Herinneringen aan Piet van Egmond - De Orgelvriend

28
Organisten
de christelijk-gereformeerde
organist Piet Meeboer.
Foto: Hans Meeboer
Onze vijf uur diensten vertoonden
echter een dramatische
terugloop in bezoekers, onze
kerkenraad zegde daarom het
huurcontract met ‘Diensten met
Belangstellenden’ op. Ik was
werkelijk woedend en verlangde
er vurig naar om tot het legioen
van ex-gereformeerden te gaan
behoren! Na een korte onderbreking
maakte het organiserend
comité een doorstart in de Oude
Lutherse Kerk aan het Spui, waar
Van Egmond het drieklaviers
Witte-orgel bespeelde. Zo had
ik, dertien jaar oud, een goede
reden op zondagavond in de
binnenstad ter kerke te gaan.
Ik wisselde de Spuikerk af met
de cantatediensten in de Westerkerk.
Nadat ik de Spuikerk
op het spoor was gekomen,
ontdekte ik dat Cor Kee daar
organist was in de diensten van
de lutherse gemeente. Dat deed
mijn gereformeerde gehalte nog
verder dalen, ik ging ook ’s morgens
graag naar de Spuikerk om Cor
Kee te horen. Pas op mijn vijftiende
keerde ik regelmatig terug naar mijn
gereformeerde honk om er zelf diensten
te gaan spelen.
De Pniëlkerk is allang geen kerk
meer, het gebouw heet nu Theater
Mozaïek en het café-restaurant
is een trefpunt voor allochtone en
autochtone yuppen die het huidige
Bos – de sch is vervangen door een
s – en Lommer bevolken. Onze kerk
had destijds in de volksmond de bijnaam
‘het theelicchie’. Als ’s avonds de
verlichting aan was, zag het gebouw
eruit als reusachtig theelichtje met
een waxinelichtje van Verkade.
Het kerkelijk orgelspel
Het spel van Van Egmond was, juist
in kerkdiensten, ronduit fascinerend.
Hij greep de gemeente in haar kladden,
je kon niet rechts, je kon niet
links, hij legde zijn ritmische en
metrische wil op in een pittig tempo,
of het nu psalmen, gezangen of gees-
Aan het orgel van de Lutherse Kerk aan het Spui in Amsterdam tijdens een Dienst
met Belangstellenden.
telijke liederen uit de bundel Johannes
de Heer of Jeugd in Actie betrof.
Op een viertal plaatopnamen van
gemeentezang, één in de Oude Kerk,
de andere drie in de Mozes en Aäronkerk,
is dit nog te horen. De opnamen
vonden plaats in de jaren 1965-1968.
Opvallend was dat Piet met zijn lange
haren en corduroy jasjes zeer in de
smaak viel bij de kerkelijke jeugd die
erg Beatle-minded was. Ook zijn joviale
omgangsvormen en belangstelling
voor jongeren maakten hem geliefd.
Als hij kinderen in zijn publiek of
onder de kerkgangers zag, groette hij
hen met een joviaa l gebaar.
Wat mij in zijn kerkelijk orgelspel in
hoge mate boeide was de uitbeelding
van de tekst. Van Egmond schuwde
geen enkel middel. Als vertolker van
het populair-klassieke genre en als
bespeler van theaterorgels kon hij
ongelofelijke dingen doen. Als voorbereiding
op het schijven van dit artikel
beluisterde ik zijn improvisaties
over Ruwe stormen mogen woeden, een
De Orgelvriend
mono-opname uit 1958,
en een drietal improvisaties
over negro-spirituals
uit 1967 die oorspronkelijk
verschenen op een lp
van het meisjeskoor ‘Les
Favorites’. Al deze improvisaties
werden opgenomen
op het orgel van de
Prinsessekerk in Amsterdam,
de kerk waar Louis
en Rob van Dijk woonden
omdat hun vader daar
koster was. Merkwaardig
dat het opnieuw beluisteren
van deze improvisaties
de emoties van destijds
geheel terugbrengt. Van
Egmond speelde met hart
en ziel en daarmee wist hij
me toen en ook nu nog in
het hart te raken.
Hetzelfde geldt voor Feike
Asma en Simon C. Jansen,
met Van Egmond stonden
ze bekend als De Grote
Drie. Ik vond het opvallend
dat er bij de cabaretiers
van die tijd ook sprake
was van De Grote Drie:
Wim Kan, Wim Sonneveld en Toon
Hermans, net als de drie organisten
heel verschillend, maar alle drie in
staat om velen aan zich te binden.
Band met ‘De Grote Drie’
Vanaf 1964 jaar raakte ik steeds meer
in de ban van de fenomenaal spelende
Charles de Wolff en van het Haarlemse
orgelspel van Piet Kee en Albert de
Klerk. In de zomervakanties ging ik
aanvankelijk per fiets en wat later op
de brommer naar Haarlem om er de
donderdagmiddagconcerten te horen.
De Bavo trok nog meer toen de concerten
in de Oude Kerk ophielden als
gevolg van het voortschrijdend restauratiewerk
aan het kerkgebouw. Op
zondag 5 september 1965 gaf Asma
een concert om afscheid te nemen
van de Oude Kerk met haar orgel. Hij
speelde werken van Sweelinck, Bach,
Franck, Van Westering en Zwart.
Binnen een week daarna, op zaterdag
11 september, concerteerde Piet van
Egmond op het orgel van de rooms-
april 2012