Een complete woonwijk, groen en vol variatie - Gemeente Arnhem

WIJKVISIE
PRESIKHAAF 2025
Is het nog prettig wonen? Heb ik fi jne buren?
42
Is er zorg op mijn maat?
Een complete woonwijk, groen en vol variatie
Ben ik trots op mijn wijk?
Woon ik er nog steeds?
Heeft de jeugd goede toekomstkansen?
Is Presikhaaf in Arnhem een geliefde wijk?
Zijn er leuke en boeiende activiteiten?
Heb ik nog een bloeiende onderneming? Zijn de winkels en voorzieningen op peil?

Mensen maken de wijk
2

Leeswijzer
In het eerste hoofdstuk van de wijkvisie wordt aangegeven hoe en
waarom de wijkvisie tot stand gekomen is en wat het bijzondere
van Presikhaaf is.
Het wenkend perspectief voor de wijk wordt in hoofdstuk 2 beschreven
volgens vier thema’s: aantrekkelijke wijk, prettige woonbuurten,
actieve wijk en zorgzame wijk. Deze visie is beschreven in
toekomstbeelden alsof het 2025 is.
In hoofdstuk 3 worden per thema concrete actiepunten aangegeven
waarmee een stap in de richting van de realisatie van de
toekomstbeelden kan worden gezet.
Tot slot worden in hoofdstuk 4 de vervolgstappen aangegeven.
Samenvatting
Presikhaaf is een grote, ruim opgezette naoorlogse stadswijk in
Arnhem­Noord, met veel onderwijsvoorzieningen met een regionaal
verzorgingsgebied en een gemengde multiculturele bevolking.
De wijk is gunstig gelegen ten opzichte van openbaar vervoer en de
binnenstad.
De wijk is volop in ontwikkeling. Veel mensen spannen zich op allerlei
terreinen in om van de wijk een boeiende en aantrekkelijke
woon­, leer­ en werkplek te maken. Scholen en voorzieningen worden
gebouwd, woningen opgeknapt of vervangen, het openbaar
gebied wordt aangepakt, er zijn allerlei manifestaties en projecten
op gebied van ontmoeting, sport, kunst en cultuur. De opvoeders
werken samen in het Multi Functioneel Centrum Presikhaven en in
de Brede School Oost, de gezondheidszorg werkt samen in het Gezondheidscentrum
Presikhaaf aan de Volkerakstraat. Ondernemers
pakken samen kansen op. Ook is er aandacht voor de individuele
problematiek (‘achter de voordeur’).
De kunst is deze beweging vast te houden, de kansen te benutten en
vooral ook de initiatieven te verbinden om nog meer profijt te halen.
De wijkvisie geeft daarbij de richting aan. In de wijkvisie wordt uitgegaan
van de kracht van de wijk, worden de kansen benoemd en de
mogelijkheden zo concreet mogelijk omschreven.
De rode draad van de wijkvisie
De rode draad van de wijkvisie is het koppelen van de bestaande
kwaliteiten van de wijk, waardoor zij worden versterkt.
Het wenkend perspectief van de wijkvisie is:
1 Mensen maken de wijk.
2 Demografische veelkleurigheid als kwaliteit.
3 Handhaven en versterken van de groene en ruime opzet van de wijk.
4 Woningprogramma dat in ieder geval past bij de woon wensen van de
zittende bewoners.
5 De wijk en de bewoners laten profiteren van de onderwijsvoorzieningen
in de wijk. Studenten binden aan de wijk.
6 Winkelcentrum Presikhaaf niet uitbreiden, maar de kwaliteit
verhogen. Huidige winkelstrips versterken, al dan niet met een
winkelfunctie.
7 Park Presikhaaf als evenementenpark.
8 Presikhaaf als icoon van duurzaamheid.
9 Uitdagend opvoedingsklimaat.
10 Zorg gaat uit van eigen verantwoordelijkheid van de hulpvrager.
3

Inhoudsopgave
1 Een wijkvisie voor Presikhaaf 7
1.1 Het doel van de wijkvisie 7
1.2 De totstandkoming van de wijkvisie 7
1.3 Globale karakteristiek van Presikhaaf 8
1.4 Mensen maken de wijk 10
2 Toekomstbeelden 2025 11
Aantrekkelijke wijk 13
2.1 Ontmoeten in de openbare ruimte 13
2.2 Gastvrije en aantrekkelijke voorzieningen 13
2.3 Ruim opgezette wijk met markante punten 14
2.4 Snelle en aantrekkelijke verbindingen 14
Prettige woonbuurten 15
2.5 Goede woonruimte voor iedereen 15
2.6 Prettig openbaar gebied, groen in de buurt 16
2.7 Veilige en gezonde wijk 17
2.8 Scholen doen actief mee 17
Actieve wijk 18
2.9 Deelname van bewoners aan wijkleefbaarheid 18
2.10 Werk genoeg 18
2.11 Verbinding onderwijs en wijk 19
2.12 Krachtig winkelcentrum, stabiele winkelstrips 20
2.13 Aantrekkelijke bedrijventerreinen 20
Zorgzame wijk 21
2.14 Uitdagend opvoedingsklimaat 21
2.15 Vernieuwing in de zorg 21
2.16 Ruimte voor jongeren 22
2.17 Ruimte voor de kerkgemeenschappen 22
2.18 Ruimte voor mensen met een beperking 22
2.19 Ouderen zijn thuis in de wijk 22
2.20 Aandacht voor ontsporingen 22
3 Eerste stappen naar realisatie 23
Aantrekkelijke wijk 25
3.1 Versterking groenstructuur 25
3.2 Sterke relatie tussen onderwijs en wijk 25
3.3 Het spoor en de wijk 26
3.4 Verbetering verkeer en vervoer 26
3.5 Communicatie van nieuw elan 27
Prettige woonbuurten 28
3.6 Stabiele bevolkingsopbouw per straat 28
3.7 Sociaal actieplan voor P2 en P3 28
3.8 Milieuverbeteringen 29
3.9 Woningen voor ouderen 29
3.10 Herontwikkeling van plinten van flats 30
3.11 Verbetering van de onbebouwde ruimte 30
Actieve wijk 31
3.12 Één wijkplatform 31
3.13 Meer werk 31
3.14 Kwaliteitsslag voor het winkelcentrum 32
3.15 Nieuw leven voor de winkelstrips 33
3.16 Herontwikkeling IJsseloord I 33
Zorgzame wijk 34
3.17 Ruimer aanbod van Nederlandse taalcursussen 34
3.18 Ontmoetingsplaatsen scheppen en gebruiken 34
3.19 Voorzieningen voor ouderen 35
3.20 Versterkt gevoel van veiligheid 35
3.21 Zorg op maat 36
3.22 Jongeren positief in beeld 36
4 Hoe verder 37
Presikhaaf in cijfers 38
Colofon 40
5

1 Een wijkvisie voor Presikhaaf
1.1 Het doel van de wijkvisie
De wijkvisie levert een integrale visie op de fysieke, sociale en economische
ontwikkelingsmogelijkheden van de wijk in de komende
tien tot vijftien jaar, gezien vanuit het belang van de wijk. De wijkvisie
biedt een onbevangen toekomstbeeld zonder remmingen
door budget of bestaand beleid. Het beleid moet zo nodig gericht
worden bijgestuurd in het belang van de wijk.
De wijkvisie is niet primair gericht op consensus over ingrepen. In
de wijk wordt draagvlak gezocht, door gemeente, woningcorporaties
en bewoners, voor de discussie over verschillende thema’s. Ook
na het verschijnen van de wijkvisie gaat dit proces door. Wijkbewoners,
woningcorporaties en instellingen behouden het recht om
hun eigen zienswijze op de wijkvisie kenbaar te maken.
Het is de bedoeling dat de visie stimuleert tot nieuwe ontwikkelingen.
De visie geldt evenzeer als referentie waaraan nu nog niet
voorziene ontwikkelingen kunnen worden getoetst.
Niet alle in deze nota voorgestelde maatregelen kunnen op korte
termijn worden gerealiseerd, meestal omdat hiervoor het benodigde
budget ontbreekt. De visie is richtinggevend voor mogelijke
wensen voor de toekomst.
Belangrijk onderdeel van de wijkvisie is het leggen, in stand houden
en vergroten van de verbinding van alle betrokkenen bij de
toekomst van Presikhaaf.
De wijze waarop betrokkenen samenwerken is een belangrijke
succesfactor voor de toekomst van de wijk. Partners hebben elkaar
nodig om iets te kunnen realiseren. Dat stelt eisen aan het proces
van de totstandkoming van de wijkvisie, maar ook aan de wijze
waarop partners deelnemen in de uitvoering.
Bij het uitvoeringsprogramma zullen ook partijen worden betrokken
die nu niet deelnemen in de overlegstructuur van de wijk.
De uitvoeringstructuur moet kunnen inspelen op de dynamiek van
de wijk: snelle en slimme allianties om kansen te benutten.
1.2 De totstandkoming van de wijkvisie
De opdracht voor de wijkvisie komt voort uit het Wijkactieplan
(WAP) Presikhaaf in het kader van de Krachtwijkaanpak. De
gemeente Arnhem is opdrachtgever.
De wijkvisie is een cocreatie van de volgende partners: de gemeente
Arnhem, de woningcorporaties Vivare, Portaal en Volkshuisvesting
en bewoners, vertegenwoordigd door het gezamenlijk Wijkplatform
Presikhaaf Oost en West. Maatschappelijke organisaties zijn
betrokken bij het tot stand brengen van de wijkvisie, maar zijn geen
partners, omdat zij een subsidierelatie hebben met de gemeente.
Stichting Rijnstad/Opbouwwerk ondersteunt het proces van de
wijkvisie vanuit het perspectief van bewoners.
Vertegenwoordigers van de partners zijn, als leden van de begeleidingsgroep,
actief betrokken geweest bij de opstelling van de
wijkvisie.
Voor het opstellen van de wijkvisie zijn ca. 35 functionarissen,
bestuurders en ondernemers, werkzaam in de wijk, geïnterviewd.
7

8
Tevens hebben gesprekken plaatsgevonden met wijk bewoners,
actief in het wijkgericht werken. Ook zijn een groot aantal gemeentelijke
beleidstukken doorgenomen.
Op basis van deze informatie is een pamflet opgesteld waarin
wordt gedroomd over de toekomst van Presikhaaf. Het pamflet is in
de wijk huis aan huis verspreid. Naar aanleiding van het pamflet
hebben twee workshops plaatsgevonden, zowel met ambtenaren
van de gemeente Arnhem, als met de drie woningcorporaties. Ook
hebben er vijf buurtgesprekken plaatsgevonden en hebben drie gesprekken
plaatsgevonden met bezoekers van de moskee aan de
Maaslaan, moeders van leerlingen van de basisscholen en jongeren
in het jongerencentrum. In totaal hebben een kleine 100 bewoners
over de toekomst van Presikhaaf meegedacht. Er zijn door deze bewoners
160 dromen gedroomd. Het pamflet is eveneens geplaatst
op www.presikhaafnet.nl en www.presikhaaf.info.
Naar aanleiding van de gesprekken en reacties is de inhoud van het
pamflet bijgestuurd en uitgebouwd tot de wijkvisie.
1.3 Globale karakteristiek van Presikhaaf
De wijkvisie betreft de acht deelgebieden van Presikhaaf: P1/Blauwe
Weide­Podium, P2/Deltakwartier, P3, Over het Lange Water,
Elsweide, Winkelcentrum Presikhaaf, Park Presikhaaf en het bedrijventerrein
IJsseloord I.
Presikhaaf is vernoemd naar de voormalige buitenplaats die ter
plaatse van het huidige Park Presikhaaf lag.
Presikhaaf is een modernistische, lineair opgebouwde uitbreidingswijk,
met als overwegende bouwperiode de jaren zestig van de
vori ge eeuw. De wijk kreeg een rationele verkaveling met open
bouwblokken en strokenverkavelingen. Het toenmalige geloof in
een betere, maakbare toekomst straalt nog steeds van de wijk af.
Één van de belangrijkste stedenbouwkundige principes die ten
grondslag ligt aan Presikhaaf is de zogenaamde wijkgedachte. Deze
ging uit van een hiërarchische en overzichtelijke samenhang van
de stad, waarin relaties tussen de verschillende delen en functies
zeer helder zijn gemaakt. Een hechte sociale structuur stond voor
ogen, door een mix van woningtypen met een open blokstructuur
en gemeenschappelijk groen voor optimale beleving van de openbare
ruimte.
Een van de uitgangpunten voor het ontwerp van de wijk was de
ruimtelijke scheiding van functies. Wonen, werken en recreëren
werd zoveel mogelijk geconcentreerd op bepaalde plekken in de
wijk. Maatschappelijke voorzieningen en kantoorgebouwen, die
ook op regionaal niveau betekenis hebben, kregen een eigen plek,
ingebed in een ruime, groene omgeving.
Elke buurt werd voorzien van een kleinschalige winkelstrip en enkele
kleinschalige maatschappelijke voorzieningen op loopafstand
van huis. Het centraal gelegen Winkelcentrum Presikhaaf kreeg
een wijkfunctie, maar door bereikbaarheid en parkeer mogelijkheden
is dit winkelcentrum aantrekkelijk voor bezoekers van buiten
Presikhaaf. Het winkelcentrum dateert uit 1960 en was van (inter)
nationale allure.
De buurten P1 (Blauwe Weide/Podium) en P2 (Deltakwartier) worden
geherstructureerd. In de inmiddels gerealiseerde en op stapel
staande plannen voor P1 en P2 is de oorspronkelijke stedenbouwkundige
opzet van Presikhaaf niet meer te herkennen. In de
overige buurten van Presikhaaf vindt op grote schaal renovatie
plaats. Hier wordt slechts incidenteel sloop en nieuwbouw uitgevoerd
of voorgenomen. In de hele wijk zijn vrijwel alle verouderde
scholen vervangen door moderne scholen, nieuwe woningen of
multifunctionele gebouwen.

In Presikhaaf wonen in 2011 bijna 15.000 mensen. Er wonen veel
verschillende mensen, jong en oud, hoog en laag opgeleid, met
diverse leefstijlen en achtergronden. Ook de diverse buurten van
Presikhaaf hebben allemaal een eigen karakter met specifieke sterke
en zwakke punten. In sommige buurten conflicteren de leefstijlen
en/of is de draagkracht van bewoners gering.
Presikhaaf wordt voor een groot deel, vooral de laagbouwwoningen,
bewoond door overwegend rustige mensen, die gehecht
zijn aan hun privacy, geborgenheid en zekerheid. Men houdt niet
zo van veranderingen. De instroom van nieuwe, vaak jonge allochtone
bewoners met andere leefstijlen, in vooral P1, P2 en P3, heeft
in het begin dan ook tot enige onrust geleid. De realiteit is dat Presikhaaf
anno 2011 een wijk is van mensen met zeer verschillende
culturele achtergronden. In sommige buurten is de verhouding autochtoon­allochtoon
30­70%.
Opvallend is dat er een zeer sterke binding is met de wijk. Bewoners
willen er van verzekerd zijn, dat zij ook in een volgende levensfase
in de wijk kunnen blijven wonen. Ook hun kinderen moeten in
Presikhaaf kunnen blijven wonen.
De bevolkingsprognose geeft voor de periode tot 2025 voor Presikhaaf
West een stijging aan met 1200 inwoners en voor Oost een
daling met 100 inwoners.
Wat betreft de woningtypes is Presikhaaf vergelijkbaar met andere
Arnhemse naoorlogse stadswijken als Vredenburg, Elderveld en De
Laar. Presikhaaf heeft echter een gunstiger ligging ten opzichte van
het centrum en een completer voorzieningniveau dan deze wijken.
Toch is op de woningmarkt hier en daar sprake van een zwak imago.
In Presikhaaf maakt men zich weleens zorgen over bodemvervuiling.
De bodem voldoet echter overal aan de normen voor
woning bouw. Alleen in het geval de bodem wordt gebruikt voor
voedsel productie, moestuinen e.d., is bijna overal aanvullend
bodem onderzoek nodig.
Met Buiten Gewoon Beter (BGB) wordt de onderhoudskwaliteit
van het openbaar gebied weer op niveau gebracht.
Er is een groot aantal kleine bedrijven. De winkelstrips functioneren
zwak. Het winkelcentrum heeft te kampen met verhuurproblemen.
Plannen voor grootschalige uitbreiding van het winkeloppervlak,
in combinatie met enkele nieuwe woongebouwen, zijn
vanwege de economische crisis voorlopig stopgezet.
Er is een economische tafel gestart om kansen te scheppen voor
een gezonde wijkeconomie.
Niet iedereen heeft betaald werk, vooral mensen met een lage opleiding
hebben minder kansen. Laaggeletterdheid en gebrekkige
taalvaardigheid belemmeren de zelfstandigheid.
9

10
In sommige delen van de wijk geven bewoners aan dat de buurt
achteruit gaat. Een deel van de bewoners voelt zich niet verantwoordelijk
voor de zorg voor de veiligheid in de openbare ruimte en
legt eventuele problemen bij de instanties neer.
Veel bewoners zijn actief in de wijkaanpak. Een kleine groep
bo ven gemiddeld actieve bewoners krijgt daarbij veel op de schouders.
De onderwijsinstellingen, Regionaal Opleidingscentrum Rijn IJssel
(ROC), Hogeschool Arnhem­Nijmegen/HAN en Arentheem, zoeken
verbinding met de wijk.
Opvoeders werken samen in het MFC Presikhaven. Ook in Oost is
een samenwerkverband Brede School gestart. Het Centrum voor
Jeugd en Gezin is geopend. Voor jongeren worden aantrekkelijke
activiteiten geboden met muziek, sport en cultuur.
De kerkgemeenschappen leven voort ondanks de huisvestingsproblemen.
Er is behoefte aan zorg. Er is een ruim aanbod van
zorgverleners. Het aanbod van zorg en van welzijn is nog
onvoldoende geïntegreerd. Vanuit de krachtwijkmiddelen wordt
zorgcoördinatie tijdelijk gefinancierd. Ook wordt geïnvesteerd in
achter­de­voordeurprojecten. Niet alle bewoners maken voldoende
gebruik van de voorzieningen, waar ze recht op hebben. De zorgontvanger
lijkt passief. Door het nieuwe overheidsbeleid staat de
zorg onder druk.
1.4 Mensen maken de wijk
De kwaliteit van de wijk wordt gemaakt door de bewoners, de ondernemers
en beroepskrachten van instellingen, woning corporaties
en gemeente die in de wijk werkzaam zijn.
Presikhaaf biedt de ruimte en de mogelijkheden voor mensen die
ergens voor willen gaan, mensen met passie, mensen die durven,
mensen die iets willen bereiken:
­ de bewoner, die in een rustige, groene wijk nabij het stadscentrum
wil wonen
­ de ondernemer, die een bedrijf wil beginnen
­ een ouder echtpaar, dat in alle rust van het pensioen wil genieten
­ de wijkagent die de veiligheid wil verbeteren
­ de leerkracht, die de kinderen een goede toekomst wil geven
­ een gezin, waarin de kinderen naar hartelust opgroeien
­ de student, die een schitterende basis wil leggen voor zijn carrière
­ het jonge stel, dat wil gaan samenwonen
­ de vrijwilliger, die het isolement van ouderen wil verminderen
­ de alleenstaande ouder, die een goede toekomst wil voor zijn/
haar kind, enz.
Een fijne wijk om te leven, te leren, op te groeien, te werken en te
wonen, krijg je niet cadeau. Daar moet je actief energie in steken.
Voor de toekomst van de wijk is iedereen nodig.

2 Toekomstbeelden 2025
11

Aantrekkelijke wijk 2.2. Gastvrije en aantrekkelijke voorzieningen
­ In Oost is een Multifunctioneel Centrum voor kinderen en hun
ouders. De beide basisscholen in Oost, alsmede de Oosthof, functioneren
als Brede School. Een sporthal biedt onderdak aan
sportverenigingen uit de wijk.
­ De moskee aan de Maaslaan heeft een regionale functie en
2.1. Ontmoeten in de openbare ruimte
­ De, vanuit cultuurhistorisch oogpunt, bijzondere stedenbouwkundige
structuur van Presikhaaf blijft intact.
­ Het aantal ontmoetingsplaatsen in de wijk is toegenomen, zoals
ontmoetingsruimten in de begane grondlaag van flatblokken,
horecavoorzieningen in het winkelcentrum en de winkelstrips,
het theehuis in Park Presikhaaf, jeu de boules banen, ontmoetingsplekken
voor jongeren.
­ Het gebruik van de parken is geïntensiveerd. Park Presikhaaf
speelt een hoofdrol op wijkniveau met ruimte voor recreëren en
evenementen. Park Kinderkamp heeft een grote rol op buurtniveau
met een bouwspeelplaats bij de Oosthof, bloemenweiden
en speelplekken.
­ De stadsboerderij functioneert als centrum voor educatie en ontmoeting,
bij voorbeeld door de verkoop van ambachtelijke streekproducten.
Ook de zuivelboerderij bij IJsseloord I speelt hierin
een rol.
­ Presikhaaf timmert blijvend aan de weg met inspirerende
manifestaties en ontmoetingen in MFC Presikhaven, de
onderwijs gebouwen, de parken en het winkelcentrum.
organiseert eens per jaar een open huis met een aantrekkelijk
programma, waar alle wijkbewoners welkom zijn.
­ Het voortgezet onderwijs in de wijk is in de regio geliefd om de
kwaliteit van het onderwijs, en de ontwikkelingsmogelijk heden
van de studenten. De wijk is verrijkt met een nieuwe VWO­vestiging
en een dependance van een universiteit.
­ Als het een paar dagen vriest, ligt er in Park Presikhaaf een pracht
schaatsbaan met licht en muziek.
­ Sportverenigingen, Sportbedrijf (gemeente) en Brede Scholen
stemmen aanbod af op de vraag en op elkaar. De sportactiviteiten
en sportmanifestaties worden in een gezamenlijke folder huis
aan huis gepresenteerd.
­ De geïntensiveerde samenwerking van Hogeschool Arnhem­
Nijmegen en Van Hall Larenstein werkt goed, mede als gevolg
van een voet­ en fietspad onder de A12. De Rijn IJssel Oost locatie
(Lange Water/Middachtensingel) is gebruikt voor nieuwbouw
voor de hogescholen.
­ Een studentencomplex is gerealiseerd aan de Eemslaan/
Merwedestraat. Hier is ook een sport­, cultuur­ en ontmoetingscentrum
voor studenten gemaakt, evenals een mensa.
­ De mensa aan de Merwedestraat staat open voor niet­studenten.
In de wijk zijn verder enkele buurtcafés en eethuizen, waar je lekker
en gezond dicht bij huis kunt eten en drinken.
­ De winkelvoorzieningen staan op hoog niveau.
13

14
2.3 Ruim opgezette wijk met markante punten
­ De wijk is als vanouds een aangenaam ruim opgezette wijk. De
modernisering van de wijk is niet ten koste gegaan van de onbebouwde
ruimte.
­ De sterke verbetering van het imago van de wijk door de herstructurering
en door prachtige gebouwen met vernieuwende
architectuur op beeldbepalende plaatsen, zoals Arentheem, De
Bethaan, Presikhaven, is verder doorgezet.
­ De toegang van de wijk vanaf de Pleijroute wordt gemarkeerd
door een hoog glazen gebouw. De voormalige toren van Rijkswaterstaat
is omgebouwd tot een icoon van duurzaamheid.
­ De laanbeplanting langs hoofdwegen van de wijk is volledig hersteld.
­ Er is bijzondere kunst in de openbare ruimte tot stand gekomen.
2.4 Snelle en aantrekkelijke verbindingen
­ Er is goed openbaar vervoer en goede verbindingen voor fiets,
voetganger en auto.
­ De voorzieningen op het gebied van de gezondheidszorg,
onderwijs, sport, cultuur en bedrijvigheid zijn goed bereikbaar.
Er is voldoende onbetaalde parkeerruimte. De goede verbindingen
en parkeervoorzieningen vormen een sterke troef van de
wijk.
­ Het station Presikhaaf heeft meer allure gekregen door een
mooie overkapping. Vanaf dit station loopt een langzaamverkeersroute
naar het Winkelcentrum Presikhaaf.
­ Er is geen ondertunneling ter plaatse van spoorwegkruising op
de Remagenlaan nodig gebleken. De sterke toename van het
goederenvervoer over het bestaande spoor, waar in 2011 nog
sprake van was, kon door de krachtige inzet van locale politiek
van Arnhem en haar buurgemeenten, worden afgewend.
­ Ter hoogte van P3 en IJsseloord I is een nieuw NS­station gemaakt
met goede aansluitingen voor langzaam verkeer naar zowel
de wijk als naar het bedrijventerrein Het Broek.
­ De verbinding op maaiveldniveau van Park Presikhaaf met het
winkelcentrum is verbeterd door een nieuwe brug voor voetgangers
over de watergang.
­ De fietsroutes in en door de wijk zijn goed gemarkeerd en kennen
veilige kruisingen. De fietsroutes zijn zoveel mogelijk aan weerszijden
van een weg gelegen.
­ Er is een nieuwe wandel­ en fietsverbinding gemaakt naar de
IJssel. De ijsboer die ´s zomers aan de IJssel staat, is voor veel
mensen een extra reden om naar de IJssel te gaan. Langs de IJssel
is een wandelmogelijkheid gemaakt.
­ De fietsverbinding van de wijk naar het zuiden via IJsseloord I is
logisch, goed gemarkeerd en bewegwijzerd.
­ Door het gereed komen van de ecologische verbindingszones om
de wijk, is het mogelijk een rondje om de wijk te wandelen.

Prettige woonbuurten
2.5 Goede woonruimte voor iedereen
­ De wijk heeft vanwege zijn complete voorzieningen, zijn ruime en
groene opzet en zijn dynamiek, een goede positie op de woningmarkt,
zowel in de koop­ als de in de huursector.
­ De wijk is voor iedereen. Er is acceptatie en waardering van het
verschil in leefstijlen. Etniciteit speelt daarbij een ondergeschikte
rol. Mensen spreken elkaar aan. In de wijk als geheel is geen dominante
groep aanwezig. Per buurt zijn wel verschillen in de aanwezigheid
van groepen mensen met dezelfde leefstijl, waardoor
per buurt wel sprake kan zijn van een dominante groep.
­ Voor je wooncarrière hoef je de wijk niet meer uit.
­ De meeste mensen vinden dat ze leuke buren hebben.
­ In sommige buurten zijn leefstijlprofielen opgesteld. Deze worden
door woningzoekenden gebruikt bij het kiezen van een
woning.
­ Illegaal wonen, illegaal gebruik en illegale woningsplitsing wordt
direct aangepakt.
­ Op de Rijn IJssel West locatie (Lange Water/Lange Wal) is een
mooi appartementencomplex in de duurdere huur gerealiseerd.
­ De meeste woningen zijn duurzaam gebouwd of gerenoveerd.
Het beheer is op orde. Bewoners hebben en krijgen de ruimte. In
P2 ten zuidoosten van de Volkerakstraat en P3 zijn de laatste jaren
geen grondgebonden corporatiewoningen meer gesloopt.
15

16
Hierdoor zijn voldoende betaalbare woningen in het onderste
segment beschikbaar gebleven.
­ De garageboxen op de begane grond van de gestapelde bouw
hebben voor een deel nieuwe functies gekregen, waardoor een
levendig beeld op de begane grond is ontstaan.
­ De woningcorporaties verkopen woningen met het oog op de
leefbaarheid. De corporaties wijzen in onderlinge afstemming
complexen aan voor de verkoop.
­ De kwaliteit van de buitenschil van veel corporatiewoningen is
op niveau gebracht met betrekking tot de warmte­isolatie,
geluidisolatie, ventilatie en onderhoud.
­ Woningen in P3 zijn duurzaam gerenoveerd en hebben lage
woonlasten.
­ De particuliere eigenaren van de woningen aan de Volkerakstraat
en het gebied tussen de Lange Wal en de Honigkamp hebben, gestimuleerd
door de gemeente, hun woningen in goede staat gebracht.
2.6 Prettig openbaar gebied, groen in de buurt
­ Kale kopgevels van bouwblokken op beeldbepalende plekken,
zijn voorzien van geveltuinen en verticaal groen.
­ Rommelige overgangen tussen achtertuinen en openbaar gebied
komen niet meer voor.
­ Het onderhoud van het openbaar gebied is goed op orde. Bewoners,
ondernemers, woningcorporaties en gemeente leveren ieder
hun aandeel hierin.
­ Het probleem van de vuilnis rond de containers is uit de wijk gebannen.
­ Buurtbewoners voelen zich verantwoordelijk voor de kwaliteit
van hun directe woonomgeving en nemen daar ook zelf actie in.
­ Bewoners melden gebreken in het openbaar gebied bij de
servicelijn.
­ Graffiti is nauwelijks een probleem.
­ De politie werkt nauw samen met jongerenwerkers om (groepen)
jongeren die zich overlastgevend manifesteren, te geleiden naar
voor hen passende mogelijkheden.
­ De ecozones rond de wijk zijn klaar. De aansluiting op de IJssel is
gemaakt via een doorgang door IJsseloord. Er bestaat een goede
afstemming tussen de ecologische waarde en het gebruik door
bewoners van de wijk door natuurlijke speelplekken, lemen paden,
geen verlichting, e.d.
­ In de wijk krijgt de natuur volop een kans met plekken voor bijenkasten,
nestgelegenheid voor vleermuizen, mussen en gierzwaluwen,
en bloeiende weiden en bomen.
­ Op verschillende plekken in de wijk zijn fitnessapparaten voor
65+ers aangelegd in de openbare ruimte.
­ Elke week is er de nordic ecoronde voor bewoners, jong en oud:
een wandeling van zeven kilometer door de fraaie groene rand
van de wijk.
­ De losloopgebieden voor honden worden volop benut. Iedereen
is er inmiddels aan gewend de rommel van de eigen hond op te
ruimen in de ruim aanwezige afvalbakken.
­ Het karakteristieke Presikhaafse beeld van de treurwilgen is bewaard.
Het openbaar groen heeft overal royale profielen en duurzame
beplantingen.

2.7 Veilige en gezonde wijk
­ De wijk wordt steeds veiliger. Enge plekken zijn verdwenen door
het aanbrengen van openbare verlichting. De meeste achterpaden
zijn afgesloten voor buitenstaanders. Het SMS­waarschuwingssysteem
van de buurtbewoners functioneert goed.
­ In overleg met de bewoners zijn de doodlopende woonpaden, parallel
aan de lange Wal, aan de Keulse Slag, de van Ghentstraat
en de Sonoystraat onderling gekoppeld.
­ De periodieke gebiedsscan wordt door de beheerpartners (politie,
gemeente, woningcorporaties, bewoners) benut voor gerichte
projectmatige aanpak van veiligheidsproblemen.
­ De politie reageert adequaat op meldingen en informeert de melder
over het resultaat.
­ Bewoners zijn zelf alert en gericht op oplossingen.
­ De wijk kent een gezond milieu en een aangename leefom geving.
De geluidhinder door rail­ en wegverkeerslawaai is beperkt.
­ De luchtkwaliteit is sterk verbeterd door de afname van de verkeersbelasting
van de Pleijroute na de realisatie van het doortrekken
van de A15 tot Zevenaar.
­ De watergangen zijn schoon. De visstand verbetert met het jaar.
­ De woningen zijn duurzaam.
­ De energievoorziening vindt zoveel mogelijk plaats met schone
bronnen, zoals windenergie, aardwarmte, stadswarmte, zonneenergie,
energie uit biomassa, energie uit afval, warmte/koude
opslag uit de bodem of uit de IJssel.
­ De wijk kent verschillende oplaadpunten voor elektrische auto’s.
­ De afvalverwerking is duurzaam geregeld (gescheiden aanbieden,
milieuvriendelijk transport, hergebruik).
2.8. Scholen doen actief mee
­ De scholen in de wijk zijn voortrekker in de zoektocht naar
nieuwe vormen van duurzame energievoorziening. Dit
levert diverse studenten de start van een eigen bedrijf in
Presikhaaf op.
­ De scholen maken actief gebruik van de openbare ruimte in
de wijk, zowel in de lesprogramma’s, als in de rustpauzes.
17

18
Actieve wijk
2.9 Deelname van bewoners aan wijkleefbaarheid
­ De kracht van bewoners wordt met elkaar gedeeld.
­ Bewoners met buurt­ en wijkinitiatieven worden gestimuleerd en
ondersteund. Ook jongeren kunnen, met ondersteuning, ideeën
en initiatieven realiseren.
­ De deelname aan vrijwilligerswerk is toegenomen door een goede
organisatie, een grote mate van zekerheid voor de vrijwilligers
en de status die dit met zich mee brengt, vooral bij vrijwilligers in
de zorg.
­ Er is één wijkplatform voor heel Presikhaaf waar bewoners actief
meedenken over de wijkaanpak. Daarnaast zijn bewoners vooral
op buurtniveau in allerlei werkgroepen en projectgroepen actief
om initiatieven te realiseren.
2.10 Werk genoeg
­ De participatiecoaches bereiken elk jaar vele jongeren en
volwassenen, die door een advies en coaching op maat weer perspectief
zien en daar zelf actief aan gaan werken.
­ De bedrijven in Presikhaaf hebben in nauwe samenwerking met
de gemeente aantrekkelijke (start)arbeidsplaatsen gemaakt voor
jongeren. Collega­werknemers zijn coach.

2.11 Verbinding onderwijs en wijk
­ Er is een innovatief bedrijf opgezet door de gemeente, de Hogeschool
Arnhem­Nijmegen en Van Hall Larenstein. Van daaruit
worden zakelijke samenwerkverbanden ontwikkeld met het bedrijfsleven.
Ingeschreven kan worden op sectoren, bij voorbeeld
autotechniek, informatie en communicatie technologie (ICT),
bouwkunde. Externe partijen zijn bedrijven uit de regio, maar
ook Rijnstate, Burgers Zoo, Openluchtmuseum, gemeente en
provincie. Bedrijven schrijven in voor minimaal 10 jaar met een
bijdrage aan de kosten van Onderzoek en Ontwikkeling en minimum
aantal werknemers.
­ Door een goed opgezette stagebank van alle opleidingen, kunnen
bijna alle studenten van het voortgezet onderwijs een stageplek
in de wijk vinden.
­ De scholen geven cursussen voor wijkbewoners op alle niveaus.
Dit loopt uiteen van een taalcursus in Presikhaven voor nieuwkomers,
tot een ICT­cursus voor ouderen op de HAN. De prachtige
onderwijsgebouwen in de wijk hebben daardoor ook een wijkfunctie.
­ De ‘Droompot’ aan de Roompotstraat is een laagdrempelig centrum
voor cursussen en ondersteuning van 16+ers voor het starten
van een mooie carrière. Het ontdekken waar je goed in bent
en de aandacht voor taalvaardigheid en sociale vaardigheden
versterken de kansen op de arbeidsmarkt.
­ Ouderen zijn actief in de scholen en zetten hun ervaring en vaardigheden
in.
­ Resto VanHarte in Leerpark Presikhaaf viert zijn 10­jarig bestaan.
Het heeft zich bewezen als ontmoetingsplek voor wijkbewoners
en als leerwerkplek voor leerlingen van Arentheem.
­ Leerwerkbedrijf Diagonaal is een begrip en een voorbeeld voor
andere wijken.
19

20
­ Kunstportaal viert haar 10­jarig bestaan.
­ Alle jongens en meisjes maken hun opleiding af.
2.12 Krachtig winkelcentrum, stabiele winkelstrips
­ Het Winkelcentrum Presikhaaf is een krachtige bovenwijkse trekker.
­ Het winkelcentrum is naar buiten gericht. De route van de voetgangersbrug
over het winkelplein naar Presikhaven is aantrekkelijk
vormgegeven. Aan deze route ligt een Grand Café.
­ Door nieuwe groot­ en kleinschalige detailhandel is het verblijven
in het winkelcentrum aantrekkelijker geworden. Mensen nemen
de tijd voor het winkelen en ervaren het als een uitje.
­ De route vanaf het NS­station Presikhaaf door het park naar het
winkelcentrum wordt vooral in het weekend veel gebruikt door
bezoekers van buiten de wijk.
­ In het winkelcentrum wordt veel aandacht besteed aan een goede
branchering. De winkeliers hebben weer vertrouwen in de
toekomst en investeren volop. Albert Heijn is vergroot tot een XL.
­ Het parkeren is nog steeds gratis.
­ De ondernemersvereniging organiseert promotieacties voor bepaalde
doelgroepen in de wijk, zoals ouderen, ouders met kinderen,
sporters (flyers, manifestaties, kortingsacties, e.d.).
­ De openingstijden van de winkels zijn allemaal gelijk.
­ ‘Ondernemend Presikhaaf’ is een belangrijke schakel in het
onderlinge overleg en de wederzijdse inspiratie van de ruim duizend
ondernemers in de wijk. Hieruit ontstaan nieuwe allianties
van ondernemers, publieke voorzieningen en onderwijsinstellingen.
­ De vier winkelstrips van Presikhaaf hebben een stabiele basis en
spelen een belangrijke rol voor de leefkwaliteit van de directe
omgeving.
­ In deze winkelstrips is nieuw leven geblazen door dat naast de
winkels ook kleine bedrijven, horeca en gezondheidsvoorzieningen
een plek hebben gevonden.
2.13 Aantrekkelijke bedrijventerreinen
­ IJsseloord I heeft een betere uitstraling gekregen door enkele kavels
in het gebied aan te kopen ten behoeve van groen, parkeren
en een langzaam verkeer route.
­ Het NS­station IJsseloord vormt de aanzet voor de revitalisatie
van het aansluitende deel van IJsseloord I. Het bedrijventerrein is
goed aangesloten op P3. Inmiddels staan in IJsseloord I
onderwijs­ en zorggebouwen.
­ De toegang via de Driepoortenweg is voorzien van een breder viaduct.

Zorgzame wijk
2.14 Uitdagend opvoedingsklimaat
­ Er is ruimte om te (blijven) leren en op te groeien, ruimte om jezelf
te zijn en te worden, gezond, met betekenisvolle relaties.
Voor ouderen worden verschillende cursussen gegeven. Bewoners
voelen zich hierdoor nog meer dan vroeger betrokken bij de
wijk.
­ De programma’s van de beide Brede Scholen leveren een gezond
opvoedingsklimaat, dat ook de ouders aanspreekt. Vrijwel alle
kinderen in de leeftijd van 4 ­ 12 jaar gaan in de eigen wijk naar
school en hebben de mogelijkheid van een dagprogramma.
­ Sport­ en cultuurprogramma’s zijn aantrekkelijk voor een brede
doelgroep. Bij de activiteiten ontmoeten velen elkaar.
­ Jongerenwerkers bereiken jongeren, die niet uit zichzelf de weg
vinden.
­ De cultuurscouts bereiken alle kinderen in de wijk.
­ De successen van kinderen die iets bereiken, worden gevierd en
getoond.
­ In de opvoeding is aandacht voor gezond eten en bewegen, leefstijlen.
Je mag trots zijn op je zelf.
­ Het Centrum voor Jeugd en Gezin kent een lage drempel en biedt
advies en steun aan alle ouders/huishoudens waar kinderen opgroeien.
­ Scholen, sociaal cultureel werk, sport en cultuur hebben een gezamenlijk
programma.
2.15 Vernieuwing in de zorg
­ In samenwerking met onderwijsinstellingen en zorginstel lingen
zijn hoogwaardige zorgproducten ontwikkeld.
­ In de zorgwinkels en op internet zijn deze producten voor
iedereen bereikbaar en vinden deze ook buiten Arnhem gretig aftrek.
­ Er zijn nieuwe informele vormen van mantelzorg ontwikkeld.
21

22
2.16 Ruimte voor jongeren
­ Jongeren kunnen in de wijk elkaar ontmoeten en zich manifesteren.
­ Er is fysieke en maatschappelijke ‘ruimte’ voor jongeren om grenzen
op te zoeken.
­ Jongeren doen actief mee met wijkactiviteiten.
­ Er is verbinding tussen jongerenwerk en ROC en Leerpark.
­ Aandacht voor jongeren is gebaseerd op hun eigen kracht en is
gericht op hun ontwikkelingskansen.
2.17 Ruimte voor de kerkgemeenschappen
­ Voor de kerkelijke ontmoetingen van de verschillende geloofsgemeenschappen
wordt gebruik gemaakt van de diverse wijkaccommodaties
en van de moskee.
2.18 Ruimte voor mensen met een beperking
­ Op een aantal plekken in de wijk is ruimte voor begeleid wonen.
­ De voorzieningen in de wijk zijn goed bereikbaar voor mensen
met een lichamelijke of verstandelijke beperking.
­ Bij het organiseren van de wijkmanifestaties wordt actief
in gespeeld op de doelgroep van ouderen en mensen met een beperking.
2.19 Ouderen zijn thuis in de wijk
­ De wijk kent goede wooncomplexen voor zorgbehoevenden en
ouderen, waarbij is ingespeeld op de veranderde woonwens van
ouderen, zoals een ruime woonkamer, meerdere slaap kamers,
domotica.
­ Elke oudere heeft een netwerk van buren, kennissen, vrienden of
familie.
­ De oudere koopt zelf de professionele hulp op maat in.
­ De Weldam, Waalstaete en enkele winkelstrips hebben een zorg­
en ontmoetingsfunctie voor de buurten om hen heen.
­ In het Gezondheidscentrum Presikhaaf aan de Volkerakstraat is
een consulent Mantelzorg werkzaam, waar de mantelzorgers
voor advies terecht kunnen. De consulent organiseert jaarlijks
een ontmoeting van mantelzorgers. In dit Gezondheidscen trum
werken huisartsen, fysiotherapeuten, zorginstellingen en apotheek
effectief samen. Het zorgmeldpunt is 24 uur per dag
bereikbaar.
­ De coördinatie van de zorg wordt structureel gefinancierd. Vraag
en aanbod van de zorg worden op elkaar afgestemd.
2.20 Aandacht voor ontsporingen
­ Er is een sluitend vangnet, verzorgd door de betrokken partijen
van zorg en welzijn.
­ Het achter­de­voordeurproject wordt gefinancierd door de gezamenlijke
instellingen. Het project wordt gericht ingezet in enkele
straten en buurten.
­ Bij betalingsproblemen aan nutsbedrijven, verhuurders, postorderbedrijven,
e.d. worden hulpverleners ingeschakeld, vóórdat
de deurwaarder komt.
­ Er zijn getrainde vrijwilligers op gebied van huiselijk geweld, budgetadvies,
botsende buren.
­ Vrijwilligers en professionals zijn alert op signalen van zorgmijders.

3 Eerste stappen naar realisatie
23

Aantrekkelijke wijk
3.1 Versterking groenstructuur
­ De sterke structuur van openbaar groen met parken, verbindingstroken,
brede profielen en lange zichtlijnen, is essentieel voor de
wijk. Openbaar groen geeft een gevoel van ruimte. Het openbaar
groen kan wel veel gevarieerder en functioneler worden ingericht,
waarbij gedacht wordt aan verschillende soorten bomen en
planten, wilde bloemen, kinderspeelplekken en picknickvoorzieningen,
afhankelijk van de doelgroep. Ook het beheer kan beter.
Vooral in P3 zijn veel plantsoenen op gelijke wijze ingericht. Hier
kan in gevarieerd worden. Bestaande bomen waar mogelijk
handhaven.
­ Herstellen en versterken van de laanbeplanting langs hoofdwegen.
­ De herstructurering van P1 is teveel ten koste gegaan van de
openbare groene ruimte. Misschien kan dat in Deltakwartier nog
worden gecorrigeerd of gecompenseerd. Bij eventuele latere herstructureringen
in bijvoorbeeld P3 de oorspronkelijke stedenbouwkundige
opzet van Presikhaaf respecteren.
­ In P1 waar mogelijk aanbrengen van meer openbaar groen, zoals
groene verbindingsstroken, een speelplek of trapveld. Het Park
Presikhaaf en de ecozones beter met elkaar verbinden. Spelen in
ecozone mogelijk maken.
­ In Park Presikhaaf veel gratis muziek­ en culturele evenementen
organiseren, goed afgestemd op elkaar. De evenementen zijn ook
bedoeld voor bezoekers van buiten de wijk.
­ In het Park Presikhaaf realiseren van barbecuevoorzieningen,
toiletvoorzieningen en een watertappunt. Een deel van het grasveld
kan worden voorbereid op het ’s winters onder water zetten
ten behoeve van een ijsbaan. Betrek bewoners uit de wijk bij exploitatie
van evenementen rondom het theehuis.
­ Park Kinderkamp intensiever gebruiken, vooral door kinderen.
Park Kinderkamp verbeteren van Kinderkamp naar Kinderpark
met een uitdagend speelgebied, liefst uitgedacht door/met kinderen.
­ In Elsweide betere speelgelegenheid voor kinderen aanleggen,
vooral met het oog op de aanstaande verjonging in de komende
jaren. In het algemeen geldt: geen kijk­ maar gebruiksgroen.
­ Stimuleren van groene privétuinen.
­ Beschermen en versterken van nestgelegenheid van vleermuis,
huismus en gierzwaluw.
3.2 Sterke relatie tussen onderwijs en wijk
­ Overleg tussen de gemeente en de HAN over het opzetten van faciliteiten
voor kleine bedrijfjes van (ex­)studenten van de HAN.
Voorbeeld zijn te vinden in Aken en Amsterdam. De voormalige
RWS toren kan geschikt worden gemaakt voor experimenteerruimtes,
appartementen voor ouderen of studenten en een lunchroom/grand
café op de begane grond.
­ Stimuleren van een studentencomplex aan de Eemslaan/
Merwedestraat, inclusief voorzieningen als een mensa en een
sport­ , cultuur­ en ontmoetingscentrum voor studenten,
­ In het Park Kinderkamp of ter plaatse van de huidige sporthal
Kermisland MFC Oost realiseren met twee scholen, een sportzaal/Budosport,
een gezondheidscentrum en een wijkcentrum
25

26
(Oosthof). Dit hoeft niet allemaal in één nieuw gebouw. Als het
MFC Oost niet op korte termijn kan worden gerealiseerd, dit wel
op de politieke agenda zetten.
­ In de wijk ruimte maken/houden om positief te kunnen reageren
op verzoeken om locaties door bij voorbeeld een VWO of een dependance
van een universiteit. Gedacht kan worden aan de Rijn
IJssel Oost locatie (Lange Water/Middachtensingel), IJsseloord I
tegen de spoorlijn of de Merwedestraat.
­ Betrekken van Van Hall Larenstein bij de inrichting van het openbaar
groen. Betrekken van Helicon bij het beheer van het openbaar
groen.
3.3 Het spoor en de wijk
­ Het NS­station Presikhaaf toegankelijk maken voor rolstoelers.
Twee personenliften zijn gewenst.
­ Geen uitbreiding van het aantal goederentreinen op de spoorlijn
Arnhem­Zutphen.
­ Een nieuw NS­station IJsseloord.
3.4 Verbetering verkeer en vervoer
­ Langs het spoor Arnhem­Zutphen een fietspad naar Velp aanleggen.
­ De fietsroute Driepoortenweg, Volkerakstraat, Lange Wal in zijn
geheel aan weerszijden van de weg leggen.
­ De fietsverbinding vanuit P3, door IJsseloord naar Westervoort
v.v. kan logischer worden vormgegeven en aangegeven.
­ Tussen het winkelcentrum en Park Presikhaaf kan een extra brug
over de watergang worden gemaakt, aansluitend op een oversteekplaats
over de IJssellaan. De route tussen NS­station­Park
Presikhaaf­winkelcentrum verbeteren en goed aangeven.
­ De hele wijk vrijwaren van betaald parkeren.
­ Het openbaar vervoer naar Elsweide ‘s avonds verbeteren.
­ Onderzoeken of P1 voor autoverkeer beter kan worden aangesloten
op de IJssellaan, bijvoorbeeld via de Eemslaan/
Merwedestraat of Maaslaan. Nu is er eigenlijk maar één goede
toegang, namelijk via de Waalstraat.
­ De bewegwijzering naar het parkeren op eigen terrein bij de moskee
aan de Maaslaan volledig richten op de Eemslaan, in verband
met het voor komen van parkeeroverlast voor de naastliggende
woonbuurt bij de Maaslaan.
­ Het beveiligen van de oversteek over de Laan van Presikhaaf voor
kinderen vanuit P1 naar Park Presikhaaf met een zebra, mogelijk

in combinatie met verkeerslichten. Dit geldt ook voor de voetgangersoversteek
bij MFC Presikhaven.
­ Onderzoeken of de viaducten bij de Driepoortenweg kunnen
worden verbreed, waardoor de relatie tussen de wijk en het bedrijventerrein
Het Broek kan worden verbeterd.
­ Onderzoeken op welke wijze de tunnel van P3 naar de Blankenweg
(bedrijventerrein Het Broek) veiliger kan worden gemaakt.
­ In de hele wijk aandacht voor rolstoelvriendelijke trottoirs. Voor
slecht ter been zijnde ouderen kunnen uitstapjes met het scootmobiel
worden georganiseerd.
3.5 Communicatie van nieuw elan
­ Een promotiecampagne door bewoners starten met als doel het
verbeteren van de identiteit van Presikhaaf. De boodschap is o.a.:
Wonen in Presikhaaf? Ja graag. Presikhaaf is geen krachtwijk
meer, maar een groene, duurzame wijk met uitstekende voorzieningen
en een prima winkelcentrum, veel evenementen in Park
Presikhaaf, blije gezinnen, gratis parkeren e.d.
­ De promotiecampagne richten op bezoekers en potentiële
verhuizers naar de wijk.
­ Een communicatiegroep, bestaande uit bewoners, vertegenwoordigers
van ondernemers, opbouwwerk, gemeente,
woningcorporaties en onderwijs, oprichten die aan de slag gaat
met wijkcommunicatie, promotie van de wijk en die de regie
voert over de evenementen.
­ Op in het oog springende plekken in de wijk opvallende, moderne,
kwalitatief hoogwaardige gebouwen bouwen. De recente realisatie
van het Rijn IJssel College, MFC Presikhaven en De Bethaan
geven hiervoor een goed voorbeeld.
27

28
Prettige woonbuurten
3.6 Stabiele bevolkingsopbouw per straat
­ De woningcorporaties kunnen leefstijlprofielen opstellen voor
straten en buurten, te beginnen bij meer gevoelige woonlocaties
zoals de rustige en veilige woonpaden tussen het Lange Water en
de Kinderkamp. Woningzoekenden krijgen de beschikking over
deze leefstijlprofielen. Dit zal helpen bij een evenwichtige woningkeuze.
­ Vivare en Portaal bieden duidelijkheid over de renovatie of sloop
van woningen in het zuidelijke deel van P2 en in tweede instantie
in P3. Woningen blijven betaalbaar en bewoners hebben de mogelijkheid
tot verhuizen binnen de wijk.
3.7 Sociaal actieplan voor P2 en P3
­ De gemeente en de corporaties continueren de integrale aanpak
van P2 en P3 op sociaal gebied (samenleven, werk, veiligheid,
opvoeding). Dit doen zij samen met bewoners en andere partners.
Het plan sluit aan bij de geplande grootschalige renovatie.
De gemeente maakt hiervan met ingang van 1 januari 2012 een
speerpunt. De wooncoach, wijkagent, participatiecoach en zorgcoördinator
werken nauw en zeer gericht samen om urgente zaken
snel op te lossen.

3.8 Milieuverbeteringen
­ De corporaties pakken de kansen om de bestaande woningen in
P3 duurzamer te maken. De woningen kunnen duurzaam worden
door goede isolatie, lage temperatuurverwarming, het gebruik
van groen en glas, zonnecellen, windmolens, witte daken of sedumdaken,
e.d.
­ De woningcorporaties betrekken de HAN zoveel mogelijk bij de
planvorming voor de verduurzaming van de woningen in de wijk.
­ Gemeentelijke gebouwen kunnen worden voorzien van zonnepanelen.
Dit heeft een voorbeeldfunctie voor overige vastgoedeigenaren
in de wijk.
­ Gepleit moet worden voor de verkeersafname op de Pleij route
door de doortrekking van de A15.
3.9 Woningen voor ouderen
­ Er is grote behoefte aan betaalbare senioren­ en zorgwoningen
in de wijk, in de huur­ en koopsector. De behoefte in Oost is daarbij
het grootst. De locatie Rijn IJssel West (Lange Water/Lange
Wal) is bijvoorbeeld zeer geschikt voor appartementen voor ouderen.
Gezamenlijk kan worden gezocht naar locaties en ontwikkelingsmogelijkheden
voor woningen voor ouderen.
­ De corporaties realiseren ouderenwoningen in P2 en P3.
­ Er is grote vraag naar gedecentraliseerd wonen voor gehandicapten
en zorgbehoevende ouderen in de wijk. De gemeente kan initiatief
nemen bij het zoeken naar realisatoren.
29

30
3.10 Herontwikkeling van plinten van flats
­ Woningcorporaties gaan onderzoeken of de garageboxen op de
begane grond van de gestapelde bouw (voor een deel) nieuwe
functies kunnen krijgen, zoals seniorenwoningen, een gezamenlijke
ontmoetingsruimte voor oudere flatbewoners, een extra
slaapverdieping voor de bovengelegen flatwoning, kleinschalige
niet hinderlijke werkgelegenheid aan huis, een werkruimte of
galerie voor een kunstenaar, ruimte voor een fysiotherapeut,
kapster e.d.
3.11 Verbetering van de onbebouwde ruimte
­ De rommelige overgangen tussen achtertuinen en openbaar gebied
verbeteren door de toepassing van uniforme afscheidingen
met bij voorbeeld Hedera.
­ De groene uitstraling van de wijk kan op korte termijn worden
versterkt door het aanbrengen van gevelgroen op kale eindgevels
van flatblokken en door perken aan te leggen ter plaatse van
weggehaalde garageboxen in de onderbouw van flatblokken.
­ In het kader van Buiten Gewoon Beter kunnen wegen worden
versmald ten gunste van openbaar groen. In het geval van bij
voorbeeld de Middachtensingel werkt dit tevens snelheid verlagend.
­ Schoon, heel en veilig Presikhaaf. Vooral in P3 heeft men last van
vuilnistoerisme. Door de gewichtsafhankelijke afvalbelasting in
de gemeente Westervoort, komen inwoners uit deze gemeente
regelmatig vuilnis in Presikhaaf dumpen. De gemeente kan overleg
voeren met de gemeente Westervoort over oplossing van dit
probleem.
­ Een schone wijk begint bij de opvoeding van kinderen: rommel in
de bak. Hier ligt een taak voor de ouders. Dit kan worden ondersteund
door een campagne op de basisscholen.
­ Voor het onderhoud van plantsoenen in eigendom van zowel de
gemeente als een woningcorporatie, moeten de partijen duidelijke
afspraken maken of grond ruilen.
­ De gemeente kan starten met de aanplant van een nieuwe
generatie treurwilgen.
­ Op verschillende plekken in de wijk kunnen fitnessapparaten
voor 65+ers worden aangelegd.

Actieve wijk
3.12 Één wijkplatform
­ Met de beide wijkplatforms bespreken om de twee wijkplatforms
op te laten gaan in één wijkplatform voor heel Presikhaaf. Zes
keer per jaar komt het wijkplatform dan bijeen, waarbij telkens
een wisselend thema aan de orde is. De leden van het wijkplatform
worden aangesteld voor vier jaar met een eventuele verlengingsmogelijkheid
van nog eens vier jaar. Het wijkplatform geeft
gevraagd of ongevraagd adviezen over alle zaken die de wijk raken.
­ Het bewonersbudget wordt ingezet voor de ondersteuning van
leefbaarheidsinitiatieven.
­ Bewoners, gemeente en corporaties hebben een gezamenlijke visie
op bewonersparticipatie anno 2012.
­ De Smaakmakers van de Gezonde Wijk zorgen voor zichtbaarheid
van de eigen kracht van bewoners en voor verbindingen tussen
projecten.
3.13 Meer werk
­ Opzetten van een stagebank, waardoor grote en kleine ondernemers
en scholen aan elkaar worden gekoppeld. Vooral de verbinding
met HAN/ROC is belangrijk voor ondernemende jongeren.
­ Werk aan huis kan worden gefaciliteerd door in de bestemmingsplannen
de mogelijkheden hiertoe te verruimen.
31

32
­ In de onderbouw van bestaande flatgebouwen zijn werkruimtes
mogelijk, mits niet onevenredig verkeersaantrekkend.
­ Bij de Eemslaan/Merwedestraat is ruimte voor woonwerk units.
­ Het vrijwilligerswerk kan sterker worden georganiseerd en meer
status krijgen. De begrippen ‘voorleesvader­ of moeder’ en
‘maatje’ kunnen nieuw leven worden ingeblazen, vooral met betrekking
tot het leren van Nederlands.
­ Er is een stedelijke en wijkgerichte aanpak van (jeugd)werkloosheid.
­ Acties op maat als het gaat om Nederlandse taalbeheersing in relatie
met de (toekomstige) werksituatie.
­ Uitvoeren van actieprogramma participatie en werk, als onderdeel
van de economische tafel.
3.14 Kwaliteitsslag voor het winkelcentrum
­ De uitbreidingsplannen voor het Winkelcentrum Presikhaaf, met
betrekking tot zowel het winkeloppervlak als de appartementen,
laten vallen. Het is beter in te zetten op verbetering van het huidige
winkelcentrum. De voorgenomen groei van de verkoopoppervlakte
is in tegenspraak met de groeiende internetverkoop en
de wens om gratis te blijven parkeren.
­ Het winkelcentrum kan aantrekkelijker worden door goede
entrees die meer naar buiten zijn gekeerd, één of twee goede restaurants/grand
cafés, een uitgaansgelegenheid en winkels voor
jongeren (kleding, muziek). Mogelijk een bioscoop en een traiteur
en een buitenpierenbad in de zomer.
­ Door het laten vallen van de uitbreiding van het winkel centrum,
stijgen ook de kansen voor het behoud van de winkelstrips.
­ De gemeente kan een overleg met de eigenaar Corio over de gewijzigde
inzichten aangaan om de gewenste kwaliteitsslag voor
elkaar te krijgen.
­ Onderzoeken of vrij vervoer met pendelbusjes voor 65+­ers van/
naar Winkelcentrum Presikhaaf kan plaatsvinden
­ De gemeente kan de route tussen het winkelcentrum en het NSstation
Presikhaaf verbeteren.

3.15 Nieuw leven voor de winkelstrips
­ De vier winkelstrips moeten blijven, maar de functie kan veranderen.
­ Winkelstraatmanagement levert een economische visie op de
vier winkelstrips in relatie tot de buurtdynamiek en het winkelcentrum.
Winkelstraatmanagement levert gedurende twee jaar
resultaat op het terrein van samenwerkend vermogen, KVO
(Keurmerk Veilig Ondernemen), kwaliteit van onder nemerschap
en omzetverhoging.
­ De winkelblokken van de Vrij Nederlandstraat met zijstraten en
de Volkerakstraat opknappen. De gemeente spreekt zo nodig de
eigenaren aan.
­ Het openbaar gebied van de winkelstrip Vrij Nederlandstraat met
de zijstraten aanpakken. Het verbeterde openbaar gebied bij de
winkelstrip bij de Honigkamp is een goed voorbeeld.
­ De winkelstrips kunnen een gevarieerd aanbod bieden, voornamelijk
in de dagelijkse levensbehoeften, aantrekkelijk voor allochtonen
en autochtonen. Minimum voorzieningen zijn een supermarkt,
chinees/cafetaria, geldautomaat en waar mogelijk een
ontmoetingsruimte in combinatie met een gezondheidsvoorziening.
­ Leegstand in de winkelstrips voorkomen. Tijdelijke leegstand op
een esthetisch hoogwaardige manier afschotten.
3.16 Herontwikkeling IJsseloord I
­ IJsseloord I kan een betere uitstraling krijgen door enkele kavels
in het gebied aan te kopen ten behoeve van groen, parkeren en
een langzaam verkeer route. Bij de aanleg van een NS­station IJsseloord,
ontstaat ook de mogelijkheid om aan de westzijde van
IJsseloord I sterke verbeteringen aan te brengen, mogelijk in
combinatie met een zwembad (bij voorbeeld in samenwerking
met de gemeente Rheden) en onderwijs­ en zorggebouwen.
33

34
Zorgzame wijk
3.17 Ruimer aanbod van Nederlandse taalcursussen
­ Acceptatie van en respect voor elkaars cultuur en leefstijl is erg
belangrijk. Begrip voor elkaar begint bij communicatie. Communicatie
is afhankelijk van met elkaar kunnen spreken, vooral tussen
allochtonen en autochtonen. Het is daarom belangrijk dat iedereen
Nederlands spreekt. De scholen kunnen een rol spelen bij
het geven van cursussen Nederlands op alle niveaus, al of niet
met ‘maatjes’, voorleesouders e.d.
3.18 Ontmoetingsplaatsen scheppen en gebruiken
­ Promoten van het gebruik van het openbaar gebied door evenementen
en activiteiten.
­ Een school is belangrijk voor het ontmoeten van mensen uit wisselende
lagen van de bevolking en uit gevarieerde culturen. Hierdoor
kan begrip en respect ontstaan. Het MFC Presikhaven werkt
goed als culturele ontmoetingsplaats. Het is belangrijk dat in Presikhaaf
Oost ook een MFC komt. Het MFC Oost op de politieke
agenda plaatsen.
­ De Budosportvereniging in Over het Lange Water werkt zeer
goed, heeft sterke sociale functie, zowel voor allochtonen, als autochtonen.
Het gebouw uitbreiden of vernieuwen, bij voorkeur
als onderdeel van MFC Oost.
­ Op straatniveau is behoefte aan straatfeesten, barbecues, rom­

melmarkten en sportdagen. Het wijkbudget kan daarvoor worden
aangesproken.
­ Kerkgemeenschappen en moskee gaan met elkaar in gesprek om
ervaringen en faciliteiten uit te wisselen.
3.19 Voorzieningen voor ouderen
­ Handhaven en versterken van de winkelvoorzieningen, goed
strooibeleid, een boodschappenbezorgdienst en sportvoorzieningen
voor ouderen, zoals een jeu de boules­ en trimbaan. Ouderen
verzorgen zelf de organisatie van activiteiten.
­ Bij de woonzorgcentra, zoals Waalstaete, kan een bescheiden hotelfunctie
in het leven worden geroepen. Deze hotelkamers zijn
bedoeld voor familieleden van de bewoners, maar anderen kunnen
er ook overnachten. Bij beheer en exploitatie kunnen de
scholen, in het bijzonder Arentheem, worden betrokken.
3.20 Versterkt gevoel van veiligheid
­ Ouders zijn verantwoordelijk voor hun kinderen. Scholen kunnen
een campagne voeren om de ouders dit begrip meer bij te brengen.
­ Bewoners helpen elkaar, geven complimenten en geven het goede
voorbeeld.
­ Stimuleren van het ontwikkelen van straat­ en buurtwebsites.
­ Politie en woningcorporaties verzorgen aanpak van wan gedrag,
wanneer het de bewoners onderling niet lukt.
­ Stimuleren van deelname door bewoners aan Burgernet (Politie).
35

36
3.21 Zorg op maat
­ De zorgcoördinator kan met de betrokken hulporganisaties een
sluitend vangnet voor ontsporingen ontwikkelen.
­ De vrijwilligers, die in de wijk actief zijn, krijgen een gerichte training
aangeboden in het herkennen en omgaan met zorgwekkende
signalen.
­ Contact zoeken met de HAN en ROC om te onderzoeken wat zij
kunnen betekenen bij het vernieuwen van zorg en zelfstandiger
maken van de hulpvrager.
3.22 Jongeren positief in beeld
­ Website en wijkkrant inzetten om de vele positieve verhalen van
jongeren in beeld te brengen.
­ Bij bewonerspeilingen, worden jongeren apart over dit onderwerp
geraadpleegd.

4 Hoe verder
De partners bij het proces van de tot stand koming van de wijk visie, zetten
met de wijkvisie Presikhaaf een gezamenlijke richting neer voor de
toekomst van de wijk.
Door het tekenen van een convenant verklaren de partners dat er draagvlak
is voor de wijkvisie en dat de wijkvisie richtinggevend is voor de ontwikkelingen
in de wijk voor de komende 10 jaar. De partners onderschrijven
daarmee tevens het belang van de inte grale en gezamenlijke aanpak.
Op korte termijn zullen een aantal kansrijke projecten verder worden uitgewerkt,
de zogenaamde quickwins.
Gedacht wordt aan:
­ uitbreiden van voorzieningen en evenementen in Park Presikhaaf
­ herinrichting Park Kinderkamp in samenhang met voorstudies voor
een MFC Oost
­ versterken van de relatie onderwijs ­ wijk
­ verbeteren van woon­ verblijf­ en werkvoorzieningen voor studenten
van de HAN
­ vergroten van het aanbod en variatie van taalcursussen Nederlands
­ starten van een promotiecampagne over de wijk
­ start van duurzame renovatie van de woningen in P2 en P3
­ zoeken naar ontwikkellocaties voor ouderenwoningen
­ overleg met de eigenaar van winkelcentrum Presikhaaf over een
kwaliteitsslag.
­ het versterken van de winkelstrips (de winkelstraatmanager is hiermee
al gestart).
Één keer per jaar, te beginnen in de tweede helft van 2012, zal de voortgang
van de wijkvisie worden geëvalueerd door de partners en bewoners
van Presikhaaf. Doel is te bespreken welke concrete stappen er, in
het kader van de wijkvisie, gezet zijn en welke stappen de komende jaren
gezet kunnen worden. Ook kan worden besproken of er aanleiding is om
de ambities bij te stellen.
De gemeente zal de voortgang bewaken en het initiatief nemen voor het
organiseren van de jaarlijkse evaluatie.
37

Presikhaaf in cijfers
Bron: Bron: wijkprofielen, gemeente Arnhem
gemeente Arnhem, Onderzoek en Statistiek Presikhaaf-Oost
Bevolkingssamenstelling
2001
2001
2003
2003
2005
2005
2007
2007
2009
2009
2011
2011
Aantal inwoners
Leeftijd Bevolkingssamenstelling
6.287 6.373 6.389 6.256 6.451 6.452
Groene Aantal druk inwoners (verhouding < 20jr op 20­64jr) 6.287 22,2 6.373 24,1 6.389 24,5 6.256 25,5 6.451 26,9 6.452 26,6
Grijze Aantal druk huishoudens (verhouding 65+ op 20­64jr) 40,6 3.503 40,3 3.550 40,8 3.535 42,3 3.659 40,0 3.675 38,3
Etniciteit Gemiddelde huishoudengrootte 1,82 1,79 1,77 1,76 1,76
Aandeel Leeftijd niet­westerse allochtonen 10,3 13,6 14,9 16,6 17,8 18,2
Aandeel Groene westerse druk (verhouding allochtonen < 20jr op 20-64jr) 11,1 22,2 10,7 24,1 10,7 24,5 11,1 25,5 11,4 26,9 11,3 26,6
Aandeel Grijze druk huishoudens (verhouding 65+ op 20-64jr) 40,6 40,3 40,8 42,3 40,0 38,3
Gezin Etniciteit met kinderen 15,8 15,2 15,0 15,3
Eenoudergezin % niet-westerse allochtonen 10,3 13,6 4,5 14,9 4,5 16,6 4,5 4,6 17,8 18,2
Gezin % westerse zonder allochtonen kinderen 11,1 33,4 10,7 33,0 10,7 30,7 11,1 29,7 11,4 11,3
Alleenstaande % huishoudens
46,2 47,4 49,8 50,4
Gemiddelde Gezin met kinderen huishoudengrootte 1,82 15,8 1,79 15,2 1,77 15,0 1,76 15,3 15,0
Eenoudergezin 4,5 4,5 4,5 4,6 5,0
Fysieke Gezin zonder woonomgeving kinderen 33,4 33,0 30,7 29,7 29,1
Aantal Alleenstaande woningen
Woningvoorraad
Verhuisbewegingen
46,2 3.339 47,4 3.339 49,8 3.398 50,4 50,8
Aandeel % vestiging huurwoningen in de wijk vanuit andere wijk in Arnhem
Aandeel
(t.o.v. gemiddelde
koopwoningen
bevolking)
Onbekend
% vertrek uit de wijk naar andere wijk in Arnhem
(t.o.v. gemiddelde bevolking)
Aandeel ééngezinswoningen
% binnenverhuizingen (t.o.v. gemiddelde bevolking)
Aandeel meergezinswoningen
7,4
6,5
1,5
7,8
6,6
1,1
53,0 6,8
47,0
0,0
8,8
45,9
1,4
53,8
52,4 8,3
47,6
0,0
7,5
45,8
2,3
53,5
51,8 7,4
48,2
0,0
7,1
46,0
1,3
52,5
Onbekend 0,3 0,7 1,5
Sociale Fysieke woonomgeving
woonomgeving
Aantal woningen
Leefbaarheid en Veiligheid
Woningvoorraad
Rapportcijfer leefbaarheid
% corporatiebezit
Rapportcijfer veiligheid in uw buurt
% particuliere huurwoningen
Rapportcijfer woonomgeving
% koopwoningen
Rapportcijfer voorzieningen in de wijk
% onbekend
7,1
6,9
7,2
6,8
7,1
7,1
7,1
7,0
3.339
7,1
30,8
6,9
22,3
7,2
47,0
7,2
0,0
3.339
7,1
30,8
7,1
21,6
7,2
47,6
7,1
0,0
3.398
7,1
31,1
6,6
20,7
48,2
7,2
0,0
3.398
30,3
20,6
48,4
0,7
38
38
Presikhaaf-West
2001
2001
2003
2003
2005
2005
2007
2007
2009
2009
2011
2011
8.534 8.793 8.587 8.618 8.574 8.176
8.534 8.793 8.587 8.618 8.574 8.176
36,3 36,3 36,3 36,3 35,1 34,8
4.558 4.536 4.707 4.787 4.455
21,4 21,0 20,2 19,3 18,4 20,3
1,90 1,86 1,80 1,76 1,80
33,2 36,8 38,5 40,4 43,3 45,2
36,3 36,3 36,3 36,3 35,1 34,8
10,2 11,0 10,5 10,6 10,9 10,5
21,4 21,0 20,2 19,3 18,4 20,3
33,2
10,2
17,8
36,8
8,7
11,0
25,0
16,1
38,5
9,3
10,5
24,1
15,0
40,4
8,9
10,6
21,8
14,4
43,3
8,9
10,9
20,4
45,2
10,5
48,5
17,8
1,9
8,7
50,5
16,1
1,86
9,3
54,3
15,0
1,8
8,9
56,2
14,4
1,76
8,9
15,1
9,1
25,0
48,5
24,1
2005
50,5
3.840
21,8
2007
54,3
3.739
20,4
2009
56,2
3.784
21,1
54,7
13,1 14,1 17,1
83,6
13,4
82,8
15,7
83,3
12,7 11,9
16,4
17,3
0,0
17,2
15,7
0,0
16,7
22,6
0,0
2,3 2,2
31,9
4,8
67,8
32,5
4,8
66,5
31,6
6,0
67,2
0,3 1,0 1,1
3.840 3.739 3.784 3.675
6,4 6,1 6,2 6,6 6,3
75,2 74,9 74,4 69,5
6,3 6,1 6,2 6,4 5,6
8,4 8,0 8,8 10,5
6,0 6,0 6,3 6,3
16,4 17,2 16,7 20,0
6,5 6,7 6,8 7,1 6,8
0,0 0,0 0,0 0,0

Presikhaaf-Oost
Presikhaaf-Oost
Presikhaaf-West
Presikhaaf-West
Buurtperspectief 2001 2001 2003 2003 2005 2005 2007 2007 2009 2009 2011 2011 2001 2001 2003 2003 2005 2005 2007 2007 2009 2009 2011 2011
% dat vooruitgang ziet van de buurt 4 3 5 6 13
7 3 7 11 30
% Woningvoorraad
dat achteruitgang ziet van de buurt 22 26 28 19 23
36 51 47 37 30
% dat ééngezinswoningen vooruitgang verwacht van de buurt 3 7 45,9 12 45,8 23 46,0 28 46,0
9 10 31,9 25 32,5 41 31,6 42 31,5
% dat meergezinswoningen achteruitgang verwacht van de buurt 32 37 53,8 42 53,5 26 52,5 27 52,6
57 62 67,8 49 66,5 33 67,2 25 67,3
% onbekend 0,3 0,7 1,5 1,4
0,3 1,0 1,1 1,2
Participatie
Werk
Aantal Sociale bedrijfsvestigingen woonomgeving
350 430 460 450 480
Aantal Leefbaarheid arbeidsplaatsen en Veiligheid
8.260 9.260 9.120 9.490 8.980
Aandeel Rapportcijfer Niet Werkende leefbaarheid Werkzoekenden (NWW­ers) 5,8 7,1 7,6 7,1 9,3 7,1 8,1 7,1 6,2 7,1 6,6
Aandeel Rapportcijfer Wet Werk veiligheid en Bijstand in uw (WWB­ers) buurt 6,9 3,7 7,1 4,2 6,9 4,4 7,1 3,8 6,6 4,5
Inkomen Rapportcijfer woonomgeving 7,2 7,1 7,2 7,2
Gemiddeld Rapportcijfer gestandaardiseerd voorzieningen in besteedbaar uw buurt huishoudenink.
6,8 7,0 20,3 7,2 7,1 7,2
(*1.000 Buurtperspectief euro)
Aandeel % dat vooruitgang huishoudens ziet minimuminkomen
van de buurt
(tot 120% Wettelijk sociaal minimum)
% dat achteruitgang ziet van de buurt
Aandeel minimakinderen (huishouden met inkomen
4
22
3
26
5
28
13,76
19
13
23
tot 120% Wettelijk sociaal minimum)
% dat vooruitgang verwacht van de buurt
Aandeel schuldhulpaanvragen (t.o.v. potentiële beroepsbevolking)
% dat achteruitgang verwacht van de buurt
Aandeel Arnhem Card houders (t.o.v. potentiële beroepsbevolking)
Sport
3
32
7
37
12
42
23
26
28
27
Aandeel inwoners dat aangeeft te sporten
Aandeel
Participatie
kinderen Arnhem Card houder dat sport
Cultuur
Werk
61 55
Aandeel
Aantal bedrijfsvestigingen
bibliotheekpashouders < 16 jaar
350 430 460
42,3
450 480
Aandeel
Aantal arbeidsplaatsen
bibliotheekpashouders > = 16 jaar
8.260 9.260 9.120 9.490
13,8
8.980
Voorzieningen
% Niet Werkende Werkzoekenden (NWW-ers) aantal NWW-ers
perc. van de potentiële beroepsbevolking (15-64 jr)
Aantal gemeentelijke sportaccommodaties in de wijk
(in
%
Arnhem
Wet Werk
totaal
en Bijstand
69)
(WWB-ers) aantal pers.WWB < 65 jr perc.
van de potentiële beroepsbevolking (15-64 jr)
Aantal wijk­ en buurtcentra (in Arnhem totaal 27 )
5,8 7,6
3,7
9,3
4,2
8,1
4,4
6,2
5
3,8
6,6
4,5
1
Aantal maatschappelijke hulpverlening instellingen
(in Arnhem totaal 39)
0
210 230 240 260 320
3.610 2.150 1.780 1.930 1.880
12,6 6,4 13,1 6,1 16,5 6,2 13,3 6,6 11,4 6,3 11,6
6,3 9,5 6,1 10,6 6,2 10,1 6,4 8,4 5,6 9,3
6,0 6,0 6,3 6,3
6,5 6,7 6,8 16,8 7,1 6,8
7 3 7 11
28,9
30
36 51 47 37 30
9 10 25 41 42
57 62 49 33 25
51
210 230 240 260
49,4
320
3.610 2.150 1.780 1.930 1.880
9,3
12,6 13,1 16,5 13,3 11,4 11,6
9,5 10,6 10,1 8,4
1
9,3
2
0
39 39

Colofon
Dit document kan worden aangehaald als 'Wijkvisie Presikhaaf 2025'.
Opdrachtgever
gemeente Arnhem, Directie Programmasturing en Strategie (DPS)
Opdrachtnemer
K3 architectuur en stedenbouw B.V, Arnhem
De wijkvisie is een coproductie van
gemeente Arnhem
woningcorporatie Portaal
woningcorporatie Vivare
gezamenlijke Wijkplatforms Presikhaaf Oost ­ West
40
woningcorporatie Volkshuisvesting
Werkgroep:
Ed van Dael, gemeente Arnhem DPS (programmaleider Krachtwijk Presikhaaf)
Wim Petersen (opbouwwerker Rijnstad)
Peter Koelewijn (K3, redactie)
Hans Oosterbaan (K3, redactie)
Begeleidingsgroep
Hanneke Rückert (bewoner, BWK Presikhaaf)
Greeth Janssen (bewoner, BWK Presikhaaf)
René Vriezen (bewoner, wijkplatform West)
Henk Folkeringa (bewoner)
Gies Burgers (bewoner, wijkplatform Oost en BWK)
Ed van Dael (programmaleider)
Wim Petersen (opbouwwerker Rijnstad)
Hans Haarler (wijkmanager, gemeente Arnhem)
Inèz Kessels (Vivare)
Agnes van de Biezen (Portaal)
Yvonne Bierings (Volkshuisvesting)
Kirsten van Rijen (gemeente Arnhem, SO)
Peter Koelewijn (K3)
Hans Oosterbaan (K3)
Vormgeving
Verheij & van der Heide, Arnhem
Fotografie
Voermans van Bree Fotografie
René Vriezen, Arnhem
Jos van Beek, Arnhem
Drukwerk
JP Offset , Duiven
september 2011
MFC Presikhaven
Laan van Presikhaaf 7
6826 HA ARNHEM

WIJKVISIE
PRESIKHAAF 2025
Het is er prettig wonen Ik heb fi jne buren
Er is zorg op mijn maat
Ik ben trots op mijn wijk
Ik woon er nog steeds
Presikhaaf in Arnhem is een geliefde wijk
Een complete woonwijk, groen en vol variatie
De jeugd heeft goede toekomstkansen
Er zijn leuke en boeiende activiteiten
Ik heb een bloeiende onderneming De winkels en voorzieningen zijn op peil