Zuidelijk Zuid- Limburg wordt steeds mooier

Jim Crets
Betalingsherinnering voor
de contributie voor 2013
Samen met deze Landschappelijk is aan een aantal leden
een betalingsherinnering meegestuurd voor de contributie
van 2013. Heeft u ten onrechte een herinnering ontvangen,
neem dan alstublieft contact op met het kantoor van de
Vereniging Nederlands Cultuurlandschap (VNC). Op
werkdagen bereikbaar van 9.00 uur tot 17.00 uur op
telefoonnummer 024-6842294. Als u onlangs heeft
betaald, mag u deze herinnering als niet-verzonden
beschouwen.
Foto Jaap Dirkmaat
8 e jaargang
zomer 2013
Elzensingels in de Langstraat,
Noord-Brabant.
Zuidelijk Zuid-
Limburg wordt
steeds mooier
Het heuvelland in Zuid-Limburg is in feite een
dalenlandschap, uitgesleten door beken als de Geul,
Gulp en de Noor. Het is oud land met een stenige
ondergrond en met een lange bewoningsgeschiedenis
en met landgebruik dat terug gaat tot de vroege
Steentijd. Landbouw wordt er al bedreven sinds de
Brons- en IJzertijd. Heggen vonden vermoedelijk hun
oorsprong in vlechtwerken van dode takken, die
geleidelijk volwaaiden met zaden. Maar ook vogels
zochten er hun slaapplek en de zaden uit hun poep
ontkiemden, waardoor levende struiken zich
voegden bij de dodetakkenschuttingen.
Verder lezen op volgende pagina
Foto Valentijn te Plate

2
Zo ontstonden de tunen of hagen, een men-
geling van dode en levende door elkaar ge-
vlochten takken. Heggen vormden eeuwen-
lang de afbakening tussen percelen en be-
paalden daardoor het aanzien van het land-
schap in de dalen van Zuid-Limburg. Daar
waar nu prikkeldraad de percelen afperkt,
stonden vroeger heggen. En omdat de percelen
vroeger veel kleinschaliger waren, zal de
lengte aan heggen een veelvoud geweest
zijn van de huidige lengte aan prikkeldraad.
Prikkeldraad leeft niet en herbergt ook geen
leven. De paaltjes zijn veelal bewerkt met
voor het milieu en grondwater schadelijke
stoffen. Bovendien is de cultuurgeschiedenis
van prikkeldraad een bittere. Prikkeldraad
werd uitgevonden in Amerika aan het
eind van de indiaanse oorlogen en de uitroeiing
van de bizons. Het grote gebied dat de
huidige prairiestaten vormt, moest verdeeld
worden onder de kolonisten en percelen
moesten worden afgebakend. Een poging om
dat op de oude manier te doen (met heggen)
werd ‘ingehaald’ door de uitvinding van prikkeldraad.
Nadat de fabrieken het draad in
lengtes van miljoenen kilometers aan de
nieuwe boeren in de nieuwe wereld hadden
verkocht, zochten ze nieuwe markten in het
oude Europa. Dit sloeg echter niet aan bij de
boeren met hun goedgevlochten heggen. Pas
na de Eerste Wereldoorlog, toen enorme
lengtes prikkeldraad in het front achterbleven,
maakten de boeren daar kennis met dit
draad. Na aanwending voor eigen gebruik
werd het doorndraad langs de Maas noordwaarts
aan de man gebracht. Zo ook in Nederland,
te beginnen in Limburg.
Na de ruilverkavelingen werd alles in de lage
landen wat niet met sloten viel af te bakenen,
met prikkeldraad afgeperkt. Dat het
prikkeldraad ook overheersend aanwezig
bleef in gebieden die inmiddels verworven
waren door natuurorganisaties, was de Landschapswacht
van de VNC sinds zijn oprichting
een doorn in het oog. De Landschapswacht
leverde felle kritiek op deze organisaties.
De vereniging Natuurmonumenten in
Zuid-Limburg reageerde echter wakker geschud
en positief op deze kritiek en begon
aan eerherstel voor de levende haag die zoveel
biodiversiteit kan herbergen en een genot
is voor het oog. Nu, enkele jaren later,
leeft het opnieuw ingeplante landschapspatroon
weer op en zijn de heggen weer zichtbepalend
in de eigendommen van Natuurmonumenten.
Hierdoor wordt met één oogopslag
− zeer educatief − het schrille contrast
zichtbaar tussen liefde voor het landschap
enerzijds en de steeds leger en eentoniger
Foto Jaap Dirkmaat
Foto Jaap Dirkmaat
wordende intensieve en schaalvergrotende
landbouw in de streek anderzijds. Maar er
zijn ook boeren die geïnspireerd raken door
wat ze bij Natuurmonumenten zien. Ze gaan
zelf aan de slag en geven heggen weer een
rol in hun bedrijfsvoering. Wie het dal en de
zijdalen van de Geul en de Noor bezoekt,
waant zich weer in een rijk landschap. Het zal
velen dan ook niet verbazen dat enkele nominaties
voor de Gouden Mispel van de VNC uit
Limburg zullen komen. Maar de ontroerende
oplevingen van landschapskwaliteit kunnen
ook rekenen op een landelijke erkenning.
Want naast het uitreiken van de Gouden Mispel
gaat de VNC landschapspatronen die
door hun omvang, beleefbaarheid en schoonheid
boven alles uit springen, op de kaart zetten
en in het veld ter plaatse onderscheiden.
Iconen van cultuurhistorische landschappelijke
schoonheid en gaafheid, die met kop en
schouders uitsteken boven de omgeving
waarin ze liggen. Onze ambassadeurs in die
provincies zullen de icoonmarkeringen plaatsen.
En de eerste icoonerkenning door de
VNC zal komend jaar gaan naar: … daar zult
u nog even op moeten wachten…
Natuurmonumenten
Maar het is verheugend om te weten dat er
iets te kiezen valt nu hele gebieden weer opveren
en zich landschappelijk op de kaart zetten.
Foto Jaap Dirkmaat

Deze foto’s zijn uit 2008, toen Natuurmonumenten begon aan het eerherstel voor de levende haag, en weer vele kilometers heg
aanplantte.
Leaders for Nature
Adjunct-directeur Egbert Jaap Mooiweer van de VNC
neemt vanaf 1 juni 2013 deel aan de bedrijvencommissie
‘Leaders for Nature’ 2013-2014 van de International
Union for the Conservation of Nature (IUCN).
De VNC is actief lid van de IUCN, die in Nederland met name bekend
is vanwege de ‘Rode Lijsten’ die sinds 1963 jaarlijks worden samengesteld.
Hierop staan de meest bedreigde planten- en diersoorten.
De bedrijvencommissie bestaat uit vertegenwoordigers van Shell,
Eneco, Arcadis, AkzoNobel, DSM, FMO, PriceWaterHouseCoopers, Cofely,
Natuurmonumenten en KLM. Leaders for Nature zet zich in voor
praktische oplossingen die de biodiversiteit in Nederland versterken.
“Leaders for Nature is een lerend netwerk met verrassende ontmoetingen
die sectoren verbinden. Voor bedrijven is het van belang dat er
concrete en zichtbare maatregelen genomen worden; vandaar ook de
Foto’s Valentijn te Plate
biodiversiteits-actieplannen op bedrijfsniveau. Het moet een heersende
stroming worden om iets te doen aan biodiversiteit, ongeacht
de activiteit van bedrijven. Vergroening als kernwaarde. Vergroening
in plaats van groenwassen. Ik zal hen hopelijk enthousiast krijgen om
bij te dragen aan de uitvoering van het Deltaplan Landschap en Natuur
in de straat. Door participatie van bedrijven op streekrekeningen,
herstel van landschapselementen, vergroenen van bedrijventerreinen
en daken, beschikbaar stellen van menselijk kapitaal en denkkracht
voor vergroening van ons belastingsstelsel en een sterke focus
op biodiversiteit in het volgende regeerakkoord”, aldus Egbert Jaap
Mooiweer.
Mike Harris in memoriam
Vele jaren was hij het gezicht van de Grampian Badger Survey. Deze
Schotse natuurbeschermer spande zich met niet-aflatende energie in
voor de dassen (badgers), en ook voor de otters, overal waar deze
dieren bedreigd werden.
Vereniging Das&Boom en later ook de VNC deden nooit tevergeefs
een beroep op zijn deskundige adviezen en ondersteuning. Zijn lievelingsgebied
in Nederland was het landschap van de Achterhoek. Hij
kon maar moeilijk bevatten dat in ons waterrijke land de otter kon
uitsterven. Verrukt was hij toen hij hoorde dat dit dier zijn herintrede
in Nederland deed. En dat het dier weer rondzwerft in de Oude IJssel
bij Doesburg.
Veel te jong en het werken nog lang niet moe, werd Mike getroffen
door een ziekte die hem uiteindelijk afmatte en fataal werd. Op 9
maart 2013 stierf Mike Harris. Maar zijn bevlogenheid en deskundigheid
− nooit verspeend van humor en relativeringsvermogen − blijven
een inspiratie voor hen die het genot hadden met hem te werken.
3

4
Jaap Dirkmaat
ontvangt
dr. Oudemansmedaille
Vrijdag 12 april reikte Hans
Wijers, voorzitter van Natuurmonumenten,
tijdens het
Voorjaarsforum in Amersfoort
de Oudemansmedaille uit aan
Jaap Dirkmaat, directeur van
de VNC. Deze onderscheiding
wordt toegekend aan personen
die zich bijzonder inzetten
voor de natuur. Jaap Dirkmaat
is mede-oprichter van de vereniging
Das&Boom en is een
natuurbeschermer van het
eerste uur. Onder anderen Victor
Westhoff (1971), Ivo de Wijs
(2005) en prof. dr. J.P. Bakker
(2010) ontvingen eerder deze
prijs, die is vernoemd naar de
eerste voorzitter van Natuurmonumenten.
Het bestuur van de vereniging Natuurmonumenten heeft de Oudemansmedaille aan Jaap
Dirkmaat toegekend om de volgende redenen:
‘Jaap Dirkmaat heeft binnen de Nederland-
se natuurbescherming een volstrekt eigen
geluid. Met goed gevoel voor publiciteit en
wars van compromissen is Dirkmaat uitgegroeid
tot een van de bekendste Nederlandse
natuurbeschermers.
Dirkmaat richtte in 1981 de vereniging
Das&Boom op. Het gaat dan slecht met de
das, met andere marterachtigen in Nederland
én met het cultuurlandschap waarin
zij leven. Das&Boom zet zich op alle mogelijke
manieren in om deze teloorgang terug
te draaien, met de fotogenieke das als symbool.
Met de das ging het geleidelijk aan beter,
maar met de Nederlandse hamster, de korenwolf,
ging het steeds slechter. Deze
soort van het cultuurlandschap dreigde uit
te sterven in ons land. Dirkmaat ging met
een caravan bivakkeren bij de laatste hamsters
en kreeg op deze manier de aandacht
die hij nodig had. Na veel juridisch getouwtrek
en aankoop van akkerpercelen werd
de reddingsactie een succes.
Das&Boom werd zelfs opgeheven omdat
de doelen bereikt leken. In 2011 volgde
echter een doorstart vanwege het in gevaar
komen van de eerder behaalde resultaten,
wat veroorzaakt werd door de drastische
bezuinigingsplannen van het vorige
kabinet en het uithollen van de natuurwetgeving.
Dirkmaat zet zich tot op de dag van vandaag
in voor het behoud en beheer van het
Nederlandse landschap. Hij richtte daartoe
in 2006 ook de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap
op. Deze vereniging zet
zich, onder andere met behulp van de door
haar in het leven geroepen Landschapswacht,
opnieuw met succes in voor het cultuurlandschap.
De manier van optreden van Dirkmaat
roept soms weerstand op, ook bij bondgenoten
als Natuurmonumenten. Maar met
zijn integere, consequente, heldere en compromisloze
standpunten heeft hij veel bereikt
en is hij als boegbeeld van zijn vereniging
een onmisbare partij binnen de natuurbescherming.
De vereniging Natuurmonumenten is de
heer Dirkmaat zeer dankbaar voor zijn inspiratie
en enthousiaste inzet voor de bescherming
van de natuur in Nederland.’
Uiteraard zijn we zeer trots dat onze directeur deze eervolle onderscheiding mocht ontvangen!
Foto Jim Crets

Landschapselementen verbindingsweg
voor dieren en groeiplaats voor planten
Dat lineaire landschapselementen
als heggen, houtwallen en terrasranden
vele dieren dekking,
schuil- en broedgelegenheid bieden,
mag bekend verondersteld
worden. Maar dat die dieren tijdens
hun verplaatsing tal van
planten helpen zich te verspreiden,
verdient nadere uitleg.
Natuurlijk: zaden die door de wind worden
verspreid, dalen makkelijk neer in de windluwe,
groene en rijkelijk begroeide linten die
gevormd worden door hagen en houtwallen.
Maar ook vogels die bessen eten, poepen de
pitjes van rozenbottels, bramen, wilde kers
en hulst et cetera uit op plekken waar ze
veelal gaan slapen. En landschapselementen
zijn van die gewilde slaapplekken. Zoogdieren,
zoals hazen, konijnen, vossen, marter-
Wilde hyacint kruipt vanaf de steilrand het weiland in.
De slanke sleutelbloem geeft zaden mee aan de stromende
beken waarlangs ze groeit.
Foto Valentijn te Plate
Al etend en scharrelend langs en door landschapselementen voeren verschillende
dieren, zoals de das, diverse zaden met zich mee, die door ochtenddauw en regen
later zullen ontkiemen.
achtigen en zelfs reeën: al etend en scharrelend
langs en door deze elementen voeren ze
verschillende zaden met zich mee, die door
ochtenddauw en regen later zullen ontkiemen.
Sommige zaden kleven aan de vacht en
vallen later op de grond bij ‘kruipdoor- en
sluipdoor-activiteiten’ en ontkiemen vervolgens.
Zo zie je dat daslook, sleutelbloemen
en wilde hyacinten zich langzaam maar zeker
uitbreiden langs deze landschapselementen.
Net zolang, totdat ze langgerekte kruidenzomen
vormen aan de voet van heggen en op
stijlranden, waar (door het omlaagglijden
Foto Valentijn te Plate
Foto Jaap Dirkmaat
Foto Valentijn te Plate
van dieren) de zaden aan de bodem worden
‘afgeveegd’.
In het cultuurlandschap is tot slot ook water
een goede verspreider van zaden. De slanke
sleutelbloem geeft zaden mee aan de stromende
beken waarlangs ze groeit; in bochten
blijven de zaadjes hangen en kiemen ze opnieuw,
totdat een geel bloeiend lint de oevers
van de beek begeleidt. Maar ook stiller
water in sloten zorgt voor de verspreiding
van elzenzaden, waardoor elzenhagen ontstaan
zonder dat ook maar een els door ons
hoeft te worden aangeplant.
Slanke sleutelbloemen vormen een geel lint onder de heg.
Deze gevlochten heg zit barstensvol vogelpoep. Zo zorgen vogels
dat zaden verspreid worden langs en in landschapselementen.
Foto Valentijn te Plate
5

Foto Jaap Dirkmaat
6
Lekker lang voorjaar
Onze vrienden staan al met hun oldtimer-
busje (een Volkswagen T1) te wachten op de
Wylerberg. We gaan met de kinderen kijken
bij de jonge dasjes die net zijn binnengebracht.
Thomas van drie komt enthousiast
met een meikever aangelopen. Meegenomen
van de camping in Voorst. Mei lijkt het
allerminst; ik kan me niet heugen ooit zo’n
koud voorjaar te hebben meegemaakt.
’s Avonds lezen we de jongens voor over
Vrouwtje Winter dat verjaagd wordt door de
Lentefee. Want zo is het wel. De magie van
het voorjaar zou er zonder de ervaring van de
seizoenen niet zijn. Maar het ontwaken van
de natuur gaat traag dit jaar, in tegenstelling
tot voorgaande jaren. Ieder jaar denk ik
achteraf weer dat ik meer tijd had moeten
inruimen om ervan te genieten. Van de
sneeuwklokjes, de aronskelken, de sleutelbloemen
langs de beek, de bloeiende fruitbomen
en de terugkeer van de gierzwaluwen
boven de stad. Hoogtepunt dit voorjaar waren
overtrekkende kraanvogels, een machtig
gezicht én geluid. Maar ook de eerste nachtegaal
en koekoek. Het voorjaar geeft je
energie en kracht. Mensen om je heen fleuren
op. Maar dit voorjaar was er voldoende
tijd, want de kou remde natuurlijke processen
en strekte zich uit tot juni. Of de natuur
hieronder geleden heeft weet ik niet, maar
mooi was de lente in slow motion wel. Hard
ging het wel met de aanleg van landschapselementen,
dankzij onze vereniging. En of
het nu door het voorjaar kwam of écht zo
was, het leken er meer. Meer nieuwe hagen
en houtwallen, plasdrassloten en boomgaarden
met poelen. Dubbel fris, nieuw aangeplant
en uitgelopen. In de Achterhoek, langs
de IJssel en de Vecht, op de Veluwezoom en
bij Groesbeek, in het Geuldal en het Noorbeekdal,
langs de Maas in Noord-Limburg. Ik
zag nieuwe elementen in de Gelderse Vallei
en in Friesland, op de grens van Groningen
en Drenthe. En het stemt mij vrolijk, want ik
weet: volgend voorjaar zullen er nog meer
nieuwe zijn. Ons land weer mooi, nog
199.000 kilometer te gaan. En als het nieuwe
Gemeenschappelijk Landbouw Beleid,
met zeven procent blauw-groene dooradering,
goed benut gaat worden… Nu maar ho-
pen dat mensen niet te veel meegaan in het
waardeloze advies van de Raad voor de Leefomgeving
over agrarisch natuurbeheer. Met
zulke vrienden heb je geen vijanden nodig.
Nog nooit is verwezenlijking van dit grootse
en meeslepende plan zo dichtbij geweest,
maar laten we werken in bescheidenheid,
van dag tot dag en van voorjaar tot voorjaar.
Want nu rijden we nog van hersteld landschap
naar hersteld landschap, maar stilletjes
aan rijgen zich de herstelde plekken aaneen
en vormen ze ‘iconen’: gebieden waar
betere tijden voor het landschap al zijn aangebroken.
Dit voorjaar had ik gelukkig tijd
om meerdere van deze gebieden te bezoeken
en thuis de vertraagde stappen van het
voorjaar op de voet te volgen.
Egbert Jaap
Mooiweer,
adjunct-directeur
Mooi gebouwd Niet zelden ontsieren vakantiehuisjes het
landschap: te veel trespa, steenstrips of
goedkope bitumen daken. Maar soms, bij
toeval (zo lijkt het), zijn er ook huisjes die de
wandelaar doen stoppen in blije verwondering.
Een huisje dat zo apart is dat het nader
bekeken wil worden. Zo ook dit huisje langs
het Schipborger Diep in Drenthe. Het heeft
iets weg van een Hobbitstee. Wie zou de ontwerper
zijn, wie de opdrachtgever?
Iets verderop een bordje, met een telefoonnummer
en naam erop: musarinddill. De
naam klinkt tolkieniaans en maakt ook
nieuwsgierig. Het huisje is niet alleen leuk,
het ligt ook nog eens op een prachtige plek
met een heel mooi uitzicht op een meander
van het Schipborger Diep, in het Nationaal
beek- en esdorpenlandschap Drentsche Aa,
een van Nederlands mooiste Nationale Parken.

Prachtige voorbeelden van
gerestaureerde houtwallen
door de Landschapswacht
‘Zo hoort een houtwal te zijn’
Afgelopen winter zijn in verschillende uitvoeringsprojecten van de Land-
schapswacht van de VNC diverse houtwallen gerestaureerd. In de loop van de
jaren erodeert een houtwal: het wallichaam zakt uit, spoelt weg, of wordt
door vee vertrapt, met als resultaat dat de gevarieerde ondergroei verdwijnt,
en de bomen op de wal komen met hun wortels bloot te liggen. Herstel van de
wal is dan noodzakelijk. Helaas gebeurt dit ‘opwallen’ vrijwel nergens meer.
De VNC herstelt de wallichamen wel, omdat dit van groot belang is voor de biodiversiteit. Een
hoge en steile wal – met of zonder greppel – creëert verschillende milieus: een zon- en een
schaduwkant, laag en vochtig, hoog en droog: het resulteert is een grote diversiteit aan planten
en dieren.
Foto Valentijn te Plate
Foto Valentijn te Plate
Zomeractie 2013
Zelfs in de huidige tijd van ‘schaarste’ als
het gaat om natuur en landschap,
bestaan op diverse plekken bij overheden
nog steeds potjes voor landschapsherstel.
Maar dan moet je wel
eerst zelf met een zak geld komen.
Overheden willen dan jouw geld
verdubbelen of soms zelfs verdrievoudigen.
De op deze pagina genoemde
projecten ‘Berlewalde’ en ‘Deventer’ zijn
bij uitstel voorbeelden van ‘cofinancieringsprojecten’,
en worden mogelijk
gemaakt doordat we zelf een beperkt
startkapitaal konden aanbieden. Over
enkele dagen ontvangt u onze Zomeractie
2013 met de post, die dan ook in
het teken staat van het opbouwen van
werkkapitaal voor dergelijke mooie
projecten.
Herstelde houtwal langs de Varsselsestraat,
Zelhem. Deze houtwal maakt deel
uit van het grote project ‘Berlewalde’ van
de VNC, waarin een groen partnerschap
gesloten is met De Frans Mortelmans
Stichting. Dankzij hun unieke bijdrage
kon de VNC zich gedurende drie jaar
inzetten voor een opknapbeurt van erfgoedwaardige
landschapselementen in
de gemeenten Lochem en Bronckhorst.
Zwaar vervallen houtwallen, houtsingels,
eswallen en heggen zijn gerestaureerd.
De gemeenten Lochem en Bronckhorst
participeren ook financieel in het project,
evenals de provincie Gelderland.
Herstelde houtwal in Beekwal, Deventer.
Deze houtwal is onderdeel van een project
van de VNC en Landschap Overijssel,
in samenwerking met de provincie Overijssel,
de gemeente Deventer en het
Nationaal Groenfonds, waarbij een
prachtig projectfonds gerealiseerd is van
€ 360.000,-. Het Landschapsfonds Kostbaar
Salland is in dit project bereid gevonden
een half miljoen euro beschikbaar
te stellen om landeigenaren na de
herontwikkeling en restauratie van de
houtwallen beheerscontracten van maar
liefst 21 jaar te kunnen aanbieden.
7

© juni 2013 Vereniging Nederlands Cultuurlandschap redactie Jaap Dirkmaat, Valentijn te Plate correctie Jacquelien Gröniger coördinatie Valentijn te Plate ontwerp bhgo, Arnhem druk Drukkerij De Kleijn Wijchen bv;
ISSN 1871-3963 | Openingstijden Informatiecentrum: elke woensdag en elke zondag van 10.00 - 17.00 uur. Op feestdagen en in de periode november-februari gesloten. Rijksstraatweg 174 | 6573 dg Beek-Ubbergen |
t (024) 684 22 94 | info@nederlandscultuurlandschap.nl | www.nederlandscultuurlandschap.nl. Dit drukwerk is gedrukt op Triple Star Silk mc papier mix reclycled FSC.
‘Ik wil de wereld iets goeds nalaten’
Nu goede doelen volledig zijn vrijgesteld van successie-
recht en dus het hele bedrag ten goede komt aan het doel
in kwestie, is het voor u wellicht aantrekkelijk om de Ver-
eniging Nederlands Cultuurlandschap als goed doel in uw
testament op te laten nemen.
Veel mensen geven wel eens iets aan het goede doel. Zo steunt u de
Vereniging Nederlands Cultuurlandschap jaarlijks met uw bijdrage
voor een mooi Nederland. Soms geeft u geld aan de collectant die bij
u aan de deur komt of maakt u geld over aan een goed doel naar
aanleiding van een actie op televisie.
Maar misschien heeft u de behoefte om méér te doen voor een organisatie
die u een warm hart toedraagt. Dat kan. Goede doelen zijn
volledig vrijgesteld van successierecht waardoor het hele bedrag ten
goede komt aan het doel in kwestie. Wellicht wordt het opnemen van
de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap als goed doel in uw testament
hierdoor extra aantrekkelijk.
Nadenken over een testament, en dus over een periode dat u er niet
meer bent, is geen makkelijk onderwerp. Maar het is een geruststellend
idee om te weten dat alles van tevoren goed geregeld is en dat
u heeft nagedacht over de verdeling van uw vermogen.
Voor meer informatie hierover kunt u contact
opnemen met de Vereniging Nederlands Cultuurland-
schap via telefoonnummer (024) 684 22 94 of per
e-mail aan info@nederlandscultuurlandschap.nl.
naam
adres
pc + plaats
telefoon
e-mail
Vrijwi
Zo’n 15 m
ben als v
het Infor
waren aa
Gastheer of -vrouw voor meten m
‘landschapsmadurodam’? atuurhuis
weer als
Gastheer Ons Informatiecentrum, of -vrouw voor met onder meer het
‘landschapsmadurodam’, is iedere woensdag en
‘landschapsmadurodam’?
zondag (uitgezonderd feestdagen) geopend van 10.00
tot 17.00 uur. Op aanvraag worden groepen ook op
Verschillende Ons onderdelen Informatiecentrum, van het Informatiecentrum met onder meer het zijn
‘landschapsmadurodam’, andere dagen is rondgeleid. iedere woensdag Het centrum en wordt meestal
afgelopen winter en voorjaar grondig opgeknapt. Weer en
zondag (uitgezonderd door twee feestdagen) of drie vrijwilligers geopend bemand. van 10.00 Eén van deze
wind van de afgelopen jaren
vrijwilligers
maakten
is Paul
het
van
noodzakelijk
Liessum: ‘Het
dat
tot 17.00 uur. Op aanvraag worden groepen ook op is een kick als ik
enkele boerderijen
andere
en
dagen
molens mijn rondgeleid. enthousiasme in de miniatuurlandschappen
Het centrum over het wordt landschap meestal over kan
gerestaureerd door werden. twee of De brengen drie informatieborden vrijwilligers aan geïnteresseerde bemand. bij elk Eén mensen. van deze Dat is het leuke
landschap waren vrijwilligers ook aan is om Paul vervanging hier van vrijwilliger Liessum: toe, te en ‘Het zijn.’ al is het een groen kick als is ik
weer tiptop in mijn orde enthousiasme gebracht. Dus over kom het landschap snel een kijkje over kan
brengen aan Als geïnteresseerde u interesse heeft, mensen. of iemand Dat is het weet leuke die dit leuk Dankz
nemen!
om hier vrijwilliger zou vinden, te zijn.’ neem dan contact op met Erik via Hier ziet
U weet het: als lid van de VNC heeft u gratis toegang tot
evangelderen@nederlandscultuurlandschap.nl tractor of via m
het Informatiecentrum. In
Als u interesse (024) de vorige
heeft, 684 of 22 Landschappelijk
iemand 94.
trof u
weet die dit leuk
schaffen
hiervoor een zou vrijkaartje vinden, neem aan. Het dan Informatiecentrum contact op met Erik via is − van was,
behalve op feestdagen evangelderen@nederlandscultuurlandschap.nl en in de periode november-februari of via
tractor g
− elke woensdag (024) en 684 zondag 22 94. geopend, van 10.00 uur tot
Palland.
Hartelijk
17.00 uur.
Het werk van de VNC
wordt mede mogelijk Het werk van de VNC wordt mede mogelijk
gemaakt dankzij de jaarlijkse bijdrage
gemaakt dankzij van de de Nationale Postcode Loterij.
jaarlijkse bijdrage
van de Nationale
Postcode Loterij.
Help de Vereniging Nederlands
Om ons werk nog beter te doe
Help de Vereniging Nederlands in uw eigen omgeving Cultuu leden v
leden een speciaal aanbod doen
Om ons werk nog beter te doen, zijn nieuwe leden nodig. U kunt ons daarbij helpen! Eenvoudig,
Om ons werk
Nederland
door
nog beter
weer
te doen,
mooi als
zijn
welkom
nieuwe
in uw eigen
meer
omgeving
leden werft,
leden
ontvangt
voor ons
u het
te zoe
bo
in uw eigen omgeving leden voor ons te zoeken. Om het werven te vergemakkelijken kunt u potentiële
leden een
men,
speciaal
bessen,
aanbod
noten en
doen:
paddenstoelen,
als ze lid wo
leden een speciaal aanbod doen: als ze lid worden voor minimaal 30 euro per jaar, ontvangen ze het boek
Nederland
op zoek
weer
naar
mooi
al
als
dat
welkomstgeschenk.
lekkers in ons landsch
N
Nederland weer mooi als welkomstgeschenk. Natuurlijk worden ook uw inspanningen beloond: indien u drie
meer leden werft, ontvangt u het boek Lekker Lan
Mijn eigen gegevens zijn:
of meer leden werft, ontvangt u het boek Lekker Landschap; een beschrijving van vele men, lekkere bessen, eetbare noten planten,
en paddenstoelen, met verrukke
bloemen, bessen, noten en paddenstoelen, met verrukkelijke recepten die de lezer ertoe op naam zoek uitnodigen naar al dat de lekkers deur uit in ons te landschap.
gaan, op zoek naar al dat lekkers in ons landschap.
Mijn eigen gegevens zijn:
adres
Mijn eigen gegevens zijn: De gegevens van het nieuwe lid zijn:
naam
pc + plaats
Help de Vereniging Nederlands Cultuurlandschap en werf een nieuw lid!
telefoon
Het nieuwe lid betaalt de contributie met de acceptgiro die samen met het welkomstgeschenk wordt verstuurd. U kunt bovenstaande gegevens invullen, uitknippen
en in een envelop sturen naar Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, Antwoordnummer 2501, 6573 ZX Beek-Ubbergen (postzegel mag, maar hoeft niet).
Foto Valentijn te Plate
Gratis toegang voor leden
© juni 2011 Vereniging Nederlands Cultuurlandschap redactie Jaap Dirkmaat, Valentijn te Plate, Erik van Gelderen correctie Jacquelien Gröniger coördinatie Valentijn te Plate ontwerp bhgo, Arnhem
druk Drukkerij De Kleijn Wijchen bv; ISSN 1871-3963 | Openingstijden Informatiecentrum: elke woensdag en elke zondag van 10.00 - 17.00 uur, uitgezonderd feestdagen. Rijksstraatweg 174 |
6573 dg Beek-Ubbergen | t (024) 684 22 94 | info@nederlandscultuurlandschap.nl | www.nederlandscultuurlandschap.nl
© juni 2011 Vereniging Nederlands Cultuurlandschap redactie Jaap Dirkmaat, Valentijn te Plate, Erik van Gelderen correctie Jacquelien Gröniger coördinatie Valentijn te Plate ontwerp bhgo, Arnhem
druk Drukkerij De Kleijn Wijchen bv; ISSN 1871-3963 | Openingstijden Informatiecentrum: elke woensdag en elke zondag van 10.00 - 17.00 uur, uitgezonderd feestdagen. Rijksstraatweg 174 |
6573 dg Beek-Ubbergen | t (024) 684 22 94 | info@nederlandscultuurlandschap.nl | www.nederlandscultuurlandschap.nl
adres
pc + plaats
telefoon
e-mail
e-mail
Het werk van de VNC wordt mede mogelij
gemaakt dankzij de jaarlijkse bijdrage
van de Nationale Postcode Loterij.
Het nieuwe lid betaalt de contributie met de acceptgiro die samen m
en in een envelop sturen naar Vereniging Nederlands Cultuurlandsch
Het nieuwe lid betaalt de contributie met de acceptgiro die samen met het welkomstg
en in een envelop sturen naar Vereniging Nederlands Cultuurlandschap, Antwoordnum
foto: Valentijn te Plate