Inhoud - Vereniging van Vrijwilligers Hollandse Biesbosch
Inhoud - Vereniging van Vrijwilligers Hollandse Biesbosch
Inhoud - Vereniging van Vrijwilligers Hollandse Biesbosch
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
BLAD<br />
is een uitgave <strong>van</strong> de <strong>Vereniging</strong> <strong>Vrijwilligers</strong> <strong>Hollandse</strong> <strong>Biesbosch</strong><br />
<strong>Inhoud</strong><br />
Redactioneel<br />
Nieuw boek<br />
Cartoon<br />
Nieuws <strong>van</strong>uit de Keet<br />
Jeugdnatuurgroep<br />
JUNO<br />
Agrarische bebouwing<br />
Een kippenfarm aan het Wantij?<br />
Aanleiding voor een speurtocht naar de<br />
betaande en verdwenen agrarische<br />
bebouwing in de Sliedrechtse <strong>Biesbosch</strong><br />
Links<br />
Bestuur en werkgroepen<br />
Jaargang 27 nr. 1<br />
Zomer 2012<br />
Colofon<br />
Secretariaat:<br />
Pieter J. <strong>van</strong> Rijsbergen<br />
p/a. Baanhoekweg 53<br />
3313 LP Dordrecht<br />
secretariaat@VVH<strong>Biesbosch</strong>.nl<br />
Penningmeester:<br />
Peter Nienkemper<br />
p/a. Baanhoekweg 53<br />
3313 LP Dordrecht<br />
Contributie:<br />
€ 15,00 per jaar<br />
Minimale bijdrage donateurs:<br />
€ 7,50 per jaar<br />
Gironummer: 4372961 t.n.v.:<br />
Penningmeester VVHB<br />
Baanhoekweg 53<br />
3313 LP Dordrecht<br />
www.vvhbiesbosch.nl<br />
Blad verschijnt vier keer per jaar op de site <strong>van</strong> de VVHB
Redactioneel<br />
Er is de laatste maanden weer het nodige gebeurd in de <strong>Biesbosch</strong>: de<br />
Tongplaat is ontpolderd, evenals de Sophiapolder. Er vaart nu een pont<br />
naar de Huiswaard (op zondagen) en we kunnen het prototype <strong>van</strong> de<br />
ecolodge bewonderen op ware grootte.<br />
Juli 2012: ziedaar het tweede Blad dat alleen digitaal verschijnt.<br />
Uit reactie <strong>van</strong> sommige leden <strong>van</strong> de VVHB merk ik dat nog niet<br />
iedereen er<strong>van</strong> doordrongen is dat Blad nu in een electronische versie<br />
verschijnt. Het heeft dus geen zin meer om bij de brievenbus te gaan<br />
zitten wachten op het nieuwste Blad…<br />
In dit nummer is gepoogd om wat meer gebruik te maken <strong>van</strong> de extra<br />
mogelijkheden die de digitaliteit biedt. Er wordt gebruik gemaakt <strong>van</strong><br />
hyperlinks (gemakkelijk zoeken via de inhoudsopgave en weer terug),<br />
er staan links in naar allerlei Internet-sites. Er is zelfs een aparte<br />
pagina ingeruimd met alleen maar links. Ook de vormgeving is wat<br />
aangepast, zij het niet revolutionair, want zulke jonge honden zijn de<br />
redactieleden niet meer.<br />
Er zijn ook wat zaken weggelaten. Bijvoorbeeld de getijdetabellen: er<br />
staat in plaats daar<strong>van</strong> wel een link die rechtstreeks leidt naar de<br />
getijgegevens voor Dordrecht. Ook rubrieken die al elders op de<br />
website staan, staan nu niet ook nog eens in het Blad.<br />
Dit Blad bevat weer het gebruikelijke verenigingsnieuws, verder een<br />
boekbespreking, en een zeer lezenswaardige beschrijving <strong>van</strong> de<br />
agrarische bebouwing in “ons” gebied!<br />
Kopij voor het volgende nummer graag inleveren voor 1 september<br />
2012, het volgende Blad verschijnt dan rond 21 september.<br />
Het mailadres <strong>van</strong> de redactie: blad@VVH<strong>Biesbosch</strong>.nl.<br />
Veel leesplezier!<br />
Begin
Nieuw boek: Bonje in de <strong>Biesbosch</strong><br />
Bonje in de <strong>Biesbosch</strong> is een echt avonturenboek, het gaat<br />
over spannende belevenissen <strong>van</strong> twee Dordtse jongens in de<br />
<strong>Biesbosch</strong>. Tussen de regels wordt ook nog aardig wat verteld<br />
over de <strong>Biesbosch</strong>, en aan het eind wordt, los <strong>van</strong> het verhaal,<br />
ook nog wat algemene informatie gegeven. Leuk en ook<br />
leerzaam dus!<br />
In het boek komen veel<br />
plaatsaanduidingen voor die allemaal<br />
echt bestaan. De jongens varen via<br />
het Wantij, de Ottersluis en de<br />
Spieringsluis naar de Brabantse<br />
<strong>Biesbosch</strong>. Of steken over bij de Kop<br />
<strong>van</strong> ‟t Land. Ook enkele personen in<br />
het boek zijn echt bestaand! Ik zal ze<br />
niet verklappen… En ook de dieren –<br />
<strong>van</strong> Aalscholver tot Zeearend – zijn<br />
echte <strong>Biesbosch</strong>dieren.<br />
Het boek is deel drie in een serie over<br />
dezelfde hoofdpersonen, deel 1 speelt<br />
zich af op Tiengemeten, en deel 2:<br />
“Deining in Dordrecht” – uiteraard - in<br />
Dordrecht.<br />
Minpuntje: in de info aan het eind<br />
wordt gezegd dat de <strong>Biesbosch</strong> ligt<br />
tussen de Boven-Merwede en de<br />
Amer. Verder is het jammer dat de Hollandsche <strong>Biesbosch</strong> er in het<br />
boek bekaaid afkomt, de hoofdpersonen zijn tenslotte twee jongens uit<br />
Dordrecht...<br />
René Kerkhoven: Bonje in de <strong>Biesbosch</strong><br />
Uitgeverij: Ir. R. Kerkhoven Consultancy, juni 2012<br />
Prijs: € 9,95<br />
Verkrijgbaar in de Groenwinkel.<br />
Zie ook: http://www.deiningindordrecht.nl<br />
Begin
Cartoon<br />
Begin<br />
Pieter <strong>van</strong> Rijsbergen
Is dat even een verrassing! Nieuws uit de Keet.<br />
Nieuws <strong>van</strong>uit de Keet<br />
Het heeft zo moeten zijn. Even een berichtgevingstop. Nu zijn we er<br />
weer en ik zal me ervoor inzetten om te zorgen dat er iets is voor<br />
BLAD, op tijd en in elke editie.<br />
Ook BLAD is nu digitaal<br />
geworden. Weliswaar zijn er nog<br />
“gewone publicaties” beschikbaar<br />
voor diegenen die niet over<br />
een computer beschikken, maar<br />
toch is ook BLAD nu de 21st eeuw<br />
ingegaan met de nodige aanpassingen.<br />
Het leuke er<strong>van</strong> is, dat de foto‟s<br />
nu wel mooi tot hun recht<br />
komen. Vaak vergezelde een<br />
aantal kiekjes mijn stukken over het wel en wee in en rondom de Keet,<br />
of onze winterbanjertocht e.d. en ging er toch wat glans <strong>van</strong>af – en dat<br />
kon ook niet anders. Dankzij de technologie <strong>van</strong> <strong>van</strong>daag kunnen wij in<br />
volle kleur (en misschien over een paar jaar ook geur) genieten <strong>van</strong> de<br />
ingezonden beelden.<br />
We zullen even “bijkletsen” over het wel en wee in de Keet, met als<br />
bonus een stukje <strong>van</strong> Ingrid over “haar Griendje”.<br />
Al jaren bestaat de keetploeg uit 5 mensen. Leen, Ingrid, Frans, Rien<br />
en ik (Anita). Degenen die het meest aanwezig zijn bij de Keet zijn<br />
toch wel Frans en Rien die, <strong>van</strong>wege hun eigen omstandigheden, door<br />
de weeks ook wel te vinden zijn tussen de wilgen en moddergeultjes.<br />
Rien en Frans houden zich naast de Keetwerkzaamheden ook bezig in<br />
het Beverbos (met anderen) en zorgen dat het daar ook een zeer<br />
aantrekkelijke plek voor zowel bezoeker als bever is. Daarnaast nog de<br />
nodige wandelingen, tochten en diverse activiteiten. We kunnen stellen<br />
dat zij echte <strong>Biesbosch</strong>mannen zijn.<br />
Leen, die <strong>van</strong>uit huis werkt voor Fonds Verstandelijke Gehandicapten<br />
en ook in de gemeenteraad <strong>van</strong> Papendrecht plaats heeft is zo af en
toe ook door de week gids als er een tocht of bezoek geboekt is in de<br />
keet. Hij kan zijn uren dusdanig aanpassen en invullen dat hij daar de<br />
vrijheid in heeft. Zaterdag is zijn “Keetdag”en er moet iets heel<br />
dringends zijn om hem daar<strong>van</strong> te weerhouden.<br />
Ingrid is ook naast haar baan, haar<br />
zalmschouw en voorliefde voor kanoën<br />
een nieuwe uitdaging aangegaan. Ze is<br />
begonnen met het aanplanten en vestigen<br />
<strong>van</strong> een bandgriend bij de Keet. Jaren<br />
geleden was Alan Krijgsheld <strong>van</strong> Staatsbosbeheer<br />
begonnen met bedjes <strong>van</strong><br />
bandwilgen langs het pad <strong>van</strong>af de houten<br />
keet richting de Stenen Keet. Ingrid en ik<br />
zagen dat het wel een goed bedoeld iets<br />
was maar waren niet overtuigd dat het<br />
zich ooit echt optimaal zou ontplooien,<br />
omdat de bever toch zijn/haar vrije gang<br />
ging en de boel opschnabbelde keer op<br />
keer.<br />
Nu hebben wij toch een “bandgriend” en wel op de hoek <strong>van</strong> het pad<br />
bij de Stenen Keet. Hier een korte uitleg <strong>van</strong> Ingrid daarover:<br />
“Het griendje bestaat uit drie bedjes, met op ieder bed een andere<br />
soort. Leerteen op de eerste, Frans-geel op de tweede en Belgisch-rood<br />
op de derde. Het aantal stekken zal ik niet meer weten. Volgens mij<br />
totaal rond de 200.<br />
Op de eerste twee bedjes is er minimaal uitval. Het derde moeten we<br />
nog afwachten aangezien die deze winter is ingeplant, maar erg laat in<br />
het seizoen. Dus aankomende winter zullen we weten wat daar<strong>van</strong><br />
overblijft.<br />
Momenteel ben ik, <strong>van</strong>wege vakantie, even afwezig geweest bij de<br />
Keet, waardoor het ongewenste kruid aardig zijn best zal doen om de<br />
griend te overwoekeren.”<br />
Dan als laatste, ik. De afgelopen anderhalf jaar zijn voor mij op<br />
persoonlijk gebied zwaar geweest met o.a. het overlijden <strong>van</strong> een <strong>van</strong><br />
mijn kleinzoons, een ziekenhuisopname en het ontslag nemen <strong>van</strong> mijn<br />
baan. Door de enorme steun <strong>van</strong> allen om mij heen gaat het zeer goed<br />
met mij. Ik begin steeds meer dingen op te pakken en zoals jullie nu<br />
ook merken heb ik het schrijven <strong>van</strong> BLAD ook weer in mijn
taakverdeling opgenomen. Ik was wel zo af en toe aanwezig, maar ben<br />
nu weer “<strong>van</strong> de partij”.<br />
Een <strong>van</strong> de eerste taken was het schoonboenen <strong>van</strong> de Phija, die er erg<br />
groentjes bij lag na de winter en het natte voorjaar. Afgelopen<br />
zaterdag was het een genot om kinderen die met hun opa en oma op<br />
pad waren, mee te nemen naar het Crosser‟s bootje. Dat doen we dan<br />
met gefluister en zachtjes lopen en we gaan gebukt onder de takjes<br />
door. Ja, spannend hoor. Ik vertel uiteraard wel waar het bootje voor<br />
gebruikt is geweest, maar alleen volwassen krijgen <strong>van</strong> mij het<br />
“slotverhaal” te horen.<br />
Zoals mijn gewoonte is, loop ik “het rondje”, zodat ik in de gaten hou<br />
hoe het pad erbij ligt en kijk bij de twee andere keten binnen.<br />
Onderweg afgelopen zaterdag kwam ik twee in gesprek verdiepte<br />
dames tegen. Ze stopten en maakten een praatje met mij. Ik vroeg of<br />
zij ook druppeltjes hadden gevoeld en die vraag werd bevestigend<br />
beantwoord. Toen ik uitleg gaf over de “spuugbeestjes” waren beide<br />
vrouwen even <strong>van</strong> hun stuk gebracht. Reacties zoals – he bah, en nee<br />
toch met bijbehorende gezichtsuitdrukkingen. Na verder gesprek<br />
moesten ze toch lachen en zouden ze beter naar de blaadjes kijken of<br />
ze een beestje konden ontdekken. Weer wat geleerd.<br />
Bij hoog water klommen Leen,<br />
Rien en ik weer in de Otter en<br />
gingen we huiswaarts. Frans en<br />
Ingrid zijn momenteel op vakantie,<br />
dus het groepje is even geslonken.<br />
Onze vrienden, Keetbewakers en<br />
donateurs Daan en Anita <strong>van</strong> de<br />
DD99 zijn met hun zalmschouw op<br />
weg naar Duitsland. Weer een<br />
watervakantie <strong>van</strong> 3 maanden. Ze<br />
waren zaterdag in Revin wat onder<br />
de Ardenne-Region Champagne valt. Daar hadden ze net water<br />
bijgetankt. Ik moest iedereen de groeten doen. Dus bij deze.<br />
Nou, dat was het zo‟n beetje. Iedereen en alles bijgekletst. Oh ja, het<br />
PHIJA verhaal krijgt nog een staartje. Meer daarover volgende keer.<br />
Groeten uit de Keet namens Leen, Ingrid, Frans en Rien<br />
Begin<br />
Anita Fijnekam- Schoffelmeer
Jeugdnatuurgroep „De <strong>Biesbosch</strong>onderzoekers‟<br />
microwandeling<br />
Op 26 mei, de zaterdag <strong>van</strong> het Pinksterweekend, ging de Jeugdnatuurgroep<br />
een microwandeling maken. Dat is geen piepkleine wandeling,<br />
maar een wandeling met de focus<br />
gericht op iets heel kleins, een<br />
detail. We kregen een inleiding,<br />
een wandeling én onze gast Nel de<br />
Graag zou ons helpen om ons<br />
eigen gekozen natuurdetail uit te<br />
beelden.<br />
Peter liet ons eerst een<br />
powerpoint presentatie zien met<br />
daarin een paar detailfoto‟s. We<br />
konden raden wat het moest zijn.<br />
Sommige waren makkelijk, andere<br />
een stuk moeilijker. Een roltong <strong>van</strong><br />
een vlinder, een facetoog <strong>van</strong> een<br />
libelle, een steeksnuit <strong>van</strong> een teek<br />
(met weerhaakjes!). We kregen<br />
de opdracht om tijdens een korte<br />
wandeling iets te zoeken en mee<br />
te nemen, wat we in detail<br />
wilden bekijken later, onder de<br />
zakmicroscoop of de loeppotjes.<br />
Bloemen en een enkel insect of een<br />
spin werden mee terug genomen<br />
naar de picknicktafels achter het<br />
<strong>Biesbosch</strong>centrum, waar Nel al<br />
papier en schildersspullen had klaargezet.<br />
De rest <strong>van</strong> de tijd waren we bezig<br />
om de details uit te werken. De spin<br />
bleek een zakje met eieren met zich<br />
mee te dragen. Een madeliefje is niet één bloem, maar wel honderd.<br />
En als je <strong>van</strong> dichtbij kijkt, lijkt het ook net een facetoog.<br />
Begin
JUNO<br />
Een vogelweekend met Sovon<br />
Vrijdagmiddag 20 april halfvijf, totaal 10 Juno leden en begeleiders<br />
verzamelen in Hendrik Ido Ambacht om de tocht naar Nijmegen te<br />
maken waar op zaterdag de derde Sovon bijeenkomst voor de jeugd (13<br />
tot 25 jaar) plaats zal vinden. Rond vijf uur vertrekt de gehele groep.<br />
Na enige vertraging op de A15 richting Gorinchem arriveren we even<br />
voor zeven uur op ons logeeradres in Erlecom. We mogen gebruik<br />
maken <strong>van</strong> de sanitaire voorzieningen <strong>van</strong> de boerderij. Marscha en<br />
Rick sluiten zich bij ons aan.<br />
We bivakkeren in de boomgaard <strong>van</strong> de directeur <strong>van</strong> Sovon. Leuk,<br />
slapen tussen de Steenuiltjes, achter de Pony`s en een bijenkast. De<br />
avondspeurtocht, op de fiets<br />
op zoek naar kerkuil,<br />
steenuil, porseleinhoen,<br />
kwartelkoning en andere<br />
nachtvogels levert, mede<br />
door het slechte weer niets<br />
op. Na een korte koude<br />
(rond het vriespunt) nacht<br />
staan we vroeg op (5.15<br />
uur).<br />
Na een eerste ontbijt<br />
besluiten we, omdat het<br />
regent met de auto naar Huize Wylerberg bij Beek te gaan. Bij aankomt<br />
(6.15 uur) stopt de regen! Susanne, Marinda en Iris gaan met een<br />
vogelringer mee netten uit zetten en vogels <strong>van</strong>gen. De rest gaat met<br />
een gids mee met een vroege vogeltocht de Wylerberg op. De eerste<br />
waarnemingen voorspellen al veel goeds!<br />
Een kleine greep; Kleine<br />
bonte specht, Middelste<br />
bonte specht (2 keer!) en<br />
Grote bonte specht, Boomklever<br />
en Boomkruiper,<br />
Vink, Appelvink, Zwartkop,<br />
Glanskop, Goudhaantje,<br />
verschillende Eekhoorns en<br />
een Ree worden waargenomen.<br />
Voor de<br />
plantenliefhebbers staan
we nog even stil bij de<br />
Goudveil. Een plantje dat<br />
tot de steenbreekfamilie<br />
behoort en in ons land<br />
zeer zeldzaam is<br />
geworden. Een prachtige<br />
excursie in een geweldig<br />
gebied.<br />
Terug in Huize Wylerberg<br />
komen we een<br />
dolenthousiaste ringgroep<br />
tegen, 2 bonte spechten,<br />
verschillende boomklevers<br />
en boomkruipers, zwartkoppen en pimpelmezen, koolmezen, een<br />
roodborst en een zanglijster waren ge<strong>van</strong>gen en geringd en de jeugd<br />
mocht zelf alles weer uitzetten!<br />
Na een welverdiend 2e ontbijt gingen we vier verschillende kanten op.<br />
De wandelgroep langs het dorp (met Peter vd E.) zag geen bijzonderheden<br />
meer maar hoorde wel de ijsvogel, de groep die de berg op ging<br />
nam de taigaboomkruiper<br />
en een<br />
bonte vliegen<strong>van</strong>ger<br />
waar. Opnieuw waren<br />
er veel eekhoorns.<br />
De groep die de<br />
Ooijpolder in ging (met<br />
Chantal, Hans, Maaike<br />
en de andere Peter)<br />
had nog meer geluk,<br />
een braamsluiper liet<br />
zich goed horen, de<br />
beflijster en een<br />
steenuil konden<br />
uitgebreid bewonderd<br />
worden.<br />
Terug op de Wylerberg<br />
was er commotie al om,<br />
ringgroep twee had een<br />
middelste bonte specht<br />
ge<strong>van</strong>gen, onder grote<br />
belangstelling werd hij<br />
losgelaten en …. gelijk
sloot een tweede exemplaar zich<br />
aan! Het middagprogramma leerde<br />
onze jongeren (en oudere<br />
begeleiders) alles over de bever in de<br />
Millingerwaard, roofvogels en<br />
rewilding Europe.<br />
De roofvogelgroep ging nog kort<br />
(bijna twee uur!) het bos in, wisten<br />
een groot aantal buizerds en een<br />
havik te spotten en bezochten een<br />
horst (nestplaats) <strong>van</strong> een Havik.<br />
Erg moe en volledig voldaan werd na<br />
een dag, die ondanks de natte start<br />
bijna droog verliep (een enkele<br />
kleine bui maar ook veel zon), de<br />
terugweg ingezet naar het Westen<br />
dat, naar wij later hebben vernomen,<br />
bijna aan de regen ten onder was<br />
gegaan.<br />
Thuis heb ik tijdens de wedstrijd Twente–Excelsior de binnenkant <strong>van</strong><br />
mijn ogen bekeken. De volgende dag bleek een deel <strong>van</strong> de Juno<br />
jeugdgroep ook nog op radio/Tv Gelderland te bewonderen.<br />
Wat ik iedereen wil aanraden; een weekend vrij? Ga eens naar Beek<br />
bezoek Wylerberg en de Duivelsberg en geniet <strong>van</strong> de omgeving (ook de<br />
Ooijpolder).<br />
Peter N.<br />
Begin
De bestaande en verdwenen<br />
agrarische bebouwing<br />
in de Sliedrechtse <strong>Biesbosch</strong> c.a.<br />
Een aantal jaren geleden raakte ik in gesprek met Jan Schut,<br />
toentertijd voorzitter <strong>van</strong> de stichting OUD DUBBELDAM. IK was toen<br />
voorzitter <strong>van</strong> de Stichting Kadastrale Atlas 1832 en wilde proberen<br />
zo‟n atlas uit te geven <strong>van</strong> de Kadastrale gemeente Dubbeldam.<br />
Daarvoor waren sponsors nodig evenals vrijwilligers om bulkwerk te<br />
verrichten. In het gesprek dat ik met hem had kwam zijdelings naar<br />
voren dat hij enige tijd een kippenfarm had gehad aan het Wantij in de<br />
buurt <strong>van</strong> de spoorbrug. Dat wekte mijn nieuwsgierigheid. Vandaar dit<br />
artikel, waarin een overzicht <strong>van</strong> wat ik heb gevonden.<br />
Als we het gebied <strong>van</strong> west naar oost “doorlopen”dan komen we <strong>van</strong>uit<br />
de stadsvrijheid <strong>van</strong> Dordrecht in het gebied <strong>van</strong> de heerlijkheid <strong>van</strong> de<br />
Merwede (1243). Hierin zijn <strong>van</strong>af 1767 diverse polders omkaad, resp.<br />
de Staart of West-Merwedepolder, de Merwedepolder, de Oost-<br />
Merwedepolder, de Smokerpolder de Kleine Rug, de Grote Rug en de<br />
Sions- later Grenspolder. In de Smokerpolder treffen we de eerste<br />
bouwmanswoning aan(1). Van 1940-1958 heeft Arie Klootwijk hier<br />
geboerd. Hij was tevens opzichter/molenaar <strong>van</strong> de verenigde Oost-<br />
Merwede en Smokerpolder (110 ha). In 1958 was de Merwedestraat
zover doorgetrokken dat hier ook industrie kon worden gebouwd en zo<br />
verrees Dupont op die plaats en werd de boerderij afgebroken. De<br />
familie Klootwijk vertrok naar een boerderijtje aan de Haaswijkweg in<br />
Dubbeldam.<br />
De meest westelijke punt bleef lange tijd onbekaad maar mocht in<br />
1901 opgehoogd worden tot 4m + NAP, om hier industrie te kunnen<br />
vestigen. Daar is toen de scheepswerf de <strong>Biesbosch</strong> gebouwd, enkele<br />
jaren geleden gesloopt. Nu worden er grootse plannen ontwikkeld<br />
onder de naam Stadswerven. Om dit gebied voor voertuigen toegankelijk<br />
te maken werd in 1910 de Prins Hendrikbrug over het Wantij<br />
geopend. Maar terug naar ons eigenlijke onderwerp.<br />
Na de omkading in 1917 werd ook in de polder de Kleine Rug (18 ha) op<br />
een terp in de ZW hoek langs de Westergoot een hoeve (2) gebouwd.<br />
Het adres werd Loswalweg 1. Hier boerde de familie Spuybroek. In de<br />
zeventiger jaren beëindigden zij het bedrijf. Het gebouw kwam in<br />
handen <strong>van</strong> het NIVON, die er een natuurvriendenhuis in startte. Later<br />
werd het nog aanzienlijk vergroot. Het is alleen over water bereikbaar.<br />
De polder werd samen met de Grote Rug een drinkwaterreservoir, later<br />
tevens surfplas.<br />
Nu kom ik terug op de kippenfarm <strong>van</strong> Jan Schut. In de polder de Grote<br />
Rug is omstreeks het begin <strong>van</strong> de vorige eeuw langs het Wantij een<br />
steenfabriek (3) verrezen. Hiervoor werd er in de polder een kleiput<br />
<strong>van</strong> 2.3 ha gegraven. In de late 40er jaren ging de fabriek failliet. Ze<br />
werd gedeeltelijk afgebroken, de ovens werden opgeblazen. De<br />
resterende gebouwen werden overgenomen door Jan Schut uit het<br />
kippendorp Barneveld. Hij vestigde er een kippenfarm op 2<br />
verdiepingen. Er was toen veel vraag naar kippen. Hij vertelde mij dat<br />
zijn vrouw het daar niet naar de zin had, <strong>van</strong>wege de eenzaamheid.<br />
Alleen met de blokhuiswachter, die naast de spoorbrug over het Wantij<br />
woonde, hadden zij contact. Het waren hun overburen aan de<br />
overkant. Na ruim een jaar hield Jan het voor gezien. De blokwachter<br />
heeft het bedrijf nog enige tijd voortgezet, uitgebreid met<br />
slachtvarkens. Overigens was dat illegaal, want een ambtenaar <strong>van</strong> NS<br />
mocht geen nevenfunctie hebben. De blokhuiswachter heeft trouwens<br />
ook nog een rol gespeeld bij een ernstig ongeval <strong>van</strong> één <strong>van</strong> de<br />
“torren” die in de stenen keet op de Sterlinggriend woonden. Zij<br />
gingen nooit naar de dokter, ook wasten zij zich nooit, maar toen<br />
zochten zij toch hulp. Hij had een diepe wond in zijn been en nadat zij<br />
eerste zelf het nodige eraan hadden gedaan o.a. met teer ingesmeerd<br />
was hij ernstig ontstoken. Daar kwam bij dat zij zich nooit wasten en<br />
verschrikkelijk stonken. Zij kwamen bij de blokpost aangestrompeld,<br />
waar een vaste telegrafische lijnverbinding was met het station in<br />
Dordrecht. Zodoende kon er in hulp voorzien worden.
Als laatste bedrijf in dit deel <strong>van</strong> het gebied komen we in de<br />
Grenspolder (Sionspolder). In 1881 werd dwars door deze polder een<br />
spoorlijn aangelegd, daarvoor moest een langs de Merwede aanwezige<br />
steenfabriek worden gesloopt Toen is aansluitend aan het landhoofd<br />
voor de brug over het Wantij op een terp een boerderijtje (4) gesticht<br />
aan<strong>van</strong>kelijk bestaande uit 2 houten gebouwtjes. In 1938 is hier een<br />
stenen gebouw voor in de plaats gekomen. Als laatste heeft hier de<br />
familie Van ‟t Westende, die nadat de hoeve door de gemeente was<br />
gekocht vertrok naar een hoeve te Zwingelspaan onder Fijnaart. Thans<br />
behoort het geheel ter plaatse aan het Recreatieschap de <strong>Hollandse</strong><br />
<strong>Biesbosch</strong>.<br />
We komen nu in de heerlijkheid Crayensteyn.<br />
Hiertoe behoorde als eerste de Otterpolder. Daar woonde <strong>van</strong>af 1900<br />
de familie Stoop, polderwachter/landbouwer. De bedrijfsgebouwen (5)<br />
staan aan het Wantij/Otterkanaal t.o. de Ottersluis. Zij staan er nog en<br />
worden bewoond door P.G. Stoop. De polder en de boerderij zijn in<br />
handen <strong>van</strong> Staatsbosbeheer, die ze met beperkende bepalingen<br />
verpacht. Hier in de buurt staat op een stuk buitendijks gelegen gors,<br />
vlak bij het veer naar Werkendam de Kopse Stee (6). In 1715 stond hier<br />
al een woning annex herberg. De huidige hoeve dateert uit 1918 en
werd in de oorlog door terugtrekkende Duitse troepen opgeblazen en<br />
na de oorlog weer herbouwd. Hier woont het geslacht Valk, broer en<br />
zus, tot op de huidige dag.<br />
Verder naar het oosten komen we als eerste bedrijfsgebouw tegen een<br />
hoeve (7) in de Zuilespolder langs de Helsloot. Aan<strong>van</strong>kelijk een houten<br />
gebouw uit rond 1800, later in 1916 in steen opgetrokken. Er was een<br />
gemengd bedrijf in gevestigd, geëxploiteerd door de familie Bos. Één<br />
<strong>van</strong> de dochters Bos (Koosje) trouwde met H. Zomer, de laatste<br />
bewoner. Koosje heeft alle stadia meegemaakt <strong>van</strong> volstrekt isolement,<br />
met de roeiboot naar school in Sliedrecht tot bereikbaarheid voor<br />
auto‟s en een baan vlakbij huis in het <strong>Biesbosch</strong>centrum. Zij is helaas<br />
jong overleden. Het geheel <strong>van</strong> gebouw en polder is in beheer bij SBB.<br />
De schaapskudde, zeldzame Schonebekers, die in de buurt loopt vindt<br />
soms tijdelijk onderdak in de schuur.<br />
Nog verder naar het oosten gaande treffen we in polder Kort en Lang<br />
Ambacht langs de Beneden Merwede een boerderij (9) aan uit 1937. Hij<br />
is gebouwd door mr. Kranenburg uit den Haag en in gebruik gegeven<br />
aan de familie Kadijk uit Roodeschool. Het waren landbouwers. De<br />
polder werd na de extreem hoge waterstanden in de negentiger jaren<br />
<strong>van</strong> de vorige eeuw door de overheid aangekocht om afgegraven te<br />
worden ten behoeve <strong>van</strong> kleiwinning. De klei werd gebruikt voor<br />
dijkverzwaring aan de overkant <strong>van</strong> de Merwede in Hardinxveld. Het<br />
bedrijf werd beëindigd en de gebouwen afgebroken. Een lid <strong>van</strong> de<br />
familie Kadijk is in 2001 vertrokken naar een bedrijf aan de Blinde weg<br />
in de Louisapolder te Dordrecht. Bij het oude bedrijf hoorden ook 2<br />
woningen beide gelegen aan de rivier, welke ook zijn afgebroken. Wel<br />
staat in de vroegere “Ruigten bezuiden de peereboom” nog een vm.<br />
boerderij (9) <strong>van</strong> Jacob Groeneveld. Tenslotte komen we in de polder<br />
Aart Eloyenbos en Jonge Janswaart, waar langs de Beneden Merwede<br />
een hoeve staat uit 1936. (10), ook hier werd geboerd door een<br />
Groninger nl de familie Boersma uit Scheemda. Ook zij zijn verdreven<br />
door de plannen <strong>van</strong> Rijkswaterstaat en zijn vertrokken naar<br />
Hardinxveld. Voor alle laatst genoemde polders geldt dat zij nu ook<br />
dienstbaar gemaakt zijn aan het project “ruimte voor de rivier”, dat de<br />
hoge waterstanden in de toekomst moet beperken.<br />
We zijn aan het eind gekomen <strong>van</strong> onze trektocht langs bestaande en<br />
verdwenen boerderijen in dit deel <strong>van</strong> de <strong>Biesbosch</strong>. Wellicht voor veel<br />
<strong>van</strong> de lezers <strong>van</strong> het Blad bekend, maar voor de nieuwkomers toch<br />
wellicht lezenswaardig.<br />
Peter Heij<br />
Begin<br />
met dank aan Jac v.d.Neut, voor zijn<br />
correcties!
Links<br />
Een pagina met links naar diverse leuke, handige of interessante sites<br />
Getijden voor Dordrecht<br />
Nationaal Park de <strong>Biesbosch</strong><br />
<strong>Biesbosch</strong>centrum Dordrecht<br />
Ruimte voor de rivier<br />
Staatsbosbeheer<br />
Deltanatuur<br />
Zuidhollands Landschap<br />
IVN Dordrecht<br />
KNNV Drechtsteden<br />
Begin<br />
Graag willen we weten of het Blad nog gelezen wordt. Reageer via een <strong>van</strong> de<br />
onderstaande links: Klik en verstuur!<br />
Ja ik heb dit Blad helemaal gelezen! Ik heb dit Blad gedeeltelijk gelezen.
<strong>Vereniging</strong> <strong>Vrijwilligers</strong> Hollandsche <strong>Biesbosch</strong><br />
Bestuur: mailto:secretariaat@vvhbiesbosch.nl<br />
Robert <strong>van</strong> Andel voorzitter<br />
Pieter J. <strong>van</strong> Rijsbergen secretaris<br />
Peter Nienkemper penningmeester<br />
Cees <strong>van</strong> Waas<br />
Bram <strong>van</strong> der Velden<br />
Coördinatoren:<br />
Bibliotheek Henk Ligthart<br />
BBO Clarien <strong>van</strong> der Wilt<br />
BitterZoet Eisje Strikwerda, Riet Keyzer<br />
Blad Hans Bruning en Robert <strong>van</strong> Andel<br />
Cultuur historie Aad Vermeulen<br />
Juno Peter Nienkemper & Clarien <strong>van</strong> der Wilt<br />
Kanogidsen John <strong>van</strong> Steenbergen<br />
Keetploeg Leen Fijnekam<br />
Middag P&S Cees <strong>van</strong> Waas<br />
Natuurgidsen Huib Kroes<br />
Pluis & Struin Leen Fijnekam & Peter Nienkemper<br />
Schoolgidsen Thea Schouten & Pieter <strong>van</strong> Rijsbergen<br />
SDNI Robert <strong>van</strong> Andel<br />
Website Erik <strong>van</strong> Egmond<br />
Redactie Blad: mailto:blad@VVH<strong>Biesbosch</strong>.nl<br />
Hans Bruning<br />
Robert <strong>van</strong> Andel<br />
Begin