Untitled
Untitled
Untitled
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Inhoudsopgave __________________________________________<br />
Inleiding _______________________________________________ 1<br />
Hoofdstuk 1; Skillslab algemeen ____________________________ 3 - 4<br />
§ 1.1 Overzicht van het Skillslab __________________________ 4<br />
§ 1.2 Stralingshygiënische maatregelen ____________________ 4<br />
Hoofdstuk 2; Simulator ___________________________________ 5 - 6<br />
§ 2.1 Indeling + apparatuur ______________________________ 6<br />
§ 2.2 Stralingshygiënische maatregelen ____________________ 6<br />
Hoofdstuk 3; CT- scanner _________________________________ 7 - 9<br />
§ 3.1 Indeling + apparatuur ______________________________ 8<br />
§ 3.2 Stralingshygiënische maatregelen ____________________ 9<br />
Hoofdstuk 4; Bucky_______________________________________ 10 - 13<br />
§ 4.1 Indeling + apparatuur ______________________________ 11<br />
§ 4.2 Stralingshygiënische maatregelen ____________________ 12,13<br />
Hoofdstuk 5; Echo_______________________________________ 14 - 15<br />
§ 5.1 Indeling + apparatuur ______________________________ 15<br />
§ 5.2 Stralingshygiënische maatregelen ____________________ 15<br />
Hoofdstuk 6; Nucleaire geneeskunde ruimte __________________ 16 - 18<br />
§ 6.1 Indeling + apparatuur ______________________________ 17<br />
§ 6.2 Stralingshygiënische maatregelen ____________________ 18<br />
Samenvatting ___________________________________________ 19,20<br />
Conclusie ______________________________________________ 21,22<br />
Bronvermelding _________________________________________ 23,24<br />
Bijlagen 25 - 30<br />
Bijlage 1: Plattegrond __________________________________ 26,27<br />
Bijlage 2: Overzicht rondleiding __________________________ 28<br />
Bijlage 3: Inlegvel Bucky ________________________________ 29<br />
Bijlage 4: Uitnodiging + naamkaartje______________________ 30
Inleiding<br />
Straling is gevaarlijk! Wij krijgen nu al veel te maken met straling op school en later ook in ons<br />
toekomstige werk. Is dit voor ons ook gevaarlijk? En hoe moeten wij ons hiertegen beschermen? Is<br />
het bij alle werkvelden nodig om ons te beschermen tegen straling? Hier proberen wij een antwoord<br />
op te geven in ons verslag.<br />
Bij ons op school zijn er de volgende afdelingen:<br />
- CT (computer tomografie), door middel van röntgenstraling worden er verschillende plakjes<br />
van het lichaam afgebeeld. Er wordt veel röntgenstraling bij gebruikt, dus bescherming is<br />
zeker nodig.<br />
- Röntgen apparaten (bucky), hier wordt ook röntgenstraling gebruikt, om bijvoorbeeld een<br />
foto te maken van een gebroken been. Hoe wordt de patiënt het beste tegen de straling<br />
beschermd?<br />
- Simulator, met een simulator bepaal je het veldje waarop je later gaat bestralen. Hier<br />
wordt onder doorlichting gekeken of het veldje groot genoeg is. Bij dit doorstralen wordt<br />
niet heel veel straling gebruikt, toch moeten we ons ook tegen deze straling beschermen.<br />
- Echografie, bij echografie wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven. Van geluidsgolven is<br />
nog niet aangetoond dat ze schadelijk zijn. Hoeven we ons daarom helemaal niet te<br />
beschermen tegen straling bij echografie?<br />
- Gammacamera, de Gamma camera zendt zelf geen straling uit, maar vangt de straling op<br />
die de patiënt krijgt ingespoten. Hoe zit het dan met die patiënt, straalt deze persoon ook<br />
zodat wij ons tegen de patiënt moet beschermen?<br />
Deze en nog veel meer vragen zullen wij beantwoorden in ons verslag. We hebben de volgende<br />
deelvragen bedacht die we in ons verslag zeker zullen behandelen.<br />
• Welke stralingshygiënische toepassingen zijn er in de CT ruimte, de bucky, de simulator, de<br />
echografie ruimte en de nucleaire geneeskunde.<br />
• Wat is de indeling per kamer en waar bevinden ze zich.<br />
• Welke apparatuur is aanwezig en wat is hun functie.<br />
We hebben niet alleen aan onszelf gedacht in dit verslag. Ook voor de andere ziekenhuis<br />
medewerkers (bijvoorbeeld verpleegkundigen) hebben wij een inlegvel gemaakt. Zo weet iedereen<br />
hoe ze met straling om moeten gaan en wat ze kunnen doen om zichzelf te beschermen.<br />
Ook hebben we een plattegrond bijgevoegd zodat duidelijk is hoe het skillslab is ingedeeld, en hoe<br />
de kamers waar straling wordt gebruikt worden afgeschermd van andere kamers.<br />
Projectgroep SB5.1
In dit eerste hoofdstuk gaan we kijken naar<br />
ons skillslab in het algemeen. Hoe ziet het<br />
eruit? Met welke indeling hebben wij hier te<br />
maken? En zijn de daken bij ons ook van lood<br />
of toch niet, want wie zou die paar<br />
stadsduiven missen als ze per ongeluk te vaak<br />
bestraald raken door lekstraling…<br />
Zie bij dit hoofdstuk ook bijlage 1; plattegrond
Waarom deze indeling van het MBRT-skillslab?<br />
Het gehele skillslab bestaat uit een eerste en een tweede verdieping. Er is goed na gedacht over<br />
wat zich op welke verdieping bevindt.<br />
Op de eerste verdieping bevinden zich: echografie, nucleaire geneeskunde, het LPS lokaal en nog<br />
enkele gewone leslokalen.<br />
Op de tweede verdieping bevinden zich: vier bucky kamers, twee simulatoren, CT-scanner, donkere<br />
kamer en nog enkele gewone leslokalen.<br />
De muren van de kamers waar met straling wordt gewerkt, bevatten lood. Lood is erg duur, dus het<br />
is van belang dat met een goede indeling zo weinig mogelijk lood wordt gebruikt.<br />
De eerste verdieping heeft alleen apparaten die geen straling afgeven. Hierdoor hoeft de vloer en<br />
het plafond geen lood te bevatten. Dit is met uitzondering van het hot-lab in het nucleaire<br />
geneeskunde lokaal, omdat hier met radioactieve stoffen wordt gewerkt. Hier zijn speciale lood<br />
kasten en vitrines aanwezig om de stoffen te bewaren en in klaar te kunnen maken.<br />
Op de tweede verdieping bevinden zich de apparaten waar met straling wordt gewerkt. Hier zit in<br />
de vloer geen lood, omdat het beton dik genoeg is om de meeste straling tegen te houden. Verder is<br />
in het plafond van de tweede verdieping ook geen lood verwerkt, omdat er eigenlijk nooit iemand<br />
op het dak komt. Wanneer er toch iemand op het dak moet zijn, moet dat gemeld worden aan de<br />
onderwijsassistent van het skillslab, Wim de Windt. Hij kan dan een tijdelijk verbod op het gebruik<br />
van de apparaten geven.<br />
Alle buitenmuren van de tweede verdieping bevatten ook geen lood. De tweede verdieping bevindt<br />
zich hoog genoeg om geen voorbijgangers te kunnen schaden met straling. De apparaten zijn zo<br />
geplaatst dat ze in een kamer staan die één of meerdere buiten muren bevat, dit scheelt namelijk<br />
in de loodkosten. Verder is er in de rest van de muren lood verwerkt.<br />
Hetzelfde geld voor de deuren die zich in de ruimte bevinden. Ook deze bevatten een laagje lood.<br />
In de Buckykamers, CT-scan en de simulator zijn ook ramen tussen de bediening- en<br />
behandelkamer. Deze ramen bevatten ook lood.<br />
Voor de MBRT’er zijn er een aantal regels met betrekking tot de stralingshygiëne, waar men zich<br />
aan behoort te houden.<br />
Dit zijn:<br />
• De MBRT’er behoort altijd een EPD meter bij zich te dragen in het skillslab.<br />
• Behalve de patiënt mag er niemand aanwezig zijn in de behandelkamer tijdens de<br />
behandeling. Bij geen andere mogelijkheid, mag de MBRT’er aanwezig zijn bij een<br />
röntgenonderzoek, mits deze een loodschort draagt en uit de primaire bundel blijft.<br />
• De deur tussen bedienings- en behandelkamer moet gesloten zijn tijdens de behandeling.<br />
• Men moet ervoor zorgen dat de stralingsdosis voor de patiënt minimaal is.<br />
• Er mogen geen foto’s van studenten gemaakt worden, in het skillslab van de<br />
Hanzehogeschool mag alleen gebruik gemaakt worden van fantomen.<br />
Hieronder worden de verschillende kamers apart uitgewerkt.
In het volgende hoofdstuk gaan<br />
we kijken naar de Simulatoren.<br />
Hoe veel hebben wij er op school<br />
en hoe werken wij hier<br />
stralingshygiënisch?
Wat is de indeling per kamer en waar bevinden ze zich.<br />
In de beide simulator ruimtes is de opzet hetzelfde. Een<br />
gedeelte voor de patiënt: de behandelruimte en de ruimte<br />
waarin de laboranten aanwezig zijn. Zij houden continu<br />
zowel de bestraling als de patiënten in de gaten.<br />
Welke apparatuur is aanwezig en wat is hun functie.<br />
- Monitoren voor de exacte maten (oa. tafelhoogte en draaihoek)<br />
- Lichtbakken om de foto’s goed te kunnen bekijken<br />
- Bedieningspaneel om oa. de tafel naar links, recht, boven, beneden, enz. te kunnen verschuiven<br />
- In de patiëntenruimte hangt een soort van afstandsbediening zodat de grove instellingen ook in<br />
aanwezigheid van de patiënten kunnen worden ingesteld<br />
- En natuurlijk niet te vergeten de simulator zelf. De simulator komt pas kijken als de diagnose is<br />
gesteld en in overleg met de arts is gekozen voor bestralingen. (alternatieven zijn: operatie of<br />
chemokuren. Vaak ook gecombineerd, bv. bestraling en chemotherapie). Eerst wordt met behulp<br />
van MRI, CT of PET de exacte ligging van de tumor bepaald. Dit is essentieel voor de bestralingen.<br />
Daarna wordt door de laboranten (i.s.m. de radioloog) een planning gemaakt. “In hoeveel sessies<br />
geven we de patiënt hoeveel dosis/ doses?” Als dat gebeurt is, gaat de patiënt naar de simulator.<br />
Hier wordt de tumor nog eens opgezocht en vervolgens worden heel precies de toekomstige<br />
bestralingsvelden aangetekend. (in het geval van een tumor in het hoofd, worden de lijnen op een<br />
masker getekend) Daarna wordt pas de echte bestraling gestart.<br />
Welke stralingshygiënische toepassingen worden er genomen.<br />
De patiëntruimte en de ‘bedieningsruimte’ worden van elkaar gescheiden door een wand met lood.<br />
Daar zit ook een loden deur in en loodglas. Zodat de laborant goed beschermt de patiënt in de<br />
gaten kan houden. Verder is de laborant nooit in dezelfde ruimte als de patiënt als deze straling<br />
krijgt. Een patiënt krijgt een of meerdere keren straling, terwijl de laborant (zonder maatregelen)<br />
de hele dag straling zou krijgen. En dan vijf dagen per week en ongeveer 40 weken per jaar…<br />
Ook voor patiënten worden maatregelen getroffen om de hoeveelheid straling zo goed mogelijk te<br />
beperken. Zo wordt er gebruik gemaakt van allerlei hulpmiddelen om de straling te beperken en<br />
simpelweg het veld zo klein mogelijk te houden geeft al stralingsreductie.
In het volgende hoofdstuk gaan we<br />
het hebben over onze ct-scanner. Op<br />
welke verdieping zit deze verstopt<br />
en doet deze ook mee met het<br />
bestralen van de laatste stadsduifen?
Indeling<br />
Op onze school is één CT-scanner aanwezig. Deze bevindt<br />
zich op de tweede verdieping tussen twee bucky’s in. In de<br />
CT-scanner hebben we nog maar weinig les gehad. We<br />
hebben één introductieles gehad in de tweede periode. Toen<br />
gingen we een buikoverzichtsfoto maken van een pop. Deze<br />
periode gaan we wel proefjes doen in verband met het<br />
onderwerp stralingsbescherming van deze periode.<br />
De CT kamer is maar een kleine ruimte. Het bestaat uit twee<br />
gedeeltes, één ruimte waar de CT-scanner in staat, en een<br />
ruimte waar het bedieningspaneel in staat. Vanaf de gang<br />
kom je in de ruimte waar het bedieningspaneel staat. Dit is<br />
een kleine ruimte, waar behalve het bedieningspaneel, ook<br />
nog een white board hangt, een pop staat en natuurlijk<br />
krukjes waar je op kunt zitten. In deze ruimte zit geen lood<br />
in de muren, behalve in de muur die grenst aan de CTscanner<br />
ruimte. In de ruimte wordt immers geen straling<br />
gebruikt. In de ruimte waar de CT-scanner staat zijn alle<br />
muren van lood, behalve de buitenmuur. Omdat er verder<br />
geen ruimtes achter die muur zijn, is loodafscherming<br />
overbodig. In het plafond en de vloer zit ook geen lood.<br />
Omdat deze van beton zijn wordt de straling daar al zo door<br />
verzwakt dat loodafscherming niet meer nodig is.<br />
Apparatuur in de CT ruimte<br />
In de CT ruimte staat natuurlijk de CT-scanner, ook is er een bedieningspaneel die de scanner kan<br />
bedienen en waar je de plaatjes die de scanner maakt op kan zien.<br />
- CT-scanner<br />
De CT-scan (Computer Tomografie) maakt door middel van draaiing van de röntgenbuis en een<br />
krachtige computer zogenaamde ‘doorsnede-beelden’ van de patiënt. De CT-scan wordt voor alle<br />
organen in het lichaam gebruikt. De CT-scan maakt dunnen dwarsdoorsneden van bijvoorbeeld de<br />
buik. Door de plakjes later samen te voegen kan men een goed beeld krijgen van het lichaamsdeel<br />
dat is onderzocht.<br />
Een CT-scan wordt gebruikt om te beoordelen waar een afwijking precies zit, hoe groot een<br />
afwijking is en of er nog meer bijzonderheden te zien zijn. De CT-scan bestaat uit een tafel, hier<br />
ligt de patiënt op. Om de tafel heen ligt een grote metalen ring, waar de röntgenbuis in zit. De<br />
patiënt wordt in de ring geschoven, en de röntgenbuis draait om de patiënt heen om zo de<br />
‘plaatjes’ te maken. De hoeveelheid straling die de CT gebruikt is ongeveer even groot als bij een<br />
normale röntgenfoto.<br />
- Bedieningspaneel<br />
Het bedieningspaneel staat achter het loden glas. Zo kan<br />
de laborant toch de patiënt in de gaten houden tijdens het<br />
onderzoek. Op het bedieningspaneel kan je het onderzoek<br />
starten en stoppen. Dit is natuurlijk erg belangrijk, omdat er<br />
bij het starten van het onderzoek straling vrijkomt. Je zou<br />
daarom niet elke keer op de CT-scanner zelf het onderzoek<br />
kunnen starten, want zo krijg je veel te veel straling. Ook kan<br />
je op het bedieningspaneel instellen om wat voor onderzoek<br />
het gaat. Je kan de veldgrenzen aangeven, en gegevens over<br />
de patiënt invoeren. Op het bedieningspaneel krijg je ook de<br />
plakjes te zien die de CT-scanner maakt. Na het onderzoek<br />
kun je de plakjes in een geheel bekijken en kun je zien of het<br />
onderzoek is gelukt.
Welke stralenbeschermende toepassingen zijn er aangebracht in de CT ruimte in het skillslab?<br />
De CT-scanner maakt plaatjes met behulp van röntgenstraling. De röntgenstraling is schadelijk voor<br />
de mens. Vooral als we teveel röntgenstraling ontvangen. De dosis die wij, als MBRT’ers, jaarlijks<br />
mogen ontvangen is vastgesteld om 20 mSv. Er zijn maatregelen getroffen om die dosis zo klein<br />
mogelijk te houden.<br />
Stralingsbescherming voor de CT-scanner<br />
• Wij dragen op het skillslab altijd een EPD-meter. Deze meter meet hoeveel straling wij<br />
ontvangen. Omdat straling niet te zien is met het oog, weet je alleen door deze meter<br />
hoeveel straling je hebt ontvangen. Het is dus een soort van veiligheid, als je ziet op de<br />
EPD-meter dat je straling hebt ontvangen, kun je nagaan waar het weg is gekomen.<br />
• We moeten ook goed weten hoe we met de apparatuur om moeten gaan. Wanneer je niet<br />
veel weet over een apparaat kan het maar zo zijn dat je per ongeluk straling laat<br />
vrijkomen. Dit is natuurlijk niet de bedoeling.<br />
• We werken bij de CT-scanner zoveel mogelijk achter de loodwand. Niet altijd, omdat je de<br />
patient moet positioneren en uitleg moet geven. Maar dit doe je als de CT-scanner geen<br />
straling uitzendt. Wanneer er wordt begonnen met het onderzoek, zorgen we dat we altijd<br />
achter de loodwand staan. Als het nodig is dat we in de ruimte blijven waar de CT-scanner<br />
staat (bij hoge uitzondering gebeurd dit af en toe wel eens), dragen we een loodschort om<br />
zo toch een beetje bescherming te hebben tegen de straling.<br />
• Ook zorgen we ervoor dat alle deuren gesloten zijn, dat de mensen die niet aanwezig<br />
hoeven te zijn in de ruimte er ook niet zijn. Dit scheelt weer een boel straling voor die<br />
personen.<br />
• Bij de instelling van het toestel (in dit geval de CT-scanner), zorgen we ervoor dat de<br />
patiënt zo weinig mogelijk straling krijgt. Dit doen we door het gebied wat we op de foto<br />
willen hebben zo klein mogelijk te maken. Bijvoorbeeld voor een buikoverzicht hoeven de<br />
benen er niet bij op. Ook zorgen we voor een zo laag mogelijke dosis straling voor de<br />
patiënt.
In dit hoofdstuk gaan we kijken naar de bucky<br />
apparatuur die in ons skillslab aanwezig zijn.<br />
Hoeveel bucky’s zijn er op school aanwezig, wat<br />
zijn hun functies, met wat voor soort straling<br />
hebben wij te maken en hoe beschermen wij<br />
ons tegen deze straling…
Indeling:<br />
Op onze opleiding zijn vier bucky’s aanwezig. Deze bevinden zich allemaal op de 2 e verdieping van<br />
het skillslab. In deze bucky’s verrichten wij verschillende taken met betrekking tot de onderzoeken<br />
die wij later in de toekomst zullen gaan verrichten. Onderzoeken die we onder andere doen zijn<br />
stralingsproefjes en het maken van opnames van extremiteiten (ledematen). De vier bucky’s zien<br />
er niet allemaal het zelfde uit. Bucky 3 en 4 hebben beide een kleedkamer die niet aanwezig is in<br />
bucky 1 en 2. Verder is bucky 2 kleiner dan de andere bucky’s en is de globale indeling anders.<br />
Als je van de gang de bucky binnen gaat zul je in alle 4 gevallen eerst in de ruimte komen<br />
waar het bedieningspaneel aanwezig is. Deze ruimte wordt door middel van een loden muur<br />
afgeschermd van de bestralingsruimte. Ook de zijwanden naar de andere bucky’s bevatten lood<br />
zodat er nauwelijks straling door kan lekken. Behalve de vloer, het plafond en de muren naar de<br />
gang en naar buiten zijn niet afgeschermd. Omdat beton de straling ook heel erg verzwakt en die<br />
aangrenzende ruimtes zijn geen risico gebieden.<br />
Welke apparatuur is aanwezig in de bucky:<br />
Op school werken we met de apparatuur van Siemens. De zogenaamde Multix en Vertix.<br />
De Multix is de tafel die in het midden vaan de bucky kamer is gepositioneerd. Deze tafel wordt ook<br />
wel eens het bucky bed genoemd, omdat de tafel lijkt op een bed vanwege het kussen.<br />
Op het bed kunnen twee verschillende opnames worden gemaakt;<br />
• De Multix, dit gaat met behulp van een meetlade die onder het bed aanwezig is. Deze<br />
meetlade meet de hoeveelheid mAs die wordt gegeven. De hoeveelheid mAs zorgt voor de<br />
hoeveelheid zwarting die aanwezig is in de afdrukken. Bij een te hoge mAs waarde zal het<br />
beeld zich vrij donker afbeelden en bij een te lage waarde juist heel erg licht. Om een mooi<br />
beeld te krijgen is een juiste afweging nodig. Dit wordt door de Multix meetlade<br />
(belichtingsautomaat) gedaan. Hij meet de mAs tot een bepaalde waarde en laat de<br />
röntgenbuis vervolgens stoppen, wanneer deze waarde is bereikt.<br />
• De bedopname. Bij een bedopname gebruik je de meetlade helemaal niet en ligt de<br />
cassette gewoon open en bloot op de röntgentafel. Deze techniek wordt vaak gebruikt bij<br />
de opnames van de extremiteiten, omdat je hier heel erg weinig strooistraling hebt. Bij<br />
BOZ-foto heb je hier wel heel erg vaak last van en dan gebruik je de Multix om er voor te<br />
zorgen dat je foto de juiste zwarting krijgt.
In de bucky hebben we nog een ander apparaat staan namelijk de<br />
zogenaamde Vertix van Siemens. Deze is heel erg geschikt voor opnames<br />
onder andere van de thorax, humerus (bovenste extremiteiten) en de<br />
ruggengraat. Op deze worden eigenlijk alleen maar opnames gemaakt<br />
met behulp van dezelfde soort belichtingsautomaat die ook aanwezig is<br />
in de röntgentafel. Want bij de opnames van de thorax en de ruggengraat<br />
zit je met veel omliggende weefsels die voor strooistraling kunnen zorgen.<br />
Een nadeel van de belichtingsautomaat is dat je bij dunne patiënten bij<br />
een humerus opname meer straling geeft dan noodzakelijk. Dit is<br />
eventueel te voorkomen om de apparatuur toch op bedopname in te<br />
stellen en de meetlade met cassette open laten staan, zodat je zelf de Kv<br />
en mAs waardes kunt instellen. En de hoeveelheid straling hierdoor<br />
beperkt tot het strikt noodzakelijke.<br />
Welke stralenbeschermende toepassingen zijn er aangebracht in de<br />
buckykamers in het skillslab.<br />
Stralingshygiëne heeft tot doel individuele personen, hun nageslacht en de mensheid als geheel, te<br />
beschermen tegen invloeden van ioniserende straling die het gevolg zijn van gerechtvaardige<br />
toepassingen. Voor ons als MBRT’er is een effectieve dosislimiet gesteld op 20 mSv per jaar.<br />
Als MBRT’er krijgen we allemaal te maken met het zogenaamde Alara principe. Dit<br />
betekent: “As Low As Reasonably Achienvable”. Dit houdt in: zo weining mogelijk straling gebruiken<br />
als redelijkerwijze mogelijk is.<br />
Stralingsbescherming in de radiodiagnostiek.<br />
Eerst gaan we kijken naar de stralingsbescherming die wij als MBRT’er kunnen toepassen naar de<br />
patiënt toe.<br />
Als je een patiënt bloot stelt aan straling, moet je er altijd op letten dat je een patiënt niet te veel<br />
straling/dosis geeft. De dosis die een patiënt ontvangt hangt af van de volgende factoren:<br />
• Veldgrootte (het bestralingsveld van een patiënt).<br />
• Buislading (het aantal mAs dat je geeft).<br />
• Buisspanning (het aantal kV dat je geeft).<br />
• Filtratie (het filteren van de zachte straling uit de primaire bundel).<br />
• Focus objectafstand (afstand van het focus tot het object dat je bestraald).<br />
• Strooistralen rooster (plaat die tussen de patiënt en het afbeeldingsmateriaal wordt<br />
geplaatst, waardoor contrastverbetering van de afbeelding wordt bereikt).<br />
• Objectdikte en compressie (het in elkaar drukken van dikke lichaamdelen, waardoor foto<br />
beter contrast heeft en je de belichtingswaarden kunt verminderen).<br />
• Loodafdekking (d.m.v. lood worden bepaalde lichaamsdelen met een hoge weefsel<br />
weegfactor afgeschermd (bijv. ovaria en scrotum)).<br />
• Beeld detectiesysteem (systeem dat de geabsorbeerde dosis registreert).<br />
• Film ontwikkel techniek (de techniek die gebruikt wordt om de<br />
foto/film op een juiste manier te ontwikkelen).<br />
Zorg er dus altijd voor dat deze factoren op een juiste manier worden<br />
nageleefd, want op die manier kan de dosis die de patiënt ontvangt<br />
gering blijven.<br />
Naast het deze factoren om de dosis zo laag mogelijk te houden<br />
voor de patiënt zijn er ook nog verschillende stralingsbeschermende<br />
toepassing voor de laborant en/of andere mensen zoals, ouders van<br />
kinderen, verpleegkundigen, radioloog, maar ook de mensen die buiten<br />
de röntgenkamers staan. Deze stralingsbeschermende toepassingen zijn:<br />
In de muren rond de kamer is lood aangebracht, hierin wordt een groot<br />
deel van de straling geabsorbeerd. Ook is de röntgenbuis aan alle kanten<br />
afgeschermd met lood. Dit zorgt ervoor dat de straling niet zomaar alle<br />
kanten op kan vliegen en zo nog meer mensen bloot stelt aan de straling.
Dan hebben nog een factor en dat is de lekstraling. Lekstraling is straling die door het<br />
diafragma en de buisomhulling dringt. De halveringsdikte van lekstraling is groter dan die van de<br />
primaire straling. Dit komt doordat de lekstraling zeer sterk is gefilterd door het diafragma of door<br />
het afschermmateriaal in de omhulling van de buis. Het filter in de röntgenbuis zorgt ervoor dat de<br />
zacht straling (dit is de straling die niets oplevert bij de beeldvorming) uit de primaire<br />
stralingsbundel worden gefilterd. Hierdoor krijgt de patiënt minder straling maar is de straling wel<br />
harder.<br />
Dan is er nog een laatste belangrijke opmerking met betrekking tot de stralingsbescherming<br />
en dat is dat vrouwen die zwanger zijn niet bloot gesteld mogen worden aan ioniserende straling.<br />
Dit komt namelijk omdat de ongeboren foetus zeer gevoelig voor ioniserende straling is, de foetus<br />
groeit dan namelijk heel snel en door de ioniserende straling wordt deze groei belemmerd.<br />
Kortom het is dus erg belangrijk dat je de regels van de stralingbescherming goed in acht<br />
neemt, niet alleen voor de patiënt maar ook voor jezelf!!
In het volgende hoofdstuk gaan we<br />
het hebben over onze echokamers.<br />
Hoeveel echo toestellen hebben wij<br />
in onze kamers en beschermen wij<br />
ons hier ook tegen straling?
Indeling<br />
Op onze school zijn twee echokamers aanwezig waarin zich totaal negen echotoestellen bevinden.<br />
De echokamers bevinden zich naast elkaar op de 1 e verdieping op het skillslab en liggen onder twee<br />
buckykamers die zich op de 2 e verdieping bevinden. In die kamers staan de echotoestellen rondom,<br />
en in het midden staat een tafel.<br />
Welke apparatuur is aanwezig en wat is hun functie?<br />
In de 2 echokamers staan echoapparaten, bedden en kasten met voorraden. De echoapparaten<br />
maken gebruik van geluidsgolven die zich door het lichaam verplaatsen en op grensvlakken tussen<br />
zachte en hardere structuren reflecteren. Met deze techniek kun je organen in beeld brengen,<br />
waarbij je de grootte structuur in beeld kan brengen. Je kunt ook pathologische afwijkingen vinden.<br />
Echografie geeft vooral een goed beeld van organen die uit zacht weefsel bestaan. De geluidsgolven<br />
gaan niet door bot heen en lucht en vloeistof zie je ook niet.<br />
In de voorraad kasten in de lokalen liggen vooral grote voorraden echo gel en schoonmaak papier.<br />
Welke stralingshygiënische toepassingen worden er genomen in de echoruimte?<br />
In de echo wordt gebruik gemaakt van geluidsgolven die wetenschappelijk zijn onderzocht. Hieruit<br />
is gebleken dat het (nog) niet schadelijk voor de mens is. Nog steeds wordt dit onderzocht, om toch<br />
nog meer te weten te komen over deze manier van stralen.<br />
Omdat nog niet is gebleken dat radiogolven schadelijk zijn voor de mens zijn hier ook niet<br />
teveel stralingshygiënische toepassingen voor genomen. In de muren<br />
zit geen lood verwerkt terwijl dat in de buckykamers wel zit.<br />
Omdat de buckykamers boven de echokamers zitten zou er ook lood<br />
in het plafond van de echokamers moeten zitten. Dit is niet het<br />
geval omdat de ruimtes van de echokamers zo hoog zijn, en het<br />
beton wat verwerkt is in het plafond dik genoeg is om de straling<br />
wat vrij komt in de buckykamers zodanig te verzwakken dat lood<br />
niet meer nodig is.<br />
Ook gebruiken wij in de echokamers van het skills-lab geen<br />
EPD- meter. Dit omdat de EPD- meter geen straling van geluids-<br />
golven kan registreren. In een ziekenhuis werkt de laborant meestal<br />
met een batch die ze de gehele dag op moeten hebben. Ook is dit<br />
vrijwel overal verplicht in de echokamers. In dit geval wijken wij<br />
dus af van de situatie in het ziekenhuis.
In het volgende hoofdstuk gaan we<br />
het hebben over onze nucleaire<br />
geneeskunde kamer. Wat bevindt<br />
zich hierin in allemaal en zit hier<br />
ook lood in de muren.
Welke stralingshygiënische toepassingen zijn er<br />
in de Nucleaire Geneeskunde ruimte.<br />
Op een afdeling nucleaire geneeskunde wordt<br />
gebruik gemaakt van radioactieve stoffen voor<br />
het onderzoek en de behandeling van patiënten.<br />
Het omgaan met radioactieve stoffen brengt<br />
risico’s met zich mee. Patiënten worden<br />
blootgesteld aan ioniserende straling. Voor het<br />
personeel van een afdeling nucleaire<br />
geneeskunde is er naast het risico van uitwendige<br />
bestraling tevens een kans op inwendige<br />
besmetting. De radioactieve stoffen worden in de<br />
vorm van een open bron gehanteerd, waardoor<br />
kans op verspreiding van het radioactieve<br />
materiaal in de omgeving bestaat.<br />
In dit stukje zal duidelijk worden waar deze<br />
kamer zich bevindt en wat er allemaal aanwezig<br />
is in de kamer. Ook zal duidelijk worden welke<br />
stralingshygiënische toepassingen worden<br />
genomen.<br />
Wat is de indeling per kamer en waar bevinden<br />
ze zich.<br />
De Nucleaire Geneeskunde ruimte bestaat<br />
eigenlijk uit twee delen. Deze delen zitten op<br />
school aan elkaar vast en in de ene ruimte wordt<br />
de patiënt onderzocht en in de ander wordt de<br />
injectie met de radioactieve vloeistof klaargemaakt. Ook worden daar de gebruikte radioactieve<br />
stoffen bewaard. Deze kamer bevindt zich boven de fitnessruimte. En aan als je er recht voor staat<br />
zit aan de rechterkant niks meer en aan de linkerkant zit het lokaal voor planning van<br />
radiotherapie. De gammacamera staat wat naar het rechtergedeelte van de kamer toe. De<br />
computers voor bewerking en het opslaan van plaatjes staan tegen de kant van het planningslokaal.<br />
Welke apparatuur is aanwezig en wat is hun functie.<br />
In deze ruimte staan computers en de, 1-kops, gammacamera. Ook staat er in de aangrenzende<br />
ruimte, het C-laboratorium, een zuurkast of LAF-kast. En kastjes met laden om de radioactieve<br />
stoffen in te bewaren. In tegenstelling tot andere manieren van medische beeldvorming, laat<br />
nucleaire geneeskunde het functioneren van de organen zien. Het laat dus zien hoe actief de<br />
stofwisseling is, hoe goed of slechtte doorbloeding is en of er een tumor aan het ontstaan is.<br />
De functie van een gammacamera is dus om dat te laten zien met behulp van radioactieve stoffen.<br />
Die stoffen stralen vanuit het lichaam en de gammacamera vangt die straling op, zet deze om in<br />
verstekte lichtflitsjes en maakt daar een beeld van. Bijvoorbeeld bij tumoren is de groei van<br />
weefsels veel sneller, dus zal daar veel van de radioactieve stof worden opgenomen. Dat zie je dan<br />
op de monitor. De computers staan er om deze beelden te laten zien, en je kunt de opname starten<br />
vanaf daar zodat je niet onnodig veel straling<br />
binnenkrijgt. Ook kan je de gegevens door middel<br />
van deze computers opslaan en bewerken.<br />
De zuurkast is ervoor zodat bij het vullen van het<br />
spuitje jij zelf zo min mogelijk straling opvangt. De<br />
kastjes in deze ruimte, die is afgeschermd van de<br />
behandelruimte, zijn van dik lood. Hierin worden<br />
de radioactieve stoffen bewaard in hun omhulsel<br />
zodat je geen straling opvangt als je er langs loopt.<br />
Ook staat er in die ruimte een kistje van lood, deze<br />
is bedoeld om de gevulde spuit te verplaatsen. De<br />
functie hiervan is weer zodat jezelf en de<br />
omstanders zo weinig mogelijk straling krijgen.
Welke stralingshygiënische toepassingen er worden genomen in de Nucleaire Geneeskunde<br />
ruimte.<br />
De stralingshygiënische toepassingen zijn er om ervoor te zorgen dat de hoeveelheid straling dat de<br />
omstanders raakt zo laag mogelijk is. Het liefste natuurlijk helemaal niks maar dat is (nog) niet<br />
mogelijk. Iedereen is bij het werken met radioactieve stoffen, gereedschap en instrumenten<br />
verplicht er zorg voor te dragen, dat anderen niet worden blootgesteld aan onnodige stralingsdosis.<br />
Er zijn wettelijke eisen waaraan moet worden voldaan om een vergunning te krijgen voor het<br />
toepassen van radioactieve stoffen.<br />
Bouwkundige voorzieningen<br />
Een laboratorium moet aan een aantal bouwkundige voorzieningen voldoen.<br />
De muren moeten voldoende afscherming bieden aan de naastgelegen ruimten. Afvoer- en<br />
ventilatiekanalen van de laboratoriumruimten moeten gescheiden zijn van de kanalen in de rest van<br />
het gebouw. De uitgeblazen lucht moet eventueel via een filter worden geloosd.<br />
Het C-laboratorium moet op onderdruk worden gehouden ten opzichte van de aansluitende ruimte.<br />
Dit is zodat er geen radioactieve stoffen in de andere ruimte komen als de deur opengaat. Er moet<br />
apparatuur aanwezig zijn waarmee bij het verlaten van het laboratorium een controle op<br />
uitwendige besmetting uitgevoerd kan worden. Ook moet er een wasbak zijn om de handen te<br />
kunnen wassen. De ruimte moet goed schoon te houden zijn, de oppervlakten moeten daarom glad<br />
zijn en er mogen geen kieren in vloer- en wandbekleding aanwezig zijn.<br />
Kleding<br />
Tijdens het werken met radioactieve stoffen is het dragen van een hooggesloten laboratoriumjas<br />
met lange mouwen verplicht. Laboratoriumjassen mogen niet buiten de gamma-cameraruimte of<br />
het C-laboratorium gedragen worden. Kleding moet regelmatig met een besmettingsmonitor<br />
gecontroleerd worden bij het verlaten van de gamma-camereruimte. Het dragen van handschoenen<br />
is verplichtbij het uitvoeren van alle werkzaamheden die kans op een radioactieve besmetting met<br />
zich mee brengen. Indien men handschoenen draagt, mogen schakelaars, knoppen en kranen alleen<br />
met tussenstof worden aangeraakt of na verwijdering van de handschoenen. Tijdens de<br />
werkzaamheden dienen de handen regelmatig te worden gecontroleerd op besmetting middels de<br />
daarvoor aanwezige stralingsmonitor. Ook is men verplicht zo vaak mogelijk de handen te wassen.<br />
LAF-kast<br />
Als er met radioactieve stoffen word gewerkt, dient dat altijd en de LAF-kast te gebeuren. Aan het<br />
einde van het practicum dienen de werktafel en de LAF-kast gecontroleerd te worden op<br />
radioactieve besmetting. Dit wordt geregistreerd in het boek ‘besmettingscontrole’.<br />
Alle radioactieve stoffen waarmee niet gewerkt wordt, moeten in de brandwerende kluis in het Claboratorium<br />
bewaard worden. In de LAF-kast moet je het spuitje vullen, hier zit je achter loodglas.<br />
Dat zorgt voor een redelijke bescherming.<br />
Radioactief afval<br />
Al het radioactieve afval dat in het C-laboratorium en/of gamma-cameraruimte wordt gebruikt,<br />
wordt verzameld in daarvoor bestemde afvalvaten in de kast. De kast is hiervoor geschikt gemaakt<br />
door gebruik van loodafschermingen. Wanneer een vat vol is, wordt deze vervangen door een<br />
nieuwe. Het volle vat wordt in een met lood beklede opslagruimte geplaatst om daar te blijven,<br />
totdat de activiteit tot een voldoende laag niveau is gedaald om als gewoon afval te kunnen worden<br />
afgevoerd.<br />
In het kort verdere maatregelen die zijn genomen om het in aanraking met straling te komen te<br />
minderen zijn:<br />
• Een vervoerskist, van lood, voor het gevulde spuitje.<br />
• Omhulsel van lood om de radioactieve stof bij levering<br />
• hiervan.<br />
• Kastjes waar radioactieve stoffen worden bewaard van<br />
• lood.<br />
• Startknop voor opname op de computer(niet voor alle<br />
• opnames, bij bijvoorbeeld een<br />
dynamische opname zal je toch vanaf de gammacamera<br />
moeten starten).<br />
• Computers zover mogelijk van de gammacamera af.
In de medische beeldvorming wordt met straling gewerkt. Omdat overmatige blootstelling aan<br />
straling schadelijk kan zijn, is het belangrijk zo stralingshygiënisch mogelijk te werken.<br />
Stralingshygiëne heeft tot doel individuele personen, hun nageslacht en de mensheid als geheel, te<br />
beschermen tegen invloeden van ioniserende straling die het gevolg zijn van gerechtvaardige<br />
toepassingen.<br />
Voor ons als MBRT’er is een effectieve dosislimiet gesteld op 20 mSv per jaar. Als MBRT’er krijgen<br />
we allemaal te maken met het zogenaamde Alara principe. Dit betekent: “As Low As Reasonably<br />
Achienvable”. Dit houdt in: zo weinig mogelijk straling gebruiken als redelijkerwijze mogelijk is.<br />
Daarom zijn er in het skillslab bij ons op school verschillende maatregelen genomen om ons te<br />
beschermen.<br />
Ook leren wij, hoe wij zo stralingshygiënisch mogelijk te werk kunnen gaan.<br />
In het skillslab zijn de volgende maatregelen genomen.<br />
- De ruimte waar de patiënt zich bevindt is gescheiden van de ruimte waar de laborant zich<br />
bevindt. De ruimtes zijn gescheiden door een wand met lood, loodglas en een deur<br />
eveneens met lood.<br />
- De muren van de kamers waar met straling wordt gewerkt zijn voorzien van lood Behalve<br />
de muur naar buiten toe, omdat er zich verder geen ruimtes achter bevinden is<br />
loodafscherming hier overbodig.<br />
- De vloeren en plafonds zijn van beton, en hier zit verder geen lood in. Omdat deze van<br />
beton zijn wordt de straling daar al zo door verzwakt dat loodafscherming niet meer nodig<br />
is.<br />
- Echoruimte, in deze ruimte wordt gebruik gemaakt van radiogolven, deze zijn tot zover<br />
bekend niet schadelijk. En er zijn dan verder ook geen maatregelen genomen.<br />
Maatregelen die een laborant kan nemen om zo stralingshygiënisch mogelijk te werken.<br />
De dosis die een patiënt ontvangt hangt af van de volgende factoren:<br />
- Veldgrootte (het bestralingsveld van een patiënt). Zo klein mogelijk.<br />
- Buislading (het aantal mAs dat je geeft) en Buisspanning (het aantal kV dat je geeft) juist<br />
instellen<br />
- Filtratie (het filteren van de zachte straling uit de primaire bundel) Patiënt krijgt<br />
hierdoor minder straling, alleen de hardere straling komt door.<br />
- Focus objectafstand (afstand van het focus tot het object dat je bestraald).<br />
- Strooistralen rooster (plaat die tussen de patiënt en het afbeeldingsmateriaal wordt<br />
geplaatst, waardoor contrastverbetering van de afbeelding wordt bereikt).<br />
- Objectdikte en compressie (het in elkaar drukken van dikke lichaamdelen, waardoor<br />
foto beter contrast heeft en je de belichtingswaarden kunt verminderen).<br />
- Loodafdekking (d.m.v. lood worden bepaalde lichaamsdelen met een hoge weefsel<br />
weegfactor afgeschermd (bijv. ovaria en scrotum).<br />
- Beeld detectiesysteem (systeem dat de geabsorbeerde dosis registreert).<br />
- Dragen van een loodschort wanneer men bijvoorbeeld bij de patiënt blijft tijdens onderzoek<br />
en/of behandeling.<br />
Verder dragen als wij met straling werken een EPD meter, deze meet de hoeveelheid<br />
straling die wij ontvangen.
Conclusie.<br />
Over elk onderdeel trekken wij hier kort een conclusie met betrekking tot de stralingshygiënische<br />
toepassingen die zijn genomen.<br />
Er is heel goed nagedacht over de indeling van het skillslab. Op de eerste verdieping heb je de niet<br />
stralingafgevende apparaten en op de tweede de wel stralingsafgevende apparaten. Bij nucleaire<br />
geneeskunde wordt er wel met radioactieve straling gewerkt, maar deze ruimte is helemaal in de<br />
hoek geplaatst. En daar is dus ook lood aanwezig en LAF-kasten zodat je redelijk beschermd met<br />
straling kan werken.<br />
Op de tweede verdieping zit geen lood in de buitenmuur, het plafond en de vloer. Er zit wel lood in<br />
de tussen muren, de deuren en het glas.<br />
Voor je eigen bescherming is het dragen van een EPD verplicht. Ook hangen in elke ruimte<br />
loodschorten, behalve bij echografie. Dit is ook weer voor optimale bescherming voor als we toch<br />
nog eens bij een opname blijven staan, en zo kunnen we ook ervaring krijgen met het loodschort.<br />
Ook per ruimte is er nagedacht over de indeling.<br />
Een voorbeeld hiervan is dat waar je zelf als student staat tijdens het doorlichten bij de simulator,<br />
je niet tegen de ruimte aan staat waar de andere simulator staat te doorlichten. Dus de twee<br />
simulators zijn met hun bestralingsruimte tegen elkaar aangezet, en waar je als student staat<br />
ontvang je zo minder straling.<br />
Bij nucleaire geneeskunde werk je met stoffen die straling uitzenden. Dus daar zijn ook heel veel<br />
stralingshygiënische toepassingen. Heel veel is daar van lood en de ruimte waar de stoffen worden<br />
bewaard is in onderdruk met de aangrenzende ruimte waar de gammacamera in staat.<br />
Bij echografie zijn geen stralingshygiënische maatregelen genomen met betrekking tot de ultra<br />
soune geluidsgolven. Dit is omdat, nog, niet is aangetoond dat deze golven schadelijk zijn.<br />
Je ziet hier dat er heel veel stralingshygiënische toepassingen zijn genomen bij alle werkvelden.<br />
Alleen bij echografie niet, maar daar werk je ook niet met ioniserende straling.<br />
Dus we voelen ons na dit project heel veilig op school ondanks dat we met ioniserende straling<br />
werken.
In het volgende hoofdstuk hebben<br />
we een opsomming gemaakt van de<br />
bronnen, waarvan wij gebruik<br />
hebben gemaakt tijdens het maken<br />
van dit verslag.
Diverse hoofdstukken:<br />
• V.J de Ru, J.S. Scheurleer, J. Welleweerd, M.L. Wesselink. (1996), hoofdstuk 7; Wetgeving<br />
en normen. Radiobiologie en stralingsbescherming, Elsevier/ de Tijdstroom te Maarssen.<br />
• V.J de Ru, J.S. Scheurleer, J. Welleweerd, M.L. Wesselink. (1996), hoofdstuk 8;<br />
Stralenbescherming in de radiodiagnostiek. Radiobiologie en stralingsbescherming,<br />
Elsevier/ de Tijdstroom te Maarssen.<br />
Diverse Boeken:<br />
• T. Dam, R. Lip, F. Weissman. (1997),Techniek in de radiologie. Elsevier Gezondheidszorg te<br />
Maarssen. (lijstboek)<br />
Diverse internet bronnen:<br />
• http://cg.cs.tu-berlin.de/lehre01ws/cg/uebung/ueb1/unterlagen/multix_pro.pdf
In het hoofdstuk bijlagen gaan we<br />
kijken naar verschillende andere<br />
resultaten die we voor deze opdracht<br />
ook moesten maken.<br />
- Plattegrond Skillslab<br />
- Overzicht rondleiding<br />
- Inlegvel voor de bucky’s<br />
- Uitnodiging
Groepsindeling Rondleiding:<br />
De afsluiting is van 19.50-20.00 uur. Dan hebben we er ook de max. 45 min inzitten. Bij de 7 minuten hoort het vertellen en het lopen!!<br />
Groep 1:<br />
Groep 2:<br />
Groep 3:<br />
19:00<br />
–<br />
19:15<br />
Inleidi<br />
ng<br />
Inleidi<br />
ng<br />
Inleidi<br />
ng<br />
Tijdsindeling van de projectgroep;<br />
19:15 – 19:22 19:22 – 19: 29 19:29 – 19:36 19:36 – 19:43 19:43 – 19:50 20:05 – 20:15<br />
Sim CT NG Echo Bucky Afsluiting<br />
NG Echo Bucky Sim CT Afsluiting<br />
Bucky Sim CT NG Echo Afsluiting<br />
Pauzes: - Echo + CT Bucky + NG Sim + Echo CT + bucky NG + Sim -<br />
19.15-19.22 19.22 – 19.29 19.29 – 19.36 19.36 – 19.43 19.43 – 19.50<br />
Sim Groep 1 Groep 3 X Groep 2 X<br />
CT X Groep 1 Groep 3 X Groep 2<br />
NG Groep 2 X Groep 1 Groep 3 X<br />
Echo X Groep 2 X Groep 1 Groep 3<br />
Bucky Groep 3 X Groep 2 X Groep 1
Ioniserende straling kan gevaarlijk zijn. Atomen in ons DNA die geïoniseerd worden,<br />
kunnen aan gevaarlijke chemische reacties beginnen, die onder andere tot de groei<br />
van kankercellen kunnen leiden.<br />
Wanneer een patiënt een paar keer per jaar voor een opname komt, is de kans zeer<br />
klein, maar als een verpleegkundige elke keer mee naar binnen gaat om een patiënt<br />
tijdens de opname te steunen, kan dit gevaarlijk zijn.<br />
Daarom is het in uw eigen belang om u aan de regels te houden, zodat u voldoende wordt<br />
beschermd tegen invloeden van de ioniserenede straling.<br />
Volg instructies van de laboranten altijd op. Zij weten hoe ze de risico’s zo goed<br />
mogelijk kunnen beperken.<br />
ALS U NIET BIJ DE PATIËNT HOEFT TE BLIJVEN:<br />
• Bij het maken van een röntgenopname of dergelijke, altijd achter de muur staan en de<br />
deur moet dicht.<br />
• Het is dan ook van belang dat de deur pas weer open gaat, als de laborant het<br />
aangeeft.<br />
• Ter geruststelling van de patiënt: blijf voor het raam staan. De patiënt kan u (een<br />
bekende) zo blijven zien en zo loopt u ook de laboranten zo min mogelijk in de weg.<br />
• Volg instructies van de laboranten altijd op.<br />
ALS U BIJ DE PATIËNT MOET BLIJVEN<br />
Wanneer een patiënt ECHT hulp nodig heeft tijdens de<br />
opname dan zijn de volgende regels van toepassing:<br />
• Het dragen van een loodschort is dan verplicht.<br />
• Tijdens de opname is het belangrijk om NIET in de<br />
primaire bundel te staan. Buiten de primaire bundel<br />
geeft het loodschort bijna volledige bescherming.<br />
• En nogmaals: volg instructies van de laboranten<br />
altijd op.<br />
STRALING HOEFT NIET GEVAARLIJK TE ZIJN!!!!