26.09.2013 Views

Het schaden van artiesten - Nederlands Comite voor de Rechten ...

Het schaden van artiesten - Nederlands Comite voor de Rechten ...

Het schaden van artiesten - Nederlands Comite voor de Rechten ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Van alle sterren die<br />

slachtoffer wer<strong>de</strong>n<br />

<strong>van</strong> psychiatrische<br />

misdiagnoses en<br />

gewelddadige behan<strong>de</strong>lingen<br />

is Vivien Leigh<br />

wellicht <strong>de</strong> bekendste.<br />

Ze was <strong>de</strong> ster in Gone<br />

with the Wind en A<br />

Street Car Named Desire,<br />

ze kreeg <strong>voor</strong> bei<strong>de</strong> films<br />

een Oscar <strong>voor</strong> <strong>de</strong> beste<br />

vrouwelijke hoofdrol.<br />

Ironisch genoeg was<br />

Leighs leven een tragedie<br />

zoals Shakespeare die<br />

alleen kon schrijven.<br />

Haar problemen begonnen<br />

in 1945. Terwijl<br />

ze op het toneel stond<br />

met The Skin of our Teeth,<br />

kreeg Leigh aanvallen <strong>van</strong><br />

hysterie, afgewisseld met<br />

vlagen <strong>van</strong> uitputting en<br />

opperste vreug<strong>de</strong>. Er<br />

werd tuberculose (TBC)<br />

geconstateerd, maar ze<br />

bleef acteren tot aan <strong>de</strong><br />

laatste <strong>voor</strong>stelling. Na<br />

een behan<strong>de</strong>ling <strong>van</strong> zes<br />

weken in een ziekenhuis<br />

leek <strong>de</strong> TBC te vermin<strong>de</strong>ren<br />

en in het jaar daarop<br />

herstel<strong>de</strong> ze thuis.<br />

De hysterische aanvallen<br />

bleven echter <strong>voor</strong>tduren en ze wer<strong>de</strong>n nog verergerd<br />

doordat ze alcohol gebruikte samen met haar medicijnen.<br />

Isoniazi<strong>de</strong>, één <strong>van</strong> <strong>de</strong> medicamenten die ze in<strong>de</strong>rtijd<br />

<strong>voor</strong>geschreven kreeg<br />

<strong>voor</strong> TBC, had geestelijke<br />

verwarring en<br />

vergiftigingspsychoses<br />

als bijwerking. 27<br />

VIVIEN LEIGH<br />

1913–1967<br />

”…Nu ze een behan<strong>de</strong>ling had<br />

gekregen, was ze niet meer <strong>de</strong> vrouw<br />

waarop ik verliefd gewor<strong>de</strong>n was... Ze<br />

was nu een vreem<strong>de</strong> <strong>voor</strong> me, meer<br />

dan ik mij ooit had kunnen<br />

<strong>voor</strong>stellen”.<br />

— Sir Lawrence Olivier,<br />

over Vivien Leigh die ECT kreeg.<br />

In het begin <strong>van</strong><br />

<strong>de</strong> vijftiger jaren<br />

begon Leigh een<br />

psychiater te bezoeken.<br />

Gewoonlijk controleren<br />

psychiaters<br />

niet of het geestelijke<br />

gedrag misschien een<br />

bijwerking is <strong>van</strong><br />

medicijnen. Tij<strong>de</strong>ns het<br />

filmen in Ceylon <strong>van</strong><br />

Elephant Walk begon<br />

Leigh hallucinaties te<br />

krijgen, waardoor ver<strong>de</strong>r<br />

filmen onmogelijk werd.<br />

Haar man, Sir Lawrence<br />

Olivier, <strong>de</strong> beken<strong>de</strong> klassieke<br />

acteur, was zo ongerust<br />

dat hij toegaf aan<br />

psychiatrisch advies. Ze<br />

werd teruggevlogen<br />

naar Engeland, haar<br />

va<strong>de</strong>rland, alwaar ze in<br />

een psychiatrische inrichting<br />

werd opgenomen.<br />

Hier werd ze bruut<br />

in ijs verpakt als <strong>de</strong>el <strong>van</strong><br />

haar “behan<strong>de</strong>ling” en<br />

on<strong>de</strong>rworpen aan verschillen<strong>de</strong><br />

elektroshocks.<br />

Dat was <strong>de</strong> eerste <strong>van</strong><br />

een rij gruwelijkhe<strong>de</strong>n,<br />

en wel eentje die haar<br />

permanent zou beïnvloe<strong>de</strong>n.<br />

28 Eén keer had ze<br />

zelfs brandwon<strong>de</strong>n aan<br />

haar hoofd <strong>van</strong> <strong>de</strong> elektrische<br />

schokken. Olivier<br />

was helemaal on<strong>de</strong>rsteboven<br />

door <strong>de</strong> veran<strong>de</strong>ring<br />

in <strong>de</strong> persoonlijkheid<br />

<strong>van</strong> zijn vrouw na<br />

<strong>de</strong> shockbehan<strong>de</strong>ling: “ik<br />

kan het alleen beschrijven<br />

door te zeggen dat ze na <strong>de</strong> behan<strong>de</strong>ling niet<br />

meer <strong>de</strong>zelf<strong>de</strong> vrouw was waar ik verliefd op ben<br />

gewor<strong>de</strong>n... Ze was nu een vreem<strong>de</strong> <strong>voor</strong> me, meer<br />

dan ik mij ooit had kunnen <strong>voor</strong>stellen. Er was haar<br />

iets overkomen, wat erg moeilijk te omschrijven was,<br />

maar wel onmiskenbaar aanwezig. 29 Op dat moment<br />

werd <strong>de</strong> ECT tij<strong>de</strong>lijk gestopt en ver<strong>van</strong>gen door sterke<br />

psychotrope drugs – <strong>de</strong>s te gevaarlijker omdat <strong>de</strong>ze<br />

wer<strong>de</strong>n gecombineerd met haar TBC medicijnen.<br />

Op vrijdag 7 juli 1967 vond een vriend Leigh op<br />

<strong>de</strong> grond met haar gezicht naar bene<strong>de</strong>n. Haar ziekte<br />

had haar verzwakt en vervolgens werd ze jarenlang<br />

on<strong>de</strong>rworpen aan wre<strong>de</strong> elektroshockbehan<strong>de</strong>lingen<br />

en verzwakken<strong>de</strong> psychiatrische drugs. Zo werd <strong>de</strong><br />

briljante en knappe Leigh stap <strong>voor</strong> stap haar<br />

geestelijke gezondheid, haar huwelijk, haar carrière<br />

en uitein<strong>de</strong>lijk ook nog haar leven ontnomen.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!