2011 - Dominicaans Studiecentrum voor Theologie en Samenleving

1.1.3 De nieuwe onderzoeksgroep
In 2011 ging een nieuwe onderzoeksgroep onder leiding van Manuela Kalsky van start.
Opnieuw komen vragen aan de orde die met de zoektocht naar nieuwe vormen van
verbondenheid te maken hebben. De focus ligt daarbij op het thema A sense of belonging
ofwel thuis voelen.
Onmiskenbaar laten individualisering en secularisatie duidelijke sporen in (West-) Europa
achter. De oude contouren van gemeenschappen en verbondenheid zijn gedurende de laatste
decennia vervaagd, zo niet verdwenen. Mensen keren instituten de rug toe; kerken lopen leeg;
politieke partijen als ook vakbonden raken in crisis. Zestig procent van de Nederlandse
bevolking hoort anno 2011 niet meer bij een kerkgenootschap, in het begin van de twintigste
eeuw was dat nog twee procent. Een aardverschuiving. De jongere generatie, die de verzuilde
wij-vormen niet meer meemaakte, is op zoek naar nieuwe zekerheden en houvast. Dat geldt
niet alleen voor seculiere maar ook voor christelijke en/of islamitische jongeren. Ook de
oudere generatie, die zich in de tweede helft van de twintigste eeuw binnen en buiten de
kerken tegen autoritaire vormen van gezag heeft verzet, vraagt zich af wat er nog over is van
de toenmalige idealen en hoe er vandaag de dag waarde en richting kan worden gegeven aan
het leven. Onmiskenbaar heerst niet alleen in Nederland maar in veel Europese landen
onzekerheid en angst voor de toekomst. De vraag naar de persoonlijke en de nationale
identiteit herleeft in een tijd waarin religieuze en etnische diversiteit een nieuw beroep doen
op de Nederlandse traditie van tolerantie. Waar is houvast te vinden in een snel veranderende
samenleving? Waar horen wij (nog) bij? En wie hoort bij dat wij? Kortom: Aan welke
voorwaarden moet een nieuw wij voldoen in een geïndividualiseerde samenleving? Wat is
belangrijk om een gevoel van verbondenheid, een thuisgevoel te creëren?
1.1.4 Leden onderzoeksgroep
Onderzoekers van verschillende universiteiten maken als freelancers deel uit van de
interdisciplinaire onderzoeksgroep en zoeken vanuit hun eigen expertise naar antwoorden op
bovengenoemde vragen. Binnen hun eigen deelonderzoek nemen zij specifieke vormen van
‘wij’ en het daarin aanwezige thuisgevoel voor hun rekening. In de tweemaandelijkse
bijeenkomsten werd gewerkt aan de ontwikkeling van een gemeenschappelijk theoretisch
kader en presenteerden de onderzoekers beurtelings de vorderingen van hun onderzoek.
De onderzoeksgroep bestaat uit:
○ Alma Lanser - Jongeren en W!J
Volgens Alma Lanser is geloven een ontdekkingsreis geworden. Vroeger bepaalde de
kerk de inhoud van ons geloof. Tegenwoordig gaan we ook zelf op zoek naar wat
geloof voor ons betekent. De nodige informatie krijgen we via internet of tijdens
gesprekken met elkaar. We maken in iedere situatie samen nieuwe
geloofsbetekenissen.
○ Bas van den Berg – School en W!J
Scholen doen vaak hun best om een plezierige school te zijn. Aan de ouders en de
buitenwereld vertellen ze een wij-verhaal, waarin kinderen centraal staan en iedere
leerling uniek is. Bas van den Berg onderzoekt de betrokkenheid van leerlingen bij
hun school. Hoe verwoorden kinderen van tien en elf jaar hun betrokkenheid bij hun
klas? Welke voorbeelden noemen ze waaruit a sense of belonging blijkt? En hoe
verhouden deze antwoorden zich met het officiële relaas van de school?
8