PDF (2.9MB) - Thea van den Heuvel Fotografie

DE WERELD VAN DE ARCHITECT | ARCHITECTUUR.NL
3/13
INTEGRAAL WERKEN
ALS EXPORTPRODUCT
+ WATERTORENS + NIO
MAAKT WOONBOOT +
HAAGSE SPAGAAT
DOOR SPUIFORUM
+ ZECC BEVRIJD VAN
FRANJE EN POEHA +
URBAN SYNERGY DOET
HET IN CARAVANS
+ NIEUW OLYMPISCH
SPORTCONCEPT

Twents schuurhuis
WONEN EN WERKEN OP EEN LANDGOED
Tijdens de ontwerpfase voor de herontwikkeling van
Erve Heege Sander bij Delden ontstond bij architecten
Martine Schipper en Hans Douwes het idee om zelf op
het erf te gaan wonen en werken. Destijds woonden en
werkten ze in een oud gebouw in het centrum van
Wierden. Nu is hun bureau Schipperdouwesarchitectuur
gevestigd in de voormalige varkensstal en woont het
paar met hun drie kinderen in een nieuw schuurhuis.
ArchitectuurNL
S S
D
S
S
B
W W
T K
Se H
2
70

Thuis bij
Erve Heege Sander behoort tot het landgoed
Twickel. Nadat de laatste pachter de boerderij
verlaten had, schreef de Stichting Twickel,
de beheerder van het landgoed, in 2008
een prijsvraag uit voor de herontwikkeling
van dit erf. Architect Hans Douwes: ‘Stichting
Twickel beheert het landgoed op historisch
verantwoorde wijze. Vanwege goede
ervaringen met eerdere projecten, werden
Martine en ik uitgenodigd voor deze besloten
prijsvraag.’ Martine Schipper: ‘Tijdens de
ontwerpfase begon het idee te groeien om
er zelf te gaan wonen en werken, maar dan
moesten we natuurlijk wel eerst de prijsvraag
winnen’. Samen maakten ze een plan waarbij
de voormalige pachtboerderij gerestaureerd
1. De indeling beneden is heel open, met in
het midden een centrale leidingschacht met
daarin een tunnelhaard. 2. Plattegronden H
hal W wonen K koken T tvkamer B berging
Se serre S slapen D douchen. 3. De vide
langs de serre is dichtgezet met Tribar
looproosters. 4. De woning is vormgegeven
als een compacte schuurvorm. De serre op
het zuiden met een grote glaspui, speelt
een rol in het energieconcept. De warmte
in de serre wordt het huis ingevoerd.
5. Hans Douwes en Martine Schipper voor
hun schuurhuis. 6. Erve Heege Sander
met v.l.n.r. de voormalige varkensstal, nu
architectenbureau, het nieuwe schuurhuis,
een lage bergschuur en de pachtboerderij.
5
3 4
zou worden tot woning, de voormalige varkensstal zou worden gerenoveerd en verbouwd tot
architectenbureau, een groot deel van de overige schuren zou worden geamoveerd, en er in het
kader van de rood-voor-roodregeling een nieuwe woning zou worden gebouwd op het erf. Die
woning kreeg het karakter van een schuur, ondergeschikt aan de boerderij en passend binnen de
setting van erf en landgoed.
Van de drie inzendingen oogstte het plan van Schipperdouwes de meeste waardering. Hans: ‘De
jury had vooral waardering voor het behoud van het karakter van een boerenerf, in combinatie met
de vestiging van kleinschalige bedrijvigheid.’
Als eerste werd de boerderij verkocht en gerestaureerd, SchipperDouwes kreeg hiervoor ook de
opdracht van de nieuwe eigenaars. Vervolgens is de varkensstal verbouwd tot kantoorruimte. Deze
zogenaamde Twickelschuur heeft haar kenmerkende vorm behouden. Hans: ‘Het houtwerk was
beneden grotendeels verzuurd, maar boven konden we veel oorspronkelijke spanten behouden.
We werken hier, meestal met zijn vieren, sinds september 2011. Toen ons nieuwe huis gebouwd
werd, zaten we er met onze neus bovenop.’
6
ArchitectuurNL

Projectgegevens
Locatie: Fute 4 te Delden Architect:
schipperdouwesarchitectuur, Delden
Opdrachtgever: Martine Schipper en Hans
Douwes Aannemer: Aannemersbedrijf Schipper,
Wierden Bouw: 2011-12 Bruto vloeroppervlakte:
250 m 2 Waxed wood geveldelen: Foreco Dalfsen
Glazen puien: Solarlux Nijverdal Keuken: bulthaup

De bouw van het huis ging razendsnel. Nadat de betonnen vloer gestort was, stond in vier dagen
het massief houten casco, dat als bouwpakket is aangeleverd, bestaande uit kruislings verlijmde
vurenhouten wand-, vloer- en dakelementen, die samen een sterke zelfdragende constructie
vormen. Aan de buitenkant is direct tegen het hout een 20 cm dikke vlasisolatielaag aangebracht,
en als gevelbekleding zijn verduurzaamde zwart gespoten naaldhouten delen toegepast. Het huis
heeft een krachtige archetypische schuurvorm. In de kopgevels zit een groot venster tot op de
grond, een referentie naar schuurdeuren. Goten ontbreken, rondom het huis voeren grindbedden
het regenwater af.
De hoge kap is aan noord- en zuidkant ingesneden om meer licht in de woning te krijgen. Aan
de zuidzijde is deze insnijding dichtgezet met een grote glazen pui, die een belangrijke functie
vervult in het warmte-terugwinsysteem van de woning. ‘Die serre warmt heel snel op, ook in
de winter kun je er bij zonnig weer zitten. ’s Zomers zetten we de onderpui helemaal open,
maar zelfs dan nog is het soms te warm. Daarom laten we binnenkort op het schuine deel nog
buitenzonwering aanbrengen.’ Enkele kromme kaarsen in de serre vormen het bewijs. De warmte
die in de erker opstijgt, wordt naar binnen afgevoerd en voor verwarming van de woning gebruikt.
Daarnaast wordt zonne-energie opgevangen via zonnepanelen voor opwekking van elektriciteit en
7. De pui in de serre kan op de begane grond
geheel geopend worden. De gordijnen rechts
laten 10 % warmte en licht door. 8. De noordgevel
van het huis is meer gesloten, een hap uit
de hoofdvorm brengt meer licht in het huis. De
zwarte houten geveldelen geven het huis een
streekeigen uitstraling. 9. De gang op de
verdieping heeft een Frans balkon naar de serre.
De chipwoodvloer maakt de warme uitstraling
compleet. 10. Vanuit de dubbele douche heeft
men uitzicht naar buiten via de glazen inham op
het noorden. 11. Open badkamer. 12. Woonkamer
met rechts uitzicht op het stadje Delden. Door
de openstaande deur is de TV kamer zichtbaar.
Beneden is een koelere vloer toegepast van
gepolijst beton.
9 10
73 Tekst Jacqueline Knudsen Fotografie Thea van den Heuvel en Jacqueline Knudsen
ArchitectuurNL
8
11
12

13. Het energieverbruik van het schuurhuis wordt
zo laag mogelijk gehouden door een natuurlijke
vlasisolatie en een duurzaam installatieconcept.
Onderdeel van het energieconcept zijn
zonnepanelen voor opwekking van elektriciteit
en zonnecollectoren voor de verwarming van
het water. 14. Ook de serre speelt een rol in het
energieconcept, warme lucht uit de serre wordt
het huis ingevoerd, danwel ondergronds
opgeslagen. Dankzij de serre kan men al vroeg in
het jaar ook ’s avonds buiten zitten. 15. Touw als
doorvalbeveiliging langs de open trap. 16. Een
van de hoekslaapkamers onder de schuine kap.
ArchitectuurNL
13
15
zonnecollectoren voor de verwarming van het water. Met een Warmte Koude Opslag in de grond
worden de woning en het naastgelegen kantoor in de zomer gekoeld en ’s winters verwarmd.
In het interieur overheersen de blank gelakte houten wanden en plafonds het beeld. Af en toe hoor
je het hout knappen, als bij een open haardvuur, door droogte krimpt het hout blijkbaar toch, ook al
is het onder hoge druk verlijmd. Op twee plaatsen staan daarom luchtbevochtigers.
De plattegrond beneden is heel open, met in het midden een leidingschacht met daarin een
tunnelhaard. ‘Ook die is gemaakt voor verwarming beneden en boven. Achteraf blijkt een
tunnelhaard minder geschikt voor warmteopslag dan een reguliere haard met dichte achterwand,
maar aan deze haard beleef je visueel meer plezier.’ Tussen keuken en eethoek staat een blok met
apparatuur. Tegen de wand en de glazen inham staan twee verschillende keukenblokken. ‘ Die
hebben we via Marktplaats gekocht, allebei in prima staat en veel goedkoper dan nieuw.’
Vanuit het grote venster op het oosten is er een weids uitzicht naar de watertoren van kasteel
Twickel en het stadje Delden. Vanuit de serre kijk je naar de boerderij en de kantoorschuur. Ook
binnen zijn er allerlei doorzichten, ook van binnen via buiten weer naar binnen. Door de glazen serre
en insnijding op het noorden zijn er veel spiegelingen, zodat je soms twijfelt waar zich iets bevindt.
Ook naar boven zijn diverse doorzichten, boven de keuken en aan de serre zijn vides, die aan de
16
14
serre is dichtgezet met looproosters. Martine:
‘Die heb ik ontdekt op een beurs, het bleken
eigenlijk roosters te zijn voor varkensstallen,
maar ze zien er goed genoeg uit voor in huis.
Door deze roosters hoeven we boven geen
balustrades te maken.’ Een open trap leidt
naar de bovenverdieping. Boven zijn een
toilet en een dubbele douche - met vrij uitzicht
naar buiten - direct tegen de leidingschacht
geplaatst. Om dit blok zit een omloop, met
een open badkamer en op elke hoek een
slaapkamer.
74