Mitigatie van vliegroutes en foerageergebied van ... - Gemeente Tiel

Notitie
Contactpersoon Carolien Wegstapel
Datum 22 juni 2011
Kenmerk N001-4784681CAW-kmi-V02-NL
Mitigatie van vliegroutes en foerageergebied van
Gewone dwergvleermuis in Latenstein, Tiel
1 Inleiding
De gemeente Tiel is voornemens een woonboulevard te ontwikkelen op de kavels van
onder andere de gemeentewerf en de firma Duijts op bedrijventerrein Latenstein te Tiel. In Figuur
1 is een kaart weergegeven van de beoogde herinrichting van het industrieterrein.
Op basis van de tot nu toe uitgevoerde vleermuizeninventarisaties kan al geconcludeerd worden
dat er vleermuizen in het plangebied aanwezig zijn en dat negatieve effecten van de beoogde
ontwikkeling op essentiële gebruiksfuncties van de Gewone dwergvleermuis (tabel 3-soort) niet
kunnen worden uitgesloten. Om een overtreding van de verbodsbepalingen van de Flora- en
faunawet te voorkomen, zijn daarom mitigerende maatregelen noodzakelijk.
Onderliggende notitie is een eerste stap voor een definitief mitigatieplan, waarbij in eerste
instantie alleen maatregelen worden geschetst voor mitigatie van de foerageer- en
vliegroutefunctie van de populierenrij in het noordelijk deel van het plangebied voor de Gewone
dwergvleermuis. In een later stadium kunnen, indien gewenst, aanvullende mitigerende
maatregelen worden geschetst voor gebiedsfuncties en soorten in andere delen van het
plangebied.
2 Huidige functies voor vleermuizen
Het plangebied heeft in ieder geval de functie als vliegroute en foerageergebied voor de Gewone
dwergvleermuis. Belangrijke vliegroutes zijn onder andere de populierenrij in het noordelijk deel
van het plangebied en de groenstructuur langs de Bulkweg ten noorden van de Gamma. De
populierenrij wordt ook als foerageergebied gebruikt. Details van de vleermuisinventarisatie van
16 mei 2011 zijn weergegeven in Box 1.
Mitigatie van foerageergebied en vliegroute Latenstein 1\4

2\4
Kenmerk N001-4784681CAW-kmi-V02-NL
Figuur 1 Definitief ontwerp voor de realisatie van de woonboulevard op Latenstein
Notitie veldbezoek 16 mei 2011
In het plangebied zijn geen uitvliegende vleermuizen waargenomen. Langs de bomen op de
gemeentewerf zijn rond 22.00 uur de eerste Gewone dwergvleermuizen op vliegroute waargenomen.
Deze bomenrij wordt gedurende de hele avond gebuikt als foerageergebied en vliegroute door
verschillende exemplaren van de Gewone dwergvleermuis. Langs de woningen aan de Lutterveldweg
is twee keer een Gewone dwergvleermuis op vliegroute waargenomen. Beide keren in
noord/oostelijke richting. (richting de groene strook langs de snelweg). Langs de bomenrij aan de
Eiklaan zijn verschillende exemplaren van de Gewone dwergvleermuis foeragerend waargenomen.
Hier is ook een roepende mannetje waargenomen. Door de wind werd aan de kant gefoerageerd waar
voldoende beschutting aanwezig was. Ook is één exemplaar van de Gewone dwergvleermuis op
vliegroute waargenomen in noordelijke richting achter de Grote Brugse Grintweg. Langs het spoor is
eveneens gepost. Hier zijn geen vleermuizen waargenomen.
Box 1 Notitie van veldbezoek op 16 mei 2011
Mitigatie van foerageergebied en vliegroute Latenstein

Kenmerk N001-4784681CAW-kmi-V02-NL
3 Mitigerende maatregelen
De huidige populierenrij kan worden gekapt, mits de volgende maatregelen worden uitgevoerd in
de beoogde herinrichting van het plangebied ter mitigatie van vliegroute- en foerageerfunctie van
de populierenrij voor de Gewone dwergvleermuis:
3.1 Herplant van bomenrijen
De aanleg van nieuwe bomenrijen (bestaande uit gebiedseigen soorten) van enige omvang langs
de door te trekken Bulkweg door het plangebied én langs de oostgrens van het plangebied is
noodzakelijk, om een alternatieve lijnvormige vliegroute en alternatief foerageergebied te bieden
voor de Gewone dwergvleermuis. De hoogte, breedte en vegetatiedichtheid van bomenrijen zijn
bepalend voor de mate waarin vleermuizen langs de bomenrijen foerageren. Uit onderzoek blijkt
dat lage (tot vijf meter), smalle (tot vier meter) en winddoorlatende bomenrijen niet worden
gebruikt als foerageerplek [Verboom & Huitema, 2010]. Daarentegen biedt een hoge, brede en
dichte bomenrij een beschut(te) vliegroute en foerageergebied en is bovendien sneller geschikt
als habitat voor vogels, insecten et cetera.
Eisen voor te planten bomenrijen:
Soort: Inheemse soort, bijvoorbeeld Esdoorn, Linde of Zomereik. Deze bomen hebben door
groeven in de bast en/of aantrekkelijke nectar een rijk insectenleven. In een later
groeistadium bieden de soorten voldoende windbeschutting. Dit maakt de bomenrij met name
in de toekomst aantrekkelijk als vliegroute en foerageergebied voor de Gewone
dwergvleermuis
Hoogte: Bomenrij dient minimaal 5 á 6 meter hoog te zijn om voldoende beschutting te
kunnen bieden en om te kunnen fungeren als foerageergebied [Verboom & Huitema, 2010]
Breedte: Bomenrij is minimaal 4 meter breed (diameter kruin)
Locatie: Een aaneengesloten bomenrij over de gehele lengte van de te verlengen Bulkweg
en langs de gehele oostelijke gebiedsgrens (zie projectontwerp in Figuur 1)
Periode van aanplant: Voer de aanplantwerkzaamheden uit vóór aanvang van de
kapwerkzaamheden. Voer de kapwerkzaamheden uit in de rustperiode van vleermuizen
(oktober - maart) en buiten het broedseizoen van vogels (globaal 15 maart – 15 juli)
3.2 Verlichting
Vliegroutes van de Gewone dwergvleermuis gaan vaak langs onverlichte lijnelementen
(bomenrijen, hoge gebouwen e.d.). Verlichting kan daardoor een barrière vormen in een
vliegroute en ertoe leiden dat (delen van) vliegroutes minder in trek raken of in ongebruik raken of
dat het gebruik ervan richting foerageergebieden wordt vertraagd. Bovendien wordt zowel het
predatierisico als de kans op verkeersslachtoffers als gevolg van straatverlichting aanzienlijk
vergroot. Beperking van het gebruik van verlichting op en rondom het terrein van de te realiseren
woonboulevard is daarom noodzakelijk om sterke lichtvervuiling voor vleermuizen te voorkomen.
Mitigatie van foerageergebied en vliegroute Latenstein
3\4

4\4
Kenmerk N001-4784681CAW-kmi-V02-NL
Verlichtingseisen:
Langs bomenrij Bulkweg: Gebruik speciale armaturen om de lichtbundels van de
straatverlichting beter te beheersen (zie voorbeeld in Figuur 2) en plaats de lampen zo laag
mogelijk, zodat de boomkronen onverlicht blijven. Beperk de lichtsterkte tot het vereiste
minimum
Op parkeerplaats: Laat de verlichting op de parkeerplaats automatisch uitschakelen een uur
na sluitingstijd van de woonboulevard. Maak gebruik van lampen met geringe hoeveelheid
UV-licht en gebruik meerdere zwakke lichtbronnen in plaats van een paar felle
Bij watergang en vrachtwagenzone: Houd de vrachtwagenroute aan de noordzijde van het
plangebied donker en gebruik de route alleen overdag. Een donkere en onverstoorde
watergang langs het spoor is vereist om te kunnen als vliegroute en foerageergebied voor
vleermuizen
Bebouwing en reclame: Zorg ervoor dat de bebouwing niet aangelicht wordt en dat er in de
bebouwing (behoudens minimale verlichting in vitrines) geen licht brandt na sluitingstijd
Figuur 2 Afscherming van deel van straatlantaarn (bron: www. vleermuizenindestad)
Literatuur:
[Verboom, B. & H.H. Huitema, 2010] The influence of treeline structure and wind protection on
commuting and foraging common pipistrelles (Pipistrellus pipistrellus). Lutra volume 53 nr. 2
Mitigatie van foerageergebied en vliegroute Latenstein