Milaan - Ravenna - Venetië - Padua - Ferarra - Verona. - VOLS
Milaan - Ravenna - Venetië - Padua - Ferarra - Verona. - VOLS
Milaan - Ravenna - Venetië - Padua - Ferarra - Verona. - VOLS
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
MILAAN - RAVENNA - VENETIË<br />
PADUA – FERRARA – VERONA<br />
V.O.L.S. 2006
2<br />
Wat staat er zo al in het verslagenboekje van onze reis naar <strong>Venetië</strong> :<br />
Blz.<br />
3. Voorwoord.<br />
5. Deelnemers en kamerindeling.<br />
6. Programma.<br />
8. Hotels.<br />
10. Zaterdag 15oktober. Gulpen – vliegveld Brussel -Zuid –Bergamo.<br />
11. Zondag 16 oktober. <strong>Milaan</strong> – bus <strong>Milaan</strong> – <strong>Ravenna</strong>.<br />
16. Maandag 17 oktober. <strong>Ravenna</strong> - bus <strong>Ravenna</strong> – <strong>Padua</strong>.<br />
29. Dinsdagmorgen 18 oktober. <strong>Venetië</strong>. Dogenpaleis en San Marco.<br />
36. Dinsdagmiddag 18 oktober. <strong>Venetië</strong>. Galleria dell’Accademia.<br />
42. Woensdag 19 oktober. <strong>Venetië</strong>. Sante Croce – Rialtobrug –<br />
Campo de Frari.<br />
47. Donderdagmorgen 20 oktober. Merano – Isola di San Michele -<br />
Biënnale.<br />
50. Donderdagmiddag 20 oktober. Verslag Leo Mommer !<br />
52. Vrijdag 21 oktober. <strong>Padua</strong>. Busrit <strong>Padua</strong> – <strong>Verona</strong>.<br />
59. Zaterdag 22 oktober. <strong>Verona</strong>. Terugvlucht.<br />
66. Adressenlijst deelnemers <strong>Venetië</strong>reis 2005.<br />
Lay out: John Pennings. Foto’s : Gerrie Eggels, Jos Degens, Thaddé Goossens, John Pennings, Ineke<br />
Wackers, Anne Marie van Zitteren.
Voorwoord.<br />
Als eerste gaan we naar <strong>Milaan</strong>, de stad van de mode.<br />
Hier blijven we maar een halve dag dus bekijken alleen<br />
het voornaamste : de Dom, de Scala Opera, de Gallerie<br />
Vittorio Emmanuele en het Castello Sforzesco.<br />
3<br />
Daarna gaan we naar <strong>Ravenna</strong> met zijn schitterende<br />
mozaïeken uit de Byzantijnse periode. Hier gaan we alle<br />
belangrijke<br />
monumenten<br />
bezoeken : San<br />
Vitale, Sant<br />
Appolinare<br />
Nuovo,<br />
Battisterio degli<br />
Ariani, het<br />
Galla Placidia Mausoleum, het graf van Dante<br />
en het Battisterio Neoniano.<br />
Dan gaan we naar ons hoofddoel <strong>Venetië</strong>. <strong>Venetië</strong><br />
is overweldigend, zeker. Het overwel- digd echter niet door de verscheidenheid maar door<br />
het unieke, niet door het individuele maar door het<br />
karakteristieke,<br />
niet door de variaties maar door<br />
het thema.<br />
Gedurende<br />
elfhonderd jaar bleven onveranderd :<br />
- het staatssymbool van San Marco met de leeuw<br />
- de hoogste macht<br />
van de aristocratie met de Doge<br />
aan het hoofd<br />
- de staatsinrichting en wetgeving<br />
- de plaats van het regeringscentrum<br />
- de grondvorm van de paleizen<br />
- het karakter van de schilderkunst<br />
- het type van de Venetiaanse mens.<br />
<strong>Venetië</strong> imponeert nog eens te meer wanneer men zich realiseert dat de schepping van<br />
deze stad en de functie die zij gedurende zovele eeuwen als een brug<br />
tussen Oost en West<br />
vervulde, een kunstproduct was : kundig én kunstig mensenwerk.<br />
Voor een ongestoorde ontwikkeling moest men er voortdurend op bedacht zijn interne<br />
spanningen en crises (ontevredenheid, sociaal conflict,rechtsonzekerheid, partijstrijd)<br />
te<br />
vermijden. Niet alleen Genua, dat een gelijksoortige ontwikkeling<br />
als <strong>Venetië</strong> had<br />
kunnen hebben, is aan dergelijke dingen ten onder gegaan.<br />
Men was dus gedwongen gelijkvormigheid te scheppen, eenheid te proclameren, het<br />
karakteristieke te bevorderen en dat alles met wijsheid en volharding te handhaven.<br />
<strong>Venetië</strong> heeft dat gedaan en wel zo consequent dat het nog heden aan vorm en<br />
voorkomen van de stad te zien is. De ene generatie zette voort wat een voorafgaande<br />
begonnen was en niet zelden voltooide een derde het werk, zonder dat een breuk in het<br />
geheel zichtbaar werd. Een kenmerkend voorbeeld daarvan is het Dogenpaleis, waarvan<br />
de bouw via vele handen, over lange tijdsbestekken en in verschillende stijlperioden
4<br />
plaatsvond. Zelfs een revolutionair schilder als Tintoretto (1518-1594) schreef op de<br />
deur van zijn atelier de onrevolutionaire zin : “Het koloriet van Titiaan en de streek van<br />
Michelangelo.” <strong>Venetië</strong> bouwde op, breidde uit, maar het brak niets af en wierp niets<br />
omver. Graaf Avaux, de Franse gezant in het midden van de 17 e eeuw, merkte op<br />
:<br />
“Het lijkt mij minder moeilijk deze stad op het bodemloze water vast te hebben<br />
gefundeerd, dan zoveel individuen op hetzelfde belang gericht en verenigd te houden<br />
en<br />
de ingewikkelde organisatie van de republiek altijd gelijkvormig en onwrikbaar te<br />
bestendigen.”Tegen de Venetiaanse tendens tot nivellering en gelijkvormigheid is wel<br />
verzet gekomen. Doges als Bajamonte Tiepolo, Martin Falier en Francesco Foscari zijn<br />
de meest prominente vertegenwoordigers van deze rebellie. Maar met onverbiddelijke<br />
hardheid werden zij uitgebannen. <strong>Venetië</strong><br />
waakte over de continuïteit van zijn<br />
ontwikkeling;<br />
het kon niet anders.<br />
<strong>Padua</strong> ……. is een kathedraal ! St.Antonius, in <strong>Padua</strong> liefkozend Il Santo genoemd,<br />
stierf in 1232 en honderd jaar later was zijn pelgrims- kerk in <strong>Padua</strong> voltooid. E<br />
fantasierijk oriëntaals geheel met zeven koepels en twee minaretten. Langs het<br />
monumentale graf trekken elk uur van de dag honderden pelgrims, die met een doekje<br />
langs het marmer wrijven, om iets van de<br />
heiligheid mee naar huis te nemen. Hier in<br />
<strong>Padua</strong> is ook de grootste Piazza v<br />
de Prato della Valle, een 17 e en<br />
an Italië,<br />
eeuwse ovale<br />
watertuin vol bruggen en met 78<br />
standbeelden van beroemde <strong>Padua</strong>nen.<br />
Bijna net zo mooi<br />
als Il Santo in een<br />
sneeuwbol,<br />
maar die gaat thuis op de<br />
schoorsteen.<br />
Als laatste stad bezoeken we <strong>Verona</strong>, de stad<br />
van Romeo en Julia. In haar centrum staan<br />
indrukwekkende Romeinse ruïnes, slechts<br />
overtroffen door die van Rome zelf en mooie middeleeuwse palazzi opgetrokken<br />
uit<br />
rosso di <strong>Verona</strong>, het plaatselijke, met roze<br />
doorschoten kalksteen. Als voornaamste<br />
bezienswaar- digheid natuurlijk<br />
de Arena<br />
uit de 1<br />
eno Maggiore met zijn fraaie<br />
e eeuw na C. en de Piazza Erbe.<br />
Een van de voornaamste<br />
bezienswaardigheden is echter de San<br />
Z<br />
middeleeuwse bronzen deurpane- len.<br />
Ja, ja we zullen weer verschrikkelijk veel<br />
zien in deze prachtige Noord Italiaanse<br />
steden.<br />
Hopelijk hebben we mooi weer<br />
dan kan het allemaal<br />
niet op.<br />
John<br />
Pennings.
Deelnemers en kamerindeling.<br />
Reisleiding:<br />
1,2. Maria en John Pennings<br />
Deelnemers:<br />
3,4. Martin Bemelmans en Mathieu Franssen<br />
5,6. Peter Brouwers en Lambert Kerschgen<br />
7,8. Annemiek en Ruud Bruinsma<br />
9,10. Irma Coelen en Emmy Seerden<br />
11,12. Miep Collon en Henny Franke<br />
13,14. Marjo en Jos Degens<br />
15,16. Gerrie Eggels en Angela Janssen<br />
17,18. Mariëtte Frenken en Irene Sanders<br />
19,20. Corry en Theo Goebbels<br />
21,22. Liane en Thaddé Goossens<br />
23,24. Marion en Frank Hendrikx<br />
25,26. Ria Heunen en Rosalie Zevenbergen<br />
27,28. Corry Hijnen en Anne Marie van Zitteren<br />
29,30. Cis Kleijn en Ineke Wackers<br />
31,32. Nicole Konijn en Monique van Thiel<br />
33,34. Marjo en Lei Mommer<br />
35,36. Hanneke Rots en Cissel Schreinemacher<br />
37,38. Tally en Miel Wehrens<br />
39. Jenny Pesch<br />
40. Lie Timmermans.<br />
Verschillende foto’s van deelnemers en van Loes tijdens uitleg van een van de gidsen, op de boot in <strong>Venetië</strong>,<br />
tijdens ons diner in <strong>Padua</strong> en van Loes in <strong>Verona</strong>.<br />
5
Programma :<br />
Zaterdag 15 oktober :<br />
18.45 uur : Gulpen busstation.<br />
22.20 uur : Vertrek vlucht Charleroi – Bergamo met Ryan Air.<br />
23.50 uur : Bergamo aankomst. Ontvangst door de reisleiding en<br />
transfer naar Hotel Minihotel La Spezia, een viersterren hotel in<br />
<strong>Milaan</strong>.<br />
Zondag 16 oktober : <strong>Milaan</strong> – <strong>Ravenna</strong>.<br />
6<br />
Ontbijt. Vertrek per bus voor een stadsbezichtiging van <strong>Milaan</strong> van drie uur met een<br />
plaatselijke gids. O.a. een bezoek aan de Duomo en het plein daarvoor, de Scala opera<br />
(van de buitenkant), de Gallerie Vittorio Emanuale en het Castello Sforzesco. Na de lunch<br />
per bus naar <strong>Ravenna</strong>. Incheck Park Hotel <strong>Ravenna</strong>, viersterren.Diner in lokaal<br />
restaurant, inclusief transport.<br />
Maandag 17 oktober : <strong>Ravenna</strong> – <strong>Padua</strong>.<br />
Ontbijt. Stadsbezichtiging van drie uur per bus van <strong>Ravenna</strong><br />
met plaatselijke gids. Bezoek aan alle belangrijke monumenten<br />
: San Vitale – Sant’Apollinare Nuovo – Battisterio degli Ariani<br />
– het Galla Placidia Mausoleum – het graf van Dante en het<br />
Battisterio<br />
Neoniano. Na de lunch eventueel nog langer verblijf in<br />
<strong>Ravenna</strong> indien gewenst (zonder gids). Maar ik denk dat het<br />
prettiger is om meteen naar <strong>Padua</strong> te gaan. Als je om 14.00 uur<br />
weggaat, ben je tegen 17.00 uur in het hotel. Hotel Milano,<br />
viersterren. Diner in het hotel.<br />
Dinsdag 18 oktober : <strong>Padua</strong>.<br />
Bezoek <strong>Venetië</strong>.<br />
Ontbijt. Transfer met de bus naar het station van Mestre en per trein naar <strong>Venetië</strong>. Te<br />
voet stadsbezichtiging van twee uur met plaatselijke gids, o,a, San Marco<br />
plein, San<br />
Marco Basilica met de klokkentoren en het Dogen<br />
paleis. Entreegelden inbegrepen. Na de lunch met<br />
dezelfde gids een bezoek aan de Gallerie<br />
dell’Academia, met de belangrijkste kunst- schatten<br />
van<br />
de stad. Einde van de middag terug naar het hotel<br />
in <strong>Padua</strong> per trein en bus. Diner in het hotel.<br />
Woensdag 19 oktober : <strong>Padua</strong>. Bezoek <strong>Venetië</strong>.<br />
Ontbijt. Transfer per bus en trein naar <strong>Venetië</strong>. Te<br />
voet stadsbezichtiging van twee uur met plaatselijke gids van een ander deel van <strong>Venetië</strong>,
7<br />
o.a. de Rialto Brug, het Santa Croce district en de Campo de Fari. Na de lunch een<br />
wandeling met de reisleider door wat meer achteraf straatjes en pleintjes, om de niet<br />
toeristische kant van de stad te leren kennen. Eventueel een gondeltourtje (extra,<br />
kost 25,-<br />
€ per persoon). Aan het einde van de middag terug naar het hotel per bus en trein. Deze<br />
avond, ter afwisseling, diner in een lokaal restaurant, inclusief vervoer.<br />
Donderdag 20 oktober : <strong>Padua</strong>, bezoek aan <strong>Venetië</strong>.<br />
Ontbijt. Transfer per bus en trein naar <strong>Venetië</strong>. Vandaar een boottocht van 4 uur<br />
naar de<br />
eilanden in de lagune van <strong>Venetië</strong> : Murano, Burano en Torcello. Elk eiland heeft zijn<br />
eigen aantrekkelijk e kanten. Murano is beroemd om het Venetiaans glas,<br />
het is<br />
interessant om het maken hiervan te bekijken. Burano is een mooi vissersdorpje<br />
met<br />
grachtjes en pastelkleurige<br />
huizen en is bekend om zijn<br />
kantmakers. Torcello is<br />
bijzonder schilderachtig en<br />
heeft een aantal fraaie kerken. Na<br />
een late lunch nog wat vrije<br />
tijd in<br />
<strong>Venetië</strong> en op het einde van<br />
de<br />
middag<br />
met trein en bus terug naar<br />
ons hotel. Diner in het hotel.
Vrijdag 21 oktober<br />
: <strong>Padua</strong>, <strong>Padua</strong> – <strong>Verona</strong>.<br />
8<br />
Ontbijt. ’s Morgens bezichtiging van <strong>Padua</strong> met de bus en te voet met de reisleiding. Na<br />
de lunch per bus naar <strong>Verona</strong>. Check in Hotel Holiday Inn, viersterren. Diner in hotel.<br />
Zaterdag 22 oktober : <strong>Verona</strong> – Bergamo – Charleroi -Gulpen.<br />
Ontbijt. Stadsbezichtiging van <strong>Verona</strong>. 3 uur per bus en te voet met een plaatselijke gids.<br />
O.a. bezoek aan het Romeinse theater en het huis van Romeo en Julia. Na de lunch nog<br />
wat vrije tijd in <strong>Verona</strong> tot het vertrek naar het vliegveld te Bergamo. Incheck voor de<br />
vlucht naar Charleroi. Diner op het vliegveld niet inbegrepen.<br />
Vluchttijd : 20.20 – 21.55 uur. Aankomst Gulpen : ongeveer 24.00 uur.<br />
HOTELS.<br />
<strong>Milaan</strong> :<br />
Hotel La Spezia<br />
Via La Spezia 25<br />
20142 Milano Italië<br />
Tel. : 0039 0284 800660<br />
Fax : 0039 0236 504276<br />
e-mail : laspezia@minihotel.it<br />
<strong>Ravenna</strong> :<br />
Park Hotel <strong>Ravenna</strong><br />
Geturhotels<br />
Via Campi, 1/B<br />
31010 Mareno id Piave (TV)<br />
Italië<br />
Tel. : 0039 0438 493500<br />
Fax : 0039 0438 493600<br />
e-mail : www.geturhotels.com<br />
<strong>Padua</strong> :<br />
Sheraton Hotel Padova<br />
Corso Argentina 5.<br />
35129 Padova Italië<br />
Tel. : 0039 0498998299<br />
Fax : 0039 0498070660 e-mail : www. sheratonpadova.it
<strong>Verona</strong> :<br />
Hotel Holiday Inn<br />
Via Unità d’Italia 346<br />
37132 <strong>Verona</strong> Italië<br />
Tel. : 0039 045 8952501<br />
Fax : 0039 045 972677<br />
e-mail :www.alliancealberghi.com/hotel.php?a=<strong>Verona</strong>-hi<br />
Ons reisbureau :<br />
Orion Reizen<br />
Rob Regnault<br />
Postbus 14215<br />
3508 SH Utrecht<br />
Tel. : 030-6380066<br />
Fax : 030-2340553<br />
E-mail : info@orionreizen.nl<br />
www.orionreizen.nl<br />
9
Zaterdag 15 oktober. Gulpen – vliegveld Brussel Zuid (Charleroi) – Bergamo.<br />
10<br />
De voorbereidingen voor deze reis hebben heel wat voeten in de aarde gehad.<br />
De vluchttijden, de hotels ( drie- of viersterren) , de plaats waar de hotels gelegen zijn (een<br />
tweesterren hotel in <strong>Venetië</strong> is een stuk duurder dan een viersterren hotel in Mestre of<br />
<strong>Padua</strong>), de begeleider of begeleidster (persé Nederlandstalig), de plaatselijke gidsen<br />
(Nederlands- of Duitstalig en zeker niet Engelstalig) en vooral het programma.<br />
Ik wilde een vol programma, beter te veel dan te weinig. Als we bepaalde bezienswaardig-<br />
heden niet halen, jammer dan. Het Italiaanse Reisbureau RSI (de naam zegt al genoeg)<br />
verklaarde mij voor gek. Gelukkig heb ik ons programma toch doorgedreven en jullie zullen<br />
op het einde van de reis (beter misschien thuis) zien dat we bijna alles bekeken en/of<br />
bezichtigd hebben wat op ons programma staat.<br />
Onze start begon naar mijn mening veel te laat maar ja het was overmacht dat we zo laat<br />
moesten vertrekken, het kon niet anders. Om 17.30 uur zaten we in Gulpen al met 32<br />
personen in de bus van de firma van Meurs. Na nog enkele deelnemers in Margraten,<br />
Cadier en Keer en Heer opgepikt te hebben konden we voltallig ( 40 deelnemers) richting<br />
Charleroi rijden. Onze chauffeur wist de weg precies want hij had ’s morgens zijn broer<br />
naar hetzelfde vliegveld gebracht. Dus we waren prima op tijd in Charleroi en konden bijna<br />
direct inchecken en we dachten zonder problemen te kunnen vertrekken. Maar neen !<br />
Ondanks alle aanwijzingen (mondeling en tweemaal schriftelijk) waren er natuurlijk weer<br />
reisgenoten die te veel bagage in hun koffer hadden. Bijbetalen ! ! !<br />
De vlucht verliep voorspoedig ook al moesten we onze consumpties aan boord zelf betalen en<br />
we kwamen te vroeg in Bergamo aan. Onze begeleidster, Loes, die al enkele uren op het<br />
vliegveld aanwezig was, liepen we dus mis. Gelukkig werd dit probleem<br />
snel opgelost en een kwartier na onze aankomst (Bergamo heeft een<br />
heel klein vliegveld) zaten we in de bus naar ons hotel “La Spezia”in<br />
<strong>Milaan</strong>.<br />
Geen kip meer op de weg. We konden dus goed doorrijden en binnen<br />
een uur waren we bij ons hotel. Inchecken, zonder papieren in te vullen<br />
want ik had van ieder reisgenoot een kopie van zijn paspoort en naar<br />
bed. Hotel “La Spezia” was een mooi viersterren<br />
hotel met zeer modern en trendy<br />
meubilair en de kamer inclusief de<br />
badkamer was uitstekend.<br />
Loes, onze begeleidster voor zeven dagen, ontpopte zich als een vlotte,<br />
gezellige, lachende meid van 31 jaar waar we tijdens<br />
ons verblijf in<br />
Noord Italië nog veel plezier van zouden beleven.<br />
Een voorspoedig einde van een korte eerste dag.<br />
John<br />
Pennings.
11<br />
Zondag 16 oktober. <strong>Milaan</strong> – bus <strong>Milaan</strong> – <strong>Ravenna</strong>.<br />
Wakker worden en even later de zon op zien komen in <strong>Milaan</strong>, een versterkt ontbijt<br />
nuttigen in een brandschoon en modern strak ingericht hotel La Spezia. Dat is een goed<br />
begin van de vakantieweek.<br />
Loes “Toverbal” leidt ons per bus de stad binnen. “<strong>Milaan</strong>”, zegt ze,” is niet bijster<br />
interessant. Alles draait hier om geld”. <strong>Milaan</strong> is de stad van het design en de mode. Dus<br />
eigenlijk hoogst interessant, maar dat is een heel ander chapiter. Al gauw rijden we dan<br />
ook langs een grote naald en draad met knoop, gigantisch en kleurig van uitvoering.<br />
Tragisch genoeg heeft <strong>Milaan</strong> zwaar te lijden<br />
gehad van de Tweede Wereldoorlog<br />
waardoor er niet veel is overgebleven van de<br />
oude stad. Het lijk van Mussolini hing op 26<br />
april 1945 ondersteboven op het Piazzale<br />
Loreto. Dit betekende het einde van het<br />
Italiaanse fascisme, dat zo nauw met deze<br />
stad verbonden was geweest. Het was<br />
namelijk<br />
in 1919 in <strong>Milaan</strong> opgericht.<br />
Franka, de stadsgids, brengt ons naar de San<br />
Lorenzo alle Colonne. Deze kerk uit de 4<br />
was<br />
r<br />
kel<br />
ct van<br />
rk is<br />
een mis gaande en we lopen door naar de<br />
de<br />
eeuw wordt gezien als een van de oudste<br />
kerken van het westelijk Christendom en<br />
misschien de oude keizerlijke Palatijnse<br />
kapel. Het voorplein wordt afgebakend doo<br />
een echte Romeinse zuilengalerij en keizer<br />
Constantijn staat er prominent op een sok<br />
maar niet zonder een roze sticker op zijn<br />
navel. Constantijn maakte met het Edi<br />
<strong>Milaan</strong> (313 n. Chr.) een einde aan de<br />
christenvervolgingen. Binnen in de ke<br />
Capella di Sant’Aquilino. Deze kapel was ooit geheel met prachtige mozaïeken versierd.<br />
Het opmerkelijke is hier, dat de figuren verbeeld zijn als echte mensen. Het uiterlijk<br />
wordt niet verfraaid. Ook zit er diepte in de afbeeldingen, knieën zijn b.v. onder de<br />
kleding waarneembaar doordat de mozaïeksteentjes op bepaalde plekken meer<br />
glinsteren. Achter het altaar leidt een trap naar de crypte, die stenen uit een Romeins<br />
amfitheater bevat. Om houvast te hebben bij het nemen van een filmshotje, leun ik even<br />
tegen de wand. Dit is niet aan te bevelen want nu ben ik helemaal wit. “Bevlekt<br />
ontvangen” is het commentaar en Lei komt me schalks en regelmatig even afstoffen. Bij<br />
het verlaten van de kerk herkennen velen van ons paus Johannes de 24 groot uit<br />
t het<br />
nese ziekenhuizen te verenigen. Tegenwoordig is hier de<br />
re<br />
ste in een<br />
hout gesneden beeld en we moeten even stil blijven staan om hem te gedenken.<br />
Terug in de bus voert die ons langs het oude hospitaal “Ospedale Maggiore”, dat,<br />
volgens Franka, ruim voorzien geweest moet zijn van toiletten. Men maakte hiervoor<br />
gebruik van een kanaal dat door het gebouw heen stroomde. Francesco Sforza lie<br />
bouwen om alle 30 Mila<br />
universiteit gevestigd.<br />
Dan stappen we uit de bus bij het park naast het grote fort, het Castello Sforzesco. We<br />
zien in de verte de Arco della Pace. Deze vredesboog (1807-1838) werd gebouwd ter e<br />
van Napoleons overwinningen maar werd door Frans I van Oostenrijk ingewijd ter
12<br />
gelegenheid van de kroning van Ferdinand I tot koning van Lombardije- Veneto. Hij liet<br />
de bas-reliëfs zodanig veranderen dat ze een eerbetoon werden aan de vrede van 1815.<br />
Het Wener Congres had na de val van Napoleon de heerschappij over <strong>Milaan</strong> inmiddels<br />
weer toegewezen aan de Habsburgers. Bovenaan de boog zijn de personificaties te zien<br />
van de rivieren de Po, Ticino, Adda en de Tagliamento.De 4 paarden op de vredesboog<br />
worden gemend door een vrouw. De oorspronkelijk<br />
richting Frankrijk opgestelde<br />
wagen<br />
kijkt nu richting het stadscentrum.<br />
Het Castello Sforzesco is een symbool van <strong>Milaan</strong>. Het werd oorspronkelijk in 1368 door<br />
de Visconti’s gebouwd om zich te beschermen tegen hun eigen volk. De familie Visconti<br />
heeft van 1277 tot 1447 de macht over <strong>Milaan</strong> in handen gehad. Hun familiewapen stelt<br />
een slang voor die een man opslokt. Ze haalden de grootste kunstenaars van hun tijd,<br />
onder wie Giotto, naar hun stad. Zij voerden een ambitieuze expansiepolitiek en<br />
beheersten al gauw het grootste deel van Noord-Italië. In deze tijd is de bouwstijl<br />
overwegend gothisch. Onder de Signorie (familieheerschappij) van de Sforza’s kende<br />
<strong>Milaan</strong> een periode van voorspoed en bloei. Francesco Sforza, die getrouwd was met<br />
Bianca Maria Visconti en vanaf 1450 heer van <strong>Milaan</strong> was, liet het Castello verbouwen<br />
tot een schitterend renaissancepaleis. Zijn zoon Lodovico moest <strong>Milaan</strong> afstaan aan de<br />
Fransen. Maar onder de Spanjaarden en de Oostenrijkers raakte het kasteel in verval<br />
en kreeg het zijn oude militaire functie weer terug. Het werd van de sloop gered door<br />
de<br />
architect Luca Beltrami, die het tussen 1893 en 1904 verbouwde tot een museum.<br />
Na zoveel informatie lusten we wel een kopje koffie en nu kunnen we de aanbevelingen<br />
van Loes goed gebruiken. “Vorei un capuccio” en dat staandebeens. Buiten ook omdat<br />
daar gerookt mag worden.
13<br />
Door de Via Dante, die gesierd<br />
wordt door een kleurige foto-expositie, lopen we naar het<br />
Teatro<br />
alla Scala. Het dankt zijn naam aan de vroegere kerk Sancta Maria della Scala.<br />
Het<br />
theater opende in 1778. Het beleefde premières van beroemde opera’s van o.a.<br />
Verdi, Rossini en Puccini.<br />
Onderweg roept Marjo zo nu en dan om haar Leonardo. “Lei” is nu te gewoontjes.<br />
De Galleria Vittorio Emmanuelle II was<br />
een van de eerste constructies van gietijzer en<br />
glas in Italië. Met de bouw hiervan<br />
werd begonnen in 1865 onder leiding van Giuseppe<br />
Mengoni. Deze viel in 1877 te pletter<br />
vanaf het dak. Wij laten ons verrassen door deze<br />
chique passage en genieten van het<br />
klare lijnenspel. Hij heeft de vorm van een Latijns<br />
kruis met een achthoekige centrale<br />
ruimte. Daar zien we mozaïeken die Europa,<br />
Amerika, Afrika en Azië voorstellen.<br />
Ook de vloer is prachtig ingelegd met<br />
het wapen<br />
van het huis van Savoye, een wit kruis<br />
op een rood veld. Daaromheen zien we de stier<br />
van Turijn, de wolf van Rome , de<br />
lelie van Florence en het rode kruis op een wit veld<br />
van <strong>Milaan</strong>. Wat moest je ook al weer<br />
doen bovenop die stier?<br />
En dan plotseling staan we bij de beroemde Dom. Zo jammer dat hij in de steigers staat.<br />
Alleen de zijkant is vrij van doeken.<br />
Toch blijft hij imposant, door zijn witte elegantie.<br />
De bouw ervan begon in 1386. Hij<br />
werd gewijd in 1418, maar pas voltooid onder<br />
Napoleon, die zich hier tot koning<br />
van Italië liet kronen.<br />
Hier begon onze vrije tijd. Wij hebben<br />
die benut door foto’s te maken van de vele<br />
duiven in alle soorten en maten. H et waren de eerste van de duizenden die we die week<br />
nog zouden bewonderen. We zagen de Italianen in het zonnetje paraderen op hun eigen
14<br />
’s zondagse domplein. Een bruidspaartje met familie en vrienden. Een standbeeld met<br />
ondergepoepte leeuwen. Zodoende misten we de beroemde kandelaar in de Duomo<br />
(Peter)! We zijn teruggeslenterd, want we wilden via de foto’s van de Via Dante en de<br />
Naald en Draad een prettig terrasje zoeken. Eenmaal daar aangekomen waren we<br />
getuigen van een fraaie botsing tussen een Fiatje en een Smartje. Uit de Smart stegen<br />
weldra rookpluimen op die niet veel goeds deden vermoeden. Het terrasje was snel<br />
gevonden. We hadden er zicht op de worstjes, het bier en de alpinopetten van een groot<br />
gezelschap Alpenbroeders. De ober was ons zeer welgezind en vrolijk bereikten wij op<br />
tijd de bus bij de suikertaart-fontein.<br />
Op<br />
naar <strong>Ravenna</strong>, een lange rit. Onderweg doet Loes de kneepjes van de Italiaanse<br />
gebarentaal uit de doeken. Die zal altijd ietwat vreemd voor ons blijven. Vooral de pink<br />
voor het slanke meisje.<br />
Het boekje “Vita brevis”circuleert door de bus. Dat leidt onmiddellijk tot de opmerking<br />
“Heer maak mij vroom en heilig, maar nu nog niet”.<br />
Tijd genoeg om naar buiten te kijken en een enkele jager met zijn hond over het vlakke<br />
land te zien struinen. Ook fazantenkwekerijen en veel wijngaarden met breed<br />
uitwaaierende ranken, donker van blad. Als een deken liggen ze over het landschap.<br />
De korte stop bij een tankstation is een welkome pauze en biedt een verplichte rondgang<br />
langs de verschillende Italiaanse specialiteiten<br />
en delicatessen.
15<br />
Het is al duister als we eindelijk bij ons hotel arriveren, dat helder verlicht zijn deuren<br />
voor ons opent, maar waar de lift niet op ons gerekend heeft. Wij hebben zicht op zee en<br />
morgenochtend willen we<br />
de zon uit het water op zien rijzen. Vooralsnog hebben we<br />
echter honger en brengt Sanpietro ons naar een eethuis waar ze ons niet de laatste<br />
“Penne” van die week voorzetten. Bier wordt er in een<br />
karaf geserveerd. Een aardige<br />
hoeveelheid wijn maakt de tongen los en op de terugweg zet John spontaan zijn lijflied<br />
in. Zo gaat ie goed!<br />
Monique van Thiel-van Asten en Nicole Konijn-van Asten.
16<br />
Maandag 17 oktober. <strong>Ravenna</strong>. Busreis naar <strong>Padua</strong>.<br />
Weer vroeg uit bed – dit zal gedurende de hele reis ook zo blijven.<br />
Vandaag gaat onze rondreis verder naar <strong>Ravenna</strong>, ik ben heel benieuwd of de<br />
mozaïeken<br />
inderdaad zo prachtig zijn zoals ik heb gehoord.<br />
Na<br />
een lekker uitgebreid ontbijt (ook dat zal gelukkig gedurende de hele reis zo<br />
blijven)<br />
lopen<br />
wij richting bus en kunnen nog net een kijkje nemen op het strand van <strong>Ravenna</strong><br />
Porto. Het is een vrij breed zandstrand, van de straat afgeschermd door pijnboombosjes.<br />
Om 9 uur vertrekken wij met de bus naar <strong>Ravenna</strong> ( 140 000 inwoners) waar<br />
de gids<br />
voor deze ochtend, Claudia, ons om 9.30 uur in de buurt van het station verwacht.<br />
Wij<br />
rijden via havens en uitgebreide industrieterreinen en arriveren om 9.20 uur op de<br />
afgesproken plek.<br />
Claudia zal haar rondleiding in het Duits doen, zij praat goed Duits, heeft (heel) veel<br />
informatie voor ons beschikbaar en praat vrij snel omdat de tijd tot 13 uur eigenlijk te<br />
kort is voor alles wat in ons programma is opgenomen.<br />
Ons eerste bezoek is aan de Basilica S. Apollinare Nuovo , een mooie, lichte Romeinse<br />
basilica met marmeren zuilen uit Byzantium (de zuilen zijn uit een stuk<br />
vervaardigd) en<br />
een ronde campanile uit het begin van de 11e eeuw. De basilica werd begin 6e eeuw in de<br />
tijd van de Oostgoten en koning Theoderich gebouwd. Zij was een soort privé kerk voor<br />
de koning en lag in de nabijheid van het paleis. Vanuit<br />
dit paleis kon je in die tijd het<br />
meer<br />
zien.<br />
De<br />
huidige naam kreeg deze basilica pas in de 2e helft van de 9. eeuw genoemd naar de<br />
eerste bisschop van <strong>Ravenna</strong>, de heilige Appolinaris die hier zijn laatste rustplaats<br />
kreeg. Oorspronkelijk had deze kerk de naam S. Martino in Cielo en was een Ariaanse<br />
kerk (Arius was de priester die verkondigde dat Christus niet God was maar God<br />
gelijk). Deze geloofsovertuiging werd door de officiële kerk verboden met het gevolg dat<br />
er in de Byzantijnse tijd alles veranderd werd en de oude mozaïeken vervangen werden<br />
door nieuwe met gebruik van veel goud.<br />
Claudia laat ons zien dat het op sommige plaatsen nu nog te zien is dat de nieuwe afbeel-
dingen over de oude zijn aangebracht, wij kunnen nog een vaag figuur van een man<br />
herkennen of zien handen zonder vinger. Ook hebben de Byzantijnen figuren wegge-<br />
17<br />
haald en vervangen<br />
door een soort gordijnen.<br />
Ik vindt de mozaïeken in deze kerk werkelijk prachtig: wij zien rechts aan de muur van<br />
het middenschip een hele rij heilige mannen met kronen en links een hele rij heilige<br />
vrouwen eveneens met kronen (symbool van de martelaren).<br />
Er volgt een mooi mozaïek van de heilige drie koningen die de processie van de vrouwen<br />
aanvoeren en richting Maria met kind lopen. Opmerkelijk is dat hier de zwarte koning<br />
ontbreekt. De tronende Maria met kind stamt<br />
nog uit de tijd van Theodorius en is de<br />
oudste afbeelding van Maria in <strong>Ravenna</strong>. Het kind is afgebeeld net als een volwassene,<br />
rode en witte bloemen symboliseren de reinheid en het bloed.
18<br />
Boven deze mozaïeken net onder het plafond zien wij een hele reeks beelden (ook (ook nog<br />
origineel uit de tijd van Theodorius) met episoden uit het leven van Jezus, deze beelden<br />
worden gescheiden door afbeeldingen van een schelp met duiven.<br />
Wij zien geen afbeeldingen van de kruisiging, dit werd werd nooit gedaan in de Byzantijnse<br />
tijd.
19<br />
Er is een groot stijlverschil tussen middenschip en apsis. Claudia vertelt van een<br />
aardbeving en nieuwbouw door de Franciscanen die ook het plafond en de kapellen in<br />
de 16e eeuw in barokstijl hebben herbouwd. Mooi is de stenen afscheiding tussen<br />
middenschip en apsis, hier werden delen van het altaar van Theodorius gebruikt.<br />
Claudia laat ons bij het verlaten van de kerk een afbeelding van Justinianus zien die<br />
heel anders is dan de afbeelding die wij nog zullen zien in de S.Vitale. Mogelijkerwijs is<br />
dit hier de afbeelding van Theodorius. Via de kruisgang lopen wij de stad in. <strong>Ravenna</strong><br />
heeft een ruim voetgangersgebied met brede arcaden en mooie winkels waar wij alleen<br />
maar stiekum naar kunnen kijken. Opvallend zijn de vele fietsers, van jong tot oud lijkt<br />
iedereen zich per fiets te verplaatsen. Het Battistreio degli Ariani is ons tweede doel.<br />
Deze doopkapel ligt in de oude Ariaanse wijk bij hun “ Kerk van de Heilige Geest “.<br />
Vroeger moest je eerst gedoopt worden en dan pas mocht je de kerk in. Typisch voor dit<br />
gebouw is het gebruik van alleen baksteen.
20<br />
Wij zien hier zoals trouwens ook al bij de vorige kerk dat de oorspronkelijke vloer veel<br />
lager ligt dan het huidige straatniveau, dit heeft te maken met de drassige ondergrond<br />
.<br />
Het gebouw is achthoekig en heeft vier grote portieken. In groepjes van tien mogen wij<br />
de koepel in het midden met een mozaïek van de doop van Jezus in de Jordaan<br />
bewonderen. Grappig detail is de kreeftenschaar die Johannes op zijn hoofd draagt.<br />
Verder gaat het naar de Piazza Del Popolo, het centrale plein van <strong>Ravenna</strong>. Het is een<br />
mooi rechthoekig plein aangelegd na Venetiaans plan in de 15e eeuw. Aan een van de<br />
smalle kanten bevindt zich het stadhuis uit de 17e eeuw en aan de andere kant een<br />
Venetiaans paleis waar antieke materialen werden verwerkt.<br />
Er is nauwelijks tijd om goed rond te kijken want de gids loopt verder de hoek om<br />
richting het grafmonument van Dante Alighieri.
21<br />
Dante,<br />
geboren in Florence maar daar verdreven, heeft het laatste deel van zijn<br />
goddelijke komedie geschreven in <strong>Ravenna</strong>. Dante heeft eerder een graf gehad in een<br />
kleine kapel bij de Franciscanen. Camillo Morigia heeft dan in 1780 dit huidige<br />
grafmonument in neoclassicistische stijl gebouwd. De inwoners van <strong>Ravenna</strong> noemen dit<br />
gebouw ook wel “la zucarira d.h. de suikerpot”. De olie in de graflamp in het monument<br />
is olijfolie uit de Toscane en deze olie wordt jaarlijks geschonken.<br />
Claudia vertelt ons nog een verhaal over het verdwenen skelet van Dante maar de<br />
details zal ik nu maar achterwege laten.<br />
Onze rondleiding brengt ons nu naar de Dom. De huidige Dom (18e eeuw, kruisvormig<br />
grondpatroon) staat op de plek van een oude vijfhoekige kathedraal die in de 5e eeuw<br />
onder de bisschoppen Neon en Ursus werd gebouwd. Van deze oorspronkelijke<br />
kathedraal zijn nog twee zuilen bewaard (bij de hoofdingang) en de crypte. De<br />
campanile met zijn ronde Romeinse vorm werd in 3 verschillende tijdperken gebouwd<br />
(begonnen in de 10e eeuw) . De oorspronkelijke vloer ligt ook hier een heel stuk lager (3<br />
meter),<br />
er staat nu ook nog water in de voorhal, en is in de loop der eeuwen 4 keer<br />
opgehoogd.<br />
De originele proporties van de kerk zijn dus ook hier niet meer te zien en er<br />
zijn ook veel oorspronkelijke mozaïeken verdwenen. De 'neonische' doopkapel wordt<br />
ook vandaag nog benut.<br />
In de koepel van de Dom zien wij weer een afbeelding van de doop van Christus en de<br />
12 apostelen 'in beweging', Petrus bevindt zich onder de voeten van Christus en Paulus<br />
onder de voeten van Johannes. Naast mooie sarcofagen uit verschillende tijdperken is<br />
er<br />
ook een kansel uit de oude Basilica Ursiana te zien. Er is weinig tijd om dit allemaal<br />
goed te bekijken want het gaat verder richting Basilica S. Vitale.<br />
Het is intussen 11.20 en gelukkig krijgen wij de gelegenheid om een koffiepauze in te<br />
lassen. Heerlijk even buiten zitten en van een cappuccino genieten.
22<br />
De S. Vitale gaan wij dan binnen via een grote kruisgang gebouwd in de Renaissance<br />
tijd in opdracht van Benedictijnen. Dit complex maakt nu deel<br />
uit van het Nationaal<br />
Museum <strong>Ravenna</strong>. De kathedraal stamt uit de Byzantijnse tijd. Ook hier ligt de<br />
oorspronkelijke vloer 2 meter lager en zijn pompen<br />
nodig om het gebouw droog te<br />
houden.<br />
De S. Vitale wordt als de mooiste kerk van <strong>Ravenna</strong> beschouwd en staat op de lijst van<br />
het wereld- erfgoed. De bouw van deze kerk is begonnen 526 en de inwijding was 577.<br />
Uniek zijn de sterk oriëntaals-Byzantijnse invloeden, er zijn vergelijkbare voorbeelden<br />
te zien in Istanbul. Het is een centraal bouw, octogonaal, heeft een 2e verdieping<br />
(matroneum) zodat vrouwen en mannen gescheiden konden zitten. De Dom van Aken is<br />
gelijksoortig gebouwd. De kerk was in de klassieke oudheid helemaal versierd met<br />
marmerplaten die dan door Karel de Grote mee werden genomen en onder zijn troon<br />
werden geplaatst.<br />
De centrale ruimte en het koor worden door een soort triomfboog met afbeeldingen van<br />
alle apostelen gescheiden.
23<br />
Wij zien de typisch Byzantijnse kapitelen (korfvormig, mooi versierd) en worden<br />
geïmponeerd door een veelheid aan prachtige mozaïeken met goud en groen als<br />
hoofdkleuren en veel natuurmotieven zoals bloemen en planten, kleine vogels en pauwen<br />
als symbool voor eeuwig leven).
24<br />
Het altaar stamt uit de 6e eeuw,<br />
in de apsis zien wij de voor <strong>Ravenna</strong> typische wolken<br />
afbeeldingen<br />
in de kleuren rood-blauw, zij lijken op vissen. Christus is afgebeeld als een<br />
jonge<br />
man zittend op een wereldbol. Hij overhandigd de kroon van de martelaren aan<br />
de<br />
heilige Vitale die onder Diocletiaan gemarteld en gedood werd.<br />
Bijzonder<br />
zijn de grote en rijk versierde mozaïeken in Byzantijnse stijl van de keizer en<br />
de<br />
keizerin. Links is het mozaïek te zien van keizer Justiniaan en rechts van keizerin<br />
Theodora.<br />
Claudia wijst ons op een van de kenmerken van de Byzantijnse stijl die hier<br />
goed<br />
te zien is: er is geen beweging of perspectief gebruikt waardoor het idee van<br />
eeuwigheid<br />
wordt uitgedrukt. Een ander kenmerk is de afwezigheid van binnenruimtes<br />
van<br />
gebouwen, er worden alleen delen van gordijnen gebruikt om een binnenruimte aan<br />
te duiden. Bij het verlaten van de kerk worden wij nog gewezen op 2 fragmenten van de<br />
oude<br />
mozaïekvloer. De Romeinen hadden reeds eerder een kleine kapel voor S. Vitale<br />
gebouwd<br />
en een stuk van de vloer is nu nog te zien.
25<br />
Onze laatste bezichtiging voert ons naar het Mausoleum van Galla Placidia Dit gebouw<br />
uit de Romeinse periode (begin bouw 425) is typisch voor de architectuur van <strong>Ravenna</strong>:<br />
het is gebouwd uit baksteen met mortel.<br />
Gouden kruis aan de sterrenhemel van de Tongewelf met Lunetten.<br />
koepel Mausoleum Galla Placidia.
De Goede herder tussen zijn schappen. Mausoleum Galla Placidia.<br />
26<br />
Dit mausoleum was oorspronkelijk verbonden met de kerk van S. Croce en werd in de<br />
5e eeuw gebouwd voor de dochter van keizer Theodosius. Zij had het regentschap voor
27<br />
haar minderjarige zoon in de tijd dat <strong>Ravenna</strong> de hoofdstad werd van het West<br />
Romeinse Rijk (402). Het lichaam van Galla Placidia bevindt zich niet in een van de<br />
drie sarcofagen in dit mausoleum maar in Rome. De lichamen van haar 2e echtgenoot,<br />
een Romeinse generaal en Valentiano haar zoon, bevinden zich in de twee andere<br />
sarcofagen. Het binnenste van dit aan de buitenkant eenvoudig lijkende gebouw is weer<br />
prachtig versierd met mozaïeken. Wij zien een tongewelf met veel blauw en goudtinten,<br />
een kleurrijke meanderboog geeft de indruk van perspectief. In de blauwe koepel<br />
bevindt zich een gouden kruis in het midden omgeven door honderden gouden sterren<br />
met in de hoeken de symbolen van de vier evangelisten. Alle ramen zijn uit albast.<br />
En dan....is er vrije tijd tot 14 uur! Heerlijk slenteren door de binnenstad, tijd om foto's<br />
te nemen en te eten. Dit doen Lie en ik in de markthal. Het is hier gezellig druk, lekker<br />
en goedkoop eten. Wij nemen spaghetti marinara en drinken natuurlijk een glaasje<br />
rode wijn erbij en nemen later nog een ijsje onderweg .<br />
Zo zijn wij weer goed toegerust voor de verdere reis richting <strong>Padua</strong>. Op voorstel van<br />
onze Loes maken wij tegen 15.30 nog een tussenstop in Ferrara. Dit een beetje<br />
ondergewaardeerd middeleeuws plaatsje heeft een groot kasteel ( inclusief kerkers en<br />
een museumgedeelte) in het centrum. Het kasteel werd oorspronkelijk bewoond door de<br />
machtige familie d'Este.<br />
Wij hebben tot 17.15 vrije tijd om het plaatsje te verkennen en lopen<br />
langs statige<br />
palazzi<br />
richting Palazzo Dei Diamanti, verder via een park en allerlei straatjes terug<br />
naar de Duomo. Daar drinken wij nog snel een cappuccino voor het weer tijd is om in<br />
de bus te stappen. Sommigen hebben intussen de eerste inkopen gedaan en voldaan
28<br />
zetten wij onze reis voort onderweg op een verrassing (een heerlijke chocolade-noot Baçi<br />
inclusief wens/voorspelling) getrakteerd door Loes.<br />
De laatste Baçi's probeert Loes via een “raad de vraag” rondje kwijt te worden – maar<br />
er wordt nogal vals gespeeld en zij moet enige moeite doen om een 'eerlijke' winnaar<br />
te<br />
vinden, dit wordt uiteindelijk Ineke.<br />
In <strong>Padua</strong> aangekomen blijkt ons Sheraton hotel pal naast de autoweg te liggen en schuin<br />
tegenover de Ikea. De kamers zijn prima en ruim en wij ondervinden geen hinder van<br />
de omgeving, maar 'een minder perfect hotel' meer in de binnenstad zou toch mijn<br />
voorkeur hebben. Nu moeten wij de tijd na een smakelijk (maar volgens sommigen<br />
'karig' ) avondeten in de hotelbar door brengen samen met Japanners (of waren het<br />
Koreanen?) en een pianist.<br />
Na zulk een goed gevulde dag gaat iedereen toch bijtijds naar bed.<br />
Angela.<br />
Palazzo Dei Diamanti.
Dinsdagochtend 18 oktober. <strong>Venetië</strong> : Dogenpaleis en San Marco.<br />
29<br />
Vandaag moeten we vroeg uit de veren, Loes heeft de wekservice om half zeven besteld,<br />
want we worden om 10 uur op de San Marco plein verwacht. Omdat wij ’s ochtends niet<br />
van haasten houden, stond onze wekker<br />
al op tien over zes. We hebben heerlijk geslapen<br />
in het prima bed van het Sheraton Padova Hotel.<br />
We delen het ontbijt met een forse groep Zuid-Koreaanse gasten, die het buffet in<br />
recordtijd plunderen. Maar alles wordt snel weer aangevuld en we smullen van een<br />
lekker ontbijt.<br />
Het is met 13 graden vrij frisjes, maar gelukkig is het droog als we om 10 over acht met<br />
de bus vertrekken naar het treinstation van Mestre. Dit wordt een ritje van 22 km door<br />
druk verkeer. Loes deelt onderweg uit haar voorraad van 246 stuks<br />
de treinkaartjes uit<br />
voor<br />
ons ritje van 7 km van Mestre naar station Santa Lucia in <strong>Venetië</strong>.<br />
We stappen<br />
zonder toeslagkaartje in de Intercity, maar gelukkig krijgen we geen<br />
controle.<br />
In <strong>Venetië</strong> vervolgen we onze weg per gereserveerde boot via de lagune naar<br />
het San Marco plein. John heeft het hoogste woord terwijl we diverse taxi- en<br />
rondvaartboten passeren. Veel gebouwen aan de kustlijn tonen de oude rijkdom van de<br />
handelsstad.<br />
Bij de zuil met de gevleugelde leeuw, het symbool van <strong>Venetië</strong>, treffen we met tien<br />
minuten vertraging onze gids voor vandaag, Ine Legerstee.<br />
We hebben geluk, het San Marco plein staat niet geheel onder water. Dit gebeurt<br />
tegenwoordig helaas ongeveer honderd dagen per jaar. De grote plassen water op het<br />
plein zijn kennelijk normaal. Ook het centrum van de stad ondervindt door verzakking<br />
en hoog water regelmatig wateroverlast. Met steun van de Italiaanse staat bouwt men
30<br />
momenteel aan afsluitbare barrières in de drie havenmonden, zodat men bij zeer hoge<br />
waterstanden<br />
kan ingrijpen.<br />
Het zonnetje laat nog even op zich wachten. Het plein is bezet door honderden duiven.<br />
Voerverkopers doen goede zaken en (on)gelukkigen met een zakje voer worden belaagd<br />
door de hongerige vogels.<br />
Ine wandelt met ons vanaf de kade via de Piazzetta, het voorplein, naar het San Marco<br />
plein vóór de basiliek. Zij loodst ons geroutineerd langs de plassen zeewater en<br />
voorkomt daarmee schade aan onze schoenen door het zout. Het is gezellig druk maar<br />
niet overvol. De San Marco basiliek maakt grote indruk, het plein met de colonnades en<br />
de Campanile zijn adembenemend.<br />
Kijkend naar de Basiliek vertoont het plein dezelfde perspectivische truc als het Sint-<br />
Pietersplein: in de richting van de Basiliek wijken de gebouwen, waardoor de Basiliek<br />
groter lijkt.<br />
Na haar inleiding begint Ine de rondleiding over het plein met een duidelijke uitleg van<br />
de geschiedenis van <strong>Venetië</strong> en brengt ze ons naar ons eerste doel van vandaag: het<br />
Palazo Ducale.<br />
Het Dogenpaleis was het regeringscentrum van de republiek. De Doge was de president,<br />
een<br />
rijke handelsman, niet van adel en benoemt voor een beperkte periode. Zijn macht<br />
werd in de loop der tijden steeds verder beperkt uit angst voor machtsmisbruik door de<br />
Doge en zijn familie.
31<br />
In het paleis, gebouwd in de 14 e en 15 e eeuw, mogen we niet fotograferen maar in onze<br />
groep<br />
zitten gelukkig enkele geroutineerde valsspelers. Ik kijk uit naar hun foto’s op de<br />
verzamel-DVD.<br />
Over de Scala dei Giganti, een grote, open trap bereiken we de eerste etage en<br />
bewonderen er de belangrijkste<br />
fraai gedecoreerde zalen. De plafonds en wanden zijn<br />
overvloedig versierd met schilderingen van beroemdheden als Veronese, Titiaan en<br />
Tintoretto. Deze beschildering was een demonstratie van goede smaak, maar ook van<br />
zakelijk inzicht, muurschilderingen zijn veel goedkoper dan marmeren bekleding.<br />
We lopen door de Sala de Quattro Porte, zaal met vier deuren, naar de wachtkamer van<br />
de Sala del Collegio, de rechtbank. Deze zaal heeft een geheime uitgang naar de Brug<br />
der Zuchten met daaronder de gevangenis. Veroordeelden konden hierdoor ongezien<br />
worden afgevoerd. Enkele zalen zijn voorzien van grote, in de wand gebouwde, klokken<br />
met een schaalverdeling<br />
met 24 Romeinse cijfers of de dierenriem.<br />
Eregasten bereiken via de Scala d’Oro,<br />
de gouden trap, de enorme zaal van de<br />
Grote Raad. Als<br />
eenvoudige<br />
bezoekers volgen wij onze gids naar<br />
boven via een alternatieve route.<br />
In de grote zaal van 52 bij 26 meter en<br />
13 meter hoogte zijn<br />
géén kolommen, het<br />
enorme houten, vrijdragende<br />
plafond is ontworpen als het<br />
dek van een omgekeerd schip.<br />
En het is inderdaad gebouwd door
32<br />
scheepsbouwers en vormt een ode aan het belang van de scheepvaart voor de welvaart<br />
van <strong>Venetië</strong>. De wanden en het plafond van deze zaal zijn uitbundig gedecoreerd met<br />
enorme muurschilderingen van Veronese en da Ponte. Ze verhalen met bijbelse<br />
taferelen en wereldse onderwerpen de roemruchte Venetiaanse geschiedenis.<br />
Het huidige San Marco plein was in de bloeitijd van de handel het feestplein en grensde<br />
aan de haven. De verdwenen haven is nu het voorplein, de Piazzetta. De ingang van de<br />
haven is nog te herkennen door twee antieke, granieten zuilen uit Naxos, de ene met Sint<br />
Theodoris en de andere draagt een bronzen leeuw met vleugels, het symbool van<br />
<strong>Venetië</strong>.<br />
Onder de indruk van zoveel pracht en praal komen we buiten, het is praktisch lunchtijd<br />
en we zijn rijp voor een drankje en een stoel.<br />
Omdat onze gids absoluut niet mag rondleiden in de San Marco basiliek, geeft ze ons<br />
vooraf een korte uitleg met enkele wetenswaardigheden van deze<br />
beroemde, bijna<br />
duizend jaar oude kerk. Veel van de bouwmaterialen en decoraties<br />
van deze Grieks-<br />
Byzantijnse basiliek zijn als oorlogsbuit “verzameld” in, onder andere,<br />
Constantinopel.<br />
Het is een ultiem voorbeeld van de rijkdom van het rijke <strong>Venetië</strong>. Ervoor, los van de<br />
kerk staat de Campanile,<br />
de klokkentoren. Het bouwen van deze 99 meter hoge toren op<br />
de slappe ondergrond van <strong>Venetië</strong> was niet zonder risico. Daarom heeft<br />
men ervoor<br />
gekozen de toren op ruime afstand van de basiliek te bouwen. Deze voorzorg<br />
bleek niet<br />
overbodig toen in 1902 de Campanile instortte. De San Marco werd hierbij slechts heel<br />
licht beschadigd. Gelukkig voor ons is de toren met internationale hulp<br />
precies naar het<br />
origineel herbouwd.
33<br />
Het is twaalf uur geweest en lunchpauze, tijdens deze pauze kunnen we op eigen houtje<br />
de Campanile en de basiliek bezoeken of de omgeving bekijken.<br />
Het zonnetje is verschenen, de gebouwen stralen in het licht. We profiteren er snel van<br />
en maken opnieuw foto’s van het plein, de toren en de basiliek.<br />
De<br />
vloed is nu maximaal en vóór de San Marco basiliek staat een lange file op vlonders<br />
op hun beurt te wachten om binnengelaten te worden.<br />
Bij de Campanile is het inmiddels rustig en we besluiten hiervan te profiteren door nog<br />
vóór de lunch naar boven te gaan. Dankzij de lift zijn we in enkele tellen in de top van de<br />
klokkentoren, waar we verrast worden door het schitterende uitzicht op de oude stad.<br />
Doordat het een beetje nevelig is, kunnen we helaas de eilanden en het Lido niet goed<br />
zien. Ook de bovenzijde van de San Marco blijkt fraai afgewerkt. Interessant zijn de<br />
bouwwerken op de daken van de woningen,<br />
waarmee de bewoners zich wat extra<br />
leefruimte hebben verschaft.<br />
In de toren bewonderen we de grote klokken. We hebben het geluk om vóór het luiden<br />
van één uur weer weg te zijn, want de klokken hangen maar een paar meter boven je<br />
hoofd en ze produceren een overweldigend lawaai.<br />
Na een half uurtje gaan we naar beneden en duiken de winkelstraatjes in op zoek naar<br />
een snelle lunch. Met een opgevouwen pizza met tomaat, sla en kaas en een kop<br />
Americano con latte zijn we weer snel verzadigd en klaar voor de San Marco basiliek.<br />
Ook hier blijkt de file voor de ingang inmiddels opgelost, werkmensen breken de<br />
vlonders af en stapelen ze op. Gelukkig hebben we geen rugzak of grote tas bij ons, we<br />
mogen zonder problemen<br />
naar binnen.<br />
De<br />
kerk heeft vijf koepels en is van binnen overweldigend versierd met mozaïeken. De<br />
eerste indruk is voor ons verrassend en chaotisch.
34<br />
De stijl is Grieks-orthodox als bevestiging van de sterke band van <strong>Venetië</strong> met het<br />
Oosten. De plafonds zijn bedekt met fraaie glasmozaïeken uit de 13 e en 16 e eeuw. Men<br />
maakte gebruik van gekleurd en met goudfolie gelaagd glas. De luchten in de<br />
afbeeldingen zijn diep blauw, een zeer dure kleurstof en hierdoor een uiting van<br />
rijkdom. De vloer is ook geheel belegd met mozaïeken en de vele altaren zijn uitbundig<br />
versierd met goud en edelstenen.<br />
De voorgevel van de basiliek is heel gevarieerd, ze toont verschillende stijlen en<br />
voorstellingen door elkaar. Naast de vele zuilen staan onder andere beelden van de<br />
twaalf apostelen en een bronzen span met de vier paarden afkomstig uit Byzanthium.<br />
We zijn vrij snel verzadigd door deze overdaad en nemen een korte pauze in het<br />
zonnetje voor de kerk. Het was een overweldigende ochtend en vanmiddag wacht ons<br />
nog een hoogtepunt, de schilderijverzameling in de Galleria dell’Accademia.<br />
Onze eerste kennismaking met <strong>Venetië</strong> was een fantastische ervaring.<br />
Miel Wehrens.
Dinsdagmiddag<br />
18 oktober. <strong>Venetië</strong>. Gallerie dell’ Accademia.<br />
36<br />
Om<br />
1 uur gaan we uit elkaar om wat te eten in de wijk rond de San Marco. De<br />
flinterdunne<br />
pizza zal ons niet al te veel calorieën bezorgen.<br />
Voor<br />
we bij elkaar zullen komen op het San Marco plein hebben we nog alle tijd om de<br />
Dom<br />
van binnen te bekijken. De rij wachtenden is na het middaguur behoorlijk<br />
geslonken.<br />
We weten van de uitleg ’s morgens dat de Dom gebouwd is tussen 828 en<br />
1100.<br />
Als ik binnenkom, denk ik: ‘Zo had ik me de San Vitale in <strong>Ravenna</strong> verbeeld’.<br />
Daar<br />
was ik teleurgesteld. Maar hier… prachtig. De goudkleurige ondergrond van de<br />
Lekker ! ! Lekker ! !<br />
Plafond<br />
Dogenpaleis. Klok met 1 wijzer.
37<br />
Mozaïek in de San Marco.<br />
mozaïeken en de ontelbare gouden steentjes weerkaatsen het licht veelvoudig, wat de<br />
kerk een gouden glans geeft. Overal zie ik mozaïeken, het hele plafond is bedekt, de<br />
bogen, de koepels, hol lopende tussenstukjes waar men zich in de vreemdste bochten<br />
heeft moeten wringen hoog boven de grond om de mozaïeken aan te brengen, wat een<br />
werk! En wat moet dat veel gekost hebben. Maar geld speelde geen rol in het vroeger (9e<br />
t/m 16e eeuw) zeer rijke <strong>Venetië</strong>.<br />
De basiliek is gebouwd als een Grieks-Byzantijns kruis met een koepel op iedere arm<br />
van het kruis en een grotere in het midden.
Mozaïek in de San Marco.<br />
Veronese<br />
: Feestmaal.<br />
38<br />
Nadat we alle tijd genomen hebben om deze schoonheid in ons op te nemen, gaan we<br />
naar de grote toren naast de kerk: de 99 meter hoge Campanile. Van boven hebben we<br />
een mooi uitzicht over de hele stad en al het water er om heen. Ik had verwacht van<br />
boven af te zien hoe de stad doorkruist wordt door kanalen en kanaaltjes, maar daar is<br />
niets van te zien. We maken niet mee dat de enorme klokken gaan luiden, maar dat moet<br />
een vreselijk lawaai zijn.<br />
Na nog wat in de heerlijke zon geslenterd te hebben en een ijsje verorberd, zijn we op<br />
tijd weer op het plein voor onze middagexcursie. We moeten nog een eind lopen naar de<br />
Gallerie dell'Accademia, door kleine straatjes en over heel wat bruggetjes. We komen
39<br />
Triptiek van Paolo Veneziano.<br />
langs de kerk San Vitale, waar we even kunnen relaxen onder het genot van muziek van<br />
Vivaldi. Bij de Gallerie dell´Academia wachten onze gidsen. We worden in twee groepen<br />
gesplitst die een kwartier na elkaar naar binnen zullen gaan. Onze, de eerste, groep doet<br />
eerst een uitgebreide sanitaire<br />
stop voordat de gids Maria Angela ons in ijltempo langs<br />
enkele hoogtepunten van de schilderkunst leidt. We zien onder andere:<br />
- Een triptiek van Paolo Veneziano uit ongeveer 1350. In het midden de kroning<br />
van Maria. Op de zijpanelen twee maal zeven scènes uit het leven van Jezus. De<br />
gouden achtergrond en de verschillende maten van de figuren duiden op<br />
Byzantijnse invloed. Het perspectief ontbreekt, maar de pracht van de kleuren<br />
compenseert dat.<br />
- Een werk van Jacobello del Fiore uit 1438. De kroning van Maria. Bij hem is wel<br />
al perspectief. Er is ook iets van collage: goud en glas zijn op het doek geplakt.<br />
Ook de symbolen van de vier evangelisten zaten er op geplakt, maar die zijn er<br />
afgevallen.<br />
- Van Giovanni Bellini zien we het ‘altaarstuk van Job’ (1487): Maria op de troon<br />
met Jezus op haar schoot en rechts van haar Job, Johannes de Doper en<br />
Franciscus en links Dominicus, Sebastiaan en<br />
Louis van Toulouse. Het perspectief is nu<br />
perfect, zodat het lijkt of de groep in een nis<br />
onder een koepel staatVan Giorgione zien we<br />
het portret van een oude vrouw uit ongeveer<br />
1508.<br />
- Van Titiaan een Pietá. Door met zijn duimen te<br />
verven gaf Titiaan er een impressionistische<br />
stijl aan. Het was zijn laatste werk (1576), het<br />
was niet helemaal af. Palma il Giovane maakte<br />
het af. Opvallend is de diagonale lijn van Maria<br />
Magdalena (staande met haar rechter arm<br />
uitgestrekt) via Maria en Jezus naar<br />
Hieronymus.
40<br />
- Paolo Veronese schilderde in opdracht van de Dominicanen het laatste<br />
avondmaal. Ze vonden het te ‘werelds’. Veronese verweerde zich echter met de<br />
uitspraak: ‘Ik ben een kunstenaar’. Hij veranderde de naam van het stuk in<br />
‘Feest in het huis van Levi’ (1573). Toen werd het geaccepteerd. De man op de<br />
voorgrond is de schilder zelf.<br />
- Tintoretto schildert hoe de H. Marcus een slaaf bevrijdt. Marcus daalt als een<br />
speer uit de hemel neer. Daarom geeft onze gids hem de bijnaam ‘superman’.<br />
Links heeft Tintoretto zichzelf afgebeeld in de man met de zwarte baard. (1548)<br />
Titiaan : Pietá<br />
Na deze snelle rondgang langs meesterwerken<br />
verzamelt de groep zich weer voor het museum<br />
om vandaar terug te wandelen naar de kade bij de<br />
San Marco. Ik neem met enkele anderen de<br />
busboot. Het is even uitknobbelen hoe dat werkt.<br />
Het blijkt dat je voor 5 euro 90 minuten kunt<br />
varen. Er is geen goedkoper<br />
tarief.<br />
Als we tenslotte allemaal weer op de boot zijn die<br />
ons terug zal brengen naar het Station Santa<br />
Lucia, ontbreekt Ria. Voor haar tien benauwde<br />
minuten als gevolg van nog ‘even’ bij een<br />
winkeltje kijken. Maria kan het verloren schaap<br />
tenslotte weer bij de kudde brengen.<br />
InekeWackers.<br />
Giorgione : oude vrouw.
Woensdag 19 oktober. <strong>Venetië</strong>. Santa Croce – Rialtobrug – Campo de Frari.<br />
42<br />
Op het programma stond een bezoek aan Santa Croce, de Rialto brug en de Campo de<br />
Frari, maar ja met de groep V.O.L.S. weet je het maar nooit.<br />
Om 6.30.uur werden we weer telefonische gewekt en na ons ochtend toilet gingen we<br />
lekker ontbijten. Zelfs onze gids Loes (vandaag met paardenstaartje) deed weer eens<br />
aan deze Hollandse traditie mee. De bus met chauffeur Ivano stond precies om 8.00 uur<br />
klaar voor vertrek. Helaas duurde het nog even want Maria, Lei en Marjo zaten vast in<br />
de lift. Om 8.03 vertrokken we voor de<br />
tweede keer richting station van Mestre.<br />
Je kon zien dat er al enige routine<br />
ontstaan was bij de groep. Een ieder<br />
zorgde dat zijn ticket werd gestempeld<br />
en zocht een plekje in de trein toen deze<br />
arriveerde. Zo belandde we weer snel in<br />
<strong>Venetië</strong>. Met Loes wandelden we naar<br />
de Campo del Frari waar we onze<br />
stadsgids Elizabeth (uit het Belgische<br />
Sint Vith) om 9.15. begroetten. Als<br />
eerste werd besloten dat we een bezoek<br />
zouden brengen aan de Frari basiliek.<br />
Deze was gebouwd tussen 1250 en 1450<br />
in opdracht van de Franciscanen. Van<br />
de buitenkant een sober gebouw op de<br />
versiering boven de ingang na en van<br />
binnen opgesmukt met een schat van<br />
kunstwerken uit de barok In een van de<br />
bijgebouwen bevindt zich het 8 km.<br />
lange archief uit het Dogenpaleis.<br />
Vroeger werden in deze basiliek vooraanstaande<br />
Venetianen begraven.<br />
Tegenwoordig begraaft men de doden<br />
op het eiland San Michele. Voor in de<br />
kerk bevindt zich een Ikonastase<br />
(afscheidings wand) die de paters<br />
onttrok aan het oog van de andere<br />
gelovigen. Als men door de opening<br />
kijkt, ziet men het schitterende kunstwerk<br />
van Titiaan de “Assunta”<br />
(hemelvaart) van Maria. Achter de<br />
Ikonastase bevinden zich de uit hout<br />
gesneden koorbanken van Marco Cozzi. In het rechter zijschip treft men de grafmonumenten<br />
aan van Jacopo Marcello en Beato Pacifico, metgezel van Franciscus van Assisië<br />
en grondlegger van de Frari basiliek. Op het altaar bij de toegang tot de sacristie hangt<br />
een schilderij van Bellini voorstellend: Maria met de Heiligen. Verder staan en hangen<br />
in de koorkapellen nog verschillende beelden, grafmonumenten en veelluiken. In de<br />
kapel van de Milanezen ligt b.v. het graf van de componist Claudio Monteverdi. Boven<br />
de zij-ingang zien we het rijkbewerkte praalgraf van de Doge Giovanni Pesaro en aan de<br />
linker zijde<br />
bevindt zich de piramide vormige neoklassieke tombe van de architect<br />
Antonio<br />
Canova. Hij ontwierp deze tombe voor zich zelf nadat hij het boek La
43<br />
Discription d’Egypt had gelezen. Deze piramide geeft de eeuwigheid aan. Dit waren voor<br />
mij<br />
zowat de hoogtepunten van deze basiliek. Eenieder zal beslist nog meer of andere<br />
markante kunstwerken in zijn geheugen gegriefd hebben.<br />
Onze tocht vervolgde naar de Scuola San Rocco. De schilder Tintoretto schilderde in<br />
1565 de kruisiging van Jezus en later (nog 22 jaar lang) in opdracht van de volgelingen<br />
van st. Rochus veel andere kunstwerken die deze Scola versierden.<br />
Op de plafonds bevonden zich fragmenten uit het<br />
oude en nieuwe testament. Men kon<br />
deze goed bekijken met behulp van een spiegel. De vloeren waren versierd met prachtig<br />
Tintoretto : het wonder van de bronze slang.<br />
marmer in patronen die erg veel op Essher figuren lijken. Tegenover de Scuola ligt de<br />
kerk van San Rocco. Hierin bevindt zich de as met de urn van St. Rochus. Deze Franse<br />
arts kwam naar <strong>Venetië</strong> om te helpen bij de bestrijding van de pest epidemie. Men kan<br />
er tevens verschillende schilderijen van Tintoretto bewonderen. Hierna namen wij<br />
afscheid van Elizabeth en kregen we tijd voor een lunch. sanitaire stop of wat dies meer.<br />
De groep ging uit elkaar om zelf de stad te verkennen.
44<br />
Wie dat wilde moest om 15.30 uur weer bij de Potenzia kade van de Rialto brug zijn om<br />
samen met Loes een wandeling door de wijk Castello maken.<br />
Het kostte wel wat moeite om bij<br />
elkaar te blijven want hier waren<br />
toch vele leuke winkeltjes! Om<br />
17.30 uur was echter iedereen weer<br />
bij het St. Lucia station om met de<br />
trein terug naar Mestre te gaan. Na<br />
een snelle wasbeurt had iedereen<br />
zich weer opgetut en vertrokken we<br />
om 20.00 uur naar een eetgelegenheid<br />
(een afhaal pizzeria, annex<br />
mensa van de Universiteit) waar we<br />
genoten van de Italiaanse keuken<br />
en wijn en zeer veel plezier<br />
maakten. Weer vermoeid maar<br />
voldaan vielen we om 23.30 uur als<br />
een blok in slaap.<br />
Corry Goebbels.<br />
Tintoretto : De aanbidding van de Heilige Drie Koningen.
45<br />
Tintoretto : De moord op de onschuldige kinderen.
Donderdag 20 oktober. Murano – Isola di San Michele – Biënnale.<br />
47<br />
Het vroege opstaan is inmiddels gewoonte. Maar een blik uit raam van het hotel belooft<br />
wat het weer betreft niet veel goeds. Van <strong>Padua</strong> weer met de bus in de file naar Mestre<br />
en vervolgens per trein naar <strong>Venetië</strong>. Genieten van het alledaagse Italië. Ook vandaag<br />
moest Loes waarschijnlijk improviseren, het programma aanpassen aan de<br />
weersomstandig- heden en inspelen op de actualiteit. De uitgeleefde VE8103 met haar<br />
norse schipper zullen zeker niet haar eerste keuze geweest zijn. Maar ook hier moet je<br />
roeien met riemen etc. De morgen startten we met een bezoek aan Murano. Bij<br />
aankomst werden we<br />
meteen in een glasblazerij geloodst. In ieder<br />
geval is het lekker warm bij een demonstra- tie van een glas blazen. Is helemaal niet zo moeilijk !! Vervolgens run op de show- room<br />
maar ook op de koffieautomaat . Murano is sinds 1293 het centrum van de Venetiaanse<br />
glasproductie. Het glasmuseum Museo Vetrario bezoeken we niet maar wel de Basilica<br />
di Santa Maria e Donato. Binnen maken we kennis met een moderne koster, hoogwer -<br />
ker, die het zicht op de mooie vloer verspert 1140. Wel een goed zicht op colonnades van<br />
de apsis. De twee Bellini’s in parochiekerk San Pietro Martire hebben we gemist.<br />
Loes heeft de schipper zover gekregen dat we opstomen naar Isola di San Michele. Dit<br />
eiland wat velen nog steeds in gedachte zal blijven vanwege het steile gladde loopplankje,<br />
de levensreddende hulp van Leo M, is er een wc op een kerkhof ?
48<br />
Dit kerkhof is geen trieste plek maar een vredig, goed onderhouden, kleurrijk kerkhof<br />
met een klooster van de Franciscanen. Op het kerkhof zijn graven gerangschikt volgens<br />
confessie. Minder beroemde personen worden na 10 jaar verlegd . Het aan boord gaan is<br />
een stuk eenvoudiger. Op het eiland hebben we niemand achtergelaten. Met de<br />
´feutekes´ ´schneurden we weer terug de stad in voor de lunch. Waar we tenslotte Padre<br />
Piu die morgen bedankten voor een behouden terugkeer. Bij een restaurant had de<br />
waard die de groep zag al gerekend op de dag van zijn leven. Maar op zijn toonbank<br />
was<br />
voor ons niets aan te wijzen. Zo konden we de gebaren uit les 1 van Loes in de<br />
praktijk<br />
bekijken.<br />
Na<br />
de lunch zijn we met ± 15 personen per vaporreto naar de Biënnale gevaren.<br />
Thaddé Goossens.
Donderdagmiddag, 20 oktober.<br />
Op<br />
deze pagina zou het verslag komen over de donderdagmiddag gemaakt door Leo<br />
Mommer.<br />
Echter . . . .om het spannend te maken en om er voor te zorgen<br />
dat niet-schrijvers er<br />
toch niet langs komen iets te doen, hebben we er een prijsvraag van gemaakt.<br />
50<br />
Iedereen die het juiste antwoord geeft op de vraag: “Welke twee personen staan op<br />
onderstaande foto afgebeeld?” wint de hoofdprijs. Deze is . . . het geweldige, spannende<br />
verslag van deze enerverende, bloedstollende middag.<br />
De oplossing kun je bekend maken bij Marjo of Leo Mommer, die de hoofdprijs dan in<br />
jullie reisverslag zullen plakken.
51<br />
Hier zal het verslag van Leo Mommer geplakt worden .......<br />
. .............. als je de namen van de twee personen op de foto<br />
goed<br />
geraden hebt ! !
52<br />
Vrijdag<br />
21 oktober. <strong>Padua</strong>. Busreis <strong>Padua</strong> – <strong>Verona</strong>.<br />
Vandaag<br />
eens niet de wekservice om half 7. Maar toch even doorwerken in de vroege<br />
ochtend,<br />
want we verlaten vandaag het Sheraton Hotel. Koffers in de bus, koffers weer<br />
uit<br />
de bus, want deze bus brengt ons alleen naar <strong>Padua</strong> Centrum. Voor een enkele tas is<br />
al<br />
dat heen en weer gesjouw te veel: die begeeft het. Het miezert nog steeds een beetje.<br />
Met<br />
onze groep “ vlaaien” ( geen oude taarten! ) starten we bij de Basilica di Sant’<br />
Antonio,<br />
ook wel Il Santo genoemd. Buiten vertelt Loes het een en ander over deze<br />
basiliek:<br />
we zien duidelijk de Byzantijnse invloeden: een centrale kegelvormige koepel<br />
omgeven<br />
door zeven andere koepels. In de gevel Gotische en Romaanse elementen.<br />
Deze<br />
kerk is een populair pelgrimsoord. Men komt er Anthonius vereren: hij is niet<br />
alleen de heilige die je helpt bij verloren zaken – Jenny verloor in de kerk haar hoedje<br />
en jawel: het werd teruggevonden!—ook is hij de beschermer van kinderen en<br />
huwelijksgeluk.<br />
En gezien de foto’s van autowrakken bij zijn tombe in de noordvleugel<br />
ook beschermer bij verkeersongevallen! Kortom: een heilige met een volle baan! Achter<br />
het altaar is een reliekschrijn met daarin het “apparato vocale” (de tong) en helemaal<br />
bovenin<br />
het gebit van Sant’ Antonio.
53<br />
Bij het klooster horen drie kloosterhoven: heel mooie, rustige plaatsen, tot in een van die<br />
hoven allemaal Italiaanse kleutertjes binnenkomen, die al jong op bezoek komen bij de<br />
heilige Anthonius, die hen dus zal beschermen.<br />
Als iedereen voorzien is van Antoniootjes in kogelhuls – die bij de paters minder kosten<br />
dan buiten- bekijken we voor de kerk nog even het standbeeld van Gattamelata (zeer<br />
zoet katje!) van Donatello. Deze huurlingenaanvoerder verdedigde de Venetiaanse<br />
Republiek tegen de Turken. Geen katje om zonder handschoenen aan te pakken dus!
Als we naar het centrum van <strong>Padua</strong> lopen, breekt de zon door.<br />
We wandelen eerst naar de Piazza delle Erbe (Kruidenplein) waar markt is. Bij de<br />
koffie zien we wat potsierlijk uitgedoste afgestudeerde medische studenten (traditie).<br />
Met een van hen mag Emmy op de foto!<br />
54<br />
Dan op weg naar de Capella degli Scrovegni in het Arena Park. Deze beroemde kapel is<br />
van<br />
1304 tot1313 beschilderd door Giotto. Om 11.45 en 12.00 mogen we in twee groepen<br />
naar<br />
binnen. Omdat we aan de verkeerde<br />
kant bij de kapel aankomen, moeten we<br />
omlopen en zijn dan iets te laat. Chaos maar vooral boze Italiaanse mannen alom! Éėn<br />
groep ziet geen inleidende video, de andere wel, 4 mensen helemaal niets! Zij mogen,<br />
nadat Loes hemel en aarde bewogen heeft, met een<br />
volgende groep mee.<br />
In de kapel heerst rust en is iedereen vol bewondering voor de prachtige fresco’s. In<br />
onze groep mocht Loes (bij de gratie van een aardige suppoost) uitleg geven; wij hadden<br />
geen inleiding gezien. Giotto was een meester in het elimineren van details, een eenvou-<br />
dige compositie, goede vlakverdeling en dieptewerking. Hij geeft aan de afbeeldingen<br />
een natuurlijke uitstraling, in tegenstelling tot<br />
de Byzantijnse schilders die hun personen<br />
nogal star uitbeeldden.<br />
Langs de onderrand grisailles van deugden en ondeugden.<br />
Erboven fresco’s die scènes uit het leven en lijden van Christus en Maria voorstellen.<br />
Boven de entree het Laatste Oordeel. Scrovegni biedt hierop een model van de Kapel
55<br />
Het Laatste Oordeel van Giotto.
57<br />
aan Maria aan. Hij wilde aflaten verdienen<br />
voor zijn vader die een woekeraar<br />
was geweest<br />
en hij liet daarom de kapel bouwen.
58<br />
De fresco’s zijn prachtig. Overweldigend. Leuke details zijn de duivels bij het Laatste<br />
Oordeel. Het geheel wordt bekroond door een prachtig sterrenplafond. We mogen maar<br />
ongeveer tien minuutjes binnen blijven, wat uiteraard veel te kort is voor intensief<br />
bekijken. De details bekijken we in het gekochte boekje.<br />
Als de groep weer compleet is, gaan we terug naar de Piazza dei Signori met het Palazzo<br />
del Capitano, waar we vrij zijn tot 16.00 uur. Heerlijk geluncht op een terras in het zon-<br />
netje en daarna een rondwandeling langs alle mooie punten.<br />
Met de bus op weg naar onze laatste bestemming: <strong>Verona</strong>. We komen aan bij het<br />
Holiday Inn Hotel, waar het een flink gedrang is in het smalle gangetje om de liften te<br />
bereiken. Veel mensen die op de 1 e verdieping hun kamer hebben, gaan maar via de trap<br />
naar boven. Het diner was buiten het hotel gepland, maar na een opmerking van de<br />
chauffeur, dat het naar het restaurant nog 1 uur rijden met de bus zou zijn en daarna<br />
nog in groepjes van zeven in een klein busje naar boven, heeft John even wat telefoontjes<br />
gepleegd en ervoor gezorgd dat we om 20.30 in het hotel kunnen eten. Het heeft prima<br />
gesmaakt en tot onze verrassing was er meer wijn dan de beloofde hoeveelheid. Heerlijk<br />
rozig duiken we ons bed in , op naar de laatste dag.<br />
Annemiek.
Eindelijk<br />
Cissel<br />
“ bijna”<br />
helemaal<br />
op<br />
een<br />
foto.<br />
Zaterdag 22 oktober. <strong>Verona</strong> – Terugvlucht.<br />
59<br />
Na een versterkt ontbijt in het Holiday Inn hotel vertrekken we met koffer, voor een<br />
bezichtiging van de stad <strong>Verona</strong>.<br />
<strong>Verona</strong> is de tweede grootste stad van de region Veneto, gelegen aan het water, de rivier<br />
Adige die 410 km lang is en aan de heuvels, heel bekend ook om de mooie winkelprome-<br />
nade. Op weg naar de grootste bezienswaardigheid, De Arena, passeren we diverse<br />
kraampjes, waar naar later bleek zwitserse kazen en wijnen worden aangeprezen .<br />
De ingehuurde gids Daniëlla wacht ons al op, met als herkenbaar accessoire, een ANWB<br />
rugzakje.
60<br />
De Arena, in Latijn betekent dit “zand”, werd in 500 v. chr. door de Galliciers gebouwd.<br />
Het hoogste punt van de Arena is 30 m.<br />
Het amfitheater werd opgedragen aan de keizers die er de Spelen organiseerden om de<br />
populariteit van het volk te winnen.<br />
De leeuwen werden uit Noord-Afrika gehaald. Wanneer dieren gedood werden, werd<br />
het vlees gratis aan het volk uitgedeeld ( in die tijd was er nog geen dierenbescherming).<br />
In<br />
de pauze<br />
werden loterijen gehouden. Een regelmatig bezoek aan de Spelen in de<br />
Arena<br />
werd als onderdeel van de opvoeding gezien. Tijdens de Romeinse periode<br />
kwamen het klassieke toneel, de klucht en politieke bijeenkomsten meer in beeld.<br />
De eerste opera werd in 1913 opgevoerd. Dit was ter ere van de 100e verjaardag van<br />
Guiseppe Verdi en hier werd Aida voor de eerste keer opgevoerd. Dit werd een enorm<br />
succes en vanaf die periode worden vanaf ongeveer 17 juni tot en met 31 augustus elke<br />
zomer, 5 of 6 verschillende opera’s, o.a. Aida, Carmen, Nabucco, La Traviata en<br />
Madame Butterfly opgevoerd. Zonder technische versterking kunnen avond aan avond<br />
zo’n 22.000 toeschouwers dit spektakel zien, waar zo’n 800 mensen zowel voor als achter<br />
de schermen bezig zijn.<br />
Ook wij nemen plaats op de stenen om de groepsfoto te nemen.
61<br />
Vervolgens lopen we naar het balkon van Romeo en Julia, deze tragedie werd<br />
geschreven door William Shakespeare en speelde zich af in een tijdsbestek van 5 dagen.<br />
Beide geliefden ontmoeten elkaar tijdens een gemaskerd bal en zijn op slag verliefd. In<br />
de<br />
nacht komt Romeo terug via het balkon naar Julia. Op de tweede dag zijn ze<br />
getrouwd. Romeo vermoord een concurrent en vlucht. In de nacht komt hij bij Julia<br />
terug. De derde dag trouwt Julia opnieuw.<br />
Ze neemt een drankje in, waarbij ze<br />
schijndood is om vervolgens dood te worden verklaard. Romeo kon niet worden<br />
gewaarschuwd, waardoor hij dacht dat<br />
Julia echt dood was. Romeo neemt zelf gif in en<br />
sterft. De 5e dag wordt Julia wakker en ziet dat haar geliefde niet meer leeft, zij neemt<br />
zijn dolk en pleegt zelfmoord. Snik.
62<br />
Julette.
63<br />
Vervolgens lopen we naar de Piazza della Erbe ( Kruidenplein), het mooiste plein van<br />
<strong>Verona</strong>, waar ook een enorm beeld, het symbool van Venetie, de leeuw is geplaatst.<br />
Aan het Piazza dei Signori staat een hoog standbeeld, waarbij een kogel naar beneden<br />
zal vallen wanneer een eerlijk iemand onder dit beeld doorloopt. Wie durft ……………<br />
NIEMAND.<br />
Telefoon : “de man van Daniella is aan de lijn en vraagt wanneer het eten op tafel staat”.<br />
Zij zegt, ik ben aan het werk. Kort daarna rent ze naar huis. !!!!!!!!!!<br />
Zou ze trouwens polenta = paardenvlees koken, dit is een typisch Veronees gerecht.<br />
Vervolgens gaat ieder zijn eigen gang, richting Museo di Castel Vecchio of de winkelstraat.<br />
Na een heerlijke lunch en een laatste cappuccino op het plein voor de Arena,<br />
nemen we afscheid<br />
van een sfeervol <strong>Verona</strong>.<br />
Al snel gaat onze gids Loes ons verlaten, ze neemt de trein richting Rome.<br />
Loes bedankt voor je deskundige en goede begeleiding en we zien je graag terug op de<br />
reünie!<br />
Chocolaatjes in de bus van Ria als goedmakertje voor het eventjes wachten in <strong>Venetië</strong>.<br />
Dachten we dat we alle spannende activiteiten achter de rug hadden.<br />
Maar, nee…..<br />
Nadat we geruisloos<br />
door alle checks op het vliegveld in Bergamo waren gegleden<br />
wachten<br />
we op vertrek bij gate 8.<br />
Opeens<br />
gaan alle alarmen, in geluid en beeld, zwaailichten…………<br />
Aanslag,<br />
dreiging, terroristen, uitbraak………………………………
64<br />
Nee hoor , Corry leunt tegen een deur.<br />
Voordat ze misschien wordt verhoord of iets dergelijks, spurt ik naar haar toe om nog<br />
commentaar te krijgen en Corry zegt, “ik wilde alleen maar leunen”!<br />
Na een snelle busreis terug in een regenachtig Gulpen, na een zeer geslaagde reis.<br />
Marion<br />
Hendrikx.<br />
Dames van het goede leven !
B<br />
65<br />
Verslaafd ? Kont !<br />
Gekken Gek<br />
Buik<br />
G ?<br />
e ?<br />
k<br />
k<br />
e<br />
n<br />
Gek