26.09.2013 Views

Het schaden van artiesten - Nederlands Comite voor de Rechten ...

Het schaden van artiesten - Nederlands Comite voor de Rechten ...

Het schaden van artiesten - Nederlands Comite voor de Rechten ...

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

In 1916 was psycholoog<br />

Hugo Münsterberg<br />

een <strong>van</strong> <strong>de</strong> eersten<br />

om te suggereren<br />

dat psychologen als<br />

aangewezen <strong>de</strong>skundigen<br />

<strong>van</strong> het verstand gebruikt<br />

dien<strong>de</strong>n te wor<strong>de</strong>n als<br />

adviseurs <strong>voor</strong> <strong>de</strong><br />

filmindustrie. Tegen het<br />

ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> jaren ’30<br />

werd zelfs Fred Astaire<br />

geportretteerd als een<br />

”dansen<strong>de</strong> psychiater”<br />

in Carefree (1938)<br />

als on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

bijbehoren<strong>de</strong> promotionele<br />

inspanningen om<br />

<strong>de</strong> prestaties <strong>van</strong> het<br />

psychiatrische vakgebied<br />

te verheerlijken.<br />

Ginger Rogers & Fred Astaire<br />

Hugo Münsterberg<br />

<strong>Het</strong> is in onze tijd een bekend feit dat on<strong>de</strong>r <strong>de</strong> medische<br />

beroepen, psychiaters en psychologen het hoogste<br />

percentage le<strong>de</strong>n hebben die hun patiënten seksueel<br />

misbruiken (spijtig genoeg ook kin<strong>de</strong>ren), hetgeen bijzon<strong>de</strong>r<br />

scha<strong>de</strong>lijk is <strong>voor</strong> hun slachtoffers. <strong>Het</strong> aantal criminele<br />

vervolgingen en intrekkingen <strong>van</strong> bevoegdhe<strong>de</strong>n kent al<br />

jaren een opgaan<strong>de</strong> trend.<br />

Wat toen niet bekend was, is het feit dat veel <strong>van</strong> Freud’s<br />

nu verworpen theorieën ontwikkeld wer<strong>de</strong>n, terwijl hij een<br />

gretig gebruiker was <strong>van</strong> cocaïne. Zijn i<strong>de</strong>eën en die <strong>van</strong><br />

an<strong>de</strong>re psychoanalytici en psychiaters von<strong>de</strong>n een ingang in<br />

Hollywood via sociale kanalen, modieus gemaakt door<br />

A<strong>de</strong>line Jaffe Schulberg bij<strong>voor</strong>beeld, echtgenote <strong>van</strong> een<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> baanbreken<strong>de</strong> producenten, namelijk B. P. Schulberg.<br />

Zoals Bud Schulberg schreef: ”<strong>Het</strong> hele land... scheen haar<br />

vertier te vin<strong>de</strong>n in een aanhou<strong>de</strong>n<strong>de</strong> slok badkuipjenever,<br />

waanzinnige dansen en een geheel nieuw verlossend i<strong>de</strong>e<br />

over seks. <strong>Het</strong> was plezierig om te drinken, omdat men dat<br />

niet<strong>van</strong>jeverwachtte metie<strong>de</strong>reensekstehebben,omdatDr.<br />

Freud je nu had laten weten dat het tijd werd dat je je id <strong>de</strong><br />

baas liet wor<strong>de</strong>n over dat puriteinse superego. Als het hele<br />

land er een feest <strong>van</strong> maakt, waarom moet Hollywood dan<br />

an<strong>de</strong>rs zijn? En als het Hollywoodfeest overdadig was, dan<br />

kwam dat omdat Hollywood altijd overdadig is geweest,<br />

versneld, een levensgroot spiegelbeeld <strong>van</strong> <strong>de</strong> Amerikaanse<br />

manier <strong>van</strong> leven.” 6<br />

Psychologie: <strong>de</strong> alweten<strong>de</strong> criticus<br />

In 1916, <strong>de</strong> Hollywood-invasie <strong>van</strong> Freud<br />

versterkend, schreef <strong>de</strong> psycholoog Hugo Münsterberg in<br />

The Photoplay: APsychological Study dat officieel <strong>de</strong> invloed<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> psychologie en <strong>de</strong> psychiatrie <strong>de</strong> film in beweging<br />

zette. 7 Münsterberg had aan het ein<strong>de</strong> <strong>van</strong> <strong>de</strong> 19<strong>de</strong> eeuw<br />

gestu<strong>de</strong>erd on<strong>de</strong>r Wilhelm Wundt, alvorens <strong>de</strong> leiding te<br />

nemen over het psychologisch laboratorium <strong>van</strong> <strong>de</strong><br />

Harvard Universiteit. 8 “<strong>Het</strong> [film]doek”, schreef hij, “moet<br />

een unieke kans bie<strong>de</strong>n om grote kringen te interesseren<br />

“<strong>Het</strong> [film]doek moet een unieke<br />

kans bie<strong>de</strong>n om grote kringen te<br />

interesseren <strong>voor</strong> psychologische<br />

experimenten en mentale testen…”.<br />

— Hugo Münsterberg,<br />

Duitse psycholoog in <strong>de</strong> V.S., 1916<br />

<strong>voor</strong> psychologische experimenten en mentale testen…”. 9<br />

Münsterberg was een <strong>van</strong> <strong>de</strong> eersten die <strong>voor</strong>stel<strong>de</strong> dat<br />

psychologen ingehuurd dien<strong>de</strong>n te wor<strong>de</strong>n als adviseurs<br />

<strong>van</strong> <strong>de</strong> filmindustrie, daar<br />

ze (door zichzelf aangewe-<br />

zen) <strong>de</strong>skundigen aangaan<strong>de</strong><br />

het verstand waren . Als<br />

lokkertje beweer<strong>de</strong> hij dat<br />

films “vol gevaren kon<strong>de</strong>n<br />

zitten” en “<strong>de</strong> mogelijkheid<br />

<strong>voor</strong> psychische infectie en<br />

<strong>de</strong>structie niet kon wor<strong>de</strong>n<br />

genegeerd”.<br />

Meer dan 70 jaar later<br />

klinkt zijn advies nog steeds<br />

door in <strong>de</strong> stemmen <strong>van</strong> zijn volgelingen <strong>van</strong> nu: ”... Op<br />

psychoanalytische wijze doorgegeven kritiek kan een<br />

belangrijke hulp zijn bij het begrijpen <strong>van</strong> <strong>de</strong> speciale macht<br />

die <strong>de</strong> film over het publiek heeft”, beweer<strong>de</strong> een boek uit<br />

1987 over psychiatrie en <strong>de</strong> film. 11 In 1990 zag <strong>de</strong> psychotherapeut<br />

Carole Lieberman uit Beverly Hills ook een rol <strong>van</strong><br />

criticus <strong>voor</strong> zichzelf weggelegd, toen ze in <strong>de</strong> Los Angeles<br />

Times adviseer<strong>de</strong> dat psychotherapeuten gebruikt dien<strong>de</strong>n te<br />

wor<strong>de</strong>nomeen”<strong>de</strong>skundigemeningovereenpsychologisch<br />

scha<strong>de</strong>lijke inhoud”, te verschaffen. Ze maakte gebruik <strong>van</strong><br />

een onheilspellen<strong>de</strong> dreiging <strong>van</strong> <strong>de</strong> kant <strong>van</strong> <strong>de</strong> regering,<br />

om <strong>de</strong> acceptatie <strong>van</strong> haar i<strong>de</strong>e kracht bij te zetten: ”Als <strong>de</strong><br />

filmindustrie het privilege om dit zelf te regelen wil<br />

behou<strong>de</strong>n en het gevaar <strong>van</strong> censuur wenst te vermij<strong>de</strong>n...<br />

moet ze meer verantwoording tonen”. 12<br />

Robert Walker<br />

Fre<strong>de</strong>rick Hacker<br />

Acteur Robert Walker kreeg te horen <strong>van</strong> zijn studio dat hij hulp moest zoeken bij <strong>de</strong><br />

Menninger Kliniek, an<strong>de</strong>rs zou hij wor<strong>de</strong>n ontslagen. Nadat hij <strong>de</strong> inrichting verlaten had,<br />

ging hij in reguliere therapie bij psychiater Fre<strong>de</strong>rick Hacker uit Los Angeles, maar op 28<br />

augustus 1951 raakte Walker in een shock en stierf hij nadat hij een krachtig barbituraat<br />

toegediend had gekregen waardoor hij vergiftigd raakte. Jaren later kwam een an<strong>de</strong>re analist<br />

tot <strong>de</strong> volgen<strong>de</strong> conclusie: ”Hacker vermoord<strong>de</strong> Robert Walker”.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!