Koningin van de groente regeert Limburgse lente

18
Culinair | Het witte goud Culinair | Het witte goud
Koningin van de groente
regeert Limburgse lente
Er is geen enkele groente zo frequent geschilderd, beschreven en
bezongen als de asperge. Het witte goud inspireert kunstenaars
tot op de dag van vandaag tot artistieke loftuitingen in zang, gedicht
en de beeldende kunst. Het resulteerde onder andere in lieflijke
koosnamen als de koningin van de groente, de parel van het
land en points d’amour. De liefkozingen zijn meer dan gegrond,
want deze vorstelijke lentegroente doet haar smakelijke reputatie
elk jaar weer eer aan. Die eer wordt sinds jaar en dag bekroond
door de officiële opening van het aspergeseizoen die dit jaar op
12 april tijdens de Floriade plaatsvindt. Maar ook buiten het seizoen
wordt de aspergecultuur gepromoot en gestimuleerd. Een
kunst die kwartiermaker Confrérie de l’Asperge Limbourgondië
tot in de puntjes beheerst en onder het credo “Ceterum Censeo
Aspergem Vos Esse De Punctum” verdienstelijk verbreid.
Broederschap De Confrérie de l’Asperge Limbourgondië werd
opgericht op 9 juni 1980 tijdens een groots aspergediner bij de
veiling in Grubbenvorst. Kartrekkers vormden drie Limburgse
Living in Style | april 2012
restaurateurs die zich, verenigd in een aspergegenootschap, samen
met de regionale VVV al jaren inspanden om de asperge in
de media te promoten. In navolging van de Franse wijnbroederschappen
werd het genootschap in het bijzijn van de toenmalige
minister van Buitenlandse Zaken, Chris van der Klaauw, en
negen EG-ambassadeurs omgedoopt tot een vereniging die zich
statutair tot doel stelde de Noord-Limburgse aspergecultuur in
de ruimste zin van het woord te bevorderen. De confrérie legde
zich de eerste jaren met name toe op de productpromotie van de
edele witte groente en het stimuleren van de onderlinge band
tussen handelaren, producenten en verwerkers van asperges.
Chevalier d’ Asperge Dat heeft inmiddels geleid tot tal van activiteiten
tijdens, maar ook buiten het aspergeseizoen. Zo is er
jaarlijks Het Lente Diner, Het Gala diner d’ Ouverture, De Aspergeade,
Le Jour de Confrérie, Het Hubertus Jachtdiner, de algemene
ledenvergadering met wijnproeverij en de Eindejaarsborrel.
Daarnaast treedt de Confrérie zowel op eigen initiatief als op
verzoek regelmatig naar buiten om de asperge en haar talrijke
culinaire mogelijkheden te promoten. Tegenwoordig telt de vereniging
zo’n tweehonderd leden en bestrijkt het werkgebied ook
het midden en, in toenemende mate, het zuiden van Limburg. De
bekendheid van de confrérie reikt echter veel verder en is daardoor
Limburg al ontstegen. Mede een gevolg van het ambassadeurschap
van talloze BN’ers, die tijdens de activiteiten na het afleggen
van de asperge-eed “Ceterum Censeo Aspergem Vos Esse
De Punctum” -vrij vertaald: “Overigens ben ik van mening dat de
asperge u tot het laatste puntje zal bevallen” - , tot chevalier zijn
geslagen.
Aspergeveld in kaart Nog steeds richt de confrérie zich voornamelijk
op het bevorderen van de naamsbekendheid van de
asperge als consumptieartikel. Zij zijn echter niet de enige spelers
op het aspergeveld. Waren het ooit de boer, zijn vrouw, de
stekers en de kopers die de wereld van de asperges bepaalden,
inmiddels is er een reeks van stichtingen en verenigingen die de
Koningin van de groente regeert Limburgse lente
asperge in al haar facetten op de kaart zet. Zo zijn er het Asperge
Kennis Centrum Aceera, Toerisme Noord Limburg, de stichting
Dubbel A, de dienstverlenende organisaties ZON fruits & vegetables
en The Greenery en de zusterclub van de Confrérie; Het
Brabants Aspergegenootschap, gevestigd aan de westkant van
de Peel. Enthousiast bundelen zij hun krachten ten faveure van
de asperge. Met succes, constateert de voorzitter van de confrérie,
Pieter Smits, tevreden. “De bekendheid van het product
is sterk gegroeid, evenals het kwaliteitsbewustzijn en de kennis
rondom de bereiding. Met name dat laatste luistert nauw. Asperges
moeten op een specifieke manier geschild worden zodat de
smaak en de structuur optimaal is. Regel is eigenlijk ook dat de
lentegroente met de handen gegeten wordt. Al werd die regel
uit noodzaak geboren omdat de groente vanwege de vezelige
structuur moeilijk te snijden was. De asperge werd daarom als het
ware uitgezogen. De gegoede burgerij maakte hierbij gebruik
van speciaal zilveren gereedschap waarmee zij de asperge naar
de mond bracht.”
Living in Style | april 2012 19

20
Culinair | Het witte goud Culinair | Het witte goud
Culinaire ontwikkelingen Door de gemoderniseerde teelt-
technieken waarbij onder andere gebruik wordt gemaakt van
verwarmde, afgedekte bedden is die structuur nogal veranderd.
De asperges die op de moderne manier geteeld worden, zijn
boterzacht en botermals. Ook de toepassingen van de asperge
zijn gemoderniseerd. ”Vroeger hadden we zeven traditionele
aspergegerechten op de kaart staan,” vervolgt Pieter Smits. “Inmiddels
is door alle culinaire ontwikkelingen en de culturele invloeden
ook de wijze waarop de asperge gepresenteerd wordt
sterk veranderd. Natuurlijk kennen we nog steeds de asperge
volgens het traditionele recept bereid, maar is er inmiddels ook
aspergesalade, aspergespaghetti en zelfs asperge-ijs.” Ongeacht
de presentatievorm blijkt het vooral ook de exclusiviteit te zijn
die deze groente zo aantrekkelijk maakt, waarbij haar rijke verleden
in het Limburgse leven echter niet vergeten mag worden.
Want asperges hebben door de eeuwen heen wereldwijd al de
tongen gestreeld, maar het witte goud is beslist de blikvanger
van Bourgondisch Limburg en uitgegroeid tot een van de belangrijkste
Limburgse tuinbouwproducten. Van de Nederlandse
asperges groeit meer dan negentig procent in de regio Noord- en
Midden-Limburg en Oostelijk Noord-Brabant. Jaarlijks produce-
Living in Style | april 2012
Koningin van de groente regeert Limburgse lente
ren hier meer dan twaalfhonderd bedrijven naar schatting zo’n
vijftien miljoen kilo asperges.
Wit goud “De aspergeteelt kwam hier eigenlijk pas goed op
gang na de Tweede Wereldoorlog, maar we zijn inmiddels wel
uitgegroeid tot de belangrijkste speler in Nederland,” constateert
de voorzitter trots. “De asperge heeft dit gebied veel rijkdom gebracht.
Na de oorlog was de armoede in deze regio omvangrijk.
Hier leefden grote gezinnen die als enige bezit omvangrijke lappen
zandgrond ter beschikking hadden. Aspergeteelt zorgde voor
een groot deel van het jaarinkomen. Elke ochtend gingen de kinderen,
voordat ze naar school vertrokken, het land op om asperges
te steken, die vervolgens door de ouders gewassen en verpakt
werden. Zes tot zeven weken lang werd er zo keihard gewerkt.
Uiteindelijk leidde deze ontwikkeling tot de benaming ‘het witte
goud’ als tegenhanger van het Zuid-Limburgse ‘zwarte goud’.“
Puntje op de i Het is slechts één van de vele anekdotes in het
rijke verleden van de asperge. In de oudheid werd de asperge
door de Grieken en Romeinen al omschreven als een geneeskrachtig
kruid dat een gunstige werking had op de bloeddruk,
de nieren, het hart en de lever. Daarnaast werd de lentegroente
lange tijd gewaardeerd als afrodisiacum. Inmiddels staat de asperge
ook bekend om zijn afslankende eigenschappen. Het is
vrijwel het enige voedingsmiddel dat zo weinig calorieën bevat
en tegelijkertijd over zoveel belangrijke vitamines en andere voedingsstoffen
beschikt. Het is dus eigenlijk niet zo verbazingwekkend
dat de asperge op zoveel mensen zo’n grote aantrekkingskracht
uitoefent en menig kunstenaar inspireert tot loftuitingen.
De koningin van de groente regeert het Limburgse land met veel
gevoel voor stijl, smaak en liefde en zet zo de puntjes op i van
Bourgondisch Limburg.
In streekmuseum De Locht in Melderslo is een Nationaal
Aspergemuseum ingericht. In het voorjaar wordt hier de teelt
volop belicht. Daarnaast kunnen bezoekers hier de langste
asperge ooit bewonderen, zelf asperges steken en zien hoe de
verkoop op de veiling in zijn werk gaat.
Koningin van de groente regeert Limburgse lente
De verliefde asperge
Ik lag met jou in hetzelfde bed we sliepen wel rechtop.
Jij stak er net wat bovenuit vandaar jouw blauwe kop.
Ik was stapel op jouw lange lijf dat mag je nou best weten.
Ik vond jou echt een reuze wijf gewoon om op te vreten.
Laatst droomde ik de hele nacht aan één stuk door van jou:
jij werd mijn bruid mooi in het wit, omdat ik van sleepasperge houd.
Plots werd min droom heel bruut verstoord ik bloeide aan m'n kuiten.
Wij werden allebei vermoord door zo'n hovenier van buiten.
We werden in een kist gelegd en spoedig daarna gewassen.
Mijn rug was krom de jouwe recht jij werd dus eerste klasse.
Wat wreed toch van zo'n hovenier ons zo uiteen te rukken.
Ik heb jou daarna nooit meer gezien, want ik lag bij de stukken.
Weet je wat ik het gekke vind? Het is eigenlijk heel stom:
terwijl ons leven in de grond begint, is dat bij de mens net andersom.
Paul Asselbergs
Living in Style | april 2012 21