JAARVERSLAG 2012 - Total Specific Solutions

JAARVERSLAG
2012

TSS / Total Specific Solutions realiseert met 1800 ervaren, gespecialiseerde medewerkers succesvolle
business- en software oplossingen voor typisch Nederlandse, kennisintensieve vraagstukken.
Oplossingen voor nu, maar vooral voor straks. Oftewel: Anticipating Solutions.

Financiële kengetallen
Totale activa (x € 1.000)
199.690
Totaal aantal
medewerkers
1.689
EBITAE (x € 1.000)
22.417
Netto-omzet (x € 1.000)
201.110
Omzet per deelgebied in %
18,4
ICT Services
Omzet per sector in %
47
6
4 4
11
28
ICT en communicatie
Consumentenmarkt
Financiële dienstverlening
Overheid
Gezondheidszorg
Industrie
4,2
Consulting
51,3
Software
Omzet in %
55,9
Non-recurring
Recurring
26,1
Software
gerelateerde
dienstverlening
44,1
Professionals & Staf in %
86,5
Staf
Professionals
13,5

Kengetallen winst- en verliesrekening (x € 1.000)
2012 2011 2010 2009 2008
Netto-omzet 201.110 196.684 161.714 154.213 66.528
EBITDAE 37.060 37.060 31.105 25.052 23.388 11.469
% 18,4% 15,8% 15,5% 15,2% 15,2% 17,2%
EBITAE 22.417 22.417 19.756 16.826 16.826 17.198 17.198 9.903
% 11,1% 10,0% 10,4% 11,2% 11,2% 14,9%
Kengetallen balans (x € 1.000)
31-12-12 31-12-11 31-12-10
Totale activa 199.690 200.450 162.430
Groepsvermogen 57.309 44.732 34.663
Materiële vaste activa 8.679 9.472 7.019
Immateriële vaste activa 111.840 118.156 89.295
Netto-omzet en EBITAE (x € 1.000) Totaal aantal medewerkers (fte)
2008
2009
2010
2011
2012
9.903
17.198
16.826
19.756
22.417
66.528
Netto-omzet
EBITAE
154.213
161.714
196.684
201.110
2008
2009
2010
2011
2012
829
Instroom / uitstroom medewerkers (fte)
-266
326
Aantal fte per 31-12-2011
Aantal fte per 31-12-2012
instroom
uitstroom
1.443
1.487
1.628
1.689
1.629
1.689

6
Inhoud
5 VOORWOORD
6 VERSLAG RAAD VAN BESTUUR
12 MAATSchAppELIjk VERANTWOORD ONDERNEMEN
14 ORGANISATIE EN MEDEWERkERS
16 cORpORATE GOVERNANcE
18 VERSLAG RAAD VAN cOMMISSARISSEN
20 jAARREkENING
22 GECONSOLIDEERDE WINST-EN-VERLIESREKENING OVER 2012
23 GECONSOLIDEERD OVERZICHT VAN HET TOTAALRESULTAAT OVER 2012
24 GECONSOLIDEERDE BALANS PER 31 DECEMBER 2012
26 GECONSOLIDEERD MUTATIEOVERZICHT EIGEN VERMOGEN
27 GECONSOLIDEERD KASSTROOMOVERZICHT OVER 2012
28 TOELICHTING OP DE GECONSOLIDEERDE JAARREKENING
60 ENKELVOUDIGE WINST-EN-VERLIESREKENING OVER 2012
60 ENKELVOUDIG OVERZICHT VAN HET TOTAALRESULTAAT OVER 2012
61 ENKELVOUDIGE BALANS PER 31 DECEMBER 2012
62 ENKELVOUDIG MUTATIEOVERZICHT EIGEN VERMOGEN
63 TOELICHTING OP DE ENKELVOUDIGE JAARREKENING
66 OVERIGE INfORMATIE
67 OVERIGE GEGEVENS
Een uitgave van Total Specific Solutions (TSS) B.V., Utrecht
Concept conflictamsterdam.com
Realisatie overburen.nl / pantheondrukkers.nl

Voorwoord
Het is een vraag die in deze tijd bij veel bedrijven
speelt: wat te doen als er bezuinigd moet
worden? Investeringen in IT zijn een makkelijke
prooi voor wie zoekt naar kostenbesparingen,
terwijl bezuinigen juist zo veel makkelijker gaat
met behulp van IT. Anders gezegd: bezuinigen op
IT is een managementkeuze die gericht is op de
korte termijn, terwijl bezuinigen met IT een keuze
is voor de lange termijn. Dit laatste is wat de
mensen van TSS dagelijks doen: innovatieve en
stabiele software creëren die bedrijfsprocessen
efficiënter en effectiever maakt.
Toegewijd, ondernemend en vooruitstrevend
zorgen de medewerkers van TSS ervoor dat TSS
in deze tijden van economische tegenwind nog
steeds groeit en goede bedrijfsresultaten laat
zien. We spreken met onze klanten niet alleen
over onze softwareproducten, maar juist ook over
hun markt: wat hebben zij nodig om op hun markt
onderscheidend en succesvol te opereren? TSS
kijkt steeds net wat verder vooruit en formuleert
nu vast een antwoord op de klantvraag van
morgen om als partner voor de lange termijn
daadwerkelijk toegevoegde waarde te kunnen
creëren. Dat vergt diepgaande sectorspecifieke
kennis, die de afzonderlijke TSS-bedrijven in
ruime mate bezitten. Daar investeren we in: niet
voor niets is anticipating solutions, waarbij de
behoeften van de eindgebruiker centraal worden
gesteld, ons onderscheidende kenmerk.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
Het gaat goed met TSS. Ondanks de moeilijke
markt is in 2012 een omzet van meer dan € 201
miljoen gerealiseerd. De verwachting voor 2013
is, gezien de economische context waarin onze
klanten opereren, consolidatie van deze resultaten.
De interne processen – van productieproces
tot leveringsketen – zijn goed onder controle,
wat alle ruimte biedt om met onze anticiperende
productontwikkeling verder door te groeien.
Intussen nemen we onze maatschappelijke
verantwoordelijkheid door, juist in deze tijden,
bij te dragen aan het beter en efficiënter laten
functioneren van onder andere de gezondheidszorg,
de overheid en de financiële sector.
We zijn optimistisch over de ontwikkelingen die
voor ons liggen. Onze gezamenlijke strategie
en onze positie als grootste vertical market
software-onderneming in de Benelux vormen een
stevige basis voor de toenemende samenwerking
tussen de TSS-bedrijven. Ze getuigen van de
meerwaarde die we als TSS bieden aan onze
klanten, de klanten van onze klanten (burgers,
patiënten en consumenten) en aan de maatschappij
als geheel.
Robin van poelje – cEO
Matthieu van Amerongen – cFO
Abdeluheb choho – cMO
klaar voor
de toekomst
7

8
Verslag
Raad van Bestuur
Robin van Poelje (CEO) en Matthieu van Amerongen (CfO)
vormen de Raad van Bestuur van TSS.
Robin van poelje (40)
Robin van Poelje werd in januari 2010 lid van de Raad van Bestuur van TSS en is sinds mei 2010 Chief
Executive Officer. Van Poelje is afkomstig van Strikwerda Investments, de investeringsmaatschappij
achter TSS. In die functie was Van Poelje betrokken bij de oprichting van TSS. Daarvoor werkte hij
onder andere voor Royal Numico.
Matthieu van Amerongen (44)
Matthieu van Amerongen is vanaf begin 2007 Chief financial Officer van TSS. Voor deze periode deed
hij brede ervaring op in finance, consultancy en operationeel management. Van Amerongen vervulde
eerder managementfuncties bij Accenture en Arthur Andersen.

Strategie
TSS is als specialist in vertical market software
de grootste in de Benelux. Dat is voor een groot
deel te danken aan de toewijding van TSS aan de
business van de klant: met welke softwareoplossingen
kunnen we onze klant toekomstbestendig
maken? Daarvoor is diepgaande kennis van de
specifieke markten nodig: waar gaat die sector
heen? Met welke technische toepassingen kunnen
die klanten de uitdagingen van de toekomst aan?
TSS richt zich op sectoren die een grote maatschappelijke
relevantie hebben:
de gezondheidszorg, de centrale en lokale
overheid en de financiële sector. En of het binnen
deze focusdomeinen nu om cliënten, patiënten
of burgers gaat: men wil efficiënt draaien tegen
lagere kosten en daarbij het persoonlijke contact
met de klant verder versterken. Want in deze tijd
gaat het er vooral om klanten erbij te betrekken,
via co- creatie bijvoorbeeld of door klanten meer
zelf ‘aan de knoppen te laten zitten’.
TSS is gespecialiseerd in het ontwerpen, bouwen
en implementeren van software die dergelijke
mass customization - de paradox van kostenefficiënte
grootschaligheid in combinatie met
maatwerk op individueel niveau - mogelijk maakt.
Bij luchtvaartmaatschappijen is het al gebruikelijk
om klanten zelf allerlei handelingen te laten
verrichten; dankzij slimme softwaretoepassingen
kunnen persoonlijke voorkeuren, zoals de plek
in het vliegtuig, generiek worden afgehandeld.
Op dezelfde manier kan TSS bijvoorbeeld
gemeenten in staat stellen burgers beter van
dienst te zijn. Dat geldt voor de overheid, maar
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
net zo goed voor zorg of finance. Verstand van
de specifieke sector is dan wel van belang; wat
zijn daar de eisen, wat is de cultuur, de dynamiek?
TSS investeert dan ook veel tijd en energie in
het verwerven van kennis van de domeinen
zorg, overheid en finance. De reden ligt voor de
hand: inzicht in de vraagstukken die daar leven,
is van eminent belang om de business van de
klant verder te brengen. Het verbinden van die
businessvraagstukken aan softwaremogelijkheden
is immers de meerwaarde van TSS. Vandaar de
focus op vertical market software: dankzij al die
sectorspecifieke kennis bedient TSS niet alleen
de klant, maar ook de klant van de klant. Het is
deze focus, met de bijbehorende expertise, die de
TSS-bedrijven in staat stelt om nieuwe werk- en
verdienmodellen te ontwikkelen. Voorbeelden
zijn er binnen TSS genoeg. Een oplossing als
mijngezondheid.net geeft een patiënt het beheer
over zijn eigen zorgdossier en stelt hem in staat
zelf afspraken te maken en herhaalrecepten aan
te vragen. Zo is de patiënt tevredener en besparen
huisarts en apotheek tegelijkertijd kosten.
financiële resultaten
en acquisities
Voor TSS was 2012 een goed jaar. Gezien de
economisch moeilijke tijden in alle zakelijke
markten, ook die van software en IT, heeft TSS
een goed bedrijfsresultaat behaald. Waar vele
bedrijven menen dat IT-investeringen uitgesteld
kunnen worden om kosten te reduceren, maken
de TSS-bedrijven hun klanten juist duidelijk dat
die besparingen sneller te realiseren zijn met
2012
was voor
TSS een
goed jaar
9

het grootste
vertical
market
software
bedrijf in de
Benelux
10
behulp van slimme en efficiënte IT-toepassingen.
Dat die boodschap overkomt, blijkt uit het feit
dat de omzet van € 201,1 miljoen zelfs is gegroeid
ten opzichte van 2011. TSS heeft dan ook niet stil
gezeten in 2012. Intern zijn diverse kwaliteitsslagen
gemaakt door investeringen in productontwikkeling,
in HR-beleid en talentontwikkeling, in
de aanscherping van de interne bedrijfsvoering
en in zaken als dataveiligheid. Intussen blijft de
blik naar buiten gericht. Zo heeft PinkRoccade
Healthcare, de grootste softwareleverancier in
de zorg, aan het einde van 2012 de klanten en
intellectuele eigendomsrechten overgenomen van
Magister. Daarmee heeft PinkRoccade Healthcare
haar positie als marktleider verder uitgebouwd
met software voor voedings- en dieetmanagement
binnen zorginstellingen. Door steeds
open te staan voor dergelijke versterkende of
verbredende acquisities, ontwikkelt TSS zich tot
een intrinsiek goed en stabiel bedrijf, dat ook in
de toekomst steeds meer een prominente positie
in de Europese softwaremarkt zal innemen.
Kwaliteit
Kwaliteit en dataveiligheid staan centraal bij TSS.
Niet alleen in de manier waarop onze software
ontwikkeld wordt, ook in de kwaliteitsbewaking
van zowel proces als product. Daartoe worden
het hele jaar door diverse kwaliteitscontroles
uitgevoerd. Dat gebeurt door KZA, de specialist in
kwaliteitsmonitoring binnen TSS, maar ook door
onafhankelijke externe auditors. Op deze wijze
scherpen we als bedrijf de borging van kwaliteit
procesmatig steeds verder aan. Kwaliteitsmanagers
zorgen verder voor kwaliteitstrainingen en er
is geregeld overleg om ervaringen uit te wisselen.
In 2012 werden meerdere kwaliteitsoefeningen
gehouden om de stabiliteit en werkwijze van de
systemen te testen. Niet voor niets hebben de
individuele TSS-bedrijven zich ingespannen om
alle relevante kwaliteitscertificaten te halen, van
ISO 9001 en ISO 27001 tot zelfs CMMI-level 3.
Dit laatste keurmerk geeft aan dat de professionaliteit
en voorspelbaarheid van de softwareontwikkelingsprocessen
een niveau heeft bereikt dat
slechts een handvol bedrijven in Nederland kan
evenaren. Bovendien zijn dankzij alle veiligheids-
en back-upprotocollen de continuïteit, kwaliteit
en dataveiligheid bij de TSS-bedrijven geborgd.
Merk
TSS is een merk in ontwikkeling. Kernwaarden
zijn toegewijd, ondernemend en vooruitstrevend.
In lijn hiermee loopt een reputatieprogramma,
dat via in- en extern onderzoek de kwaliteit van
de onderneming in kaart brengt aan de hand van
zeven reputatiedrivers:
• Producten en diensten
• Innovatie
• Arbeidsklimaat
• Governance
• Citizenship
• Leiderschap
• financiële prestatie
TSS heeft in 2012 nadrukkelijker haar positie in
de IT- en softwaremarkt geclaimd. Die positie
wordt ook gezien en erkend in de branche;
in november 2012 kwam TSS als nieuwkomer

innen op nummer 47 in de Europese Truffle
100, het overzicht van de 100 grootste Europese
softwarefirma’s. Daarnaast zette investeringsmaatschappij
Main TSS op nummer 1 van haar
Main Software-lijst van belangrijkste Nederlandse
softwarebedrijven. TSS neemt die vooraanstaande
rol graag op zich, ook door publiekelijk vooruit te
kijken en zakelijke perspectieven te schetsen.
Het belangrijkste voorbeeld hiervan was de grootschalige
najaarscampagne over de tablet revolutie,
die als doel had de zakelijke mogelijkheden van
tabletcomputers en smartphones onder de aandacht
te brengen. Om dit perspectief te schetsen,
zijn artikelen geschreven, is een bijeenkomst met
klanten georganiseerd en is in samenwerking
met de fD Mediagroep een fD Outlook Special
gepubliceerd rond dit thema.
TSS kiest ervoor leidend te zijn in het denken
over de kansen en mogelijkheden voor IT. In 2012
heeft TSS een eerste white paper gepubliceerd:
‘De ontplooiingsperiode; een nieuw ICT-tijdperk’,
met een nieuw en optimistisch perspectief voor de
toekomst van ICT. Via www.totalspecificsolutions.nl
is deze whitepaper te downloaden.
Ook in 2013 wordt door middel van diverse
marketingacties verder gebouwd aan het merk
en de positionering van TSS. Centraal daarbij
staat de boodschap dat TSS het grootste vertical
market software-bedrijf is van de Benelux.
Innovatie
TSS investeert voortdurend in het up-to-date houden
van de eigen softwareproducten. Daarnaast
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
zijn de individuele TSS-bedrijven steeds op zoek
naar nieuwe marktkansen, waarbij de behoeften
van de eindgebruiker centraal worden gesteld:
anticipating solutions. Een mooi voorbeeld
hiervan is het nieuwe product iBurgerzaken van
PinkRoccade Local Government. Naast dergelijke
individuele innovaties en productontwikkeling
wordt ook steeds meer samengewerkt tussen
de TSS-bedrijven. Om aansluiting te houden bij
wat er op technologisch gebied aan innovaties
op de markt komt en hoe deze innovaties toe
te passen zijn voor de TSS-bedrijven, is er een
TSS-innovatiecommunity opgezet. Deze komt
regelmatig bij elkaar om inzichten, ervaringen
en ontwikkelingen structureel te delen en zo de
onderlinge samenwerking te bevorderen en te
verdiepen. Voor dit doel worden ook geregeld
seminars georganiseerd.
Maatschappelijk
verantwoord ondernemen
TSS hecht eraan maatschappelijk verantwoord te
ondernemen. Dat wordt duidelijk zichtbaar in de
focus van de TSS-bedrijven op maatschappelijk
relevante sectoren als de gezondheidszorg en de
overheid. Zo zijn PharmaPartners en PinkRoccade
Healthcare marktleiders in het ontzorgen van
de gezondheidszorg met slimme, klantgerichte
softwareoplossingen. Dit betekent dat de
gezondheidszorg met behulp van de software van
deze TSS-bedrijven klantvriendelijker, efficiënter
en uiteindelijk goedkoper zal kunnen functioneren.
PinkRoccade Local Government richt zich op
de lokale overheid en helpt de publieke dienstverlening
ook buiten kantooruren te ontsluiten
11

12
TSS kernwaarden:
Toegewijd,
Ondernemend
en Vooruitstrevend
voor de burger. De activiteiten van TSS bewegen
zich nadrukkelijk op die markten waar consumenten
en burgers direct profiteren van verbeterde
dienstverlening, grotere afhandelingsnelheid en
meer keuzevrijheid.
Andere activiteiten waarmee TSS zijn betrokkenheid
bij de Nederlandse en internationale samenleving
toont, komen terug in het aparte hoofdstuk
Maatschappelijk verantwoord ondernemen,
verderop in dit jaarverslag.
Medewerkers
De directieraad van TSS heeft in 2012 de intentie
uitgesproken gedurende 2013 en 2014 People
Performance Management in te voeren.
Hierbij wordt de blik gericht op het ontwikkelpotentieel
van de medewerkers; meer tijd en
aandacht zal worden besteed aan het ontdekken
en verder ontwikkelen van het talent voor de
toekomst. Nu beschikt TSS al over een professioneel
personeelsbestand met een gemiddeld hoge
opleidingsgraad: 95% van de medewerkers heeft
een universitaire graad of een hogere beroepsopleiding
gevolgd. Met het verder differentiëren
van het HR-beleid beoogt TSS talentvolle en
ambitieuze mensen meer mogelijkheden te bieden
binnen het bedrijf. Belangrijk zijn daarbij de
kernwaarden van TSS: toegewijd, ondernemend,
vooruitstrevend. TSS investeert graag in de
ontwikkeling van zijn mensen, maar verwacht er
wel iets voor terug; de inzet om met TSS de slag
naar de toekomst te maken.
TSS is nog niet tevreden met de man-vrouwverhouding
in de directie- en bestuurslagen bij
de TSS-bedrijven en TSS. Bij het invullen van
vacatures spant TSS zich extra in om geschikte
vrouwelijke kandidaten te vinden. De Raad van
Bestuur en de Raad van Commissarissen van TSS
hebben nog geen vrouw in hun midden. Om deze
samenstelling op termijn tot een evenwichtige
man-vrouwverdeling te brengen, zal ook hier
bij het invullen van toekomstige vacatures extra
aandacht aan besteed worden.
TSS en Co-maker
TSS heeft met de positionering als grootste vertical
market software-onderneming in de Benelux
een strategische heroriëntatie uitgevoerd.
Daarbij is de potentie geanalyseerd van elke verticale
markt waar TSS actief is. Uit deze analyse
kwam naar voren dat de automotive leasemarkt
een te beperkt potentieel heeft om aan te sluiten
bij de gewenste ambities en positie van TSS in
elke markt. Dit onder andere doordat de automotive
leasemarkt consolideert en internationaler
wordt. Co-maker, die actief is in deze markt, is
daarnaast een verliesgevende onderneming.
TSS heeft daarom gezamenlijk met Co-maker
besloten de activiteiten in de automotive
leasemarkt af te bouwen. Zowel de markt zelf als
de ondernomen marktactiviteiten komen om deze
reden beperkt terug in dit jaarverslag.

Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
De anticipating softwareproducten van TSS
13

14
Via slimme
software­
innovaties
bijdragen
aan de BV
Nederland
Maatschappelijk
verantwoord
ondernemen
Binnen TSS is maatschappelijke verantwoordelijkheid
een onlosmakelijk deel van de bedrijfsfilosofie.
De mens is immers het belangrijkste voor een
softwareonderneming als TSS: die ontwerpt de
innovaties waar klanten op zitten te wachten.
Dat betekent zorgvuldig omgaan met medewerkers
en hen veel kansen bieden zich verder
te ontwikkelen via opleidingen, cursussen of
trainingstrajecten. Dat verklaart ook het lage
ziekteverzuim bij TSS (2,4 procent); het werk blijft
boeiend en uitdagend.
Betere samenleving
TSS heeft ervoor gekozen zich te richten op
drie sectoren die van groot belang zijn voor
Nederland: de gezondheidszorg, de overheid
en de financiële sector. De intelligente software
van PharmaPartners en PinkRoccade Healthcare
levert een duidelijk herkenbare bijdrage aan
de gezondheidszorg. Processen worden sneller,
goedkoper, efficiënter, inzichtelijker en betrouwbaarder.
Betere organisatie van de zorg en meer
multidisciplinaire samenwerking leidt tot een
betaalbare en adequate zorg. Meer interactie en
dialoog met de zorggebruiker verhoogt bovendien
de positieve beleving van de ontvangen
zorg. Yonder, dat zijn werk voor klanten vooral in
Roemenië verricht, heeft daar pro bono gewerkt
aan het ontwikkelen van software die meehelpt
om de corruptie in de Romeense gezondheidszorg
tegen te gaan. Zo dient het werk van Yonder
twee doelen tegelijk: een betere gezondheidszorg
en een betere samenleving.
Ook op het gebied van bestuurlijke inrichting
wordt door TSS ontworpen software gebruikt
om bijvoorbeeld kennisintensieve processen als
subsidieaanvragen te stroomlijnen.
Een efficiënte overheid is van cruciaal belang
voor de Nederlandse samenleving. PinkRoccade
Local Government zet zich in voor een betere
dienstverlening aan burgers en meer eigen regie.
Via slimme software-innovaties wachttijden,
fouten en kosten reduceren, is de bijdrage van
het bedrijf aan de BV Nederland.
Minimale belasting
Zorg voor het milieu is een belangrijk aspect van
maatschappelijk verantwoord ondernemen.
De belangrijkste milieubelasting door TSS
is - naast autogebruik - het elektriciteitsverbruik
door alle computers. Met groene datacenters en
maatregelen als automatische lichtschakeling
wordt dat waar mogelijk tot een minimum
gereduceerd. De mobiliteit binnen Yonder wordt
beperkt door veelvuldig gebruik te maken van
videoconferencing in het contact met mensen in
de Roemeense vestiging. Verder worden leaserijders
binnen de TSS-bedrijven gestimuleerd
te kiezen voor compacte en zuinige leaseauto’s.
Everest doet dat zelfs met een verkiezing van
de zuinigste leaserijder. Voor de leasemarkt
als geheel heeft TSS-bedrijf TASS met uCan
een vinding gedaan waarmee leaserijders tot
duurzamer rijden kunnen worden aangezet.
Het apparaat registreert alle voertuigdata,
waarmee het mogelijk is om het rijgedrag van
bestuurders in kaart te brengen en te vergelijken

met dat van andere automobilisten. Ook kan met
uCan worden geanalyseerd met welke rijtechnieken
de slijtage van auto-onderdelen en het brandstofverbruik
kunnen worden teruggebracht.
Zo zorgt TSS er zowel direct als indirect voor dat
leaserijders het milieu minder belasten.
Succes delen
TSS is een succesvolle softwareonderneming, die
graag iets teruggeeft aan de maatschappij die
dat succes mogelijk maakt. In Roemenië, waar
Yonder één van de grotere IT-werkgevers is, kiest
het bedrijf elk jaar een of twee onderwerpen
om extra steun aan te verlenen. Ook worden
medewerkers gestimuleerd mee te doen aan
zogenaamde challenges of op andere manieren
iets te doen voor het maatschappelijk belang.
De inzet van Yonder is doorgaans gerelateerd
aan het eigen specialisme, de IT. Zo heeft Yonder
de organisatie van een TEDx-evenement ondersteund.
Ook andere TSS-bedrijven zijn actief
als sponsor van sportevenementen of andere
goede doelen. Everest ondersteunt bijvoorbeeld
een aantal organisaties die zich richten op
gehandicapten, kinderen of de bestrijding van
kanker. Twee hardloopteams van PinkRoccade
Local Government lieten de ziekte MS tijdens de
Zevenheuvelenloop in Nijmegen hun hielen zien.
De medewerkers zamelden daarmee op eigen
initiatief geld in voor de Stichting MS Research
en de ontwikkeling van een online patiëntenportaal.
KZA heeft gekozen voor een structureel
partnerschap met Sherpa, een zorginstelling uit
de regio voor mensen met een verstandelijke of
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
lichamelijke beperking. Medewerkers van KZA
zetten zich daar als vrijwilliger in met het doen
van klussen of in gezamenlijke activiteiten met de
cliënten. Het contact tussen mensen met en zonder
beperking staat ook centraal door workshops
en personeelsmeetings te houden op één van
de locaties van de zorgorganisatie. PinkRoccade
Healthcare richt zich eveneens op ontmoeting,
met bijvoorbeeld het organiseren van high tea’s
voor de klanten van opdrachtgevers. Ook op het
terrein van sport en sponsoring gebeurt veel:
de medewerkers kiezen jaarlijks twee organisaties
om te ondersteunen. De TSS-onderneming werkt
aan het behalen van het internationaal erkende
MVO Prestatieladder-certificaat voor het totaal
aan mvo-activiteiten, zowel voor mens als milieu.
Als belangrijkste industrie van de toekomst is
informatietechnologie in zichzelf een maatschappelijk
verantwoorde activiteit, met een relatief
geringe milieubelasting. Door samenwerking
tussen de TSS-organisaties – van het overnemen
van elkaars best practices tot gezamenlijke inkoop
– wordt die voetafdruk nog verder verkleind.
Sportief
goede
doelen
ondersteunen
15

16
Dichtbij
de klant
en dichtbij
collega’s
Organisatie
en medewerkers
Professionaliteit
TSS richt zich op de kernactiviteiten van de
klant. Elk TSS-bedrijf werkt aan slimme, kostenbesparende
en kwaliteitverhogende softwareoplossingen
die meer business genereren door
in te spelen op de toekomstige behoeften van
de eindgebruiker. Dat vraagt om talentvolle
en ambitieuze medewerkers die de vertaling
kunnen maken van business naar technologische
mogelijk heden. Niet voor niets zijn de kernwaarden
van TSS: toegewijd, ondernemend
en vooruitstrevend. Het kennisniveau bij TSS
is hoog: 95% van de medewerkers heeft een
universitaire graad of een hogere beroepsopleiding
gevolgd.
Nieuwe medewerkers
Op de arbeidsmarkt is de strijd om jong ICT-
talent volop gaande. TSS betreedt die markt met
een aantrekkelijke propositie. Hoewel TSS een
groot bedrijf is, voert de menselijke maat de
boventoon. Iets minder dan 1.800 medewerkers
opereren binnen zelfstandige eenheden en overzichtelijke
units, waar collega’s nauw met elkaar
samenwerken. Binnen TSS staat de werknemer
dichtbij de klant en dichtbij zijn collega’s.
Een bijkomend voordeel van TSS is dat het
verrichte werk een voelbare impact heeft op de
markt. Om een voorbeeld te noemen: wie zich
wil inzetten voor een betere en efficiëntere
gezondheidszorg, kan bij TSS aan het werk voor
de grootste softwareleverancier voor de zorg in
Nederland. Ook binnen de overheid en de financiële
sector spelen TSS-bedrijven een cruciale
rol – voor vele talentrijke en gemotiveerde ICT’ers
een reden voor TSS te kiezen. De arbeidsvoorwaarden
zijn decentraal geregeld: elk TSS-bedrijf
voert daarin een eigen beleid. Gezien het geringe
verloop binnen het personeelsbestand, zijn die
arbeidsvoorwaarden marktconform.
Persoonlijke ontwikkeling
De TSS-bedrijven zijn organisaties die de atmosfeer
van hun markt ademen. Elke markt heeft
een eigen dynamiek. De nauwe verwevenheid
van IT en sectorspecifieke kennis zorgen voor
een karakteristiek werkklimaat dat inspireert
en uitdaagt. Daarbinnen krijgen medewerkers
de ruimte om zich te ontwikkelen en aan hun
persoonlijke ambities te werken, in lijn met de
organisatiedoelstellingen. TSS hecht veel waarde
aan persoonlijke ontwikkeling.
Het stelt de onderneming in staat om te blijven
innoveren en excelleren. Daarom is ook de
intentie uitgesproken in 2013 en 2014 People
Performance Management in te voeren, gericht
op het ontwikkelpotentieel van de medewerkers.
Overleg
Vanwege het specifieke karakter van elk TSS-
bedrijf is er geen centrale ondernemingsraad,
maar heeft elk bedrijf, afgezien van Yonder en
Co-maker, een eigen ondernemingsraad. Met de
ondernemingsraden wordt uitgebreid gesproken
over een diversiteit aan onderwerpen die de
bedrijven raken.
Stand van zaken in 2012
Eind 2012 telde TSS 1.792 medewerkers (1.689
fte): 1.397 mannen en 395 vrouwen (78% om
22%). Van de medewerkers was 86,5 procent
professional en 13,5 procent staf. Ten opzichte
van 2011 is het personeelsbestand met 3,7 procent
gegroeid. Het gemiddelde ziekteverzuim bedroeg
in 2012 2,4 procent (2011: 2,6 procent).
De gemiddelde leeftijd van de medewerkers was
38,7 jaar. Uit het medewerkeronderzoek blijkt een
waardering van 7,2 voor de werkomgeving.

Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
De organisatiestructuur van TSS
17

De directieraad
geeft
vorm aan
strategie TSS
18
corporate
governance
TSS is een vennootschap met een ‘two-tier board’,
samengesteld uit een Raad van Commissarissen
en een Raad van Bestuur.
Raad van Bestuur
De Raad van Bestuur wordt benoemd door de
algemene vergadering van aandeelhouders.
Die bepaalt ook de bezoldiging en de verdere
arbeidsvoorwaarden van de directeuren. De Raad
van Bestuur vertegenwoordigt de vennootschap
en is bevoegd functionarissen met vertegenwoordigingsbevoegdheid
aan te stellen.
De directeuren binnen de Raad van Bestuur
hebben een collectieve taak, waarbinnen elk van
hen een eigen portefeuille beheert.
Directieraad
In 2010 heeft TSS een Directieraad ingesteld.
Deze raad bestaat uit de leden van de Raad van
Bestuur en de algemeen directeuren van alle
TSS-bedrijven. Hoewel de Directieraad geen
statutair orgaan is, is er een reglement opgesteld
waarin doel, werkwijze en besluitvorming zijn
vastgelegd. De Directieraad geeft vorm aan de
strategie van TSS. De Directieraad bestond in
2012 uit:
Robin van poelje, cEO
Matthieu van Amerongen, cFO
Abdeluheb choho, cMO
kees Buisman
algemeen directeur Everest
Buisman was tien jaar in diverse functies werkzaam
bij Bolesian, waaronder als operationeel
directeur en algemeen directeur. Buisman is
oprichter van Everest.
Ton hafkamp
algemeen directeur PinkRoccade Healthcare
Hafkamp is sinds 1992 actief binnen (de rechtsvoorgangers
van) PinkRoccade, vanaf 2004 in de
directie.
carlos hagenaars
algemeen directeur Co-maker
Hiervoor was Hagenaars bij diverse marktleidende
internationale softwarebedrijven verantwoordelijk
voor productinitiatieven en developmentteams.
Ronald kasteel
algemeen directeur KZA
Kasteel vervulde hiervoor diverse directiefuncties
bij Ordina, waaronder die van CEO.
han knooren
algemeen directeur PinkRoccade Local Government
Hiervoor was Knooren mede-eigenaar en
algemeen directeur van Yuki en bekleedde hij
diverse directiefuncties bij McKesson.
Edwin Manten
algemeen directeur TASS
Manten was hiervoor directeur van Imtech Technical
Systems en business unit manager bij Ordina
Technical Automation en High Tech Automation.
Robi Nederlof
algemeen directeur PharmaPartners
Sinds 1989 directeur van PharmaPartners.
Hij behaalde zijn MBA en Master of Business
Informatics, onder andere aan de Erasmus
Universiteit.
Ramon Zanders
algemeen directeur Yonder
Zanders heeft een sterke achtergrond in dienstverlening
en outsourcing en was voorheen
managing director bij SAP outsourcing partner
Perfect for People.

Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen wordt benoemd
door de aandeelhoudersvergadering en houdt
toezicht op het directiebeleid en de algemene
gang van zaken bij TSS en de TSS-bedrijven.
Daarnaast staat dit orgaan de Raad van Bestuur
met advies terzijde. De Raad van Commissarissen
komt – naast de reguliere vergaderingen – bijeen
wanneer een commissaris of de Raad van Bestuur
dat nodig acht. Alle besluiten van de Raad van
Commissarissen worden genomen bij meerderheid
van de uitgebrachte stemmen.
financiële verslaglegging
De Raad van Bestuur rapporteert de financiële
resultaten aan zowel de Raad van Commissarissen
als aan de aandeelhouders.
Voor de jaarlijkse financiële verslaglegging
hanteert TSS de International financial Reporting
Standards, de internationale eisen die aan elke
beursgenoteerde onderneming gesteld worden.
Dat is een bewuste keuze: hoewel zelf niet
beursgenoteerd, wil TSS onderscheidend zijn in
de markt en de hoogste kwaliteit bieden.
De Raad van Bestuur stelt de jaarrekening op en
laat die door een accountant controleren.
Deze accountant voldoet aan alle professionele
en wettelijke eisen van deskundigheid en onafhankelijkheid.
Binnen vijf maanden na afloop van
het boekjaar wordt de jaarrekening door de Raad
van Bestuur openbaar gemaakt. De algemene
aandeelhoudersvergadering stelt de jaarrekening
uiteindelijk vast.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
Interne risicobeheersing
Marktrisico’s
TSS is actief binnen complexe en kennisintensieve
markten, waar de klanten groot in aantal
en sterk verschillend in grootte zijn. Door deze
diversiteit aan klanten en opdrachten weet TSS
de marktrisico’s – de invloed van marktbewegingen
op bedrijfsresultaat en kapitaalbeslag – te
beperken, ook doordat sommige markten contrair
kunnen bewegen. Tegelijk levert TSS diensten die
ook in een economische laagconjunctuur steeds
nodig zijn; meer dan de helft van de omzet van
TSS bestaat uit recurring business.
Financiële risico’s
Voor een groot en innovatief bedrijf als TSS is
het van groot belang de financiële risico’s tot
een werkbaar minimum te beperken. TSS voert
daarom een zeer actief debiteurenbeleid;
de allereerste stap om kredietrisico’s te reduceren.
Het kredietrisico blijft verder beperkt doordat
TSS actief is op meerdere markten en daar
klanten van verschillende omvang bedient.
TSS beschikt over voldoende financieringsbronnen,
dankzij gecommitteerde kredietfaciliteiten.
De ver wachting is dat dit in de toekomst ook zo
zal zijn. De strategie van TSS is er niettemin op
gericht de net debt to EBITDA ratio lager dan 3
te houden.
Gedetailleerde rapportages stellen TSS in staat
krachtig projectbeheer te voeren. Zo worden
de operationele risico’s van TSS voortdurend
geëvalueerd via heldere verslaglegging en
uniforme kwaliteitsstandaarden, waaronder een
genormeerde Balanced Scorecard. De evaluatie
van de operationele risico’s wordt daarnaast
ook ondersteund door onafhankelijk extern
onderzoek.
Meer dan
50% van
de omzet
is recurring
business
19

Steeds
meer samenwerking
tussen TSS­
bedrijven
20
Verslag Raad van
commissarissen
Voor de Raad van Commissarissen (RvC) van Total
Specific Solutions was 2012 een verdiepingsjaar,
waarin de in 2010 en 2011 ingeslagen koers
op voortgang is gemonitord. Met verhoogde
belangstelling zijn de strategische ontwikkelingen
van de onderneming gevolgd. Specifiek aandacht
was er voor KZA en Co-Maker. Verder zijn TASS,
PinkRoccade Local Government en Yonder in
de gelegenheid geweest hun strategie voor de
komende jaren te presenteren en daarover met
de RvC in gesprek te gaan. Ook is de ontwikkelde
strategie voor de zorgmarkt door PinkRoccade
Healthcare en PharmaPartners besproken.
Tot slot is stilgestaan bij de strategische positionering
van TSS als grootste softwareonderneming
voor verticale markten in de Benelux. Naast deze
strategische oriëntatie heeft de RvC zich laten
informeren over de markt- en financiële ontwikkelingen
voor TSS in het algemeen en over
specifieke markten en producten in het bijzonder.
De RvC constateert dat de gekozen bestuursstructuur
onder leiding van de Raad van Bestuur
(RvB) goed functioneert. Er vindt steeds meer
samenwerking plaats en de leden van de Directieraad
richten zich mede op het belang van het
gehele concern. Daarmee wordt de onderneming
van binnenuit verder versterkt. Juist in deze
economische tijden betekent dit dat opdrachtgevers
de samenwerking met een TSS-bedrijf
als stabiel en kwalitatief er varen. De geschetste
hechte onderlinge samen werking en de zeer goed
gekwalificeerde medewerkers zijn daarvoor een
solide basis. Inzake het bepaalde in artikel 2:276
BW (man-vrouwverhoudingen) wordt verwezen
naar pagina 10.
In 2012 is regelmatig contact geweest met de
RvB, zowel in vergaderingen als anderszins.
Tijdens bijeenkomsten met de RvB kwamen aan
de orde:
• de ontwikkelingen in de markt
• de strategie en organisatie
• het strategisch personeelsbeleid
• het acquisitiebeleid
• de financieringsstructuur
• de corporate governance en de ontwikkeling
van de wetgeving
• de budgetten voor 2013-2017
• de jaarrekening
De Raad van Commissarissen bedankt alle
medewerkers voor hun inzet het afgelopen jaar.
De werkzaamheden die zij verrichten, maken het
succes van TSS.
De Raad van Commissarissen bestaat uit drie
leden en heeft in 2012 vier keer vergaderd.
De vergaderingen vonden plaats bij KZA, TASS,
Co-Maker en op het hoofdkantoor van de
Rabobank in Utrecht. De RvC is voltallig aanwezig
geweest bij elke vergadering. Ook de Raad van
Bestuur van Total Specific Solutions woonde deze
vergaderingen bij. De accountant nam deel aan
de vergadering waarin de jaarrekening van 2011
en bijbehorende stukken zijn besproken.
De algemene vergadering van aandeelhouders
vond plaats in april 2012.

prof. em. dr. L. koopmans
(voorzitter)
De heer Koopmans is een
ervaren bestuurder bij zowel
publieke als private organisaties.
Hij is onder andere
voorzitter van de Raad van
Commissarissen van Rabobank
Nederland, Arriva Nederland
en de Siers Groep, en bestuursvoorzitter
van de Stichting TBI,
de houdster van de aandelen
van TBI Holdings. Tevens is hij
lid van de Raad van Toezicht
van Universitair Medisch Centrum
Groningen en bestuurslid
van Unilever Trust Office. In het
verleden was de heer Koopmans
president-directeur van
TBI Holdings, commissaris van
NUON en TNO en bestuurder
van het Algemeen Burgerlijk
Pensioenfonds. Vanuit zijn
werkzaamheden bij Rabobank
en TBI heeft hij veel ervaring
met het decentrale bestuursmodel
dat TSS hanteert.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
Drs. p.p.j.j.M. van Besouw
De heer Van Besouw heeft
ruime ervaring in de financiële
sector en bekleedt functies in
verschillende maatschappelijke
sectoren. Hij is onder andere
bestuurslid van de stichting
Cordeans, extern adviseur
van de bestuurscommissie
Balansmanagement bij het
pensioensfonds SPW en lid van
de Raad van Commissarissen
van Optiver. Tot mei 2003 was
de heer van Besouw voorzitter
van de Raad van Bestuur van de
Bank Nederlandse Gemeenten.
G. Oosterhof
De heer Oosterhof was tot mei
2010 CEO van TSS. Aansluitend
hierop is hij benoemd tot lid
van de Raad van Commissarissen.
Oosterhof heeft jarenlange
ervaring in ICT en finance
bij overheidsinstellingen en
bedrijven in de sectoren waarin
TSS actief is; hij was onder
andere verantwoordelijk voor
de reorganisatie van het ICT
Centrum van de Belastingdienst.
Daarvoor was hij in
verschillende functies werkzaam
bij PinkRoccade en Getronics
PinkRoccade, laatstelijk
als Chief Operating Officer.
Vóór zijn werkzaamheden bij
PinkRoccade was Oosterhof
werkzaam bij Cadans – een van
de voorlopers van het UWV –
als lid van de Raad van Bestuur,
waar hij verantwoordelijk was
voor sales, marketing en ICT.
21

jaarrekening
22

Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
23

24
Geconsolideerde winst­en­verliesrekening
over 2012
In duizenden Euro’s 2012 2011
6 Omzet 201.110 196.684
Kostprijs van de omzet -28.454 -27.377
Brutomarge 172.656 169.307
7 Lonen en salarissen -102.814 -103.597
Afschrijvingen, amortisatie en
bijzondere waardeverminderingen -19.877 -18.125
8 Overige bedrijfskosten -33.009 -36.726
Operationeel resultaat 16.956 10.859
financiële baten 1.006 990
financiële lasten -2.942 -3.965
Resultaat voor belastingen 15.020 7.884
9 Belastingen -2.508 -2.110
Resultaat na belastingen 12.512 5.774

Geconsolideerd overzicht van het
totaalresultaat over 2012
In duizenden Euro’s 2012 2011
Resultaat na belastingen 12.512 5.774
28 Actuarieel resultaat als gevolg
van toegezegd pensioenregeling
Koersresultaten als gevolg van
- 1.102
omrekening buitenlandse deelnemingen -25 -17
15, 24 Kasstroomhedge 52 243
29 Belastingeffect -13 -291
Totaalresultaat 12.526 6.811
Resultaat na belastingen toe te wijzen aan:
Aandeelhouders van de vennootschap 9.826 4.132
Aandeel derden 2.686 1.642
12.512 5.774
Totaalresultaat toe te wijzen aan:
Aandeelhouders van de vennootschap 9.868 4.931
Aandeel derden 2.658 1.880
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
12.526 6.811
25

26
Geconsolideerde balans per 31 december 2012
In duizenden Euro’s 2012 2011
AcTIVA
10,13 Materiële vaste activa 8.679 9.472
11,12,13 Immateriële vaste activa 111.840 118.156
29 Actieve belastinglatenties 8.513 9.188
15 Derivaten - 3
16 Leningen u/g 1.180 1.176
Totaal vaste activa 130.212 137.995
11,13 Vaste activa bestemd voor verkoop 1.550 -
17 Handelsdebiteuren 29.641 21.653
18 Vooruitbetaalde bedragen 10.226 8.124
17 Overige vorderingen 2.920 2.538
19 Liquide middelen 25.141 30.140
Totaal vlottende activa 67.928 62.455
Totaal activa 199.690 200.450

In duizenden Euro’s 2012 2011
EIGEN VERMOGEN
20 Aandelenkapitaal 18 18
22 Agioreserve 20.231 19.847
23 Wettelijke reserve 18.761 19.166
24 Kasstroomhedge reserve -466 -529
25 Overige reserves 3.295 -937
Resultaat na belastingen 9.826 4.132
51.665 41.697
Aandeel derden 5.644 3.035
Totaal eigen vermogen 57.309 44.732
SchULDEN
26 Leningen o/g 37.538 50.387
27 Personeelsbeloningen 319 348
15 Derivaten 652 903
29 Passieve belastinglatenties 18.077 19.024
Overlopende omzet 3.753 5.154
Overige schulden 3.630 5.152
Totaal langlopende schulden 63.969 80.968
26 Leningen o/g 14.399 12.228
30 Handelscrediteuren 11.905 12.743
30 Vennootschapsbelasting 1.651 860
31 Schulden aan gelieerde ondernemingen 121 -
30 Overlopende omzet 17.008 16.913
30 Overige schulden 33.328 32.006
Totaal kortlopende schulden 78.412 74.750
Totaal schulden 142.381 155.718
Totaal eigen vermogen en schulden 199.690 200.450
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
27

28
Geconsolideerd mutatieoverzicht eigen vermogen
In duizenden Euro’s Aandelen­
kapitaal
Agio­
reserve
Wettelijke
reserve
kas­
stroom­
hedge
reserve
Overige
reserves
Resultaat
na belas­
tingen
Saldo per 1 januari 2011 18 16.171 18.359 -757 -8.049 6.711 32.453
Mutatie wettelijke reserve - -824 824 - - - -
Resultaat voorgaand jaar - - - - 6.711 -6.711 -
Resultaat na belastingen - - - - - 4.132 4.132
Toevoeging - 4.500 - - - - 4.500
Koersresultaten - - -17 - - - -17
Wijziging in deelnemingsbelangen - - - - -187 - -187
Actuarieel resultaat - - - - 826 - 826
Kasstroomhedge - - - 228 -238 - -10
Saldo per 31 december 2011 18 19.847 19.166 -529 -937 4.132 41.697
Saldo per 1 januari 2012 18 19.847 19.166 -529 -937 4.132 41.697
Mutatie wettelijke reserve - 384 -384 - - - -
Resultaat voorgaand jaar - - - - 4.132 -4.132 -
Resultaat na belastingen - - - - - 9.826 9.826
Koersresultaten - - -21 - - - -21
Wijziging in deelnemingsbelangen - - - - 96 - 96
Kasstroomhedge - - - 63 4 - 67
Saldo per 31 december 2012 18 20.231 18.761 ­466 3.295 9.826 51.665
Totaal

Geconsolideerd kasstroomoverzicht over 2012
In duizenden Euro’s 2012 2011
kasstroom uit operationele activiteiten
Resultaat voor belastingen 15.020 7.884
Aanpassingen voor:
Afschrijvingen, amortisatie en bijzondere waardeverminderingen 19.877 18.125
Mutaties in personeelsbeloningen -29 131
financiële baten -1.006 -990
financiële lasten 2.942 3.965
36.804 29.115
Toe/afname handels- en overige vorderingen -10.432 2.966
Afname handels- en overige schulden -6.235 -2.172
20.137 29.909
Ontvangen interest 906 990
Betaalde interest -2.037 -2.334
Betaalde vennootschapsbelasting -2.002 -2.122
Netto kasstroom uit operationele activiteiten 17.004 26.443
kasstroom uit investeringsactiviteiten
Investeringen immateriële vaste activa -9.470 -8.645
Investeringen materiële vaste activa -4.092 -5.711
Desinvesteringen immateriële vaste activa 22 -
Desinvesteringen materiële vaste activa 83 65
Acquisitie van deelnemingen - -28.000
Koopprijs activa/passiva transactie -900 -
Toe/afname leningen u/g 25 101
Netto kasstroom uit investeringsactiviteiten ­14.332 ­42.190
kasstroom uit financieringsactiviteiten
Agioreserve - 4.500
Saldo van opname en terugbetaling van leningen o/g -7.714 363
Wijziging in belangen deelnemingen 43 -1.216
Netto kasstroom uit financieringsactiviteiten ­7.671 3.647
Netto afname liquide middelen ­4.999 -12.100
Liquide middelen per 1 januari 30.140 25.676
Liquide middelen van nieuwe consolidaties - 16.564
Mutatie in het jaar -4.999 -12.100
Liquide middelen per 31 december 25.141 30.140
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
29

30
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
1 Algemeen
Total Specific Solutions (TSS) B.V. (‘de onderneming’) is een onderneming gevestigd in Nederland en
opgericht op 4 november 2008. De moeder van de groep is Strikwerda Investments B.V. De statutaire
vestigingsplaats van de onderneming is Blaricum. De geconsolideerde jaarrekening van de onderneming
over het jaar eindigend op 31 december 2012 bevat de financiële gegevens van de onderneming en haar
groepsmaatschappijen (hierna de ‘groep’). De cijfers voor 2011 zijn indien nodig gerubriceerd teneinde
vergelijkbaarheid met 2012 mogelijk te maken.
Groepsactiviteiten
De groep wordt aangemerkt als een IT-onderneming. De activiteiten van de groep bestaan uit het adviseren
in en ontwikkelen van softwareoplossingen met betrekking tot informatiesystemen en voorziet in managementadvies
en training op dit gebied.
2 Grondslagen
Grondslagen voor waardering en resultaatbepaling
Algemeen
De geformuleerde grondslagen, toegepast bij het opstellen van de jaarrekening, worden hierna uiteengezet.
Voor zover niet anders aangegeven, zijn deze grondslagen consistent toegepast op alle gepresenteerde jaren.
De jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de International financial Reporting Standards (IfRS),
International Accounting Standards and Interpretations (collectively IfRSs), uitgebracht door de International
Accounting Standards Board (IASB), zoals aanvaard binnen de Europese Unie (“adopted IfRSs”).
De opstelling van de jaarrekening in overeenstemming met IfRS vereist dat de directie oordelen vormt
en schattingen en veronderstellingen maakt die van invloed zijn op de toepassing van grondslagen en de
gerapporteerde waarde van activa en verplichtingen, en van baten en lasten. De posten waarbij significante
veronderstellingen en schattingen zijn gemaakt bij het opstellen van de jaarrekening en het effect hiervan op
de desbetreffende posten, zijn toegelicht onder verwijzing 3.
De jaarrekening is op 11 maart 2013 opgesteld door de Raad van Bestuur.
Nieuwe verslaggevingsstandaarden
De invoering van de volgende nieuwe of gewijzigde normen en interpretaties vanaf 1 januari 2012 had geen
invloed op de grondslagen van de financiële verslaggeving, de financiële positie en de prestaties van de groep:
• IfRS 13 fair Value Measurement;
• IfRIC Interpretation 20 Stripping Costs in the Production Phase of a Surface Mine
Wijzigingen van de onderstaande standaarden voortkomende uit verbeteringen hadden geen materieel effect
op de grondslagen van de financiële verslaggeving, de financiële positie en de prestaties van de groep:
• IfRS 7 financial Instruments: Disclosures
• IAS 32 financial Instruments: Presentation
• IfRS 1 first-time Adoption of International financial Reporting Standards
• IAS 12 Income Taxes
• IAS 1 Presentation of Items of Other Comprehensive Income

De wijziging in IAS 19, Employee Benefits, is van toepassing voor boekjaren welke starten op of na 1 januari
2013. De impact van deze gewijzigde richtlijn is nihil voor de groep aangezien de toegezegde pensioenregeling
welke PharmaPartners had voor haar personeel is beëindigd in 2012. Wij verwijzen naar verwijzing 28 voor een
verdere toelichting hieromtrent.
Op het ogenblik van de goedkeuring van de jaarrekening waren de volgende standaarden en interpretaties wel
gepubliceerd, maar nog niet van kracht:
• IfRS 10 Consolidated financial Statements
• IfRS 11 Joint Arrangements
• IfRS 12 Disclosure of Interests in Other Entities
• IfRS 13 fair Value
• Herziening IAS 1 financial Statement Presentation
• Herziening IAS 27 Separate financial Statements
• Herziening IAS 28 Investments in Associates and Joint Ventures
De groep verwacht dat de toepassing van deze aanpassing van standaarden en IfRIC-interpretaties in
toekomstige boekjaren geen materiële gevolgen zal hebben voor de geconsolideerde jaarrekening.
Grondslagen voor consolidatie
In de geconsolideerde jaarrekening zijn de financiële gegevens opgenomen van de onderneming en van
groepsmaatschappijen waarin zij direct of indirect meer dan de helft van het stemgerechtigde kapitaal houdt
of waarin de onderneming op grond van aanvullende regelingen beschikt over de beslissende zeggenschap ter
zake van het bestuur en het financiële beleid, en derhalve ‘control’ heeft over de entiteit. De activa, passiva,
resultaten en kasstromen van deze groepsmaatschappijen zijn in de consolidatie betrokken. Hierbij zijn de
grondslagen van de desbetreffende groepsmaatschappijen omgerekend naar de grondslagen van de onderneming.
Bij verkrijging van het aandeel in de desbetreffende groepsmaatschappijen zijn de activa en passiva van
deze groepsmaatschappijen initieel omgerekend tegen reële waarde.
Geëlimineerde transacties bij consolidatie
Onderlinge vorderingen en schulden, onderlinge transacties en niet-gerealiseerde resultaten uit onderlinge
transacties binnen de groep worden bij de opstellen van de geconsolideerde jaarrekening geëlimineerd.
Vreemde valuta
Transacties aangegaan door groepsmaatschappijen in een valuta anders dan de valuta van de primaire economische
omgeving waarbinnen zij opereert (hun ‘functionele valuta’) worden verantwoord tegen de wisselkoers
op transactiedatum.
Monetaire activa en passiva in vreemde valuta worden omgerekend tegen de wisselkoers per balansdatum.
Winsten en verliezen als gevolg van omrekening van niet-afgewikkelde monetaire activa en passiva, worden
verantwoord in de winst-en-verliesrekening.
De resultaten van buitenlandse entiteiten worden naar Euro omgerekend tegen de benaderde wisselkoersen
op het moment van de transactie. Alle activa en passiva van buitenlandse entiteiten, inclusief goodwill
ontstaan bij de verkrijging van de desbetreffende entiteiten, worden omgerekend tegen de wisselkoers per
balansdatum. Omrekeningsverschillen die ontstaan bij de omrekening van de beginsaldi van de balansposten
van deze entiteiten tegen de wisselkoers geldend bij openingsdatum en de omrekening van de resultaten van
de desbetreffende entiteit tegen de werkelijke wisselkoers, worden verantwoord in de niet-gerealiseerde
resultaten en toegevoegd aan de wettelijke reserve omrekeningsverschillen.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
31

32
Winsten en verliezen als gevolg van omrekening van langlopende monetaire posten, verantwoord in de
afzonderlijke jaarrekeningen van de desbetreffende groepsmaatschappijen, die een deel uitmaken van de
deelname in de buitenlandse entiteit door de groep, worden verantwoord in de niet-gerealiseerde resultaten
en toegevoegd aan de wettelijke reserve omrekeningsverschillen.
Immateriële vaste activa ­ goodwill
Goodwill betreft het meerdere van de verkrijgingsprijs van een deelneming en het aandeel van de groep in de
reële waarde van de individuele identificeerbare activa, passiva en voorwaardelijke verplichtingen.
Voor alle deelnemingen bestaan de kosten uit de reële waarde van activa, verplichtingen en uitgegeven
vermogensinstrumenten, vermeerderd met het bedrag van het deel van het aandeel derden en, in het geval dat
de verkrijging in fasen wordt gerealiseerd, de reële waarde van het tot op dat moment gerealiseerde aandeel
in het vermogen in de deelneming. Voorwaardelijke elementen worden geactiveerd tegen de reële waarde op
verkrijgingsdatum. In het geval dat de voorwaardelijke elementen worden gekwalificeerd als een schuld, worden
resultaten als gevolg van herwaarderingen ten bate of ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht.
Directe kosten met betrekking tot verkrijging van deelnemingen worden direct als kosten verantwoord.
Goodwill wordt geactiveerd als een immaterieel vast actief. Eventuele bijzondere waardeverminderingen op
de boekwaarde worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening. Indien de reële waarde van de identificeerbare
activa, passiva en voorwaardelijke verplichtingen de reële waarde van de verkrijgingsprijs overstijgt,
wordt het meerdere gecrediteerd in de winst-en-verliesrekening.
Extern verkregen immateriële vaste activa
Extern verkregen immateriële vaste activa worden bij verkrijgen gewaardeerd op kostprijs en vervolgens
lineair afgeschreven op basis van de verwachte gebruiksduur.
Immaterieel vast actief Gebruiksduur Bepaling gebruiksduur
Licenties en handelsnamen 10 jaar Veelvoud van geschatte omzet en baten
Klantportefeuilles 10 – 22 jaar Geschatte verdisconteerde kasstroom
Intellectuele eigendomsrechten 5 – 10 jaar Veelvoud van geschatte omzet en baten
Intern gegenereerde immateriële vaste activa (ontwikkelkosten)
Kosten van intern ontwikkelde producten zijn geactiveerd als kan worden aangetoond dat:
• het technisch haalbaar is om het product te ontwikkelen voor verkoop;
• er voldoende middelen beschikbaar zijn om de ontwikkeling af te ronden;
• er een intentie is om het product af te ronden en te verkopen;
• de groep in staat is het product te verkopen;
• verkoop van het product zal leiden tot toekomstige economische voordelen; en
• dat kosten van het project betrouwbaar kunnen worden bepaald.
Geactiveerde ontwikkelkosten worden afgeschreven over de periode waarover de groep verwacht de ontwikkelde
producten te kunnen verkopen. Over het algemeen bedraagt deze periode 7 jaar.
Geactiveerde ontwikkelkosten welke niet voldoen aan bovenstaande criteria, evenals uitgaven voor de
onderzoeksfase van interne projecten, zijn opgenomen in de winst-en-verliesrekening zodra dit bekend is.

Materiële vaste activa
Verwerking en waardering
Materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen kostprijs verminderd met cumulatieve afschrijvingen en
bijzondere waardeverminderingen.
In de kostprijs zijn inbegrepen de kosten die direct toerekenbaar zijn aan de verkrijging van het materieel vast
actief. Aangekochte software die essentieel is voor de functionaliteit van de daarbij behorende bedrijfsmiddelen
wordt geactiveerd als onderdeel van het desbetreffende bedrijfsmiddel.
Winsten en verliezen als gevolg van de verkoop van een materieel vast actief worden bepaald door de
opbrengst van verkoop te vergelijken met de boekwaarde van het desbetreffende materieel vast actief en
worden verantwoord in de ‘afschrijvingen’ in de winst-en-verliesrekening.
kosten na verkrijging
Kosten gemaakt na eerste verwerking in de jaarrekening zijn inbegrepen in de boekwaarde van het actief
danwel een afzonderlijk actief indien het waarschijnlijk is dat de toekomstige economische voordelen met
betrekking tot het actief naar de groep zullen vloeien en de kosten van het actief op betrouwbare wijzen
kunnen worden bepaald. Onderhoudskosten worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening in de periode
waarin zij zich voordoen.
Afschrijving
Afschrijvingskosten worden lineair ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht op basis van de
geschatte gebruiksduur van een actief. Over grond wordt niet afgeschreven. Over activa in ontwikkeling
(vooruitbetalingen) wordt niet afgeschreven tot op het moment dat de ontwikkeling ervan is afgerond en in
gebruik kan worden genomen. Van alle overige materiële vaste activa wordt de boekwaarde afgeschreven over
de geschatte economische gebruiksduur. Deze gebruiksduur is als volgt:
• Bedrijfsgebouwen en -terreinen 11,43-11,67% per jaar
• Machines en installaties 20-33,33% per jaar
• Andere vaste bedrijfsmiddelen 20-33,33% per jaar
De afschrijvingsmethodiek, gebruiksduur en restwaarden worden jaarlijks per balansdatum beoordeeld en
aangepast indien noodzakelijk.
Bijzondere waardevermindering van niet­financiële activa (exclusief actieve belastinglatentie)
Een immaterieel actief met een onbepaalde gebruiksduur wordt niet afgeschreven maar jaarlijks beoordeeld
op bijzondere waardeverminderingen. Alle overige niet financiële activa worden afschreven en beoordeeld
op bijzondere waardeverminderingen telkens indien er een indicatie is dat de boekwaarde afwijkt van de
realiseerbare waarde. Een bijzondere waardevermindering wordt bepaald op het bedrag dat de boekwaarde de
realiseerbare waarde (hoogste waarde van de reële waarde minus vervreemdingskosten en de bedrijfswaarde)
overschrijdt.
In het geval dat het niet mogelijk is om de realiseerbare waarde betrouwbaar in te schatten van een actief,
wordt de test of een bijzondere waardevermindering aan de orde is uitgevoerd op de kleinste groep van
activa, waarop deze betrekking heeft en waarbij afzonderlijke kasstromen identificeerbaar zijn; de kasstroomgenererende
eenheid (KGE). Goodwill is toegewezen bij eerste verwerking aan de verschillende kasstroomgenererende
eenheden van de groep, waarbij de verwachting is dat deze profiteren van de synergie van de
combinatie die aanleiding geeft tot het vormen van de goodwill.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
33

34
Kosten van afwaardering worden opgenomen in de winst-en-verliesrekening. Kosten welke eerder als baten
zijn verantwoord in de overige niet-gerealiseerde resultaten, zijn hiervan uitgezonderd. Een bijzondere
waardevermindering met betrekking tot goodwill wordt nimmer teruggenomen.
Financiële activa
De groep categoriseert haar financiële activa in de categorie leningen en vorderingen, als gevolg van het doel
waarvoor het actief is verkregen. De groep heeft geen financiële activa welke verwerkt dienen te worden als
zijnde financiële activa tot het einde van de looptijd aangehouden.
Voor financiële activa anders dan activa waarop hedge-accounting van toepassing is, hanteert de groep de
volgende grondslagen:
Leningen en vorderingen
Deze activa betreffen de financiële activa die niet als derivaten kunnen worden geclassificeerd. Deze financiële
activa hebben vaste of vastgestelde aflossingen en zijn niet genoteerd in een actieve markt. Ze ontstaan in
principe door het leveren van goederen en diensten aan afnemers (bijvoorbeeld handelsdebiteuren), maar
bevatten ook andere contractuele monetaire activa. Bij eerste verwerking worden deze gewaardeerd tegen
reële waarde vermeerderd met transactiekosten die direct zijn toe te wijzen aan de verkrijging of uitgifte
van het desbetreffende actief en worden vervolgens gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs, waarbij
gebruik wordt gemaakt van de effectieve rentemethode, minus een eventuele voorziening voor bijzondere
waardevermindering.
Een voorziening voor bijzondere waardeverminderingen wordt getroffen wanneer er per balansdatum een
objectief bewijs is dat de betreffende vennootschap niet in staat zal zijn de te vorderen bedragen te innen
volgens de oorspronkelijke voorwaarden van de vorderingen. Het bedrag van de voorziening is het verschil
tussen de boekwaarde van de vordering en de huidige waarde van de geschatte toekomstige kasstromen.
Voor debiteuren welke netto worden gepresenteerd, worden zulk soort voorzieningen afzonderlijk
verantwoord als voorziening dubieuze debiteuren, waarbij het verlies wordt verantwoord onder de overige
bedrijfskosten in de winst-en-verliesrekening. Bij bevestiging dat de vordering oninbaar is, wordt het bedrag
van de vorderingen ten laste gebracht van de desbetreffende voorziening.
De vlottende activa van de groep bevatten handelsdebiteuren, overige vorderingen en liquide middelen in de
geconsolideerde balans.
Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en overige zeer liquide beleggingen, waarvan de looptijd
korter is dan drie maanden en, ten behoeve van het kasstroomoverzicht, rekeningcourantkredieten.
Rekeningcourantkredieten worden gepresenteerd onder de schulden aan kredietinstellingen onder de
kortlopende schulden in de geconsolideerde balans.
Financiële verplichtingen
De groep classificeert haar financiële schulden onder de categorie overige financiële verplichtingen, afhankelijk
van het doel waarvoor de schuld is aangegaan. Voor financiële verplichtingen anders dan verplichting
waarop hedge-accounting van toepassing is, hanteert de groep de volgende grondslagen:
Schulden aan kredietinstellingen worden bij eerste verwerking verantwoord tegen de ontvangen bedragen na
aftrek van transactiekosten die direct zijn toe te wijzen aan de uitgifte van het instrument. Vervolgens worden
deze gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs gebruik makend van de effectieve rentemethode. Dit zorgt
ervoor dat interestkosten over de periode tot aflossing een constant percentage kent ten aanzien van de
schuldpositie verantwoord op de balans. Interestkosten bevatten in deze context initiële transactiekosten en
te betalen premies ten aanzien van aflossing, als ook te betalen interest, totdat de schuld is afgelost.

Overige financiële instrumenten, niet zijnde derivaten, worden gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs,
gebruikmakend van de effectieve rente methode, minus eventuele voorzieningen voor bijzondere waardeverminderingen.
hedge­accounting
Hedge-accounting wordt alleen toegepast op financiële activa en passiva die voldoen aan de volgende criteria:
• Hedgedocumentatie: bij het afsluiten van de afdekkingstransactie wordt de afdekkingsrelatie formeel
aangewezen en gedocumenteerd, evenals de doelstelling van de onderneming ten aanzien van risicobeheer
en haar strategie bij het aangaan van de afdekkingstransactie;
• Mutaties in toekomstige kasstromen worden zeer waarschijnlijk afgedekt door middel van de kasstroomhedges;
• De cumulatieve verandering in de boekwaarde van het hedge-instrument is naar verwachting 80-125% van
de cumulatieve verandering in de reële waarde van de kasstromen van het onderdeel waarop de hedge
betrekking heeft (de hedge wordt verwacht effectief te zijn);
• De effectiviteit van de hedge kan betrouwbaar worden gemeten;
• De hedge blijft effectief op elk moment dat deze wordt getest. De groep heeft ervoor gekozen de effectiviteit
jaarlijks te testen.
kasstroomhedges
Effectieve winsten en verliezen van derivaten die als doel hebben het afdekken van renterisico’s op kasstromen
(bijvoorbeeld variabele naar vaste rente swaps), worden direct verantwoord in het overzicht van niet-gerealiseerde
resultaten en verwerkt in de kasstroomhedge reserve. Echter, wanneer een kasstroomhedge voortijdig
wordt verbroken, dan zal het cumulatieve resultaat dat verantwoord is in de kasstroomhedge reserve, worden
gerubriceerd naar het totaalresultaat, gebruikmakend van de effectieve rentemethode. Het ineffectieve deel
van enig winst of verlies wordt direct ten gunste dan wel ten laste van de winst-en-verliesrekening gebracht en
gepresenteerd onder de renteopbrengsten respectievelijk de rentelasten.
IFRS 7 Reële waarde hiërarchie
Om de informatie te verschaffen die op grond van IfRS 7 vereist is, moet een entiteit waarderingen tegen
reële waarde classificeren volgens een reële waarde hiërarchie die het belang van de bij de waarderingen
gebruikte basisgegevens weerspiegelt. De reële waarde hiërarchie heeft de volgende niveaus:
a. Genoteerde prijzen op actieve markten voor identieke activa of verplichtingen (niveau 1);
b. Andere basisgegevens dan de in niveau 1 ondergebrachte genoteerde prijzen die voor het actief of de
verplichting waarneembaar zijn, het direct (d.w.z. als prijzen) hetzij indirect (d.w.z. afgeleid van prijzen)
(niveau 2);
c. Basisgegevens voor het actief of de verplichting die niet gebaseerd zijn op waarneembare marktgegevens
(niet-waarneembare basisgegevens) (niveau 3).
Het niveau in de reële waarde hiërarchie waarbinnen de waardering tegen reële waarde in haar geheel wordt
gecategoriseerd, moet worden bepaald op basis van de input van het laagste niveau dat van belang is voor de
waardering tegen reële waarde. financiële activa en passiva worden in hun geheel gecategoriseerd in slechts
één van de drie niveaus.
Aandelenkapitaal
financiële instrumenten uitgegeven door de groep worden geclassificeerd als vermogen in het geval dat deze
niet voldoen aan de eigenschappen van een financieel passief of financieel actief. De normale aandelen van de
groep worden geclassificeerd als zijnde vermogensinstrumenten.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
35

36
pensioenen: Toegezegde bijdrageregelingen
Bijdragen aan pensioenregelingen gebaseerd op een toegezegde bijdrageregeling worden in het jaar waarin
zij verschuldigd zijn ten laste gebracht van de winst-en-verliesrekening.
pensioenen: Toegezegde pensioenregelingen
PharmaPartners heeft aan haar werknemers een pensioen toezegging gedaan. Deze pensioen toezegging
betrof tot 31 december 2012 een zogenaamde toegezegde pensioenregeling. Vanaf 31 december 2012 is de
pensioen toezegging veranderd naar een toegezegde bijdrage regeling. Per 31 december 2012 zijn door de
onderneming alle pensioen aanspraken tot aan dat moment afgekocht en gefixeerd. Vanaf 31 december 2012
heeft de onderneming een regeling afgesloten waarbij zij een vast bedrag aan premie ter beschikking stelt
voor de opbouw van de pensioen aanspraken. Uit hoofde van deze nieuwe regeling heeft zij geen verplichtingen
inzake actuariële of beleggingsrisico’s.
De pensioenlasten van de toegezegde pensioenregeling in het boekjaar bestaan uit het deel van de mutatie
in de contante waarde van de toegekende pensioenaanspraken per balansdatum, de toe te rekenen interest,
de verwachte opbrengst uit fondsbeleggingen alsmede rechten op vergoeding, de toe te rekenen actuariële
resultaten en de toe te rekenen lasten over verstreken diensttijd.
Als gevolg van de beëindiging van de toegezegde pensioenregeling is dit jaar resultaat verantwoord uit
hoofde van de beëindiging van deze regeling.
De pensioenlasten terzake van toegezegde pensioenregelingen zijn op actuariële berekeningen (‘projected
unit credit’-methode) gebaseerd. Voor de berekening worden actuariële veronderstellingen gehanteerd met
betrekking tot demografische variabelen (bijvoorbeeld personeelsverloop en sterftecijfers) en financiële
variabelen (bijvoorbeeld toekomstige indexatie en disconteringsvoet). Voor de contante waarde berekening
wordt gebruik gemaakt van een disconteringsvoet die is gebaseerd op rentetarieven van hoogwaardige
bedrijfsobligaties waarvan de looptijd ongeveer overeenkomt met de looptijd van de pensioenverplichting.
Actuariële winsten en verliezen worden direct verwerkt in het overzicht van niet-gerealiseerde resultaten,
zoals toegestaan onder IAS 19 paragraaf 98.
Pensioenkosten van verstreken diensttijd worden direct als kosten genomen, tenzij de wijzigingen in de pensioenregeling
afhangen van het voor een bepaalde tijd in dienst blijven (opbouwperiode) van de medewerkers. In dat
geval worden de pensioenkosten van verstreken diensttijd lineair afgeschreven gedurende de opbouwperiode.
Winsten of verliezen als gevolg van het korten of beëindigen van een toegezegde pensioenregeling worden
verwerkt op de datum van het korten of beëindigen.
Beëindigingsvergoedingen
Beëindigingsvergoedingen worden uitgekeerd wanneer het dienstverband wordt beëindigd vóór de normale
pensioendatum, of wanneer een werknemer vrijwillig ontslag aanvaardt in ruil voor de voordelen. Het bedrijf
neemt beëindigingsvergoedingen op wanneer het bedrijf zich aantoonbaar heeft verbonden tot het beëindigen
van het dienstverband van huidige werknemers volgens een gedetailleerd formeel plan zonder de
mogelijkheid van intrekking, of de betaling van beëindigingsvergoedingen als gevolg van een aanbod gedaan
om vrijwillig ontslag te stimuleren. Vergoedingen die vervallen meer dan 12 maanden na de balansdatum
worden verdisconteerd tegen contante waarde.

Overige lange termijn verplichtingen
Betreffen verplichtingen voor jubilea, langdurige arbeidsongeschiktheid en, indien deze niet volledig betaalbaar
zijn binnen 12 maanden na het einde van de periode, bonussen en uitgestelde vergoedingen. De verwachte
kosten worden toegerekend over de loopbaan van de medewerkers met behulp van een boekhoudmethode
vergelijkbaar met die voor toegezegde pensioenregelingen, behalve actuariële winsten en verliezen en pensioenkosten
van verstreken diensttijd, welke onmiddellijk worden verantwoord.
Voorzieningen
Voor verplichtingen waarvan de datum en omvang van de uiteindelijke uitstroom van middelen niet zeker is,
heeft de groep een voorziening opgenomen. De voorziening wordt bepaald op basis van de best mogelijke
inschatting van de kosten nodig om te voldoen aan de uiteindelijke verplichting per balansdatum, verdisconteerd
tegen de disconteringsvoet voor belastingen, rekening houdend met de huidige marktbeoordelingen
voor de tijdswaarde van geld en de risico’s die inherent zijn aan de verplichting.
Omzet
De omzet betreft de reële waarde van de vergoeding die is ontvangen of waarop recht is verkregen ten aanzien
van de verkoop van goederen en diensten die binnen de normale bedrijfsactiviteiten van de onderneming
vallen. De omzet wordt exclusief over de omzet geheven belastingen of toegestane kortingen gepresenteerd.
Licenties
De onderneming verantwoordt omzet met betrekking tot softwarelicenties en producten wanneer overtuigend
bewijs van een overeenkomst bestaat (de beschikkingsmacht over het softwareproduct is overgedragen), er
geen significante onzekerheden bestaan omtrent acceptatie van het product, de vergoedingen vast liggen en
betrouwbaar zijn te bepalen en inning uitvoerbaar is. De onderneming hanteert de ‘residual method’ voor de
bepaling van de omzet in het geval dat contracten één of meerdere elementen bevat die in de toekomst geleverd
worden. Als er elementen zijn opgenomen in de afspraken met afnemers met een levering in de toekomst,
wordt de omzet gereserveerd op basis van de reële waarde van het nog niet geleverde element, zoals bepaald
op basis van leverancier specifiek objectief bewijs. Zodra op basis van het bewijs is vastgesteld dat aan alle
verplichtingen is voldaan of als alle goederen of diensten zijn geleverd, wordt de omzet verantwoord.
Services
Omzet met betrekking tot ondersteuning van klanten bestaat uit omzet afgeleid van contracten inzake technische
bijstand aan licentiehouders. Deze omzet wordt naar tijdsgelang van het contract genomen. Omzet met
betrekking tot netwerken bestaat uit omzet aan afnemers die onder een ‘application service provider (ASP)
model’ vallen. Binnen dit model betalen afnemers een maandelijks bedrag dat recht geeft op het gebruik van
de software van de onderneming op een beveiligde, gehoste server van derden. Deze omzet wordt genomen
(maandelijks) op het moment dat de diensten worden verleend, naar tijdsgelang van het contract.
hardware
Omzet op hardware wordt verantwoord zodra alle rechten en verplichtingen zijn overgedragen.
Overheidssubsidies
Overheidssubsidies die zijn ontvangen ten behoeve van investeringen worden over het algemeen in mindering
gebracht op de boekwaarde van de ontwikkelingskosten op het moment dat deze zich voordoen. Subsidies
voor kosten van de omzet worden in aftrek genomen op de kosten die zich binnen de groep voordoen. Indien
het behoud van een overheidssubsidie afhankelijk is van bepaalde criteria waar de groep aan moet voldoen,
wordt deze gereserveerd. Wanneer aan de criteria is voldaan valt de desbetreffende reservering vrij in de
winst-en-verliesrekening of wordt gesaldeerd met het gekochte actief.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
37

38
Financiële baten en lasten
financiële baten omvatten de rentebaten op beleggingen en vorderingen op gelieerde partijen. Rentebaten
worden verantwoord in de winst-en-verliesrekening, gebruikmakend van de effectieve rentemethode.
financiële lasten omvatten de rentelasten op leningen en schulden met betrekking tot gelieerde partijen.
Alle financieringskosten worden opgenomen in de winst-en-verliesrekening volgens de effectieve rentemethode.
Belastingen
Belastingen over het resultaat van het boekjaar bestaan uit acute en latente belastingen. De belastingen
worden geboekt in de winst-en-verliesrekening tenzij ze betrekking hebben op elementen die onmiddellijk in
het eigen vermogen worden geboekt, dan wel betrekking hebben op niet-gerealiseerde resultaten. In dat geval
worden de belastingen rechtstreeks in het eigen vermogen dan wel in niet-gerealiseerde resultaten verwerkt.
Acute belastingen omvatten de verwachte belastingschuld op het belastbaar inkomen van het jaar, waarbij
belastingtarieven gehanteerd worden die wettelijk bepaald zijn per balansdatum, plus eventuele aanpassingen
van belastingschulden van vorige jaren.
Latente belastingen worden gevormd voor de belastingeffecten op tijdelijke verschillen tussen boekwaarden
van activa en verplichtingen voor financiële rapportagedoeleinden en de bedragen gebruikt voor belastingdoeleinden.
Voor de volgende tijdelijke verschillen worden geen latente belastingen getroffen:
• fiscaal (niet) aftrekbare goodwill;
• initiële boeking van activa of verplichtingen die geen invloed hebben op de boekhoudkundige en
belastbare winst;
• verschillen met betrekking tot investeringen in dochterondernemingen in de mate dat een terugboeking in
de nabije toekomst onwaarschijnlijk is.
Voor de berekening worden belastingtarieven gehanteerd die op balansdatum wettelijk zijn vastgesteld,
danwel waartoe materieel reeds op balansdatum is besloten. Latente belastingvorderingen en –verplichtingen
worden gesaldeerd indien er een wettelijk afdwingbaar recht bestaat om kortlopende belastingverplichtingen
en –vorderingen te compenseren en ze betrekking hebben op belastingen geheven door dezelfde
belasting autoriteit op dezelfde belastbare entiteit, of op verschillende fiscale entiteiten die voornemens zijn
kort lopende belastingschulden en –vorderingen af te wikkelen tegen nominale waarde of waarbij belastingschulden
en –vorderingen gelijktijdig worden gerealiseerd.
Grondslagen voor het kasstroomoverzicht
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. Kasstromen in vreemde valuta zijn
omgerekend tegen een gemiddelde koers. Koers- en omrekeningsverschillen op liquide middelen worden
afzonderlijk gepresenteerd. In het kasstroomoverzicht wordt onderscheid gemaakt tussen kasstromen uit
operationele activiteiten, investerings- en financieringsactiviteiten.

3 Kritische schattingen en veronderstellingen
De groep maakt bepaalde schattingen en veronderstellingen met betrekking tot de toekomst. Schattingen en
beoordelingen worden voortdurend geëvalueerd op basis van ervaringen uit het verleden en factoren zoals
verwachtingen van toekomstige gebeurtenissen waarvan wordt aangenomen dat ze redelijk zijn in het licht van
de omstandigheden. In de toekomst kunnen de feitelijke ervaringen afwijken van deze schattingen en veronderstellingen.
De schattingen en veronderstellingen die een significant risico bevatten dat deze een materiële
aanpassing tot gevolg hebben op de boekwaarde van activa en passiva in het volgende financiële jaar, worden
hieronder besproken.
Beoordelingen, schattingen en veronderstellingen
(a) Bijzondere waardevermindering van goodwill
De groep is verplicht om jaarlijks te testen of de goodwill een bijzondere waardevermindering heeft ondergaan.
De realiseerbare waarde wordt bepaald op basis van berekeningen van de bedrijfswaarde, waarbij een
schatting van toekomstige kasstromen en de keuze van een disconteringsvoet om de netto contante waarde
van de kasstromen te kunnen berekenen, vereist zijn. De werkelijke uitkomsten kunnen verschillen van de
verwachtingen. Meer informatie inclusief boekwaarden, is opgenomen onder verwijzingen 12 en 13.
(b) Bijzondere waardevermindering van immateriële vaste activa
De groep is verplicht om jaarlijks te testen of de immateriële vaste activa een bijzondere waardevermindering
heeft ondergaan. De realiseerbare waarde wordt bepaald op basis van berekeningen van
de bedrijfswaarde, waarbij een schatting vereist is van de toekomstige uitstroom van kasmiddelen die
verwacht wordt voordat het actief klaar is voor gebruik of klaar is voor verkoop. Daarnaast wordt een
keuze gemaakt van een disconteringsvoet ten behoeve van de berekening van de netto contante waarde
van de kasstromen. De werkelijke uitkomsten kunnen verschillen van de verwachtingen. Meer informatie,
inclusief boekwaarden, is opgenomen onder verwijzingen 11, 12 en 13.
(c) Aannames met betrekking tot pensioenen
De kosten, activa en passiva met betrekking tot de toegezegde pensioenregelingen van de groep, worden
bepaald op basis van methodes die uitgaan van actuariële schattingen en veronderstellingen. Details met
betrekking tot de belangrijkste veronderstellingen worden uiteengezet onder verwijzing 28. De groep
maakt gebruik van adviezen van onafhankelijke actuarissen ten aanzien van de geschiktheid van deze
veronderstellingen. Veranderingen in de gebruikte aannames kunnen een effect hebben op het overzicht
van het totaalresultaat en op de balans.
(d) Aannames met betrekking tot de voorziening voor jubilea
De kosten voor jubilea worden bepaald met behulp van methodes die uitgaan van veronderstellingen,
zoals vermeld in verwijzing 27. Veranderingen in de gebruikte aannames kunnen een effect hebben op de
winst-en-verliesrekening en op de balans.
(e) Bepaling van de reële waarden van immateriële vaste activa verkregen in bedrijfscombinaties
De reële waarde van immateriële vaste activa is gebaseerd op de netto contante waarde van kasstromen die
zullen toevloeien naar de onderneming als gevolg van het gebruik en eventueel de verkoop van het actief.
(f) Aannames met betrekking tot de voorziening voor oninbare debiteuren
De kosten voor mogelijke oninbaarheid van vorderingen worden bepaald op grond van veronderstellingen.
Bijzondere waardeverminderingen worden opgenomen wanneer er objectieve aanwijzingen zijn
(zoals grote financiële problemen bij de klant of bij verzuim van of grote vertraging in betalingen) dat
de groep niet in staat zal zijn om alle bedragen te innen, zoals vastgesteld in de voorwaarden voor
debiteuren. De omvang van een dergelijke voorziening is het verschil tussen de netto boekwaarde en de
contante waarde van de toekomstige kasstromen in verband met de oninbare vordering.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
39

40
4 Bepaling van reële waarden
Een aantal van de waarderingsgrondslagen en toelichtingen van de groep vereist bepaling van de reële waarde
voor zowel financiële en niet-financiële activa en passiva. Reële waarden zijn vastgesteld ten behoeve van
prestatiemeting en informatievoorziening en zijn gebaseerd op de volgende methodes. Verdere informatie met
betrekking tot aannames gemaakt in de bepaling van de reële waarden is opgenomen in de toelichting van de
desbetreffende post.
Debiteuren en overige vorderingen
De reële waarde van debiteuren en overige vorderingen wordt geschat op de contante waarde van toekomstige
kasstromen, verdisconteerd tegen marktrente op de balansdatum.
Financiële instrumenten
De groep bepaalt de reële waarde van niet genoteerde financiële instrumenten, zoals renteswaps en -caps,
met gebruikmaking van waarderingstechnieken. De aangegeven marktwaarde van renteswaps is afgeleid van
de schatting van de bank van de gemiddelde koers op de datum vermeld. Voor het maken van deze inschatting
maakt de bank gebruik van ‘close of business’ marktgegevens. Deze technieken worden significant beïnvloed
door de gehanteerde veronderstellingen. In dit kader kan de bepaalde inschatting van de reële waarde niet
altijd worden onderbouwd door vergelijking met onafhankelijke markten. In veel gevallen zal dit bedrag niet
ineens worden gerealiseerd.
5 financiële instrumenten – Risico management
De financiële instrumenten van de groep, anders dan derivaten, betreffen leningen u/g en o/g, liquide middelen
en diverse items als handelsdebiteuren en schulden die rechtstreeks verband houden met de dagelijkse
operationele activiteiten.
De groep heeft te maken met risico’s die voortvloeien uit het gebruik van financiële instrumenten. Deze toelichting
beschrijft de doelstellingen van de onderneming, haar beleid en de processen om de impact van deze
risico’s te meten. Verdere kwantitatieve informatie met betrekking tot deze risico’s wordt gepresenteerd in de
jaarrekening.
Er zijn geen substantiële veranderingen geweest in de mate waarin de groep wordt blootgesteld aan risico’s
voortvloeiend uit het gebruik van financiële instrumenten of in de doelstellingen van de onderneming, haar
beleid en de processen die gebruikt worden om de impact van deze risico’s te meten, tenzij anders vermeld in
de toelichting.

Financiële activa
In duizenden Euro’s 2012 2011
Boekwaarde Maximale
exposure
Boekwaarde Maximale
exposure
Leningen u/g 1.180 1.180 1.176 1.176
Derivaten - - 3 3
Debiteuren 29.641 29.641 21.653 21.653
Vooruitbetaalde bedragen 10.226 10.226 8.124 8.124
Overige vorderingen 2.920 2.920 2.538 2.538
Liquide middelen 25.141 25.141 30.140 30.140
Totaal financiële activa 69.108 69.108 63.634 63.634
Banken
De groep houdt een significant bedrag aan bij de volgende bancaire instellingen:
Rating per
31 december 2012
Rating per
31 december 2011
ABN AMRO Bank N.V. A A+
Rabobank AA- AA
Het management bewaakt het gebruik van de kredietlimieten regelmatig en verwacht geen verliezen ten
aanzien van slechte prestaties van de tegenpartijen per balansdatum.
Risico’s
De belangrijkste risico’s voor de onderneming zijn:
• Renterisico met betrekking tot leningen met een variabele rente;
• Kredietrisico met betrekking tot uitstaande posities met banken en debiteuren;
• Liquiditeitsrisico met betrekking tot de mogelijkheden om leningen en kredieten af te lossen.
Renterisico
De onderneming heeft een renterisico onderkend met betrekking tot haar leningen en kredieten. Het
merendeel van de leningen heeft een variabel renterisico. Het is het beleid van de onderneming om een
interestrisico tussen de 75% en 100% af te dekken. Hiervoor heeft de onderneming een beperkt risico op
renteschommelingen.
kredietrisico
De groep heeft geen derivaten ter dekking van kredietrisico’s, echter in bepaalde gevallen zal risicobeheersing
op deze wijze plaatsvinden, indien het risico in grote mate is geconcentreerd. De onderneming heeft een risico
onderkend dat banken en debiteuren niet in staat zijn om de schulden aan de onderneming af te lossen.
Voor banktegoeden heeft men enkel banken geselecteerd met minimaal een A-rating. Ten aanzien van overige
vorderingen bewaakt de onderneming actief haar openstaande vorderingen.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
41

42
Kwantitatieve toelichting van het kredietrisico in relatie tot financiële activa zijn hieronder weergegeven.
Verdere toelichting met betrekking tot handelsdebiteuren en overige vorderingen welk niet zijn vervallen of
afgewaardeerd, is opgenomen in verwijzing 17.
Liquiditeitsrisico
Liquiditeitsrisico’s ontstaan bij het managen van het werkkapitaal en de kosten van financiering en aflossing
van deze financieringen door de groep. Het betreft het risico dat de groep op problemen stuit bij het voldoen
aan haar financiële verplichting op het moment dat zij deze verschuldigd is.
Het beleid van de groep is continu voldoende liquide middelen te bezitten om schulden af te lossen wanneer
deze verschuldigd zijn. De onderneming bereikt deze doelstelling door haar Net debt to EBITDA ratio lager te
houden dan 3.
Het liquiditeitsrisico van elke deelneming wordt decentraal gemanaged op basis van een eigen budget.
De budgetten zijn in overleg met de raad van bestuur vooraf geaccordeerd. Hierdoor kan op groepsniveau
op de doelstellingen geanticipeerd worden. In het geval dat een verruiming van het budget nodig is, dient er
afstemming plaats te vinden met de financiële directeur van de groep. Bij een bepaalde omvang dient tevens
het akkoord van de raad van bestuur verkregen te worden.
Verdere details zijn uiteengezet in de volgende toelichtingen:
• Handelscrediteuren en overige schulden – Verwijzing 30
• Leningen en kredieten – Verwijzing 26
• financiële passiva (derivaten) – Verwijzing 15
Toelichting financiering
De onderneming heeft kapitaalvereisten opgelegd gekregen van banken en overige aanbieders van leningen.
Deze vereisten zijn gebaseerd op de Net debt to EBITDA ratio en de zogenaamde Debt Service Coverage Ratio
(DSCR). De eerstgenoemde mag niet meer bedragen dan 3. De DSCR moet hoger zijn dan 1,1.
6 Omzet
In duizenden Euro’s 2012 2011
Services 189.560 182.530
Licenties 10.355 13.099
Hardware 1.195 1.055
Omzet 201.110 196.684

7 Lonen en salarissen
Het gemiddeld aantal werknemers op basis van een volledig dienstverband gedurende 2012 inclusief directie
bedroeg 1.669 (2011: 1.654).
In de lonen en salarissen is voor een bedrag van € 13.020.000 (2011: € 11.614.000) aan sociale lasten begrepen
en voor een bedrag van € 6.274.000 (2011: € 7.611.000) aan pensioenlasten.
8 Overige bedrijfskosten
Accountantskosten
De fee voor de controle van de geconsolideerde jaarrekening 2012 door BDO Audit & Assurance B.V. bedroeg
circa € 192.000 (2011: € 280.000).
9 Vennootschapsbelasting
Het belastingbedrag over 2012 sluit als volgt aan op het resultaat volgens de winst-en-verliesrekening:
In duizenden Euro’s 2012 2011
Resultaat voor belastingen 15.020 7.884
Belastingen tegen nominaal tarief van 25% (2011: 25%) 3.755 1.971
Opstaptarief -40 -40
Aanpassing voor goodwill -1.166 -1.147
Beperkt aftrekbare kosten 117 136
Niet-aftrekbare kosten 2 53
Niet-aftrekbare interest 140 114
Investeringsaftrek -6 -6
Belastingvoordeel als gevolg van innovatiebox -265 -184
Beschikbare compensabele verliezen 3 732
Renteswap - 46
Afwijkende buitenlandse belastingtarieven 15 -29
Belastingen voorgaande jaren -47 464
Belastinglast 2.508 2.110
In bovenstaand overzicht is het in Nederland geldende nominale tarief van 25% gehanteerd (2011: 25%).
De effectieve belastingdruk bedraagt in 2012 16,7% (2011: 26,8%). De afwijking in de belastingdruk ten opzichte
van voorgaand jaar wordt voornamelijk veroorzaakt door een afwaardering in 2011 van de actieve latentie voor
compensabele verliezen en door in 2011 verwerkte correcties op belastingposities uit eerdere jaren.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
43

44
10 Materiële vaste activa
In duizenden Euro’s Gebouwen
Aanschafwaarden
en
terreinen
Machines
en
installaties
Overige
vaste
activa
Vooruit­
betaling
op activa
Saldo per 1 januari 2011 2.056 120 23.181 15 25.372
Investeringen 322 29 5.360 - 5.711
Nieuwe consolidaties - - 4.139 - 4.139
Desinvesteringen -12 - -321 -15 -348
Saldo per 31 december 2011 2.366 149 32.359 - 34.874
Saldo per 1 januari 2012 2.366 149 32.359 - 34.874
Investeringen 162 38 3.892 - 4.092
Activa/passivatransactie - - 20 - 20
Desinvesteringen -171 -4 -532 - -707
Bestemd voor verkoop - - -843 - -843
Saldo per 31 december 2012 2.357 183 34.896 ­ 37.436
Afschrijvingen
Saldo per 1 januari 2011 -1.057 -97 -17.199 - -18.353
Afschrijvingen -331 -14 -4.426 - -4.771
Nieuwe consolidaties - - -2.564 - -2.564
Desinvesteringen 7 - 279 - 286
Saldo per 31 december 2011 -1.381 -111 -23.910 - -25.402
Saldo per 1 januari 2012 -1.381 -111 -23.910 - -25.402
Afschrijvingen -310 -22 -4.460 - -4.792
Bijzondere waardeverminderingen - - -30 - -30
Desinvesteringen 169 3 452 - 624
Bestemd voor verkoop - - 843 - 843
Saldo per 31 december 2012 ­1.522 ­130 ­27.105 ­ ­28.757
Boekwaarden
Per 1 januari 2011 999 23 5.982 15 7.019
Per 31 december 2011 985 38 8.449 - 9.472
Per 31 december 2012 835 53 7.791 - 8.679
Ten behoeve van de bankleningen zijn de materiële vaste activa van de groep verpand.
Totaal

11 Immateriële vaste activa
In duizenden Euro’s Goodwill Ontwikkel­
Aanschafwaarden
kosten
IE rechten
en han ­
delsnamen
klant­
porte­
feuilles
Saldo per 1 januari 2011 23.827 36.088 4.263 53.090 117.268
Investeringen 12.802 8.562 83 - 21.447
Nieuwe consolidaties - - 11.128 10.518 21.646
Desinvesteringen - -730 - - -730
Saldo per 31 december 2011 36.629 43.920 15.474 63.608 159.631
Saldo per 1 januari 2012 36.629 43.920 15.474 63.608 159.631
Investeringen - 8.570 900 - 9.470
Activa/passivatransactie - - - 840 840
Desinvesteringen - -8.580 -44 - -8.624
Bestemd voor verkoop - -4.784 -2.500 - -7.284
Saldo per 31 december 2012 36.629 39.126 13.830 64.448 154.033
Afschrijvingen en bijzondere waardeverminderingen
Saldo per 1 januari 2011 - -17.728 -1.979 -8.266 -27.973
Afschrijvingen - -4.646 -1.956 -3.659 -10.261
Nieuwe consolidaties - - -878 - -878
Desinvesteringen - 730 - - 730
Bijzondere waardeverminderingen - -3.093 - - -3.093
Saldo per 31 december 2011 - -24.737 -4.813 -11.925 -41.475
Saldo per 1 januari 2012 - -24.737 -4.813 -11.925 -41.475
Afschrijvingen - -5.155 -2.291 -3.784 -11.230
Desinvesteringen - 8.559 44 - 8.603
Bijzondere waardeverminderingen - -3.825 - - -3.825
Bestemd voor verkoop - 3.948 1.786 - 5.734
Saldo per 31 december 2012 ­ ­21.210 ­5.274 ­15.709 ­42.193
Boekwaarden
Per 1 januari 2011 23.827 18.360 2.284 44.824 89.295
Per 31 december 2011 36.629 19.183 10.661 51.683 118.156
Per 31 december 2012 36.629 17.916 8.556 48.739 111.840
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
Totaal
45

46
De inschatting van de economische levensduur van de immateriële vaste activa is als volgt:
Goodwill Onbepaald
Ontwikkelkosten 7 jaar
Intellectueel eigendom en handelsnamen 5 - 10 jaar
Klantportefeuilles 10 - 22 jaar
12 Goodwill
De boekwaarde van de goodwill is toegerekend aan de volgende kasstroomgenererende eenheden:
In duizenden Euro’s 2012 2011
PinkRoccade Local Government 12.951 12.951
PharmaPartners 9.556 9.556
PinkRoccade Healthcare 8.409 8.409
Everest 3.971 3.971
TASS 1.066 1.066
Yonder 676 676
13 Bijzondere waardeverminderingen
36.629 36.629
Goodwill
De realiseerbare waarde van een kasstroomgenererende eenheid wordt jaarlijks getoetst aan de hand van
bedrijfswaardeberekeningen, waarbij de vijfjarenbegroting van iedere kasstroomgenererende eenheid als
basis wordt gehanteerd. De bedrijfswaarde wordt geschat aan de hand van de discounted cashflow methode,
waarbij een WACC wordt gehanteerd van 13,6% (2011: 13,6%). Op basis van de uitgevoerde tests zijn bijzondere
waardeverminderingen niet nodig gebleken.
Overige immateriële vaste activa
Ten aanzien van de geactiveerde ontwikkelkosten is een bijzondere waardevermindering nodig gebleken. In 2012
is gebleken dat een aantal projecten gebaseerd was op verouderde technologie, derhalve is een waardevermindering
verwerkt.
Materiële vaste activa
Op de overige vaste activa is voor € 30.000 een waardevermindering verwerkt in verband met de voorgenomen
verkoop van deze activa voor € 3.000.

14 Deelnemingen
Total Specific Solutions (TSS) B.V. heeft ultimo 2012 de volgende deelnemingen, welke eveneens zijn opgenomen
in deze geconsolideerde jaarrekening:
Belang per 31 december
Vennootschap 2012 2011
KZA Holding B.V., Blaricum 70,49% 70,49%
Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V., Baarn 70,49% (indirect) 70,49% (indirect)
Top Talent Consultancy B.V., Baarn 95,01% 95,01%
Co-Maker Holding B.V., ‘s-Gravenhage 100% 100%
Rorema Beheer B.V., ‘s-Gravenhage 100% (indirect) 100% (indirect)
Co-Maker B.V., ‘s-Gravenhage 100% (indirect) 100% (indirect)
TASS Holding B.V., Eindhoven 91,21% 92%
TASS B.V., Eindhoven 91,21% (indirect) 92% (indirect)
TASS Belgium N.V., Leuven, België 91,21% (indirect) 92% (indirect)
Yonder Holding B.V., Blaricum 85% 85%
Yonder Nederland B.V., Blaricum 85% (indirect) 85% (indirect)
Yonder SRL, Cluj Napoca, Roemenië 85% (indirect) 85% (indirect)
Everest Holding B.V., Blaricum 51,02% 51,02%
Everest B.V., ‘s-Hertogenbosch 51,02% (indirect) 51,02% (indirect)
PharmaPartners B.V., Oosterhout 75% 75%
H.I. Systems B.V., Breda 75% (indirect) 75% (indirect)
TSS TH 6 B.V., Apeldoorn 100% 100%
TSS TH 5 B.V., Apeldoorn 92,82% 92,19%
TSS TH 4 B.V., Apeldoorn 92,82% (indirect) 92,19% (indirect)
PinkRoccade Local Government B.V., Eindhoven 97,5% (indirect) 96,25% (indirect)
PinkRoccade Local Government Samenlevingszaken B.V., Breda n.v.t. 96,25% (indirect)
PinkRoccade Healthcare B.V., Apeldoorn 88% (indirect) 88% (indirect)
PinkRoccade Gezondheidszorg B.V., Apeldoorn 88% (indirect) 88% (indirect)
Tenzij anders vermeld, zijn bovengenoemde vennootschappen gevestigd in Nederland.
Op 29 augustus 2011 heeft PinkRoccade Local Government B.V. een 100% belang verkregen in PinkRoccade
Local Government Samenlevingszaken B.V. (voorheen Planconsult B.V.). Op 31 augustus 2012 zijn PinkRoccade
Local Government B.V. en PinkRoccade Local Government Samenlevingszaken B.V. gefuseerd.
Door middel van een notariële akte d.d. 31 december 2012 worden de activiteiten met betrekking tot de business
unit Aquima juridisch gescheiden van Everest B.V. en opgenomen in een nieuwe entiteit genaamd Aquima B.V.
De effectieve splitsing is per 1 januari 2013. De waarde van de te splitsen activa volgens het voorstel van de
splitsing bedraagt € 1.220.000, berekend op basis van het tussentijds financieel verslag d.d. 30 september
2012. De waarde is gebaseerd op de Nederlandse grondslagen.
Op 23 januari 2013 heeft Total Specific Solutions (TSS) B.V. 1,62% van haar belang in TASS Holding B.V.
verkocht voor een bedrag van circa € 131.000.
In verwijzing 25 wordt een nadere toelichting op de mutaties in de deelnemingen en de verwerkingswijze gegeven.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
47

48
15 Derivaten
De derivaten worden aangemerkt als hedge-instrumenten.
kasstroom renteswaps en ­caps
De groep beheerst haar renterisico door gebruik te maken van renteswaps en –caps. De groep sluit in zijn
algemeenheid langlopende leningen af tegen variabele rente en ruilt deze naar vaste tarieven.
Het originele bedrag van de leningen waarvoor renteswaps overeenkomsten als hedge-instrument worden
gebruikt, bedraagt per 31 december 2012 € 27.137.500 (2011: € 25.262.500). De reële waarde bedraagt per
31 december 2012 € 651.708 (2011: € 706.761). Daarnaast is een renteswap afgesloten, welke sinds boekjaar
2011 niet meer voldoet aan de eisen van hedge-accounting. De reële waarde van deze renteswap bedraagt
per 31 december 2012 € 126.544 (2011: € 195.769). Vanwege de met de bank afgesproken afwikkeling van deze
renteswap voor nihil, is deze renteswap niet gewaardeerd ultimo 2012.
Het originele bedrag van de leningen waarvoor rentecap overeenkomsten als hedge-instrument worden
gebruikt, bedraagt per 31 december 2012 € 13.650.000 (2011: € 13.650.000). De reële waarde bedraagt per
31 december 2012 nihil (2011: € 3.075).
De belangrijkste rentes die zijn geruild bedroegen 1-maands EURIBOR en 3-maands EURIBOR. Winsten en
verliezen, verantwoord in de kasstroomhedge reserve in het vermogen (verwijzing 24) op renteswap- en
rentecap contracten per 31 december 2012, zullen via het geconsolideerde overzicht totaalresultaat worden
verwerkt. Toelichting op de looptijden van de leningen is opgenomen onder verwijzing 26.
16 Leningen u/g
De leningen u/g betreffen leningen verstrekt aan aandeelhouders van de groepsmaatschappijen. Rente wordt berekend
op basis van 3-maands EURIBOR plus 200 punten. Er zijn geen vaste aflossingsschema’s overeengekomen.

17 Handelsdebiteuren en overige vorderingen
In duizenden Euro’s 2012 2011
Handelsdebiteuren 29.641 21.653
Overige vorderingen 2.920 2.538
32.561 24.191
De boekwaarde van de handelsdebiteuren en overige vorderingen benadert hun reële waarde, welke is gebaseerd
op een schatting van de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde wordt bepaald door berekening
van de contante waarde van de verwachte toekomstige kasstromen. De handelsdebiteuren zijn verpand aan de
ABN AMRO Bank N.V. ten behoeve van de rollover leningsfaciliteiten en de rekening-courant faciliteiten.
Per 31 december 2012 waren handelsvorderingen voor een bedrag van € 10.100.000 (2011: € 6.247.000)
vervallen maar niet afgewaardeerd. Deze hebben betrekking op de klanten welke geen historie hebben qua
oninbaarheid. De ouderdom van deze vorderingen is als volgt:
In duizenden Euro’s 2012 2011
Tot 30 dagen 5.460 4.301
30 tot 60 dagen 1.045 1.466
60 tot 90 dagen 1.443 317
Meer dan 90 dagen 2.152 163
10.100 6.247
Het bedrag van de per 31 december 2012 vervallen en afgewaardeerde vorderingen bedroeg € 370.000 (2011:
€ 417.000). De voorziening bedroeg per 31 december 2012 € 311.000 (2011: € 350.000).
De mutatie in de voorziening dubieuze debiteuren van de groep is als volgt:
In duizenden Euro’s 2012 2011
Begin van het jaar 350 372
Nieuwe consolidaties - 92
Voorzien in het boekjaar 165 -22
Afgeschreven vorderingen - 17
Posten waarvan voorziening niet nodig is gebleken -204 -109
311 350
De mutatie in de voorziening voor oninbare debiteuren is verwerkt op de regel overige bedrijfskosten in de
geconsolideerde winst-en-verliesrekening.
De overige financiële activa opgenomen onder de handelsvorderingen en overige vorderingen bevatten geen
activa met bijzondere waardeverminderingen.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
49

50
18 Overlopende activa
De overlopende activa bestaan overwegend uit uitgaven welke betrekking hebben op bedrijfskosten van het
volgende financiële jaar.
19 Liquide middelen
In duizenden Euro’s 2012 2011
ABN AMRO Bank N.V. 17.866 22.836
Rabobank 6.490 6.858
Overigen 785 446
25.141 30.140
Een bedrag van € 64.000 staat niet ter vrije beschikking van de groep (2011: € 216.000). De groep heeft ultimo
2012 een creditstand ter grootte van circa € 3.692.000 bij bovengenoemde kredietinstellingen (verwijzing 26).
20 Aandelenkapitaal
Per 31 december 2012 bestond het nominaal Aandelenkapitaal uit 9.000.000 normale aandelen met een
waarde van € 0,01. Uitgegeven en volgestort zijn 1.800.000 aandelen.
Reserve Omschrijving en doel
Agioreserve Bedrag dat meer is betaald voor aandelenkapitaal dan de
nominale waarde van de aandelen.
Wettelijke reserve Gevormd voor het bedrag van de geactiveerde ontwikkelkosten.
Dit bedrag kan niet worden uitgekeerd.
Kasstroomhedge reserve Gevormd voor waardeveranderingen van financiële instrumenten
die kwalificeren als kasstroomhedge.
Reserve omrekenverschillen Resultaten als gevolg van omrekenverschillen ontstaan door
omrekening van activiteiten in vreemde valuta naar Euro’s.
Overige reserves Alle overige winsten en verliezen, alsmede transacties met
aandeelhouders die niet elders verantwoord zijn, als
dividenduitkeringen.

21 Analyse van bedragen verantwoord in het overzicht totaalresultaat
In duizenden Euro’s kasstroom­
hedge reserve
Reserve
omreken ­
verschillen
Overige
reserves
Stand per 31 december 2011
Resultaten op hedge instrumenten 243 - -
Koersresultaten als gevolg van activiteiten in vreemde valuta - -17 -
Actuariële resultaten als gevolg van toegezegde pensioenregeling - - 1.102
Belastingen -15 - -276
228 -17 826
Stand per 31 december 2012
Resultaten op hedge instrumenten 295 - -
Koersresultaten als gevolg van activiteiten in vreemde valuta - -42 -
Actuariële resultaten als gevolg van toegezegde pensioenregeling - - 1.102
Belastingen -28 - -276
22 Agioreserve
Deze reserve is vrij uitkeerbaar.
267 ­42 826
In duizenden Euro’s 2012 2011
Per 1 januari 19.847 16.171
Toevoegingen - 4.500
Onttrekking van / Toevoeging aan wettelijke reserve 384 -824
per 31 december 20.231 19.847
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
51

52
23 Wettelijke reserve
De wettelijke reserve betreft reserves door de groepsmaatschappijen gevormd ter hoogte van de geactiveerde
ontwikkelkosten en omrekenverschillen.
In duizenden Euro’s 2012 2011
Per 1 januari 19.166 18.359
Mutatie naar overige reserves -21 -17
Toevoeging aan / Onttrekking van agioreserve -384 824
per 31 december 18.761 19.166
De wettelijke reserve wordt als volgt gespecificeerd:
Reserve geactiveerde ontwikkelkosten 18.799 19.183
Reserve omrekenverschillen -38 -17
per 31 december 18.761 19.166
24 Kasstroomhedge reserve
In duizenden Euro’s 2012 2011
Per 1 januari -529 -757
Resultaten op hedge-instrumenten 63 228
per 31 december ­466 -529
25 Overige reserves
In duizenden Euro’s 2012 2011
Per 1 januari -937 -8.049
Resultaat bestemming 4.132 6.711
Actuariële resultaten - 826
Wijziging in belangen 96 -187
Resultaten op hedge-instrumenten 4 -238
per 31 december 3.295 -937
De wijzigingen in het eigendomsbelang in dochterondernemingen in 2011, ter grootte van circa € 187.000,
betrof de volgende mutaties:
Verkoop van 25%-belang van PharmaPartners B.V.;
Overname van 15%-belang in Yonder Holding B.V.;
Overname van 2,53%-belang in TSS TH5 B.V.;
Overname van 3,33%-belang in TASS Holding B.V.

De wijzigingen in het eigendomsbelang in dochterondernemingen in 2012, ter grootte van circa € 96.000,
betrof de volgende mutaties:
Overname van 1,13%-belang in TSS TH5 B.V.;
Verkoop van 0,49%-belang in TSS TH5 B.V.;
Verkoop van 0,79%-belang in TASS Holding B.V.
Aangezien deze mutaties niet geresulteerd hebben in een wijziging in overwegende zeggenschap, zijn deze
transacties verwerkt als vermogensmutaties.
26 Leningen o/g
In duizenden Euro’s 2012 2011
Langlopend
Kredietinstellingen 18.408 30.503
Overige leningen 19.130 19.884
37.538 50.387
kortlopend
Aflossingsverplichtingen 10.707 9.642
Kredietinstellingen 3.692 2.586
14.399 12.228
Totaal leningen o/g 51.937 62.615
kredietinstellingen
Aan de dochterondernemingen zijn rollover leningen door ABN AMRO Bank N.V. verstrekt. De leningen welke
per jaareinde niet volledig waren afgelost, hadden een hoofdsom van circa € 66.000.000. De aflossingsverplichting
voor 2013 bedraagt circa € 9.900.000.
Naast de rollover leningen hebben ABN AMRO Bank N.V. en Rabobank kredieten in rekening-courant ter
hoogte van circa € 10.570.000 verleend.
De zekerheden betreffen:
• pandrecht op aandelen van groepsmaatschappijen;
• pandrecht op rechten uit hoofde van aan- en verkoopovereenkomsten;
• pandrecht op handelsvorderingen;
• pandrecht op voorraden;
• pandrecht op overige vaste activa.
Overige leningen
De overige leningen betreffen drie leningen (2011: vier leningen), waarvan de rente varieert, evenals in 2011,
tussen 3-maands EURIBOR en 9%. Er is geen aflossingsschema overeengekomen. De aflossingsverplichting
ultimo 2012 bedraagt derhalve nihil. Ultimo 2012 is één lening (2011: twee leningen) met een bedrag van
€ 3.288.000 (2011: € 4.490.000) achtergesteld ten opzichte van de leningen verstrekt door ABN AMRO Bank N.V.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
53

54
27 Personeelsbeloningen
De verplichtingen uit hoofde van personeelsbeloningen betreffen:
In duizenden Euro’s 2012 2011
Voorziening voor pensioenen 40 40
Jubileumvoorziening 279 308
319 348
Voorzieningen
In duizenden Euro’s jubileum pensioenen Totaal
Per 1 januari 2012 308 40 348
Ten laste van winst-en-verliesrekening 13 - 13
Uitbetaling gedurende het jaar -42 - -42
per 31 december 2012 279 40 319
jubileum
De jubileumvoorziening heeft een langlopend karakter. Op balansdatum wordt de verplichting opgenomen
tegen de beste schatting van de contante waarde van de bedragen die nodig zijn in de toekomst. De hoogte
van de verplichting is afhankelijk van de duur van het dienstverband van de medewerkers en weerspiegelen
de waarschijnlijkheid dat betaling vereist zal zijn. De netto-verplichting van het jubileum is het toekomstige
voordeel door werknemers opgebouwd voor hun dienstverband.
pensioen
De voorziening is opgenomen voor het ingeschatte bedrag dat in de toekomst betaald moet worden voor
vervroegd pensioen van voormalig werknemers.
28 Pensioenregelingen
Algemeen
Het bedrijf biedt pensioenregelingen voor haar medewerkers. De pensioenuitkeringen zijn gebaseerd op
de verwachte gemiddelde salarisstijgingen. De financiering van deze pensioenregeling is toegewezen aan
verzekeringsmaatschappijen en een pensioenfonds. De jaarlijkse bijdragen worden opgenomen als kosten.
De aansprakelijkheid omvat alle aanvullende bijdragen voor de indexering van verstreken diensttijden over
de verslagperiode verleend op de balansdatum. Voor de afdrachten die nog niet betaald zijn op balansdatum,
wordt een verplichting opgenomen. Bedragen die afkomstig zijn uit winstdeling, worden afgetrokken van
de pensioenlasten en verantwoord als vorderingen, voor zover de vennootschap deze rechten kan opeisen.
Aangezien dit vorderingen en verplichtingen op korte termijn betreft, zijn deze gewaardeerd tegen
nominale waarde.

De risico’s van loonstijgingen, prijscompensatie en wijzigingen in het rendement van de beleggingen kan
leiden tot toekomstige veranderingen in de jaarlijkse bijdrage. Met deze risico’s is geen rekening gehouden bij
het bepalen van de aansprakelijkheid ten opzichte van een verzekeringsmaatschappij of een pensioenfonds op
de balansdatum. In het geval van een tekort in de pensioenregeling, is de entiteit niet verplicht om het tekort
aan te vullen met extra afstortingen, anders dan hogere toekomstige uitkeringen.
pharmapartners
PharmaPartners had een toegezegde pensioenregeling getroffen voor haar werknemers. Aangezien de pensioen
regeling per 31 december 2012 is beëindigd zijn er per balansdatum geen fondsbeleggingen of verplichtingen meer.
De pensioenlasten bedroegen in 2012 € 2.290.000.
Details van de door PharmaPartners getroffen toegezegde pensioenregeling luiden als volgt:
In duizenden Euro’s 2012 2011
Aansluiting naar de jaarrekening
Reële waarde van de fondsbeleggingen - 22.256
Contante waarde toegezegde pensioenaanspraken - -15.655
Totaal ­ 6.601
Beperking door “asset ceiling” - -6.601
Niet verwerkte actuariële resultaten - -
Netto activa/(schulden) ­ -
Samenvatting fondsbeleggingen
Stand begin boekjaar 22.256 -
Geacquireerd door middel van bedrijfscombinaties - 17.462
Verwachte opbrengsten 1.259 922
Bijdragen door de werkgever 2.313 1.658
Betaalde pensioenen -482 -468
Settlements - 196
Actuariële resultaten 571 2.486
Beëindiging regeling -25.917 -
Stand einde jaar ­ 22.256
Samenstelling fondsbeleggingen
Aandelen - 6.470
Obligaties - 13.335
Vastgoed - 1.395
Liquide middelen - 1.056
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
­ 22.256
55

56
In duizenden Euro’s 2012 2011
Samenvatting verplichtingen
Saldo aanvang boekjaar 15.655 -
Geacquireerd door middel van bedrijfscombinaties - 18.564
Verwachte opbrengsten 859 962
Bijdragen door de werkgever 1.239 1.381
Betaalde pensioenen -482 -468
Settlements 3.303 -4.784
Bijdragen deelnemers 23 -
Beëindiging regeling -20.597 -
Actuarieel resultaat ­ 15.655
cumulatief actuarieel resultaat verantwoord in het
overzicht niet gerealiseerde resultaten
Beginstand 1.102 -
Gedurende het jaar verantwoord - 1.102
Eindstand 1.102 1.102
Opgenomen in de administratieve lasten
Bijdragen door de werkgever 1.239 1.381
Betaalde pensioenen -482 -468
Actuariële uitgangspunten
757 913
2012
in %
Disconteringsvoet verplichtingen 4,50 5,20
Verwacht rendement op fondsbeleggingen 4,50 5,50
Verwachte salarisstijgingen 2,00 2,00
Verwachte indexering inactieven 2,00 2,00
Inflatie 2,00 2,00
Het verwachte rendement op fondsbeleggingen is gelijk aan het gewogen gemiddelde rendement van de
verschillende fondsbeleggingen, op basis van overleg met de actuaris.
Veronderstellingen aangaande toekomstige sterftetafels zijn gebaseerd op gangbare statistieken
en verwachtingen.
De levensverwachting in jaren van gepensioneerden met een leeftijd op 31 december 2012 van 65 is bepaald
op basis van “AG Prognoses table 2012-2062 with adjustment table HM” (2011: 2010-2060).
2011
in %

29 Belastinglatenties
De belastinglatenties zijn verantwoord voor tijdelijke verschillen en tegen een tarief van 25% (2011: 25%).
De mutaties zijn als volgt:
In duizenden Euro’s 2012 2011
Per 1 januari -9.836 -5.578
Opgenomen als gevolg van purchase price allocation - -4.281
Verantwoord via winst­en­verliesrekening
Belastinglast 285 314
Verantwoord via overzicht niet gerealiseerde resultaten
Resultaat op hedge-instrumenten in Kasstroomhedges -13 -15
Actuarieel resultaat op toegezegd pensioenregeling - -276
per 31 december ­9.564 -9.836
Belastinglatenties zijn verantwoord voor verrekenbare verliezen en andere tijdelijke verschillen, waarvan het
management verondersteld dat deze kunnen worden gecompenseerd of gerealiseerd.
Mutaties in actieve en passieve latenties (vóór saldering wanneer dit is toegestaan volgens IAS 12) worden
hierna weergegeven. In onderstaand overzicht worden de details van de verwerkingswijze vermeld
(winst-en-verliesrekening of overzicht niet gerealiseerde resultaten):
In duizenden Euro’s Actief
2011
passief
2011
Netto
2011
Uit ppA
2011
(T.l.v.) /
T.g.v.
V&W 2011
(T.l.v.) /
T.g.v.
OTR 2011
Materiële vaste activa (afschrijvingsverschillen)
Immateriële vaste activa (ontwikkel-
455 -828 -373 - -157 -
kosten fiscaal niet geactiveerd) - -3.684 -3.684 - -764 -
Immateriële vaste activa (a.g.v. PPA) 5.653 -14.740 -9.087 -4.281 416 -276
Verrekenbare verliezen 3.083 - 3.083 - 831 -
Derivaten 226 -1 225 - -12 -15
Actieve/(passieve) latenties 9.417 ­19.253 ­9.836 ­4.281 314 ­291
Saldering -229 229 - - - -
Netto belastinglatentie 9.188 -19.024 -9.836 -4.281 314 -291
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
57

58
In duizenden Euro’s Actief
2012
passief
2012
Netto
2012
(T.l.v.)/
T.g.v.
V&W 2012
(T.l.v.) /
T.g.v.
OTR 2012
Materiële vaste activa (afschrijvingsverschillen) 303 -381 -78 295 -
Immateriële vaste activa
(ontwikkelkosten fiscaal niet geactiveerd) 318 -4.038 -3.720 -36 -
Immateriële vaste activa (a.g.v. PPA) 4.851 -13.929 -9.078 9 -
Verrekenbare verliezen 3.117 - 3.117 34 -
Derivaten 195 - 195 -17 -13
Actieve/(passieve) latenties 8.784 ­18.348 ­9.564 285 ­13
Saldering -271 271 - - -
Netto belastinglatentie 8.513 ­18.077 ­9.564 285 ­13
Voor de volgende zaken is geen actieve belastinglatentie verantwoord:
In duizenden Euro’s 2012 2011
Verrekenbare verliezen 8.978 2.637
8.978 2.637
Voor de verrekenbare verliezen wordt alleen een actieve latentie gevormd indien op basis van de meerjarenbegrotingen
wordt verwacht dat de verliezen verrekend zullen worden met toekomstige belastbare winsten.
30 Handelscrediteuren en overige schulden
In duizenden Euro’s 2012 2011
Handelscrediteuren 11.905 12.743
Vennootschapsbelasting 1.651 860
Overige belastingen en sociale premies 8.683 8.645
Overlopende omzet 17.008 16.913
Overige schulden 24.645 23.361
63.892 62.522
Handelscrediteuren en overige schulden welke als financiële verplichtingen worden geclassificeerd zijn
verantwoord tegen geamortiseerde kostprijs. De geamortiseerde kostprijs benadert de reële waarde, welke
een schatting is van de bedrijfswaarde. De bedrijfswaarde is bepaald door berekening van de waarde van de
toekomstige kasstromen.

In 2012 heeft Co-Maker besloten IE rechten te verkopen, met het zeer waarschijnlijke gevolg dat de bedrijfsactiviteiten
zullen worden beëindigd. Begin 2013 is deze verkoop geëffectueerd. Op balansdatum kwalificeerde
derhalve de te verkopen IE rechten als “Activa bestemd voor verkoop” en derhalve wordt dit als zodanig
gepresenteerd voor de waarde waartegen de verkoop heeft plaatsgevonden. Aangezien de afwikkeling van
de bankfinanciering in Co-Maker relevant is in samenhang met de vermelde verkoop, zijn de financiering en
bijbehorende renteswap in de balans eveneens opgenomen tegen de waarde waartegen deze naar waarschijnlijkheid
zullen worden afgewikkeld. De met de beëindiging samenhangende kosten bestaan uit het saldo van
de afwaarderingen tot de liquidatiewaarde van de activa en passiva van Co-Maker. Aangezien deze kosten niet
redelijkerwijs kunnen worden ingeschat, worden de resultaten van de verkooptransactie en de afwikkeling
van de bankschuld op grond van IAS18 paragraaf 14 vooralsnog niet erkend. Hiertoe is een overlopende post
opgenomen onder de overige schulden.
31 Schulden aan gelieerde ondernemingen
In 2012 betreft deze post een kortlopende schuld aan een aandeelhouder van Total Specific Solutions (TSS)
B.V. Over de schuld wordt geen rente berekend.
32 Acquisities in het boekjaar
Op 23 november 2012 heeft PinkRoccade Healthcare B.V. door middel van een activa/passiva transactie activa
verkregen van Magister Nederland B.V. De koopsom bedroeg € 900.000.
In het volgende overzicht zijn de details van de geïdentificeerde activa en passiva weergegeven:
Magister Nederland B.V.:
In duizenden Euro’s Boekwaarde Aanpassing Reële waarde
Materiële vaste activa 20 - 20
Klantportfolio - 840 840
Vorderingen 40 - 40
Totaal 60 840 900
33 Verbonden partijen
Transacties met verbonden partijen
Er is geen sprake geweest van materiële transacties met verbonden partijen.
Vorderingen op en schulden aan verbonden partijen
Zie verwijzing 16 en verwijzing 31.
Bezoldiging bestuurders en commissarissen
De bezoldiging bestuurders bedroeg over 2012 € 396.000 (2011: € 354.000). De commissarisbeloningen
bedroegen € 105.000 (2011: € 105.000).
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
59

60
34 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen
huur­ en leaseverplichtingen
De groep heeft huur- en leaseverplichtingen ter grootte van € 31.802.000 (2011: € 35.962.000):
• € 9.898.000 vervalt binnen één jaar (2011: € 10.315.000);
• € 19.215.000 vervalt tussen twee en vijf jaar (2011: € 21.195.000);
• € 2.689.000 vervalt na vijf jaar (2011: € 4.452.000).
Bankgaranties
De bank heeft garanties verstrekt voor een bedrag van circa € 916.000 (2011: € 443.000).
Fiscale eenheden
Co-maker Holding B.V. en haar deelnemingen Rorema Beheer B.V. en Co-maker B.V. vormen een fiscale eenheid
voor de vennootschaps- en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn Co-maker Holding B.V. en haar deelnemingen
zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de betreffende fiscale
eenheid als geheel.
KZA Holding B.V. en haar deelneming Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V. vormen een fiscale
eenheid voor de vennootschaps- en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn KZA Holding B.V. en haar deelneming
zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de betreffende
fiscale eenheid als geheel.
TASS Holding B.V. en haar deelneming TASS B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschaps- en
omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn TASS Holding B.V. en haar deelneming zelfstandig belastingplichtig
voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de betreffende fiscale eenheid als geheel.
Yonder Holding B.V. en haar deelneming Yonder Nederland B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschaps-
en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn Yonder Holding B.V. en haar deelneming zelfstandig
belastingplichtig voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de betreffende fiscale eenheid als
geheel.
Everest Holding B.V. en haar deelneming Everest B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschaps- en
omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn Everest Holding B.V. en haar deelneming zelfstandig belastingplichtig
voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de betreffende fiscale eenheid als geheel.
TSS TH 5 B.V., TSS TH 4 B.V., PinkRoccade Local Government B.V., PinkRoccade Healthcare B.V. en PinkRoccade
Gezondheidszorg B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschaps- en omzetbelasting. Uit hoofde
hiervan zijn TSS TH 5 B.V. en haar deelneming zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschaps- en
omzetbelastingschulden van de betreffende fiscale eenheid als geheel.
PharmaPartners B.V. en haar deelneming H.I. Systems B.V. vormen een fiscale eenheid voor de vennootschaps-
en omzetbelasting. Uit hoofde hiervan zijn PharmaPartners B.V. en haar deelneming zelfstandig belastingplichtig
voor de vennootschaps- en omzetbelastingschulden van de betreffende fiscale eenheid als geheel.

Investeringsverplichtingen
De groep is investeringsverplichtingen aangegaan voor een bedrag van € 104.000 inzake verbouwingskosten
van een nieuw bedrijfspand.
co­Maker holding B.V.
Co-Maker heeft in 2013 IE rechten verkocht, met het zeer waarschijnlijke gevolg dat de bedrijfs activiteiten
worden beëindigd. De mogelijk met dit besluit samenhangende kosten ter afwikkeling van de activiteiten en
mogelijke verplichtingen ter nakoming van aangegane overeenkomsten kunnen niet op betrouwbare wijze
worden ingeschat en zijn derhalve niet gewaardeerd. In dit kader wordt verwezen naar de toelichting in
verwijzing 30.
35 Gebeurtenissen na balansdatum
Niet van toepassing.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
61

62
Enkelvoudige winst­en­verliesrekening over 2012
In duizenden Euro’s 2012 2011
Resultaat na belastingen 148 461
Resultaat deelnemingen 9.678 3.671
Nettoresultaat na belastingen 9.826 4.132
Enkelvoudig overzicht van het
totaalresultaat over 2012
In duizenden Euro’s 2012 2011
Nettoresultaat na belastingen 9.826 4.132
42 Actuarieel resultaat als gevolg van toegezegd pensioenregeling - 826
42 Koersresultaten als gevolg van omrekening buitenlandse deelnemingen -21 -17
42 Kasstroomhedge 84 202
Belastingen -21 -212
Totaalresultaat 9.868 4.931

Enkelvoudige balans per 31 december 2012
In duizenden Euro’s 2012 2011
AcTIVA
Materiële vaste activa 29 4
37 Deelnemingen 61.244 50.433
38 Leningen u/g 1.155 1.124
Totaal vaste activa 62.428 51.561
39 Vorderingen op groepsmaatschappijen en gelieerde ondernemingen 214 931
40 Overige vorderingen 166 100
41 Liquide middelen 648 509
Totaal vlottende activa 1.028 1.540
Totaal activa 63.456 53.101
42 EIGEN VERMOGEN
Aandelenkapitaal 18 18
Agioreserve 20.231 19.847
Wettelijke reserve 18.761 19.166
Kasstroomhedge reserve -466 -529
Overige reserves 3.295 -937
Nettoresultaat na belastingen 9.826 4.132
Totaal eigen vermogen 51.665 41.697
SchULDEN
37 Voorziening deelnemingen 8.026 7.185
43 Schulden aan groepsmaatschappijen 752 3.494
Totaal langlopende schulden 8.778 10.679
44 Handelscrediteuren 347 323
45 Schulden aan groepsmaatschappijen en gelieerde ondernemingen 2.264 -
44 Vennootschapsbelasting 34 -
44 Overige schulden 368 402
Totaal kortlopende schulden 3.013 725
Totaal schulden 11.791 11.404
Totaal eigen vermogen en schulden 63.456 53.101
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
63

64
Enkelvoudig mutatieoverzicht eigen vermogen
In duizenden Euro’s Aandelen­
kapitaal
Agio­
reserve
Wettelijke
reserve
kas­
stroom­
hedge
reserve
Overige
reserves
Netto­
resultaat
na belas­
tingen
Saldo per 1 januari 2011 18 16.171 18.359 -757 -8.049 6.711 32.453
Mutatie wettelijke reserve - -824 824 - - - -
Resultaat voorgaand jaar - - - - 6.711 -6.711 -
Resultaat na belastingen - - - - - 4.132 4.132
Toevoeging - 4.500 - - - - 4.500
Koersresultaten - - -17 - - - -17
Wijziging in deelnemingsbelangen - - - - -187 - -187
Actuarieel resultaat - - - - 826 - 826
Kasstroomhedge - - - 228 -238 - -10
Saldo per 31 december 2011 18 19.847 19.166 -529 -937 4.132 41.697
Saldo per 1 januari 2012 18 19.847 19.166 -529 -937 4.132 41.697
Mutatie wettelijke reserve - 384 -384 - - - -
Resultaat voorgaand jaar - - - - 4.132 -4.132 -
Resultaat na belastingen - - - - - 9.826 9.826
Koersresultaten - - -21 - - - -21
Wijziging in deelnemingsbelangen - - - - 96 - 96
Kasstroomhedge - - - 63 4 - 67
Saldo per 31 december 2012 18 20.231 18.761 ­466 3.295 9.826 51.665
Totaal

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening
36 Grondslagen
Algemeen
Voor de grondslagen wordt verwezen naar de grondslagen bij de geconsolideerde jaarrekening.
Belangrijkste grondslagen voor financiële verslaggeving
De algemene grondslagen, die zijn toegepast bij het opstellen van de jaarrekening, worden onderstaand
uiteengezet. De waarderingsgrondslagen zijn consequent toegepast op alle gepresenteerde jaren, tenzij
anders vermeld.
De enkelvoudige jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het Nederlands
Burgerlijk Wetboek. Op grond van artikel 2:362 van het Nederlands Burgerlijk Wetboek is het mogelijk
dat ondernemingen, die IfRS zoals aangenomen door de Europese Unie toepassen in de geconsolideerde
jaarrekening, bij het opmaken van hun enkelvoudige jaarrekening gebruik maken van dezelfde grondslagen in
hun enkelvoudige jaarrekening. De onderneming heeft bij het opstellen van haar enkelvoudige jaarrekening
gebruik gemaakt van deze bepaling. Deelnemingen worden in de enkelvoudige jaarrekening gewaardeerd
tegen de nettovermogenswaarde.
Toepassing van artikel 2:402 BW
De financiële gegevens van Total Specific Solutions (TSS) B.V. zijn in de geconsolideerde jaarrekening
verwerkt. Derhalve vermeldt de enkelvoudige winst-en-verliesrekening van Total Specific Solutions (TSS) B.V.
conform artikel 2:402 BW slechts het aandeel in het resultaat na belasting van ondernemingen waarin wordt
deelgenomen en het overige resultaat na belastingen.
37 Deelnemingen
Voor een overzicht van de deelnemingen van Total Specific Solutions (TSS) B.V. wordt verwezen naar
verwijzing 14 in de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening.
Twee deelnemingen hebben een negatieve waarde. Op deze negatieve waarde zijn de vorderingen op
deze groepsmaatschappijen in mindering gebracht. Voor het restant is een voorziening gevormd ad.
€ 8.026.000 (2011: € 7.185.000). Het interestpercentage over deze vorderingen op groepsmaatschappijen
varieert tussen 3-maands EURIBOR plus 200 punten en 3-maands EURIBOR plus 500 punten.
Er is geen aflossingsplan overeen gekomen.
Het verloop van de deelnemingen is als volgt:
In duizenden Euro’s 2012 2011
Stand begin boekjaar 36.664 31.056
Mutaties in het boekjaar
Resultaat deelnemingen
9.678
3.671
Mutaties in het totaalresultaat
63
816
Wijzigingen in belangen 53 608
Terugbetalingen kapitaal -2.619 -
Agio terugbetalingen en stortingen - 530
Omrekeningsverschillen -21 -17
Stand eind boekjaar 43.853 36.664
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
65

66
38 Leningen u/g
De leningen u/g betreffen leningen verstrekt aan aandeelhouders van de groepsmaatschappijen. Het interestpercentage
bedraagt 3-maands EURIBOR plus 200 punten. Er is geen aflossingsschema overeengekomen.
39 Vorderingen op groepsmaatschappijen en gelieerde ondernemingen
De vorderingen hebben een looptijd van maximaal één jaar. Over de vorderingen is geen rente berekend.
40 Overige vorderingen
In duizenden Euro’s 2012 2011
Overige vorderingen 166 100
De boekwaarde van de overige vorderingen benadert hun reële waarde, welke is gebaseerd op een schatting
van de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde wordt bepaald door berekening van de contante waarde
van de verwachte toekomstige kasstromen.
De overige vorderingen bevatten geen vorderingen met bijzondere waardeverminderingen.
41 Liquide middelen
In duizenden Euro’s 2012 2011
kas en bank 648 509
De liquide middelen zijn vrij beschikbaar.
42 Eigen vermogen
Voor de toelichting op het eigen vermogen verwijzen wij naar verwijzing 20 – 25 in de toelichting op de
geconsolideerde jaarrekening.
43 Schulden aan groepsmaatschappijen
De schulden aan groepsmaatschappijen betreft:
• een lening van Top Talent Consultancy B.V. ad € 752.000 (2011: € 710.000). Het interestpercentage bedraagt
3-maands EURIBOR plus 500 punten;
• een lening van TASS Holding B.V. ad € 2.122.000 (2011: € 2.784.000). Het interestpercentage bedraagt
3-maands EURIBOR plus 295 punten. Het saldo ultimo 2012 is kortlopend gepresenteerd onder de ‘schulden
aan groepsmaatschappijen en gelieerde ondernemingen’.

44 Handelscrediteuren en overige schulden
In duizenden Euro’s 2012 2011
Handelscrediteuren 347 323
Belastingen en sociale premies 66 101
Overige schulden 336 301
749 725
De boekwaarde van de handelscrediteuren en overige schulden welke als financiële verplichtingen worden
geclassificeerd zijn verantwoord tegen geamortiseerde kostprijs. De geamortiseerde kostprijs benadert de
reële waarde, welke een schatting is van de realiseerbare waarde. De realiseerbare waarde is bepaald door
berekening van de contante waarde van de toekomstige kasstromen.
45 Schulden aan groepsmaatschappijen en gelieerde ondernemingen
De schulden aan groepsmaatschappijen en gelieerde ondernemingen betreft:
• een lening van TASS Holding B.V. ad € 2.122.000 (verwijzing 43);
• een lening van Everest Holding B.V. ad € 21.000 (2011: nihil). Dit betreft het restant van de in 2012 aangegane
leningsovereenkomst. Het interestpercentage bedraagt 12%.
46 Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen
huur­ en leaseverplichtingen
De vennootschap heeft huur- en leaseverplichtingen ter grootte van € 351.000 (2011: € 428.000):
• € 121.000 vervalt binnen één jaar (2011: € 127.000);
• € 230.000 vervalt tussen twee en vijf jaar (2011: € 301.000).
Aansprakelijkheidsstelling
Ingevolge toepassing van artikel 403 Boek 2 Titel 9, is Total Specific Solutions (TSS) B.V. aansprakelijk voor
haar Nederlandse groepsmaatschappijen, afgezien van PharmaPartners B.V. en H.I. Systems B.V. Per 28 januari
2013 is de aansprakelijkheidsverklaring ingetrokken voor Co-Maker Holding B.V., Rorema Beheer B.V. en
Co-Maker B.V. Total Specific Solutions (TSS) B.V. is voornemens ook voor haar andere Nederlandse groepsmaatschappijen
de aansprakelijkheidsverklaring in te trekken, afgezien van TASS Holding B.V., TASS B.V., KZA
Holding B.V. en Kwaliteitszorg in de Automatisering (KZA) B.V.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
67

68
Overige informatie
Gemiddeld aantal werknemers
Gedurende het jaar 2012 waren gemiddeld zes werknemers in dienst op basis van een volledig dienstverband
(2011: vier).
Utrecht, 11 maart 2013
Raad van Bestuur
R. van Poelje
M.R. van Amerongen
Raad van Commissarissen
L. Koopmans
G. Oosterhof
P.P.J.J.M. van Besouw

Statutaire regeling inzake de winstbestemming
In de statuten is bepaald dat uit de winst allereerst het dividend op preferente aandelen wordt uitgekeerd.
De Algemene Vergadering van Aandeelhouders bepaalt welk gedeelte van de resterende winst wordt toegevoegd
aan de reserves.
Voorstel resultaatbestemming
Tijdens de Algemene Vergadering waarop de jaarrekening zal worden vastgesteld, zal worden voorgesteld
het nettoresultaat 2012 toe te voegen aan de overige reserves.
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
69

70
controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan: de Algemene Vergadering en de directie van Total Specific Solutions (TSS) B.V.
Verklaring betreffende de jaarrekening
Wij hebben de in dit rapport opgenomen jaarrekening 2012 van Total Specific Solutions (TSS) B.V. te Blaricum
gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december
2012, het geconsolideerde en enkelvoudige overzicht van het totaalresultaat, mutatie overzicht eigen
vermogen en kasstroomoverzicht over 2012 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de
belangrijke grondslagen voor financiële verslaggeving en overige toelichtingen.
Verantwoordelijkheid van het bestuur
Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het
resultaat getrouw dient weer te geven in overeenstemming met International financial Reporting Standards
zoals aanvaard binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk
Wetboek (BW), alsmede voor het opstellen van het jaarverslag in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om
het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van
fraude of fouten.
Verantwoordelijkheid van de accountant
Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle.
Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse
controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij
onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de
jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen
en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de
accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening
een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten.
Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die
relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten
van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben
echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van
de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor
financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de entiteit gemaakte schattingen,
alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing
voor ons oordeel te bieden.
Oordeel betreffende de geconsolideerde jaarrekening
Naar ons oordeel geeft de geconsolideerde jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling
van het vermogen van Total Specific Solutions (TSS) B.V. per 31 december 2012 en van het resultaat en de
kasstromen over 2012 in overeenstemming met International financial Reporting Standards zoals aanvaard
binnen de Europese Unie en met Titel 9 Boek 2 BW.

Oordeel betreffende de enkelvoudige jaarrekening
Naar ons oordeel geeft de enkelvoudige jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van
het vermogen van Total Specific Solutions (TSS) B.V. per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in
overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen
Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar
aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig
Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn
toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is
met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Amstelveen, 11 maart 2013
BDO Audit & Assurance B.V.
namens deze,
J.A. de Rooij RA
Jaarverslag 2012 | Total Specific Solutions
71

TSS ontwikkelt
oplossingen met
de klant van de
klant voor ogen,
om daarmee te
anticiperen op
de marktvraag.

74
Overige kengetallen
In duizenden euro’s 2012 2011 2010
Solvabiliteit
Eigen vermogen 57.309 44.732 34.663
Quasi eigen vermogen 15.818 15.464 14.745
Totaal eigen vermogen 73.127 60.196 49.408
Balanstotaal 199.690 200.450 162.430
Solvabiliteit 37% 30% 30%
Current Ratio
Vlottende activa 42.157 32.315 30.112
Liquide middelen 25.141 30.140 25.676
Totaal 67.298 62.455 55.788
Kortlopende schulden 78.412 74.750 61.837
Current Ratio 0,9 0,8 0,9
Netto-schuld/EBITDAE
Liquide middelen -25.141 -30.140 -25.676
Langlopende leningen 37.538 50.387 47.575
Quasi eigen vermogen -15.818 -15.464 -14.745
Schulden aan kredietinstellingen 14.399 12.228 12.865
Schulden aan gelieerde ondernemingen 121 - 3.006
Totale netto-schuld 11.099 17.011 23.025
Bedrijfsresultaat 16.956 10.859 12.627
Afschrijvingen 19.877 18.125 11.786
Exceptionals 227 2.108 639
EBITDAE 37.060 31.092 25.052
Netto-schuld/EBITDAE 0,3 0,5 0,9
Quasi eigen vermogen heeft betrekking op een verplichting waarbij geen rentebetalingen en/of aflossingverplichtingen gelden.
Deze verplichting is ook achtergesteld aan de gerelateerde schulden aan kredietinstellingen.
De ‘E’ in EBITDAE en EBITAE betekent ‘Exceptional’. De exceptionele kosten zijn eenmalige kosten die verband houden met overnames.
Deze kosten mogen door TSS-bedrijven slechts separaat verantwoord worden gedurende het eerste jaar na overname.
Na dit eerste jaar is het niet meer toegestaan exceptionele kosten separaat te verantwoorden.

Total Specific Solutions
Papendorpseweg 75
3528 BJ Utrecht
+31 (0)88-660 33 33
www.totalspecificsolutions.nl
Everest
Reitscheweg 55
5232 BX ’s-Hertogenbosch
+31 (0)73-645 04 60
www.everest.nl
Pharmapartners
Wilhelminakanaal Zuid 110a
4900 AA Oosterhout
+31 (0)88-688 88 88
www.pharmapartners.nl
PinkRoccade Local Government
Meerendonkweg 35
5216 TZ ‘s-Hertogenbosch
+31 (0)88-661 00 40
www.pinkroccadelocalgovernment.nl
Yonder Nederland
Papendorpseweg 75
3528 BJ Utrecht
+31 (0)85-273 32 18
www.tss-yonder.com
Yonder Roemenië
Calea Dorobantilor
nr. 18-20 en 3-5
Cluj Napoca, Roemenië
RO 4906881
+40 264 599 351
www.tss-yonder.com
KZA
Tolweg 5
3741 LK Baarn
+31 (0)35-543 10 00
www.kza.nl
PinkRoccade Healthcare
fauststraat 3
7323 BA Apeldoorn
+31 (0)55-599 92 00
www.pinkroccade-healthcare.nl
TASS
Larixplein 6
5616 VB Eindhoven
+31 (0)40-250 32 00
www.tass.nl
TASS Belgium
Gaston Geenslaan 9
B-3001 Leuven
+32 16 24 16 80
www.tass.be

Total Specific Solutions (TSS) B.V.
Papendorpseweg 75
3528 BJ Utrecht
T 088 660 33 33
f 088 660 33 40
E info@totalspecificsolutions.nl totalspecificsolutions.nl