Download hier de Topic 2008- 2009 Brochure - Maws.be

Fiscale Strategie
en
Financiële Engineering
voor de kleine en middelgrote onderneming
analyseren
modelleren
presenteren
simuleren
BESLISSEN

Dag collega,
Management Accounting Workshops en Seminaries werken andersom: weinig
tekst, veel cijfers; minder clausules, meer formules. Niettemin is management
accounting cool en plezant. Geen debet of credit, geen formulieren of boeten,
geen deadlines – hoogstens streefdatums, geen regels of wetten behalve die
van het gezond verstand. Maar als je van wiskunde maagkrampen krijgt dan
kunnen MAWS schadelijk zijn voor je gezondheid.
Je hoeft geen yuppie te zijn, met een half Engels jargon onderweg naar de top
van een multinational. Dit is voor de dagelijkse praktijk van de leider, accountant
of raadgever van het micro-, klein- en middenbedrijf.
Het accent van de MAWS ligt op de analytische en technische aspecten van het
financieel en fiscaal beleid. Ze zijn baanbrekend omwille van de mathematische
exactheid en de wetenschappelijke methode waarmee problemen ontleed en
alternatieven afgewogen worden. De modellen waarmee gesimuleerd wordt leveren
vaak totaal andere conclusies dan verwacht: ze zijn interactief en laten de
talrijke fiscale en andere wetmatigheden bliksemsnel werken in hun complexe
onderlinge samenhang. Op die manier wordt afgerekend met een reeks halve
waarheden. Conventionele wijsheden en commercieel geïnspireerde adviezen
worden in hun hemd gezet. Bewezen feiten gaan voor op opinies, exacte conclusies
op buikgevoel en standpunten.
In de bladzijden hierna worden de topics beschreven die op dit ogenblik in het
repertoire zitten. Ze spelen alle op de mathematische kant van bedrijfseconomie,
fiscaliteit, financieel beleid of boekhouding.
Ze gaan over het beredeneren en modelleren van praktische problemen, het
analyseren van tijdrovende vraagstukken, het mathematisch afwegen en simuleren
van alternatieve oplossingen, het bestendig evalueren van toestanden en
prestaties.
Voor bijna elke topic is een mathematisch Excel model voorzien als basis of leidraad.
Elk model ontstond uit een praktische behoefte en werd geleidelijk uitgebreid
en geperfectioneerd. De modellen werden zeer vaak toegepast en getest
op reële situaties.
Sommige topics worden aangeboden als hoorseminarie met bewijs, conclusies,
advies en tips als rechtstreeks objectief. De deelnemer krijgt de modellen
niet ter beschikking.
2

In de workshops worden die objectieven uiteraard ook nagestreefd maar zijn
de gebruikte technieken, de mathematica en de denkpatronen belangrijker. De
deelnemer krijgt een computer ter beschikking of mag die desgewenst zelf meebrengen.
Op eigen verantwoordelijkheid mag hij of zij ook verder beschikken over
de gebruikte modellen, die niet mogen beschouwd worden als softwarepaketten:
helpdesk of support worden niet voorzien, garanties niet gegeven en updates zijn
mogelijk maar worden niet toegezegd. Het doorgeven, verkopen of elke andere
vorm van proliferatie zijn niet toegestaan.
Op enkele workshops kan je afzonderlijk intekenen. Aan de overige kan je slechts
deelnemen mits inschrijving op de hele reeks. Die beslaat tien volle dagen, gespreid
over de maanden september tot juni.
In accounting is innovatie niet minder belangrijk
dan in andere beroepen. De zuigkracht van altijd
dringende zaken en dreigende deadlines houdt
echter velen gevangen in het status-quo. Af en
toe tijd maken voor vernieuwing van gereedschap,
werkwijzen en presentatiemethoden is
nochtans heel rendabel. En vooral erg boeiend.
MAWS belooft u spannende uren en een nieuwe
uitdagende dimensie in je dagelijkse praktijk.
Ik wens je hoe dan ook nog veel enthousiasme in je beroep.
Herman Van Noten
Itegem, juni 2008
PS: De workshops zijn niet geschikt als basisopleiding Excel, die sowieso
vereist is. Test uzelf achteraan in dit boekje! Wilt je overigens eerst je basiskennis
Excel (specifiek voor accountants) bijschaven dan verwijs ik graag naar de
praktijkseminaries van www.FiscaalInformatief.be
3

ENkELE BEgrIpSomSchrIjvINgEN
Management Accounting focust op de toekomst waar Financial Accounting
rapporteert over het verleden. MA werkt niet met debet en credit en is niet wettelijk
gereglementeerd. Het is een verzameling van technieken en bekwaamheden
voor gezonde besluitvorming. MA identificeert problemen, modelleert, simuleert,
analyseert en weegt alternatieven af om dan concrete oplossingen of besluiten
te rapporteren.
Modelleren wil zeggen “een model maken voor”. Hoe vaak moeten wij in ons
beroep niet terug nadenken over een oplossing die wij reeds vaker hebben uitgewerkt,
zij het met andere cijfers of onder andere omstandigheden. Als je het
probleem één keer grondig analyseert en de vaste rekenschema’s modelleert
kan je in het vervolg veel tijd besparen.
Een model vraagt om input van parameters, hypothesen en besluitvariabelen. Dat
zijn relatieve begrippen; want wat in de ene casus als parameter wordt beschouwd
kan in de andere best als hypothese of besluitvariabele behandeld worden.
Parameters zijn relevante vaststaande feiten, bedragen, percentages, leeftijd,
horizon, ja-nee items ……die de casus in kwestie beschrijven.
Hypothesen zijn gegevens die afhangen van externe factoren en ontwikkelingen
buiten de controle van de bedrijfsleider.
Besluitvariabelen zijn data die de manager, zij het soms binnen bepaalde grenzen,
vrij kan bepalen.
Functies, in Excel net als in de wiskunde, leveren één enkel resultaat dat afhangt
van in te geven argumenten en van het functioneel verband daartussen.
Dat resultaat kan een getal zijn, een datum, “waar” of “onwaar” of een stukje
tekst. Excel is standaard uitgerust met enkele honderden functies, ingedeeld
in twaalf categorieën zoals financieel, zoeken, datum, statistiek….. Zij leveren
bliksemsnel een resultaat dat automatisch wordt herberekend bij wijziging van
de argumenten.
UDF’s (user defined functions) zijn functies die niet behoren tot dat standaard
pakket van Excel maar door de gebruiker zelf (hier MAWS) werden geprogrammeerd.
De meeste daarvan zijn voor typisch Belgisch accountancy gebruik.
Voor de belangrijkste UDF’s die tijdens de seminaries gebruikt en meegegeven
worden, zie Functies uit eigen Keuken. In nagenoeg alle hierna aangehaalde
modellen worden UDF’s gebruikt waar gewone formules onmogelijk of te lang
zouden zijn.
4

Formules zijn constructies van functies die aan elkaar geschakeld of in elkaar
verwerkt zijn. Vaak gaat het om constructies waarbij de uitkomst van één functie
dient als input (argument) voor een andere.
Subs zijn programma’s, net als UDF’s. Maar in plaats van in een welbepaalde
cel een waarde te leveren, voeren zij een actie of een reeks van acties uit, zoals
bepaalde getallen verwijderen, grafieklijnen een rode kleur geven of zelfs met
één toetstik een tabel met provisies voor verloren vorderingen aanleggen.
Subs worden geprogrammeerd in visual basic aan de “achterkant” van Excel.
Vaak worden subs in gang gezet door op één of ander zichtbaar knopje op het
werkblad te tikken.
Een model is Menugestuurd als je speciaal voor dat model extra menu keuzes
krijgt, hetzij bovenaan bij de andere menu’s, hetzij onder de rechter muisknop.
De voorkant van Excel is waar je zijn menu’s ziet. Je kan er heel veel ingewikkelde
berekeningen en grafieken maken, functies gebruiken, door lange lijsten
navigeren en data analyseren….
Aan de achterkant wil je alleen maar komen om zelf te programmeren. Je kan
er ellenlange Subs schrijven die zeer gesofistikeerde handelingen en berekeningen
uitvoeren telkens als je aan de voorkant één of andere knop indrukt of cel
raakt. Je kan er zelf functies gaan maken (UDF’s) als je aan die van Excel zelf
niet genoeg hebt.
5

FUNcTIES UIT EIgEN kEUkEN
“User defined functions” of UDF’s worden gemaakt om hun snelheid en kortsluitvermogen.
Bij een wiskundig vraagstuk wordt meestal meer tijd besteed aan
de vaststelling van het te volgen denkpatroon dan aan de berekeningen zelf.
Daarom gaat in de accountancy veel tijd verloren aan het opnieuw nadenken
over patronen waar eerder al vaak over nagedacht werd.
Als het gaat om een herhaaldelijk voorkomend rekenpatroon
heb je er dus alle belang bij dit op de meest
efficiënte manier te stockeren voor later gebruik. Dat is
precies wat je doet met een UDF. Natuurlijk zijn er websites
waar je bepaalde moeilijke berekeningen (PB, investeringsreserve..?)
gratis kan laten uitvoeren. Wellicht
heb je er sofware voor of een Excel sjabloon. Maar daar
kan je allemaal niks mee aanvangen als je de uitkomsten
nodig hebt in simulatiemodellen of andere processen.
Daarvoor gebruik je een UDF, die zich automatisch
aanpast aan gewijzigde argumenten en bovendien veel
sneller werkt.
MAWS ontwikkelde volgende UDF’s voor typisch Belgisch gebruik. Ze werken
niet anders dan de standaard Excel functies: argumenten ingeven, resultaat terugkrijgen.
De argumenten staan links, de output rechts.
Waardering Vruchtgebruik
MaandHuurWaarde
OLO10, Index, Kostenfractie
Duur In Jaren
Optional Aankoopwaarde
Optional BeperkTot
Afschrijving op basis Boekwaarde
Aanschafwaarde, Boekwaarde,
Wijze
Procent
6
Berekent de waarde van het vruchtgebruik
volgens de geijkte actuariële
methode. Deze functie is inzonderheid
nuttig als onderdeel van een simulatiemodel.
Berekent de volgende jaarlijkse afschrijving,
automatisch overstappend
van D naar L waar nodig. Onmisbaar
voor een financieel plan

Jaar Afschrijving
Aanschafwaarde, Hoeveelste, Procent,
Wijze, Optional Aantal Dagen
Jaar1, Optional Schrikkeljaar ja/nee
Lineaire Boekwaarde
Aanschafprijs
Aanschafdatum
Waardedatum
Procent
SKZ Bijdrage
InkomenMin3
Optional Jaar
Optional Index
VAP Bijdrage
InkomenMin3, Optional Jaar,
Optional Index
SKZ Starter Bijdrage
Bruto, VAP J/N, Forfait J/N,
Optional Jaar,
Optional Index
Optional Adminkost
Berekent de afschrijving van jaar i automatisch
overstappend van D naar L
waar nodig.
Berekent de boekwaarde van individuele
activa zoals die zou geweest zijn
met uitsluitend lineaire afschrijvingen
tot op de waarderingsdatum
Berekent de sociale bijdrage zelfstandigen
voor het huidig jaar (exact) of
raamt die voor een toekomstig jaar
(met geraamde indexering der schijven)
Idem voor bijdrage vrij aanvullend
pensioen
Berekent de sociale bijdrage voor een
startende zelfstandig op basis van het
echte bruto (= vóór SKZ zelf, VAP en
eventueel forfait)
Wie ooit probeerde de SKZ bijdragen
van een starter exact te berekenen
heeft daar vast niet veel lol aan beleefd.
De definitieve bijdrage hangt immers
af van een basis die zelf afhangt
van die bijdrage maar ook van de VAP
bijdrage, die dan weer zelf afhangt van
de SKZ. En dan hangen beide vaak
nog af van het kostenforfait van 5%
dat op zijn beurt weer…..jawel!
En toch is dit geen echte catch 22. Het
gaat tenslotte maar om een bizarre
constellatie van lineaire vergelijkingen.
Deze functie klaart de klus met de tik
van de toets.
7

Personenbelasting
Belastbaar
Kinderlast
Gemeentebelast
Optional Jaar
Optional Index
Belastbaar i.f.v. Personenbelasting
Belasting, Kinderlast,
Gemeentebelast
Optional Jaar
Optional Index
Na Belasting
Belastbaar, Kinderlast,
Gemeentebelast, Optional Jaar,
Optional Index
Belastbaar i.f.v. het netto
Netto, Kinderlast
Gemeentebelast
Optional Jaar
Optional Index
8
Berekent de PB op het globaal belastbaar
voor het gegeven inkomstenjaar,
dat ook in de toekomst mag liggen. De
schijven en andere relevante cijfers
worden geïndexeerd naar wens
De inverse van vorige functie. Zij berekent
voor het opgegeven jaar, dat in
de toekomst mag liggen, voor hoeveel
globaal belastbaar inkomen een gegeven
belasting goed is
Berekent rechtstreeks het netto vanuit
het globaal belastbaar in de PB, ook
voor een toekomstig jaar
Als inverse van de vorige berekent
deze functie wat je globaal belastbaar
moet aangeven in de PB om een opgegeven
netto te bereiken in een bepaald
jaar
VenBfvBelastbaar
Belastbaar, Verlaagd Tarief J/N Berekent vennootschapsbelasting
BelastbaarFvVenB
Venb
Verlaagd Tarief J/N
NettoFvBelastbaar
Belastbaar
Verlaagd Tarief J/N
BelastbaarFvNetto
Argumenten
Netto
Verlaagd Tarief J/N
Inverse van vorige functie. Voor hoeveel
is een gegeven voorafbetaling
goed?
Berekent rechtstreeks het netto vanuit
het belastbaar in de Vennootschapsbelasting
Inverse van vorige functie. Hoeveel
belastbaar om een gegeven netto te
bereiken?

NettoFvVenB
Venb, Verlaagd Tarief J/N Voor hoeveel netto volstaat een opgegeven
bedrag aan Venb
VenbFvNetto
Argumenten
Netto, Verlaagd Tarief J/N
Investeringsreserve
VoorlopWinstExclus670
VUExcl670
Dividenden
KapitaalVermindering,
RCDebToename
NietBelBest, Mutatie ItotK
VAB1, VAB2, VAB3, VAB4
VerrekenbRV, Belastingkrediet
PensioenVoorziening
Overlijdenskapitaal
Kapitaal Leven
Geslacht
Beginleeftijd
Eindleeftijd
Rentevoet
Resultaatstype
GVZNettoVariabelePremie
PremieReeks,
PremFrequentiePerJaar
Optional GewaarbRente %
Optional Winstdeelname %
Optional Premiekosten %
Inverse van vorige functie. Hoeveel
Venb is nodig voor een gegeven netto
Berekent de maximaal aftrekbare investeringsreserve
Berekent de aan te leggen voorziening
voor een intern gefinancierde toekenning
bij pensioen en/of overlijden van
een vennootschapsmandataris
Berekent de pensioenuitkering van
een groepsverzekering met variabele
premiestorting na afhouding van bijdragen
en belasting
9

GVZNettoVastePremie
Constante Premie,
PremFrequentiePerJaar,
DuurInJaren
Optional GewaarbRente%
Optional Winstdeeln %
Optional Premiekost %
VAP Netto
Argumenten
Premiereeks
Optional GewaarbRente%
Optional Winstdeeln%
Reg80Proc
Wedde, VAPyn
Alleenstand y / n
Indexatie y / n
AnderPensioenen
Duur
Dienstjaren
Eindleeftijd
uitkomsttype
Optional VasteRente
Optional VolleLoopb
Optional Premiekost
JaarKapitaal
Datum Eerste Vervaldag
Boekj eerste vervaldag
SlotMaandBoekJaar
Boekjaar,Hoofdsom
IntrestVoet
DuurInMaanden,
AflossingsWijze
10
Berekent de pensioenuitkering van
een groepsverzekering met constante
premiestorting na afhouding van bijdragen
en belasting
Berekent de netto uitkering van een vrij
aanvullend pensioen voor zelfstandigen
Berekent alle antwoorden m.b.t. die
akelige 80% regel naargelang het gekozen
uitkomsttype:
1 het wettelijk jaarpensioen (forfait)
2 de maximale extralegale jaarrente
3 het VAP exclusief WD
4 maximaal opvulbaar pensioenkapitaal
5 jaarpremie voor dat pensioenkapitaal
6 back service kapitaal
7 enige premie voor back service
8 jaarpremies na back service
Berekent het totaal kapitaalgedeelte
dat in het boekjaar zal vervallen van
een maandelijks afbetaalbare lening
met opgegeven parameters. Het
boekjaar mag anders zijn dan het kalenderjaar
en het eerste mag verlengd
of verkort zijn. De aflossingswijze
betreft constante maandsom of vaste
kapitaalsdelging
JaarInterest
Zelfde als vorige Berekent het interestgedeelte conform
vorige

Interest op R/C
Saldo
Van, Tot,
EindeBoekJaar,
Optional Marge
Schenkingsrecht
NettoAandeel
Wie
Successierecht
NettoAandeel
Wie
DiscontoRendement
SollTermijn
IstTermijn
Korting% bij SollTermijn
Berekent de interest op dagbasis van
een chronologisch gesorteerde R/C
historiek. Voor debetstanden wordt
de fiscaal voorgeschreven rentevoet
toegepast. Creditstanden krijgen de
gepubliceerde basisrente op kaskredieten,
verhoogd met de opgegeven
marge en vervolgens omgerekend van
trimestriële naar jaarlijkse oprenting
Berekent het Vlaamse schenkingsrecht
per genieter, rekening houdend
met zijn relatie tot de schenker en met
de verminderingen
Berekent het Vlaamse successierecht
per genieter, rekening houdend met
zijn relatie tot de erflater en met de
verminderingen
Berekent de rendabiliteit op jaarbasis
van een betalingskorting bij een Ist-
Soll snellere betaling. Omgekeerd:
de kost van leverancierskrediet bij
gemiste korting
11

LENINgEN BEhErEN
Een bestendig bijgehouden uniform en duidelijk overzicht van alle leningen is
voor de onderneming even belangrijk als haar afschrijvingstabel. Leningen zijn
de tegenhanger van investeringen, kapitaalsaflossingen die van afschrijvingen.
Alle vier deze grootheden zijn essentieel voor de link tussen resultaat en kasstroom
en voor hun budgettering. Weg met die goedkope definitie van kasstroom
als de som van winst en afschrijvingen.
Dit uitgebreid seminarie gaat diep in de financiële mathematica van leningen. Er
gaat veel aandacht naar allerhande bouwstenen voor een efficiënte rapportering,
planning en besluitvorming inzake leningen. Zo komen de financiële Excel
functies BET, PBET en IBET, RENTE, IR, NHW uitgebreid aan bod naast datumfuncties
en zoekformules als Somproduct, Som.als, Vert.zoeken…..
De deelnemers krijgen de LenMan van MAWS meegeleverd. LenMan is een
geprogrammeerde Excel Werkmap waarin bovenvermelde bouwstenen tot een
interactief model zijn samengevoegd.
LenMan is menugestuurd. Voor elke nieuwe lening wordt automatisch een
nieuw blad aangemaakt. Je krijgt de keuze tussen een lening met vaste totaalaflossingen,
met vaste kapitaalaflossingen, een leasingcontract of een VABlening.
Een reeks parameters zoals duurtijd, afsluitdatum boekjaar, opnamedatum,
periodelengte enz.. wordt ingegeven waardoor de nieuwe lening in het globaal
overzicht wordt geconsolideerd. De procedure duurt één minuut per lening.
De leningmanager werkt interactief wat toelaat een lening te simuleren naar
diverse parameters. Elk lening wordt automatisch geanalyseerd. De exacte
wiskundige rente (=precieze kostprijs) wordt permanent getoond, ongeacht de
complexiteit van het terugbetalingschema. Dit laat toe om een leningsvoorstel
van bank X precies te vergelijken met dat van bank Y.
In de marge lees je bovendien de break even rentedaling (hoeveel mag de rentevoet
van een vervangende lening maximaal bedragen om de uit- en overstapkosten
te rechtvaardigen).
12

Het globaal overzicht toont horizontaal per jaar alles wat je wil zien voor de
balans, de resultatenrekening en de toelichting bij de jaarrekening of wat je wil
overnemen in een financieel plan.
Een grafische module toont continu de toekomstige afbetalingslast, verdeeld in
interesten en kapitaalaflossingen.
13

FIScALE mEETAppArATUUr
Beeldvorming gemiddelde en marginale druk
Je kent hem, de snoever die zich graag verbolgen uitlaat over de zestig procent
belastingen die hij betaalt. Ik zat laatst naast hem aan de toog. Toen ik hem
vroeg of hij dat gemiddeld of marginaal bedoelde snauwde hij dat ik zelf een
marginaal was.
Voor planning en strategie wil je wel iets preciezer
zijn. Daarom deze fiscale drukmeter
van MAWS die grafisch in zijn diverse geledingen
de gemiddelde en marginale druk toont in
functie van het inkomensniveau en van acht
parameters waarmee je naar believen kan simuleren.
Een heel leerrijke bezigheid.
het Wedde-Dividend momentum
Gegeven het gewenst persoonlijk netto beschikbaar van de bedrijfsleider kan
hij dat op verschillende manieren uit zijn vennootschap opnemen. Bezoldiging
en dividend zijn de alternatieven waar hij meestal de ruimste vrije keuze heeft.
Het komt er dan op aan de beste mix van beide te kiezen. Die hangt immers
af van allerlei parameters, zoals het voorlopig winstniveau, het RV tarief voor
dividenden, de kans om het verlaagd tarief in de VenB te halen, de relevantie
van de meewerkende echtgenoot, kinderlast e.d.
Met de momentum-simulator van MAWS zoeken we naar deze beste mix onder
inwerking van een tiental parameters. We ontleden hem mechanisch en mathematisch
zonder daarbij de niet cijfermatige aspecten uit het oog te verliezen.
Hij levert een heleboel interessante conclusies waar je alleen maar simulerend
bij kan. Door te differentiëren kan je de precieze meerkost krijgen van een andere
mix of van het missen van het verlaagd RV-tarief. Je krijgt ook beter zicht
op het betrekkelijk belang van het verlaagd VenB-tarief.
14

De relatieve kostprijs van geldopnamen
Bezoldiging, dividend, huur binnen en buiten de KI grens, kledij, boeten, interesten
op R/C, het zijn allemaal manieren om geld uit je vennootschap te halen. De
cijfermatige rating van deze onttrekkingen is het onderwerp van deze topic. Van
elk der alternatieven wordt de relatieve duurte berekend in termen van de bruto
meerwinst die de vennootschap moet maken om persoonlijk één euro meer
netto te hebben. Er wordt gewerkt met een 4 parameter model op basis van de
formule
Lange termijn kost of baat van de netto massa
Afgezien van veiligheidsaspecten en opgelegde solvabiliteitsnormen zijn er verschillende
pro’s en contra’s om de vennootschap vet te mesten of mager te
houden. Factoren als notionele aftrek, roerende voorheffing en verlaagd tarief
pleiten voor het eerste, de relatief lage fiscale druk van private financiële inkomsten
en de hefboom van externe financiering kiezen voor het tweede. Om het
simpel te houden: laten we misbare reserves in de vennootschap of halen we ze
eruit? We zoeken het uit met 12 parameters in de mager-vet simulator.
15

opTImALISATIE vAN hET pASSIEF
IN DE kmo
kostprijs van kapitaal
Als de vennootschap geld nodig heeft voor een nieuw project kan ze dat lenen
of krijgen. Dat laatste kost wat de aandeelhouder moet missen door het in te
brengen. Dat is geen revelatie maar het is wel vlugger gezegd dan berekend. Je
moet immers meer factoren in de vergelijking gooien dan de privaat haalbare
netto opbrengst van je geld.
Het model dat we voor deze berekening
gebruiken simuleert onder een tiental parameters
naar de rentevoet die een lening
zou mogen kosten om uiteindelijk privé
even goed af te zijn als met een kapitaalsverhoging.
Leuke nevenconclusie: de noti -
onele aftrek is geen cadeau; alleen maar
een restitutie!
De opportuniteitskost van reserves
Dividenden uitkeren kost 15 tot 25% roerende voorheffing. Die is men alvast
kwijt. Bovendien verlaagt elke winstuitkering het eigen vermogen en daarmee,
indien van toepassing, de notionele aftrek. Toch kan, afhankelijk van het gebruik
van het netto dividend, de uitkering meer opbrengen dan het behoud van de
reserves.
We gaan op zoek naar de rendabiliteit van betaalde roerende voorheffing of
omgekeerd, de kostprijs van de niet-uitkering.
De kostprijs van Leningen op Lange Termijn
Wordt ook behandeld in Leningen Beheren. Het betreft hier de exacte wiskundige
rente van een lening volgens aflossingstabel. Verschillende leningen met
blijkbaar gelijke rentevoeten worden met elkaar vergeleken.
16

De echte kost van het kaskrediet
Naast de gekende basisrente en marge worden ook de provisies, de valutadatums
en kwartaalaanrekening in de vergelijking betrokken.
De UDF “RenteKasKrediet” en de MAWS Kaskredietsimulator worden ontleed.
Aan de hand van een gedetailleerde bankrekeninghistoriek controleren we daarmee
de aangerekende interesten en zoeken we de optimale trade off tussen
kaskrediet en vaste lening.
Lenen of Leasen
De grote verscheidenheid van leasingovereenkomsten maken deze topic moeilijk
voor een confectiemodel. Daarom bestuderen we de keuze aan de hand
van concrete voorbeelden uit de praktijk. Met Excel is dat een makkie. Je zet de
casus uit in twee dimensies: tijd en relevante items. Dat doe je zowel voor kopen
als voor leasen. De resulterende differentiële kasstroom laat zich behandelen
als elke andere: met internal rate en netto huidige waarde. Soms schokkende
conclusies.
De kostprijs van het Spontaan krediet
Het korte termijn passief bestaat uit genegotieerde en spontane schuld. Het is mij
in mijn lange praktijk vaak opgevallen hoe snel open leveranciers bij die laatste
groep gerekend en derhalve als gratis kredietgevers beschouwd worden. Dat is
een enorme inschattingsfout als het disconto voor (quasi) contante betaling uit
het oog wordt verloren. Systematisch gebruik van dit disconto rendeert vaak met
een veelvoud van de kostprijs van genegotieerde financiering.
We bekijken die rendabiliteit en de bijhorende
hefboomtechniek aan de hand van
voorbeelden en simulaties uit de praktijk.
Investeren in daling van een passiefelement
kan met de gewone criteria van
rendabiliteit en netto huidige waarde beoordeeld
worden.
17

FINANcIEEL pLAN voor
BESLUITvormINg
Als een bestaande onderneming een riskante beslissing of verbintenis moet
overwegen dan heeft zij meestal een degelijk financieel plan nodig. De bankier
zal het zelfs eisen. Zulk plan moet vooral de kasstroom in beeld brengen en zijn
gevoeligheid voor eigen beslissingen en mogelijke tegenvallers. De menugestuurde
simulator van MAWS wordt hiertoe als voorbeeld gebruikt en ontleed,
met tips voor verder maatwerk naar wens.
Om snel een beeld te vormen van de balans- en kostenstructuren in het recente
verleden houden we de saldibalansen van de laatste jaren beschikbaar.
Die worden automatisch geïmporteerd, verwerkt en gecodeerd tot een mutatietabel,
waardoor het plan vanzelf wordt aangezet. Daarna volgt de import van
de bestaande lening- en afschrijvingstabellen voor de projectie van de lopende
kapitaalsaflossingen, interesten en afschrijvingen. Voor die laatste gebruiken we
UDF’s als JaarAfs en AfsBoekw; voor de eerste uiteraard de leningmanager (zie
Leningen Beheren).
Verder wordt het financieel plan interactief bestuurd vanuit een dashboard waar
de belangrijkste data ingevoerd worden: ramingen voor de evolutie en variabiliteit
van omzet en kosten, investerings- en financieringsplannen, algemene
fiscale parameters, verwachte subsidies en meerwaarden e.d.
18

Op het dashboard lees je meteen grafisch de ontwikkeling van resultaten, kasstromen,
eigen vermogen en bedrijfskapitaal, saldi van korte kredieten en beschikbare
cash, solvabiliteit, enge liquiditeit en rendabiliteit. Andere grafieken
daaraan toevoegen is een fluitje van een cent.
Het plan zelf vind je terug op een apart blad als een verticaal gedetailleerd drieluik:
de toekomstige resultaten, hun aansluiting met de kasstroom en de balansen die
daaruit zullen voorkomen. Daar ratio’s onder hangen doe je naar eigen wens.
Het resultaat van gelijk welke verandering in je parameters, hypothesen of besluitvariabelen
zie je onmiddellijk op het dashboard. Met de differentieerknop
legt deze simulator bovendien de volledige samenstelling van dat resultaat
bloot.
19

BELEIDSmoNITor
Stel je een hypermodern bedrijf voor met de meest efficiënte informatieverwerking.
Elke financiële gebeurtenis wordt bliksemsnel en correct geregistreerd. Dit
bedrijf heeft zelfs een financiële controlekamer waar met state-of-the-art visuele
middelen zijn toestand, gezondheid en prestaties gemonitord worden.
Hetzelfde zie je voor omzet en andere
opbrengsten, kosten of kostengroepen.
Dat natuurlijk in vergelijking met een
vorig periode maar ook doorlopend
voor de laatste 365 dagen. Je kan zelfs
zien hoe snel die rekeningen accumuleren
per dag en of die snelheid stabiel,
versnellend of vertragend is.
20
Je ziet al de belangrijke ratio’s. Niet die
van 31 december laatsleden maar evoluerend
op een belangrijke nieuwe dimensie:
de tijd. Hun koers wordt zichtbaar op
grafieken met trendlijnen. De conclusies
zijn dus veel serieuzer dan die van een
toevallige momentopname.
Op dezelfde manier zie je individuele leveranciers, klanten, activiteitscentra en
kostenplaatsen.
Weer andere grafieken tonen de variabiliteit van een geselecteerde kostengroep
door die groep bestendig in verhouding te plaatsen met de bijhorende omzet,
hetzij continu vanaf een bepaald historisch moment, hetzij glijdend voor de laatste
X dagen.

In deze topic worden dergelijke technieken bestudeerd.
Een eerste deel gaat over de studie van het ruw materiaal: historieken van algemene
rekeningen, klanten, leveranciers en analytische rekeningen. In deel
twee bestuderen we technieken ( voornamelijk draaitabellen en formules) om
dat materiaal ogenblikkelijk te synthetiseren in tabellen waarop de grafieken geënt
kunnen worden. Het derde deel behandelt de creatie, opmaak en schikking
van grafieken. Het laatste hoofdstuk is bestemd voor de techniek van trendlijnen,
de bijhorende standaardfuncties en UDF’s voor afgeleiden inzake beweging en
versnelling.
Hoewel de essentie van deze topic ligt in de technieken zelf gebruiken we een
menugestuurd model waarin ze geassembleerd zijn.
21

FIScALE ENgINEErINg BIj
ovErSTAp NAAr vENNooTSchAp
Overstappen van eenmanszaak naar vennootschap is evengoed een mathematische
als een juridische afweging. De talrijke keuzemogelijkheden, zowel bij de
oprichting als bij de werking van de vennootschap, maken een groot verschil in
het privé fortuin waarmee je uiteindelijk zal aankomen.
Deze topic gaat over alle aspecten van de lange termijn strategie bij de overstap
van een eenmanszaak naar een vennootschap. Hij is van bijzonder belang voor
vennootschappen van vrije beroepen en managers maar de analyse en de conclusies
gelden net zo goed voor gewone familiale ondernemingen.
De nodige aandacht gaat naar de juridische en fiscale aspecten bij oprichting,
werking en stopzetting. Maar met hun wiskundige vertaling in het simulatiemodel
van MAWS wordt het onderste uit de kan gehaald; keurig binnen de grenzen van
de wet.
De parameters van dit model zijn o.a. het aantal jaren te gaan, de gemeentebelasting,
notioneel aftrekpercentage, historische winstcijfers in eenmanszaak,
data omtrent bestaande onroerende afschrijvingen en leningen, huurwaarde,
K.I., familiale situatie, andere te globaliseren inkomsten, oprichtings- en jaarlijkse
meerkosten
Als hypothesen vind je een groeifactor, veilige rentevoeten, premiekosten en
winstdeelname IPT en VAP, rentevoet voor bankfinanciering van inbreng etc.
De besluitvariabelen zijn talrijk. Er is keuze tussen liefst 5 inbrengstrategieën. Je
kan overgaan op kerstavond of daags na Silvester. Ga je de quasi inbreng zelf
financieren of belenen bij de bank en hoe zul je hem afschrijven?
22

Met de rentevoet op je R/C heb je wel wat speelruimte, net als met de wedde(n)
en je huur. Of zou je vruchtgebruiken? Een dividend neem je zo vaak en zo hoog
als je zelf wil. Vrij aanvullend pensioen, IPT of groepsverzekering neem je niet,
weinig of veel. Als de vennootschap fiscaal een betere keuze was, ga je dat
betere dan in je eigen zak steken of net niet?….
De mechaniek van het model laat personen- en vennootschapsbelasting, voorheffingen,
sociale bijdragen, forfaitaire kosten, notariële aftrek, reserves en rekening
courant concurreren om elk jaar de optimale mix van wedde(n), dividenden
en intresten te leveren met het zicht op maximalisatie na uitstap of afbraak. Zijn
mathematica laat toe de actuariële rendabiliteit of kost te berekenen van een
gaatje meer of minder in je private broeksriem of van wat meer of minder goodwill
bij de overdracht. Langs de “Set Reference” knop meet je met de snelheid
van de toets exact de kost of baat van elke wijziging in eender welke parameter,
hypothese of besluitvariabele en via de differentieer knop kan je dat effect tot in
zijn kleinste details gaan bekijken.
Wie de wedden op automatic zet schakelt UDF’s in die elk jaar de absoluut
beste wedde leveren; een actie die soms een veelvoud heeft van de notionele
aftrekkracht. Kies je voor vaste wedden dan kan je de maximale IPT premie
(80% regel) automatisch laten volgen om het wedde momentum te berekenen:
het bezoldigingspeil waarboven IPT premies negatief gaan renderen.
23

FIScALE LANgE TErmIjN STrATEgIE
Gaat over alle aspecten van de fiscale optimalisatie voor een bestaande vennootschap.
Deze discussie is van bijzonder belang voor vennootschappen van vrije beroepen
en bedrijfsleiders maar de analyse en de conclusies gelden net zo goed voor
gewone familiale ondernemingen waar de brutowinsten niet al te wispelturig zijn.
De essentie van deze topic is: gegeven een gewenst netto privaat inkomen, een
bird’s eye view van de huidige vennootschapsbalans, een bepaald subtotaal in
de gangbare resultaatsstructuur en nog een aantal beschrijvende parameters:
hoe stel je de besluitvariabelen in voor een maximaal netto eindfortuin? Dat
eindfortuin is ofwel je netto cash aan de ingestelde horizon na afbraak van de
vennootschap, ofwel haar netto belastingvrije waarde bij overdracht.
In de FLTS simulator van MAWS zijn de talrijke fiscale regels die dit onderwerp
beheersen wiskundig geprogrammeerd.
Als hypothesen vind je o.a. een groeifactor, index, rentevoeten, premiekosten en
winstdeelname IPT en VAP.
24

Besluitvariabelen zijn er genoeg. Met de rentevoet op je R/C heb je wel wat
speelruimte, net als met de wedde(n) en je huur. Een dividend neem je zo vaak
en zo hoog als je zelf wil. Vrij aanvullend pensioen en IPT neem je niet, weinig of
veel, binnen de perken van de 80% miserie.
De mechaniek van het model laat personen- en vennootschapsbelasting, voorheffingen,
sociale bijdragen, forfaitaire kosten, notariële aftrek, reserves en rekening
courant concurreren om elk jaar de optimale mix van wedde(n), dividenden
en intresten te leveren met het zicht op maximalisatie na uitstap of afbraak. Zijn
mathematica laat toe de actuariële rendabiliteit of kost te berekenen van een
eenmalige bijstoring of opname in rekening courant of van een systematische
vermindering of verhoging van je private geldbehoefte. Een automatische “wat
als” procedure geeft haarscherp de rendabiliteit van een vaste IPT premie, gemeten
vanuit de vennootschapskas tot de retour van de netto vrucht in je private korf.
Langs de “Zet Basis” knop meet je met de snelheid van de toets exact kost of
baat van elke wijziging in eender welke parameter, hypothese of besluitvariabele
en via de differentieer knop kan je dat effect tot in zijn kleinste details gaan
bekijken.
Wie de wedden op automatic zet schakelt UDF’s in die elk jaar de absoluut
beste wedde leveren; een actie die soms een veelvoud heeft van de notionele
aftrekkracht. Kies je voor vaste wedden dan kan je de maximale IPT premie
(80% regel) automatisch laten volgen om het wedde momentum te berekenen,
waarboven meer IPT negatief gaat renderen.
In de workshops worden alle relevante fiscale aspecten besproken en zowel
de mathematica, de verschillende UDF’s als de mechaniek van de simulator
ontleed.
25

FINANcIEEL pLAN BIj oprIchTINg
De welgekende taak bij de oprichting van een nieuwe vennootschap.
Een menugestuurd model met UDF’s wordt in dit seminarie ontleed en als voorbeeld
gebruikt. Het is inzetbaar voor nagenoeg elke situatie: winkel, vrij beroep,
managementvennootschap, bouwonderneming, projectontwikkelaar.. en het
eerste boekjaar mag normaal, verlengd of verkort zijn.
Het model bestaat uit vier bladen.
Het eerste vraagt om invulling van de geraamde
vaste kosten en hun evolutie over de volgende
drie jaar.
Het tweede blad is het dashboard waar alle
ramingen worden ingegeven zoals verwachte
omzet, schatting van variabele kosten,
datums,rentetvoeten, leveranciers- en klantenkredieten,
raming van voorraden.
In het investeringsraam komen de geplande
aankopen van vaste aktiva met de afschrijvingsdata
en het bijhorende leningprogramma:
te financieren fracties, interestvoeten, duur
en aflossingswijzen. Het dashboard toont ook
grafisch het eigen vermogen, resultaten, kasstromen
en geldtekorten of -overschotten. De
grafieken zijn interactief; ze passen zich ogenblikkelijk
aan bij iedere wijziging van de inputs.
26

Het derde werkblad projecteert afschrijvings- en leningtabellen volgens de data
op het dashboard.
Het vierde blad levert het financieel
plan als dusdanig. Voor elk jaar geeft
dat in één kolom respectievelijk de gedetailleerde
resultatenrekening, overgang
van resultaten naar cash flow en
geprojecteerde balans.
27

TrADE oFF WErkNEmEr/
ZELFSTANDIg
Deze topic gaat voor één keer NIET over de controverse rond schijnzelfstandigheid,
die verondersteld wordt geen probleem te stellen. Hij handelt wel over de
cijfermatige afweging van beide statuten in de hypothese van fiscale optimalisatie.
Het menugestuurd simulatiemodel van MAWS met een aantal specifieke UDF’s
wordt ontleed en als voorbeeld gebruikt.
Vooral volgende vraagstukken worden onderzocht en gesimuleerd.
• Welke facturatie als zelfstandige is min of meer equivalent met een gegeven
netto als werknemer?
• Welk is op lange termijn het voor- of nadeel voor de “werknemer” indien hij zijn
totale loonkost aan de “werkgever” mag factureren?
• Hoeveel moet de zelfstandige factureren om een bepaald jaarlijks netto te
bereiken?
• Inventaris en evaluatie van de niet kwantificeerbare aspecten
• Welk is in een gegeven scenario de netto rendabiliteit van een groepsverzekering
en van het vrij aanvullend pensioen
• Hoe groot is de winst of de schade van een verhoging van de zaakvoerderswedde
van niveau X naar niveau Y, inzonderheid omwille van de 80% regel.
28

Het model zoekt automatisch naar de optimale wedde van bestuurder, de beste
frequentie en hoogte van dividenden en zorgt daarmee voor de meest gunstige
mix van reserves en rekening courant op het passief. Uiteraard wordt bij al die
afwegingen de notionele interest mee in de vergelijking betrokken.
Simulerend bekijk je het effect van een rijker of zuiniger privé beschikbaar, een
uitbreiding of inkrimping van de horizon, wijzigingen in omzet of index, het al dan
niet betrekken van de echtgenoot in het verhaal etc.
Het onderdeel IPT en VAP zorgt voor exacte berekeningen van netto uitkeringen
en 80% regel waardoor je van beide meteen zowel de totale als de marginale
verdienste kan zien. Je beoordeelt zelf de impact van wijzigingen in gegarandeerde
rente, hypothesen van winstdeelneming en zelfs van premiekosten.
Met een automatic schakelaar laat je de maximale premie voor groepsverzekering
of IPT (80% regel) concurreren met de optimale bestuurswedde om voor
beide samen het optimum te vinden.
Ook dit model kan differentiëren naar gewijzigde hypothesen of andere variabelen.
Voor elk jaar wordt het gevolg van één of meer dergelijke wijzigingen tot in
het detail weergegeven.
29

mAThEmATISchE ANALYSE vAN DE jAArrEkENINg
Jaarrekeningen downloaden, ze omzetten van PDF naar Excel, ze bliksemsnel
analyseren en vergelijken met die van vorige jaren of die van andere ondernemingen.
Dat is het opzet van deze topic, die behandeld wordt met het mathematisch
model JRANALIST van MAWS.
Het snel transformeren van een dode PDF-Jaarrekening naar een dynamisch
interactief Excel-bestand is de eerste actie die bestudeerd wordt. Ze is verschillend
naargelang het gaat om een volledige of verkorte jaarrekening en om een
oud of nieuw (XBRL) type. Alle technieken die het model hiervoor gebruikt worden
grondig toegelicht.
Deze transformatie levert onmiddellijk een gegevenstabel met (verticaal) de
balansen, resultaten, resultaatverwerking, vermogensstromen en een zestigtal
ratio’s en andere kerncijfers. Horizontaal zijn deze data geventileerd over
maximaal zeven opeenvolgende jaren. Vanzelfsprekend hoort bij deze topic een
uitgebreide discussie over de mathematica en de relevantie van al deze ratio’s.
30

Een tweede actie plaatst al deze cijfers in verhouding met die van de eigen jaarrekening
uit een vorige periode of met die van een andere onderneming of van
een zelf gekozen groep andere ondernemingen.
De derde actie toont grafisch de vergelijking met zichzelf of met die andere
onderneming(en) op drie criteria: grootte, gezondheid en prestaties. De toegepaste
grafiektechnieken passeren de revue met de nodige toelichtingen om de
criteria aan te passen naar wens.
Naast de beoordeling van zichzelf bewijst JRANALIST zijn dienst vooral bij evaluatievraagstukken
zoals screening van klanten en leveranciers, joint-ventures,
fusies, waardebepaling en dergelijke.
31

SImULErEN mET pENSIoENpLANNEN
voor DE BEDrIjFSLEIDEr
Een analyse van het platst getreden pad tussen bedrijfsleider en bankier.
Wegens de premietaksen en –kosten is de rendabiliteit van een extern verzekerde
pensioenbelofte (IPT) an sich bijzonder mager. Haar aantrekkelijkheid ligt
veel meer in de aftrekbaarheid van de premies en de tunnel van verzekeringnemer
naar begunstigde dan aan de prestaties van het product.
Het gevolg is inversie van de rendabiliteit: die
neemt aanzienlijk af met de toename van de
looptijd. De juiste keuze daarvan kan de rendabiliteit
sterk opdrijven. Het is dus zaak een
IPT Viagra matig toe te dienen: niet te vroeg
noch te veel en vooral niet met het oog op
nieuw leven in een hopeloze zaak.
Er is een optimaal moment in de loopbaan van de bedrijfsleider, meestal in de
tweede helft, om met pensioenvorming te beginnen. Wegens de uitgebreide
waaier aan determinerende factoren laat zich dat moment niet mathematisch
formuleren, wel simuleren.
Vóór dat moment is er een optimale mix van wedde, dividendhoogte en –frequentie
om aan een gegeven privaat bestedingspatroon te voldoen. Die mix is
niet formuleerbaar, wel simuleerbaar.
Vanaf het kritieke tijdspunt is er een nieuwe optimale wedde om straks zo gefortuneerd
mogelijk in de ruststand te gaan. Ook die wedde laat zich niet in een
wiskundige formule binden, wel simuleren.
Dergelijke vraagstukken en vele andere zijn het voorwerp van deze sessie. Zowel
de fiscale als de wiskundige wetten die het onderwerp beheersen komen
uitgebreid aan bod. Standaard Excel functies voor berekening van kapitalisatie,
actualisatie, huidige waarden en rendabiliteit zijn daarbij volop van dienst.
Voor de simulaties heeft MAWS een aantal UDF’s ontwikkeld die ook voor los
gebruik erg handig zijn.
De functie PensioenVoorziening levert de te boeken provisies in functie van de
toezegging bij leven en overlijden, geslacht, leeftijd nu en dan. Uiteraard doet zij
dat actuarieel: met sterftekansen en actualisatierente.
32

De functie Regel80Proc geeft, afhankelijk van het gekozen resultaatstype, alle
numerieke informatie over de 80% grens in het concrete geval, met inbegrip van
backservice en gewone premies.
Zes functies met de naam GVZConPrem en GVZVarPrem leveren de netto of bruto
uitkeringen of de winstdeelname bij constante of variabele premiebetalingen.
Enkele VAP functies berekenen bijdragen en verwachte uitkeringen voor het vrij
aanvullend pensioen.
Omgekeerd berekenen we de eenmalige of periodieke premies i.f.v. het beoogde
resultaat. We bekijken grafisch de meestal niet-lineaire relaties tussen resultaat
en argumenten als duur, gegarandeerde rente, hypothetische winstdeelname,
aangerekende kosten en premie. De gevoeligheid meten van de uitkering voor
wijziging van die argumenten hoort daar uiteraard bij, net als de impact van het
VAP op de grenzen van de interne pensioentoekenningen of dito provisies.
De IpT-Ipv simulator van mAWS….
…is de geschikte machine om het complexe samenspel van timing en hoogte
van wedden, dividenden, VAP, interne pensioenvoorziening of extern verzekerde
IPT interactief te optimaliseren. De rendabiliteit van deze laatste wordt daarmee
vaak verveelvoudigd.
33

Een aantal grafieken geeft visueel en bliksemsnel antwoord op de meeste “wat
als” vragen. Het effect van één of meerdere variabele-, hypothese- of parameterwijzigingen
verschijnt centprecies en de differentieerknop vertelt haarfijn hoe
dat komt.
De simulator laat toe de extern verzekerde IPT te vergelijken met de interne
pensioenvoorziening. Vanzelfsprekend worden de conclusies daaruit in de
weegschaal gelegd met niet cijfermatige aspecten.
In de hoorseminaries worden met de IPT-IPV simulator stellingen gezet en tips
aangereikt. De ontleding van zijn werking en technologie is voor de workshops.
34

SImULATIE vAN
INvESTErINgSprojEcTEN
Ze hebben gemeen dat er nu veel geld moet uitgegeven worden met het oog op
een niet verzekerde serieuze retour in de toekomst. Voor het overige kunnen
investeringsprojecten in alle aspecten van elkaar verschillen. Moeilijk om daar
een confectiepak voor te maken.
35
De simulator die in dit seminarie
gebruikt en ontleed wordt is dan
ook maar een voorbeeld. Maar wel
één dat vele handige technieken
en trucjes gebruikt waaraan menig
analist plezier zal beleven.
Enkele UDF’s zoals JaarIntrest, JaarKapitaal en JaarAfs laten toe het avontuur
te starten met Nieuwjaar of Pasen of gelijk wanneer in het jaar. Je kan simuleren
met normal, best- of worstcasescenarios voor eender welke factor.
De bottomline-resultaten zijn numeriek of grafisch te lezen in termen van kasstroom,
netto huidige waarde en internal rate.
Deze begrippen en hun betrekkelijkheid worden natuurlijk grondig uit de doeken
gedaan. Hun gevoeligheid voor wijziging van allerhande factoren wordt gemeten.
Zo kan je het afschrijvingsritme laten wedijveren met de notionele aftrek of
de inzet van eigen centen met de hefboom. Heel leerrijke simulaties!

ASSocIATIES voor vrIjE BEroEpEN
Twee of meer vrije beroepers die als eenheid willen samenwerken: het heeft
vandaag wellicht meer en zwaardere consequenties dan een trouwfeest. Partijen
zullen van elkaar loyauteit en duidelijke afspraken eisen en van hun associatie
de hoogste stabiliteit, zekerheid en vooral rendabiliteit op lange termijn.
De vertreksituaties kunnen sterk verschillen en voor de doelvorm biedt zich een
hele rits alternatieven aan, gaande van vlees-en-bloed-maatschappen tot vennootschappen
van vennootschappen. Die keuzes vergelijken en afwegen op de
grondregel “eerst stabiliteit en daarna goeie fiscaliteit”, dat is het ambitieuze opzet
van deze topic.
Een vergelijkend overzicht van civielrechtelijke, vennootschappelijke,
fiscale en boekhoudkundige regels
hoort daarbij. Aandeelhouderschap, en bestuur, vergoeding
van prestaties, verdelen van winst, intrede
en uitstap of overdracht en zoveel andere aspecten
krijgen een beurt. In de hoorseminaries voor specifieke
beroepsbeoefenaars gaat bovendien de nodige
aandacht naar hun deontologische regels inzake associaties.
Maar verder willen we wel fiscaal optimaliseren. D.w.z. op lange termijn voor
associés en associatie de hoogst mogelijke waarde na belastingen bereiken,
gegeven de ondertussen gewenste private levensstandaard, de meest waarschijnlijke
horizon en de focus op het einde: cash bij ontbinding of netto waarde
bij uitstap. Dat begint al met een goeie strategie bij de oprichting.
Met de stappenplanner van MAWS zoeken we naar die overgang van vertrek
naar doelsituatie die straks de beste verhouding geeft tussen eigen vermogen(s)
en rekening(en) courant, de laagste RV op dividenden garandeert, geen notionele
aftrek laat verloren gaan, elke deelnemer zoveel mogelijk zijn eigen fiscale
engineering toelaat en, God beware!, geen simulatieverwijten provoceert.
36

In het hoofdstuk fiscale optimalisatie kijken we naar volgende scenario’s:
• Maatschap tussen natuurlijke personen en tussen vennootschappen
• Vennootschappen of natuurlijke personen die al of niet symmetrisch participeren
in een werkvennootschap
Deze scenario’s worden individueel wiskundig geoptimaliseerd in een financieel
plan op lange termijn. Daarop worden simulaties toegepast met allerhande variabelen.
Die tonen numeriek en grafisch de beste keuze en geven het exacte
effect van elke wijziging in variabelen of hypothesen.
Een apart hoofdstuk wordt gewijd aan aandachtspunten, afspraken en tips aangaande
instap en uittreding. Hoe werkt de call en put optiematrix? Wat bij vrijwillige
uittreding of afzetting? Wat bij korte, middellange of blijvende arbeidsongeschiktheid
of bij vroegtijdig overlijden? Verzekeringstechnische bescherming en
haar fiscale optimalisatie.
37

FINANcIëLE pLANNINg vAN
BoUWprojEcTEN
Zowel de aannemer of projectontwikkelaar als de bank of andere geldschieters
willen een degelijk onderbouwd no-nonsens financieel plan bij hun belangrijke
onroerende avonturen.
Omdat het de ene keer gaat over de aankoop van een pand voor verbouwing,
de andere keer over een joint venture in een opstalscenario of de overname van
de aandelen van de grondeigenaar moet zulk plan diverse scenario’s interactief
kunnen simuleren naar allerlei hypothesen en besluitvariabelen.
Het plan moet winst, rendabiliteit en kasstromen laten zien en aantonen op
welke ogenblikken en voor hoelang welke externe financiering zal nodig zijn. Het
moet risico’s inschatten en het gevolg tonen van vertraging van werkuitvoering
of verkoop.
Het essentiële deel van dit seminarie is het maatwerk: functies en formules voor
het projecteren van de maandelijkse kasstroom van een project op basis van
zijn voortgangsschema, opbrengsten- en kostenramingen. Daarna volgen de
formules voor de samenvoeging van verschillende projecten tot een globale kasstroom
en tenslotte de technische tips voor de grafische rapportering daarvan.
De deelnemers krijgen bovendien het confectieplan van MAWS: een simulatiemodel
met een dertigtal parameters en variabelen naast een in te geven voortgangsplanning
van ontwerp, productie en verkoop. Een erg handig instrument
voor snelle praktische benutting of om naar eigen wens aan te passen.
38

oNroErENDE ovErNAmE:
AcTIvA oF AANDELEN?
Een vraag die mijn praktijk vaak getreiterd heeft. Vooral in situaties van onroerende
aankoop voor verhuur of voor projectontwikkeling lag regelmatig het probleem op
mijn bord van de tegenwaarde van aandelen bij een gegeven prijs voor het goed
of omgekeerd. Koper en verkoper vinden een disconto voor aandelen wel vanzelfsprekend
maar komen met hun “faire” raming vrij dicht bij 34% respectievelijk 0%.
Iets meer wetenschappelijke precisie is dus gewenst. De waaier van factoren die
bij de afweging een rol spelen, zowel bij koper als bij verkoper, is te groot voor
een mathematische formule. Simuleren is derhalve aan de orde.
Heel wat niet kwantificeerbare aspecten van fiscaliteit, vennootschapsrecht en
waarborgen horen bij op de weegschaal te liggen. Oprichtersaansprakelijkheid,
financieringsverbod eigen aandelen, gevaar van veinzerijbeschuldiging, onzichtbare
claims, bodemvervuiling en andere differentiële risico’s krijgen dus ruim
aandacht. Een aantal clausules tegen dergelijke gevaren worden voorgesteld en
gerelativeerd.
De mathematische simulatie werkt met een vijftigtal parameters en variabelen.
De casusmatrix vraagt een keuze te maken tussen vier alternatieve situaties: de
aandelen van de vennootschap-eigenaar behoren aan een natuurlijk persoon
of aan een andere vennootschap en het koopobject is dat aandelenpakket zelf
of het onroerend goed. Het geval waarbij een natuurlijk persoon de koopkeuze
moet maken is niet in de casuïstiek opgenomen.
40

Op een afzonderlijk rekenblad worden de differentiële resultaten en geldstromen
van het alternatieve koopobject automatisch uitgetekend in functie van de parameters
en variabelen.
De resultaten worden aan het dashboard afgeleverd in de vorm van de geactualiseerde
geldstroom, de interne rendabiliteit, de totale belasting over de horizon,
de effectieve aftrek voor risicokapitaal etc., naargelang het gekochte object. Voor
de verkopende partij krijg je het uiteindelijk overschot in geval van vennootschap
of van natuurlijk persoon.
Enkele grafieken tonen via keuzeknop het noodzakelijk disconto voor aandelen
in functie van de horizon en de tijdreeks van de voornaamste componenten uit
de berekeningen.
De gebruikte technieken en het vergelijkingsmechanisme zijn de grote objectieven
van dit seminarie. Maar een belangrijke nevenverdienste is een goeie kijk op
het verschil tussen internal rate en netto huidige waarde als maatstaven voor de
beoordeling van een investeringsproject. Bovendien is het een prachtige denkoefening
in de dynamiek van resultaten en geldstromen en de relatie daartussen.
41

coNSoLIDATIE mET EXcEL
Laat ons het niet hebben over de vennootschapsrechtelijke regels inzake consolidatieplicht.
Wel over de wiskunde, de Excel technieken, de algemene formules
en de specifieke consolidatiefuncties. Die zijn allemaal opgenomen in het uitgebreid
model van MAWS dat we bestuderen.
Voor de echte consolidatie nemen we de nodige tijd voor de gedetailleerde
mathematica van de drie gekende methoden: integraal, proportioneel en vermogensmutatie.
Daarna komt de VertiBal procedure aan bod die met één toetstik
alle betrokken saldibalansen verticaal samenvoegt. Draaitabellen zorgen dan
wel voor snelle aanwijzing van intercompany cijfers.
Er is geen betere illustratie voor het schitterend nut van UDF’s dan de functies die
we hier aan het werk zetten. Bij een gegeven matrix van horizontaal gespreide
dochters (pardon the pun) met bijhorende parameters en een verticaal uitgezet
rekeningschema wordt immers in elke cel van het middenveld een waarde verwacht.
En waar dient een functie anders voor?
De functie BalansDochter levert voor drie argumenten, waaronder boven en
ondernummer, de som van dochters’ saldibalans voor dat bereik. Voor de eerste
consolidatie vraagt de functie ConsoBal als argumenten zeven “ranges” aan te
duiden, die samen alle info bevatten voor de juiste uitkomst op de juiste rij. Twee
keer celslepen en uw eerste conso is klaar.
42

Een semi automatische correctieposter zorgt voor de uitzuivering van intercompany
getallen. Bottomline waarden als geconsolideerd resultaat, het aandeel
van derden daarin en de resultaatsaandelen in dochters met vermogensmutatie
worden geleverd door de Somproduct Excel functie. Wie tenslotte nog overdreven
afschrijvingen wil corrigeren kan zich daartoe laten bijstaan door de UDF
LineaireBoekwaarde.
Consolidatie is gelukkig niet altijd een plicht. Maar de ervaring leert dat ook kleinere
ondernemingen die feitelijk één geheel vormen vaak behoefte hebben aan
een globaal beeld. Hoe zouden balans, resultaten en historieken er nu of op
moment x hebben uitgezien als er slechts één vennootschap was geweest?
Daarom bestuderen we in deze workshop ook een aantal technieken voor de
integrale fusie van de boekhoudingen van twee of meer zulke vennootschappen.
We doen dat aan de hand van samengevoegde grootboekhistorieken, waaruit
met enkele Excel functies en formules in een handomdraai ALLE boekingen
worden aangewezen en verwijderd die te wijten zijn aan de opsplitsing in twee of
meer juridische eenheden. Met de nodige draaitabeltechnieken bekomt men dan
balansen en resultaten die nog verder gaan dan gewone consolidatie.
43

WAArDErINg vAN WErkEN
IN UITvoErINg
Een bijzonder nuttig seminarie voor bedrijfsrevisoren, boekhouders, accountants
en financiële managers in de bouwsector.
Het begint met een grondige mathematische uiteenzetting van de percentage of
completion en de completed contract methode. Daarna worden de analytische
grootboekrekeningen uit de boekhouding gehaald en met diverse draaitabellen
geanalyseerd.
Er wordt uitsluitend gewerkt met standaard Excel formules. Verticale en horizontale
zoekfuncties en vooral de somproduct functie zorgen voor een razend snelle
waardering of controle. Het effect van het in- of uitsluiten van een kostensoort of
van een verandering van waarderingsmethode is meetbaar in een handomdraai.
We analyseren grafisch individuele werven en berekenen hun rentelast aan de
hand van kostenoppervlakten en somproduct functies.
44

•
•
•
•
•
•
•
•
•
•
TEST UZELF op DE NoDIgE EXcEL kENNIS
Kent u het verschil tussen celverwijzingen A1 $A1 A$1 en $A$1
Weet u hoe een bereik of een heel blad te “selecteren”?
Kunt u kolommen of rijen invoegen, knippen of kopiëren en plakken?
Kent u minstens een paar standaard functies?
Bent u vertrouwd met het menu “celeigenschappen”?
Kunt u vlot cellen slepen, een blad verplaatsen, kopiëren, verwijderen en zijn
naam wijzigen
Weet u hoe men rijen “sorteert” volgens één of andere kolom?
Kent u de belangrijkste “opties” in het menu “Extra” (of “Tools”)?
Kunt u kop- en voetteksten maken?
Kunt u waarden zoeken en vervangen?
45

EALIA
Plaats en datums: De workshops en seminaries worden gepland in de provincies
Oost Vlaanderen, Antwerpen, Limburg en Vlaams Brabant. Voor kalender
en locaties: zie www.maws.be. MAWS behoudt zich het recht voor die exacte
locatie tot een week vooraf te wijzigen binnen een straal van 15 km. De volledige
workshopreeks loopt over 10 maandelijkse sessies van september tot juni.
Prijs: omvat altijd de inschrijving, dranken bij onthaal en pauzes. In de prijzen van
de workshops zijn bovendien een 3-gangen-lunch en de terbeschikkingstelling
van de computer begrepen alsook, voor strikt eigen gebruik, de voorbeelden, de
modellen en de UDF’s die daarbij horen. Voor prijzen zie www.maws.be
Inschrijving, facturatie en betaling:
Met project wordt verder bedoeld: hetzij het seminarie, hetzij de aparte workshop,
hetzij de hele workshopreeks waarop men voor een bepaalde locatie inschrijft.
Bij minder dan acht inschrijvingen, uiterlijk 21 kalenderdagen vóór de aanvang
van het project wordt het volledig geannuleerd. Anderzijds wordt het aantal deelnemers
aan de workshops doelbewust beperkt tot vijftien.
Inschrijven kan via het formulier op www.maws.be of met een ondertekend kopie
van dat formulier via fax aan 015/248610. De “zetels” worden toegewezen in
chronologische volgorde van de inschrijvingen.
De inschrijving verbindt de inschrijver indien het project doorgaat. Zodra dat
vaststaat wordt de factuur voor het hele project naar de inschrijver gestuurd. Zij
dient betaald te worden binnen de tien dagen na ontvangst.
Duur: Elke workshop begint om 9.00 uur, duurt tot 17.00 uur en geeft recht op 7
uur krediet voor permanente vorming. Onthaal vanaf 8.30 uur.
De hoorseminaries duren van 8.30 uur tot 12.30 uur en geven 4 uur PV krediet.
Onthaal vanaf 8.15 uur.
Coach: Herman Van Noten is licentiaat T.E.W. (UFSIA 1971) en studeerde tax
management aan VLEKHO (1983-84). Accountant-Belastingconsulent sinds
1977. Doceerde van 1977 tot 2000 financieel en fiscaal management bij Syntra
Kempen en het Instituut voor Management te Geel. Sinds 2005 coacht hij
voor Fiscaal Informatief de seminaries Excel voor Accountants. Tot einde 2007
afgevaardigd bestuurder en teamleider kwantitatieve besluitvorming bij ACS Accountants
en Belastingconsulenten.
Herman is zaakvoerder van g.c.v. MAWS en legt zich sinds 1 januari 2008 uitsluitend
toe op seminaries en workshops omtrent financiële en fiscale besluitvorming.
Hij ontwikkelde vanuit zijn 32-jarige praktijk zelf al de functies en modellen
die in deze brochure beschreven werden.
Didactisch Materiaal: In de hoorseminaries wordt enkel gewerkt met syllabus
en schermprojecties. In de workshops krijgen de deelnemers ook een laptop met
numeriek klavier ter beschikking waarop zij interactief meewerken. Die computers
zijn uitgerust met Word en Excel, beide in de versies 2000 en 2007. Er wordt
echter standaard gewerkt met Excel 2000 omwille van de ruimste bekendheid.
46

Bij de inleiding worden enkele tips gegeven voor het snel nemen van foto’s en
nota’s. Elke deelnemer wordt verwacht een USB memory stick bij te hebben.
MAWS gewone commanditaire vennootschap
Zetel:2222 ITEGEM, Sint Guibertusplein 15
Ondernemingsnummer: 0473.937.347
Telefoon: 0472.837344 Fax: 015/248610
E-mail: info@maws.be Web: www.maws.be
IAB lid 223143 3N01 BEA opleidingsverstrekker nummer DV.O105167
Q*for certificaat 07800
47