Belgisch normatief document ZICHTBETON stand van ... - Betonica
Belgisch normatief document ZICHTBETON stand van ... - Betonica
Belgisch normatief document ZICHTBETON stand van ... - Betonica
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Belgisch</strong> <strong>normatief</strong> <strong>document</strong><br />
<strong>ZICHTBETON</strong><br />
<strong>stand</strong> <strong>van</strong> zaken<br />
ir.arch. J. Apers p<br />
BBG<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
Inleiding<br />
Studiedagen zichtbeton<br />
Toenemend aantal projecten<br />
Vaststelling problemen<br />
WWerkgroep k<br />
inhoudstafel<br />
Normatief <strong>document</strong> in voorbereiding (nog ontwerp!)<br />
Hoe verder?<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
Studiedagen ‘zichtbeton’<br />
inleiding<br />
25 september 2007 te Mechelen<br />
27 januari 2009 te Luik<br />
Besluit: noodzaak <strong>normatief</strong> <strong>document</strong><br />
Toenemend aantal projecten in zichtbeton<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
inleiding: vaststelling problemen<br />
Algemeen: gebrek aan kennis en ervaring<br />
Ontwerpdossiers: soms onvolledig, ontwerp te weinig doordacht,<br />
ontwerp moeilijk te realiseren, …<br />
Bestekteksten:<br />
technische niet haalbare eisen<br />
‘zichtbetonoppervlak mag geen kleurverschil, vlekvorming,<br />
wolkvorming, uitbloeiing en/of luchtbel bevatten’<br />
bevatten<br />
onvolledige, onnauwkeurige eisen op het vlak <strong>van</strong>:<br />
textuur, tint, luchtbellen, tolerantie vorm<br />
Realisatie: onvoldoende aandacht voor bekisting, storten, trillen,<br />
nabehandelen, beschermen<br />
Voorschrijven/bestellen <strong>van</strong> beton: zonder aanvullende eisen<br />
Naarmate hogere eisen: knowhow , complexiteit , bouwtijd ,<br />
kkosten t <br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
werkgroep<br />
NNormalisatieinstituut li ti i tit t (NBN)<br />
Commissie Beton: E104<br />
Binnen deze commissie verschillende werkgroepen<br />
– Werkgroep EN206<br />
– Werkgroep Zichtbeton<br />
–…<br />
Werkgroep g p zichtbeton:<br />
M. Van Thienen (KHBO)<br />
E. Annerel (UGent)<br />
L. Courard (ULg) ( g)<br />
P. Hardy, J. Apers (BBG)<br />
N. Cauberg, J. Wijnants, J. Piérard (WTCB)<br />
J. Horckmans (PROBETON)<br />
J. Baeten, R. Van Den Broeck (FEDBETON)<br />
J. Marinus (FEBE)<br />
M. Martin (SECO)<br />
K K. Vanhaut V h (fabrikant (fbik bekistingen)<br />
b ki i )<br />
G. Mouton (architect), L. Verbruggen (NAV)<br />
B. Joye, G. Breyne, J. Doms, W. Van Den Bossche (aannemers)<br />
JF JF. Denoël D ël (FEBELCEM)<br />
J. Wustenberghs (OCCN/CRIC certificatie)<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
Inleiding<br />
Werkgroep<br />
inhoudstafel<br />
Normatief <strong>document</strong> in voorbereiding (nog ontwerp!)<br />
Definitie<br />
Toepassingsdomein<br />
Classificatie<br />
MMaximale i l scheurwijdte h ijdt en haarscheurtjes<br />
h h tj<br />
Voorschrijven<br />
Hoe verder?<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
definitie<br />
Zichtbeton is ter plaatse gestort beton met een<br />
oppervlak dat zichtbaar gelaten is en waaraan<br />
esthetische eisen worden gesteld.<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
toepassingsdomein<br />
Norm is <strong>van</strong> toepassing op zichtbeton.<br />
Zichtbeton beantwoordt aan eisen <strong>van</strong>:<br />
NBN EN 206-1 en NBN B 15-001<br />
(minstens) tolerantieklasse 2 <strong>van</strong> NBN EN 13670 en<br />
prNBN B 15-400 (= ANB)<br />
deze norm<br />
Gebouwen en infrastructuurwerken<br />
Binnen en buiten<br />
Niet <strong>van</strong> toepassing op:<br />
geprefabriceerd beton<br />
niet-bekiste bovenzijde <strong>van</strong> vloeren<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
Inleiding<br />
Werkgroep<br />
inhoudstafel<br />
Normatief <strong>document</strong> in voorbereiding (nog ontwerp!)<br />
Definitie<br />
Toepassingsdomein<br />
i d i<br />
Classificatie<br />
– Soorten zichtbeton: ZBAx<br />
– Textuur: Tx<br />
– Luchtbellen: LBAx<br />
– HHomogeniteit it it ti tint: t HTx HT<br />
– Tolerantie vorm: VFx<br />
Maximale scheurwijdte j en haarscheurtjes j<br />
Voorschrijven<br />
Hoe verder?<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: soorten zichtbeton<br />
eisen i vooral l : ZBA1 en ZBA2<br />
aanduiding: d idi ZBAx<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: textuur<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: textuur<br />
… maar ook eisen op vlak <strong>van</strong><br />
kaderafdruk<br />
ruwere zones en aftekening g ter plaatse p <strong>van</strong><br />
hoeken en randen<br />
rand d rondom d centerpengat t t<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: luchtbellen<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: tint ⇒ grijsschaal<br />
ENCI - grijsschaal<br />
CIB -grijsschaal ij h l<br />
voorstel<br />
‘aangepaste’ CIB - grijsschaal<br />
E = 5 E = 2,5<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: tint ⇒ colorimeter<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: tint ⇒ grijsschaal<br />
‘aangepaste’ CIB - grijsschaal<br />
HT1: ∆ E ≤ 12,5<br />
HT2: ∆ E ≤ 10<br />
HT3: ∆ E ≤ 7,5<br />
E = 2,5<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: grijstint<br />
Definities:<br />
Gezichtsveld: omgeving met het blote oog gezien<br />
<strong>van</strong>op een vaste staanplaats<br />
Meetplaats:<br />
–plaats l t bi binnen gezichtsveld i ht ld om grijstint ij ti t t te bepalen b l<br />
– 50 cm op 50 cm<br />
Methode met aangepaste grijsschaal<br />
Bepaal donkerste en lichtste meetplaats binnen<br />
gezichtsveld<br />
Bepaal de schaal die overeenkomt met donkerste en<br />
de schaal met lichtste meetplaats<br />
Aantal schaalindelingen verschil komt al dan niet<br />
overeen met eis.<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: grijstint<br />
Methode met colorimeter<br />
Bepaal donkerste en lichtste meetplaats binnen gezichtsveld<br />
Plaats sjabloon op de donkerste en lichtste meetplaats<br />
MMeet t 2 x 13 k keer met t calorimeter; l i t bepaal b l telkens t lk gemiddelde idd ld<br />
∆ E ≤ ?<br />
Enkel geldig voor ZBA1<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: tint<br />
… maar ook eisen op vlak <strong>van</strong><br />
Bevuiling en roest<br />
Aftekening g stortlagen g<br />
…<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: tolerantie vorm<br />
Geïnspireerd op tolerantieklasse 2 NBN EN 13670 + prNBN<br />
B15-400 (= ANB), maar strenger …<br />
Eis i 1: maximale i l asverplaatsing l i ∆ iin mm <strong>van</strong> boven b elkaar lk<br />
gelegen elementen die in hetzelfde vlak liggen<br />
Δ = (t 1 + t 2) / 2<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: tolerantie vorm<br />
Eis 2: maximale kromming ∆ in mm <strong>van</strong> een balk in het<br />
horizontale vlak (geen doorbuiging)<br />
Eis 3: maximale afwijking ∆ in mm op het niveau <strong>van</strong> een<br />
vloer <strong>van</strong> een lokaal of tussen twee aanliggende balken<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: tolerantie vorm<br />
Eis 4: maximale afwijking ∆ in mm op vlakheid bekist<br />
oppervlak<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: tolerantie vorm<br />
Eis 5: maximale afwijking ∆ in mm op rechtheid <strong>van</strong> randen<br />
en hoeken<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: tolerantie vorm<br />
Eis 6: maximale afwijking d voor oneffenheden in mm<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
classificatie: tolerantie vorm<br />
Eis 7: maximale afwijking in mm op de positie en de afmetingen <strong>van</strong><br />
openingen en sparingen<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
maximale scheurwijdte en haarscheurtjes<br />
Maximale scheurwijdte<br />
Standaardkwaliteit: conform NBN EN 1992-1-1 + ANB<br />
Hoge en zeer hoge kwaliteit: 0,2 mm<br />
– Berekeningsmethode: NBN EN 1992-3<br />
– Indien < 0,2 mm: aangepaste constructieve maatregelen op<br />
basis <strong>van</strong> voorafgaandelijke studie<br />
Haarscheurtjes<br />
Definitie: < 0,1 mm ?<br />
Hoeveel toestaan?<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
IInleiding l idi<br />
inhoudstafel<br />
Werkgroep<br />
Normatief <strong>document</strong> in voorbereiding (nog ontwerp!)<br />
Definitie<br />
Toepassingsdomein<br />
Classificatie<br />
Maximale scheurwijdte en haarscheurtjes<br />
VVoorschrijven h ij<br />
– Algemeen<br />
– Niet-toegelaten onvolkomenheden<br />
– Keuze tussen kwaliteitsniveaus<br />
– Algemene ontwerpgegevens<br />
– Afspraken tussen contractanten over te leveren beton, bekisting,<br />
uitvoeren i <strong>van</strong> werken k<br />
– Referentievlakken<br />
– Beoordelingscriteria<br />
– Procedure bij het niet halen <strong>van</strong> vooropgestelde eisen<br />
Hoe verder?<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
voorschrijven: algemeen<br />
Uit te voeren delen in zichtbeton<br />
beantwoorden minstens aan<br />
– NBN EN 206-1, NBN B 15-001<br />
– NBN EN 13670 + ANB<br />
– norm zichtbeton<br />
aanduiding <strong>van</strong> soort zichtbeton: te kiezen uit reeks<br />
ZBA1, ZBA2, ZBA3, ZBA4, ZBA5, ZBA6<br />
Niet-toegelaten onvolkomenheden<br />
grindnesten<br />
ongepast of onregelmatig afstoppen <strong>van</strong> de centerpengaten<br />
onregelmatige hoeken te wijten aan het gebruik <strong>van</strong> ongepaste,<br />
vervormde of beschadigde hoekprofielen<br />
pop-outs<br />
holten groter dan 15 mm<br />
spalling<br />
lli<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
voorschrijven: keuze kwaliteitsniveaus<br />
Mogelijkheid 1: per onderdeel keuze uit 3 kwaliteitsniveaus<br />
Standaardkwaliteit<br />
Zichtbeton beantwoordt aan alle <strong>stand</strong>aardeisen:<br />
T1, LBA1, HT1, VF1<br />
Hoge kwaliteit<br />
Zichtbeton beantwoordt aan alle hoge g eisen:<br />
T2, LBA2, HT2, VF2<br />
Zeer ee hoge oge kwaliteit a te t<br />
Zichtbeton beantwoordt aan alle zeer hoge eisen:<br />
T3, , LBA3, , HT3, , VF3<br />
Voorkeur!<br />
Geen kwaliteitsniveau opgegeven, dan <strong>stand</strong>aardkwaliteit<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
voorschrijven: keuze kwaliteitsniveaus<br />
Mogelijkheid 2: per onderdeel in zichtbeton voor elk kenmerk<br />
keuze <strong>van</strong> klasse<br />
Textuur: keuze uit<br />
T1, T2, T3<br />
Luchtbellen: keuze uit<br />
LBA1, LBA2, LBA3<br />
Homogeniteit tint: keuze uit<br />
HT1, HT2, HT3<br />
Tolerantie vorm : keuze uit<br />
VF1, , VF2, , VF3<br />
Voorbeeld: T3 + LBA1 + HT1 + VF3<br />
Combinatie technisch haalbaar?<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
voorschrijven: algemene ontwerpgegevens<br />
Per onderdeel in zichtbeton<br />
Juiste vorm en afmetingen<br />
naden: plaats en profilering<br />
voegen: plaats en profilering<br />
hoeken en randen: profilering (hoekgraad (hoekgraad, afgerond, afgerond … )<br />
centerpengaten: plaats, diameter, type, vorm, …<br />
contactbekisting: co tactbe st g keuze eu e materiaal, ate aa , …<br />
grijs- of kleurtint: proeftegel<br />
Ontwerp zodanig dat<br />
realisatie mogelijk<br />
verenigbaar met afspraken contractanten<br />
Ontwerpdossier: volledig<br />
Bouwteam: zo vlug mogelijk oprichting<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
voorschrijven: afspraken contractanten<br />
Afspraken tussen contractanten over te leveren beton<br />
Alle nodige afspraken: aanvullende eisen (NBN B 15-001)<br />
Be<strong>stand</strong>delen<br />
– cementtype<br />
– toevoegsels g ( (toelaten vliegas?) g )<br />
– granulaten (risico op vlekvoming <strong>van</strong> o.a. roest?, Dmax)<br />
– hulpstoffen, pigmenten, aanmaakwater (recyclagewater?)<br />
– wijziging aard en oorsprong tijdens looptijd werf?<br />
Samenstelling<br />
– wijziging samenstelling tijdens looptijd werf?<br />
– gehalte fijne deeltjes<br />
– water-cementfactor<br />
– equivalent cementgehalte<br />
– ddruksterkteklasse k t kt kl<br />
Transport en productie<br />
– maximale verwerkingstijd<br />
– spoelen menger en kuip mixerwagen<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
voorschrijven: afspraken contractanten<br />
Afspraken tussen contractanten over bekisting<br />
alle nodige g afspraken p met oog g op p ggewenst<br />
kwaliteitsniveau<br />
bekistingssysteem<br />
contactbekisting<br />
– k keuze? ?<br />
– voorafgaandelijke behandeling?<br />
– aftekening schroeven of spijkers?<br />
– herstellen of f afdichten f <strong>van</strong> gaten toegelaten?<br />
– beschadigen door trilnaald toegelaten?<br />
– herstellen <strong>van</strong> schade toegelaten?<br />
– betonresten of cementsluier toegelaten?<br />
– opbollen (rippling) toegelaten?<br />
– combinatie <strong>van</strong> verschillende soorten toegelaten?<br />
dimensioneren<br />
montage<br />
ontkistingsolie ontkistingsolie, ontkisten<br />
…<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
voorschrijven: afspraken contractanten<br />
Afspraken tussen contractanten over uitvoeren <strong>van</strong> werken<br />
Alle nodige afspraken met oog op gewenst kwaliteitsniveau<br />
Storten (wijze, hoogte, snelheid)<br />
Trillen<br />
Nabehandelen<br />
Beschermen tegen koude<br />
Vermijden <strong>van</strong> vervuiling<br />
Ontkistingstermijnen<br />
…<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
voorschrijven: referentievlakken<br />
voorschrijver bepaalt<br />
aantal, grootte, plaats<br />
wijze <strong>van</strong> bewaren<br />
op te nemen kenmerken<br />
aanbevelingen<br />
<strong>stand</strong>aardeisen: t d d i ≥ 1 m² ²<br />
hoge en zeer hoge eisen:<br />
minstens 1 referentievlak groot genoeg om alle<br />
elementen bepalend voor het uitzicht erin op te<br />
nemen<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
voorschrijven: beoordelingscriteria<br />
Beoordelingscriteria<br />
In de norm vermelde criteria zijn <strong>van</strong> toepassing<br />
Af<strong>stand</strong> waarop bepaalde kenmerken beoordeeld<br />
worden = af<strong>stand</strong> waarop toekomstige gebruikers en<br />
bezoekers het zichtbeton zullen waarnemen !<br />
Diffuus licht<br />
Droog<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
voorschrijven: procedure niet halen eisen<br />
Nog in discussie …<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
hoe verder?<br />
Werkgroep komt tot eindvoorstel …<br />
Vertaling<br />
Voorleggen aan Commissie Beton<br />
Wordt het een norm of … ?<br />
Publieke enquête …<br />
Afwerken <strong>van</strong><br />
Technische voorlichtingsnota: zichtbeton<br />
Herzien <strong>van</strong> PTV 21-601: 21 601: sierbeton …<br />
studiedag bekistingen / <strong>normatief</strong> <strong>document</strong> zichtbeton 21 februari 2013
Change language