Mildamster Brêge 4.4

De Reis van Sint Brandaan
Mildamster Brêge 30
KUNST EN CULTUUR
Op school hebben we geleerd, dat in 1496 Columbus Amerika ontdekte.
Later hoorden of lazen we dat ver daarvoor de Vikingen of Noormannen
al reizen hadden ondernomen naar Noord-Amerika; dat zal zo
rond 800 geweest moeten zijn. Dat is naar onze begrippen vroeg: zo’n
1200 jaar geleden... Nog veel eerder voeren er schepen van de Middellandse
Zee door de Straat van Gibraltar om Afrika heen. Een lange en
gevaarlijke tocht.
Hoe dat was, moeten we opmaken uit verhalen. Scheepsjournaals of
dagboeken uit die tijd zijn er niet. Denk in dit geval maar eens aan de
reis van Odysseus die twintig jaar over de zeeën zwierf. Als dat waar
is, en er zit ongetwijfeld een kern van waarheid in, moet dat omstreeks
1200 vóór Chr. zijn geweest. Het verhaal zelf werd zo’ n 400
jaar later geschreven.
Schepelingen kwamen in aanraking met andere culturen en volken en
ze zagen planten en dieren die zij nog nooit hadden gezien. De verhalen
erover werden door de achterblijvers ook lang niet altijd geloofd.
Totdat ze bijvoorbeeld zélf de olifanten zagen waarmee Hannibal probeerde
het Romeinse Rijk te veroveren.
Ook wíj hebben verhalen in onze middeleeuwen waarin op dit soort
reizen werd ingegaan; ze waren dus bekend. Aangezien er in die tijd
nog geen boeken gedrúkt konden worden, maar moesten worden geschreven,
zal die informatie erover in de kloosters hebben gelegen.
Schrijven was in die tijd monnikenwerk, zowel letterlijk als figuurlijk.
Een van die verhalen beschrijft de reis van een
heilige die negen jaar op zee moest doorbrengen.
Wij kennen het verhaal dat omstreeks 1200 in het
Middelnederlands is vertaald als: „Die Reise van
Sente Brandaen‟. Nu zeggen we: „De reis van
Sint Brandaan’. Het verhaal begint met de aanhef:
“Nu verneemt hoe over lanc, Een heere was
in Yerlant”. Wij zouden nu zeggen: “Luister naar
het volgende verhaal: er was langgeleden eens
een heer in Ierland.”