Download PDF - Sint Lambertuskerk Rotterdam
Download PDF - Sint Lambertuskerk Rotterdam
Download PDF - Sint Lambertuskerk Rotterdam
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Bij Bruna in Tilburg<br />
Ik vermoed dat u niet vaak in Tilburg komt en dan zeker niet bij de Bruna. Er zijn perioden in<br />
het jaar dat ik er wekelijks ben. In de weken dat ik les geef op het <strong>Sint</strong>-Janscentrum, de<br />
priesteropleiding van het bisdom Den Bosch, moet ik op station Tilburg overstappen. Ik heb<br />
ruime overstaptijd en loop dan de kiosk van Bruna in de stationshal in. De Bruna daar is zoals<br />
alle Bruna's. Een paar weken geleden viel mijn oog op de rekken felicitatiekaarten bij de<br />
ingang. Er stonden namelijk kaarten om te feliciteren met de Eerste Communie. Kijk, dacht ik,<br />
dat hebben ze hier in het katholieke Brabant nog. Ik keek nog eens goed en zag dat een hele<br />
draaistandaard vol stond met alleen maar Eerste Communie kaarten. Ik keek nog eens goed om<br />
te zien hoe die kaarten er dan precies uitzagen. Er waren kaarten met afbeeldingen van<br />
ingepakte kadootjes, kaarten met ballonnen en andere hiep-hiep-hoera-plaatjes, zoals ik die van<br />
verjaardagskaarten ken. Er waren ook kaarten met een voetbal erop of een voetballer, of met<br />
paarden, een hond of een ander dier. Er was zeggen en schrijven één kaart waarop in een<br />
stemmige sfeer een meisjeshand op een boek lag met een witte omslag, goud op snee en een<br />
gouden kruis op de voorkant. Het was te groot voor een missaal en moest dus wel een bijbel<br />
voorstellen. Kortom, er was maar één kaart die wat de afbeelding betreft, enigszins in de buurt<br />
kwam. Anders dan bij felicitatiekaarten bij een geboorte, een nieuw huis, een huwelijk was aan<br />
de afbeeldingen absoluut niet te zien, waar Eerste Communie over gaat. Wie niet weet wat<br />
Eerste Communie is, wordt van de kaarten niets wijzer. Er is feest, gelukwensen zijn op zijn<br />
plaats maar waarmee precies is niet duidelijk. De inhoud van het feest lijkt verdampt.<br />
Bij Bruna in Tilburg zag ik weer voor welke taak – uitdaging, zo u wilt – wij als<br />
geloofsgemeenschap staan. We moeten manieren vinden om de inhoud van het geloof naar<br />
voren te laten komen. Gelukkig zie ik daartoe steeds meer initiatieven. Een ervan is de<br />
standaard met informatieboekjes achterin de kerk. Maar al onze activiteiten van<br />
communievoorbereiding tot CaFÉ zijn erop gericht mensen kennis te laten maken met waar het<br />
bij geloven om gaat. Een feestje is leuk, maar het is pas echt feest als het ergens over gaat.<br />
Nu ik toch in de sfeer van de kiosk ben, kan ik het niet laten u fragmenten te laten lezen van een<br />
artikel uit de Volkskrant van 12 mei j.l. De reportage onder de kop “Pennenpaleis weg uit de<br />
koopgoot” gaat over een zaak in schrijfwaren, die zich gedwongen ziet uit de Amsterdamse<br />
Kalverstraat naar een ander pand te verhuizen. Het artikel schildert de ontwikkelingen in de<br />
winkelstraat:<br />
“Zou het kunnen dat de pen passé is, de vulpen? In ieder geval in de koopgoot van Amsterdam.<br />
In de Kalverstraat was 85 jaar lang een pennenpaleis gevestigd ... uit heel het land kwam de<br />
liefhebber van het betere schrijfgerei naar Amsterdam. Verloedering van het winkelbestand<br />
noch economische crisis leek het instituut te raken. Maar zondag sluit het zijn deuren (…) Het<br />
afscheid van de Kalverstraat … komt in zekere zin op tijd. Het is een woeste winkelstraat<br />
geworden, waar de grote ketens, vooral op het gebied van de mode elkaar verdringen... de<br />
Kalverstraat kalft verder af. Vijf jaar geleden... verdween het Kantenhuis – oude, trotse winkel<br />
in fournituren. Dan heb je nog Maison de Bonneterie, maar die modewinkel is welbeschouwd<br />
alleen in naam nog een reminiscentie aan een andere tijd. Wie het onverstoorbaar volhoudt in<br />
de Kalverstraat is De Papagaai, voormalige katholieke schuilkerk. Bij de deur nodigt sinds jaar<br />
en dag een reclamebord de shoppers uit om binnen te komen: 'Een kwartier voor God'.”<br />
Ook in de komende vakantietijd zullen mensen misschien wel voor een kwartier kerken<br />
binnenlopen, om ze te bekijken, om een kaarsje op te steken. Even tijd voor iets anders en<br />
misschien wel voor Iemand anders. Daarnaast zijn er de pelgrims die juist voor heiligdommen<br />
de reis ondernemen. Veel over religieuze reizen kunt u in deze vakantie-aflevering lezen. Moge<br />
de komende vakantietijd ontspanning zijn en ook verdieping, een tijd van recreatie –<br />
herschepping.<br />
R.G.M. Gouw, pastoor<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 1
Parochie updates<br />
Terugblik Stille Omgang vanuit Lambertusparochie<br />
Vorig jaar hebben we een start gemaakt om met parochianen vanuit onze kerk gezamenlijk mee<br />
te lopen in de Stille Omgang te Amsterdam. We waren toen met zeven parochianen, net genoeg<br />
om een bus te organiseren. Dit jaar waren in <strong>Rotterdam</strong> weer verschillende opstapplaatsen, met<br />
nu eentje bij onze Lambertusparochie. Het dubbele aantal, veertien parochianen, stapten in de<br />
Hoflaan op. Tijdens de busreis werd de rozenkrans gebeden met intenties opgegeven door de<br />
aanwezigen. Een mooi en goed begin om alvast een geestelijke voorbereiding in gang te zetten<br />
voor het gebeuren in Amsterdam.<br />
In de historische schuilkerk, de Papagaai in de Kalverstraat, vond een plechtige<br />
eucharistieviering plaats als start van de Stille Omgang. Heel inspirerend en dit jaar zeer<br />
toepasselijk, omdat het centrale thema “de betekenis van de Eucharistie” was. Vervolgens<br />
begon de voettocht door Amsterdam. De stilte, het ontbreken van uiterlijk vertoon, het late uur<br />
maar vooral de zwijgende verbondenheid van duizenden christenen komend vanuit heel<br />
Nederland die zich al biddend en mediterend ook verbonden weten met Jezus Christus. Ieder<br />
had zijn/haar eigen motief om erbij te zijn: vanuit traditie voor een moment van bezinning of ter<br />
herdenking van het mirakel. Indrukwekkend ook door het schrille contrast: de Stille Omgang<br />
gaat door het nachtelijke uitgaansgebied van Amsterdam.<br />
Daarna weer naar huis met het geloof, de hoop en de intentie om volgend jaar het aantal<br />
deelnemers vanuit onze parochie weer te verdubbelen. Gaat u ook mee?<br />
Fransje Brussaard<br />
CaFÉ (Catholic Faith Exploration) - succesvol verlopen<br />
Deze winter was er voor het eerst in <strong>Rotterdam</strong> de gelegenheid om op zeven dinsdagavonden in<br />
ons parochiehuis het programma CaFÉ te volgen. Avonden om elkaar te ontmoeten en in<br />
gesprek te gaan over de fundamenten van ons geloof. Dit kreeg vorm door eerst met elkaar naar<br />
een DVD over een geloofsonderwerp te kijken en daarna in ontspannen sfeer na te praten bij<br />
een hapje en een drankje.<br />
Gemiddeld kwamen er zes gasten, sommigen kwamen een avond kijken en weer anderen waren<br />
alle avonden aanwezig. Mooi was dat we voor een deelnemer konden voorzien in een manier<br />
om het geloof van de kindertijd opnieuw aandacht te geven. Gaandeweg bezocht een groepje<br />
jongeren het CaFÉ die ervoor zorgden dat het aardig op een gezellig café ging lijken. Al met al<br />
een prima concept voor geloofs- en gemeenschapsvorming.<br />
Corinna Gerlach<br />
Alpha-cursus najaar 2012<br />
De zomertijd kondigt zich aan, zodat er op korte termijn gekeken gaat worden hoe de<br />
mogelijkheden zijn om dit najaar weer een Alpha cursus te houden. Nu zijn hierover nog geen<br />
concrete gegevens bekend, behalve dat bij voldoende medewerkers én deelnemers van start zal<br />
worden gegaan in de week na het Lambertusfeest (16 september). Houd de website van de<br />
parochie en berichtgeving in het volgende mededelingenblad in de gaten.<br />
Zoals inmiddels bekend, bestaat de cursus uit tien dinsdagavonden die beginnen met een<br />
maaltijd waarna verschillende sprekers over een onderwerp van het christelijk geloof een<br />
inleiding geven. Voor de organisatie van de cursus kunnen we altijd meer of nieuwe<br />
medewerkers gebruiken. Meehelpen kan op veel verschillende manieren, zoals boodschappen<br />
doen, publiciteit verzorgen, cursistencontact onderhouden en natuurlijk met voorbede. Het is<br />
altijd mogelijk om eerst als cursist kennis te maken met de Alpha-cursus en uw geloof op te<br />
frissen, ook al gaat u al jaren naar de kerk. Mocht u voor een van beide mogelijkheden<br />
belangstelling hebben dan kunt u contact opnemen met het parochiesecretariaat.<br />
Het Alpha-team<br />
2<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Opbrengst kledinginzameling Mensen in Nood 2012<br />
De kledinginzameling van de Stichting Mensen in Nood op 21 april j.l. heeft 300 kg aan<br />
kleding opgeleverd. De stichting brengt graag haar dank aan u over. De opbrengst van de<br />
verkochte kleding gaat naar de noodhulp-, wederopbouw- en preventieprojecten van Cordaid<br />
Mensen in Nood.<br />
Sam's Kledingactie voor Mensen in Nood, www.samskledingactie.nl<br />
Koffie na de hoogmis<br />
Het mooie seizoen is weer begonnen. U heeft waarschijnlijk uw tuinstoelen al buiten staan en<br />
we kunnen weer elk zonnestraaltje gaan pakken. Dat willen verschillende vrijwilligers van de<br />
Lambertusparochie ook en bij mooi weer kan er na de hoogmis koffie, thee of limonade<br />
gedronken worden op het terras van onze parochietuin. Het contact met uw medekerkgangers<br />
hoeft niet beperkt te blijven tot het schudden van elkaars hand bij de<br />
vredeswens, maar kan uitgebreid worden tot een persoonlijk contact.<br />
U kunt uw medegelovigen en medeparochianen beter leren kennen,<br />
de preek van deze zondag met elkaar beschouwen of met elkaar<br />
brainstormen hoe we onze kerkgemeenschap nog meer vorm kunnen<br />
geven. Enig minpuntje is misschien de staat waarin onze vroeger zo<br />
mooie tuin verkeert. Door de bouw van de nieuwe school bij onze<br />
buren hebben wij een offer moeten brengen om het bouwverkeer toegang te verlenen tot de<br />
bouwplaats. Als de school in 2013 gebouwd is, zal onze tuin weer hersteld worden.<br />
We zien u graag bij mooi weer na de hoogmis in de tuin!<br />
Pater Hoogland benoemd tot provinciaal overste<br />
In het weekend van 12/13 mei jl. heeft studentenpastoor Mark-Robin Hoogland cp na de missen<br />
bekend gemaakt dat hij door het Provinciaal Kapittel van de Passionisten benoemd is tot<br />
provinciaal overste. De komende vierjaar geeft hij leiding in het hoogste bestuur van de<br />
Passionisten die tot de provincie van de congregatie horen, d.w.z Nederland en een gedeelte van<br />
Duitsland.<br />
De Congregatie van de Passionisten is een kloostergemeenschap die in 1721 gesticht is door de<br />
H. Paulus van het Kruis (Ovada 1694 – Rome 1775). Wereldwijd zijn er momenteel 2400<br />
Passionisten die werkzaam zijn in 59 landen. Het enige Nederlandse klooster van de<br />
Passionisten staat in Haastrecht (bij Gouda).<br />
Naar het zich nu laat aanzien, heeft deze benoeming geen consequenties voor het voorgaan elke<br />
tweede weekend in de Lambertusparochie. Wij wensen Pater Hoogland veel succes en Gods<br />
zegen in zijn nieuwe functie.<br />
Wereldjongerendagen 23-28 juli 2013 Rio<br />
“Ga en maak alle volkeren tot mijn leerlingen”<br />
Door de bisdommen worden er naar Rio drie verschillende reisopties aangeboden met ieder een<br />
eigen insteek. De kern van de 3 reizen is hetzelfde; van 23 t/m 28 juli neem je samen met alle<br />
Nederlandse deelnemers deel aan de WJD in Rio de Janeiro. De Nederlandse reizen zijn voor<br />
jongeren van 18 t/m 30 jaar. Deelnemen aan de WJD is een echte pelgrimstocht: de reis is<br />
intensief en de maaltijden en voorzieningen zijn eenvoudig.<br />
De verschillende keuzes zijn: Binding - een voorprogramma in het bisdom Paramaribo!<br />
Hart en Handen - Voor alle jongeren die de WJD willen combineren met ontwikkelingswerk<br />
en hun handen uit de mouwen willen steken voor de Braziliaanse medemens.<br />
(Be)leef je geloof - Wat voor ons vanzelfsprekend is, is dat in Brazilië allerminst. We<br />
ontmoeten de lokale bevolking, bezoeken culturele bezienswaardigheden en ontmoeten<br />
bijzondere personen met bijzondere verhalen. Door het Braziliaanse leven van dichtbij mee te<br />
maken zal het een ware verdieping zijn van je eigen leven en geloof!<br />
Meer informatie: houd www.jongkatholiek.nl in de gaten of mail naar wjd@jongkatholiek.nl<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 3
In memoriam pastoor Jan Bergen<br />
Op woensdagochtend 11 april 2012 is, voorzien van het sacrament der zieken, overleden de<br />
zeereerwaarde heer drs. Johannes Wilhelmus Bergen, Officier in de Orde van Oranje-Nassau,<br />
geboren op 20 november 1923 te Delft en priester gewijd op 11 juni 1949.<br />
Pastoor Jan Bergen heeft zich 63 jaar als priester ingezet, eerst voor het bisdom Haarlem en<br />
vanaf 1956 voor het nieuw opgerichte bisdom <strong>Rotterdam</strong>. Jan Bergen was<br />
na zijn wijding achtereenvolgens kapelaan in parochies te Waddinxveen,<br />
Den Haag, Rijswijk en Zoetermeer. Naast zijn functie als kapelaan werd hij<br />
in 1956 benoemd tot leraar aan het Groot Seminarie Hageveld te<br />
Heemstede en in 1961 tot leraar aan het Klein Seminarie Leeuwenhorst te<br />
Noordwijkerhout. Op 2 oktober 1970 volgde zijn pastoorsbenoeming in de<br />
parochie te Zoetermeer. In 1978 werd hij benoemd tot pastoor te <strong>Rotterdam</strong><br />
in de Lambertusparochie en in 1982 ook tot pastoor te Krimpen a/d IJssel.<br />
Op 1 februari 1984 werd hij, naast zijn functie als pastoor te <strong>Rotterdam</strong>,<br />
door de toenmalige bisschop van <strong>Rotterdam</strong> benoemd tot vicaris<br />
episcopalis. Als zodanig was hij lid van het Kathedraal Kapittel en lid van de Priesterraad.<br />
Vanaf 1985 werd hij daarnaast belast met de oprichting van het Centrum voor Priesteropleiding<br />
van het bisdom <strong>Rotterdam</strong>, waarvan hij de eerste rector was. Uit deze functies werd hem op 1<br />
november 1988 op zijn verzoek ontslag verleend; daarmee verkreeg hij tevens ontslag uit de<br />
gewone ambtsbediening.<br />
Sinds 1991 was pastoor Bergen lid van de Broederschap van de H. Liduina van Schiedam. In<br />
1994 werd hij vicevoorzitter van het Banneux-Comité Bisdom <strong>Rotterdam</strong>.<br />
Na zijn emeritaat begon pastoor Bergen met zijn “ongewone ambtsbediening” in de St.<br />
Jacobusparochie in Den Haag. Een citaat uit het In memoriam van deze parochie waarbij wij<br />
ons kunnen aansluiten in de gedeelde herinneringen:<br />
“Zijn preken, wie herinnert ze niet, de milde en humoristische wijze waarmee hij,<br />
dicht bij de mensen, van het geloof getuigde. Een vurig geloof, vol katholiek maar<br />
niet zonder een grote zelfrelativering. Open voor de nieuwe bewegingen en<br />
gebedsgroepen binnen de Kerk. Maar vooral kenmerkend was zijn grote liefde voor<br />
de Eucharistie. Ook met zijn ernstige handicap van de laatste negen jaar, vierde hij<br />
dagelijks de Eucharistie op zijn kamer in het verzorgingshuis. De laatste tijd gesteund<br />
door o.a. de Broeders van St. Jan, en de vrienden en vrijwilligers die hem bezochten.”<br />
Acht jaar geleden werd pastoor Jan Bergen getroffen door een beroerte. De beperking die dat<br />
opleverde heeft hij met waardigheid gedragen. Hij was gehecht aan het leven en realiseerde<br />
zich ook dat ieder mens nood heeft aan vergeving en verlossing.<br />
De Eucharistieviering bij gelegenheid van zijn uitvaart vond plaats op woensdag 18 april 2012<br />
in de Heilige Jacobus de Meerderekerk in Den Haag. Aansluitend aan de Eucharistieviering<br />
heeft de bijzetting in het priestergraf in besloten kring plaatsgevonden.<br />
Leven als Christen<br />
Als je vrede en eensgezindheid met anderen wilt behouden, moet je je in veel dingen<br />
leren beheersen. Het valt niet mee in een klooster of gemeenschap te wonen en daar<br />
zonder fouten te leven en trouw te blijven aan dat wat je je hebt voorgenomen en waar<br />
je voor wilt gaan.<br />
Wie daar goed heeft geleefd en het tot een gelukkig einde heeft gebracht, is te prijzen.<br />
Als je wilt leven zoals je je hebt voorgenomen en wilt blijven groeien, beschouw jezelf<br />
dan als een reiziger, een pelgrim op deze aarde (Hebreeën 11:13). Je moet een dwaas<br />
worden omwille van Christus (1 Kor. 4:10), als je het leven van een monnik, een echte<br />
gelovige wilt leiden.<br />
Thomas a Kempis, Navolging van Christus in jonge taal<br />
4<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Opbrengst Vastenactie<br />
‘Kinderen van Kralingen helpen Kinderen van Caïro’<br />
Hoe wonderlijk zijn Gods wegen! De Vastenactie in onze kerk voor de Kinderen van Caïro<br />
heeft een brede uitstraling gekend. Parochianen, kerkbezoekers en de kinderen in de parochie<br />
hebben enthousiast meegedaan en toonden hun betrokkenheid bij het lot van de koptische<br />
kinderen in Egypte. Zelfs de bijdrage van de palmpaaskruisen is ten goede gekomen aan de<br />
Vastenactie. De Vastenactie heeft dit jaar ook een nieuwe weg bewandeld, een verbindende<br />
weg naar de buren.<br />
De Nieuwe Park Rozenburgschool (protestants-christelijke signatuur), onze buren in de<br />
Hoflaan, werd benaderd in het kader van de nieuwbouw. De gelijkenis was namelijk snel te<br />
zien maar tegelijkertijd is de tegenstelling treffend. Onze buurschool is een nieuwe school aan<br />
het bouwen en wilde samen met de kinderen graag meehelpen om voor andere kinderen, die op<br />
de vuilnisbelt wonen en het minder goed hebben, ook een school te bouwen.<br />
Om onze dank voor deze participatie in de Vastenactie tot uitdrukking te brengen hebben we<br />
een ontvangst georganiseerd in de <strong>Lambertuskerk</strong>. Op 3 april kwamen in de ochtend en in de<br />
middag telkens 50 kinderen van groepen 4 en 5 naar de kerk en werden er rondgeleid door<br />
Pastoor Gouw. Muisstil kwamen ze de kerk binnen,<br />
nieuwsgierig naar wat zich in dit grote gebouw afspeelt.<br />
Na uitleg over het altaar en de lessenaar, leidde de<br />
pastoor de kinderen langs de kruisweg, vertelde hen het<br />
verhaal van Jezus die voor ons is gestorven en ons weer<br />
nieuwe hoop heeft gegeven door zijn verrijzenis. Hij<br />
zei ook dat we naar Jezus’ voorbeeld goed moeten zijn<br />
voor elkaar. Simon van Cyrene en zijn beide zonen<br />
Rufus en Alexander liepen mee met Jezus, hielpen hem<br />
en waren verdrietig toen ze zagen dat hij op het kruis<br />
werd genageld. Daarna kwamen natuurlijk de vragen<br />
los: Waarom zijn de beelden bedekt? Mocht Jezus zijn kroon ophouden? Wat is een lans?<br />
Waarom een kerk? Waarom hebben sommige mensen op de schilderijen een krans van licht<br />
rond het hoofd? En ook de opmerking: het is toch niet goed dat Hij dood is.<br />
Marian Ruitenbeek, hoofd van de NPRS: “De groepen 4 en 5 waren enorm enthousiast over het<br />
bezoek aan de kerk. De pastoor kon ook zo mooi vertellen, de kinderen waren er helemaal van<br />
onder de indruk. Dank voor deze mooie ervaring.”<br />
Op Witte Donderdag kwamen de kleuters naar de kerk en brachten een hele reeks plastic<br />
zakken met statiegeld flessen. Dit was op school hun invulling voor de Paasactie tijdens de<br />
Veertigdagentijd: heel veel flessen verzamelen voor de kinderen van Caïro. Zo was het dus<br />
beeldend gemaakt: de kinderen van Kralingen helpen de kinderen van Caïro. En natuurlijk<br />
kwamen ook hier weer vragen: waar wonen de kinderen in Egypte? Wat gaan jullie doen met de<br />
flessen? Kunnen zij ook leren lezen en schrijven? Wie is die mevrouw met Jezus op haar schoot<br />
nadat hij van het kruis is gehaald? Waarvoor is die mooie tafel vooraan in de kerk?<br />
Het was verfrissend om met de ogen van kinderen naar je eigen kerk te kijken, naar de<br />
afbeeldingen die je al zo vaak hebt gezien, naar Maria die treurt om haar zoon, maar ook naar<br />
het Mariabeeld met de bloemen.<br />
Namens het bestuur van de Stichting Kinderen van Caïro en namens de koptische kinderen in<br />
Egypte willen wij alle parochianen, alle betrokkenen en de kinderen van harte danken voor de<br />
vele giften voor een totale waarde van € 2698,- die we hebben ontvangen. Uw bijdrage zal goed<br />
worden besteed en geeft ook aan de kinderen ver weg de kans om naar school te gaan en Jezus’<br />
liefde te ervaren.<br />
Elly Benner-Poiesz en Monique Walrave, Vastenactie 2012<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 5
Interview met mgr. dr. De Jong<br />
“Ik gun iedere student een Thomas More-jaar”.<br />
Everard de Jong, hulpbisschop van Roermond, ging na zijn studie elektronica op zoek naar<br />
méér, en raakte in de ban van wijsgerige en levensbeschouwelijke vragen. In zijn geval had dat,<br />
anders dan bij de meeste scholars, alles te maken met zijn roeping tot het priesterschap – maar<br />
toch. Zijn studie filosofie in Rome en in Washington noemt hij nu “een verademing”.<br />
Mgr. De Jong: “Ik vond het prachtig. De filosofie biedt zo’n frisse manier van tegen de<br />
werkelijkheid aankijken. Hetzelfde geldt voor de theologie. Voor mij was dat enorm verrijkend,<br />
een onmisbare levenservaring. Je leert afstand nemen van je oorspronkelijke studie, op een<br />
ander niveau na te denken over de methodes en vooronderstellingen. Ik gun iedere student een<br />
jaar filosofie, theologie of ethiek.”<br />
Niet zweverig<br />
Zo’n studiejaar is geen luxueus extraatje, vindt De Jong, maar bittere noodzaak. “Toen ik als<br />
studentenpastor werkte, viel het mij op dat studenten zo weinig geholpen worden over de<br />
vooronderstellingen van de eigen wetenschappelijke discipline na te denken. Met bijvoorbeeld<br />
rechtenstudenten voerde ik discussies over de vraag of recht altijd rechtvaardig is. Dat dat niet<br />
per se zo is ervoeren ze als een eyeopener. Vervolgens komt dan de vraag aan de orde, waarop<br />
de rechtvaardigheid gebaseerd is.” “Het is uitermate belangrijk dat studenten met dit soort<br />
vragen in aanraking komen. Dat geldt voor juristen, voor biologen, techneuten, voor iedereen.<br />
Natuurlijk is het ook belangrijk dat ze gewoon in praktische zin hun vak leren uitoefenen. Maar<br />
als je als jurist niet weet dat er een verschil bestaat tussen rechtvaardig handelen en het formeel<br />
uitvoeren van de wet, dan kom je volgens mij toch als mens in de problemen.”<br />
Het vooroordeel dat filosofische vragen vaag en onwetenschappelijk zijn, spreekt De Jong<br />
nadrukkelijk tegen. “Natuurlijk, je moet niet zweverig worden. Ik hou zelf ook van wetenschap,<br />
ik hou van kwantificeerbaar onderzoek. Maar om de mens nou te reduceren tot een chemisch<br />
fabriekje, dat gaat me ook weer te ver. ‘Wij zijn ons brein’, zeggen positivistisch ingestelde<br />
wetenschappers als Dick Swaab. Maar als Swaab tegen zijn vrouw zegt dat hij van haar houdt,<br />
dan bedoelt hij toch dat hij, en niet alleen zijn brein, van haar houdt? Er zijn voldoende<br />
dimensies van de menselijke existentie die niet terug te brengen zijn tot die paar kilo hersenen<br />
die we hebben.”<br />
Spanningsveld<br />
Mgr. De Jong is zich goed bewust van het feit dat dit gesprek<br />
tussen levensbeschouwing en wetenschap, hoe belangrijk ook,<br />
altijd spanningsvol zal zijn. “Je hebt mensen die vinden dat<br />
geloof en wetenschap twee volstrekt verschillende domeinen zijn,<br />
dat ze zich maar beter niet met elkaar kunnen bemoeien. Maar<br />
uiteindelijk doen ze toch uitspraken over dezelfde werkelijkheid.<br />
Hoe kun je ze vruchtbaar met elkaar in gesprek brengen zonder<br />
dat je de Bijbel te veel op de wetenschap wil drukken of vice<br />
versa? Ik denk dat juist de filosofie daarin een brugfunctie kan<br />
vervullen, omdat ze het gebied ertussen in kaart brengt, met een<br />
open blik.”<br />
Anton de Wit in More, 2-2012, nieuwsbrief Stichting Thomas More<br />
6<br />
Klein Getijdenboek - afsluitend gebed Pinksteren:<br />
Heer, door het mysterie van Pinksteren heiligt Gij uw kerk bij alle volkeren en talen.<br />
Verbreid over de wijde wereld de gaven van de heilige Geest.<br />
Herhaal het pinksterwonder: raak met uw Geest het hart van uw gelovigen, zoals bij<br />
de eerste verkondiging van het evangelie is geschied.<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Bedevaarten 2012<br />
Heeft u na het lezen van het artikel “Pelgrimeren” ook zin gekregen<br />
om deel te nemen aan een persoonlijke pelgrimage? Hieronder een<br />
kleine selectie uit het huidige aanbod. Op het parochiesecretariaat zijn<br />
brochures beschikbaar met nog meer geselecteerde reizen. U kunt ze op<br />
secretariaatstijden (zie achter in dit blad) komen inzien.<br />
Echternach en Banneux: maandag 28 mei t/m woensdag 30 mei<br />
Traditionele bedevaart naar Echternach in Luxemburg, waarbij we starten in de basiliek OLV<br />
Sterre der Zee in Maastricht en op de terugweg Banneux in België bezoeken. In Echternach<br />
kan worden deelgenomen aan de Springprocessie.<br />
Kevelaer: 3-daagse van donderdag 9 augustus t/m zaterdag 11 augustus<br />
Kevelaer: 1-daagse op vrijdag 10 augustus<br />
Bedevaart naar Onze Lieve Vrouw van Kevelaer in Duitsland, de Troosteres der Bedroefden. U<br />
kunt kiezen voor de traditionele 3-daagse bedevaart van donderdag 9 tot en met zaterdag 11<br />
augustus of de 1-daagse bedevaart op vrijdag 10 augustus 2012.<br />
Lourdes in Frankrijk 6 daagse met vliegtuig: zaterdag 1 t/m donderdag 6 september<br />
Lourdes in Frankrijk 8 daagse met trein: vrijdag 31 augustus t/m vrijdag 7 september<br />
Bedevaart naar Lourdes in Frankrijk, het plaatsje in de Pyreneën waar Maria aan Bernadette<br />
verscheen in 1858. Met de bus wordt u naar de plaats van vertrek gebracht. Het vliegtuig<br />
vertrekt vanuit Eindhoven Airport en de trein vanuit Den Bosch.<br />
Heiloo, Onze Lieve Vrouw ter Nood: maandag 17 september<br />
Bedevaart naar Onze Lieve Vrouw ter Nood in Heiloo. ’s Middags wordt een bezoek gebracht<br />
aan de Abdij St. Adelbert van Egmond (Binnen).<br />
Kevelaer, sluiting bedevaartjaar: woensdag 31 oktober en donderdag 1 november<br />
Tweedaagse bedevaart naar Onze Lieve Vrouw van Kevelaer in Duitsland, de Troosteres der<br />
Bedroefden. Op Allerheiligen wordt het bedevaartjaar officieel afgesloten.<br />
Haagse Bedevaarten: p/a Mevrouw Len de Vries, (telefoon: 070-3940588) of diaken G. Clavel<br />
(telefoon: 070-3453829) of info@bedevaart.nl. Meer informatie vindt u op internet:<br />
www.bedevaart.nl<br />
Low budget reizen bij VNB<br />
VNB heeft sinds kort ook Low budget reizen. Dit betekent dat u voor een zeer aantrekkelijk<br />
tarief op reis kunt. Hieronder een paar bestemmingen met low budget aanbod bij VNB.<br />
Lourdes vanaf €599,- p.p.<br />
Tijdens de 8-daagse busreis wordt de heen- en terugreis in 2 dagen afgelegd. Op deze manier<br />
heeft u 4 volle dagen in Lourdes. Tijdens uw reis kunt u dagelijks het Heiligdom bezoeken en<br />
kunt u deelnemen aan diverse plechtigheden, zoals de sacramentsprocessie, de lichtprocessie,<br />
de internationale hoogmis. U verblijft in een C-klasse hotel en heeft 6 overnachtingen op basis<br />
van volpension. 1 overnachting is op basis van halfpension. Deze reis heeft meerdere<br />
vertrekdata het hele jaar door. De eerste reismogelijkheid is op 2 juni 2012.<br />
Israël vanaf €999,- p.p.<br />
U wilt niet zo lang van huis, maar toch een intense ervaring beleven? Dan is deze reis iets voor<br />
u. In acht dagen bezoekt u alle belangrijke plaatsen in Israël.<br />
U verblijft in 2 of 3 sterren accommodaties op basis van halfpension. De eerste<br />
reismogelijkheid is op 16 oktober 2012.<br />
Meer informatie: VNB,’s-Hertogenbosch, Tel 073-6818111, website: www.vnbreizen.nl<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 7
Pelgrimeren<br />
Pelgrimeren is reizen naar een heilige plaats. Het verschijnsel<br />
wordt ook wel bedevaart genoemd en heeft altijd een sterk<br />
moreel of spiritueel karakter. Soms wordt de pelgrimage op<br />
eigen initiatief volbracht, soms ook is het de vervulling van een<br />
religieuze plicht. In alle wereldgodsdiensten is de pelgrimage<br />
een belangrijk onderdeel van de geloofspraktijk. Een bekend<br />
voorbeeld in het christendom is de pelgrimstocht naar Santiago<br />
de Compostela. In de islam is de hadj, de pelgrimstocht naar<br />
Mekka, wellicht het meest bekend. Patroonheiligen van de<br />
pelgrims zijn <strong>Sint</strong> Jacobus, <strong>Sint</strong> Bona, <strong>Sint</strong> Julianus, <strong>Sint</strong><br />
Valentius, <strong>Sint</strong> Geertruida en de heilige Drie Koningen.<br />
Etymologie<br />
Het woord pelgrimeren komt uit het Latijn. Daar wordt een pelgrim peregrinus genoemd, een<br />
woord dat is samengesteld uit per (door, over, voorbij) en ager (akker). Een pelgrim is dus<br />
iemand die door of voorbij de akkers trekt. In het Middelnederlands werd een pelgrim ook wel<br />
peregrijm en pellegrijm genoemd.<br />
Van alle tijden en geloven<br />
Pelgrimeren is zo oud als de mensheid. Archeologen hebben aangetoond dat het megalithisch<br />
monument van Stonehenge diende als bedevaartsoord. Ook in de klassieke oudheid was het<br />
verschijnsel bekend. Gelovigen pelgrimeerden naar tempels, orakels of andere heilige plaatsen.<br />
Bedevaarten komen voor in het boeddhisme, het jodendom, de islam, het hindoeïsme en het<br />
christendom, alsook in andere, kleinere, godsdiensten als de bahai.<br />
Catharsis<br />
Over het waarom van de pelgrimage is veel geschreven. Een groot aantal<br />
godsdienstwetenschappers meent dat het reizen naar een heilige plaats het gevoel versterkt<br />
dichter bij het goddelijke te komen. Sommigen beweren dat de reis zelf belangrijker is dan het<br />
reisdoel, omdat het onderweg zijn een catharsis kan veroorzaken. Ook is het mogelijk dat de<br />
pelgrim uit is op een “historische sensatie”. Met deze term van historicus Johan Huizinga wordt<br />
een gevoel aangeduid dat vergeleken kan worden met esthetisch genot. Naast een<br />
schoonheidservaring geeft de historische sensatie ook een gevoel van direct contact met het<br />
verleden.<br />
Jodendom<br />
Tot de verwoesting van de Tempel in 70 na Chr. kende ook het jodendom pelgrimages. Deze<br />
vonden drie keer per jaar plaats en werden de drie pelgrimsfeesten genoemd (Shalosh Regalim -<br />
םילגר שולש). Hun oorsprong lag in de Tora, waar in Exodus 23:17 wordt opgedragen dat<br />
“driemaal per jaar al uw mannen (moeten) verschijnen bij God de Heer”. Deze opdracht wordt<br />
herhaald in Deuteronomium 16. Het betrof het feest van de Ongezuurde Broden (Pesach, ter<br />
nagedachtenis aan de uittocht uit Egypte), Sjavoeot, het Wekenfeest dat zeven weken na Pesach<br />
wordt gevierd en Soekot ofwel het Loofhuttenfeest. Op deze feesten trokken de pelgrims naar<br />
Jeruzalem om daar in de Tempel te offeren. Na de vernietiging van de Tempel verdween dit<br />
voorschrift.<br />
8<br />
Christendom<br />
In het christendom was het pelgrimeren aanvankelijk uitsluitend<br />
verbonden met die plaatsen waar Jezus had geleefd en gewerkt.<br />
De oudste verslagen van bedevaarten naar het Heilig Land en<br />
Jeruzalem dateren uit de vierde eeuw. Een dergelijke vorm van<br />
pelgrimeren werd bijzonder gepropageerd door <strong>Sint</strong><br />
Hieronymus, de grote kerkvader uit de vierde eeuw.<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
<strong>Sint</strong> Helena<br />
Een bijzondere pelgrimstocht ondernam de heilige keizerin Helena, de moeder van keizer<br />
Constantijn de Grote. Rond het jaar 325 zou zij een visioen hebben gehad, waarin haar werd<br />
opgedragen naar Jeruzalem te reizen om aldaar het Kruis waaraan Christus was gestorven te<br />
zoeken. Volgens de oudchristelijke geschiedschrijver Eusebius van Caesarea zou ze het Kruis<br />
inderdaad gevonden hebben. Overblijfselen nam ze mee naar Constantinopel en Rome.<br />
Middeleeuwen<br />
In de middeleeuwen was het Heilig Land het voornaamste bedevaartsoord. Vanaf de zesde<br />
eeuw werd ook Rome, met het graf van <strong>Sint</strong> Petrus, een belangrijke bestemming voor pelgrims.<br />
Vanaf de elfde eeuw werd de bedevaart naar Santiago de<br />
Compostela een voornaam reisdoel, vooral voor<br />
boetelingen. Daar bezochten pelgrims het graf van de<br />
apostel Jacobus. Daarnaast ontstonden er ook kleinere<br />
bedevaartsplaatsen, zoals reliekschrijnen van bepaalde<br />
heiligen, of iconen of beelden waaraan een zekere<br />
wonderdadigheid werd toegeschreven. Alleen al in<br />
Nederland waren in de middeleeuwen honderden van dat<br />
soort plaatsen. De voornaamste was Amsterdam, vanwege<br />
het Mirakel van 1345. Onderweg naar Santiago de Compostela<br />
Aflaten<br />
Aan het volbrengen van bepaalde pelgrimages was het verkrijgen van aflaten verbonden. Dat<br />
gold bijvoorbeeld voor pelgrimages naar het Heilig Land. Ook de pelgrims die in Rome in één<br />
dag de zeven hoofdkerken bezochten, konden daarmee een aflaat verdienen.<br />
Mariaverschijningen<br />
Na de middeleeuwen bleven Jeruzalem, Rome en Santiago populaire<br />
bedevaartsbestemmingen. In de moderne tijd kwamen er vele bij. Zo zou<br />
in 1531 in Mexico-Stad Maria verschenen zijn aan de bekeerde Azteek<br />
Juan Diego Cuauhtlatoatzin. Sindsdien is Onze Lieve Vrouwe van<br />
Guadalupe een bedevaartsoord. Anno 2010 trok dit heiligdom ruim 20<br />
miljoen pelgrims, waarmee het tegenwoordig veruit de grootste bedevaart<br />
is. Van latere datum zijn de Mariaverschijningen in Lourdes (Frankrijk,<br />
1858) en Fátima (Portugal, 1917). Beide plaatsen trekken sindsdien ook<br />
veel pelgrims. Omstreden zijn de Mariaverschijningen in het Bosnische<br />
Međugorje, die vanaf 1981 zouden hebben plaatsgevonden. Hoewel deze<br />
verschijningen niet canoniek erkend zijn, is Međugorje ook een populair bedevaartsoord<br />
geworden.<br />
Nederland<br />
In Nederland zijn door het Meertensinstituut meer dan<br />
zeshonderd bedevaartsoorden geïdentificeerd. Tot de bekendste<br />
behoren Heiloo, Schiedam, Maastricht en ‘s-Hertogenbosch. In<br />
Heiloo wordt Onze Lieve Vrouwe ter Nood vereerd en de<br />
aldaar gelegen waterput (de Runxputte) zou geneeskrachtig<br />
water bevatten. In Schiedam bevindt zich het graf van <strong>Sint</strong><br />
Liduina van Schiedam. Veel pelgrims trekken daarnaast naar<br />
de Zoete Moeder in ’s-Hertogenbosch of naar Onze Lieve<br />
Vrouwe Sterre der Zee in Maastricht. Net over de Nederlands-<br />
Duitse grens ligt Kevelaer. De daar bewaarde wonderdadige<br />
afbeelding van Maria trok tot de Tweede Wereldoorlog<br />
jaarlijks veel Nederlandse pelgrims.<br />
RKK encyclopedie<br />
Genadekapel in Kevelaer<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 9
Bedevaart naar Lourdes<br />
Voordat ik op reis ging om deel te nemen aan een bedevaart naar Lourdes was het besluit<br />
genomen om nadien hierover een verslag in dit mededelingenblad te plaatsen. Toen ik na<br />
terugkomst de thuisblijvers verslag wilde doen, bleek het niet eenvoudig om in woorden een<br />
gevoel over te brengen. Deze bedevaart heb ik als een diepe persoonlijke geloofsbelevenis<br />
ervaren, waarbij gesproken en geschreven taal tekort schieten om die te beschrijven. Belofte<br />
maakt schuld, dus hierbij een algemene beschrijving met wat ervaringen.<br />
Verschijningen en het water<br />
Op de eerste dag in het heiligdom vierden we de eucharistie bij de grot, de zogenaamde<br />
grotmis. Dit was gelijk de eerste confrontatie met de meest bijzondere plaats, het centrum van<br />
Lourdes waar de ontmoetingen van Bernadette Soubirous met Maria hebben plaatsgevonden.<br />
Op de plek waar Bernadette Maria zag, staat nu een beeld en is dag en nacht aangelicht.<br />
Onderin de grot ontspringt het water in de bron waar Bernadette met haar blote handen naar<br />
gegraven heeft op aanwijzingen van Maria: “Ga drinken aan de bron en was u er”. Nu ligt daar<br />
een glasplaat overheen maar voor de bezoekers wel duidelijk te zien. Water is in Lourdes overal<br />
aanwezig. Het stroomt in de Gave, valt uit de hemel, stroomt uit de ogen van veel<br />
bedevaartgangers die geraakt zijn. Bij de kraantjes wordt water getapt om mee te nemen, om<br />
handen, gezicht en kaarsen mee te besprenkelen. Het water is ter onderdompeling ook in de<br />
baden, niet alleen voor de zieken maar ook voor alle andere bezoekers.<br />
De thuisblijvers kunnen overigens via een webcam de verschillende missen rechtstreeks volgen<br />
(http://nl.lourdes-france.org). Tijdens de grotmis realiseer je eens te meer hoe bijzonder deze<br />
plaats is. Hier heeft Maria bij de derde verschijning Bernadette gevraagd om twee weken lang<br />
haar te bezoeken en uiteindelijk vraagt Maria om een processie van de priesters en een kapel.<br />
Hoe groots is de oproep van Maria beantwoord!<br />
Kerken<br />
Er wordt gehoor gegeven aan dit verzoek: niet een kapel maar een kerk, de Basiliek van de<br />
Onbevlekte Ontvangenis, gebouwd bovenop de rots van de grot. Onder deze kerk is een Crypte,<br />
waarnaast in een ruimte vlak boven de grot een reliekschrijn is opgesteld met enkele<br />
fragmenten van Bernadette. Haar lichaam is in Nevers te zien, waar zij als zuster Marie-Bernard<br />
in het klooster aldaar op 16 april 1879 is overleden. Omdat de eerder genoemde Basiliek te<br />
klein werd, slechts 500 zitplaatsen, werd ervoor een nieuwe kerk, de Rozenkransbasiliek, goed<br />
voor 1800 mensen, gebouwd volgens de Byzantijnse traditie: in de<br />
vorm van een koptisch kruis met in het midden een koepel. De drie<br />
apsissen zijn even groot en hebben elk vijf kapellen,<br />
overeenstemmend met de vijf mysteries: de blijde links, de droevige in<br />
het midden en de glorievolle rechts. Elke kapel heeft 104 m² zeer<br />
kleurrijk mozaïek met steentjes uit Venetië, tekeningen van zeven<br />
verschillende kunstenaars. Een prachtig en kleurrijk geheel. En nog<br />
was deze kerk niet groot genoeg: de Pius X basiliek werd op 25 maart<br />
1958, het feest van de Aankondiging van de Heer, ingezegend. Deze<br />
ondergrondse kerk voor maar liefst 25.000 mensen heeft de vorm van<br />
een omgekeerd schip of het inwendige van een graankorrel. Op<br />
zondag hebben we in deze enorm grote kerk de internationale mis<br />
bijgewoond en dit was een unieke belevenis. Dan voel je de Wereldkerk, wanneer in het Latijn<br />
de consecratie gebeden wordt en er een “amen” massaal uit zovele monden klinkt. Een zangeres<br />
met een prachtige stem zong adembenemend mooi ook al verstond ik er niets van: het was<br />
Hebreeuws.<br />
Thema van dit jaar: de Rozenkrans<br />
Ieder jaar wordt een thema gekozen. In 2010 was dit het kruisteken: elk gebed beginnen en<br />
eindigen we met het maken van het kruisteken. Vele kruisen waren door verschillende pelgrims<br />
10<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
op het middenveld op de Esplanade neergezet. In 2011 was het thema “Het Onze Vader”: in<br />
alle talen waren daar borden te zien met het Onze Vader helemaal uitgeschreven. In een dode<br />
boom met heel veel takken waren rozenkransen gehangen als uitbeelding van het thema van dit<br />
jaar: de Rozenkrans. Bij ons vertrek hing de boom nog voller, wat een kleurrijk gezicht gaf aan<br />
de verdorde boom. Met de gehele groep is aan dit thema invulling aan dit thema gegeven door<br />
gezamenlijk een rozenhoedje te bidden tegenover de grot aan de overkant van de rivier de<br />
Gave. In de vele souvenirwinkeltjes waren de rozenkransjes van hele kleine tientjes tot meters<br />
lange in allerlei kleuren en materialen te verkrijgen.<br />
Kleine Kruisweg<br />
Wat op mij grote indruk heeft gemaakt was het bezoek aan de<br />
Kleine Kruisweg. Bij de 150 ste verjaardag van de verschijningen<br />
van de Maagd Maria aan Bernadette heeft Maria de Faykod een<br />
prachtige kruisweg gemaakt uit wit Carrara-marmer. Een<br />
kruisweg, die toegankelijk is voor zieken en gehandicapten, omdat<br />
het op goed benaderbaar en vlak terrein gelegen is. De expressie<br />
en de veranderingen van de gelaatsuitdrukkingen van Jezus die<br />
gaandeweg de kruisweg zich steeds dramatischer ontwikkelen, zijn<br />
behalve mooi ook zeer indrukwekkend en zelfs aangrijpend.<br />
Daarbij is in de beeltenissen het geloof van de kunstenaarster<br />
duidelijk zichtbaar.<br />
Muziek<br />
Nu ik weer thuis ben, mis ik misschien wel het meeste de gezangen, de vele Ave Maria’s en dat<br />
wij ’s morgens gewekt werden met klokgelui “Te Lourdes op de bergen”. De vreugde van het<br />
zingen van de processieliederen en de melodieën die onafgebroken in het hoofd bleven hangen,<br />
maakten voor mij deze bedevaart compleet.<br />
Het licht<br />
Tijdens de veertiendaagse van de verschijningen bracht Bernadette veelal een kaars mee naar de<br />
grot. Daarmee had ze licht, want het was telkens nog nacht, wanneer ze aankwam. Maar de<br />
kaars is ook een religieus symbool: de gelovige offert een kaars die zijn plaats inneemt. Een<br />
speciale kaars met een beschermend kapje waarop de strofen van verschillende<br />
processieliederen staan afgedrukt, wordt door de mensen in de dagelijkse lichtprocessie iedere<br />
avond meegedragen. Bij het zingen van het ‘Ave Maria’ worden alle kaarsen omhoog geheven.<br />
Bij de vele kaarsenstandaards bij de grot branden het hele jaar door de kaarsen die de mensen<br />
daar hebben neergezet. Ook via de website (zie hierboven) kan men intenties doorgeven en<br />
kaarsen laten branden. Lourdes gaat met zijn tijd mee.<br />
Aanbidding<br />
Aan de overkant van de grot, aan de andere kant dus van de Gave, is een Aanbiddingskapel<br />
waar men voor het Allerheiligste tot bezinning en tot rust kan komen. De monstrans is dusdanig<br />
geplaatst dat wanneer de zon schijnt de lichtstralen op heel mooie manier gebroken worden.<br />
Ook de Sacramentsprocessie, bij slecht weer in de Pius X-basiliek gehouden en bij mooi weer<br />
buiten vanaf de Onbevlekte Ontvangeniskerk, is dé gelegenheid om het Allerheiligste te kunnen<br />
aanschouwen en de zegen te krijgen.<br />
Dit was mijn eerste keer in Lourdes en naar ik hoop en bid niet de laatste keer.<br />
Heer Jezus, hier bij de Grot denken wij aan een woord van U:<br />
“Heeft iemand dorst, laat hij dan naar Mij toe komen, laat drinken wie in Mij<br />
gelooft!”<br />
Heer Jezus, U bent de bron waar ik aan drink en waarin ik mij was.<br />
Heer Jezus, bron van levend water, ik dank U omdat U ons de heilige Geest gaf<br />
die ons als kinderen van God laat leven.<br />
Elly Benner-Poiesz<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 11
Boeken voor de zomer<br />
Nieuw boek: Lourdes, het ware verhaal…<br />
Een waarheidsgetrouw verslag van wat er gebeurde in Lourdes tussen 11<br />
februari en 16 juli 1858. De arme 14-jarige molenaarsdochter Bernadette<br />
krijgt in de vrije natuur een verschijning van een in het wit gekleed meisje dat<br />
haar vraagt veertien dagen naar de grot te komen. Achttien maal ziet<br />
Bernadette haar, praat met haar. Veel Lourdenaren, uiteindelijk zelfs<br />
duizenden, zijn aanwezig bij de verschijningen. Zij zien niets, alleen<br />
Bernadette verzonken in een andere wereld. Wie Bernadette was, wat ze zag,<br />
hoorde en wat dit teweeg bracht in het stadje, wordt in dit boek verteld van<br />
dag tot dag, soms van uur tot uur door de grootste kenner op dit gebied, René<br />
Laurentin. Met veel historische foto’s.<br />
+ Een klassieker, na dertig jaar opnieuw vertaald<br />
+ Door de vele dialogen leest het boek als een spannend verhaal<br />
+ Interessant voor wie als pelgrim naar Lourdes gaat<br />
+ Met nawoord van René Laurentin, een der grootste Lourdeskenners<br />
Bij boekhandel of Uitgeverij Adveniat: www.adveniat.nl, ISBN 978 949 104 217 1<br />
René Laurentin, “Lourdes, het ware verhaal van de verschijningen”, € 14,50<br />
Beeldgids voor de vakantieganger<br />
Het is aantrekkelijk om tijdens de vakantie onbekende kerkjes en kathedralen<br />
binnen te lopen: de deur staat immers altijd open, het is er lekker koel en er is<br />
bovendien veel moois te zien. Maar wie is eigenlijk die heilige bij wie je een<br />
kaarsje aansteekt en wie staan er afgebeeld op de glas-in-loodramen? Wat<br />
betekenen alle symbolen en hoe is de kerk ingedeeld?<br />
‘Kerken, kapellen en kathedralen’ is een boek voor mensen die willen weten<br />
wat ze zien. Het behandelt kort de christelijke beeldcultuur van een aantal<br />
veel voorkomende verhalen en figuren uit het Oude en Nieuwe Testament en<br />
de geschiedenis van het christendom. Als je de dingen die je ziet weet thuis te<br />
brengen, gaan die mooie kerken, kapellen en kathedralen veel meer leven.<br />
Anton Sinke is vormgever en fotograaf. Tijdens zijn vakantiereizen door West-Europa ontstond<br />
het idee om een toegankelijk naslagwerk te maken van de beeldcultuur van het christendom.<br />
Omdat het klein is, past het moeiteloos in rugzak of handtas.<br />
Anton Sinke, “Kerken, kapellen en kathedralen”. Beeldgids voor de vakantieganger.<br />
Uitgeverij Meinema, 2010. ISBN 978 90 211 4249 4 € 15,-.<br />
Wandelen langs heilige plaatsen<br />
Wandelen is een uitstekende manier om je zinnen te verzetten en afstand te<br />
nemen van de waan van de dag. “Wandelen langs heilige plaatsen 2” biedt<br />
evenals deel 1 tien pelgrimsdagtochten, in lengte variërend van elf tot<br />
tweeëntwintig kilometer. De wandelingen lopen door Friesland, Drenthe,<br />
Noord-Holland, Brabant, Limburg en Gelderland, en leiden door<br />
uiterwaarden, over heuvels en langs vennen en kastelen naar kapelletjes, een<br />
koortsboom en andere bedevaartplaatsen.<br />
Alle startpunten zijn naast de auto ook met openbaar vervoer te bereiken. Na<br />
een uitgebreide inleiding over de betreffende heilige en de waarde die aan de<br />
specifieke bedevaartsplek gehecht wordt, volgt de routebeschrijving met een<br />
duidelijk kaartje en praktische informatie over de horeca onderweg, openingstijden en openbaar<br />
vervoer. Rijk geïllustreerd met kleurenfoto's. Er kan onder andere gewandeld worden naar Onze<br />
Lieve Vrouw van Lourdes (Valkenburg), Everardus Witte (Megen), de bedrukte moeder Gods<br />
(Varsseveld) en de koortsboom van St. Walrick (Overasselt).<br />
Anton Sinke e.a., Wandelen langs heilige plaatsen 2; Dagtochten naar bedevaartsoorden in<br />
Nederland, maart 2009. ISBN 978 90 211 4225 8 € 12,50.<br />
12<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Juni – Heilig-Hartmaand<br />
De maand juni is in de rooms-katholieke kerk toegewijd aan het Heilig Hart. Meestal valt de<br />
derde vrijdag na Pinksteren in juni. Die dag wordt het 'hoogfeest van het heilig Hart van Jezus'<br />
gevierd. Dit jaar vieren we dit feest op vrijdag 15 juni.<br />
Symbool van liefde<br />
In de Bijbel wordt het hart vaak beschouwd als het symbool van moed, vreugde en hartstocht.<br />
<strong>Sint</strong> Augustinus (354-430) noemt het hart het symbool van liefde. Middeleeuwse mystici<br />
beschreven hun ervaringen van de hartstochtelijke liefde van Jezus voor de mensheid. Deze<br />
liefde uit zich in de wil om te lijden en te sterven in het belang van de ander.<br />
Visioen<br />
Het Heilig-Hartfeest ontstond in Frankrijk. In een visioen van <strong>Sint</strong> Margaretha Maria Alacoque<br />
(1646-1690) toonde Jezus zijn bloedend hart. Hij maakte deze mystica uit het Franse Paray-le-<br />
Monial deelgenote van zijn verdriet vanwege het grote aantal mensen die zijn liefde afwezen.<br />
Daarom moest er een dag komen waarop zijn onmetelijke liefde centraal zou komen te staan. In<br />
het visioen gaf Jezus de opdracht de feestdag in te stellen op de vrijdag na de achtdaagse van<br />
Sacramentsdag, of de derde vrijdag na Pinksteren.<br />
Feest<br />
Franse bisschoppen en kloosteroversten die geloof hechtten aan het getuigenis van Margaretha<br />
Maria Alacoque, deden wat Jezus haar bevolen had. In 1672 gaf de bisschop van Rennes aan de<br />
religieuze congregaties van <strong>Sint</strong> Johannes Eudes (1601-1680) voor het eerst verlof om een feest<br />
ter ere van het Heilig Hart van Jezus te vieren. In 1765 erkende paus Clemens XIII de derde<br />
vrijdag na Pinksteren officieel als een plaatselijk feest. Paus Pius IX schreef het feest in 1856<br />
voor heel de RK-Kerk voor en kende er een hoge liturgische rang aan toe.<br />
Juni<br />
Nadat de pausen de maand mei als Mariamaand hadden gepropageerd, groeide geleidelijk het<br />
gebruik om de maand juni als Heilig-Hartmaand te beschouwen. Dat hield in dat gelovigen zich<br />
in juni bijzonder toewijdden aan het Heilig Hart en dat ze onder meer boete deden om de<br />
veelvuldige loocheningen van Jezus’ liefde voor de mensheid te compenseren. Eind 19e eeuw<br />
haalden veel katholieke huisgezinnen een heilig-hartbeeld in huis, dat in juni extra vereerd<br />
werd.<br />
Goede Vrijdag<br />
De plaatsing van het feest op de vrijdag is een duidelijke verwijzing naar Goede Vrijdag. Het<br />
geeft zo de band aan met de herdenking van Jezus' lijden en sterven. Vanaf 1929 komt in de<br />
liturgische teksten van het Heilig-Hartfeest als centrale gedachte naar voren de verzoening die<br />
Jezus vanwege Gods oneindige barmhartigheid door Zijn lijden en<br />
dood tot stand heeft gebracht. In een misgezang van het Heilig<br />
Hart wordt het zo verwoord: God heeft zijn Zoon gezonden om<br />
onze zonden uit te wissen door het offer van zijn leven.<br />
Doorboring<br />
De evangelielezing van de Heilig-Hartmis is genomen uit het<br />
evangelie van Johannes. Daarin wordt verteld dat een Romeinse<br />
soldaat de zijde van Jezus’ dode lichaam doorstak. ‘Meteen kwam<br />
er bloed en water uit’, aldus Johannes 19:34. Deze doorboring van<br />
Jezus' hart wordt in de katholieke traditie soms geïnterpreteerd als<br />
de oorsprong van de Kerk, waarin de gelovigen met water zijn<br />
gedoopt en in de eucharistie eten en drinken van het Lichaam en<br />
Bloed des Heren.<br />
Encyclopedie RKK H. Hart Kind Jezus, Foto: RKK<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 13
Katholieke opfrissers – Symboliek in de RK Kerk - GEBAREN<br />
De RK-kerk staat erom bekend een grote verscheidenheid aan symboliek in huis te hebben.<br />
Onder deze symboliek vallen ook de verschillende gebaren die wij binnen en buiten de kerk<br />
maken. In deze rubriek worden de gebaren uit- en toegelicht. Sommige gebaren doen we zonder<br />
er bij na te denken, maar wat is de achterliggende gedachte of ontstaanswijze?<br />
Het maken van een kruisteken (of een kruisje slaan)<br />
Het kruisteken is het meest bekende gebaar dat we al vroeg hebben geleerd. Het slaan van een<br />
kruisje is typisch iets voor katholieken, maar niet exclusief. Ook in de Oosters-Orthodoxe en<br />
Anglicaanse kerken komt het kruisteken voor. Het kruisje slaan is een zegenbede. De gelovige<br />
zegt of denkt erbij: In de naam van de Vader, de Zoon en de heilige Geest (of in het Latijn: In<br />
nomine Patris et Filii et Spiritus Sancti).<br />
Met het slaan van het kruisje tekenen we ons met het kruis, zoals het hele katholieke leven in<br />
het teken van het kruis staat. Iedere eucharistieviering begint en eindigt met het maken van het<br />
kruisteken. We verenigen ons dan met de heilige Drie-eenheid, Vader, Zoon en heilige Geest.<br />
Met dit kruisteken openen we ook ons gebed.<br />
We maken een kruisteken met wijwater bij het betreden en verlaten van de kerk en staan dan<br />
stil bij ons doopsel, het moment waarop gevierd is dat God met ons een verbond voor het leven<br />
sloot. Ook wanneer in de kerk met wijwater besprenkeld wordt, maken we een kruisteken<br />
wanneer de priester voorbijkomt. Iedereen staat bij de besprenkeling of bewieroking.<br />
Het kleine kruisteken<br />
Er is ook het kleine kruisteken met de duim op het voorhoofd, over de lippen en het hart, voor<br />
het verstand, het spreken en het geloof. Wanneer de priester de lezing van het evangelie<br />
aankondigt, maakt hij deze kruistekens. De mensen in de kerk maken deze kruistekens<br />
eveneens.<br />
In de Orthodoxe kerken wordt hetzelfde kruisteken gemaakt, maar de horizontale lijn gaat<br />
andersom: van de rechter- naar de linkerschouder. Bovendien is het gebruik van de rechterhand<br />
verschillend. De toppen van duim, wijsvinger en middelvinger worden bijeen gehouden als<br />
symbool voor de Drie-eenheid. De overige vingers liggen in de handpalm, als representatie van<br />
Christus’ Goddelijke en menselijke natuur. Zie meer hierover in 20.5 (red.)<br />
Het hoofd of bovenlijf buigen<br />
Net als knielen, is buigen een teken van eerbied voor God. Het gaat terug op de drie Wijzen uit<br />
het Oosten, die zich uit eerbied bogen voor het kind Jezus.<br />
Er zijn twee soorten buigingen: de hoofd- en de lichaamsbuiging. Men maakt een hoofdbuiging<br />
als de drie goddelijke Personen tegelijk genoemd worden en bij de naam van Jezus, van de<br />
heilige maagd Maria en van de heilige ter ere van wie de mis opgedragen wordt. Men maakt<br />
een lichaamsbuiging of diepe buiging vóór het altaar als daar geen tabernakel met het<br />
Allerheiligste aanwezig is; onder de geloofsbelijdenis bij de woorden: Hij heeft het vlees<br />
aangenomen. Katholieken maken de buiging met het hoofd of met het hele bovenlichaam bij<br />
het lofprijzen (Eer aan de Vader, de Zoon en de heilige Geest). Ook bij het<br />
ontvangen van de communie, buigen gelovigen in het besef van eerbied.<br />
Knielen<br />
Met het knielen maak je je klein voor God: het is een teken van eerbied en<br />
dankbaarheid. Daarom zijn er tijdens een viering vaker momenten waarop<br />
wordt geknield.<br />
Knielen is al heel oud. De drie koningen knielden voor het kind Jezus.<br />
Ook in psalmen is sprake van knielen. Al vroeg in het Oude Testament,<br />
bijvoorbeeld in Deuteronomium: "Bied de Heer, uw God, zo uw gaven<br />
aan en kniel voor Hem neer".<br />
14<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Kniebuiging<br />
Nauw verwant met het knielen, is het maken van een kniebuiging. De<br />
rechterknie raakt dan de grond en de linkerknie wordt licht gebogen. De<br />
kniebuiging wordt soms gecombineerd met het kruisteken. Bij het binnengaan<br />
in de kerk knielt men, voordat men in de bank gaat zitten. Dit is een<br />
begroeting naar het Allerheiligste Sacrament, dat in het tabernakel wordt<br />
bewaard (te herkennen aan het branden van de godslamp).<br />
Kloppen op de borst<br />
Tijdens de schuldbelijdenis kloppen katholieken zich op de borst als ze zeggen: 'door mijn<br />
schuld, door mijn schuld, door mijn grote schuld'. Dit is een uiting van besef van zondig<br />
gedrag, van deemoed en nederigheid. Ook in de Bijbel komt het kloppen op de borst voor, in de<br />
gelijkenis van de farizeeër en de tollenaar. Jezus vertelt het verhaal (Lc. 18) voor mensen die<br />
overtuigd zijn van hun eigen rechtvaardigheid en neerzien op anderen.<br />
Handoplegging<br />
Al in het Oude Testament wordt de handoplegging als symbolisch gebaar<br />
gebruikt om iemand macht te geven (bij Mozes en Jozua bijvoorbeeld). In het<br />
Nieuwe Testament leggen de apostelen de handen op aan mensen die wel zijn<br />
gedoopt, maar nog niet de heilige Geest hebben ontvangen. "Na het gebed<br />
legden Petrus en Johannes hun de handen op, zo ontvingen ze de heilige<br />
Geest", is te lezen in Handelingen 8. De verwijzende betekenis naar de heilige Geest heeft niet<br />
aan kracht ingeboet. Bij het sacrament van het vormsel en bij het wijdingssacrament voor<br />
bisschoppen, priesters en diakens, wordt door de bisschop de handen opgelegd. De bisschop bid<br />
in stilte dat de vormeling of wijdeling de heilige Geest mag ontvangen. Bij de toediening van<br />
het sacrament van de ziekenzalving legt de priester de zieke in stilte de handen op het hoofd.<br />
Staan<br />
Het getuigt van beleefdheid, als je opstaat bij een ontmoeting om iemand de hand te geven. Aan<br />
het begin van een viering staan de gelovigen voor God, als teken van eerbied of aandacht op<br />
God. De mensen gaan staan bij het intreden van de priester en zijn assistenten en ook als die de<br />
kerk weer verlaten. Gestaan wordt er bij de lezing van de (dagelijkse) evangelietekst en tijdens<br />
de inleiding van het eucharistische gebed (de prefatie).<br />
Het kussen van het altaar<br />
Aan het begin van de eucharistieviering en aan het einde kust de priester het altaar. Dit gebruik<br />
gaat terug op de vroeg-kerkelijke schrijvers. Zij zijn in het altaar een symbool van Christus zelf<br />
gaan zien, omdat daar de gedachtenis van de Heer wordt gevierd en zijn Lichaam en Bloed aan<br />
de gelovigen wordt gegeven. Overigens is een van de “bijnamen” (zoals herder en bruidegom)<br />
van Christus een naam die wij niet vaak gebruiken: “levende steen”. Petrus gebruikt die<br />
aanduiding, een bouwvakkersterm, in zijn eerste Brief: “Ik plaats in Sion een steen, een levende<br />
steen, door de bouwvakkers wel afgekeurd, maar door God uitgekozen en kostbaar.” In Psalm<br />
62 en in Paulus’ Korintenbrief staat: “God is mijn rots.” Vandaar dat ook het altaar al<br />
eeuwenlang een symbool van Christus is, waarin zelfs, gestileerd in de vorm van kruisjes, zijn<br />
vijf grote wonden staan gegraveerd (op alle altaren in de wereld). Het altaar kussen is een groet<br />
en eerbetoon aan Christus.<br />
De orantehouding<br />
Een van de oudste gebaren zien we bij het uitspreken van gebeden. Het is de<br />
zogeheten “orantehouding”. (Orante = biddende.) De armen worden omhoog<br />
geheven, met de handpalmen iets naar boven. In het gebed richten wij ons<br />
immers tot God die “in den hoge” is en van wie wij alle zegen verwachten.<br />
Wij zien dit gebaar bij alle oraties: het openingsgebed, de prefatie, het<br />
eucharistisch gebed, het Pater noster, het gebed na de communie. Dit gebaar<br />
kunnen alle gelovigen maken tijdens het bidden van het Onze Vader.<br />
Door de redactie bewerkt uit verschillende bronnen.<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 15
Processie Corpus Domini op Via Merulana Rome<br />
Als kind liep ik jaarlijks mee in de sacramentsprocessie van Boxmeer. Nu konden wij er wel wat<br />
van, want we liepen ook nog vier keer mee in de Bloedprocessie. De meisjes waren bruidje,<br />
korendraagster of palmwuifster. Maar het allerhoogste was natuurlijk engel met ‘echte’<br />
vleugels. Bovendien liep je dan voor de monstrans en het heilig-bloedreliek uit. Het gaf<br />
iedereen een mengeling van gemeenschapsgevoel en religieuze vreugde. Op Sacramentsdag<br />
verlieten we halverwege de eucharistieviering de kerk. De pastoor, in zijn zware koormantel,<br />
liep onder een baldakijn en droeg de geconsacreerde hostie in een monstrans. Halverwege<br />
werd gestopt om het tweede gedeelte van de eucharistie te vieren. In de kerk teruggekomen,<br />
kregen we als afsluiting de zegen.<br />
Sacramentsdag werd als kerkelijk feest officieel erkend met een bul uit 1312 van Clemens V ‘In<br />
Domine’ en opgenomen in het canoniek recht. Men viert dat Christus werkelijk in de<br />
eucharistie aanwezig is. Op de eerste donderdag na het feest van de Heilige Drie-eenheid<br />
trekken er op vele plaatsen overal ter wereld sacramentsprocessies op hun eigen manier door de<br />
straten.<br />
Zo ook in Rome. Als elders meneer pastoor de zorgdrager is voor het allerheiligste, is dit in<br />
Rome de paus, omdat hij de bisschop van de stad Rome is. Om half zes ’s avonds gaat de paus<br />
voor in een eucharistieviering in de grote basiliek van <strong>Sint</strong> Jan van Lateranen. Halverwege<br />
vormt zich een processie van leden van de Romeinse parochies, groepen religieuzen van<br />
verschillende ordes en jongerenbewegingen, maar vooral van de in wijde mantels geklede<br />
broederschappen en de Ridderorde van het Heilig Graf van Jeruzalem en de Maltezer orde. De<br />
paus, geknield in gebed achter de monstrans op een<br />
versierde open wagen met baldakijn, sluit de rij.<br />
De lange stoet trekt van de <strong>Sint</strong> Jan van Lateranen de Via<br />
Merulana in. Eerst daalt de weg, maar dan volgt er een lang<br />
vals plat de Esquilijnheuvel op tot aan het voorplein van de<br />
Santa Maria Maggiore. De laatste jaren neemt de<br />
belangstelling toe en daardoor zijn de<br />
veiligheidsmaatregelen aangescherpt. Toch blijft het<br />
plaatselijke karakter vooralsnog behouden, hier gaat de bisschop van de stad Rome en niet de<br />
paus die aan het hoofd staat van de wereldkerk.<br />
Uit het Lateraans paleis hangen feestelijk prachtige doeken uit de ramen. Ook de bewoners<br />
langs de route willen niet achterblijven en zij hangen hun gekleurde beddensprei als eerbetoon<br />
uit de ramen. Als hun bisschop voorbij is, sluiten ze biddend aan op weg naar de Santa Maria<br />
Maggiore. Hier houdt de paus nog een korte preek en geeft hen de zegen. Ondertussen ligt het<br />
verkeer in Rome rondom de twee basilieken tot half tien ‘s avonds volledig plat. Dit leidt tot<br />
grote opstoppingen tot ver in de omgeving. De Romeinen berusten in hun lot en bellen naar<br />
huis dat de pasta nog even moet wachten.<br />
Lidy Peters, RKK, Rome<br />
‘Proeven van goed samenleven – inleiding in het katholiek sociaal denken’<br />
Onze samenleving is volop in beweging. Op tal van manieren dragen mensen hun steentje bij<br />
aan verbanden die prettig en vertrouwd voelen. Dit proces voltrekt zich<br />
proefondervindelijk en improviserend: op straat, in het gezin, de politiek en in<br />
allerlei maatschappelijke instellingen. Het katholiek sociaal denken heeft dingen<br />
te zeggen over persoonlijke verantwoordelijkheid, solidariteit, gezonde<br />
maatschappelijke verhoudingen, ons dagelijks werk en persoonlijk bezit. Het<br />
boek is een initiatief van het Verband van Katholieke Maatschappelijke<br />
Organisaties (VKMO), Den Bosch. Auteur van de uitgave is drs. Thijs Caspers<br />
(1980), theoloog, en als beleids- en identiteitsmedewerker verbonden aan het VKMO.<br />
Uitgever: Adveniat - € 19,50 - ISBN 978 949 104 229 4<br />
16<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Maria-Tenhemelopneming<br />
Maria-Tenhemelopneming is het katholieke hoogfeest van 15 augustus, waarop de Kerk<br />
gedenkt dat de Maagd Maria door God in de hemel werd opgenomen.<br />
Hoogfeest<br />
Maria-Tenhemelopneming wordt in de RK Kerk jaarlijks gevierd op 15 augustus. In het<br />
Nederlands taalgebied wordt het feest in de volksmond ook wel Maria Hemelvaart genoemd.<br />
Herdacht wordt dat Maria, de moeder van Jezus, aan het einde van haar aardse leven door God<br />
in de hemel werd opgenomen. Spreken van een hemelvaart is dus minder correct, omdat Maria<br />
niet op eigen kracht ‘opsteeg’, maar door God aan de aardse werkelijkheid werd onttrokken. Dit<br />
geloofsgegeven is voor de rooms katholieke Kerk zo belangrijk dat Maria-Tenhemelopneming<br />
net als Kerstmis een liturgisch hoogfeest is.<br />
Ontslaping<br />
Maria-Tenhemelopneming werd eind 6e eeuw<br />
door keizer Mauritius in Byzantium ingevoerd.<br />
Later nam de Kerk van Rome onder de heilige<br />
paus Sergius I (687-701) het feest over. Het feest<br />
heette eerst Dormitio Mariae, dat ‘ontslaping van<br />
Maria’ betekent. Deze naam verwijst naar een<br />
oude overlevering die vertelt dat Maria op de<br />
Berg Sion in Jeruzalem stierf te midden van de<br />
apostelen.<br />
Tenhemelopneming van Maria (detail), Juan Martín Cabezalero,<br />
1665-70 (Web Gallery of Art - wga.hu)<br />
Zondeloosheid<br />
Dat in de traditie het sterven van Maria samenvalt met haar tenhemelopneming heeft te maken<br />
met de diepe overtuiging dat de dood van de Heilige Maagd vanwege haar zondeloosheid geen<br />
vat op haar had. Vandaar dat men liever spreekt van Maria’s ontslaping dan van haar dood.<br />
Dogma<br />
Het geloofsgegeven dat de Kerk op 15 augustus viert is pas in 1950 door paus Pius XII tot<br />
dogma verklaard. Het belangrijke document ‘Lumen Gentium’ van het Tweede Vaticaans<br />
Concilie verwoordde dit dogma aldus: “Tenslotte is de onbevlekte Maagd, gevrijwaard van<br />
ieder smet van de Erfzonde, in het voltooien van haar aardse levensloop, met lichaam en ziel in<br />
de hemelse heerlijkheid opgenomen en door de Heer verheven tot koningin van het heelal om<br />
zo gelijkvormiger te worden aan haar Zoon, de Heer der heren en de overwinnaar van zonde en<br />
dood” (LG 59).<br />
Lichaam en ziel<br />
Wat opvalt is de formulering ‘opgenomen met lichaam en ziel’. Dat betekent dat de dood geen<br />
macht meer heeft over Maria. In tegenstelling tot andere stervelingen hoeft Maria volgens de<br />
katholieke leer niet meer te wachten op de Opstanding der Lichamen op de Laatste Dag waarop<br />
de mensheid geoordeeld zal worden. Vanwege haar zondeloosheid hoeft zij namelijk niet<br />
geoordeeld te worden. Maria's tenhemelopneming is dus de totale aanvaarding van haar gehele<br />
persoon - ziel én lichaam - door God.<br />
Ferragosto<br />
In Italië is Maria-Tenhemelopneming zoals in veel andere katholieke landen een vrije dag, maar<br />
daar heet het Ferragosto. Deze naam is afgeleid van het Latijnse feriae Augusti (de feestdag van<br />
Augustus). Keizer Augustus (63 v. Chr. 14 na Chr.) had bepaald dat het zomerse landbouwfeest<br />
van 15 augustus ook een feest moest zijn ter ere van hemzelf.<br />
Encyclopedie RKK<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 17
GELOOF IN BEELD - Kerkportaal<br />
Het kerkportaal met zijn voorhof of atrium had in het vroege christendom een belangrijke<br />
kerkelijke functie. Het was de plaats waar de boetelingen die in de kerkelijke ban waren, soms<br />
jarenlang moesten wachten op hun opname in de kerk, zodat ze weer aan de eucharistie konden<br />
deelnemen. In de middeleeuwen was het de plaats waar de huwelijken werden gesloten. In het<br />
kerkportaal gaven namelijk in aanwezigheid van de priester bruid en bruidegom elkaar het<br />
jawoord, voordat de huwelijksmis in de kerk werd gevierd. Daar begon ook onder verschillende<br />
zegeningen de zogenaamde kerkgang van de moeder na de geboorte van haar kind, zodat ze<br />
gezuiverd de eucharistie kon vieren.<br />
De basiliek of kerk werd vanouds gezien als het huis van God, dat op zijn beurt het hemels<br />
Jeruzalem ofwel de hemel symboliseerde. Het kerkportaal of de kerkdeur was een verwijzing<br />
naar Jezus Christus die gezegd heeft: ‘Ik ben de deur;<br />
wanneer iemand door mij binnenkomt, zal hij gered worden<br />
(Joh. 10, 7-9).’ De middeleeuwse theoloog, Willem van<br />
Saint-Thierry, schrijft: ‘U heeft gezegd: ik ben de deur. Maak<br />
ons duidelijk van welke verblijfplaats u de deur bent,<br />
wanneer en voor wie u de deur zult opendoen! Het huis<br />
waarvan u de deur bent, is de hemel waar uw Vader woont.´<br />
Dat Christus voor de gelovigen de deur of toegang naar de<br />
hemel is, wordt vaak in de timpanen van middeleeuwse kathedralen indrukwekkend uitgebeeld.<br />
Boven de portalen bevindt zich het beeldhouwwerk, waarin Christus als leraar of als rechter bij<br />
het Laatste Oordeel wordt voorgesteld.<br />
Tenslotte kan het kerkportaal zowel in stads- als dorpskerken, waneer de deur geopend is, nog<br />
steeds een spirituele of psychologische functie hebben. De deur staat tussen buiten en binnen,<br />
tussen wat de wereld toebehoort en wat aan God is toegewijd. Ze zou kunnen zeggen: ‘Laat<br />
buiten wat hier niet thuishoort, jachtigheid, wereldse zorgen, winstbejag, geldingsdrang,<br />
nieuwsgierigheid en ijdelheid (Romano Guardini). Zo nodigt de kerkdeur ons uit om de heilige<br />
ruimte te ondergaan en ons te bezinnen.<br />
Toon Brekelmans, Kerkhistoricus<br />
Wwweetjes & uitgaanstips:<br />
meer informatie op de hieronder genoemde websites<br />
IKON lanceert Bijbelmovies.nl<br />
De Bijbel is waarschijnlijk het meest gelezen boek ter wereld, maar het is ook een dikke pil.<br />
Het heilige boek telt in totaal 66 Bijbelboeken, verdeeld over het Oude en Nieuwe Testament:<br />
samen goed voor honderden pagina’s tekst. Met korte<br />
animatiefilmpjes van Bijbelmovies.nl geeft de IKON een<br />
samenvatting van alle Bijbelboeken. Soms komisch, soms serieus,<br />
maar altijd kort. Het gaat in totaal om 36 filmpjes. Sommige<br />
filmpjes behandelen meerdere Bijbelboeken. Het langste filmpje<br />
duurt 51 seconden (Genesis), drie filmpjes duren slechts 10<br />
seconden. De Bijbelmovies zijn te bekijken op<br />
www.bijbelmovies.nl.<br />
Het IKON-project Bijbelmovies.nl is bedoeld voor iedereen die<br />
niet veel wil lezen. De filmpjes zijn gemaakt door<br />
godsdienstwetenschapper Erik Jan Tillema, die de Bijbelboeken samenvatte, de animaties<br />
verzorgde en de filmpjes insprak. Guido Attema, voegde hieraan de muziek en geluidseffecten<br />
toe.<br />
www.bijbelmovies.nl<br />
18<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Bijbelgenootschap lanceert MeerOverDeBijbel.nl<br />
Het Nederlands Bijbelgenootschap lanceerde onlangs de website MeerOverDeBijbel.nl. Aan de<br />
hand van tien bekende personen uit de Bijbel kunnen geïnteresseerden de ontdekkingstocht<br />
door de Bijbel starten. Met MeerOverDeBijbel.nl biedt het Bijbelgenootschap een gratis en<br />
toegankelijk medium om kennis te maken met de inhoud en achtergronden van de Bijbel.<br />
Op de website worden door middel van filmpjes, verhalen bij Bijbelteksten en culturele<br />
uitstapjes de belangrijkste thema’s en achtergronden van de Bijbel toegelicht. In tien<br />
hoofdstukken wordt het verhaal van o.a. Adam en Eva, Jezus en Paulus verteld. De verhalen<br />
bieden een inkijkje in de context waarin de Bijbelteksten zijn ontstaan. Daarnaast wordt<br />
stilgestaan bij de invloed van de bijbelse verhalen op onze cultuur en tradities. De website is<br />
door het Bijbelgenootschap opgezet voor mensen die weinig bekend zijn met de Bijbel en daar<br />
meer over willen weten. Gebruikers van de website moeten zich eenmalig gratis<br />
registeren. Vervolgens kan onbeperkt worden ingelogd.<br />
www. MeerOverDeBijbel.nl<br />
Museum De Pelgrim te Oldenzaal<br />
De Stichting Ondersteuning Religieuze en Culturele Uitdrukkingsvormen heeft een paar jaar<br />
geleden een museum opgericht in twee van de kleinste, rustieke woningen in Oldenzaal, direct<br />
gelegen naast de Hofkerk aan de Hofmeijerstraat 1-3, in het centrum van Oldenzaal.<br />
Mw. Achterweust-Siegerink heeft in de loop van de jaren een grote hoeveelheid religieus<br />
cultureel erfgoed in haar woning verzameld. In samenwerking met de bovengenoemde stichting<br />
is een oplossing gevonden om dit religieuze erfgoed voor belangstellenden te exposeren.<br />
Daarnaast is er voor gezorgd dat deze unieke collectie voor de toekomst bewaard blijft.<br />
Museum De Pelgrim, Hofmeijerstraat 1-3, 7571 CH Oldenzaal, Tel.: 0541-537733<br />
Toegang: Volwassenen € 3,00;<br />
Kinderen < 12 jaar € 2,00;<br />
Senioren, 65+ € 2,25<br />
www.museumdepelgrim.nl<br />
Bijbels Museum te Amsterdam<br />
Archeologische vondsten, voorwerpen uit het oude Egypte, eeuwenoude modellen van de tempel<br />
van Salomo en Herodes, religieuze voorwerpen uit de joodse en christelijke traditie en zelfs<br />
geuren laten de bezoeker van het Bijbels Museum kennis maken met verhalen uit de Bijbel.<br />
Te zien is het beroemde 19 de -eeuwse tabernakelmodel, een prachtige reconstructie van het<br />
draagbare heiligdom dat de Israëlieten in de woestijn onder leiding van Mozes bouwden. Rond<br />
de maquette van de Tempelberg wordt duidelijk welke betekenis deze plek in Jeruzalem heeft<br />
voor joden, christenen en moslims. Kleitabletten, stukjes papyrus en archeologische<br />
voorwerpen vertellen de fascinerende ontstaansgeschiedenis van de Bijbel. Ook de<br />
eeuwenlange invloed van de Bijbel op de Nederlandse samenleving is verbeeld. Voor kinderen<br />
is een aparte verdieping ingericht, waar de Bijbelse verhalen als het ware gaan leven.<br />
Kijk voor meer informatie op de zeer uitgebreide website: www.bijbelsmuseum.nl<br />
Herengracht 366-368; 1001 AK Amsterdam; Tel.: (020) 6242436<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 19
Inzegening gerenoveerd processiepark in Handel<br />
Het gereedkomen van de restauratie van processiepark Handel wordt op 10 juni op grootse<br />
wijze gevierd met de inzegening van de kruisweg. De plechtigheid zal door mgr. Hurkmans,<br />
bisschop van ’s-Hertogenbosch, worden geleid.<br />
20<br />
Het processiepark is onderdeel van het bedevaartsoord Handel, dat<br />
sinds de 13e eeuw een grote vermaardheid heeft verworven. Handel<br />
staat bekend als het oudste bedevaartsoord van Maria in Brabant en<br />
heef een aantal cultuselementen, zoals de 14 e -eeuwse kerk, de<br />
Keskesdijk (weg van Gemert naar Handel) met wegkapellen, gewijd<br />
aan de 7 smarten van Maria, en het processiepark met daarin de<br />
Wonderbare Bron uit de 15e of 16e eeuw. Het processiepark<br />
ontstond in 1908. In 1917 werd de ‘kruisweg’ aangelegd en kreeg<br />
het agrarische terrein het aanzien van een park met bomen, struiken<br />
en lanen met kruiswegstaties. In 2001 werd het park een<br />
Rijksmonument. Al decennialang hadden de kruiswegstaties last<br />
van erosie tengevolge van betonrot. Het erosiegevoelige beton werd<br />
tijdens de restauratie vervangen door duurzaam brons.<br />
10 juni 2012, 14.00 uur, Onze Lieve Vrouwestraat 57 in Handel<br />
Meer info: tel.: 0492-321315, info@onzelievevrouwvanhandel.nl<br />
Jongerenactiviteiten Franciscaans Jongerenwerk<br />
Het Franciscaans Jongerenwerk (FJW) richt zich primair op jongeren van 18 t/m 30 jaar, die<br />
zich willen verdiepen in de eigen levens- en geloofsvragen. In Megen vinden vele activiteiten<br />
plaats. Midweken en weekends waaraan jongeren/ouderen kunnen<br />
deelnemen. Activiteiten waarin bepaalde thema's aan bod komen. Vele<br />
vinden plaats in het klooster te Megen, maar soms ook bij andere<br />
kloosters. Hieronder noemen we nog een paar buitenlandse reizen. Zie<br />
hieronder een selectie uit het schema voor de komende tijd. Bezoek<br />
voor meer mogelijkheden de website van de broeders en zusters<br />
www.assisiaandemaas.nl<br />
“Niets doen” in Megen (22-24 juni)<br />
Voor drukke jongeren die eens een weekend tot rust willen komen en niets anders willen doen<br />
dan rust en stilte ervaren, tot jezelf komen, wandelen en meebidden met de broeders in Megen.<br />
Kosten: € 50,- Info/aanmelding via broeder Fer van der Reijken: fjwmegen@hetnet.nl.<br />
Reis naar Assisi (28 juli - 6 augustus)<br />
Met een busje naar Assisi en omgeving onder leiding van broeders Roland Putman en Theo van<br />
Adrichem, een verdiepende ervaring met ook de nodige vakantieontspanning. Er is plaats voor<br />
zeven deelnemers van 18-30 jaar. Kosten: € 500,-<br />
Info/aanmelding via broeder Theo van Adrichem: adrichemofm@hotmail.com.<br />
3e Europese Franciscaanse Jongerenontmoeting (27-31 augustus in Polen)<br />
Voor jongeren van 18-35 jaar. Waar: Heiligdom van St. Anna: www.swanna.pl/rekolekcje.htm<br />
Overnachting in het pelgrimshuis. Kosten: € 95,- (excl. vlucht), opgave vóór 30 juni via broeder<br />
Fer van der Reijken: fjwmegen@hetnet.nl<br />
Jij en jouw eigen jongerengroep?<br />
Kom een weekend of midweek naar Megen met jouw eigen groep<br />
leerlingen, studenten, koorleden, teamgenoten (maximaal tien deelnemers).<br />
Samen bedenken we een plan en maken we er goede en verkwikkende<br />
dagen van. Vraag naar de mogelijkheden!<br />
Workshop: Boetseren<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Om je gezicht te zien gebruik je een spiegel; om je ziel te zien een kunstwerk. Georg B. Shaw<br />
Dat kunstwerk hoeft niet met een grote K te zijn. Elk kunstzinnig bezig zijn kan je bij je ziel<br />
brengen en heeft een helende werking. Het eenvoudige materiaal klei heeft dit in het bijzonder.<br />
Het is een oermaterie, die ons bij onze eigen oerkracht kan brengen. Klei kan barricades<br />
opruimen omdat het zelf weerbarstig is. Via boetseren in gesprek gaan met jezelf om zo dichter<br />
bij je oorspronkelijk zijn te komen. Als je daarna je ‘kunstwerk’ nog eens bemediteert dan zie je<br />
hoe het je innerlijk weerspiegelt. Dat is wat zuster Chiara Bots in deze workshop samen met de<br />
deelnemers gaat doen.<br />
Workshop: Koken in de kloosterkeuken<br />
Het klooster van Megen herbergt een grote mooie oude keuken die zich uitstekend leent om met<br />
meerdere mensen een overheerlijke maaltijd te bereiden. In die keuken gaan wij een<br />
toepasselijke maaltijd bereiden, die door de deelnemers van het weekend gegeten zal worden.<br />
Hierbij maken we onder andere gebruik van in de kloostertuin verbouwde groenten en fruit. We<br />
bereiden een maaltijden die aansluit bij dit thema ‘Spiegel’. We doen dit onder begeleiding van<br />
broeder Rangel Geerman, die op dit moment in de keuken van het klooster in Megen actief is.<br />
Workshop: De Spiegel van/bij Clara (Lexio Divina)<br />
Vanuit de thematiek van het weekend 'Spiegel' verkennen we samen onder de leiding van Zr.<br />
Marianne van Haastrecht de 4 e brief van Clara aan Agnes en we lezen het gedeelte rond de<br />
spiegel. Wat wil Clara ons in deze brief zeggen? Wat kunnen deze woorden, 800 jaar later, voor<br />
ons betekenen? Aan het eind van de workshop schrijven we een kaartje terug aan Clara.<br />
Workshop: Spiegel voor jou!<br />
Ook zonder woorden te spreken kun je elkaar soms erg veel zeggen. Samen gaan we in stilte<br />
aan de slag met de vraag wat het thema van dit weekend ‘spiegel’ bij jou oproept. Vragen,<br />
gedachten, fijne of minder fijne ervaringen, ideeën of wat dan ook: we wisselen het met elkaar<br />
uit door af en toe een paar woorden op te schrijven. Zo brengen we elkaar nieuw uitzicht en<br />
wellicht ook nieuw inzicht.<br />
Workshop: 'Zingen'<br />
Samen zingen kan heel verbindend werken en het kan zomaar vreugde en licht teweeg brengen.<br />
In deze workshop zullen we enkele (nieuwe) liederen instuderen, die in vieringen tijdens het<br />
weekend gezongen gaan worden. Daarnaast gaan we ook andere liederen zingen waarbij het<br />
met elkaar muziek maken centraal staat. Deze liederen zullen we op zaterdagavond ten gehore<br />
brengen. Elke Teurlings begeleidt deze workshop.<br />
Voor meer informatie en opgave: Fer van der Reijken ofm - Kloosterstraat 6 - 5366 BH Megen<br />
tel.: 0412 465770 / 465780 - e-mail: fjwmegen@hetnet.nl - www.assisiaandemaas.nl/workshops<br />
Roepingen-oriëntatiedag<br />
Op 16 juni 2012 organiseert het Huis van de Roeping in samenwerking met het Jonggeïnteresseerden-weekend<br />
van de franciscanen een Roepingen-oriëntatiedag: een moment van<br />
bezinning, stilte en gesprek samen met anderen die willen stilstaan bij hun roeping. Ik?<br />
Roeping? Denk jij er wel eens over of religieus leven, priester worden of inzet in het pastoraat<br />
jouw roeping, jouw levensweg zou kunnen zijn? Voel je je aangetrokken tot een leven als<br />
zuster, monnik, broeder of pater? Of is het ambt van diaken iets voor jou? Misschien kan deze<br />
dag je helpen om deze gedachte – dit verlangen – wat meer te verkennen. We willen tijdens<br />
deze bijeenkomst ruimte scheppen voor vragen als:<br />
- Waartoe voel ik me geroepen?<br />
- Welke wegen liggen voor mij open?<br />
- Waar kan ik terecht, wanneer ik me geroepen voel tot religieus leven in gemeenschap?<br />
- Welke begaanbare wegen zijn er om priester of diaken te worden?<br />
- Welke vorm, welke spiritualiteit zou bij mij passen?<br />
Wil je meer informatie, dan kun je contact opnemen met: Esther v.d. Vate, 073-6921321 roepen@knr.nl<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 21
Gezangen tijdens de Hoogmis<br />
Nu de vakantie nadert bereidt het <strong>Sint</strong> Gregoriuskoor zich voor op de laatste paar weken van<br />
het seizoen ’11/’12. Onder meer de voorbereiding van Sacramentsdag heeft dan de bijzondere<br />
aandacht. Na het zojuist gevierde Pinksterfeest vormt dit Hoogfeest binnen de katholieke<br />
liturgie een bijzonder hoogtepunt te midden van de Hoogfeesten ter ere van de H. Drie-eenheid<br />
en het H. Hart.<br />
Dit jaar vieren we op zondag 10 juni het Hoogfeest van Sacramentsdag – Heilig Sacrament van<br />
het Lichaam en Bloed van Christus. Alle reden dus om de liturgie feestelijke glans te verlenen.<br />
U kunt tijdens de hoogmis de Missa Brevis van Eric Koevoets beluisteren. Daarnaast zal ons<br />
koorlid Cintha de Vreede het zeer toepasselijke Panis angelicus van César Franck zingen. De<br />
tekst van dit stuk is de - vaak zelfstandig gezongen - voorlaatste strofe van de hymne Sacris<br />
solemniis, die in 1264, ter gelegenheid van de invoering van Sacramentsdag op last van paus<br />
Urbanus IV werd geschreven door Thomas van Aquino voor de Metten van deze feestdag.<br />
Vertaald is de tekst: Brood van de engelen wordt het brood van mensen;<br />
Het brood van de hemel maakt een einde aan de schaduwen:<br />
O, groot wonder! Dienaren, arm en nederig nuttigen hun Heer.<br />
U, God, drievuldig en één, zie, wij bidden U:<br />
Kom ons zo bezoeken, zoals wij U vereren,<br />
Leid ons langs Uw weg waarheen wij willen gaan,,<br />
Naar het licht dat Uw woning is. Amen.<br />
Veruit de meest bekende toonzetting van het Panis angelicus is die van César Franck uit 1872,<br />
voor solozang orgel, harp en cello. Het is een onderdeel van diens Messe à trois voix opus 12.<br />
Hoe is een dergelijke tekst in een miscompositie terecht gekomen? Voor het Tweede Vaticaans<br />
Concilie kende men de gewoonte het Benedictus niet direct te laten volgen op het Sanctus, maar<br />
het pas te zingen na de consecratie. Vandaar dat in veel Latijnse missen het Benedictus een<br />
aparte, vaak zeer uitgesponnen compositie is die in veel gevallen erg contrasteert met het<br />
Sanctus. In Frankrijk kende men de gewoonte om in plaats van het Benedictus op dat moment<br />
een andere tekst, ter ere van het Allerheiligst Sacrament, te laten zingen. De Mis van Franck<br />
heeft dan ook geen Benedictus maar wel in plaats daarvan dus het overbekende<br />
bovengenoemde motet. Op 10 juni hoort u de meest uitgevoerde versie dus alleen voor<br />
solozang en orgel.<br />
Eric Koevoets, dirigent-organist<br />
Venster op muziek in de Lambertus<br />
Nieuw logo<br />
De stichting ‘Venster op muziek in de Lambertus’ viert volgend jaar<br />
haar eerste lustrum. De stichting heeft zich in deze periode ontwikkeld<br />
tot een podium voor religieuze, klassieke muziek en heeft bijgedragen<br />
aan vernieuwing van de kerkmuziek. Een nieuw logo, passend bij deze<br />
staat van dienst, is op zijn plaats. Pim Vulto heeft een ontwerp<br />
gemaakt, gebaseerd op het kerkraam in de toren boven de<br />
hoofdingang. Het is modern vormgegeven met een duidelijke<br />
verwijzing naar de doelstellingen van de stichting. We hopen de<br />
herkenbaarheid met behulp van dit logo nog verder te vergroten.<br />
De Zomerorgelserie 2012 nader toegelicht<br />
Dinsdag 19 juni, 20.00 uur, <strong>Sint</strong> <strong>Lambertuskerk</strong><br />
Thorsten Maus, organist van de Propsteikirche Sankt Petri, Recklinghausen.<br />
Deze jonge, internationaal bekende organist is niet alleen een uitnemend vertolker van de<br />
orgelliteratuur maar is ook een voortreffelijke improvisator!<br />
22<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Vrijdag 22 juni, 20.00 uur, Hoflaankerk<br />
Kees van Eersel (Goes)<br />
Vrijdag 13 juli, 20.00 uur, <strong>Sint</strong> <strong>Lambertuskerk</strong> en Hoflaankerk<br />
HET TRADITIONELE WANDELCONCERT!<br />
De vaste organisten van beide kerken spelen op hun ‘eigen’orgel. In de pauze wandelen we<br />
samen van de ene kerk naar de andere.<br />
Vóór de pauze: Eric Koevoets op het Maarschalkerweerd-orgel in de <strong>Sint</strong> <strong>Lambertuskerk</strong>.<br />
Ná de pauze: Wouter van der Wilt op het Van Vulpen-orgel in de Hoflaankerk.<br />
Zaterdag 17 augustus, 20.00 uur, Hoflaankerk<br />
Arjan Leistra, organist van de Grote Kerk te Schiedam.<br />
Dinsdag 28 augustus, 20.00 uur, <strong>Sint</strong> <strong>Lambertuskerk</strong><br />
Willeke Smits, organiste te Utrecht en Nieuwegein.<br />
Deze jonge virtuoze deed onlangs van zich spreken door een zeer goed ontvangen CD met<br />
werken van Hendrik Andriessen! Alle reden om haar uit te nodigen in onze serie.<br />
Vrijdag 31 augustus, 20.00 uur, Hoflaankerk<br />
Wouter van der Wilt<br />
Zaterdag 8 september, 14.00 uur, <strong>Sint</strong> <strong>Lambertuskerk</strong><br />
Eric Koevoets<br />
Op Nationale Monumentendag/Nationale Orgeldag presenteert de vaste organist van de <strong>Sint</strong><br />
<strong>Lambertuskerk</strong> het prachtige Maarschalkerweerd-orgel in een gevarieerd programma. Na afloop<br />
is er gelegenheid boven een kijkje bij het orgel te nemen. Eric Koevoets is dan uw gastheer.<br />
Alle concerten zijn vrij toegankelijk. Wel wordt er na afloop een bijdrage gevraagd ter<br />
ondersteuning van de stichting.<br />
Kroniek<br />
Gedoopt:<br />
18 maart Vera Maria Willemijn Miltenburg, dochter van dhr. en mw. Miltenburg-Driest<br />
22 april Shiloh Amanda Faith Croes, dochter van dhr. en mw. Croes-Kelly<br />
22 april Elian Alonso Alarcon Moena, zoon van dhr. en mw. Moena-Renfurm<br />
29 april Sijmen Victor Lucas van Ardenne, zoon van dhr. en mw. van Ardenne-Andriessen<br />
Eerste Heilige Communie:<br />
15 april Bruno Barisic<br />
Sara Eggink<br />
Candace Esajas<br />
Na’Zyia Jacobs<br />
Lucas Jeurissen<br />
Jayneva Lankman<br />
Heilig Vormsel:<br />
27 mei Marion Boon<br />
Robert Collignon<br />
Martijn van der Linden<br />
Victor van Meggelen<br />
Isabella Mujan<br />
Mai Tam Nguyen Tri<br />
Joost van Niekerk<br />
Erik Oldenkamp<br />
Alvaro Detailleur<br />
Shannel Pieter<br />
Overleden:<br />
2 mei Johanna Antoinetta Jutte-Rijfkogel op de leeftijd van 69 jaar<br />
Kyara Pieter<br />
Tessa van den Thillart<br />
Vibeke Timmenga<br />
Sophie van der Togt<br />
Anne van der Torre<br />
Zoë Zwijnenberg<br />
Maud Straatsma<br />
Olivier van Tongeren<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 23
Onderweg…<br />
‘JHWH zei tegen Abram:<br />
Ga uit je land!, verlaat ook je naaste verwanten,<br />
en ga naar het land dat ik je zal wijzen.<br />
In jou zullen alle geslachten op aarde worden gezegend.’<br />
(Genesis 12,1.3b).<br />
In de zomertijd trekken veel mensen erop uit, op vakantie in Nederland of naar<br />
het buitenland. Soms lijkt het wel alsof wij met z’n allen onderweg zijn.<br />
Sommigen gebruiken hun vakantie voor een pelgrimstocht naar Israël, ‘waar ieder<br />
volk geboren is’ (Ps. 87), naar Santiago de Compostela (H.Jakobus), naar Assisi<br />
(H.Franciscus en H.Clara) of naar Kevelaer (H.Maria). Niet altijd zullen wij ons<br />
realiseren dat wij gelovigen van oorsprong ‘mensen onderweg’ zijn. Sinds de<br />
roeping van Abraham en van Sara om het met het goede gerucht van de<br />
Barmhartige te wagen, zijn Joden en christenen onderweg naar het veelbelovende<br />
land om een zegen te zijn voor alle mensen. Het is onze roeping! En deze is<br />
spannend, zeker wanneer je op pad gaat alleen met een stok en met ‘vrede en alle<br />
goeds’ als groet op je lippen (Vgl. Lc. 10,1-17).<br />
Ook voor de oude Abraham en Sara was het spannend, omdat God niet meteen<br />
vertelt naar welk land zij moeten trekken. Hoe weten zij dan dat zij hun bestemming bereikt<br />
hebben? Rabbi Levi zegt: ‘Toen Abraham op reis was tussen Aram Naharaim en Aram Nachor,<br />
en toen hij de inwoners zag eten, drinken en brassen, riep hij uit: moge mijn deel niet in dit land<br />
zijn!‘Toen hij echter het voorgebergte van Tyrus bereikte en zag hoe iedereen zich bezighield<br />
met wieden en schoffelen op de gepaste tijd, riep hij uit: ‘moge mijn deel in dit land zijn, De<br />
Heilige, gezegend zij zijn Naam, zei tot hem: ‘aan uw nageslacht heb Ik dit land gegeven.’<br />
(Midrasj Rabba 39,8). De tocht naar Kanaän was voor Abraham en Sara zeker geen plezierige<br />
vakantiereis, maar zij klaagden niet, want zij waren zich ervan bewust ‘weg te trekken uit het<br />
huis van hun vader om te gaan naar het huis van hun vader in de hemel dat alleen in het land<br />
Israël kon worden bereikt’ (Midrasj Tora Schlema 12,35).<br />
Misschien zijn deze (re)creatieve maanden een mooie tijd om na te denken over en te genieten<br />
van onze roeping om onderweg te zijn naar onze God, in het hemels Jeruzalem. Vakantie vieren<br />
en pelgrimeren kunnen goed hand in hand gaan.<br />
24<br />
Moge het uw wil zijn, Eeuwige,<br />
onze God en God van onze voorouders,<br />
dat U ons in vrede zult laten reizen,<br />
ons in vrede zult leiden, ons tot steun zult zijn met vrede,<br />
dat U ons ons reisdoel zult laten bereiken,<br />
ons leven behoedend, in blijdschap en in vrede.<br />
Laat er zegen rusten op hetgeen wij ondernemen<br />
en laat ons sympathie en liefderijk medeleven vinden bij U<br />
en bij allen die wij ontmoeten.<br />
Moge U ons gebed horen,<br />
want U bent een God die een gebed verhoort.<br />
Gezegend, U, Barmhartige, die een gebed verhoort.<br />
(Joods reisgebed)<br />
Voor onderweg: vrede en alle goeds!<br />
Henk Janssen ofm<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Abdij Koningshoeven, ook open voor u<br />
"Alle gasten die aankomen moeten worden ontvangen als Christus zelf, want Hij zal eens<br />
zeggen: 'Ik kwam als gast en gij hebt Mij opgenomen'. Deze passage uit de ‘grondwet’ van het<br />
westers monnikendom, opgesteld door Benedictus, staat bij de trappisten hoog in het vaandel.<br />
Ook in Koningshoeven kunnen gasten (m/v) zich voor enkele dagen in een sfeer van gebed,<br />
stilte en bezinning terugtrekken. Dat kan zowel individueel als in groepsverband.<br />
Stilte<br />
De stilte, die voor de monniken zo belangrijk is, dient zowel in het klooster als in de omgeving<br />
van het klooster te worden gerespecteerd. Om die reden zijn de maaltijden in de eetzaal van het<br />
gastenverblijf zowel ’s morgens als ’s middags in stilte. De gasten leven tijdens hun verblijf<br />
gescheiden van de monniken. Toch wil de kloostergemeenschap graag dat zij enkele<br />
gebedsdiensten, waaronder de dagelijkse eucharistie, meevieren.<br />
Bezinning<br />
Het klooster wordt omringd door bos- en landbouwgronden, waar het goed wandelen is. De<br />
gasten hebben vrij toegang tot het bos en bepaalde gedeelten van de kloostertuinen. In een<br />
kleine bibliotheek zijn boeken beschikbaar over inkeer, gebed en geestelijk leven. De keuken is,<br />
behalve op hoge kerkelijke feestdagen, licht vegetarisch.<br />
Stilte retraite<br />
Het gastenhuis biedt de gelegenheid om een stilteretraite mee te maken. Het is de bedoeling dat<br />
gasten deze dagen in volledige stilte doorbrengen. Iedere dag verzorgt een broeder een korte<br />
inleiding. Er is ook gelegenheid voor persoonlijk gesprek.<br />
Stiltedagen voor jonge mensen<br />
De abdijgemeenschap biedt jonge mensen tussen de twintig en vijfentwintig jaar de kans om<br />
samen met leeftijdgenoten enkele aangepaste stiltedagen in het gastenhuis te houden. De eigen<br />
accenten van een verblijf in het gastenhuis blijven daarbij bewaard: deelname aan de liturgie,<br />
stilte, persoonlijke reflectie.<br />
Gebedstijden<br />
Monniken leven volgens een vast ritme van bidden en werken. In de abdijkerk of in de<br />
Jozefkapel kunnen gasten en bezoekers de dagelijkse eucharistievieringen en zes van de zeven<br />
gebedsdiensten bijwonen (vetgedrukt is voor hen toegankelijk).<br />
04.30 uur nachtwake (metten)<br />
06.30 uur morgengebed (lauden)<br />
07.30 uur lezing en ochtendgebed (terts)<br />
08.15 uur arbeid<br />
11.30 uur eucharistieviering en middaggebed (sext)<br />
12.30 uur middagmaal<br />
13.00 uur middagrust<br />
14.30 uur namiddaggebed (noon)<br />
14.45 uur arbeid<br />
17.45 uur avondgebed (vespers)<br />
18.30 uur avondeten<br />
19.30 uur dagsluiting (completen)<br />
Op zon- en hoogfeestdagen:<br />
11.00 uur eucharistieviering<br />
Geen namiddaggebed (noon)<br />
17.00 uur avondgebed (inclusief half uur meditatie)<br />
Er is ook een ruim gesorteerde kloosterwinkel aanwezig met vele food en non-food artikelen.<br />
Meer informatie: Abdij Onze Lieve Vrouw van Koningshoeven, Eindhovenseweg 3,<br />
5056 RP Berkel-Enschot, tel: +31(0)13-5408508, fax: +31(0)13-5443678,<br />
e-mail: info@koningshoeven.nl, www.koningshoeven.nl/<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 25
Vakantie in de Lambertusparochie<br />
Eucharistievieringen: In juli geldt een zomerrooster:<br />
Op zondagen 22 en 29 juli zal de tweede mis om 12.30 uur beginnen.<br />
Op de weekdagen zal er niet dagelijks een ochtendmis kunnen zijn. Op dagen zonder<br />
eucharistieviering zal zo veel mogelijk een woorddienst met communieritus worden gehouden.<br />
Exacte gegevens kunt u vinden in het mededelingenkastje naast de ingang van de kerk en op de<br />
website van onze parochie www.lambertuskerk-rotterdam.nl.<br />
Kinderactiviteiten: In juli is er geen gezinsmis. Van 1 juli tot en met 12 augustus is de crèche<br />
gesloten en is er geen kinderwoorddienst. Op zondag 19 augustus starten we weer met de<br />
crèche en kinderwoorddienst tijdens de hoogmis. Op zondag 26 augustus starten we het nieuwe<br />
seizoen 2012/2013 en is er om 10.00 uur gezinsmis met kinderwoorddienst en kindercatechese.<br />
Agenda mei - augustus<br />
18-5<br />
26<br />
t/m 26-5 Aansluitend aan de ochtendmissen bidden van de Pinksternoveen in de<br />
doopkapel van de <strong>Lambertuskerk</strong>.<br />
Wo 23-5 19.30 uur Meimaand Mariamaand, bidden van het Rozenhoedje<br />
Za<br />
Zo<br />
26-5<br />
27-5<br />
19.00 uur<br />
10:00 uur<br />
12:00 uur<br />
Hoogfeest van Pinksteren, Johannes 20, 19-29<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met het parochieel zangkoor, crèche en kindernevendienst<br />
Zo 27-5<br />
Eucharistieviering<br />
Toediening Heilig Vormsel<br />
15.00 uur In de kathedraal aan de Mathenesserlaan<br />
Wo 30-5 19.30 uur Meimaand Mariamaand, bidden van het Rozenhoedje<br />
Feest H. Drie-eenheid, Matteus 28, 16–20<br />
Za 2-6 19.00 uur Eucharistieviering<br />
Zo 3-6 10:00 uur Hoogmis met het parochieel zangkoor, crèche en kindernevendienst<br />
12:00 uur Eucharistieviering<br />
Sacramentsdag, Marcus 14, 12–26<br />
Za 9-6 19.00 uur Eucharistieviering<br />
Zo 10-6 10:00 uur Hoogmis met het parochieel zangkoor, crèche en kindernevendienst<br />
Aansluitend sacramentsprocessie en zegen met Allerheiligste.<br />
12:00 uur Eucharistieviering<br />
Za 16-6 13:30 uur Karmelgemeenschap van het Heilige Hart<br />
16:00 uur Aanbidding van het Heilig Sacrament en aansluitend<br />
16:30 uur Vesperviering<br />
11<br />
Za 16-6 19.00 uur<br />
Zo 17-6 10:00 uur<br />
12:00 uur<br />
e zondag door het jaar, Marcus 4, 21-34<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met het parochieel zangkoor, crèche en kinderwoorddienst<br />
Eucharistieviering<br />
Di 19-6 20.00 uur Orgelconcert door Thorsten Maus<br />
H. Johannes de Doper, Lucas 1, 35–80<br />
Za 23-6 19.00 uur Eucharistieviering<br />
Zo 24-6 10:00 uur Laatste gezinsmis van seizoen 2011-2012, kinderwoorddienst,<br />
kindercatechese en crèche, zie hierboven “vakantie kinderactiviteiten”.<br />
12:00 uur Eucharistieviering<br />
13<br />
Za 30-6 19.00 uur<br />
Zo 1-7 10:00 uur<br />
12:00 uur<br />
e zondag door het jaar, Marcus 5, 21-43<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met zang géén kinderactiviteiten<br />
Eucharistieviering<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Za<br />
Zo<br />
7-7<br />
8-7<br />
19.00 uur<br />
10:00 uur<br />
12:00 uur<br />
14 e zondag door het jaar, Marcus 6, 1-6<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met zang, géén kinderactiviteiten<br />
Eucharistieviering<br />
Vr 13-7 20.00 uur Wandelconcert <strong>Lambertuskerk</strong> – Hoflaankerk, zie flyers<br />
Za<br />
Zo<br />
14-7<br />
15-7<br />
19.00 uur<br />
10:00 uur<br />
12:00 uur<br />
Za 21-7 13:30 uur<br />
Za<br />
Zo<br />
Za<br />
Zo<br />
Za<br />
Zo<br />
Za<br />
Zo<br />
21-7<br />
22-7<br />
28-7<br />
29-7<br />
4-8<br />
5-8<br />
11-8<br />
12-8<br />
16:00 uur<br />
16:30 uur<br />
19.00 uur<br />
10:00 uur<br />
12:30 uur<br />
19.00 uur<br />
10:00 uur<br />
12:30 uur<br />
19.00 uur<br />
10:00 uur<br />
12:00 uur<br />
19.00 uur<br />
10:00 uur<br />
12:00 uur<br />
Wo 15-8 9.00 uur<br />
19.30 uur<br />
Za 18-8 13:30 uur<br />
Za<br />
Zo<br />
Za<br />
Zo<br />
18-8<br />
19-8<br />
25-8<br />
26-8<br />
16:00 uur<br />
16:30 uur<br />
19.00 uur<br />
10:00 uur<br />
12:00 uur<br />
19.00 uur<br />
10:00 uur<br />
12:00 uur<br />
15 e zondag door het jaar, Marcus 6, 7-13<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met zang, géén kinderactiviteiten<br />
Eucharistieviering<br />
Karmelgemeenschap van het Heilige Hart<br />
Groepsgesprek constituties van de Karmel, Anna Kalkman.<br />
Aanbidding van het Heilig Sacrament en aansluitend<br />
Vesperviering<br />
16 e zondag door het jaar, Marcus 6, 30-44<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met zang, géén kinderactiviteiten<br />
Eucharistieviering<br />
17 e zondag door het jaar, Johannes 6, 1-15<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met zang, géén kinderactiviteiten<br />
Eucharistieviering<br />
18 e zondag door het jaar, Johannes 6, 22-40<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met zang, géén kinderactiviteiten<br />
Eucharistieviering<br />
19 e zondag door het jaar, Johannes 6, 35-47<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met zang, géén kinderactiviteiten<br />
Eucharistieviering<br />
Maria Tenhemelopneming<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis m.m.v. parochieel zangkoor<br />
Karmelgemeenschap van het Heilige Hart,<br />
Uitleg over het scapulier, Marga Pellikaan<br />
Aanbidding van het Heilig Sacrament en aansluitend<br />
Vesperviering<br />
20 e zondag door het jaar, Johannes 6, 48-59<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met het parochieel zangkoor, crèche en kinderwoorddienst<br />
Eucharistieviering<br />
21 e zondag door het jaar, Johannes 6, 60-71<br />
Eucharistieviering<br />
Eerste gezinsmis van seizoen 2012-2013, crèche, kindernevendienst<br />
Eucharistieviering<br />
Di 28-8 20.00 uur Orgelconcert door Willeke Smits<br />
Za<br />
Zo<br />
1-9<br />
2-9<br />
19.00 uur<br />
10:00 uur<br />
12:00 uur<br />
22 e zondag door het jaar, Marcus 7, 1-30<br />
Eucharistieviering<br />
Hoogmis met het parochieel zangkoor, crèche, kinderwoorddienst<br />
Eucharistieviering<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 27
Petrus en het Pinkstervuur<br />
Na Hemelvaart voelden de leerlingen van Jezus zich vaak angstig en onzeker.<br />
Dat gold zeker voor Petrus, de leider van de leerlingen. Luister naar wat hij zegt:<br />
Hoe zou het verder met ons gaan, nu Hij van ons was weggegaan naar zijn Vader in<br />
de hemel? Ik wist wel dat Hij gezegd had: “Ik zal met jullie zijn tot aan het einde<br />
van de wereld,” maar toch voelden we ons na zijn hemelvaart nog vaak angstig. Het<br />
was soms moeilijk om op God te blijven vertrouwen.<br />
Nadat Hij uit de dood was opgestaan, is Hij nog verschillende keren aan ons<br />
verschenen. We konden met Hem praten, we konden Hem aanraken en zelfs met<br />
Hem eten. Dat waren momenten die ons nieuwe levenskracht gaven. Toen, na zijn<br />
hemelvaart, waren die kostbare momenten er niet meer.<br />
We waren bang. Bang voor de vijanden van Jezus: de hogepriesters,<br />
schriftgeleerden en farizeeën, die eropuit waren om ook ons gevangen te nemen en<br />
te doden. Als we samenkwamen, deden we dat met gesloten deuren en ramen.<br />
Hoe moest ik de belangrijke taak vervullen die Jezus mij gegeven had? “Hoed mijn<br />
schapen. Weid mijn lammeren.” Hij noemde mij de rots waarop Hij zijn kerk zou<br />
bouwen. Zou ik werkelijk zo sterk kunnen zijn? Ik dacht terug aan die nacht in het<br />
paleis van de hogepriester. Ik hoorde het mijzelf nog zeggen. Niet één keer, maar<br />
tot drie keer toe: “Ik ken die man niet!” Ik schaam me nu nog, als ik eraan denk.<br />
Niet te geloven dat de Heer mij toch die belangrijke opdracht heeft gegeven.<br />
Maar zonder Hem kan ik het niet. Zonder<br />
Hem kan ik niets!<br />
Toen, op een dag, gebeurde er iets dat<br />
ons hele leven zou veranderen. Zoals zo<br />
vaak, waren we bij elkaar gekomen in een<br />
huis in Jeruzalem. We probeerden elkaar<br />
moed in te spreken en baden tot God om<br />
kracht. Plotseling was er dat geluid, een<br />
geluid alsof er een hevige wind opstak.<br />
Het werd alsmaar sterker. Ik was bang.<br />
Wat was er aan de hand? Wat zou er<br />
gebeuren? Toen zag ik iets wat zo schitterend was, dat ik het haast niet kan<br />
beschrijven. Het leek op vlammen: stralend, helder, warm. Het daalde op ieder van<br />
ons neer. Onze angst was verdwenen als sneeuw voor de zon. Het was alsof we in<br />
vuur en vlam stonden. God had ons aangeraakt met zijn Geest en dat wilden we aan<br />
iedereen laten weten. De deuren gingen open en aan iedereen die het wilde horen<br />
vertelden we het goede nieuws. De mensen die in Jeruzalem waren, kwamen uit alle<br />
windstreken, maar ons konden ze verstaan, ieder in zijn eigen taal!<br />
Gods Geest maakt helden van bange mensen, dat is het wonder van Pinksteren!<br />
(uit: Samen onderweg, vol moed en vertrouwen.<br />
Gezinsdagboek over helden en heldinnen uit de Bijbel. ISBN: 9789033830631)<br />
28<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE
Kerk en pastorie<br />
Kerk: Oostzeedijk 3<br />
Pastorie: Hoflaan 121, 3062 JE <strong>Rotterdam</strong><br />
Telefoon: 010-4123690<br />
Internet: www.lambertuskerk-rotterdam.nl<br />
E-mail: pastorie@lambertus-rotterdam.nl<br />
Secretariaat: Bereikbaar op de pastorie op:<br />
Dinsdag-, woensdag- en vrijdagochtend: 9.30 – 12.00 uur<br />
Kerkbijdrage: ING Bank nr. 28 97 12<br />
ABN AMRO Bank nr. 50 00 30 448<br />
T.n.v. Kerkbestuur Lambertusparochie<br />
Pastoor<br />
Pastoor: Dr. R.G.M. Gouw<br />
Pastorie: Hoflaan 121 3062 JE <strong>Rotterdam</strong>, tel. 010-412 36 90<br />
Privé: Schultz v. Hagenstraat 56 3062 XJ <strong>Rotterdam</strong>, tel. 010-212 02 29<br />
Spreekuren: Dinsdag- en vrijdagochtend 9.30 – 12.00 uur op de pastorie<br />
Eucharistievieringen en Kerkdiensten<br />
Weekend: Zaterdag 19:00 uur – Avondmis met zang<br />
Zondag 10:00 uur – Hoogmis met het parochieel zangkoor<br />
Zondag 12:00 uur – Eucharistieviering<br />
Werkdagen: Dagelijks 9:00 uur – Eucharistieviering<br />
Donderdag 21:00 uur – Oecumenisch avondgebed<br />
Biechtgelegenheid: Op afspraak en op zaterdag voor de avondmis<br />
Kerk Open: De kerk is iedere zaterdagochtend geopend van 9.30 - 13.00 uur.<br />
Studentenpastoraat: Vieringen in het tweede weekend van de maand.<br />
Studentenpastor: Pater Dr. Mark-Robin Hoogland c.p. Zie ook www.spr-vision.nl.<br />
Crèche: Op zondag tijdens de mis van 10.00 uur in het parochiehuis tegenover de<br />
kerkingang. Van 1-7 t/m 12-8 is de crèche gesloten.<br />
Kinderwoorddienst: Op zondag tijdens de mis van 10.00 uur. Voor alle kinderen in de leeftijd<br />
van 3 tot ongeveer 7 jaar die rustig naar een verhaal kunnen luisteren (tot<br />
aan de eerste communie). Van 1-7 t/m 12-8 is geen kinderwoorddienst.<br />
Kindercatechese: Voor kinderen na hun eerste H. Communie tot aan het Vormsel. Tijdens<br />
gezinsmissen, Pinksteren, Feest Heilige Drie-eenheid, Sacramentsdag.<br />
In juli is er geen kindercatechese.<br />
Gezinsviering: Laatste zondag van de maand om 10.00 uur. Tijdens deze viering is er<br />
behalve kinderwoorddienst ook kindercatechese. Op Pinksteren en in juli is<br />
er géén gezinsmis. Eerste gezinsviering nieuwe seizoen op 26 augustus.<br />
Aanbidding van het Heilig Sacrament en vesperviering: 3 e zaterdag van de maand om 16.00 uur<br />
met aansluitend een vesperviering om 16:30 uur.<br />
Het Mededelingenblad van de Lambertusparochie verschijnt zes keer per jaar.<br />
Kopij voor het volgende nummer, 21-1 dient voor 17 augustus 2012 bij de redactie te zijn.<br />
MEDEDELINGENBLAD LAMBERTUSPAROCHIE 29
Onze Lieve Vrouw van Lourdes,<br />
Steun van de Heilige Kerk,<br />
leer me op ieder ogenblik te leven<br />
in de tegenwoordigheid van de Heer,<br />
om mijn gedachten,<br />
mijn hart,<br />
mijn ziel te verheffen naar de Vader,<br />
de Zoon en de Geest van Liefde.<br />
Ik bid u speciaal om met al uw macht<br />
en gans uw moederlijke liefde<br />
ten beste te spreken voor de heilige Kerk,<br />
de heilige Vader, de Paus,<br />
en al de herders<br />
“dat ze één wezen”.<br />
Uit “Noveen tot Onze Lieve Vrouw van Lourdes”, 6 e dag<br />
door Irène Duvillers, Uitgeverij <strong>Sint</strong>-Bernardus,<br />
Mechelen 28 juni 2001