Hoge hakken, lange tenen - Academische Werkplaats Publieke ...

Door participatie van onderzoeksinstituten in de academische
werkplaats kan er een betere balans ontstaan tussen wetenschappelijke
en maatschappelijke opbrengsten. Dit is in het
voordeel van alle partners. Het vergt echter de nodige balanceerkunst.
Volker Hackert, promovendus en arts
Infectieziektebestrijding
Volker Hackert doet onderzoek naar de uitbraak van Q-koorts
in Zuid-Limburg in 2009. “We willen in kaart brengen hoe
de bacterie zich bij een dergelijke uitbraak gedraagt, zodat
we de situatie in de toekomst beter kunnen inschatten en
adequate maatregelen kunnen treffen om verspreiding tegen
te gaan.” Dit is een voorbeeld van een onderzoek waarin
maatschappelijke, wetenschappelijke en praktische relevantie
samengaan.
Het valkuiltje van de profileringsdrang
De academische werkplaats is een virtuele en dynamische netwerkorganisatie.
Partijen spreken met elkaar af om (tijdelijk)
samen te werken. Het is geen nieuwe organisatievorm, geen
nieuw instituut. Met uitzondering van de kernpartners, nemen
steeds andere partijen deel. Probleem van netwerkorganisaties
is dat er geen duidelijke hiërarchie is. Er is niet één baas,
maar er zijn er meerdere. Sommige werkplaatsen hebben een
eigen logo ontworpen, andere werkplaatsen niet. Als er geen
gezamenlijk logo is, bestaat het risico dat er veel tijd verloren
gaat met discussies over het opnemen van de logo’s van alle
deelnemende partners in bijvoorbeeld een persbericht. Ook
bij de fiattering van persberichten dreigt stuurloosheid. Welke
partners worden benoemd, wie bepaalt de inhoud, wie controleert
de tekst en wie heeft daarbij het laatste woord? Vragen
waar het grote publiek doorgaans geen boodschap aan heeft,
maar die wel onnodig veel tijd op kunnen slokken.
Waarom praktijkpromovendi?
De Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Limburg
heeft tijdens de voorbereiding van de plannen al aangegeven
promovendi te zoeken uit de gezondheidspraktijk. De publieke
gezondheidszorg moet academiseren, niet de universiteit. Bij
Tranzo, een academische werkplaats avant-la-lettre, bestaat al
sinds de start in 2004 iets soortgelijks. Science practitioners
noemt Tranzo deze onderzoekers, omdat ze onderzoek en
praktijk met elkaar combineren. Voor een Tilburgse science
practitioner hoeft dat onderzoek niet per se een promotieonderzoek
te zijn. Voor de praktijkpromovendi van de Limburgse
werkplaats gaat het wel om onderzoek dat in principe binnen
vier jaar moet resulteren in een academische promotie. In Limburg
zijn inmiddels tien praktijkprofessionals met jarenlange
werkervaring een promotieonderzoek gestart. Caphri vormt
voor hen de ingang naar de universiteit. Het grote voordeel
van Caphri is dat alle thema’s op het gebied van de publieke
gezondheidszorg bij deze onderzoeksschool ondergebracht
kunnen worden en de GGD niet wordt meegezogen in de competitie
tussen de onderzoeksscholen. De praktijkpromovendi
combineren dit onderzoek met hun baan in de publieke gezondheidszorg.
Het onderzoek sluit aan bij hun reguliere werkzaamheden.
Hierdoor kunnen onderzoek en praktijk elkaar
bevruchten. Het levert synergie op en uiteindelijk kwaliteitsverbetering
van de praktijk.
Een dergelijke opleidingsplaats tot onderzoeker is voor sommige
praktijkprofessionals dé kans om een sluimerende onderzoeks-
ambitie vorm te geven. Waar zij zich aan het begin van hun
carrière vaak nog niet aangetrokken voelen tot het wetenschappelijk
onderzoek, is het later in hun carrière moeilijk om
daar alsnog naar over te stappen. Voor de meeste praktijk-
professionals is een aio-aanstelling geen realistische optie. Aiosalaris
en -positie sluiten niet aan bij hun loopbaanontwikkeling.
Met het openstellen van posities die opleiden tot onderzoeker,
kunnen zorgpraktijken het beschikbare onderzoekspotentieel
binnen de eigen organisatie identificeren, laten ontluiken en
uiteindelijk benutten. Zo krijgen ook laatbloeiers nog een kans.
Praktijkpromovendus Mieke Steenbakkers
Mieke Steenbakkers is stafmedewerker beleid bij de GGD
Zuid Limburg en doet onderzoek naar de opzet en vormgeving
van integraal beleid bij gemeenten. “Werken in de
praktijk biedt het voordeel dat dataverzameling relatief
makkelijk gaat, zeker bij mij omdat ik onderzoek doe onder
beleidsmakers binnen de gemeenten; een doelgroep waar
ik ook dagelijks mee werk in de praktijk. Ik vond het wel
een stressvolle periode, zeker toen ik nog volop bezig was
data te verzamelen en er weinig tijd was voor reflectie, bezinning
en verdieping. Het lukt steeds beter om streng te
zijn en echt tijd vrij te blokken voor het onderzoek. Momenteel
ben ik volop aan het schrijven en dan komt er
meer rust. Het is mooi om te ervaren dat alle puzzelstukjes
uiteindelijk wel in elkaar vallen.”
42 43
Hoofdstuk 4
Promoveren in de praktijk
In dit hoofdstuk
De Academische Werkplaats Publieke Gezondheid Limburg onderscheidt zich van andere werkplaatsen door promovendi te
selecteren vanuit de praktijk en hen een opleidingsplaats aan te bieden. Wat heeft dit opgeleverd? Hoe gaan praktijkpromovendi
om met dilemma’s in de afweging van belangen van het onderzoek en de praktijk? Hoe slagen zij er in steeds te switchen van
het drukke werk in de alledaagse praktijk naar het meestal eenzame proces van het wetenschappelijk onderzoek. En hoe ervaren
ze dat? Kortom: een hoofdstuk over de voor- en nadelen van het promoveren in de praktijk.