Interview met Pieter van Nistelrooij in het Brabants Dagblad

Interview: De uit Heesch afkomstige Pieter van Nistelrooij onderwijst vluchtelingen
in het Guatemalteekse Quetzaltenango over het houden van vee!
“Waar anderen stoppen begin ik”
Pieter van Nistelrooij woont sinds 1989 in Guatemala, waar hij les geeft over
veeteelt. “Zodat mensen iets van opbrengst kunnen genereren uit hun vee, dat nu
vaak vooral geld kost.”
door Jasper Harthoorn , jt.harthoorn@bd.nl
Pieter van Nistelrooij op het bekende varkentje in het centrum van Oss
Foto: Peter van Huijkelom
“We houden de lessen zo praktisch mogelijk”
Pieter van Nistelrooij
• Pieter van Nistelrooij is op 20
januari 1950 geboren in Heesch.
• Hij studeerde HBO
voorlichtingskunde in
Wageningen en
Ontwikkelingssociologie aan de
Universiteit van Tilburg.
• Tussen zijn studies in beheerde
hij de ouderlijke varkensboerderij
in Heesch.
• De Heeschenaar is getrouwd met
de Mexicaanse Alejandra
Afvaren.
• Sinds 1989 woont Van Nistelrooij
in het buitenland. Op dit moment
woont hij in Quetzaltenango in
Guatemala, waar hij het
scholingsproject Capaz
coördineert.
• Capaz is door Van Nistelrooij
opgericht om de lokale bevolking
en vluchtelingen les te geven
over veeteelt.
Nee, familie van Ruud is Pieter van Nistelrooij niet. Nou ja, heel ver weg dan. “Uit
stamboomonderzoek is gebleken dat we verre verwanten zijn. Maar in Guatemala snappen
ze dat niet. ik krijg daar echt niet uitgelegd, dat we geen familie zijn. In Guatemala komt het
veel vaker voor dat een man bij verschillende vrouwen kinderen heeft, die dus ook dezelfde
naam dragen." Hij komt de invloed van de wereldberoemde voetballer nog regelmatig
tegen. “,In Mexico en Guatemala zijn ze helemaal gek van voetbal. Als ik ergens mijn naam
noem, hoef ik hem bijna nooit te spellen."
1/3 www.MexAgrico.nl

Pieter van Nistelrooij, geboren en getogen in Heesch, is deze maand op bezoek bij familie
in Nederland. leder jaar is er een periode dat de in Guatemala woonachtige Van Nistelrooij
terugkomt om familie en vrienden te begroeten. “Ik leef dan echt uit mijn rugzak, trek van
adres naar adres. Vorig jaar sliep ik in zestien verschillende bedden." Het gros van zijn tijd
brengt de oud-Heeschenaar echter door in de plaats Quetzaltenango in het westen van
Guatemala, waar hij zijn roeping heeft gevonden. Hij geeft les in het houden van vee aan de
lokale bevolking, voornamelijk vluchtelingen en vrouwen.
De liefde voor het boeren kreeg hij gek genoeg niet zozeer mee als boerenzoon, maar juist
op latere leeftijd. “In mijn jeugd had ik het veel te druk met het halen van mijn gymnasium.
Pas toen ik noodgedwongen de boerderij van mijn ouders over moest nemen, kwam ik
erachter dat boeren ontzettend leuk is". Dat hij in Guatemala terechtkwam, was toeval. ,Ik
moest in 1979 een doctoraal schrijven en voor mijn afstudeerproject heb ik alle projecten
aangeschreven die ik via de ministeries van Ontwikkelingssamenwerking en Buitenlandse
Zaken kon vinden. Dat waren er zestig en alleen uit Guatemala kwam een antwoord. De
situatie in het Midden-Amerikaanse land was bij aankomst explosief en bleef dat nog lange
tijd sinds Van Nistelrooij er verbleef. “Het regime van Guatemala stond bekend als extreem
gewelddadig. Toen een boerenorganisatie de Spaanse ambassade bezette, gooiden ze
bijvoorbeeld een brandbom naar binnen. Alleen de Spaan se ambassadeur heeft het drama
overleefd."
De wreedheden zorgden voor een grote vluchtelingenstroom in de richting van Mexico. Het
duurde tot 1996 voordat er weer een vredesverdrag werd gesloten, maar Van Nistelrooij
heeft zich in die tijd niet heel erg bedreigd gevoeld. “Ik heb de situatie niet als zodanig
ervaren als de lokale bevolking. Als buitenlander kon ik daar altijd weg en ik was me heel
bewust van die luxepositie. Maar ik heb nooit het gevoel gehad van ik moet hier weg.”
Toch heeft hij bange momenten gekend in Guatemala. “Ik heb meer dode mensen gezien
dan me lief was. Niet alleen door de oorlog toen, maar ook door criminaliteit en tornado's.
Maar toen de orkaan Stan een paar jaar geleden langs raasde, regende het vijf dagen en
nachten zo hard dat mijn kamer iedere ochtend blank stond. En ik woon op de tweede
verdieping. Door de grote modderstromen is toen een gemeenschap, waar wij een project
hadden lopen, compleet bedolven. Dat was heel eng."
Dat hij in Guatemala, vervolgens in Zuid-Mexico en daarna weer in Guatemala is beland,
heeft volgens Van Nistelrooij ook wel iets te maken met zijn ideële inborst. Door zijn studie
Ontwikkelingssociologie is hij meer gaan nadenken over de wereldproblemen en dan
speciaal over armoede. Dat heeft hem mede gevormd. “Voor de meeste wetenschappers
hield het op bij de conclusie. Je bent wetenschappelijk bezig, dat leidt tot conclusies en dan
houdt het voor velen op. Voor mij was dat juist een beginpunt. Wat kunnen we doen om de
problemen tegen te gaan. Kijk, ik kan niet de wereldproblematiek eigenhandig aanpakken,
maar ik kan wel kijken wat ik zelf kan doen om te helpen. Ik besef dat ik de intensiteit van
armoede nooit zal kennen. Als ik rondkijk, vraag ik me af hoe die mensen nog in staat zijn
om te lachen. Waar ze hun positiviteit vandaan halen. Dat geeft me daarnaast ontzettend
veel kracht. Als je die situatie ziet, wat zit ik dan nog te zeiken?"
Het project Capaz heeft Van Nistelrooij vanaf de grond opgebouwd. Daar had hij wel de
nodige hulp bij nodig. “Als je alles alleen wil doen, word je stapelgek. Daarom probeer ik
altijd mensen erbij te zoeken die ergens verstand van hebben." Dat betekent dat Van
Nistelrooij veel delegeert. Niet altijd tot zijn eigen plezier. “Nederlanders hebben de neiging
om hun mening te pas en te onpas te verkondigen en dat te vertellen als waarheid. Mensen
in Guatemala vinden het moeilijk om te zeggen waar het op staat." In de communicatie
kreeg Van Nistelrooij hulp van zijn Mexicaanse vrouw. “Die heeft me daar ontzettend mee
geholpen. Daar draait het om uitgesproken respect. Hier vraag je "mag ik die stoel?" In
Guatemala kleed je dat aan met minimaal drie zinnen vol verontschuldigingen.”
2/3 www.MexAgrico.nl

Het project Capaz biedt thematische en programmatische scholing. “Mensen krijgen bij ons
les over een thema en dat duurt een paar dagen, maar we leiden ook voorlichters op die de
kennis weer naar andere streken over moeten brengen. Die krijgen een opleiding van twee
jaar." Het opleidingscentrum bestaat uit een slaapzaal en een boerderij.
'Tradities verander je niet zo maar, maar je kunt ze wel iets aanpassen'
“Veel van onze cursisten zijn analfabeet en daarom houden we het zo praktisch moge lijk."
De mensen die bij Van Nistelrooij terechtkomen hebben vaak maar een paar stuks vee,
maar toch valt er volgens Van Nistelrooij veel winst te boeken door simpele maatregelen.
“Het is traditie dat dieren hier op maïs leven. Dat is voor dieren niet genoeg om goed te
groeien, maar tradities ver ander je niet zomaar. je kunt ze wel proberen iets aan te passen.
Door een klein gedeelte maïs te vervangen door kleine visjes, kun je veel diverse voeding
aanbieden. in die visjes zit bijvoorbeeld zout, vitaminen en eiwitten. Als een dier groter
wordt, krijgt de boer er een betere prijs voor." Een ander aandachtspunt is preventief
vaccineren. “Twee of drie keer per jaar breekt hier 'la peste' uit, waar kippen en kalkoenen
aan sterven. Dat kun je ondervangen door preventief te vaccineren. Een andere optie is
andere dieren te fokken, zoals kwartels en eenden, die niet gevoelig zijn voor de ziekte."
De resultaten van zijn lessen ziet Van Nistelrooij dagelijks terug. “We hebben een
lesprogramma bij een internaat, een middelbare school. We zien dat
ondervoedingsverschijnselen langzaam verdwijnen. De kinderen zijn alerter en vallen niet
meer tijdens de lessen in slaap. De meisjes vallen niet meer flauw. Door veeteeltonderwijs
te integreren in normaal onderwijs, krijgen de kinderen meerdere overlevingskansen." Ook
particulieren hebben volgens Van Nistelrooij baat bij de educatie. “Een vrouw had het
probleem dat haar kalkoenen -veel te jong- stierven aan ondervoeding. Ze heeft onze
adviezen opgevolgd en verkocht 25 kalkoenen aan een Chinees. Daar kreeg ze rond de
1000 dollar voor. "Ik heb nog nooit zoveel geld bij elkaar gezien en ik heb er nog 35 over',
zei ze tegen me."
Van Nistelrooij is naarstig op zoek naar een opvolger. “Ik ben nu 61 en de ontwikkelingen
gaan steeds sneller. De fax die ik aanschafte is niet oud geworden, want toen moest ik al
aan de computer. Ik denk dat er nog zoveel meer te halen is uit nieuwe technieken, maar
dat is voor een eventuele opvolger. Ik hoop dat het project nog lang zal bestaan zonder dat
mijn bemoeienis nodig is."
Of de oud-Heeschenaar daarna weer naar Nederland komt, is nog maar de vraag. ,,Mijn
familie woont in Guatemala. Ik ben getrouwd met een Mexicaanse en heb drie kinderen die
me als vader beschouwen."
3/3 www.MexAgrico.nl