moderato - Psychiatrisch centrum Sint-Hiëronymus

m o d e r ato
C e n t r u m vo o r d a g b e h a n d e l i n g v a n a n g s t -
s to o r n i s s e n , d e p r e s s i e e n m i d d e l e n m i s b r u i k
i n f o r m at i e b r o C h u r e

m o d e r ato
C e n t r u m vo o r d a g b e h a n d e l i n g v a n a n g s t -
s to o r n i s s e n , d e p r e s s i e e n m i d d e l e n m i s b r u i k
i n f o r m at i e b r o C h u r e
Dagcentrum Moderato
Kroonmolenstraat 40
9100 Sint-Niklaas
postadres:
Dalstraat 84
9100 Sint-Niklaas
T: 03 780 38 96
F: 03 776 44 99
E: moderato@hieronymus.be
W: www.hieronymus.be

p. 5
p. 7
p. 11
p. 23
p. 31
p. 35
p. 41
Woord vooraf
Therapeutische werking:
visie
Therapeutische werking:
fasering en aanbod
Therapeutisch klimaat
Het afdelingsleven
Praktische informatie
Het behandelend team
Beste
Woord vooraf
Welkom op het dagcentrum Moderato.
Een behandeling op het dagcentrum betekent voor iedereen iets anders. Voor
de ene is dit een eerste contact met de geestelijke gezondheidszorg, voor de
andere is een dagbehandeling een vervolg op een ambulante therapie of
een dag-nachtbehandeling.
In deze brochure willen wij jou wegwijs maken in de therapeutische werking
en het dagelijks leven op het dagcentrum. Dit biedt jou echter slechts een
structuur, die je verder in de loop van de behandeling zal aanvullen met eigen
ervaringen.
Niet alleen voor jou, maar ook voor je omgeving heeft jouw behandeling een
betekenis. En wellicht geeft iedereen er een andere betekenis aan. Daarom
kan het zinvol zijn om deze brochure ook door hen te laten lezen.
Misschien hebben jij, een familielid of iemand uit je omgeving na het lezen
van deze brochure nog vragen, geef ons dan gerust een seintje.
Wij wensen jou en jouw familie en omgeving veel succes toe. Hopelijk vinden
jullie op-nieuw een evenwicht en perspectieven voor de toekomst.
Het team.
Moderato

Therapeutische werking:
visie
Voor wie zijn deze zorgprogramma’s bedoeld?
Wat willen we samen bereiken?
Hoe doen wij dit? Wat is onze aanpak?
TherapeuTische werking: visie
ZORGPROGRAMMA ‘ANGST EN DEPRESSIE PLUS’
ZORGPROGRAMMA ‘MIDDELENMISBRUIK PLUS’
Voor wie zijn deze zorgprogramma’s bedoeld?
Voor jou, als je iemand bent die al langere tijd vastloopt in verschillende
problemen en er maar niet in slaagt om verandering te brengen in je depressieve-
en/of angstklachten of in je problematisch middelenmisbruik.
Je hebt het gevoel dat je emoties ontregeld zijn. Mensen uit je omgeving lijken
niet om te kunnen met jouw reactie of reageren ongepast op jouw grote nood.
Je bent ten einde raad en probeert de dag door te komen. Dit leidt vaak tot
(destructief) gedrag dat enkel op korte termijn helpt:
• sommigen gaan ondoordacht en impulsief gedrag stellen om van de last
af te komen: automutilatie (zelfverwonding), verdovende middelen, emotioneel
eten, …
• anderen zijn erop bedacht om last te voorkomen, te vermijden: jezelf
isoleren, confrontaties uit de weg gaan, dag/nacht ritme omgooien, je
anders voordoen, ….
Een grote emotionele kwetsbaarheid en een gebrek aan ondersteuning en/of
kracht zorgen ervoor dat je hele persoon komt vast te zitten:
• je zelfbeeld is verstoord, je ervaart een gebrek aan zelfvertrouwen,
grote leegte, ...
• je relaties met anderen verlopen chaotisch, afstandelijk en/of brengen
veel angst met zich mee
• je denken is verstoord door piekeren, onrealistische verwachtingen,
zwart/wit denken, wantrouwen, dissociatie, ...
7

8
Je ervaart een grote onzekerheid over hoe jij je leven wilt leiden. Al te vaak
reageer je automatisch, zonder na te gaan of een reactie gepast is in de huidige
situatie. Hoe hard je ook probeert uit de put te geraken, hij lijkt alsmaar
dieper te worden. Je vecht maar wordt moe, zo moe.
Wat willen we samen bereiken?
Fundamentele aanvaarding van je eigen beleving: impulsen en spanningen leren
verdragen, leren beheersen van crisissituaties en emoties, je ‘automatische
piloot’ uitzetten en nieuwe manieren leren in omgaan met jezelf en anderen,
je sterke kanten ontdekken en verder uitbouwen, keuzes maken in denken en
doen. Dit alles zorgt er voor dat jij je beter gaat voelen en dat je betere
relaties kan ontwikkelen.
Hoe doen wij dit? Wat is onze aanpak?
Ons zorgprogramma gaat uit van de principes van Dialectische Gedragstherapie
(DGT), ontwikkeld door Prof. M. Linehan aan de universiteit van
Washington. Deze visie werd naar de afdeling vertaald door LMC van den
Bosch. Het uitgangspunt noemt men de bio-sociale theorie. Deze manier van
kijken naar persoonlijke problemen vertrekt vanuit de zelfsturende kracht die
elke mens bezit. Biologische kwetsbaarheid, een invaliderende houding van
jezelf en je omgeving en/of traumatische ervaringen kunnen persoonlijke groei
echter verstoren. Hierdoor wordt een persoon beperkt in zijn mogelijkheden
om verantwoordelijkheid op te nemen naar zichzelf en naar anderen.
In het programma word je aangespoord om deze verantwoordelijkheid zoveel
als mogelijk opnieuw op te nemen. Je bent spilfiguur in je eigen behandeling.
Je leert vaardigheden aan om anders om te gaan met jezelf en met
anderen. De begeleiding helpt jou om nieuwe vaardigheden uit te proberen,
om over belemmeringen heen te komen en om gemotiveerd te blijven. We
doen een beroep op je ‘wijze geest’ om te doen wat helpend is en we richten
je aandacht op gezonde krachtbronnen in je leven.
We spreken van een zorgprogramma angst/depressie of middelen ‘plus’ om-
dat DGT niet alleen werkt aan problemen, maar aan alle persoonskenmerken
die bijdragen tot een vastgelopen situatie.
Deze individuele aanpak vraagt van jou (je omgeving en de begeleiding)
een grote toewijding (commitment). Dit wil zeggen: een bereidheid tot verandering
(van binnenuit), maken van directe afspraken, poging tot daadwerkelijke
gedragsverandering, bereidheid om alle problemen en gevoelens
bespreekbaar te maken en bereidheid om adviezen op te volgen.
Naast een individueel en een groepsaanbod in het dagcentrum bieden wij
telefonische permanentie (24u/24u). De verpleging van de opnamedienst
biedt ondersteuning in het toepassen van nieuwe vaardigheden in je persoonlijke
context.
9

Therapeutische werking:
fasering en aanbod
Fase 0: intakegesprek
Fase 1: behandeloriënatie
Fase 2: behandeling
Fase 3: nabehandeling
TherapeuTische werking:
fasering en aanbod
Gedurende de behandeling maak je deel uit van een groep mensen met gelijkaardige
problemen. Het programma verloopt in 4 fasen:
• Fase 0: intakegesprek
• Fase 1: behandeloriëntatie
• Fase 2: behandeling
• Fase 3: nabehandeling
In principe duurt de totale behandeling ± 24 weken. Minimaal 2 weken fase
1 en 3 modules van 6 weken in fase 2.
Fase 0: intakegesprek
Tijdens dit gesprek maak je kennis met de opnamecoördinator van het ziekenhuis
en het afdelingshoofd. Deze laatste zal je op de hoogte brengen over
verdere behandelmogelijkheden binnen onze setting. Je krijgt deze infobundel
over onze werking.
Op basis van deze informatie kan je een gerichte hulpvraag stellen die bekeken
wordt in het opnamecomité.
Als team willen we samen met jou nagaan of je begrijpt wat het betekent om
te kiezen voor behandeling en of dit echt is wat je wilt.
Fase 1: behandeloriëntatie
Vanaf de eerste dag van je behandeling wordt gevraagd 4 weken geen gebruik
te maken van niet voorgeschreven medicatie, alcohol noch andere drugs
en er gebeurt een urinecontrole voor het opsporen van verdovende middelen.
11

12
Tijdens deze fase kunnen ook labo-onderzoeken, EKG- en EEG-afname en
een internistische raadpleging gebeuren.
In deze eerste fase wordt er gewerkt aan de afstemming tussen jou, jouw
familie en de behandelaars. We proberen overeenstemming te bereiken over
wat het eigenlijke probleem is waaraan gewerkt zal worden, over de doelen
die nagestreefd zullen worden en over de manier van werken.
Individueel luik
In deze fase wordt toegewerkt naar een behandelcontract. Dit is een gezamenlijke
overeenkomst over de problemen en doelen waaraan gewerkt moet
worden. Dit contract omvat:
• Afdelingsafspraken.
• Je KOP-plan (Klachten, Omstandigheden, Persoonlijkheidskenmerken). In
het KOP-plan vind je een probleemsamenhang, kracht- en steunbronnen,
jouw algemene doelstellingen en de behandeldoelen op korte termijn.
Jouw groepsbegeleid(st)er en psycholoog helpen je bij de uitwerking
hiervan.
• Je crisisplan. Dit is een stappenplan die jou helpt om effectief te leren
omgaan met spanningen en crisismomenten.
Therapeutisch groepsaanbod
Van de eerste dag maak je deel uit van één van de vier groepen in het dagcentrum.
Afhankelijk van je hulpvraag en/of persoonlijke noden sluit je aan
bij een vaardigheids 1 - of een ervaringsgroep 2 . Je start met vaardigheidstrai-
1 De vaardigheidsgerichte (V1 en V2) groepen richten zich tot mensen voor wie het aangewezen is om hun probleemoplossende
vaardigheden te vergroten. De focus ligt meer op het individu. Een realistisch beeld vormen van jouw mogelijkheden
en beperkingen, deze aanvaarden en een plaats geven in jouw leven zijn belangrijke aandachtspunten. Door
één dag in de week thuis te zijn kan je meteen op je eigen terrein met een aantal doelstellingen aan de slag. Structuur,
zelfzorg en je draagkracht versterken zijn belangrijke doelstellingen.
De V-groepen 4 dagen (V1 niet op woensdag en V2 niet op vrijdag).
2 De ervaringsgerichte (E1 en E2) groepen richten zich tot mensen voor wie het aangewezen is om in het bijzijn van
andere groepsleden kritisch stil te staan bij hun typische manieren van omgaan met zichzelf en omgaan met anderen.
Via de groep komen mensen tot bepaalde inzichten, ze worden geconfronteerd, ze kunnen experimenteren met nieuwe
vaardigheden.
De focus ligt op bewustwording en verandering. Voldoende draagkracht en introspectief vermogen (kunnen reflecteren)
zijn noodzakelijk.
ningen: crisisvaardigheden en een introductie kernoplettendheidsvaardigheden.
De sessies psycho-informatie over de bio-sociale theorie geven jou een
beeld over de samenhang tussen je persoonlijkheidskenmerken, omstandigheden
en je klachten. Specifieke vaktherapieën (Muziek, ActiePunt en Creatieve
therapie) bieden jou de mogelijkheid nieuwe vaardigheden, inzichten en omgangsvormen
eigen te maken. Je krijgt informatie van ervaringsdeskundigen
(medepatiënten uit fase 3) en je maakt kennis met de sociale dienst en de
dienst zingeving.
Hoe verder?
Deze fase duurt minimum 14 dagen. In een gezamenlijke teamvergadering
bespreken we met jou wat je verdere traject kan zijn. Er zijn verschillende
mogelijkheden, afhankelijk van het engagement (de samenwerkingsovereenkomst)
dat jij wilt aangaan.
Keuzeopties:
• Je kiest voor verdere behandeling in fase 2 en je gaat een engagement
aan voor het volledige therapieprogramma de komende 6 weken. Samen
met je groepsbegeleid(st)er en psycholoog werk je verder aan het
behandelplan.
• Jijzelf of het team besluiten om fase 1 te verlengen wanneer blijkt dat
je nog niet klaar bent om te starten in fase 2. Je hebt bv. nog veel rust
nodig, je medicatie staat nog niet op punt of je hebt nog niet de kans
gehad aan alle vaardigheidstrainingen in fase 1 deel te nemen
• Je kiest voor ontslag, ambulante behandeling, een ander ziekenhuis of
voor behandeling op een andere afdeling binnen ons ziekenhuis.
Fase 2: behandeling
De behandelfase van beide zorgprogramma’s voorziet 3 modules van telkens
6 weken engagement voor een trainingspakket. Zo kan je gedurende
het volledige behandeltraject de drie trainingen volgen: kernoplettendheid,
De E-groepen worden 5 dagen in de week verwacht in het dagcentrum.
13

14
emotieregulatie en sociale vaardigheid. Na elke 6 weken beslis jij zelf om je
engagement te verlengen voor een nieuwe module.
Je kan overstappen naar fase 2 wanneer je bereid bent een behandelprogramma
te volgen en de inzet die hiervoor nodig is kunt opbrengen.
Individueel luik
Het KOP-behandelplan is de rode draad doorheen je behandeling. Dit behandelplan
wordt in fase 2 verder uitgewerkt. Het werken aan je persoonlijke
doelstellingen en de resultaten hiervan evalueren we samen op een teambespreking.
Deze vindt plaats om de 6 weken. Je brengt je evaluatie en je
voorstel voor verdere behandeling of ontslag. Bij de voorbereiding hiervan
kun je rekenen op de hulp van je groepsbegeleid(st)er.
Individuele-, partner- en gezinsgesprekken zijn mogelijk op vraag of indicatie
van het team. Je kan gedurende de hele behandeling gesprekken aanvragen
bij je behandelend geneesheer, de sociale dienst (info zie verder) en/of
de dienst zingeving. Ook voor de organisatie van individuele tijdsbesteding
kan je begeleiding vragen.
Therapeutisch groepsaanbod
• aandachtsoefeningen
• psycho-informatie
• vaardigheidstrainingen
• validatiegroep
• doelenbespreking
• vaktherapieën
• open aanbod
• mindfulness verdieping
• zingeving
• huishoudelijke therapie: kook en ontbijt
• weekopening en -evaluatie
Aandachtsoefeningen
We oefenen met het bewust richten van je aandacht. Misschien ken je de
ervaring dat je aandacht met jou een loopje neemt. Je wordt meegesleept
door gedachten, lichamelijke gewaarwordingen of emoties. Het is daarom
van belang te leren je aandacht zelf te kunnen richten zodat je je vrijer en
bewuster kan voelen. De oefeningen brengen je terug in het hier-en-nu, bij de
ervaringen van het moment.
Psycho-informatiegroep
Middelenmisbruik
Je krijgt productinformatie en de gevolgen van misbruik van middelen worden
toegelicht. Verder besteden we aandacht aan hervalpreventie en we
staan in de groep stil bij ons gebruik, de gevolgen ervan voor jou en jouw
omgeving en hoe ermee om te gaan.
Angst en depressie
Het psycho-informatief pakket van 2x8 weken is bedoeld om de symptomen,
de oorzaken en de behandelingsmogelijkheden, bij enerzijds depressie en
anderzijds angst, beter te leren kennen en te begrijpen. De bedoeling is
dat je daardoor in staat bent om je therapie vol te houden, dat klachten
verminderen, dat je kan accepteren dat er een gevoeligheid hieromtrent bij
jou aanwezig is en dat je door dit alles een grotere tevredenheid kan ontwikkelen
in je eigen leven.
Vaardigheidstrainingen
Kernoplettendheidsvaardigheden
De kernoplettendheidsvaardigheden zijn basisvaardigheden in het omgaan
met heftige emoties, negatieve gedachten, impulsief gedrag en de omgang
met anderen.
Je leert bewust je aandacht richten, daarmee vergroot je de controle van je
denken, voelen en handelen.
Het doel van de vaardigheden is dat je meer in evenwicht komt en controle
gaat ervaren door bewuster te zijn van jezelf en de werkelijkheid rondom
jou.
15

16
Emotieregulatie
Wanneer mensen in de knoop liggen met zichzelf zien we veelal twee mogelijke
manieren van reageren op emotioneel vlak. Er zijn mensen die zich laten
overspoelen door hun emoties en er zijn mensen die zich afsluiten voor hun
emoties.
Het doel van deze training is om weer controle te krijgen over zichzelf en op
een goede manier te kunnen omgaan met hun gevoelens. Ons uitgangspunt is
dat elke emotie zinvol is. We moeten dus niet van de emoties zien af te geraken,
maar we moeten trachten te begrijpen waarom we ze zo ervaren.
Sociale vaardigheden
Sociaal vaardig reageren doe je door te doen wat effectief is in sociale relaties.
We leren onderscheid maken tussen verschillende belangen die spelen in
een sociale situatie en om prioriteiten te stellen. We werken op drie terreinen:
De kans vergroten dat je de gewenste verandering bekomt, relaties aangaan,
behouden en verbeteren en je zelfrespect verbeteren of behouden.
Validatiegroep (ervaringsgroepen 1 en 2)
Dit is een groepsgesprek waarin je leert jezelf en anderen erkenning te geven,
elkaars beleving fundamenteel leert aanvaarden. Dit helpt om je blik te
verruimen en een aanvaardende houding aan te nemen naar onszelf en anderen.
In deze gesprekken kunnen allerlei thema’s aan bod komen: oefenen
in het omgaan met jezelf, met anderen en met moeilijke situaties, jouw problemen,
gebeurtenissen en ervaringen in de groep of buiten het dagcentrum, …
Doelenbespreking (vaardigheidsgroepen 1 en 2)
Wekelijks bespreken we een aantal persoonlijke doelen die er op termijn
kunnen voor zorgen dat lasten verminderen en/of steunbronnen vergroten.
Door het overlopen van vragen samen met de andere groepsleden gaan we
na of je doel goed gepland is, concreet genoeg is, haalbaar is op dit moment,
of je hulp daarbij nodig hebt van anderen, ...
We beginnen de sessie met de evaluatie van de voorbije week. Hoe is het
verlopen, wat is goed gegaan, wat niet, hoe kan je volgende keer met deze
hindernissen omgaan, wat was het effect op anderen in je omgeving, ... Na de
evaluatie plan je een nieuw doel tegen de volgende sessie.
Vaktherapieën
In de vaktherapieën kan je meer zicht krijgen op je gedrag, je interacties met
anderen, je emoties en denkpatronen. Je kan, in samenwerking met de therapeut,
doelen stellen die je helpen in je acceptatie- en veranderingsproces.
Aan deze doelen wordt gewerkt binnen de specifieke context van creatieve
therapie, expressie- en muziektherapie en psychomotorische therapie.
DGT-vak
In deze therapie worden er oefeningen gegeven op de theorie die je krijgt in
de vaardigheidstrainingen met doel de theorie beter te begrijpen en toe te
passen. De oefeningen kunnen bestaan uit rollenspel, beeldende opdrachten,
schrijfopdrachten en spel.
Creatieve therapie
In creatieve therapie wordt er gewerkt met beeldende materialen zoals collages,
pastelkrijt, tekenen, klei, verf,… Hierbij is niet het resultaat (eindproduct)
van belang maar het proces: durven stil staan bij jezelf, emotie-expressie,
durven/leren uiten en spreken over je gedachten en gevoelens, enz.
Er wordt gewerkt met individuele en groepsopdrachten. Creatief en taakgericht
werken kan voor jou een belangrijke ontdekkende, ondersteunende en
ontspannende waarde hebben. We werken met thema’s die leven in de groep
en met persoonlijke groeidoelen en verwerking.
ActiePunt
In het ActiePunt doe je via diverse materialen en technieken aan zelfobservatie.
Op zoek naar je werkhouding, je mogelijkheden en grenzen, frustratieniveau,
sterktes, je relatie tot anderen, …
Het doel is te oefenen met de principes van de vaardigheidstrainingen om
te komen tot acceptatie en een begin te maken met alternatief gedrag en
nieuwe denkpistes.
17

18
Muziektherapie
In muziektherapie gaan we via het medium muziek op zoek naar onszelf en
de ander. Het is een ervaringsgerichte groepsactiviteit waarbij we samen
muziek beleven op verschillende manieren. We gaan actief musiceren in gestructureerde
spelsituaties, vrije improvisaties, zang en maken ook ruimte om
samen muziek te beluisteren en erover te reflecteren.
Open aanbod
Uit de verschillende ateliers van het Open Aanbod kan je een keuze maken
voor de invulling van de vrije momenten in jullie weekschema. Het gamma
bestaat uit: houtbewerking, handambachtelijke activiteiten, creatief atelier,
fitness en groepssport, zwemmen, cultuuratelier, muziekatelier, het activiteitencentrum
‘De Witte Hoeve’.
Je kan een vaktherapeut aanspreken voor het helpen maken van keuzes en
het inplannen van de verschillende ateliers in je persoonlijk rooster.
Mindfulness verdieping
Deze training vormt het vervolg op de kernoplettendheidsvaardigheden. In
groep ga je verder aan de slag met fundamentele aanvaarding van beleving,
leren dragen van impulsen en spanningen, uitzetten van je automatische
piloot in denken en doen, en train je de attitude om volle aandacht te geven
aan wat belangrijk is. Deze basishouding vergroot de kans om in zelfzorg dat
te doen wat echt helpend is.
Zingeving
Tijdens je opname kan het gebeuren dat allerlei vragen naar boven komen.
Vragen zoals: Waarom overkomt mij dit? Wat is de zin van dit alles? Hoe
moet het nu verder? Zal alles wel goed komen? Waar vind ik houvast? Met
andere woorden dat je je afvraagt wat de zin en de betekenis is van wat
je overkomt. We zouden dit zinvragen kunnen noemen. Vragen waar geen
eenduidig antwoord op te geven is. Misschien ervaar je je eigen geloofs- of
levensovertuiging hierbij als een houvast. Of juist niet.
Misschien helpt jouw geloofs- of levensovertuiging in je omgaan met je ziek
zijn. Of misschien niet.
In deze samenkomsten willen we aan de hand van allerlei thema’s met elkaar
in gesprek gaan. Daarbij hebben we aandacht en respect voor ieders over-
tuiging. Het is een samenkomst waarin we met elkaar spreken over wat ons
ten diepste beroert en kracht geeft.
Voor meer informatie kan je terecht bij de begeleiding of rechtstreeks bij
Mieke Van Steelandt, dienst zingeving. Zij is op werkdagen bereikbaar tussen
8.30 uur en 16.30 uur. Ook voor een individueel gesprek kan je steeds
terecht op deze dienst.
Huishoudelijke therapie: kook en ontbijt
Eenmaal per week kook je samen met de groep en heb je een gezamenlijk
ontbijt. Jullie bepalen zelf wat jullie klaarmaken, gaan zelf boodschappen
doen, koken, eten en doen samen de vaat. In deze activiteit komen heel wat
aspecten aan bod: leren onderhandelen, opkomen voor je mening, budgetteren,
afspraken maken, werk verdelen, samenwerken, leren koken, het gezellig
maken, tafelen, …
Weekopening en weekevaluatie
Even terugkijken, stilstaan bij wat nu is en vooruit kijken…
De nieuwe manier van in het leven staan en het omgaan met moeilijkheden,
kan in de weekends en in de eigen omgeving geoefend en getoetst worden.
Deze belangrijke stappen vragen de nodige voorbereiding en reflectie. Dit
gebeurt in groep en onder begeleiding van je groepsbegeleiding.
Hoe verder in fase 2?
Elke 6 weken is er een teamvergadering waarin zowel jij als de mensen van
het team de kans nemen om stil te staan bij je behandeling. We maken samen
een evaluatie en we bespreken wat je verdere traject kan zijn. Er zijn
verschillende mogelijkheden, afhankelijk van het engagement dat jij verder
wilt aangaan.
Keuzeopties:
• Je kiest voor verdere behandeling in fase 2 en je verlengt je engagement
voor de komende 6 weken.
• Je kiest voor ontslag, ambulante behandeling, een ander ziekenhuis, of
behandeling in een andere afdeling binnen ons ziekenhuis.
19

20
Fase 3: nabehandeling
Indien wenselijk engageer jij je voor nazorg in een terugkomprogramma van
1 dag per week. Gedurende maximaal 6 maanden richten we samen alle
aandacht naar buiten. Jij bent bezig het geleerde toe te passen in je eigen
omgeving, daarbij ondersteund door je groepsbegeleid(st)er en je individuele
therapeut. Je kan ook net als in fase 2 een beroep doen op de telefonische
24u/24u permanentie.
Individueel luik
Het KOP-behandelplan is nog steeds de rode draad doorheen je terugkomprogramma.
Je kan tijdens je terugkomdag een gesprek aanvragen bij je
behandelend geneesheer, psycholoog, verpleging, de sociale dienst en/of
de dienst zingeving.
Therapeutisch groepsaanbod
Je sluit aan in de nazorggroep op Da Capo. De dag start met aandachtsoefening.
Vervolgens is er de consultatiegroep met coaching op vraag. In de
namiddag is er een sessie ‘vrijetijdsbesteding’ en voor een aantal deelnemers
ook nog een infosessie aan nieuwe patiënten.
21

Therapeutisch klimaat
Communicatie en omgaan met informatie
Therapie-interfererend gedrag
TherapeuTisch klimaaT
Communicatie en omgaan met informatie
Als team van Moderato willen we ten zeerste benadrukken dat we streven
naar een klimaat waarin de communicatie gekenmerkt wordt door openheid
en overleg.
We waarderen het wanneer patiënten en familieleden zelf hun tevredenheid,
twijfels of irritaties bespreekbaar stellen.
Het team geeft geen informatie aan derden zonder je toestemming. Een uitzondering
is je huisarts en je verwijzer, tenzij je daar uitdrukkelijk bezwaar
tegen maakt. Dit kan je melden bij je inschrijving.
In het kader van een zo volledig mogelijke gegevensverzameling nemen wij,
mits je instemming, contact met vorige behandelaar(s).
Alle teamleden (geneesheren, afdelingshoofd, groepsbegeleiding, sociale
dienst, therapeuten) waarmee je tijdens je behandeling in contact komt zijn
gebonden aan het beroepsgeheim.
Van jou verwachten we dat je persoonlijke gegevens over anderen die je
tijdens je behandeling verneemt, respectvol behandelt en niet doorvertelt.
Je familie of vertrouwenspersoon kan tijdens je behandeling contact opnemen
met iemand van het team. Het team verbindt er zich toe geen inhoudelijke
informatie vrij te geven zonder jouw toestemming.
Therapie- interfererend gedrag
Therapie interfererend gedrag is elk gedrag dat de therapeutische relatie,
het therapeutische klimaat of het commitment naar behandeling verstoort of
op de helling zet.
De ene verstoring is veel ernstiger dan de anderen, vandaar dat we een
onderscheid maken in drie categorieën van gedrag.
23

24
Grensoverschrijdend gedrag
Dit is gedrag dat de persoonlijke grens van de begeleider/therapeut/medepatiënt
overschrijdt. Deze probeert jou aan te geven wat het bij hem teweegbrengt
in een taal die aanzet tot nadenken over… en hij stelt jou vervolgens
de vraag of je er iets aan zou kunnen veranderen.
Voorbeelden:
• je kwetst iemand door wat je zegt of doet
• je zegt dingen die indruisen tegen waarden en normen van de andere
• je komt in de persoonlijke ruimte (privacy grens) van iemand
• je zegt iets dat de ander hindert om te doen wat belangrijk is voor hem/
haar.
• ...
Hopelijk komen jullie er zo samen uit!
Therapiebelemmerend gedrag
Voor de afgrenzing van dit begrip vertrekken we vanuit de biosociale theorie.
Therapiebelemmerend gedrag betekent dat je:
• niet vaardig/effectief omgaat met je emotionele kwetsbaarheid
• jezelf of iemand anders invalideert/ondermijnt.
Het gaat dus om gedrag dat bij de problematiek hoort en waaraan iets gedaan
moet worden.
Voorbeelden:
• drank/drugsgebruik
• automutilatie
• verbale agressie
• je isoleren, wegblijven van het dagcentrum, …
• emotioneel eten/overmatige bewegingsdrang
• …
Wanneer je therapiebelemmerend gedrag stelt, wordt meteen gereageerd.
In onze boodschap willen we naar voor brengen dat we je gedrag kunnen
begrijpen maar niet kunnen tolereren. Er wordt van jou verwacht dat je een
gedragsanalyse maakt. Hiervoor stap je tijdelijk uit het therapieprogramma
en krijg je de gelegenheid om je af te zonderen om aan deze taak te werken.
Uitgangspunt is dat het gestelde gedrag niet effectief was en dat je kunt putten
uit de vaardigheidstrainingen om een beter geschikt alternatief te vinden.
Het is je eigen verantwoordelijkheid om consultatie te vragen bij de analyse.
Naast het maken van een analyse wordt ook verwacht dat je gedrag stelt om
herstel te bewerkstelligen (we nemen geen genoegen met intenties, je moet
concreet gedrag stellen). De analyses en het herstel worden door de groep
en de groepsbegeleiding kritisch doorgelicht, ten laatste op de dagafsluiting.
Hierna kan je ofwel terug aansluiten ofwel worden van jou nog enkele toevoegingen
verwacht.
Indien nodig wordt een bezinningsperiode ingevoerd waarbij je enkele dagen
niet aanwezig bent in het dagcentrum. Wanneer nadien niet voldoende
commitment aan de waarden en doelen van het programma blijkt, komen we
onvermijdelijk bij de vraag of het programma wel geschikt is.
Er kan besloten worden het contract stop te zetten. Een nieuw commitment met
het team is mogelijk. De samenwerking wordt hernieuwd in fase 1.
Therapievernietigend gedrag
Therapievernietigend gedrag gaat over gedrag dat vernietigend is naar de
setting en de behandeling toe.
Voorbeelden:
• drugs- of alcoholgebruik binnen het ziekenhuis
• fysieke agressie
• verhandelen van middelen
• …
Dit vraagt om onmiddellijke stopzetting van het contract.
Een nieuwe aanvraag voor opname is mogelijk. De wachttijd wordt bepaald
in de individuele heropnamevoorwaarden. Afhankelijk van het gedrag dat
vernietigd is naar de setting varieert dit van 1 tot 3 maanden of kan het
betekenen dat je enkel nog een crisisopname kunt krijgen.
Ook 3 opéénvolgende afwezigheden voor een therapieonderdeel vallen on-
25

26
der vernietigend gedrag. De regel stelt dat je niet 3 x achter elkaar een
zelfde programmaonderdeel mag missen omdat je anders de aansluiting op
het programma kwijt bent. Je houdt zelf in een agenda bij wanneer je afwezig
was (dit geldt ook voor individuele gesprekken in het ziekenhuis!). Na
de 1ste afwezigheid word je herinnerd aan je commitment en de gevolgen.
Familie en vertrouwenspersoon
Iedereen leeft in verschillende omgevingen. Het dagcentrum is één van deze
contexten, je gezin, familie, vriendenkring, werksituatie, buurt, … zijn er andere.
Het dagcentrum is maar een tijdelijke context. Het zijn vooral de andere
contexten waar jij in de toekomst mee verder moet. Daarom vinden wij
het belangrijk om de mensen die voor jou belangrijk zijn te betrekken bij je
behandeling. Reeds tijdens fase 1 nodigen wij iemand uit je omgeving uit
voor een gesprek. In dit gesprek hebben we vooral aandacht voor een wederzijdse
kennismaking en de kijk van het familielid/de vertrouwenspersoon
op jou en jouw problemen.
In het verdere verloop van je behandeling kunnen er nog gesprekken plaatsvinden
als dit zinvol is. Dit kan op vraag van het team, maar ook van jou of
van een familielid of vertrouwenspersoon. Alleszins gebeurt het altijd in overleg
met jou en de betrokkenen. Indien je hiertegen bezwaar hebt, kan je dit
bespreken met het afdelingshoofd of de behandelend geneesheer.
Crisisopname
Doen er zich tijdens de behandeling verwikkelingen voor dan kan je een
beroep doen op een kortdurende hospitalisatie in een afdeling van het ziekenhuis.
De combinatie van dagbehandeling en hospitalisatie kan maximum
voor drie weken. Je behandelprogramma loopt in deze periode verder in het
dagcentrum.
Individuele contacten
Zoals je al kon merken werken wij op het dagcentrum voornamelijk in groepsverband.
Daarnaast voorzien we ook individuele contacten:
• Individuele gesprekken met groepsbegeleid(st)er
• Individuele psychotherapie
• Partner- en of gezinsgesprekken
• Individuele begeleiding tijdbesteding
• Sociale dienst
• Individuele begeleiding bij de vaktherapieën
• Behandelend geneesheer
• Afdelingshoofd
• Dienst zingeving
Afspraken met de sociale dienst of geneesheer maak je via je groepsbegeleiding.
Je houdt zelf een agenda bij zodat je niet 3x aanéénsluitend afwezig
bent voor eenzelfde therapieonderdeel.
Sociale dienst
Jij en je familie kunnen op ons een beroep doen indien u dit wenst. Als patiënt
maakt u bij voorkeur een afspraak. Familie kan ons het gemakkelijkst contacteren
via telefoon of mail.
Vragen omtrent uw sociale, financiële en administratieve situatie vormen de
kern van ons takenpakket. Enkele voorbeelden:
• Je maakt je zorgen of je de juiste instanties verwittigd hebt bij opname
(werkgever, mutualiteit, school, vakbond, enzovoort).
• Je hebt vragen omtrent de kostprijs van uw verblijf en/of omtrent je financiële
situatie in het algemeen.
• Je vraagt je af hoe een tussenkomst te bekomen van de hospitalisatieverzekering.
• Je hebt vragen omtrent een juridisch probleem.
• Je wil in de toekomst je heroriënteren of herintegreren op de arbeidsmarkt.
• Je hebt problemen op de woonmarkt.
• Je wenst info omtrent opleidingsmogelijkheden, zelfhulpgroepen, vrijwilligerswerk.
Een belangrijk principe in de behandeling is dat mensen zelf het stuur van hun
eigen leven blijven vasthouden. Wij bieden hulp en ondersteuning om voor-
27

28
opgestelde doelen te bereiken. Daarvoor maken wij intern deel uit van een
team van behandelaars.
Daarnaast delen wij de zorg met instanties buiten het psychiatrisch centrum.
Naar elkaar doorverwijzen, elkaar op de hoogte houden en met elkaar overleggen,
vormen hierin belangrijke taken voor sociale dienst. Wij willen hiermee
de continuïteit van de zorg garanderen na ontslag.
Contact en info
Arlette Berckmoes
maatschappelijk assistente
T: 03 780 38 87 of 03 776 00 41 bp 541
E: arlette.berckmoes@hieronymus.be
Myriam de Velde
Sociaal verpleegkundige
T: 03 780 38 91of 03 776 00 41 bp 545
myriamvandevelde@hieronymus.be
Ontslag
Het beëindigen van de behandeling gebeurt in overleg tussen jou, je behandelend
geneesheer en het team.
Het stopzetten van de behandeling zonder wederzijds akkoord, houdt in dat
bij een heraanmelding een nieuwe intakeprocedure plaatsvindt.
Een goed voorbereid ontslag verhoogt de kans op succes. Indien zinvol betrekken
we hierbij ook jouw familie of vertrouwenspersoon. Dit gebeurt natuurlijk
in samenspraak met jou.
Voor velen is na het beëindigen van de behandeling op het dagcentrum verdere
ambulante zorg nodig. Wij gaan samen met jou op zoek naar geschikte
nazorg en maken al concrete afspraken.
Bij eventuele moeilijkheden kan het team beslissen tot een voortijdig ontslag.
Dit kan bijvoorbeeld gebeuren wanneer je je onttrekt aan het behandelingsgebeuren,
bij agressief gedrag, middelenmisbruik, onwettige afwezigheden,
... (therapiebelemmerend gedrag, zie therapeutisch klimaat).
29

Het afdelingsleven
Dagindeling
Huisregels
Het afdelingsleven
Dagindeling
• 08.30 - 08.55 uur dagopening - aandachtsoefening
• 09.00 - 09.45 uur therapieprogramma
• 09.45 - 10.05 uur pauze
• 10.00 - 11.45 uur therapieprogramma
• 11.45 - 13.00 uur middagmaal en pauze
• 13.00 - 14.40 uur therapieprogramma
• 14.40 - 15.00 uur pauze
• 15.00 - 15.30 uur dagslot
Huisregels
Aanwezigheid
Een therapiedag start om 8.30 uur en duurt min. 7 uur, dus tot 15.30 uur. Je
aanwezigheid is niet alleen wettelijk bepaald, maar is tevens een vorm van
respect naar de andere groepsleden.
Tijdens een therapiedag heb je in principe geen uitgang. Je aanwezigheid is
geregistreerd en moet op elk moment van de dag kunnen aangetoond worden.
Dit betekent dat je het terrein van het Psychiatrisch Centrum niet verlaat.
Indien dit toch noodzakelijk is, vraag je altijd eerst toestemming aan de
groepsbegeleiding.
Het is noodzakelijk dat je op de afgesproken tijdstippen deelneemt aan de
therapieën. Zowel voor jezelf als voor de groep is het belangrijk deze uren te
respecteren. Wanneer je om één of andere reden toch niet (tijdig) aanwezig
kan zijn, bespreek je dit eerst met je groepsbegeleidster.
In geval van ziekte neem je vóór 9 uur contact op met de groepsbegeleiding.
Naar analogie van het werk dient elke afwezigheid vooraf aangevraagd of
31

32
gewettigd met doktersbriefje/familiaal verlof. Externe consulten en afspraken
worden steeds na de therapie-uren gepland. Indien dit niet mogelijk is,
wordt hiervoor verlof aangevraagd of dien je je afwezigheid te wettigen
met attest. Afwezigheid van meer dan twee weken leidt automatisch tot administratief
ontslag.
Ook bij onverwachte afwezigheid, om welke redenen dan ook, vragen we om
vóór 9 uur contact op te nemen aub.
Tijdens je behandeling is het in principe mogelijk vakantie of vrije dagen te
nemen. Hiertoe dien je vooraf een aanvraagformulier in te vullen. Je vraagt
dit formulier aan je groepsbegeleider(ster). Je hebt recht op 8 werkdagen
(V1 en V2) of 10 werkdagen (E1 en E2) afwezigheid binnen een periode
van 6 maanden. Men kan maximaal 2 weken aaneensluitend afwezig zijn
van therapie. Verlof in het buitenland vereist toestemming van de medisch
adviseur.
Middelengebruik
Het gebruik van alcohol, (smart)drugs, energiedranken of onder invloed zijn
op de campus, is verboden. Bij inbreuk op deze regel kan je verzocht worden
het dagcentrum te verlaten.
De behandelend arts schrijft in principe geen verslavende medicatie voor.
Het gebruik van medicatie die niet door de behandelend geneesheer van het
dagcentrum werd voorgeschreven kan alleen in samenspraak met de behandelend
geneesheer. Dit geldt eveneens voor homeopathische middelen.
Fysieke en verbale agressie
Agressie of dreiging met agressie is in het dagcentrum niet toegestaan. Naargelang
de omstandigheden kan dit leiden tot onmiddellijk ontslag.
GSM en telefoneren
GSM toestellen staan tijdens de therapie uit.
In dringende gevallen ben je bereikbaar via het rechtstreekse nummer van
het dagcentrum (03 780 38 96) of het algemene nummer van het Psychiatrisch
Centrum (03 776 00 41 - toestel 721).
Bezoek op het dagcentrum
Er zijn geen bezoekuren op het dagcentrum.
Voor of na gesprekken met familie of vertrouwenspersoon is het door hen
betreden van de leefruimte niet toegestaan. Er is een wachtruimte voorzien
op de eerste verdieping.
Roken
In Moderato geldt algemeen ROOKVERBOD. Roken is enkel buiten toegestaan.
Gebruik buiten de asbakken!
33

Praktische informatie
Medicatie - Betaling - Aansprakelijkheid
Onderhoud en hygiëne - Maaltijden - Koffie en thee
Fietsen / Auto’s - Persoonlijke bezittingen
Samenwerkingsoverleg
Klachten
prakTische informaTie
Medicatie
De behandelde arts van Moderato schrijft indien nodig, je medicatie voor.
De centrale apotheek van het Psychiatrisch Centrum levert de medicatie. Het
forfaitair bedrag voor medicatie op je maandelijkse factuur verrekent de
kosten. De geneesmiddelen worden enkel afgeleverd voor de dagen waarop
u ook effectief in het ziekenhuis aanwezig bent. Dit betekent dat u zelf dient
in te staan voor de medicatie in weekends en eventueel op andere vrije dagen.
Uw arts zorgt voor het nodige voorschrift.
Eén maal per week kan je de medicatie afhalen bij je groepsbegeleid(st)er.
Dit gebeurt op dinsdag. Het gebruik van medicatie blijft je eigen verantwoordelijkheid.
Heb je echter moeilijkheden met correcte inname van je medicatie,
dan kan je hierover andere afspraken maken.
Betaling
Over de betaling van je opname op het dagcentrum vind je informatie in de
algemene brochure van het Psychiatrisch Centrum. Let wel aangezien een
opname op het dagcentrum een daghospitalisatie is, moet je geen rekening
houden met: ‘persoonlijk aandeel hospitalisatie’, ‘kamersupplement’ en ‘overige
kosten’.
In bepaalde gevallen kan je via het ziekenfonds genieten van tegemoetkomingen
n.a.v. je opname. Ook sommige hospitalisatieverzekeringen betalen
een daghospitalisatie terug. Voor meer informatie hierover en met al je vragen
over betalingen en facturen kan je terecht bij de sociale dienst.
35

36
Aansprakelijkheid
Een psychiatrische behandeling ontslaat je niet van eigen verantwoordelijkheid.
Iedereen is verantwoordelijk voor de schade die hij aanricht. Moderato
is niet verantwoordelijk voor beschadiging of het verloren gaan van eigendommen.
Onderhoud en hygiëne
Samenleven in een beperkte ruimte brengt meestal een tijdelijke wanorde
met zich mee. Op verscheidene manieren proberen we de leefruimte op het
dagcentrum zo aangenaam mogelijk te maken. Jij kan hieraan bijdragen
door je eigen spullen op te ruimen en deel te nemen aan de taken die jouw
groep heeft. De afspraken hierover vind je in het mapje van de groep en in
de keuken.
Maaltijden
Een warme maaltijd, geserveerd in het restaurant, is inbegrepen in de dagprijs.
Mits je dit de vrijdag voordien meldt kan je ook boterhammen bestellen.
Wens je op bepaalde dagen geen maaltijd dan meld je dit ten laatste de
dag voordien aan het afdelingshoofd. Het menu hangt telkens een week op
voorhand op het prikbord.
Indien nodig kan de keuken ook een dieetmaaltijd voorzien. Je bespreekt dit
vooraf met je behandelend geneesheer.
Koffie en thee
Tijdens de pauzes kan je koffie, thee en water nemen in de keuken.
Je kan eigen frisdranken meebrengen en bewaren in de koelkast.
Fietsen / auto’s
Fietsen en brommers kunnen terecht op de parking van Moderato. Als je met
de auto komt, moet je parking zoeken op de openbare parkings van de stad
of in de omliggende straten.
Hou er rekening mee dat je op sommige plaatsen moet betalen of je parkeerschijf
moet plaatsen. U kan, voor de prijs van 1,5 euro een bewonerskaart
aankopen (is 3 maanden geldig) bij de dienst mobiliteit van het stadhuis.
Meer informatie daarover te verkrijgen bij de sociale dienst.
Persoonlijke bezittingen en waardevolle voorwerpen
Het dagcentrum is overdag altijd open. Laat dus geen waardevolle voorwerpen
rondslingeren. Om je persoonlijk materiaal tijdens de therapie-uren
veilig op te bergen kan je gebruik maken van een persoonlijk kastje. Tegen
een waarborg van 10,00 euro kan je een sleutel bekomen bij het afdelingshoofd.
Bij het einde van je opname lever je de sleutel terug in en krijg je de
waarborg terug.
Samenwerkingsoverleg
Op geregelde tijdstippen organiseren we een overleg tussen een delegatie
van de verschillende patiëntengroepen en een delegatie van het team met als
doel de werking van het dagcentrum en de samenwerking te optimaliseren.
37

38
Klachten
Voor eventuele klachten i.v.m. je opname kan je steeds terecht bij het afdelingshoofd
of de afdelingsgeneesheer. Je kan ook een beroep doen op de
externe ombudsman (dinsdagvoormiddag spreekuur aan de receptie).
39

Het behandelend team
Dokters
Verpleegkundigen
Therapeuten
Dr. M. Claes psychiater
afdelingsgeneesheer
Dr. B. Serbruyns psychiater
afdelingsgeneesheer
Karel Van Remortel psychiatrisch verpleegkundige
diensthoofd
Anne Van Broeck psychiatrisch verpleegkundige
groepsbegeleidster
Bram Van Hoyweghen psychiatrisch verpleegkundige
groepsbegeleider
Lut Wauters psychiatrisch verpleegkundige
groepsbegeleidster
Jidy Manssens gegradueerde psychologie
groepsbegeleidster
An Desloover klinisch psycholoog
psychotherapeut
Kathleen Nieulandt klinisch psycholoog
psychotherapeut
Arlette Berckmoes maatschappelijk werkster
sociale dienst
Myriam Van de Velde sociaal verpleegkundige
sociale dienst
Het behandelend team
41

42
Annie De Jong ergotherapeut
Mieke Van de Poel muziektherapeut
Katrien Bruneel creatief therapeut
Mieke Van Steelandt stafmedewerker zingeving
Dagcentrum Moderato
Kroonmolenstraat 40
9100 Sint-Niklaas
postadres:
Dalstraat 84
9100 Sint-Niklaas
T: 03 780 38 96
F: 03 776 44 99
E: moderato@hieronymus.be
W: www.hieronymus.be

Layout: Carine Ongena