Effecten van gescheiden versus gemengde klasgroepen en ... - Acco

More documents

Recommendations

Info

Data EFFECTEN VAN GESCHEIDEN VERSUS GEMENGDE KLASGROEPEN EN SCHOLEN OP GENDERVERSCHILLEN IN DE PRESTATIES VOOR TAAL EN WISKUNDE De gegevens die worden gebruikt, komen uit het ‘Longitudinaal Onderzoek Secundair Onderwijs’ (LOSO)-project (Van Damme, Van Landeghem, De Fraine, Opdenakker, & Onghena, 2004). Dit project startte in 1990 en volgde een cohorte van meer dan 6000 leerlingen gedurende het secundair onderwijs en daarna. De ouders, de leerlingen zelf, de leraren en de schooldirecteuren vulden vragenlijsten in. Zodoende werd informatie verzameld over de intelligentie, de prestaties, de motivatie en de attitudes van de leerlingen, over hun sociale en culturele achtergrond, over de lessen, over de manier van onderwijzen en over de school. In deze studie richten we ons op de leerlingenprestaties voor wiskunde en Nederlands op het einde van het tweede leerjaar in het secundair onderwijs. De gegevens voor de prestaties voor Nederlands gaan over 4131 leerlingen (1973 jongens en 2158 meisjes), 327 klassen (waarvan 198 geslachtsgescheiden klassen), 181 leraren Nederlands en 53 scholen (21 geslachtsgescheiden scholen). Voor wiskunde werken we met 4109 leerlingen (1974 jongens en 2135 meisjes), 329 klassen (184 geslachtsgescheiden klassen), 180 wiskundeleraren en 54 scholen (20 geslachtsgescheiden scholen) (zie ook tabel 1). Discussie Onze hypothese, met name dat meisjes en jongens meer vooruitgang maken in geslachtsgescheiden klassen en scholen, wordt niet hard gemaakt. We stelden precies het tegendeel vast: in gemengde klassen maken jongens meer vooruitgang voor taal, maar niet voor wiskunde. Jongens presteren niet beter (noch voor taal, noch voor wiskunde) in jongensscholen dan in gemengde scholen. De hypothese in verband met de selectie kan de negatieve effecten voor jongens in geslachtsgescheiden klassen niet verklaren. Hoewel Harker (2000) beweerde dat de positieve effecten van geslachtsgescheiden scholen konden worden toegeschreven aan hun selectieve opstelling, bleven in onze studie de negatieve effecten in verband met prestaties van jongens overeind, nadat de selectiviteit van de geslachtsgescheiden klassen werd verrekend. Ironisch genoeg blijft de laatste jaren in het geslachtsgescheiden onderwijs de stellige overtuiging heersen dat jongens onderpresteren (Younger & Warrington, 2002). Onze studie suggereert dat geslachtsgescheiden klassen het tegenovergestelde effect hebben, tenminste wat de jongens betreft. Andere onderzoekers zoals Jackson en Smith (2000) en Warrington en Younger (2001) komen tot dezelfde conclusie, met name dat jongens slechter presteren in geslachtsgescheiden dan in gemengde klassen. Interviews met leraren maakten duidelijk dat de invoering van geslachtsgescheiden klassen voor jongens vaak leidde tot klasgroepen met jongens die heel wat gedragsproblemen hadden (Warrington & Younger, 2001). Jackson en Smith (2000) vonden dan weer dat ouders geloven dat gemengd onderwijs beter is voor jongens dan voor meisjes omdat meisjes een ‘civiliserende’ of ‘fatsoenerende’ invloed hadden op jongens. Jackson (2002) suggereerde dat jongensklassen een problematische machocultuur versterken en dat daardoor het negatieve effect op prestaties van jongens kan worden verklaard. Interviews met jongens tonen aan dat die zelf zeer ambivalent staan tegenover geslachtsgescheiden klassen (= zuivere jongensklassen); ze vertelden dat er meer werd gevochten, dat het er ruwer aan toeging en dat er meer straffen werden uitgedeeld (Jackson, 2002). Tabel 1. Aantal geslachtsgescheiden en gemengde klassen in geslachtsgescheiden en gemengde scholen. Jongensscholen Meisjesscholen Gemengde scholen Totaal Nederlands Jongensklassen 82 0 24 106 Meisjesklassen 0 71 21 92 Gemengde klassen 0 3* 126 129 Wiskunde Jongensklassen 72 0 23 95 Meisjesklassen 0 64 25 89 Gemengde klassen 0 1* 144 145 * Klassen met een relatief sterke concentratie van jongens vergeleken met de hele schoolpopulatie. 67
68 EFFECTEN VAN GESCHEIDEN VERSUS GEMENGDE KLASGROEPEN EN SCHOLEN OP GENDERVERSCHILLEN IN DE PRESTATIES VOOR TAAL EN WISKUNDE Voor de meisjes verschijnt er een ander beeld. Als de leerlingenkenmerken van bij de intake werden verrekend, waren er geen verschillen voor taal- of wiskundeprestaties tussen geslachtsgescheiden of gemengde klassen en scholen. Deze resultaten bevestigen de conclusie van Harker (2000): betere prestaties in zuivere meisjesscholen hebben meer te maken met de selectieve opstelling van deze geslachtsgescheiden scholen dan met de scheiding tussen meisjes en jongens. Maar als we het type van scholen verrekenen, merken we dat in deze meisjesscholen de meisjes meer vooruitgang maken voor wiskunde, maar niet voor taal (zie verder). Andere onderzoekers hebben de voordelen van pure meisjesscholen voor meisjes aangetoond. In zuivere meisjesscholen is het prettiger, is er een positievere attitude en zijn er betere prestaties voor vakken die traditioneel worden gezien als niet geschikt voor meisjes, zoals (uiteraard) wetenschappen en wiskunde (Lawrie & Brown, 1992; Lee & Bryk, 1986). Warrington en Younger (2001) interviewden leraren over hun opvatting over geslachtsgescheiden onderwijs voor jongens en meisjes. Ze kwamen tot de bevinding dat de meeste leraren ervan overtuigd zijn dat geslachtsgescheiden onderwijs voor meisjes beter is: minder stereotypering, meer zelfvertrouwen, een klasklimaat met minder storing, een beter leerklimaat,... Tezelfdertijd waren ze veel minder overtuigd van de voordelen van zuivere jongensklassen. Onze resultaten suggereren eveneens dat het leerklimaat voor wiskunde in meisjesscholen veel beter is dan in gemengde scholen. Een tweede belangrijk aspect van deze studie is dat we het effect van geslachtsgescheiden versus gemengde klassen tegelijk met dat van geslachtsgescheiden versus gemengde scholen konden onderzoeken. Er is nogal wat onderzoek gedaan naar het effect van het gendertype van de school of de klassen, maar weinig studies namen de wisselwerking tussen beide contexten onder de loep. Onze resultaten gaven aan dat de effecten op klasniveau niet altijd overeenkomen met de effecten op schoolniveau. Voor jongens is de gendersamenstelling van de klas belangrijker dan die in de school. Voor meisjes daarentegen heeft de gendersamenstelling van de school – meer dan in de klas – een impact op de wiskundeprestaties. We hebben daar geen verklaring voor, maar in elk geval kunnen we niet zomaar resultaten in verband met de gendercontext van het klasniveau naar het schoolniveau overhevelen. Ten slotte wilden we weten hoe de verschillen tussen geslachtsgescheiden en gemengde scholen zich verhouden tot schooltype en sector. Robinson en Smithers (1999) bijvoorbeeld vonden dat wanneer het schooltype werd verrekend, de verschillen in de prestaties van de meisjes tussen zuivere meisjesscholen en gemengde scholen verdwenen. Onze resultaten gaven aan dat wat taal betreft, het schooltype en de sector geen verband houden met de verschillen tussen geslachtsgescheiden en gemengde scholen, maar voor wiskunde was er wel een verband. Nadat het schooltype in acht werd genomen, werd het verschil tussen meisjesscholen en gemengde scholen significant. Het verschil tussen jongensscholen en gemengde scholen bleef niet-significant. De onevenredige verdeling van geslachtsgescheiden en gemengde scholen over de types van scholen zou kunnen verklaren waarom – zonder het schooltype te verrekenen – het effect in zuivere meisjesscholen gemaskeerd werd. Ongeveer de helft van de meisjesscholen zijn technische en beroepsscholen (TSO/BSO-type), terwijl slechts 19% van de gemengde scholen deze onderwijsvormen aanboden. Omdat de resultaten aangaven dat technische en beroepsscholen het laagste scoorden, zelfs nadat de leerlingenkenmerken bij intake in acht werden genomen, lijkt het logisch dat de meisjesscholen het beter doen als het schooltype wel in acht werd genomen. Er werd geen effect gevonden van de schoolsector (officieel versus vrij). Het is mogelijk dat er in Vlaanderen minder verschillen bestaan tussen vrije en officiële scholen, wellicht omdat elke school die aan bepaalde voorwaarden voldoet, door de overheid wordt gesubsidieerd. De resultaten in verband met de effecten van de schoolsector en het schooltype moeten worden gelezen in het licht van twee tekorten in onze gegevens. Vooreerst behoorden alle geslachtsgescheiden scholen tot het vrije net. Dit betekent dat de effecten van de schoolsector die van de gendersamenstelling doorkruisen. Daarnaast waren de geslachtsgescheiden en de gemengde scholen niet evenredig verdeeld over de verschillende schooltypes. De resultaten kunnen dus niet zuiver worden geïnterpreteerd. Alles samen geven de resultaten ons geen makkelijke noch duidelijke antwoorden. Noch voor taal, noch voor wiskunde zijn er consistente significante verschillen te vinden tussen de prestaties in geslachtsgescheiden en gemengde scholen en klassen.
Page 1 and 2: 64 IMPULS, 40e JG., NR. 2, OKTOBER-
Page 3: 66 EFFECTEN VAN GESCHEIDEN VERSUS G
Page 7: 70 EFFECTEN VAN GESCHEIDEN VERSUS G

Effecten van gescheiden versus gemengde klasgroepen en ... - Acco

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?