Brief jubilarissen - ie-net

Beste jubilarissen,
Ik ben bijzonder verheugd u allen hier zo talrijk te mogen begroeten in dit prestigieuze
“Paleis der Academiën”. De voorbije jaren werden de jubilarissen tijdens een soort
“vieruurtje” in de aanloop naar de jaarlijkse algemene vergadering in de bloemetjes gezet,
maar dit liep soms toch een beetje verloren in de drukte van de voorbereiding van die
algemene vergadering. Onze algemeen directeur Hans Romaen meende daarom zeer terecht
dat wij als KVIV onze trouwste leden met een staat van dienst van 50 en meer jaar meer eer
dienden aan te doen, en ik ben hem daarin met heel veel genoegen gevolgd: vandaar dat wij
hier vandaag in dit academiënpaleis, het “aedes academiarum”, te gast zijn. Het moge een
mooie traditie worden.
De keuze van deze locatie is niet toevallig: vooreerst is het een gebouw met een grote
geschiedenis. Het werd opgetrokken toen de Zuidelijke Nederlanden deel uitmaakten van de
Oostenrijks‐Hongaarse monarchie onder Keizerin Maria‐Theresia, in de tweede helft van de
18 de eeuw. Onder de invloed van de Franse filosofen Denis Diderot en Jean le Rond
d’Alembert werden in de periode 1750‐1760 overal in Europa academiën opgericht. De
Brusselse academie kwam in dat opzicht eerder laat tot stand. Maar met de Franse revolutie
kwam een eind aan het Oostenrijks bewind, en de “thérésienne”, de theresiaanse academie,
kon niet stand houden. Brussel werd gedegradeerd tot hoofdstad van het departement van
de Dijle. In 1815 verloor Napoleon echter de slag bij Waterloo, en de Nederlanden werden
herenigd. Koning Willem I herstelde de academie in haar vroegere functie onder de naam
“Académie Royale des Sciences et Belles‐Lettres de Bruxelles”, in het Nederlands
“Koninglijke Academie van Wetenschappen en Fraeije Letteren van Brussel”. Maken we nu
een verre sprong voorwaarts, over de Belgische omwenteling van 1830 heen, naar 18 maart
1938: op die datum werd de Nederlandstalige vleugel van de academie verzelfstandigd
onder de naam “Koninklijke Vlaamse Academie voor Wetenschappen, Letteren en Schone
Kunsten van België”. Volgend jaar, in 2013, zal de KVAB dus haar 75‐jarig bestaan vieren.
Maar er is meer: sinds 2008 telt de KVAB vier klassen: de menswetenschappen, de kunsten,
de natuurwetenschappen en de technische wetenschappen. Met deze laatste, vierde, klasse
kregen de burgerlijk en bio‐ingenieurs eindelijk een eigen zelfstandige entiteit binnen de
academie: lange tijd (sinds 1988) waren de ingenieurs in de KVAB slechts vertegenwoordigd
in een “comité van de academie voor wetenschappen en techniek”, CAWET, dat toegevoegd
was aan de klasse van de natuurwetenschappen. In onze buurlanden bestond reeds lang een
zelfstandige academische klasse voor de ingenieurswetenschappen, en het duurde dus tot
Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging VZW
KVIV VZW
Desguinlei 214, B-2018 Antwerpen 1, Tel.: +32 (0)3-260 08 40, Fax: +32 (0)3-216 06 89
000-0427995-31 068-2142215-94 220-0724754-06 320-0009336-94 408-7053841-66
info@kviv.be www.kviv.be

2008 voor de Vlaamse regering de statutenwijziging goedkeurde waardoor de vierde klasse
kon worden opgericht. We zijn niet 100% gelukkig met de naam “technische
wetenschappen” (we hadden liever “ingenieurswetenschappen” gehoord), en we hadden
eigenlijk zelfs gehoopt op een aparte academie (zoals de academie voor geneeskunde, die
ook in dit gebouw is gehuisvest), maar uiteindelijk aanvaardden wij pragmatisch deze vierde
klasse als snelste weg naar een eigen plaats in de academische wereld, waardoor wij op
gelijkwaardige wijze met onze buitenlandse collega’s kunnen communiceren.
Geschiedenis, beste jubilarissen, zal een rode draad zijn doorheen mijn lezing, want ook de
KVIV beleeft dezer tijd haar belangrijkste verandering sinds haar oprichting onder de naam
VIV op 23 december 1928 in het Hotel Wagner te Antwerpen. Inderdaad, op 29 juni 2011
werd in het Ingenieurshuis, tijdens een bijzondere algemene vergadering van het
Technologisch Instituut, een statutenwijziging van dit TI goedgekeurd, waardoor de weg
werd vrijgemaakt voor de oprichting van ie‐net vzw, rechtsopvolger van het TI, waarin nu
ook de vormingspoot van de vereniging van de industrieel ingenieurs, de Vlaamse
Ingenieurskamer of kortweg de VIK, werd opgenomen. ie‐net wil echter meer zijn dan de
samenvoeging van de vormingsactiviteiten van het TI en van de VIK: het wil de spreekbuis
zijn van alle academisch gevormde ingenieurs in Vlaanderen. Deze samenwerking tussen
burgerlijk, bio‐ en industrieel ingenieurs mag zonder meer een revolutionaire doorbraak
heten. Zij beantwoordt aan de vraag van onze leden naar een hogere visibiliteit van het
ingenieursberoep in de media en in de publieke opinie, en zij sluit uiteraard ook aan bij de
beslissing van de Vlaamse regering om de studies van industrieel ingenieur te integreren in
de universiteiten.
We zijn er ons goed van bewust dat deze evolutie, die op termijn wellicht zal leiden tot een
algehele fusie van KVIV en VIK, geen evidentie is voor onze leden. Zelfs bij de opname van de
bio‐ingenieurs (de vroegere landbouw‐ingenieurs) in de KVIV werden reeds wenkbrauwen
gefronst, omdat dit al beschouwd werd als een aantasting van de toppositie van de
burgerlijk ingenieurs in het bedrijfsleven, de overheidsdiensten en de academische wereld.
De integratie van de industrieel ingenieurs is nog een stap verder: zij komen uit een periode
waarin zij via een driejarige opleiding de graad van technisch ingenieur haalden, kregen eind
de jaren 70 de overgang naar een vierjarige opleiding met als titel “industrieel ingenieur”, en
zullen nu, heel wellicht via een vijfjarige opleiding, afstuderen aan een universitaire faculteit
en een diploma halen van master of science.
Charles Robert Darwin schreef in zijn magnum opus “The origin of species”: “Het is niet de
sterkste van een soort die overleeft, ook niet de intelligentste. Wel degene die zich het
beste aan veranderingen kan aanpassen.”
Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging VZW
KVIV VZW
Desguinlei 214, B-2018 Antwerpen 1, Tel.: +32 (0)3-260 08 40, Fax: +32 (0)3-216 06 89
000-0427995-31 068-2142215-94 220-0724754-06 320-0009336-94 408-7053841-66
info@kviv.be www.kviv.be

Dit adagium sterkt ons in de overtuiging dat wij met de KVIV een juiste beslissing hebben
genomen om over te stappen van een te elitaire en in zichzelf gekeerde vereniging, naar een
open vereniging die kan spreken voor alle ingenieurs in Vlaanderen, en die de
maatschappelijke waarde van het ingenieursberoep in de media en in de publieke opinie wil
uitdragen.
Op 17 november 2010 vierde de faculteit ingenieurswetenschappen van de UGent haar 175‐
jarig bestaan. Bij die gelegenheid werd aan burgerlijk ingenieur en astronaut Dirk De Winne
een institutioneel eredoctoraat toegekend. Samen met ie‐net (toen nog vzw in oprichting)
werd een symposium georganiseerd over onderzoek en innovatie voor meer welvaart in
2020. Heel a‐typisch voor een ingenieurssymposium werden de lezingen gegroepeerd rond
heel onwetenschappelijk klinkende begrippen: clean, fun, safe, life, smart en speed. Toch
was dit zeer “to the point”: de koppeling van deze zes begrippen, die nauw aansluiten bij
onze dagelijkse belevingen, aan het ingenieursberoep toont perfect aan dat de ingenieur als
missie heeft oplossingen te zoeken voor uitdagingen die op ons af komen. Ik citeer even
eredoctor Frank De Winne: “oplossingen vinden betekent omgaan met evenwichten, met
veranderende verwachtingen, met allerlei kleine en grote beperkingen, morgen meer nog
dan vandaag.”
U kan de bijzonder boeiende voordrachten van dit symposium nalezen in het boek “40
vragen voor 2020”, waarin rond die zes begrippen vragen behandeld worden als:
- Hoe zullen we iedereen op onze planeet kunnen blijven voorzien van voldoende
energie, voedsel en zuiver water?
- Hoe kunnen we ervoor zorgen dat de druk van de groeiende wereldbevolking op ons
milieu afneemt?
- Hoe houden we onze manier van leven duurzaam en betaalbaar?
- Hoe zit dat nu precies met die opwarming van de aarde?
Beste jubilarissen, u studeerde als burgerlijk of bio‐ingenieur af 50, 60, 61 of 62 jaar geleden,
en u hebt allen een stukje meegeschreven aan de geschiedenis van de ingenieurs in
Vlaanderen. De uitdagingen van toen zijn vandaag wellicht inhoudelijk heel anders
geworden, maar de rol van de ingenieur in de maatschappij is even belangrijk gebleven.
Sommigen onder u waren van heel nabij betrokken bij de ontstaansgeschiedenis van de
KVIV: ik denk hier in het bijzonder aan confrater prof. Jacques Péters, wiens vader Oscar
Péters in 1940 aan de wieg stond van het Technologisch Instituut dat nu van naam is
veranderd en ie‐net heet. In die oorlogsjaren was een van de prioriteiten van het TI het
ontwikkelen van vervangingsproducten (“Ersatz”) vanwege het gebrek aan de goede
grondstoffen. Ook toen was de uitdaging omgaan met beperkingen!
Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging VZW
KVIV VZW
Desguinlei 214, B-2018 Antwerpen 1, Tel.: +32 (0)3-260 08 40, Fax: +32 (0)3-216 06 89
000-0427995-31 068-2142215-94 220-0724754-06 320-0009336-94 408-7053841-66
info@kviv.be www.kviv.be

In 1941‐42 was Oscar Péters algemeen voorzitter van de VIV, en hij heeft uiteraard zeer
goed de stichters van de VIV gekend: de irs. Van Bockxstaele, Sano, Mariman (de eerste
algemeen voorzitter) en Stuckens.
Jacques Péters stuurde mij na ontvangst voor de uitnodiging van vandaag een dankbriefje
dat hij besloot met een citaat toegeschreven aan Willem De Zwijger, de pater patrias van de
Noordelijke Nederlanden: “point n’est besoin d’espérer pour entreprendre, ni de réussir
pour persévérer.” Hij bedoelde het als eresaluut aan onze vier stichters, en wellicht ook als
bemoediging voor ons die de vereniging naar een duurzame toekomst moeten loodsen.
De Zwijger is ook de auteur van de wapenspreuk van Oranje: “je maintiendrai”. In naar
volledigheid luidde ze: “Je maintiendrai l'honneur, la foy, la loi de Dieu, du Roy, de mes amis
et moy.” In het Gents kort men dit af met de leuze “nie pleuje” (niet plooien). Misschien niet
slecht voor de ingenieurs?
Beste jubilarissen, onze hartelijkste gelukwensen met dit jubileum, en “ad multos annos”!
Ik dank u voor uw aandacht!
Paul Verstraeten
17 april 2012
Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging VZW
KVIV VZW
Desguinlei 214, B-2018 Antwerpen 1, Tel.: +32 (0)3-260 08 40, Fax: +32 (0)3-216 06 89
000-0427995-31 068-2142215-94 220-0724754-06 320-0009336-94 408-7053841-66
info@kviv.be www.kviv.be