomst van ledverlichting. Philips beheerst onvoldoende
technologie van ledverlichting. Deze zit meer in software en specifieke chips en wordt gedomineerd
door een groot aantal kleine bedrijven. Philips heeft gekozen zich te onderscheiden met licht design.
Speciale verlichting waardoor bijvoorbeeld kinderen zich optimaal kunnen concentreren in de
schoolklas, heldere verlichting voor straten en pleinen en sfeerverlichting voor in huis.
s‟-Middags presenteert Dr. Frans Greidanus, VP bij Philips research, het ontwikkelingsprogramma
van de Aziatische research afdeling, die naast China ook India omvat. Philips bezit hier een van de
grootste private research instituten ter wereld met meer dan 1.600 professionals.
De Global Entrepreneur, een leading business magazine in China heeft Philips Research Asia -
Sjanghai uitgeroepen tot een van de top R&D centra in China. Opvallend is de sterke verschuiving die
plaatsvindt van buitenlandse experts naar lokale mensen. Samenwerken met lokale bedrijven heeft
de voorkeur. Philips verdeelt haar researchaandacht over life style producten, healthcare en
verlichtingsystemen. Het nieuwe kantoor van Philips in Sjanghai zal een volledig energieneutraal
gebouw worden volgens de laatste stand van de techniek.
Lighting in China
• Leading player in China lighting
• Integrated commercial organization covering Lamps,
Luminaries, LE and SSL
• 5 Global and APR Development Centers to lead innovation
development, e.g. SSL, Energy Saving Lighting and
Automotive Lighting, etc.
• Lighting products and solutions to the main stadiums of 08
Beijing and the 7 th , 8 th , 9 th and 10 th and upcoming 11 th
national games
• 12 joint ventures or individual ownerships and 32 sales
organizations, and distribution network covering 300+ cities in
2008
Shanghai Bund
Suzhou Philips Technology Comppany Presentation, & Culture February Center 2009
2008 Beijing Main Stadium
Potala, Lhasa
Beijing Wang Fu Jing
2
23

DSM China; 22 oktober 2010
http://www.dsm.com/zh_CN/html/dcn/dcn_home.htm
s’-Ochtends rijden we in ons busje naar het Chemie park van Sjanghai. De overheid heeft de
chemische en farmaceutische bedrijven verzocht en middels aantrekkelijke subsidies
gestimuleerd naar het nieuwe bedrijventerrein te verhuizen. DSM’s Vision 2000 is net afgerond
en de nieuwe strategie voor de komende jaren is heet van de naald.
China is de grootste afzetmarkt van DSM met de grootste research-locatie. Het gebouw van DSM is
modern opgezet. Life Sciences en Material Science worden de nieuwe focusgebieden van DSM.
In nieuwe komende jaren gelden drie thema‟s Global shifts, Climate & Energy en Health & Wellness.
DSM spreekt over EBA‟s emerging business area‟s. Sustainability wordt een businessdriver. DSM wil
in de snel groeiende economieën specifieke producten ontwikkelen. Sustainability is big business.
Goedkope producten voor lage lonen landen. Specifieke producten waar in die landen behoefte aan
is en daar laten maken in plaats van alleen maar high tech producten voor het Westen en deze
exporteren. Zoals bijvoorbeeld rijst met daaraan toegevoegd vitaminen. Of rijst die sneller gaar kookt.
China is voor DSM net als Philips en Siemens, een van de belangrijkste gebieden de komende jaren.
24

Rabobank; 22 oktober 2010
www.rabobank.com
De marktbenadering van de Rabobank in Sjanghai is low key. De Rabobank heeft in China
momenteel een kantoor in Beijing en in Sjanghai. Het betreft hier slechts enkele tientallen
medewerkers. De Rabobank volgt in China de Nederlandse vestigingen met name in de food
en agri sector. De Centrale Chinese overheid wil de systeembanken in Chinese handen
houden. Buitenlandse ondernemingen mogen in de Chinese markt daarom bijvoorbeeld
geen spaarbankproducten aanbieden.
Als gevolg van de kredietcrises hebben de meeste grootbanken zich de laatste tijd uit China
teruggetrokken. Naast ondersteuning bij in- en export en investeringen voor Nederlandse vestingen
richt de Rabobank in China zich bijvoorbeeld op financiering van duurzame energie- projecten.
De financiering van dit soort projecten loopt conform de Chinese wetgeving over de gehele
afschrijvingstermijn van de installaties terwijl energie-afnamecontracten slechts een looptijd van een
jaar hebben. Dit geeft deze projecten een zeer slecht risicoprofiel. De Rabobank wil de komende
jaren uitbreiden naar het westen van China en blijft zich focussen op de Agri markt. In juni 2010 is de
Rabobank gestart met een strategische samenwerking met de Agricultural Bank of China (ABC) Ltd.
De banken gaan onder meer ervaring delen op het gebied van asset management en wholesale
banking. Rabobank zal ABC met name helpen met het verlenen van technische ondersteuning, het
geven van trainingen en het delen van ervaring.
25

Rotterdam Commercial Representative Office; 22 oktober 2010
www.rcro.com
RCRO werd opgericht in Sjanghai in 1987 als een gezamenlijk initiatief van Gemeente
Rotterdam, Havenbedrijf Rotterdam, Kamer van Koophandel Rotterdam, Rotterdam City
Development Corporation. Er is samenwerking met leden van het Rotterdamse bedrijfsleven
en met de steun van het Nederlandse Ministerie van Economische Zaken. De taak van RCRO
is te voorzien in follow-up in China van Nederlandse initiatieven en vorm te geven aan de
zusterstadrelatie tussen Sjanghai en Rotterdam.
RCRO vormt de gateway naar Sjanghai voor de Gemeente Rotterdam en het Nederlandse bedrijven.
Naast de sterke steun van Rotterdam, geniet RCRO ook de steun van de Volksrepubliek China, de
gemeente Sjanghai en het ministerie van Economische Zaken. Dit werd vooral gesymboliseerd bij de
openingsceremonie, die werd bijgewoond door de toenmalige Chinese president Jiang Zemin en de
Nederlandse premier Ruud Lubbers. In de praktijk is het een stichting die zichzelf moet bedruipen.
Bedrijven kunnen een aanvraag doen voor ondersteuning bij het vinden van Chinese partners of het
zaken doen aldaar. Hier brengt RCRO een fee voor in rekening. Ook organiseren ze seminars zoals
recent met het Rotterdam Climate Institute. Naast Steven Kool werken er nog vijf lokale mensen.
RCRO kan hulp bieden bij zakelijke activiteiten in China voor het MKB. In veel gevallen is het zelfs
niet nodig om naar China te reizen, maar het voorbereidend werk eerst door het RCRO te laten doen.
Ze kunnen potentiële geschikte partners zoeken voor het opzetten van een Joint Venture of locaties
selecteren voor het vestigen van je bedrijf. Van de DSM hoorden we dat het erg moeilijk was in de
voorverkoop nog kaarten te krijgen voor de Expo, maar de secretaresse van het RCRO kende nog wel
iemand en gaat op weg naar huis er nog even langs. De volgende dag liggen de kaartjes in ons hotel.
26

Siemens Industrie; 23 oktober 2010
www.siemens.com/entry/industry/cc/en/#387800
In de stromende regen rijden we in ons taxibusje met Zhou Yu Feng, marketing manager van
het Siemens Drive technologie centrum naar de nieuwe haven van Sjanghai. De zeehaven van
Sjanghai is sinds 2004 de grootste ter wereld, waar het containers betreft, met ruim 550
miljoen ton goederenoverslag.
Vanaf Sjanghai naar Yangshan is een verbinding gemaakt naar de Yangshan Deep Sea Harbour via
een 31 kilometer lange zesbaans brug, genaamd Donghai-brug (Oost Zee-brug). De brug is in een
S-vorm gebouwd om de rijveiligheid te verhogen. In 2010 is de derde fase geopend en er zijn plannen
de haven uit te breiden met een vierde terminal in 2012. Eenmaal voltooid zal de haven in Yangshan
in staat zijn om jaarlijks 15 miljoen TEU's te verwerken. Siemens heeft een sterke positie opgebouwd
in aandrijftechnologie in het algemeen en voor havenkranen in het bijzonder. De havenkramen zelf
worden lokaal gebouwd, daar is niet zo veel technologie nodig, maar de aandrijvingen zijn zeer
geavanceerd. Nauwkeurige automatische regelingen zijn nodig om een container snel op een
vrachtauto te positioneren. Ook op het gebeid van energiebesparing loopt Siemens voorop.
De containerkramen bestaan uit zowel een dieselmotoren en een generator en elektromotor voor de
aandrijving van de kraan. Accu‟s slaan de energie op die vrijkomt bij het remmen of laten zakken van
de containers. Die energie wordt vervolgens gebruikt om de motoren weer aan te drijven. Dat
resulteert in een aanzienlijk lager energiegebruik. Met deze energie terugverdien techniek kan een
containerterminal met een gemiddelde vloot kranen, maandelijks 60 duizend liter diesel besparen!
De terminal bestaat uit een kade van 10 km lengte met wel 30 zware container kranen. Onbemande
voertuigen verplaatsen de containers van het schip naar de lange rij vrachtauto‟s, die ze verder naar
het achterland brengen. Opvallend is dat hier geen treinverbinding voor is gemaakt. De reden
hiervoor hebben we niet kunnen achterhalen.
27

Maximum 23 oktober 2010
www.mxmm.cn
Dit Capelse communicatiebureau heeft het lef om in Sjanghai te beginnen.
De arbeidsmarkt in China is bijzonder met haar sterke groei en schaarste aan een hoog
opgeleid kader. Het aandeel werkende mensen ten opzichte van niet- werkenden is drie keer
groter dan in Europa. Maar die 900 miljoen mensen worden elk jaar ouder en een groot deel
van hen verlaat de komende jaren de arbeidsmarkt. Daar komt bij dat sinds de jaren 70 de
meeste Chinese gezinnen maar één kind mochten krijgen. Die generatie betreedt nu de
arbeidsmarkt, maar dit is lang niet voldoende om de uitstroom te compenseren.
In 2005 introduceerden ze hun visie voor het maken van reclame campagnes voor personeelswerving.
Gestart op een exclusieve etage met een huur van € 10.000 per maand brandde de investering snel
op. Maar nu staat er een kantoor midden in het kunstcentrum van Sjanghai met inmiddels 14 man en
2 vestigingen in China. Het opzetten van zo‟n nieuwe dienst is ingewikkeld. Publiceren kan nauwelijks
buiten de controle van het Ministerie van communicatie om. Maximum geeft nog steeds veel
presentaties en lezingen om haar onderzoek en visie te presenteren.
China heeft nauwelijks een historie op het gebied van commerciële arbeidsmarktcommunicatie.
Dit was vier jaar geleden het vertrekpunt van Maximum om eens te gaan kijken. Ver van Nederland
maar met veel overeenkomsten: toekomstige krapte van de beroepsbevolking en organisaties die
langzaam inzien dat communicatie met de arbeidsmarkt een kritische factor wordt in de
bedrijfsvoering. Een onderzoek werd gestart dat leidde tot een publicatie van een 400 pagina‟s tellend
boekwerk. In 2010 is Maximum een van de grootste arbeidsmarktcommunicatie adviesbureaus in
China en werkt vanuit het kantoor in Sjanghai met een team van onderzoekers, art directors,
copywriters, strategen, web developers, mediastrategen en accountmanagers. Haar klanten zijn o.a.
toonaangevende werkgevers als l‟Oreal, AkzoNobel, Deloitte, FMC, Novartis, Kentucky Fried Chicken,
PizzaHut, East Dawning, Starbucks en recent Mediamarkt. Het salaris van hun medewerkers is naar
Chinese maatstaven goed, zo‟n € 800,= per maand, maar een topcreatief kan al gauw tot een
Europees salaris van € 100.000,= per jaar groeien. Het team van Maximum in Sjanghai versterkt het
team in Nederland (en vice versa). Dat maakt Maximum niet alleen flexibeler maar ook “rijker” wat
betreft toepassingen van social media en search engines en het gebruik van mobiel internet.
In China gaat marketingcommunicatie anders. Alles wordt gecontroleerd, advertenties, internet`etc.
Bovendien is de beschikbare advertentie ruimte schaars en duur. Grote bedrijven kopen alles op,
omdat het nagenoeg het enig medium is om de gemiddelde Chinees te bereiken. Op dit moment
hebben ze de opdracht om al het personeel voor de eerste Media Markt in China te werven.
Het gaat om meer dan 1.000 man. Hoe bereik je die? De doelgroep voor deze klus zijn de jonge goed
opgeleide Chinezen met een vlotte babbel.
The Supply Paradox
China‟s pool of university graduates is enormous. The country will produce 3.1 million college
graduates this year, the United States only 1.3 million;
China‟s engineering graduates will number over 600,000, those of the United States only
about 70,000;
China‟s pool of young engineers considered suitable for work in multinationals is just 160,000,
no larger than the United Kingdom‟s;
Chinese students get little practical experience in projects or teamwork compared with
engineering graduates in Europe or North America;
China‟s 18 to 22-year-old group cohort, the college-bound one, will begin to shrink after 2010,
apparently due to the one-child policy;
28

Maximum maakt voornamelijk gebruik van internet. Ze ontwikkelen speciale personeelswervingsites
en zorgen er voor via Google gevonden te worden. Ook zijn deze sites toegankelijk via de mobiele
telefoon. Het communicatiemiddel bij uitstek en speeltje van de Chinees. Maximum volgt ze en
probeert ze te registreren en aldus een grote respons op hun sites en mobiele telefoon te krijgen. Op
Google en Baidu (de Chinese Google) zijn meer dan 400 miljoen hits per dag. Op de site
www.51job.com en andere jobsites “maar” 50 miljoen. Een veel groter bereik dan je ooit met gedrukte
media kan bereiken.
Slimme search engine marketing (SEM) programma‟s zorgen ervoor dat de vacatures in
zoekmachines als Google en Baidu boven aan komen te staan. Deze programma‟s zijn opgebouwd uit
key words, key messages en key landing pages. Diverse search engine optimization (SEO)
instrumenten als meta tags, search engine friendly url‟s, etc. stuwen de page views omhoog. Van de
100 page views leiden er drie tot het invullen van een sollicitatie formulier. Deze ingevulde formulieren
worden gefilterd zodat de beste overblijven. Hoewel de conversie laag is zijn de kosten per ingevuld
formulier veel en veel lager dan bij conventionele methoden.
29

Expo Sjanghai 2010; 24 oktober 2010
http://www.expo2010.cn/
De Expo Sjanghai China duurde van 1 mei tot 31 oktober 2010. Meer dan 73 miljoen bezoekers,
begeleid door 80.000 vrijwilligers en een groot aantal politie mensen en militairen, bezochten
de 5,3 km2 grote Expo. Er waren 246 paviljoens waaronder 200 landenpaviljoens en 5
themapaviljoens. China was zelf aanwezig met een replica van een indrukwekkende oude
tempel, maar ook waren er de landen Taiwan, Noord Korea. De arme Afrikaanse hadden een
gezamenlijk Afrikaans paviljoen. Nederland had een van de grotere paviljoens en behoorde tot
de top vijf van meest indrukwekkende en drukst bezochte paviljoens.
Van te voren waren we getipt bij gate 3 naar binnen te gaan, daar was het minder druk en de Expo
was direct met metro lijn 7 te bereiken. Maar op het metrostation wees Lula ons vriendelijk en
ongevraagd op lijn 2 en lijn 8. Ze moest even wennen aan ons als eigenwijze Nederlanders die beter
wisten welke lijn ze direct naar de Expo bracht, maar ze besloot toch die dag onze gids te zijn.
Lulu is 22 jaar en had de dag ervoor met Koreanen opgetrokken. Ze kwam uit Hangzou en was
assistent van een professor. Later wil ze haar Master studie vervolgen; iets in maatschappijleer of
sociologie. Ze was lid van de communistische partij, maar overwoog haar partijlidmaatschap op te
zeggen Er zijn 70 miljoen Chinezen lid van de partij. Voor een overheidsbaan is een partijlidmaatschap
wel wenselijk. Als student behoorde zij tot het partij middenkader maar voelt zich daar
niet thuis. Ze had veel waardering voor de leiders van het land, maar vond het partij lager- en
middenkader zelfzuchtig en van onvoldoende niveau. Na afronding van haar studie wil ze weer
partijlid worden en doorstromen naar het hogere partijkader. Haar vader werkte op het ministerie van
onderwijs en haar moeder is onderwijzers. Zij betalen haar studie en onderkomen. Een kamer in een
studentenflat die omgerekend € 50 per maand kost.
Het thema van de Expo 2010 was ”Better City, Better Life”. Een actueel thema in China met z‟n
enorme trek van het platteland naar de steden. De thema paviljoens brachten de aandachtspunten in
kaart als “Blending of diverse cultures in the city”, “Economic prosperity in the city” en “Innovation of
science” and “Technology in the city”.
Als eerste bezochten we het paviljoen van de stad Rotterdam, dat gevestigd was in een oude
energiecentrale. Zijn de meeste paviljoens voorzien van wachtrijen van 5 to 6 uur; bij het Rotterdams
paviljoen hebben we weinig bezoekers geteld. Van wachttijden was geen sprake, wellicht omdat het
nog vroeg was of uit de route lag? Jammer dat de Rotterdamse haven niet goed naar voren kwam,
de nadruk lag op watertechnologie. We bezochten ook het Urbanian Paviljoen. Het paviljoen vertelde
het leven van zes families. In de vijf afdelingen, "Familie", "Werk", "Contact", "Leren" en "Gezondheid",
zagen de bezoekers de video's van de familie Zhao uit China, Ciaverallo, een Italiaanse immigrant in
Australië, de familie Reid uit Arizona USU, de familie Hagan uit Ghana; uit Brazilië de familie Santos.
En als zesde de familie Karim uit Rotterdam. Onze trots, dat uitgerekend Rotterdam gekozen was van
alle Europese steden, verbleekte toen we bemerkten dat er een Marokkaanse vrijgezel was gekozen
als vertegenwoordiger van de Europese samenleving. Goed, hij had een Hollandse moeder, was in
Nederland geboren, werkte als creatief director op een reclame bureau en at tussen de middag een
uitsmijter, maar toch … Of was deze keuze toch beter dan de gemiddelde havenarbeider of
Feyenoord aanhanger? Alles is nog te volgen
op:http://pavilion.expo.cn/z0003/ssize/express_en/index.html
We bezochten verder nog themapaviljoens over toekomstige energie neutrale steden en gebouwen,
virtuele laser vliegtuigen en milieu gerichte thema‟s over het behoud van de natuur. Veel met
driedimensionale video. Dank zij de vlotte babbel van Lulu en de perskaart gingen de deuren van de
VIP toegangen open en konden we zo op een dag veel zien. We sloten de Expo s‟ avonds af met een
kroket op het Nederlandse paviljoen voor Lulu en met een bezoek aan de stand van Noord Korea en
Iran en lieten hun propaganda gedwee over ons heenkomen. Het waren paviljoens zonder wachtrij.
30

Wisking Healthcare Co; 25 oktober 2010
www.wisking.cn
Wij worden hier ontvangen door de bedrijfsleider Andy. Wisking is een typische Chinees
ambitieus bedrijf waar op ambachtelijke inefficiënte wijze elektrische aangedreven rolstoelen
en scootmobiels worden gemaakt, maar wel volgens Europese standaards en normen.
Nagenoeg de hele productie wordt geëxporteerd. Ze staan een keer per jaar op de REHAcare
beurs te Dusseldorf, kijken goed om zich heen en maken schetsen van de laatste
ontwikkelingen en modellen. Thuis bouwen ze het na. Eventueel kopen ze hiervoor een enkel
exemplaar die ze helemaal uit elkaar halen.
Zij geloven niet in een eigen “branding” in Europa. De klant kan een container vol scootmobiels bij hen
bestellen, eventueel is Wisking bereid een enkel proefmodel te verkopen, maar de merknaam
promoten of een dealer netwerk opzetten vinden ze niet nodig. Je kan dan ook vanaf een serie van 50
stuks de eigen merknaam erop laten zetten. Marketing laten ze graag over aan de klant zelf. Deze
mag dan ook gerust een marge van 100% maken, omdat ook de after sales kosten voor hun rekening
zijn. En af en toe verkoopt Wisking nog een exemplaar via hun “showroom” aan een locale particulier.
Andy is niet alleen verantwoordelijk voor de verkoop, maar ook inkoop en productie. Hij maakt lange
werkdagen en heeft weinig vrij. De productie is niet erg efficiënt. Wisking maakt meer dan 100
verschillende producten. Tekeningen zijn er amper. Op de grond zittend wordt er gelast en
gemonteerd. Productietafels zijn er haast niet. Voor de plastic delen laten ze een matrijs maken en
spuitgieten. De PLC-besturing kopen ze bij PG drive technology in Engeland, die is van hoge kwaliteit
en voldoet aan de eisen van hun klanten. Zij maken zich wel zorgen over de toekomst. De lonen
stijgen in een hoog tempo en een revaluatie van de Yuan zal hun producten nog duurder maken. Andy
geeft aan dat Wisking overweegt om de productie te verhuizen naar het westen waar de loonkosten
nog lager liggen. Als wij Andy wijzen op mogelijke efficiency- verbeteringen geeft hij aan moeite te
hebben om te investeren in de productie.
32

Siemens Healtcare China; 25 oktober 2010
http://www.siemens.com/entry/cn/en/index.htm
Siemens heeft drie grote aandachtsgebieden: industrie, energie en gezondheidzorg.
Het hoofdkantoor van Siemens Healthcare Zuid Oost Azië is gevestigd in Sjanghai. Er werken
3000 man waarvan 1000 in de verkoop. De organisatie bestaat uit 33 regionale kantoren, 40
service punten en 6 fabrieken. Siemens onderscheidt in China vier belangrijke trends:
urbanisatie (ook een van de thema’s van de Expo), energie, demografie en milieu.
Steeds meer Chinezen trekken –in navolging van de rest van de wereld- van het platteland naar de
grote steden. Reeds nu zie je jonge echtparen hun kind bij oma en opa achter laten en samen geld
verdienen voor het gezin. Het één kind beleid levert straks een oververtegenwoordiging van bejaarden
op. Een jong echtpaar zorgt voor twee ouderparen en hun eigen kind en vaak ook nog voor vier
grootouders! Ze werken hard om hun kind te kunnen laten studeren. Op het platte land levert een
kleine boerderij weinig op, waardoor aanvullende inkomsten zeer welkom zijn.
In 2009 bedroeg de totale bevolking 1,3 miljard, met 712 miljoen (53%) op het platte land en 622
miljoen (47%) in de steden. Ongeveer 94% van de bevolking woont nu op ongeveer 46% van de
grond. In 2035 verwacht men dat bijna 70% van de bevolking ( circa 1 miljard mensen) in stedelijke
gebieden zal wonen. De komende twee decennia zal China 20.000 tot 50.000 nieuwe wolkenkrabbers
moeten bouwen en in meer dan 170 steden moeten investeren in nieuwe openbaarvervoer systemen.
De nieuwe steden zullen voornamelijk in het Oosten van het land worden ontwikkeld. Dit vereist ook
enorme expansie in de energie voorziening en milieu.
De Chinese populatie zal de komende jaren sterk vergrijzen. Op iedere niet-werkende zijn er nu 2,5
werkende Chinezen, maar in 2040 zal dit nog maar 1,5 zijn. En Chinezen wonen dan opgepropt in
kleine flats in steden met tussen de 15 en 30 miljoen inwoners! Deze vergrijzing van de Chinese
bevolking zal ook leiden tot een enorme vraag naar gezondheidszorg. De komende jaren staan maar
liefst 2000 nieuwe ziekenhuizen gepland. De uitgaven per hoofd van de bevolking aan gezondheid
zorg is nu nog een van de laagste in de wereld, maar met het hoogste groeipercentage gaat China het
westerse niveau ook op dit gebied snel achterna.
Met de stijgende welvaart verandert het ziektepatroon. In Beijing groeit het aantal vrouwelijk patiënten
met borstkanker met 23% per jaar, in Sjanghai zelfs met 31%. De divisie Healthcare van Siemens
gaat haar activiteiten afbouwen in Amerika, omdat daar de uitgaven voor de gezondheidszorg naar
verwachting zullen dalen. In Europa worden de investeringen en activiteiten geconsolideerd, maar in
Azië wordt geïnvesteerd in groei. De overheid betaalt circa 50% van de basiskosten van de zorg, die
een geringer pakket omvatten dan in Europa. Je kan je eigen bijdrage wel weer verzekeren, maar niet
iedereen kan de premie daarvan betalen. Luxe behandelingen moet je zelf -vooraf- betalen. Siemens
investeert al vele jaren rond de 10% van haar omzet in research and development. Samen met GE
lopen ze voorop in technologische ontwikkelingen. Philips is een goede derde. Een steeds groter deel
van de research wordt nu ook in China zelf uitgevoerd.
Na de presentatie bezoeken we de fabriek waar CT scanners worden geassembleerd. Een moderne
fabriek met de instructies van het “lean manufacturing” programma aan de muur, ruim opgezet met
hoogwaardige “monteurs”, op hts niveau. Na montage worden de dure apparaten getest in speciale
hoogspanning ruimte.
33

Ma Shusheng - Solar; 25 oktober 2010
We hadden Ma Shusheng uitgenodigd voor het diner in het Renaissance hotel voor een heerlijk
Thaise maaltijd. Ma is ongeveer 45 jaar oud en getrouwd met een verpleegkundige. Zij werkte
in een psychiatrische inrichting. Samen hebben ze een dochter die van plan is in Engeland te
gaan studeren. Ma werkte tot 2004 bij Sjanghai Topsolar Green Energy Co. En daarna bij
Colexon uit Duitsland. Al deze bedrijven leveren zonne-energie oplossingen. In 2007 gaat Ma
werken bij Solex Energy Services, Inc., uit Miami, een bedrijf in straatverlichting, voornamelijk
gericht op Afrika.
Door tegenvallende omzet verloor hij zijn baan. Hij is nu bezig met een paar partners een zonnepanelen
bedrijf op te zetten met de focus op export naar Europa. In Duitsland, het Mekka van de
zonne energie, is een subsidie van € 0,58/kw beschikbaar en werd in 2009 voor 3.000 MWatt aan
panelen geplaatst. De subsidie gaat in de loop van 2010 wel naar beneden. Toch gelooft Ma dat het
wel zal meevallen en dat andere landen zonne-energie blijven stimuleren. Met name verwachten ze
de komende jaren een toenemende belangstelling en overheidssubsidie in Korea en Amerika en over
een paar jaar zal ook de binnenlandse vraag in China gaan aantrekken. De nieuwe productie plant
moet 60 MW aan panelen gaan produceren. Een productielijn kost € 90 miljoen. Er zullen 50 tot 60
mensen aan het werk komen. De productieapparatuur komt uit Duitsland en USA. Ze verwachten een
payback periode van twee jaar. Voor de investering moet je zo veel mogelijk geld bij elkaar zien te
vergaren. De rente bedraagt soms 30% voor een periode van twee weken! Veel rijke Chinezen lenen
onderling buiten de bank om. De financiering komt dan ook uit hun eigen netwerk. Van de plaatselijke
overheid konden ze voor ver beneden de marktwaarde een oude fabriekshal opkopen en op de
overwaarde daarvan konden ze een hypotheek opnemen. Met deze basis vonden ze weer enkele
private financiers. Een van de partners heeft goede contacten met de centrale overheid in Beijing en
daar moet de laatste tranche vandaan komen.
In China worden one-product bedrijven uit de grond gestampt. Specialiseer je één product en
produceer dan grote volumes tegen een zo laag mogelijke kostprijs. Er is een ruim netwerk van
toeleveranciers beschikbaar. In de nieuwe fabriek zal Ma de marketing en sales gaan doen. Hij heeft
immers een groot internationaal netwerk. De onderneming komt in Shan Dong provincie in het dorp
Qu Fu dat weer een onderdeel is van de stad Tai Shan. Hoewel hij aangeeft dat het aanbod drie maal
de vraag is gelooft hij toch met een betere kwaliteit /prijs verhouding en met zijn markt kennis de markt
te kunnen veroveren. De extra kwaliteit komt uit een lange garantieperiode van twee jaar. De
efficiency van zonnepanelen kan met de huidige technologie nauwelijks omhoog, de kosten kunnen
alleen dalen op basis van schaalvoordelen en de prijs van silicium. Deze prijs is inmiddels gedaald
van $ 440/kg naar $ 50/kg. In de loop van 2010 moet de certificering gereed komen, dan begin 2011
de website en een link op de professionele websites over zonne-energie. Ze gaan op beurzen staan
en bieden direct sales aan op hun website. De klanten zijn de systeembouwers, maar ze kunnen ook
een joint venture aan gaan voor grote projecten. Uiteindelijk willen ze complete productielijnen in de
USA opzetten. De omzet moet in het eerste jaar al groeien naar € 170 miljoen en dat kunnen ze
bereiken met 4 a 5 klanten. Ma Shusheng gaf ons een mooie inkijk hoe ondernemende Chinezen hun
business opzetten.
Websites voor zonne energie:
www.solarbuzz.com, www.solarserver.de, www.sourceguides.com en www.pvresources.com
34

Shanghai JingLong Solar Energy Technology; 26 oktober 2010
www.sh-jinglong.com
We vetrokken in het taxibusje, dat ons door de metropool via een spaghetti van kronkelende
wegen naar het industrie gebied brengt. Bing Han van BSN China, is onze gastheer. Hij heeft
op ons verzoek een afspraak bij een toonaangevend solar panel bedrijf geregeld. JingLong
zegt de grootste producent te zijn van mono kristallijne zonnepanelen met een efficiency van
18,5 %, terwijl de efficiency van de andere producenten tussen de 17 en 18% ligt. Dit komt door
hun gepatenteerde productiewijze waarbij een dunnere laag op het silicaat wordt aangebracht
die meer licht doorlaat.
De wafers, de actieve dunne platen, komen van hun zusterbedrijf. De omzet bedraagt circa € 50
miljoen. Naast Duitsland zien ze veel groeimogelijkheden in Italië, Frankrijk en Tsjechië. In 2010
verwachten ze een installed base te hebben van 15 GigaW, waarvan 8 GigaW in Duitsland. Na 2012
moet de omzet komen uit Italië en USA en overwegen in USA een fabriek te bouwen. Ze verkopen
voornamelijk aan distributeurs die weer aan de systeembouwers leveren. In Italië zoeken ze dan ook
een goede distributeur. We suggereren dat het wellicht toch beter is in zo‟n grote gedifferentieerde
markt als Europa een netwerk op te bouwen en door middel van branding de systeem integrator te
overtuigen van Jinglong te kopen. Dit model spreekt hen niet aan. Ze hebben de beste prijs en
iedereen mag van hen kopen. Zo‟n netwerk kost te veel inspanning en is eigenlijk (nu) niet nodig.
Misschien later zeggen ze beleefd. Nu is het een kwestie van persoonlijke contacten, de grote
projecten traceren en hierop inschrijven.
35

BSN Executive students, meeting Shanghai Jiatong University
Xuhui Campus; 26 oktober 2010
http://www.sjtufa.org/about.htm http://shbesedu.com/
Sjanghai Jiao Tong University is een van de oudste universiteiten van China, opgericht in 1896,
SJTU heeft 20 academische scholen, 60 bacheloropleidingen, 152 masters-degreeprogramma's,
93 Ph.D programma's en 21 postdoctorale programma's. Samen met BSN China
biedt de Universiteit een postdoctoraal MBA programma aan.
Business School Nederland (BSN) is een van de grootste executive business schools. BSN richt zich
op HBO- en universitair afgestudeerde managers met een business management opleiding
We werden met een diner in het docentenrestaurant ontvangen. Daarna was een workshop
georganiseerd met 20 deelnemers. Allen (oud-) studenten van het MBA programma. Wij
presenteerden een aantal items betreffende zaken doen in Nederland en Europa alsmede de
havenstad Rotterdam. Daarna gaven de deelnemers aan in wat voor bedrijf ze werkten en ontspon
een discussie over action learning, de leermethodiek van BSN. Deze generatie managers was rond de
40 en nog “klassiek” Chinees, ze stellen nauwelijks een vraag. Deze BSN China studenten waren er
zich wel van bewust dat meer vragen stellen en kritisch zijn ten opzichte van de antwoorden de
creativiteit verder brengt, maar hadden nog wat moeite met hun mening geven. De houding verschilt
van de jonge Chinees van onder de 25. De jongere studenten welke wij ontmoet hebben tijdens onze
reizen zijn nieuwsgieriger en directer in hun opmerkingen. Zij hebben geen moeite door te vragen en
ongezouten hun mening te geven of over persoonlijke of privézaken te spreken. We hebben het wel
over de goed opgeleide jongeren die vaker in aanraking komen met buitenlanders. Ook de overheid
stimuleert toch wel de mondigheid, wat ook het succes van de BSN opleiding verklaart. Ze begrijpen
dat naast kennis creatief denken en innovatie essentieel zijn voor de toekomstige ontwikkeling van
een lage-lonen-land naar een innovatieve hoog technologische maatschappij.
36

Sjanghai; downtown market; sightseeing 27 Oktober 2010
37

Pudong Retour Amsterdam 28 oktober 2010
Met de magneettrein trein naar Pudong
We kwamen ze tegen, bij het Museum in
Sjanghai. Zij liet haar neef Sjanghai zien.
Hij was afgestudeerd en gaat het pruiken
bedrijf van zijn vader overnemen. Zij was
een sales meisje die taal cursussen aan
de man bracht. Het leverde haar inclusief
bonus een mooie salaris van € 800,= tot
€ 1.000,= op. Samen met dit jonge
enthousiaste stel hebben we genoten
van een Chinese thee ceremonie.
38

Nawoord
Het thema van onze reis was duurzaamheid. We hebben de grote verschillen gezien.
De noodzaak tot een duurzame samenleving en de ideeën hoe dit te verwezenlijken
zagen we op de Expo en in het modern ingerichte industrie gebied van Shunde bij
Guangzhou.
We zagen een relatief schoon Sjanghai, waar de overheid zelfs het bezit van honden
ontmoedigt. Deze reis ontmoetten we de tegenstelling van de moderne, luxe en efficiënte
productieplaats van Siemens, DSM en Philips en de fabrieken in Shunde tot de kleine
fabriekjes aan de rand van de stad, waar de grond goedkoop is, de honden nog los lopen en
een oogje dicht geknepen wordt voor milieu en arbeidsomstandigheden.
We ervoeren het rijke, exclusieve China met moderne bedrijven, winkel promenades en hoog
opgeleide mensen. De beleidmakers, managers en ondernemers die wij op deze reis hebben
ontmoet waren allen doordrongen van de noodzaak de Chinese samenleving duurzaam in te
richten en namen ieder op zijn eigen wijze daarin hun verantwoordelijkheid.
Eigenaardigheden
Westerse landen hebben een rijke bevolking en een arme overheid, in China is de
overheid rijk en het volk arm.
Als een Chinees u op het vliegveld een taxi aanbiedt wil dat niet zeggen dat hij ook
een taxi bezit. Hij krijgt provisie en u minder transport.
Let ‟s avonds op met het wandelen in een Chinees volkspark, dansen is een
volksvermaak voor de ouderen en voor je het weet wordt je gedwongen tot een quick
step met een Chinese schone.
Tussen 22:00 en 06:00 uur mogen vrachtauto‟s de winkels in Sjanghai bevoorraden.
Het levert een schonen stad op overdag en lost een deel van het fileprobleem op.
Een kind is een kind, ook al sterft het na de geboorte, je mag geen tweede! En als je
het toch doet loop je kans op een fikse boete, je verliest je baan en je tweede kind
bestaat eigenlijk niet. Geen paspoort, geen school!
39