Anders Celsius - verdieping - Citotrainer Nederland

Anders Celsius - verdieping
Temperatuur meten
Verdiepingsboekje Nask (natuurkunde, scheikunde) - Citotrainer Nederland
Op de internetpagina http://leestrainer.nl/nask/warmte/anderscelsius/overzicht.htm heb
je geleerd dat meneer Anders Celsius het smeltpunt en kookpunt van water gebruikte om
een thermometer van een handige schaal te voorzien. Handig, omdat we veel
temperaturen die we in het dagelijks leven tegenkomen, nu kunnen weergeven met een
getal tussen de 0 en 100.
Opdracht 1
Geef enkele voorbeelden van temperatuurmetingen in het dagelijks leven.
Een leerling heeft op school de handelingen van Anders Celsius
nagedaan. Op een glazen buis, gevuld met gekleurd alcohol
(kwik is namelijk erg giftig), heeft de leerling 2 streepjes
gezet.
Opdracht 2
Teken in figuur 1 de schaalverdeling op de glazen buis: maak
sprongen van 10 °C. Onder nul teken je ook een streepje, bij -
10 °C.
Opdracht 3
De thermometer staat nu (figuur 1) in een glas met warm,
maar niet kokend, water. Lees af tot hoe hoog de rood
gekleurde alcohol komt. Hoeveel graden is het water?
Pagina 3
Figuur 1: thermometer
Ook onder de 0 °C moet een (buiten)thermometer blijven werken. Gelukkig "bevriest"
alcohol pas bij een temperatuur van -114,4 °C, dus ook voor het meten van winterse
temperaturen is een alcoholthermometer zeer geschikt!

Anders dan Celsius
Verdiepingsboekje Nask (natuurkunde, scheikunde) - Citotrainer Nederland
-114,4 °C… Wist je eigenlijk wel dat deze temperatuur bestond? Zal er een temperatuur
bestaan waarbij je niet lager kunt?
Opdracht 4
Wat denk jij: zal er een temperatuur bestaan, waar je niet nog één graadje vanaf kunt
halen?
Dit vroeg Lord Kelvin zich (in de 19 e eeuw) ook af. Hij ontdekte dat er een temperatuur
bestond, waarbij alle moleculen stilstonden; ze trilden zelfs niet meer. Deze temperatuur,
-273,15 °C, noemde Lord Kelvin het absolute nulpunt. Hij gaf er het getal 0 aan. Lord
Kelvin creëerde daarmee een andere schaal voor thermometers dan Anders Celsius.
Opdracht 5
1 graad temperatuurstijging bij Kelvin is gelijk aan 1 graad temperatuurstijging bij
Celsius. Dat maakt het "omrekenen" eenvoudig. Wat ik daarmee bedoel? Probeer de
onderstaande tabel maar verder in te vullen!
Temperatuur in K (Kelvin) Temperatuur in °C
(graden Celsius)
0 -273,15
1 -272,15
2
3
10
100
200
273,15 0
274,15
275,15
276,15
283,15
373,15
Figuur 2: tabel K en °C
Pagina 4

Formuletaal
Verdiepingsboekje Nask (natuurkunde, scheikunde) - Citotrainer Nederland
In de "exacte wetenschappen" (wiskunde, natuurkunde, scheikunde, …) wordt vaak
gebruik gemaakt van formules.
Bekijk of je deze formule begrijpt:
TC = TK – 273,15
In woorden: "De temperatuur in graden Celsius kun je berekenen door van de
temperatuur in Kelvin 273,15 graden af te trekken. "
Opdracht 6
Een tube zonnebrandcrème heeft een temperatuur van 300 K. Wat is de temperatuur,
uitgedrukt in °C? Rond af op een heel getal.
Pagina 5