2002-02 - Monument & Materiaal

32
lijke erkers kwamen vroeger vrij veel voor maar zijn inmiddels bijna allemaal
verdwenen. Alleen het pand Noorderhaven ZZ 40 heeft nog twee van deze uitbouwen
aan de gevel.
In de 20e eeuw heeft er een aantal verbouwingen plaatsgevonden dat de
symmetrie van de voorgevels geen goed heeft gedaan.
2. Brugstraat 18 (Beeldbepalend pand/BBP)
Bij een verbouwing van het pand Brugstraat 18 is een zeldzaam gemetseld
kruisvenster ontdekt (afb. 5). Dit venster bevindt zich op de tweede verdieping in
de oostelijke zijgevel van het achterhuis en is in een latere fase van binnenuit
dichtgemetseld (afb. 6). Tijdens eerder onderzoek waren in de westelijke zijgevel
van het achterhuis vier dichtgezette zandstenen kruisvensters gevonden, twee op
de begane grond en twee op de verdieping. De vondst van het venster is bijzonder,
vooral het feit dat beide venstertypen in hetzelfde bouwvolume voorkomen
én uit dezelfde fase dateren. Het gemetselde kruiskozijn dat in Groningen voor
het eerst in het begin van de 15e eeuw voorkomt, gaat namelijk vooraf aan het
type van zandsteen 4 . Het pand is in het verleden al verschillende keren bouwhistorisch
onderzocht maar dit gemetselde venster bleef, vanwege haar moeilijk
bereikbare plaats, onopgemerkt.
Afb. 6. Brugstraat 18, situatieschets van de ligging van
het pand. De pijl wijst naar de plaats van het
dichtgezette bakstenen kruisvenster; het sterretje
geeft de plaats van de vensters van Brugstraat
24 aan. Tekening: Aletta Bastmeijer.
Afb. 5. Brugstraat 18, opmeting van het bakstenen
kruisvenster in de oostelijke zijgevel van het
achterhuis. Tekening: Aletta Bastmeijer.
4. Gemetselde kruisvensters uit de 15e eeuw zijn aangetroffen tijdens een bouwhistorisch onderzoek van het
Rode Weeshuis in Groningen. Reinstra 1996, 93.