28.09.2013 Views

Inhoud - Vereniging van Vrijwilligers Hollandse Biesbosch

Inhoud - Vereniging van Vrijwilligers Hollandse Biesbosch

Inhoud - Vereniging van Vrijwilligers Hollandse Biesbosch

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

BLAD<br />

is een uitgave <strong>van</strong> de <strong>Vereniging</strong> <strong>Vrijwilligers</strong> <strong>Hollandse</strong> <strong>Biesbosch</strong><br />

<strong>Inhoud</strong><br />

Redactioneel<br />

Nieuw boek<br />

Cartoon<br />

Nieuws <strong>van</strong>uit de Keet<br />

Jeugdnatuurgroep<br />

JUNO<br />

Agrarische bebouwing<br />

Een kippenfarm aan het Wantij?<br />

Aanleiding voor een speurtocht naar de<br />

betaande en verdwenen agrarische<br />

bebouwing in de Sliedrechtse <strong>Biesbosch</strong><br />

Links<br />

Bestuur en werkgroepen<br />

Jaargang 27 nr. 1<br />

Zomer 2012<br />

Colofon<br />

Secretariaat:<br />

Pieter J. <strong>van</strong> Rijsbergen<br />

p/a. Baanhoekweg 53<br />

3313 LP Dordrecht<br />

secretariaat@VVH<strong>Biesbosch</strong>.nl<br />

Penningmeester:<br />

Peter Nienkemper<br />

p/a. Baanhoekweg 53<br />

3313 LP Dordrecht<br />

Contributie:<br />

€ 15,00 per jaar<br />

Minimale bijdrage donateurs:<br />

€ 7,50 per jaar<br />

Gironummer: 4372961 t.n.v.:<br />

Penningmeester VVHB<br />

Baanhoekweg 53<br />

3313 LP Dordrecht<br />

www.vvhbiesbosch.nl<br />

Blad verschijnt vier keer per jaar op de site <strong>van</strong> de VVHB


Redactioneel<br />

Er is de laatste maanden weer het nodige gebeurd in de <strong>Biesbosch</strong>: de<br />

Tongplaat is ontpolderd, evenals de Sophiapolder. Er vaart nu een pont<br />

naar de Huiswaard (op zondagen) en we kunnen het prototype <strong>van</strong> de<br />

ecolodge bewonderen op ware grootte.<br />

Juli 2012: ziedaar het tweede Blad dat alleen digitaal verschijnt.<br />

Uit reactie <strong>van</strong> sommige leden <strong>van</strong> de VVHB merk ik dat nog niet<br />

iedereen er<strong>van</strong> doordrongen is dat Blad nu in een electronische versie<br />

verschijnt. Het heeft dus geen zin meer om bij de brievenbus te gaan<br />

zitten wachten op het nieuwste Blad…<br />

In dit nummer is gepoogd om wat meer gebruik te maken <strong>van</strong> de extra<br />

mogelijkheden die de digitaliteit biedt. Er wordt gebruik gemaakt <strong>van</strong><br />

hyperlinks (gemakkelijk zoeken via de inhoudsopgave en weer terug),<br />

er staan links in naar allerlei Internet-sites. Er is zelfs een aparte<br />

pagina ingeruimd met alleen maar links. Ook de vormgeving is wat<br />

aangepast, zij het niet revolutionair, want zulke jonge honden zijn de<br />

redactieleden niet meer.<br />

Er zijn ook wat zaken weggelaten. Bijvoorbeeld de getijdetabellen: er<br />

staat in plaats daar<strong>van</strong> wel een link die rechtstreeks leidt naar de<br />

getijgegevens voor Dordrecht. Ook rubrieken die al elders op de<br />

website staan, staan nu niet ook nog eens in het Blad.<br />

Dit Blad bevat weer het gebruikelijke verenigingsnieuws, verder een<br />

boekbespreking, en een zeer lezenswaardige beschrijving <strong>van</strong> de<br />

agrarische bebouwing in “ons” gebied!<br />

Kopij voor het volgende nummer graag inleveren voor 1 september<br />

2012, het volgende Blad verschijnt dan rond 21 september.<br />

Het mailadres <strong>van</strong> de redactie: blad@VVH<strong>Biesbosch</strong>.nl.<br />

Veel leesplezier!<br />

Begin


Nieuw boek: Bonje in de <strong>Biesbosch</strong><br />

Bonje in de <strong>Biesbosch</strong> is een echt avonturenboek, het gaat<br />

over spannende belevenissen <strong>van</strong> twee Dordtse jongens in de<br />

<strong>Biesbosch</strong>. Tussen de regels wordt ook nog aardig wat verteld<br />

over de <strong>Biesbosch</strong>, en aan het eind wordt, los <strong>van</strong> het verhaal,<br />

ook nog wat algemene informatie gegeven. Leuk en ook<br />

leerzaam dus!<br />

In het boek komen veel<br />

plaatsaanduidingen voor die allemaal<br />

echt bestaan. De jongens varen via<br />

het Wantij, de Ottersluis en de<br />

Spieringsluis naar de Brabantse<br />

<strong>Biesbosch</strong>. Of steken over bij de Kop<br />

<strong>van</strong> ‟t Land. Ook enkele personen in<br />

het boek zijn echt bestaand! Ik zal ze<br />

niet verklappen… En ook de dieren –<br />

<strong>van</strong> Aalscholver tot Zeearend – zijn<br />

echte <strong>Biesbosch</strong>dieren.<br />

Het boek is deel drie in een serie over<br />

dezelfde hoofdpersonen, deel 1 speelt<br />

zich af op Tiengemeten, en deel 2:<br />

“Deining in Dordrecht” – uiteraard - in<br />

Dordrecht.<br />

Minpuntje: in de info aan het eind<br />

wordt gezegd dat de <strong>Biesbosch</strong> ligt<br />

tussen de Boven-Merwede en de<br />

Amer. Verder is het jammer dat de Hollandsche <strong>Biesbosch</strong> er in het<br />

boek bekaaid afkomt, de hoofdpersonen zijn tenslotte twee jongens uit<br />

Dordrecht...<br />

René Kerkhoven: Bonje in de <strong>Biesbosch</strong><br />

Uitgeverij: Ir. R. Kerkhoven Consultancy, juni 2012<br />

Prijs: € 9,95<br />

Verkrijgbaar in de Groenwinkel.<br />

Zie ook: http://www.deiningindordrecht.nl<br />

Begin


Cartoon<br />

Begin<br />

Pieter <strong>van</strong> Rijsbergen


Is dat even een verrassing! Nieuws uit de Keet.<br />

Nieuws <strong>van</strong>uit de Keet<br />

Het heeft zo moeten zijn. Even een berichtgevingstop. Nu zijn we er<br />

weer en ik zal me ervoor inzetten om te zorgen dat er iets is voor<br />

BLAD, op tijd en in elke editie.<br />

Ook BLAD is nu digitaal<br />

geworden. Weliswaar zijn er nog<br />

“gewone publicaties” beschikbaar<br />

voor diegenen die niet over<br />

een computer beschikken, maar<br />

toch is ook BLAD nu de 21st eeuw<br />

ingegaan met de nodige aanpassingen.<br />

Het leuke er<strong>van</strong> is, dat de foto‟s<br />

nu wel mooi tot hun recht<br />

komen. Vaak vergezelde een<br />

aantal kiekjes mijn stukken over het wel en wee in en rondom de Keet,<br />

of onze winterbanjertocht e.d. en ging er toch wat glans <strong>van</strong>af – en dat<br />

kon ook niet anders. Dankzij de technologie <strong>van</strong> <strong>van</strong>daag kunnen wij in<br />

volle kleur (en misschien over een paar jaar ook geur) genieten <strong>van</strong> de<br />

ingezonden beelden.<br />

We zullen even “bijkletsen” over het wel en wee in de Keet, met als<br />

bonus een stukje <strong>van</strong> Ingrid over “haar Griendje”.<br />

Al jaren bestaat de keetploeg uit 5 mensen. Leen, Ingrid, Frans, Rien<br />

en ik (Anita). Degenen die het meest aanwezig zijn bij de Keet zijn<br />

toch wel Frans en Rien die, <strong>van</strong>wege hun eigen omstandigheden, door<br />

de weeks ook wel te vinden zijn tussen de wilgen en moddergeultjes.<br />

Rien en Frans houden zich naast de Keetwerkzaamheden ook bezig in<br />

het Beverbos (met anderen) en zorgen dat het daar ook een zeer<br />

aantrekkelijke plek voor zowel bezoeker als bever is. Daarnaast nog de<br />

nodige wandelingen, tochten en diverse activiteiten. We kunnen stellen<br />

dat zij echte <strong>Biesbosch</strong>mannen zijn.<br />

Leen, die <strong>van</strong>uit huis werkt voor Fonds Verstandelijke Gehandicapten<br />

en ook in de gemeenteraad <strong>van</strong> Papendrecht plaats heeft is zo af en


toe ook door de week gids als er een tocht of bezoek geboekt is in de<br />

keet. Hij kan zijn uren dusdanig aanpassen en invullen dat hij daar de<br />

vrijheid in heeft. Zaterdag is zijn “Keetdag”en er moet iets heel<br />

dringends zijn om hem daar<strong>van</strong> te weerhouden.<br />

Ingrid is ook naast haar baan, haar<br />

zalmschouw en voorliefde voor kanoën<br />

een nieuwe uitdaging aangegaan. Ze is<br />

begonnen met het aanplanten en vestigen<br />

<strong>van</strong> een bandgriend bij de Keet. Jaren<br />

geleden was Alan Krijgsheld <strong>van</strong> Staatsbosbeheer<br />

begonnen met bedjes <strong>van</strong><br />

bandwilgen langs het pad <strong>van</strong>af de houten<br />

keet richting de Stenen Keet. Ingrid en ik<br />

zagen dat het wel een goed bedoeld iets<br />

was maar waren niet overtuigd dat het<br />

zich ooit echt optimaal zou ontplooien,<br />

omdat de bever toch zijn/haar vrije gang<br />

ging en de boel opschnabbelde keer op<br />

keer.<br />

Nu hebben wij toch een “bandgriend” en wel op de hoek <strong>van</strong> het pad<br />

bij de Stenen Keet. Hier een korte uitleg <strong>van</strong> Ingrid daarover:<br />

“Het griendje bestaat uit drie bedjes, met op ieder bed een andere<br />

soort. Leerteen op de eerste, Frans-geel op de tweede en Belgisch-rood<br />

op de derde. Het aantal stekken zal ik niet meer weten. Volgens mij<br />

totaal rond de 200.<br />

Op de eerste twee bedjes is er minimaal uitval. Het derde moeten we<br />

nog afwachten aangezien die deze winter is ingeplant, maar erg laat in<br />

het seizoen. Dus aankomende winter zullen we weten wat daar<strong>van</strong><br />

overblijft.<br />

Momenteel ben ik, <strong>van</strong>wege vakantie, even afwezig geweest bij de<br />

Keet, waardoor het ongewenste kruid aardig zijn best zal doen om de<br />

griend te overwoekeren.”<br />

Dan als laatste, ik. De afgelopen anderhalf jaar zijn voor mij op<br />

persoonlijk gebied zwaar geweest met o.a. het overlijden <strong>van</strong> een <strong>van</strong><br />

mijn kleinzoons, een ziekenhuisopname en het ontslag nemen <strong>van</strong> mijn<br />

baan. Door de enorme steun <strong>van</strong> allen om mij heen gaat het zeer goed<br />

met mij. Ik begin steeds meer dingen op te pakken en zoals jullie nu<br />

ook merken heb ik het schrijven <strong>van</strong> BLAD ook weer in mijn


taakverdeling opgenomen. Ik was wel zo af en toe aanwezig, maar ben<br />

nu weer “<strong>van</strong> de partij”.<br />

Een <strong>van</strong> de eerste taken was het schoonboenen <strong>van</strong> de Phija, die er erg<br />

groentjes bij lag na de winter en het natte voorjaar. Afgelopen<br />

zaterdag was het een genot om kinderen die met hun opa en oma op<br />

pad waren, mee te nemen naar het Crosser‟s bootje. Dat doen we dan<br />

met gefluister en zachtjes lopen en we gaan gebukt onder de takjes<br />

door. Ja, spannend hoor. Ik vertel uiteraard wel waar het bootje voor<br />

gebruikt is geweest, maar alleen volwassen krijgen <strong>van</strong> mij het<br />

“slotverhaal” te horen.<br />

Zoals mijn gewoonte is, loop ik “het rondje”, zodat ik in de gaten hou<br />

hoe het pad erbij ligt en kijk bij de twee andere keten binnen.<br />

Onderweg afgelopen zaterdag kwam ik twee in gesprek verdiepte<br />

dames tegen. Ze stopten en maakten een praatje met mij. Ik vroeg of<br />

zij ook druppeltjes hadden gevoeld en die vraag werd bevestigend<br />

beantwoord. Toen ik uitleg gaf over de “spuugbeestjes” waren beide<br />

vrouwen even <strong>van</strong> hun stuk gebracht. Reacties zoals – he bah, en nee<br />

toch met bijbehorende gezichtsuitdrukkingen. Na verder gesprek<br />

moesten ze toch lachen en zouden ze beter naar de blaadjes kijken of<br />

ze een beestje konden ontdekken. Weer wat geleerd.<br />

Bij hoog water klommen Leen,<br />

Rien en ik weer in de Otter en<br />

gingen we huiswaarts. Frans en<br />

Ingrid zijn momenteel op vakantie,<br />

dus het groepje is even geslonken.<br />

Onze vrienden, Keetbewakers en<br />

donateurs Daan en Anita <strong>van</strong> de<br />

DD99 zijn met hun zalmschouw op<br />

weg naar Duitsland. Weer een<br />

watervakantie <strong>van</strong> 3 maanden. Ze<br />

waren zaterdag in Revin wat onder<br />

de Ardenne-Region Champagne valt. Daar hadden ze net water<br />

bijgetankt. Ik moest iedereen de groeten doen. Dus bij deze.<br />

Nou, dat was het zo‟n beetje. Iedereen en alles bijgekletst. Oh ja, het<br />

PHIJA verhaal krijgt nog een staartje. Meer daarover volgende keer.<br />

Groeten uit de Keet namens Leen, Ingrid, Frans en Rien<br />

Begin<br />

Anita Fijnekam- Schoffelmeer


Jeugdnatuurgroep „De <strong>Biesbosch</strong>onderzoekers‟<br />

microwandeling<br />

Op 26 mei, de zaterdag <strong>van</strong> het Pinksterweekend, ging de Jeugdnatuurgroep<br />

een microwandeling maken. Dat is geen piepkleine wandeling,<br />

maar een wandeling met de focus<br />

gericht op iets heel kleins, een<br />

detail. We kregen een inleiding,<br />

een wandeling én onze gast Nel de<br />

Graag zou ons helpen om ons<br />

eigen gekozen natuurdetail uit te<br />

beelden.<br />

Peter liet ons eerst een<br />

powerpoint presentatie zien met<br />

daarin een paar detailfoto‟s. We<br />

konden raden wat het moest zijn.<br />

Sommige waren makkelijk, andere<br />

een stuk moeilijker. Een roltong <strong>van</strong><br />

een vlinder, een facetoog <strong>van</strong> een<br />

libelle, een steeksnuit <strong>van</strong> een teek<br />

(met weerhaakjes!). We kregen<br />

de opdracht om tijdens een korte<br />

wandeling iets te zoeken en mee<br />

te nemen, wat we in detail<br />

wilden bekijken later, onder de<br />

zakmicroscoop of de loeppotjes.<br />

Bloemen en een enkel insect of een<br />

spin werden mee terug genomen<br />

naar de picknicktafels achter het<br />

<strong>Biesbosch</strong>centrum, waar Nel al<br />

papier en schildersspullen had klaargezet.<br />

De rest <strong>van</strong> de tijd waren we bezig<br />

om de details uit te werken. De spin<br />

bleek een zakje met eieren met zich<br />

mee te dragen. Een madeliefje is niet één bloem, maar wel honderd.<br />

En als je <strong>van</strong> dichtbij kijkt, lijkt het ook net een facetoog.<br />

Begin


JUNO<br />

Een vogelweekend met Sovon<br />

Vrijdagmiddag 20 april halfvijf, totaal 10 Juno leden en begeleiders<br />

verzamelen in Hendrik Ido Ambacht om de tocht naar Nijmegen te<br />

maken waar op zaterdag de derde Sovon bijeenkomst voor de jeugd (13<br />

tot 25 jaar) plaats zal vinden. Rond vijf uur vertrekt de gehele groep.<br />

Na enige vertraging op de A15 richting Gorinchem arriveren we even<br />

voor zeven uur op ons logeeradres in Erlecom. We mogen gebruik<br />

maken <strong>van</strong> de sanitaire voorzieningen <strong>van</strong> de boerderij. Marscha en<br />

Rick sluiten zich bij ons aan.<br />

We bivakkeren in de boomgaard <strong>van</strong> de directeur <strong>van</strong> Sovon. Leuk,<br />

slapen tussen de Steenuiltjes, achter de Pony`s en een bijenkast. De<br />

avondspeurtocht, op de fiets<br />

op zoek naar kerkuil,<br />

steenuil, porseleinhoen,<br />

kwartelkoning en andere<br />

nachtvogels levert, mede<br />

door het slechte weer niets<br />

op. Na een korte koude<br />

(rond het vriespunt) nacht<br />

staan we vroeg op (5.15<br />

uur).<br />

Na een eerste ontbijt<br />

besluiten we, omdat het<br />

regent met de auto naar Huize Wylerberg bij Beek te gaan. Bij aankomt<br />

(6.15 uur) stopt de regen! Susanne, Marinda en Iris gaan met een<br />

vogelringer mee netten uit zetten en vogels <strong>van</strong>gen. De rest gaat met<br />

een gids mee met een vroege vogeltocht de Wylerberg op. De eerste<br />

waarnemingen voorspellen al veel goeds!<br />

Een kleine greep; Kleine<br />

bonte specht, Middelste<br />

bonte specht (2 keer!) en<br />

Grote bonte specht, Boomklever<br />

en Boomkruiper,<br />

Vink, Appelvink, Zwartkop,<br />

Glanskop, Goudhaantje,<br />

verschillende Eekhoorns en<br />

een Ree worden waargenomen.<br />

Voor de<br />

plantenliefhebbers staan


we nog even stil bij de<br />

Goudveil. Een plantje dat<br />

tot de steenbreekfamilie<br />

behoort en in ons land<br />

zeer zeldzaam is<br />

geworden. Een prachtige<br />

excursie in een geweldig<br />

gebied.<br />

Terug in Huize Wylerberg<br />

komen we een<br />

dolenthousiaste ringgroep<br />

tegen, 2 bonte spechten,<br />

verschillende boomklevers<br />

en boomkruipers, zwartkoppen en pimpelmezen, koolmezen, een<br />

roodborst en een zanglijster waren ge<strong>van</strong>gen en geringd en de jeugd<br />

mocht zelf alles weer uitzetten!<br />

Na een welverdiend 2e ontbijt gingen we vier verschillende kanten op.<br />

De wandelgroep langs het dorp (met Peter vd E.) zag geen bijzonderheden<br />

meer maar hoorde wel de ijsvogel, de groep die de berg op ging<br />

nam de taigaboomkruiper<br />

en een<br />

bonte vliegen<strong>van</strong>ger<br />

waar. Opnieuw waren<br />

er veel eekhoorns.<br />

De groep die de<br />

Ooijpolder in ging (met<br />

Chantal, Hans, Maaike<br />

en de andere Peter)<br />

had nog meer geluk,<br />

een braamsluiper liet<br />

zich goed horen, de<br />

beflijster en een<br />

steenuil konden<br />

uitgebreid bewonderd<br />

worden.<br />

Terug op de Wylerberg<br />

was er commotie al om,<br />

ringgroep twee had een<br />

middelste bonte specht<br />

ge<strong>van</strong>gen, onder grote<br />

belangstelling werd hij<br />

losgelaten en …. gelijk


sloot een tweede exemplaar zich<br />

aan! Het middagprogramma leerde<br />

onze jongeren (en oudere<br />

begeleiders) alles over de bever in de<br />

Millingerwaard, roofvogels en<br />

rewilding Europe.<br />

De roofvogelgroep ging nog kort<br />

(bijna twee uur!) het bos in, wisten<br />

een groot aantal buizerds en een<br />

havik te spotten en bezochten een<br />

horst (nestplaats) <strong>van</strong> een Havik.<br />

Erg moe en volledig voldaan werd na<br />

een dag, die ondanks de natte start<br />

bijna droog verliep (een enkele<br />

kleine bui maar ook veel zon), de<br />

terugweg ingezet naar het Westen<br />

dat, naar wij later hebben vernomen,<br />

bijna aan de regen ten onder was<br />

gegaan.<br />

Thuis heb ik tijdens de wedstrijd Twente–Excelsior de binnenkant <strong>van</strong><br />

mijn ogen bekeken. De volgende dag bleek een deel <strong>van</strong> de Juno<br />

jeugdgroep ook nog op radio/Tv Gelderland te bewonderen.<br />

Wat ik iedereen wil aanraden; een weekend vrij? Ga eens naar Beek<br />

bezoek Wylerberg en de Duivelsberg en geniet <strong>van</strong> de omgeving (ook de<br />

Ooijpolder).<br />

Peter N.<br />

Begin


De bestaande en verdwenen<br />

agrarische bebouwing<br />

in de Sliedrechtse <strong>Biesbosch</strong> c.a.<br />

Een aantal jaren geleden raakte ik in gesprek met Jan Schut,<br />

toentertijd voorzitter <strong>van</strong> de stichting OUD DUBBELDAM. IK was toen<br />

voorzitter <strong>van</strong> de Stichting Kadastrale Atlas 1832 en wilde proberen<br />

zo‟n atlas uit te geven <strong>van</strong> de Kadastrale gemeente Dubbeldam.<br />

Daarvoor waren sponsors nodig evenals vrijwilligers om bulkwerk te<br />

verrichten. In het gesprek dat ik met hem had kwam zijdelings naar<br />

voren dat hij enige tijd een kippenfarm had gehad aan het Wantij in de<br />

buurt <strong>van</strong> de spoorbrug. Dat wekte mijn nieuwsgierigheid. Vandaar dit<br />

artikel, waarin een overzicht <strong>van</strong> wat ik heb gevonden.<br />

Als we het gebied <strong>van</strong> west naar oost “doorlopen”dan komen we <strong>van</strong>uit<br />

de stadsvrijheid <strong>van</strong> Dordrecht in het gebied <strong>van</strong> de heerlijkheid <strong>van</strong> de<br />

Merwede (1243). Hierin zijn <strong>van</strong>af 1767 diverse polders omkaad, resp.<br />

de Staart of West-Merwedepolder, de Merwedepolder, de Oost-<br />

Merwedepolder, de Smokerpolder de Kleine Rug, de Grote Rug en de<br />

Sions- later Grenspolder. In de Smokerpolder treffen we de eerste<br />

bouwmanswoning aan(1). Van 1940-1958 heeft Arie Klootwijk hier<br />

geboerd. Hij was tevens opzichter/molenaar <strong>van</strong> de verenigde Oost-<br />

Merwede en Smokerpolder (110 ha). In 1958 was de Merwedestraat


zover doorgetrokken dat hier ook industrie kon worden gebouwd en zo<br />

verrees Dupont op die plaats en werd de boerderij afgebroken. De<br />

familie Klootwijk vertrok naar een boerderijtje aan de Haaswijkweg in<br />

Dubbeldam.<br />

De meest westelijke punt bleef lange tijd onbekaad maar mocht in<br />

1901 opgehoogd worden tot 4m + NAP, om hier industrie te kunnen<br />

vestigen. Daar is toen de scheepswerf de <strong>Biesbosch</strong> gebouwd, enkele<br />

jaren geleden gesloopt. Nu worden er grootse plannen ontwikkeld<br />

onder de naam Stadswerven. Om dit gebied voor voertuigen toegankelijk<br />

te maken werd in 1910 de Prins Hendrikbrug over het Wantij<br />

geopend. Maar terug naar ons eigenlijke onderwerp.<br />

Na de omkading in 1917 werd ook in de polder de Kleine Rug (18 ha) op<br />

een terp in de ZW hoek langs de Westergoot een hoeve (2) gebouwd.<br />

Het adres werd Loswalweg 1. Hier boerde de familie Spuybroek. In de<br />

zeventiger jaren beëindigden zij het bedrijf. Het gebouw kwam in<br />

handen <strong>van</strong> het NIVON, die er een natuurvriendenhuis in startte. Later<br />

werd het nog aanzienlijk vergroot. Het is alleen over water bereikbaar.<br />

De polder werd samen met de Grote Rug een drinkwaterreservoir, later<br />

tevens surfplas.<br />

Nu kom ik terug op de kippenfarm <strong>van</strong> Jan Schut. In de polder de Grote<br />

Rug is omstreeks het begin <strong>van</strong> de vorige eeuw langs het Wantij een<br />

steenfabriek (3) verrezen. Hiervoor werd er in de polder een kleiput<br />

<strong>van</strong> 2.3 ha gegraven. In de late 40er jaren ging de fabriek failliet. Ze<br />

werd gedeeltelijk afgebroken, de ovens werden opgeblazen. De<br />

resterende gebouwen werden overgenomen door Jan Schut uit het<br />

kippendorp Barneveld. Hij vestigde er een kippenfarm op 2<br />

verdiepingen. Er was toen veel vraag naar kippen. Hij vertelde mij dat<br />

zijn vrouw het daar niet naar de zin had, <strong>van</strong>wege de eenzaamheid.<br />

Alleen met de blokhuiswachter, die naast de spoorbrug over het Wantij<br />

woonde, hadden zij contact. Het waren hun overburen aan de<br />

overkant. Na ruim een jaar hield Jan het voor gezien. De blokwachter<br />

heeft het bedrijf nog enige tijd voortgezet, uitgebreid met<br />

slachtvarkens. Overigens was dat illegaal, want een ambtenaar <strong>van</strong> NS<br />

mocht geen nevenfunctie hebben. De blokhuiswachter heeft trouwens<br />

ook nog een rol gespeeld bij een ernstig ongeval <strong>van</strong> één <strong>van</strong> de<br />

“torren” die in de stenen keet op de Sterlinggriend woonden. Zij<br />

gingen nooit naar de dokter, ook wasten zij zich nooit, maar toen<br />

zochten zij toch hulp. Hij had een diepe wond in zijn been en nadat zij<br />

eerste zelf het nodige eraan hadden gedaan o.a. met teer ingesmeerd<br />

was hij ernstig ontstoken. Daar kwam bij dat zij zich nooit wasten en<br />

verschrikkelijk stonken. Zij kwamen bij de blokpost aangestrompeld,<br />

waar een vaste telegrafische lijnverbinding was met het station in<br />

Dordrecht. Zodoende kon er in hulp voorzien worden.


Als laatste bedrijf in dit deel <strong>van</strong> het gebied komen we in de<br />

Grenspolder (Sionspolder). In 1881 werd dwars door deze polder een<br />

spoorlijn aangelegd, daarvoor moest een langs de Merwede aanwezige<br />

steenfabriek worden gesloopt Toen is aansluitend aan het landhoofd<br />

voor de brug over het Wantij op een terp een boerderijtje (4) gesticht<br />

aan<strong>van</strong>kelijk bestaande uit 2 houten gebouwtjes. In 1938 is hier een<br />

stenen gebouw voor in de plaats gekomen. Als laatste heeft hier de<br />

familie Van ‟t Westende, die nadat de hoeve door de gemeente was<br />

gekocht vertrok naar een hoeve te Zwingelspaan onder Fijnaart. Thans<br />

behoort het geheel ter plaatse aan het Recreatieschap de <strong>Hollandse</strong><br />

<strong>Biesbosch</strong>.<br />

We komen nu in de heerlijkheid Crayensteyn.<br />

Hiertoe behoorde als eerste de Otterpolder. Daar woonde <strong>van</strong>af 1900<br />

de familie Stoop, polderwachter/landbouwer. De bedrijfsgebouwen (5)<br />

staan aan het Wantij/Otterkanaal t.o. de Ottersluis. Zij staan er nog en<br />

worden bewoond door P.G. Stoop. De polder en de boerderij zijn in<br />

handen <strong>van</strong> Staatsbosbeheer, die ze met beperkende bepalingen<br />

verpacht. Hier in de buurt staat op een stuk buitendijks gelegen gors,<br />

vlak bij het veer naar Werkendam de Kopse Stee (6). In 1715 stond hier<br />

al een woning annex herberg. De huidige hoeve dateert uit 1918 en


werd in de oorlog door terugtrekkende Duitse troepen opgeblazen en<br />

na de oorlog weer herbouwd. Hier woont het geslacht Valk, broer en<br />

zus, tot op de huidige dag.<br />

Verder naar het oosten komen we als eerste bedrijfsgebouw tegen een<br />

hoeve (7) in de Zuilespolder langs de Helsloot. Aan<strong>van</strong>kelijk een houten<br />

gebouw uit rond 1800, later in 1916 in steen opgetrokken. Er was een<br />

gemengd bedrijf in gevestigd, geëxploiteerd door de familie Bos. Één<br />

<strong>van</strong> de dochters Bos (Koosje) trouwde met H. Zomer, de laatste<br />

bewoner. Koosje heeft alle stadia meegemaakt <strong>van</strong> volstrekt isolement,<br />

met de roeiboot naar school in Sliedrecht tot bereikbaarheid voor<br />

auto‟s en een baan vlakbij huis in het <strong>Biesbosch</strong>centrum. Zij is helaas<br />

jong overleden. Het geheel <strong>van</strong> gebouw en polder is in beheer bij SBB.<br />

De schaapskudde, zeldzame Schonebekers, die in de buurt loopt vindt<br />

soms tijdelijk onderdak in de schuur.<br />

Nog verder naar het oosten gaande treffen we in polder Kort en Lang<br />

Ambacht langs de Beneden Merwede een boerderij (9) aan uit 1937. Hij<br />

is gebouwd door mr. Kranenburg uit den Haag en in gebruik gegeven<br />

aan de familie Kadijk uit Roodeschool. Het waren landbouwers. De<br />

polder werd na de extreem hoge waterstanden in de negentiger jaren<br />

<strong>van</strong> de vorige eeuw door de overheid aangekocht om afgegraven te<br />

worden ten behoeve <strong>van</strong> kleiwinning. De klei werd gebruikt voor<br />

dijkverzwaring aan de overkant <strong>van</strong> de Merwede in Hardinxveld. Het<br />

bedrijf werd beëindigd en de gebouwen afgebroken. Een lid <strong>van</strong> de<br />

familie Kadijk is in 2001 vertrokken naar een bedrijf aan de Blinde weg<br />

in de Louisapolder te Dordrecht. Bij het oude bedrijf hoorden ook 2<br />

woningen beide gelegen aan de rivier, welke ook zijn afgebroken. Wel<br />

staat in de vroegere “Ruigten bezuiden de peereboom” nog een vm.<br />

boerderij (9) <strong>van</strong> Jacob Groeneveld. Tenslotte komen we in de polder<br />

Aart Eloyenbos en Jonge Janswaart, waar langs de Beneden Merwede<br />

een hoeve staat uit 1936. (10), ook hier werd geboerd door een<br />

Groninger nl de familie Boersma uit Scheemda. Ook zij zijn verdreven<br />

door de plannen <strong>van</strong> Rijkswaterstaat en zijn vertrokken naar<br />

Hardinxveld. Voor alle laatst genoemde polders geldt dat zij nu ook<br />

dienstbaar gemaakt zijn aan het project “ruimte voor de rivier”, dat de<br />

hoge waterstanden in de toekomst moet beperken.<br />

We zijn aan het eind gekomen <strong>van</strong> onze trektocht langs bestaande en<br />

verdwenen boerderijen in dit deel <strong>van</strong> de <strong>Biesbosch</strong>. Wellicht voor veel<br />

<strong>van</strong> de lezers <strong>van</strong> het Blad bekend, maar voor de nieuwkomers toch<br />

wellicht lezenswaardig.<br />

Peter Heij<br />

Begin<br />

met dank aan Jac v.d.Neut, voor zijn<br />

correcties!


Links<br />

Een pagina met links naar diverse leuke, handige of interessante sites<br />

Getijden voor Dordrecht<br />

Nationaal Park de <strong>Biesbosch</strong><br />

<strong>Biesbosch</strong>centrum Dordrecht<br />

Ruimte voor de rivier<br />

Staatsbosbeheer<br />

Deltanatuur<br />

Zuidhollands Landschap<br />

IVN Dordrecht<br />

KNNV Drechtsteden<br />

Begin<br />

Graag willen we weten of het Blad nog gelezen wordt. Reageer via een <strong>van</strong> de<br />

onderstaande links: Klik en verstuur!<br />

Ja ik heb dit Blad helemaal gelezen! Ik heb dit Blad gedeeltelijk gelezen.


<strong>Vereniging</strong> <strong>Vrijwilligers</strong> Hollandsche <strong>Biesbosch</strong><br />

Bestuur: mailto:secretariaat@vvhbiesbosch.nl<br />

Robert <strong>van</strong> Andel voorzitter<br />

Pieter J. <strong>van</strong> Rijsbergen secretaris<br />

Peter Nienkemper penningmeester<br />

Cees <strong>van</strong> Waas<br />

Bram <strong>van</strong> der Velden<br />

Coördinatoren:<br />

Bibliotheek Henk Ligthart<br />

BBO Clarien <strong>van</strong> der Wilt<br />

BitterZoet Eisje Strikwerda, Riet Keyzer<br />

Blad Hans Bruning en Robert <strong>van</strong> Andel<br />

Cultuur historie Aad Vermeulen<br />

Juno Peter Nienkemper & Clarien <strong>van</strong> der Wilt<br />

Kanogidsen John <strong>van</strong> Steenbergen<br />

Keetploeg Leen Fijnekam<br />

Middag P&S Cees <strong>van</strong> Waas<br />

Natuurgidsen Huib Kroes<br />

Pluis & Struin Leen Fijnekam & Peter Nienkemper<br />

Schoolgidsen Thea Schouten & Pieter <strong>van</strong> Rijsbergen<br />

SDNI Robert <strong>van</strong> Andel<br />

Website Erik <strong>van</strong> Egmond<br />

Redactie Blad: mailto:blad@VVH<strong>Biesbosch</strong>.nl<br />

Hans Bruning<br />

Robert <strong>van</strong> Andel<br />

Begin

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!